PCB ENVANTERİ VE EYLEM PLANLARI

PCB ENVANTERİ VE EYLEM PLANLARI

R. Sinem ATGINÇevre ve Şehircilik Uzman Yardımcısı

Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı

Kalıcı Organik Kirleticilere İlişkin Stockholm Sözleşmesi Ulusal Uygulama Planının Güncellenmesi Projesi

Kapanış Çalıştayı27 Şubat 2014

2

PCB’ler (Poliklorlu Bifeniller) en çok trafo ve kapasitörlerde yalıtım amaçlı olarak kullanılmış organik bileşiklerdir.

3

PCB MEVZUATININ GELİŞİMİSTOCKHOLM SÖZLEŞMESİ

• Stockholm Sözleşmesinde PCB’ler kullanımı tamamen yasaklanan ve bertaraf zorunluluğu olan kimyasallar grubunda yer almaktadır. Türkiye, Sözleşmeyi 2001’de imzalamış, 12.01.2010 tarihinde ise resmen taraf olmuştur ve yükümlülükleri başlatılmıştır.

Türkiye, 2025 yılına kadar PCB içeren atıkları bertaraf etmekle yükümlüdür.

4

PCB’LERİN VE PCT’LERİN KONTROLÜ HAKKINDA YÖNETMELİK

• “PCB ve PCT’lerin bertarafına ilişkin 16.09.1996 tarih ve 1996/59/EC sayılı Avrupa Komisyon Direktifi”nin uyumlaştırılmasıyla 27.12.2007 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

• Amacı, kullanılmış PCB ve PCB içeren madde ve ekipmanların çevre ve insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde tamamen ortadan kaldırılmasını sağlamaktır.

PCB

5

PCB’LERLE İLGİLİ DİĞER MEVZUAT

Yönetmelik Adı Resmi Gazete Tarihi

1 Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği 14.03.2005

2 Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik 05.07.2008

3 Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği 30.07.2008

4 Bazı Tehlikeli Maddelerin, Müstahzarların ve Eşyaların Üretimine, Piyasaya Arzına ve Kullanımına İlişkin Kısıtlamalar Hakkında Yönetmelik

26.12.2008

5 Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği 03.07.2009

6 Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik

30.12.2009

6

PCB’LERLE İLGİLİ DİĞER MEVZUAT

Yönetmelik Adı Resmi Gazete Tarihi

7 Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik 26.03.2010

8 Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik

08.06.2010

9 Evsel ve Kentsel Arıtma Çamurlarının Toprakta Kullanılmasına Dair Yönetmelik

03.08.2010

10 Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik 06.10.2010

11 Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği 22.05.2012

12 Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği 30.11.2012

7

PCB ENVANTERİ

1. PCB’lerin Kasıtlı Kullanımıa. Kapalı uygulamaları (trafolar, kapasitörler, …)b. Yarı kapalı uygulamaları (hidrolik sistemler, ısı

dönüştürücüler, …)c. Açık uygulamaları (yağlayıcılar, plastikleştiriciler, boyalar,

yapıştırıcılar, yanmayı geciktiriciler, …)

2. Kasıtsız Üretilen PCB’ler3. Stoklar, Atık ve Kirlenmiş Sahalar

8

PCB ENVANTERİ (Trafo ve Kapasitörler)

BELİRLENEN ÖNCELİKLİ SEKTÖRLER• Enerji Sektörü• Santraller• Şeker• Demir-Çelik• Çimento• Kimya

• Boya • Petrokimya• Maden• Kömür Üretim• Trafo Üreticileri• Geri Dönüşüm-Geri

Kazanım Firmaları

9

İLK SORGULAMA PCB ENVANTERİEylül 2012 (80 Adres-%30 Yanıt)

PCB İçeren Ekipman

Sayısı Miktarı (ton)

PCB’li Trafo 58 222

PCB’li Kapasitör 2173 108

Toplam PCB 2231 330

10

İKİNCİ SORGULAMA PCB ENVANTERİTemmuz 2013 (175 Adres-%80 Yanıt)

PCB İçeren Ekipman

Sayısı Miktarı (ton)

PCB’li Trafo 116 680

PCB’li Kapasitör 609 30

Toplam PCB 725 710

11

UNEP/MAP PROJESİ KAPSAMINDA SAHA ZİYARETLERİ

12

MEVCUT PCB ENVANTERİPCB İçeren Ekipman

Sayısı Miktarı (ton)

PCB’li Trafo 177 912

PCB’li Kapasitör 2782 138

Kontamine Ekipman ve Variller *

31 30

Toplam PCB 2990 1080

* Saha Ziyaretinde Analizle Bulunanlar 20 ton (1-8 Eylül 2013) • 7 ton 500 ppm’den fazla• 13 ton 50-500 ppm arasında

EYLEM PLANIEylem Planı Sorumlu Kurum Süre

(Yıl)Başlama Tarihi

Bitiş Tarihi

1- Bölgesel ve yasal sınır değerlere göre PCB ile kirlenmiş alanlar ve toprakların, eski PCB stoklarının envanterlerinin çıkarılması ve güncellenmesi.

ÇŞB, ETKB 8 2012 2020

2- PCB’lerin ve PCB içeren ekipmanların kullanımının, 2025 yılından geç olmamak şartıyla en kısa zamanda durdurulması.

ÇŞB, ETKB 18 2007 2025

3- 50 ppm’den yüksek konsantrasyonda PCB içeren ekipmanların 2018 yılından önce tanımlanması ve etiketlendirilmesi.

ÇŞB, ETKB 6 2012 2018

13

EYLEM PLANIEylem Planı Sorumlu

KurumSüre (Yıl)

Başlama Tarihi

Bitiş Tarihi

4- PCB içeren atıklar sorununun çözülmesi için bu atıkları toplayan ve arındıran/bertaraf eden tesislere çevre lisansı veren bir sistemin kurulması.

ÇŞB, ETKB 2006 2007’de tamamlandı.

5- Tehlikeli Atıkların Yönetimi Ulusal Planında PCB içeren atıklarla ilgili olarak kamu kuruluşları için gerekli birtakım yükümlülüklerin tanımlanması.

ÇŞB, ETKB 3 2014 2017

6- PCB içeren atıkların çevreye duyarlı yönetimi için Ulusal Eylem Planının nihai şekline kavuşturulması (PCB kirliliğine neden olan etkenlerin belirlenmesi ve PCB içeren atık üretimine dair ölçülebilir verilerin elde edilmesi).

ÇŞB, ETKB 5 2014 2019

14

Eylem Planı Sorumlu Kurum

Süre (Yıl)

Başlama Tarihi

Bitiş Tarihi

7- PCB içeren atık üretimine ilişkin sorunların incelenmesi (yağlı kül gibi atıkların belgelenmesindeki yanlışlıklar, atıkların ayrıştırılarak toplanmasındaki sorunlar, bu maddelerin depolama ünitelerinde diğer yağlı maddelerde çapraz kirlenmeye neden olması, sökülen tesislerden kaynaklanan PCB içeren atıklar, atık elektrikli ve elektronik ekipmanlara uygulanan işlemlerdeki eksiklikler)

ÇŞB, ETKB 6 2014 2020

8- PCB içeren atıkların yakılmasında uygun prosese sahip yakma tesislerinin kullanılması.

ÇŞB 3 2006 2007’de tamamlandı.

EYLEM PLANI

15

Eylem Planı Sorumlu Kurum

Süre (Yıl)

Başlama Tarihi

Bitiş Tarihi

9- Tesis sahipleri tarafından kendi tesislerindeki PCB içeren atık ve ekipmanların depolarının taşıma öncesi emniyete alınması, düzenli olarak kontrol etmesi, ve bu atık ve ekipmanların gerekli önlemleri alarak hızlı bir biçimde taşınmasının sağlanması.

ÇŞB, ETKB 6 2012 2018

10- Küçük ölçekli ısı tesislerinin atık yağ yakmalarının yasaklanması. (Atık yağların sadece lisanslı tesisler tarafından kullanılabilmesi).

ÇŞB 2006 2008’de tamamlandı.

EYLEM PLANI

16

Eylem Planı Sorumlu Kurum

Süre (Yıl)

Başlama Tarihi

Bitiş Tarihi

11- PCB kirliliğinin yok edilmesiyle ilgili atık yağların geri dönüştürülebilme fırsatının değerlendirilmesi.

ÇŞB 2006 2008’de tamamlandı.

12- Transformatörlerin ve kapasitörlerin arındırılmasında ve bertarafında çevreye zarar vermeyecek yöntemler kullanılmasının temin edilmesi.

ÇŞB 2006 2007’de tamamlandı.

13- Yeni olası PCB kaynaklarının tanımlanması.

ÇŞB, ETKB 6 2014 2020

EYLEM PLANI

17

Eylem Planı Sorumlu Kurum

Süre (Yıl)

Başlama Tarihi

Bitiş Tarihi

14- PCB içeren ekipmanın yenileri ile değiştirilmesinin teşvik edilmesi.

ÇŞB 8 2012 2020

15- İnsanlar, çevre ve biota üzerindeki olası PCB etkilerinin değerlendirilmesi.

SB 6 2014 2020

16- Gıdalarda, özellikle hayvansal ürünlerde PCB analizi yapılarak PCB kontaminasyonunun değerlendirilmesi.

GTHB 6 2014 2020

EYLEM PLANI

18

19

İLETİŞİM BİLGİLERİT.C. Çevre ve Şehircilik BakanlığıÇevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Atık Yönetimi Dairesi BaşkanlığıEndüstriyel Atıkların Yönetimi Şube Müdürlüğü

R.Sinem ATGINÇevre ve Şehircilik Uzman Yardımcısı

e-mail: [email protected]