Palyatif Bakım Sağlık Bakanlığı Tanımları ve Planlamarı

Palyatif BakımSağlık Bakanlığı Tanımları ve Planlamarı

2

A – Palyatif Bakıma Genel Bakış

A1- DSÖ’ne Göre Palyatif Bakım Nedir?

Palyatif bakım;yaşamı tehdit eden hastalıklardan kaynaklanan problemler ile karşılaşan hastaların ve hasta yakınlarının yaşam kalitesini, başta ağrı olmak üzere tüm fiziksel, psikososyal ve ruhsal problemlerin

erken tespit edilerek ve etkili değerlendirmeler yapılarak önlenmesi veya giderilmesi yolları ile arttıran bir yaklaşımdır

ÖLÜM

AKTİF TEDAVİ PALYATİF TEDAVİ

ÖLÜM

YAS

KÜR / YAŞAM SÜRESİNİ UZATMA

PALYATİF / HAYAT KALİTESİNİ ARTTIRMA


A1- Palyatif Bakım Nedir?

3

KANSERLİ HASTALAR (%95)

KANSERLİ HASTALAR (%45)



HASTA PROFİLİ

4

• Bakanlığımızın Palyatif Bakım Tanımı: – Önce kendi yaşadığı yerde bakım hizmeti– Kür şansı olan ya da olmayan– Sadece hastaları değil; yakınlarını da kapsayan– Teşhis ile başlayıp, ölümden sonra da devam eden– Akut/ Subakut/ Kronik– Fiziksel / Manevi (Dini-Psikososyal)/ Maddi



5

MEDİKAL

PSİKOSOSYAL

EV BAKIMIHEMŞİRELİK

REHABİLİTASYON

ECZANE

Primer hekim

Radyasyon onkolog

Medikal onkolog

Algolog

Cerrah

Diğer uzmanlar

HASTA

İnfüzyon ekibi

Hemşire

BakıcıDiğer

Onkoloji hemşiresi

Radyasyon hemşiresi

Fizyoterapist

Meşguliyet terapisti

Sosyal hizmet uzmanı

Klinik psikolog

Multidisipliner Ekip

MANEVİ DESTEK UZMANLARITAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARI

• Palyatif Bakım Hizmet Modelleri– Palyatif bakım yatan hasta servisleri:

• Akut, Subakut ve Kronik– Palyatif bakım poliklinik hizmetleri: – Palyatif bakım konsültasyon hizmeti:– Evde bakım (home care): – Gündüz bakım üniteleri (day care): – Nursing Home (3. Basamak Huzurevi): ??– Destekevi (Hospis): ??



7

8

AĞRI

PSİKO-SOSYAL

+MANEVİDESTEK

Klasik Tanım• Yaşam sonu bakımının verildiği

bağımsız bir yapı, bir hastaneye bağlı veya bakımevi

Modern Tanım

• Son 6 ayda verilen her türlü palyatif bakım hizmeti


A1– Hospis Nedir ? Terminal Dönemde Bakım: “Hospis = Destekevi”

Model

• Bakanlığımız Hospis Tanımı (Destek Evi) Kronik Bakımlar İçin Kullanılacak Destek Evi

Bakacak kimsesi yok, evi yok, kendi isteği ile >15 günlük bakımlar

Yaşamın son aylarında yaşam kalitesini mümkün olduğunca artırmak

Mümkün olan ‘en iyi ölüm’ ün sağlanması Yaşam sonu planları ve işlerin tamamlanması, andaç, vasiyetin

planlanması, armağan verme (eşya, para, düşünceler…), vedalaşma

Etkin bir yas süreci ile hasta ve yakınlarının hastalık ve matem sürecinde kayıplarıyla başa çıkabilmeleri ve hayatlarını yeniden kurabilmeleri konusunda yardımcı olmak.

9

A – Giriş

A3 – Hospis Nedir ?

A2- Neden Palyatif Bakım ?Semptom %Ağrı 84Yorgunluk 69Anoreksi 66Ağızda kuruma57Konstipasyon 52Çabuk doyma hissi 51Dispne 50>10% kilo kaybı 50Uyku problemleri 49Depresyon 41Öksürük 38Bulantı 36Ödem 28Tad değişikliği 28Anksiyete 24

Semptom %Kusma 23Konfüzyon 21Baş dönmesi 19Dispepsi 19Disfaji 18Geğirme 18Karın şişliği 18Hafıza problemleri 12Sedasyon 10Hıçkırık 9Kaşıntı 9Diyare 6Tremor 5Bayılma 3

Kliniğe yatan hastaların %80’i

Polikliniğe başvuran hastaların %50’si

Palyatif bakıma ihtiyaç duymaktadır

10

Ruçan Uslu ve ark., Ege Üniv.


Kanıta Dayalı Tıp Verileri İle Palyatif Bakım– Ucuz– Kolay– İnsan Hakkı– Maliyet etkin– Yaşam Kalitesi– Yaşam süresini de anlamlı arttırır


A2- Neden Palyatif Bakım ?

11

12



4 Tip Ölüm Şekli

13



• Kendi Kendimize ve Hastalarımıza Soruyor Muyuz? – Yılda kaç hastam ölüyor? – Ölen bir hastaya neden bakıyoruz? – Yaşamımızın anlamını, değerini ve kalitesini en çok ne belirler? – Nasıl bir ölüm isterdik?

• Evde mi? – Hastaların büyük çoğunluğu evde ölmek isterken, %80’i hastanede ölüyor.

– En çok korktuğumuz şey ne? Ölüm mü yoksa Ölüm Şekli Mi?– Önümüzdeki 1-2 haftada ne yapsak kendimizi daha mutlu

hissederdik?

14

15

16

BUDAPEŞTE HOSPİS EVİ: Açmamak olmaz ölüm kapıyı çalınca

Jean De La Fontaine

17


18


19

B – Türkiye’de Palyatif Bakım

• Yıllarca üzerinde durulmamış• Kültürel/ İnsan Kaynakları/ Hekimlerin

farkındalığı (Geleneksel Türk Aile Yapısı)• Palyatif Bakım merkezimiz çok sınırlı• Bir kaç adet (7-8) destek tedavisi merkezi• Ağrı merkezi sayısı yüksek ancak çoğu büyük

şehirlerde yerleşik

20


B1 – Mevcut Durum

• Opioidlere ulaşım – Tüm dünyada kullanılan tıbbi opioidlerin hammadesinin %50’si

Türkiye’de üretiliyor.– Kişi başı opioid kullanımı gerilerde– ABD’de kişi başı opioid kullanımı ülkemizdekinin 650 misli– Morfin reçetelendirmesi bürokratik engeller ile zorlaşmış– Dilaltı/ hızlı salınım ya da yavaş salınımlı, palyatif bakımın

olmazsa olmazı olan morfin türevleri ülkemizde yok– Türkiye çok az kullanmasına rağmen, etkisiz ancak pahalı olan

opioid türevlerini kullanıyor.– Morfinlerin ucuzluğu nedeni ile ilaç firmalarından ilgi yok– DSÖ Önerisi: Yerli ya da bölgesel üretim planlamaları

21


B1 – Mevcut Durum



Year Fentanyl ME Morphine ME Pethidine ME Total ME

1980 0.0623 0.0314 0.0937

1990 0.1723 0.0357 0.3166 0.5246

2000 1.6516 0.2738 0.4828 2.4081

2006 3.8660 0.0312 0.5425 4.4398

2007 7.2625 0.1763 0.5879 8.0266

2008 10.2028 0.0625 0.6312 10.9014

2010 10.8251 0.0953 0.5745 11.5645

2011 11.4504 0.2286 0.5413 12.2204

2011- EMRO region(Methadone 9.60587)

0.51004 0.15393 0.17206 10.562

2011-Global 61.66

TÜRKİYE’DE KİŞİ BAŞINA DÜŞEN OPİOİD KULLANIMI

24


B2 – Palya-Türk Projesi

25



PAYDAŞLAR• Sağlık Bakanlığı

– Türkiye Halk Sağlığı Kurumu– Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu– Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü– Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu

• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı• Diyanet İşleri Başkanlığı• STK’lar• Gönüllüler

26



• Birinci Seviye: Toplum Temelli– Aile hekimleri– Evde Bakım

• Hastane Merkezleri– Akut Bakım Merkezleri:

• Birinci, İkinci Seviye, Üçüncü Seviye

– Kronik Bakım Merkezleri • Hospis(Destek Evi):

• Gönüllüler ve STK’lar Her Seviyede

Evde Sağlık ve Aile

Hekimleri

PBB (1.)

PBM (2.)

KPBM(3.)

27

Destekevi(HOSPİS)


28

HospisPalyatif Bakım

Merkezi


29


B3 – Yönetmelik ve PlanlamalarYönetmelik

• Palyatif Bakım Hizmetleri ve Merkezlerin Tanımı– Hasta Odaları– Hasta Yakınlarına Odalar– Mutfak– Masaj ve Fizyoterapi Odası– Psikoterapi Odası– İnternet ve Oyun Odası– Kişisel Bakım Odası– Toplantı Odası– İbadet Odaları ve Din Görevlileri– Meşgale (Hobi) Odası

Planlama• Merkez Özellikleri

– Yurt genelinde KPBM, PBM ve PBHB Planlamaları (2013-2016)

– SB Merkezleri asgari ihtiyaçları kapsayacak şekilde planlanmıştır.

Planlama• Çalışan personel ayrıcalıklı

tanımlanmalı• Her merkezin sorumlu onkoloğu

olmalı ya da merkezlerin hepsi onkoloji merkezlerine entegre çalışmalı

• En az 2. basamak yoğun bakım kadar geri ödeme almalı, SGK Görüşmeleri Yapıldı

30

B3 – Yönetmelik ve Planlamalar


I. Seviye: Palyatif Bakım Birimini (PBB);

– Palyatif bakım ayaktan poliklinik hizmetleri ve yine planlaması daha üst merkezlerce yapılmış kemoterapileri uygulanmalarının da verildiği daha perifer bölgelere kurulumu önerilen birimlerdir

– Aile hekimleri ve evde sağlık hizmetlerince refere edilen hastaları değerlendiren ilk basamak palyatif bakım birimlerindendir.

Hedef:

216 (SB)+ 7 (Üniversite) PBB kurulması Yıl: 2015 / 2023

II. Seviye Palyatif Bakım Merkezi (PBM)– Multidisipliner bir ekip olmalı

– Hizmet hastaneleri ile üst role sahip sağlık tesislerine kurulması önerildi

– Tedavi gören hastalarda asıl amaç, en kısa sürede hastanın stabil hale getirilip idame tedavisinin aile hekimi ve evde sağlık hizmetlerince devamını sağlamaktır

Hedef: 38 (SB) + 22 (Üniversite) PBHB kurulması Yıl: 2015 / 2023

31



III. Seviye Kapsamlı Palyatif Bakım Merkezi (KPBM)– Üniversite/ Eğitim ve Araştırma hastaneleri bünyesinde kurulması önerildi.– Alt tedavi gruplarına palyatif bakım konusunda hizmet-içi eğitim, sürekli

eğitim ve sertifikasyon eğitim programlarını verebilecek düzeyde bilgi birikimine sahip olmalı

– Tedavi gören hastalarda asıl amaç, en kısa sürede hastanın stabil hale getirilip idame tedavisinin aile hekimi ve evde sağlık hizmetlerince devamını sağlamaktır

– KPBM’nin ihtiyaca göre 10-20 yatak planlaması önerilmiştir. Hedef:

19 (SB) + 17 (Üniversite) + 13 (Kampüs) KPBM kurulması Yıl: 2015-202319’un 6 ‘sı Aynı Zamanda Pediatrik, 2’sinde sadece Pediatrik KPBM (SB) 17 Üniversite’nin 13’ünde aynı zamanda pediatrik KPBM (Üniversite)

32



Destek Evi (Hospis)– Sağlık Bakanlığı ve Üniversite sağlık tesislerinde küratif tedaviye daha fazla

yanıt vermeyen son dönem hastalar ile ilerlemiş kronik hastalığı olan hastaların semptom kontrolünün sağlandığı ev ortamına sahip mekanlardır

– Detaylı bakımdan ziyade son günlerinde hasta semptomlarının kontrol edildiği, hasta ve ailelerine kronik hastalıkla baş etme yöntemleri konusunda her türlü desteği verildiği sağlık tesisidir

– Kapsamlı palyatif bakım merkezlerinin bulunduğu hastaneye bağlı olmakla birlikte, kuruluşa çok uzak olmayan bağımsız yerlerde kurulmalı

Hedef:

Pilot (3 İl) Yıl ya da 2023’e Kadar 54 AdetAile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ???

33




EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ 2010-2014

2010 2011 2012 2013 2014

Hasta Sayısı 16.651 124.085 244.961 380.814 416.175

Evde Sağlık Takımı Sayısı 407 642 715 765 834

Evde Sağlık Çalışanı Sayısı 478 3512 4143 4224 4369


• Türkiye’de aktif çalışan 20 PBM• 6 üniversite, 13 Devlet hastanesi,1 özel merkez• Gaziantep’te 2 Devlet Hastanesi müracat

aşamasında • Devlet hastanelerimizden 3 fiziki düzenleme,6

tefrişat, 1 tanesi personel alımı düzeyinde


Sıra İL ADI HastaneFaal Yatak

SayısıPlanlanan

Yatak SayısıAçılış Yılı Açıklama

1 ANKARA 1. BÖLGE Ulus Devlet H 11 16 2012-2014 2014 yılında 16 yatak2 Sanatoryum 24 20143 Onkoloji EAH 22 20134 DİYARBAKIR Diyarbakır EAH 9 10.09.20135 Ersin Arslan DH 6 2014 müracaat aşamasında6 Nizip DH 4 2014 müracaat aşamasında7 ISPARTA Isparta DH 5 01.07.20138 İSTANBUL BEYOĞLU Okmeydanı DH 6 26.06.20109 İSTANBUL ÇEKMECE Başakşehir DH 30 2014 fiziki düzenlemeler

10 İSTANBUL FATİH Arnavutköy DH 5 2014 tefrişat aşamasında11 Katip Çelebi Atatürk EAH 10 29.07.201312 Seferihisar DH 10 30.01.201413 Bayındır DH 8 08.11.201314 Çeşme DH 8 2014 fiziki düzenlemeler15 Selçuk Devlet Hastanesi 8 2014 fiziki düzenlemeler16 Tepecik EAH 28 201317 Buca DH 10 2014 tefrişat aşamasında18 Alsancak DH 15 2014 tefrişat aşamasında19 KAHRAMANMARAŞ Necip Fazıl Şehir H. 6 2014 tefrişat aşamasında20 KONYA Konya Numune 6 2014 tefrişat aşamasında21 MANİSA Akhisar DH 5 28.05.201422 RİZE Recep Tayyip Erdoğan Ü. EAH 13 2014 Personel temini

23 TRABZON Kanuni EAH 30 2013-20142013 yılında 20 yatak 2014 yılında ek 10 yatak

24 YOZGAT Yozgat DH 12 2014 tefrişat aşamasında168 139TOPLAM 307

Palyatif Bakım Merkezleri

ANKARA 2. BÖLGE

GAZİANTEP

İZMİR GÜNEY

İZMİR KUZEY

37



39



40



• Aile Hekimleri ve Evde Sağlık– Ağrı ve semptom yönetimi– YBÜ Uzaktan Eğitim – İl Koordinatörleri

• Uzman Hekimler– Onkologlar, anestezi uzmanları, ağrı uzmanları elektif– Diğer uzman hekimler için mecburi– Periferik illerden 2 Dahiliye, 2 Pediatri Uzmanı Mecburi – HÜTF ve STK, 45 günlük uygulamalı eğitim

• Hemşireler– Periferik illerden 4 Hemşire Mecburi – HÜTF ve STK, 45 günlük uygulamalı eğitim

• Palyatif Bakım Koordinatörleri ve Uzmanları– Yurt dışı eğitimler (6 -12aylık)

• Manevi Bakım Uzmanı– SB Koordinasyonunda, üniversiteler ve Diyanet İşleri Vakfı, PASHİDER

41


B4 – Eğitimler

Tesekkürler

Palyatif Bakım Sağlık Bakanlığı Tanımları ve Planlamarı

Documents