PAMAMAHALA NG ATING KATUBIGAN KAILUGAN AT · PDF filePambansang Antas ng Pamahalaan. ... ekonomiya, tuland ng produksyon ng kawayan at lilok-kamay . 4. ... mahihirap o maliit ang kita

PAMAMAHALA NG ATING KATUBIGAN, KAILUGAN AT LOCAL CLIMATE CHANGE

ADAPTATION SA BULAKAN

Dr Leonora C. Angeles at mga

SCARP Masters Students

University of British Columbia

Balangkas

1. Konteksto: Pagbabago-bago ng Klima sa

Bulakan

2. Kaalaman Ukol sa “Climate Change”:

Munisipyo at mga Barangay

3. Mga Kalakasan: Kung ano ang mayroon at

nagaganap na

4. Aksyon: Mga stratehiya para mapaghandaan,

maiwasan at umangkop at makibagay sa

pagbabago-bago ng klima

BAKIT?Bakit kailangan ng climate

action planning?

• Philippine National Climate Change Action Plan (NCCAP)

• Impacts of Climate Change are Localized – Sa LOKAL ang EPEKTO!

• Panahon ng Pagplaplano ay NGAYON NA!

• MARAMING Community Benefits –SHORT-TERM & LONG-TERM

• There is no regret – WALANG TALO RITO!

○ c Copyright 2013 The Municipality of Pulilan, Bulacan. All right reserved.

Bakit Kailangan ng LCCAP saBulakan?

Ang Epekto ng Climate Change ay LOKAL sa PAMAYANAN, BAYAN,

LALAWIGAN, REHIYONAL at GLOBAL

Source: www.eschooltoday.com/climate-change/how-the-greenhouse-effect-happens.html

The Greenhouse Effect

1 2

3 4Kumot ng greenhouse gases

Ang Kalawakan

Kumot ng

greenhouse

gases

The Greenhouse Effect (con’t)

5

Ang Init o Enerhiya ay Naiipon Dito – Kinukulong ng Greenhouse Gases

Source: www.eschooltoday.com/climate-change/how-the-greenhouse-effect-

happens.html

Source: www.climate-change-guide.com/images/ten-indicators-of-global-warming.jpg

Sampung Signos na Umiinit ang Mundo

Source:

www.washingtonpost.com/blogs/worldviews/wp/2013/11/12/this-map-shows-why-the-philippines-is-so-vulnerable-to-climate-change/

Philippine Exposure Map on Climate Change

Ano Ang Climate Action Planning?

• Climate Change Mitigation – PAG-IWAS, PAGHAHANDA

• Climate Change Adaptation – PAKIKI-ANGKOP

o Reduce vulnerability – Bawasan ang Kahinaan

o Increase adaptability – Patibayin ang Kalakasan at Pakiki-angkop

Towards A LocalClimate Change Action Plan…

Presented by Krystie Babalos, Christa Brown & Lavino (Wei-Chung) Chen

07/25/2013

○ c

Makakalikasang PULILAN

Copyright 2013 The Municipality of Pulilan, Bulacan. All right reserved.

Carolina Camargo

Kathryn Lennon

Sameer Shah

University of British Columbia

“Nakikisayaw Sa Panahon”

“Dancing with the Weather”

Paghahanda sa Pagbabago-bago ng Klima sa Calumpit

Preparing for Climate Change in Calumpit

• Background

• Paraan ng Pananaliksik

• Ang Hamon: Mga Kahinaanatbp Epekto ng Climate Change

• Ang Opportunidad: Papuntasa Local Climate Change Action Plan

• Mga Pangunahing IsyungBibigyang Pansin

• Mga Susunod na Hakbang

Balangkas ng Report sa Pulilan

Photo credit: Lavino Chen

Copyright 2013 The Municipality of Pulilan, Bulacan. All right reserved.

1. Konteksto

Munisipyo ng Calumpit

Babaguhin ng Climate Change ang Pamumuhay ng

mga Calumpitenyos, Bulakenyos, Pilipino, at ng Buong Mundo

“Dati, alam namin kung paano makisayaw sa pabago-bagong panahon. Sa ngayon, napakahirap malaman kung ano ang aming aasahan. Hindi na namin alam kung paanomakisayaw sa panahon.”

-Councillor, Environment Committee, Barangay San Jose

Ang Pagkilos-Pagtugon sa Climate Change ay Nangangailangan ng Pakikipagtulunganng Barangay, Munisipyo, Lalawigan at Pambansang Antas ng Pamahalaan.

MGA ISYUKAALAMAN AKSYON KAALAMAN

KAALAMAN

AKSYON

MGA ISYU

A Climate Change Resilient

Municiplity

Paghahandasa Pagbaba-bago

ng Klima

KAALAMAN

KASANAYAN at KALAKASAN saKASALUKUYAN

AKSYON

(PAGPIGIL-PAGHAHANDA

+ PAKIKI-ANGKOP)

Pampanga Ilog

Angat Ilog

Labangan Ilog

2. KAALAMAN

Tinanong namin ang mga naninirahan samga barangay:

“Anu-ano na po ang alam ninyotungkol sa ‘climate change’ o kakaibang pagbabago-bago ng

ating klima”?

“Hindi na namin matatawag na tag-init ang tag-init. Hindi na dumarating ang ulan tulad noong dati. Ngayon maaring umulan kahit anong oras o buwan sa bawat taon. Nagkaka-trangkaso at allergies and mga bata dahil sa pabago-bagong panahon. Malalakas na ang mga bagyo ngayon, tulad ng nangyari sa Tacloban”.

– Barangay Health Worker and Barangay Captain, Barangay Corazon

Pocket dike, Barangay Corazon, Calumpit

Photo Credit: Carolina Camargo

“Sa aking opinyon, ang mga mangingisda ang lubos na na-aapektuhan ng kakaibang pagbabago-bago ng klima.” -Mangingisda, Barangay Sapang Bayan

Survey Ukol sa Kaalaman ng Munisipyo Ukol sa

Climate Change

• Survey ng mga kawani ng Munisipyo at mga Opisyal saBarangay .

• Resulta: Marami silang kaalaman at kuro-kuro ukol samga epekto ng “climate change” at mga paraan ng pagtugon dito.

Narinig na po ba ninyo ang “climate change” noon?

“Laging may baha, tagtuyot, at lumalaking antasng Carbon Dioxide sa kapaligiran.”

"Abnormal na taas ng high tide.”

“Kakaibang pabago-bago ng panahon."

Mga Salitang Ginamit nga mga Kawani at Opisyal Bilang

Kaakibat ng Climate Change:

Madadalas na

pagbaha

Nasisirang mga

bahay

Sa inyong opinyon, papaano makakaapekto ang Climate

Change sa Calumpit?

Tubig-Alat sa

Tabang

Kakaibang Init

Kakulanga sa Tubig

Tagtuyot

Basura

Natatambakan

ang mga Ilog

Polusyon ng

tubig, hangin

at lupa

Pagputol ng

mga Puno

Kabuhayan

Sakit at mga

Karamdaman

Unti-unting

pagtaas ng

antas ng

tubig baha

Seguridad sa

Pagkain

Pang-aabuso

sa Kalikasan

19

8

10

15

23

14

0

5

10

15

20

25

Use of plasticbags

Use of fossil-fuels

Illegal fishingand hunting

Logging oftrees

(deforestation)

Pollution ofwater, land,

and air

Lack of solidwaste

segregation

Nu

mb

er

of

Re

spo

nse

s

Contributing Factors to Climate Change

Sa inyong opinyon, anu-anong mga ginagawa ng tao ang

nakaka-dagdag o nakakapag-palala sa climate change?

8

26

1

5

7

16 16

7

0

5

10

15

20

25

30

Greenhousegas

emissions

Globalwarming

Carbonfootprint

Climatechange

mitigation

Climatechange

adaptation

Disaster riskreduction

Sea levelrise

Carbondioxide

Nu

mb

er

of

Re

spo

nse

s

Concepts Associated with Climate Change

Anu-anong salita ang inyong naiisip kung inyong

naririnig ang mga salitang “climate change?”

Papaano tinutugunan ng Munisipyo at Taumbayan ang

paghahanda at pag-angkop sa ‘climate change’?

“Gusto ninyo bang makakuha ng

karagdagang impormasyon tungkol sa…

– Mga sanhi ng climate change?

– Mga inaasahang epekto ng climate change?

– Mga paraan para tumugon sa climate change?”

95% ang nagsabing “OO, gusto namin ng karagdagang impormasyon!”

Mga Sangkap ng “Climate Risk Management Approach” sa Water Sector

• Tasain kung anu-ano ang mga kahinaang dulot ng climate change sa water supply (Assess hydroclimatic risk)

• Isama ang impormasyong hinggil sa pagbabagu-bago ng klima sa mga forcast ng water supply ( Incorporate climate information in water supply forecasts.)

• Magsagawa ng iba’t ibang pwedeng paraan para matugunan ang pangangailangan sa tubig. (Determine portfolio of options for hydroclimatemanagement)

3. Mga Kalakasan

Bayanihan: Pakikipagtulungan at Pakikipagkapwa-Tao

“Anything that is

heavy can be light if we

put our resources

together”

“Ang mabigat ay

gumagaan, kung

pinagtutulungan”

Pundasyon ng Barangay

“Para kaming isang pamilya,

isang malapit na pamilya.

Bawat isa rito ay tumutulong

sa isa’t-isa.” - Chairman, Barangay Corazon

Pamumunong Pulitikal

Barangay Calumpang

Photo Credit: Marie Cris Co

Solid Waste Management Program ng mga

Barangay at Munisipyo

Eco-Girls, Barangay Balite.Calumpit Materials Recovery Facility, Calumpit

Paghahanda at Pagtugon sa mga Kalamidad

Iba’t-Ibang Uri ng Kabuhayan:

Iba’t-Ibang Uri ng Kaalaman

4. Aksyon - Pagkilos

“Ang ultimong hangarin ng NCCAP ay ang paglikha ng

kapasidad na maka-angkop ang mga tao sa

kanilang komunidad, itaas

ang katatagan ng mahihinang sektor at ng atingsistemang pang-kalikassan labansa ‘climate change’, at palawiginang mga oportunidad para

umiwas-paghandaantungo sa kaunlaran na pang-matagalan, tumatalima sa mgakarapatan at tumutugon sapagkakapantay-pantay ng mgakasarian”.

(Philippines National Climate Change Action Strategy, 2011: 5).

Mga Stratehiyang “Halo-Halo” PRIORITY AREAS STRATEHIYA- IDEYA

1. Seguridad sa Pagkain Bawasan ang pagtatambak ng mg bukirin para gawing subdivision upang mabawasan ang matinding urbanisasyon at payagan angpagpapatayo ng mga multi-storey buildings na tirahan.

2. Pang- Environmental & Ekolohikal naKatatagan

Isama ang ecosystems-based planning sa pagplaplano.

3. Climate-Smart na Industriya & Serbisyo Makipagtulunga sa industriya upang paghandaan ang climate change Palaguin ang maliliit na industriya na makakasuporta sa lokal naekonomiya, tuland ng produksyon ng kawayan at lilok-kamay .

4. Seguridad sa Tubig Mamuhay sa ating mga Ilog. Pagsamahin ang pokus sa pagkontrol ng baha sa pakikibagay sa baha.

5.Seguridad Pang-Tao Paghandaan ang mga epektong pangkalusugan sa mahihinang sektor. Magplano ng mga pamayanan na kaya ang sobrang init; asahan nakailangang ilikas ang mga taong nasa mababang lugar at mahihirap nakalagayan.

6. Malinis na Enerhiya Transportasyon na makalikasan/itaguyod ang aktibong transportasyon.Mamunuhan sa mga ‘green technologies’ upang tumaas ang seguridadsa enerhiya

7. Pagpapaunland ng Kaalaman at Kapasidad

Itaguyod ang kapasidad na makakuha ng pondong panlabas para saclimate change adaptation (CDM).Palaguin ang kaalaman tungkol samga bagay na nakakadagdag sa climate change.

8. Tumatagos sa Kalahatan: Kasarian at Katarungang Panlipunan

Bigyang pansin ang mahihinang sektor – kababaihan, matatanda, bata, informal settlers, mahihirap o maliit ang kita.

Stratehiya: Pananalapi at Pakikipagtulungan na

Nauukol sa Climate Change• Maaring pondohan ng mga

Inter-governmental bodies

ang mga Lokal na Plano

para sa Pag-Angkop.

• Ang mga Pang-Publiko at

Pribadong Pakikipagtulunga

ay maaring makatulong sa

paglikha ng mga proyekto

para sa malilinis na enerhiya

namakakapagpababa ng

Greenhouse Emissions at

makakalikha ng mga bagong

trabaho. Calumpit MRF (Materials Recovery Facility).

Photo Credit: Kathryn Lennon

Stratehiya: Pagsamahin ang Mahusay na Pagpaplano at

Pagsasakatuparan o Implementasyon ng Plano

Stratehiya: Pag-ugnayin ang Sistemang Pang-

Kalikasan at Sistemang Pangkabuhayan

Calumpit

Kaalaman

KasalukyangKalakasan

Action

Pamumuno

Hagonoy

Kaalaman

Kalakasan

Action

Pamumuno

Malolos

Kaalaman

Kalakasan

Aksyon

Pamumuno

Pampanga Ilog

Angat Ilog

RIVER BASIN BAYANIHAN

TALAKAYAN NG MGA MAYORS, MA, MAO, MPDO AND MENRO

• Cluster 1 - Dona Remedios Trinidad, Norzagaray

• Cluster 2 - Angat, San Rafael

• Cluster 3 - Bustos, Baliwag

• Cluster 4- Plaridel, Pulilan

• Cluster 5 - Calumpit, Hagonoy, Paombong

Guide Questions: • Anu-anong mga lunas o solusyon ang maaring gawin

ng mga Munisipyo para matugunan ang mga hamonna tinalakay ng mga tagapagsalita sa Part II? ( What solutions can Municipal Government provide to address the challenges and issues in Bulacan, as discussed by Part II presenters?)

• Anu-anong mga kapasidad, kakayahan o kasanayanang kailangan pang linangin ng mga PamahalaangMunisipyo, lalo na ng mga kinaukulang Opisyal at Empleyado para maging epektibo ang kanilanggawain ukol sa Kailugan at Katubigan? (What are the capacity-building needs of Municipal Governments, particularly elected Officials and Staff that need to be addressed to make them more effective in their work?)