ostan-sm.irostan-sm.ir/dorsapax/Data/Sub_0/File/Jazebeh.docx · Web viewشهرستان سمنان مرکز استان سمنان است. این شهرستان در 205 کیلومتری

معرفی استان سمنان برگرفته از اطالعات اداره کل میراث فرهنگی ، گردشگریو صنایع دستی استان سمنان

استان سمنان در دامنه هاي جنوبي سلسله جب&&ال ال&&برز واق&&ع ش&&ده اس&&ت و ارتف&&اع اس&&تان از 96000شمال به جنوب كاسته و به دشت ك&&وير ختم مي گ&&ردد. اين اس&&تان ب&&ا وس&&عتي ح&&دود

كيلومترمربع، ششمين استان وسيع كشور است. استان سمنان از جانب شمال به استان مازندران، از جنوب به استان اص&&فهان، از مش&&رق ب&&ه

استان خراسان و از مغرب به استان تهران ارتباط دارد. همجواري با رشته كوه هاي البرز و زمين هاي هموار ك&&وير ش&&رايط اقليمي متن&&وعي ب&&راي اين استان بوجود آورده است. بطوري كه قسمت جنوبي آب و هوايي گرم و خشك؛ نواحي مركزي، معتدل ، قسمت شمال شرقي آب و هوايي سرد و خشك و قسمت شمالي استان نس&&بتاً س&&رداست. اين تنوع آب و هوايي پوشش گياهي متنوعي را نيز در اين استان به وجود آورده است.

مركز اين استان شهر س&منان و دارای هش&&ت شهرس&&تان ش&&امل س&منان، ش&اهرود، دامغ&ان،گرمسار، مهدیشهر، میامی و آرادان و سرخه است.

آب و هوا و پوشش گیاهی: به علت موقعیت خاص جغرافيایی اس&&تان س&&منان و همج&&واری آن ب&&ا رش&&ته کوهه&&ای ال&&برز و زمینهای هم&&وار ک&&ویر ه&&ر قس&&مت از این اس&&تان دارای ش&&رایط اقلیمی متن&&وعی می باش&&ند. بطوریکه قسمت جنوبی آب و ه&&وایی گ&&رم و خش&&ک، ن&&واحی مرک&&زی معت&&دل، قس&&مت ش&&مال شرقی آب و هوایی سرد و خشک و قسمت شمالی نسبتاً س&&رد اس&&ت. این تون&&ع آب و ه&&وایی پوشش گیاهی متنوعی را نیز در این استان به وجود آورده است. به طوریکه در قسمت جنوب گونه های کویری و بیابانی و در بخش میانی استان گونه های نیمه بیابانی و در بخش ش&&مالی گونه های سردسیر و جنگلی را می توان مشاهده نمود. گیاهان کویری عبارتن&&د از: ت&&اغ و گ&&ز، خارشتر، اسپند، گ&&ون و درمن&&ه و از مهم ت&&رین گون&&ه ه&&ای گی&&اهی در من&&اطق ش&&مالی اس&&تان

خانواده سوزنی برگان، ارس، سرو و درختچه زرشک را می توان نام برد.

محیط زیست استان: استان سمنان به دلیل داشتن مناطق و موقعیت مناسب طبیعی وسعت کافی، جایگاه مناسبی برای حیات انواع وحوش و ان&&واع گیاه&&ان ب&&ه ش&&مار می آی&&د، چراک&&ه در قس&&مت ه&&ای ش&&مالی استان منطقه جنگلی، کوهستانی و سردسیر با بارندگی نسبتاً زیاد و پوش&&ش گی&&اهی خ&&وب و در قسمت های میانی منطقه دشتی با بارندگی کمتر نسبت به ش&&مال ام&&ا ب&&ا پوش&&ش گی&&اهی نسبتاً خوب و در قسمتهای جنوبی آن کویر نمک با بارندگی بس&&یار کم و ع&&دم پوش&&ش گی&&اهی

مناسب قرار دارد. درصد از وسعت اس&&تان س&&منان را من&&اطق حف&&اظت ش&&ده و پناهگ&&اه حی&&ات وحش23بیش از

درص&&د ک&&ل من&&اطق حف&&اظت ش&&ده کش&&ور ای&&ران را25تشکیل می دهد، که این رقم در ح&&دود شامل می شود.

مناطق زیستی استان سمنان دارای ویژگی هایی به این شرح می باشد:ذخیره گاه و بانک ژن طبیعی گیاهی و جانوری ایران و جهان.-منطقه حایل بین کویر و مناطق زیستی کوهستانی استان.-زیستگاه گونه های خاص نادر و در معرض انقراض جانوری و گیاهی.-طبیعت زیبا با چشم اندازهای طبیعی.-دارا بودن شرایط ویژه جهت امور پژوهشی و اقتصادی.-

مناطق زیستی و حیات وحش:پناهگاه حیات وحش خوش ییالق.-1پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده توران.-2منطقه حفاظت شده پرور.-3

منطقه شکار و تیراندازی ممنوع))خنار((.-4ممنوع شکار و تیراندازی ممنوع))تپال((.-5پارک ملی و منطقه حفاظت شده کویر -6

زبان بنابر نظريه آرتور كريستين سن دانماركي زبان سمناني از دسته زبانهاي مادي و پارتي اس&&ت كه ويژگيهاي باستاني خود را تا اندازه بسيار زيادي حفظ ك&&رده اس&&ت. بررس&&ي كلي پ&&يرامون زبان سمناني كاري است بس دشوار كه تا كنون كمتر كسي توانس&&ته اس&&ت در اين وادي ق&&دم

گذارد. مجموع&ه نظريات محققان و مستشرقان در مورد وابستگي گوي&&&&ش سم&&&&ناني اين اطالع&&ات

را بي&ان مي داردكه: گويش سمناني از نظر تقسيم بندي جغرافيايي، جزء شاخه غربي زبانهاي ايراني اس&&ت-1

و در بين زبانهاي اين شاخه نيز متعلق به نواحي شمالي لهجه هاي مركز ايران است. از نظر طبقه بندي تاريخي، گويش سمناني به حدفاص&&ل بين زبانه&&اي باس&&تاني و ميان&&ه-2

تعلق دارد. گويش سمناني دنباله زبانهاي پهلوي شمالي و يا پهل&&وي اش&&كاني و ي&&ا پ&&ارتي و يادگ&&ار-3

لهجه رازي است. گويش سمناني با زبانهاي خزري شامل گيلكي، تالشي و تاتي، نزديك اس&&ت و مش&&ابهت-4

هايي دارد.گويش سمناني با زبانهاي مادي و پارتي بستگي دارد.-5 بررسي ب&&رخي از ويژگيه&&اي ص&&وتي زبانه&&اي دس&&ته ش&&مالي و از جمل&&ه پ&&ارتي و دس&&ته-6

جنوبي )از جمله پارسي ميانه( و مقايس&&&&ه آنها با گ&&ويش سمن&&&&&&&&اني ب&&ه روش&&ني مش&&خصمي شود كه بسياري از اختصاصات زبان پارتي در گويش سمناني تاكنون حفظ شده است.

يكي ديگر از خصوصيات زبان سمناني متمايز و مختل&&ف ب&&ودن گويش&&ها در ن&&واحي مختل&&ف اين استان مي باشد بطوريكه گاه در فاصله اي كمتر از چند كيلومتر تفاوت گويش چن&&ان آش&&كار و بارز است كه گويي مردماني از دو سرزمين مختلف صحبت مي كنند. اين تفاوت و تمايز لهج&&ه ها شوخي هايي را در بين مردم نيز بوجود آورده و آن اينكه سمنان را» جزيره لهج&ه ه&ا« مي

نامند.به طور كلي لهجه مردم سمنان و اطراف آن را مي توان به پنج دسته مهم تقسيم كرد.

- زب&&ان5- زب&&ان س&&رخه اي 4- زب&&ان ش&&هميرزادي 3- زبان مهديشهر )سنگسر( 2زبان سمناني السگردي و اين در حالي است كه در ساير نقاط استان مثل دامغان و شاهرود لهجه و زبان ب&&ا

خصوصيات متفاوت تري نسبت به شهر سمنان و حوالي آن حاكم است.

:معرفي شهرستان سمنان

پيشينه تاريخي:

این شهر از دیرباز یکی از شهرهای چهاردهمین ایالت تاریخی )ورن ( یا )ورن&&ه ( از تقس&&یمات گانه باستانی بوده است . برخی از محققان و مورخان این شهر را جزو ایالته&&ای ماده&&ا و16

برخی دیگرجزو ایلتهای پارتها به حساب می آوردند.ويژگي هاي جغرافيايي:

کیلومتری شرق ته&&ران و205شهرستان سمنان مرکز استان سمنان است. این شهرستان در کیلومتر مرب&ع22119برسر راه تهران به خراسان واقع شده است. سمنان با وسعتی در حدود

در دامنه جنوبی رشته کوه های البرز واقع گردیده و از شمال به استان مازندران ازجن&&وب ب&&ه دشت کویر از شرق به شهرستان دامغان و از غرب به شهرستان گرمسار مح&&دود می گ&&ردد و

متر می باشد. سمنان نیز ب&&ه مانن&&د دیگ&ر شهرس&&تانهای اس&&تان1117ارتفاع آن از سطح دریا مهد و زاگاه شخصیت ها و مفاخر بزرگ علمی و فرهنگی و عرف&&انی ب&&وده اس&&ت و از گذش&&ته های دوره همواره به عنوان شهری ک&&ه ص&&احب بزرگ&&ان دین و علم ب&&وده مط&&رح ش&&ده اس&&ت . بزرگانی مانند حاج مالعلی حکیم الهی سمنانی، مشتاق سمنانی، شیخ محم&&د ف&&انی س&&منانی، مال غالم حسین هراتی، شهاب سمنانی هنرمند و عارف قلندر مشهور و بس&&یاري از شخص&&یت های دیگر از بزرگان این منطقه می باشند که در تاریخ دین و عرفان و هنر خ&&وش در خش&&یده

اند.صنايع دستي و سوغات:

تنوع اقلیم این شهر همچنانک&ه در ک&&ل اس&تان مش&هود ب&&وده توانس&ته ان&واع ص&نایع دس&تی و هرهای سنتی را در دل مردمی که در دل م&&ردمی ک&&ه در این خط&&ه زن&&دگی می کردن&&د ایج&&اد و باعث رونق اقتصادی و بروز احساسات و تجلی آن در هنرهای ب&&ومی منطق&&ه و ص&&نایع دس&&تی گردد و تا به امروز این هنرها سینه به سینه با افت و خیزهای فراوان ب&&ه عص&&ر حاض&&ر منتق&&ل شود بطوری که در گذشته هنرهای ک&&اربردی گی&&وه ب&&افی، کاله م&&الی ، مهرس&&ازی و نم&&دمالی

ن&&ان س&&نتی ،–سفال گری و ... از رونق بسیاری برخوردار بوده و به همراه سوغاتی همچ&&ون شیرمال ، کماچ ، گل نرگس و ... توشه راه مسافران رهگذر این شهر می شود.

:اماكن تاريخي و جاذبه هاي ديدنيموزه گرمابه پهنه

این بنا که به عنوان گرمابه مورد استفاده قرار می گرفته در مجاورت راسته بازار قدیم ش&&هر سال را پشت سرگذرانیده است . به استناد کتیب&&ه س&&ر در آن ؛ بن&&ا600واقع و تاریخ نزدیک به

در زمان سلطنت میرزا ابوالقاسم بابر خان » پادشاه دوره تیم&&وری « و ب&&ه دس&&تور وزی&&رش خواجه غیاث الدین محمد بن خواجه تاج الدین بهرام سمنانی س&&اخته ش&&ده اس&&ت . پس از ثبت

تعم&&یرات اساس&&ی و زیربن&&ایی آن1365 در فهرست آثار ملی در س&&ال 1355بنای آن در سال تعمیرات اساسی1365 در فهرست آثار ملی درسال 1355آغاز و پس از باز پیرایی ، در سال

ب&&ه ص&&الحدید کارشناس&&ان ب&&ه م&&وزه1373و زیربن&&ایی آن آغ&&از و پس از ب&&از پ&&یرایی در س&&ال م&&تر مرب&&ع ک&&ه در ش&&مال غ&&رب پهن&&ه1000تغییرکاربری داده شد. این بنا با مس&&احت تقری&&بی

ساخته شده دارای دوردگاه ورودی زنانه و مردانه می باشد . در ورودی مردانه دارای دو ص&&فه می باشد که از سه طرف کاشیکاریها زیبا آن را احاطه نموده است و مجموعه کاشی کاریهای سر در آن طبق آنچه در گوشه کار درج شده »عمل زین العابدین س&&منانی « می باش&&د. س&&قف گرمخانه آن را گنبد زیبایی پوشانده است و نورگیرهای متعدد این محل را زیباتر نم&&وده اس&&ت. همین صحن به محل عرضه و نمایشگاه دائمی آثار باس&&تان شناس&&ی اختص&&اص دارد ک&&ه از تپ&&ه

حصار دامغان و خطیرکوه و تپه خندق سمنان منطقه خرند و... به دست آمده اند.تکیه پهنه

قدمت تکیه مذبور به دوره قاجار می رسد. این تکیه زیب&&ا از جن&&وب ش&&رق ب&&ه وس&&یله راه&&روی باریک و مسقف به مسجد امام و از شمال غربی به مسجد امام و از ش&&مال غ&&ربی ب&&ه مس&&جد جامع و حمام پهنه از جنوب غربی به امام زاده یحیی )ع( و از سمت ش&&رق ب&&ه تیمچ&&ه حض&&رت راه دارد. در گذشته سقف تکیه پوشیده نبوده است ام&ا گوی&&ا در دوره پهل&&وی س&قفی از کالف های چوب و فلزی به صورت شیروانی برای تکیه تعبیه می کنند. تکیه در دو طبقه ساخته شده که طبقه اول را مغازه ها و حجره ها تشکیل می دهد و طبقه دوم که خ&&اص طبق&&ه اش&&راف و بانوان بوده است به صورت ای&&وان می باش&&د و در ای&&ام مح&&رم و تعزی&&ه خ&&وانی جهت تماش&&ای

مراسم از آن استفاده می کردند. دور تا دور و سر مغازه ها و ایوانها کاش&ی کاریه&&ای زیب&&ایی ساخته شده است . این تکیه در انتهای راس&&ته ب&&ازار پ&&ایین )بازارحض&&رت ( و مج&&اور ام&&امزاده

یحیی )ع( قرارگرفته است .تکیه ناسار

این تکیه از نظر فرم و شکل ظاهر بسیار شبیه به تکیه پهنه می باشد به جز آنکه در چند س&&ال اخیر در وسط آن حوضی بزرگ ساخته شده است . طبقه پائین تکیه را مغازه های چندتش&&کیل می دهد و طبقه باالی آن ایوانهایی برای تماش&ای مراس&م تعزی&ه می باش&د. در جبه&ه جن&وبی تکیه ناسار یکی از بهترین و بزرگترین نمونه های آب انبار سمنان به نام آب انبار ناس&&ار ق&&رار دارد که با پله های متعدد و غالم گردشها به مح&&ل برداش&&ت آب منتهی می گ&&ردد. س&&قف تکی&&ه پوشیده است و یک شیروانی بزرگ و قرمز رنگ با پنجره های مشبک سبز ب&&ر روی آن س&&اخته

شده است.بازارشیخ عالءالدوله

این ب&&ازار یکی از کهن ت&&رین بازاره&&ای اس&&تان س&&منان اس&&ت ک&&ه ت&&اریخ بن&&ای آن را ب&&ه دوران ایلخانیان و پیش از آن منتسب می دانند. بن&&ای ب&&ازار ب&&ه وس&&یله ش&&یخ عالءالدول&&ه س&&منانی از عارفان مشهور ایران در قرن هفتم و هشتم هجری قمری و همزمان ب&&ا بن&&ای شبس&&تان ش&&یخ عالءالدوله مسجد جامع ساخته ش&&ده اس&&ت . این ب&&ازار ب&&ه جهت اینک&&ه در ق&&دیم ب&&ه گورس&&تان قدیمی علمدار متصل بوده است به ب&&ازار م&&رده ه&&ا ن&&یز ش&&هرت دارد. ب&&ازار دارای ط&&اق ه&&ای

ضربی بلند است و سرتاسر آن با آجر کاری زیبا پوشیده است.خانه تدین )محمدیه (

خانه تدین جزء خانه های با ارزش قاج&&ار اس&&ت ک&&ه ب&&ه ص&&ورت دو بخش&&ی ب&&یرونی و ان&&درونی شامل قسمت های تابستانی و زمستانی و همچ&&نین تع&&دادی ات&&اق کوچ&&ک و ب&&زرگ می باش&&د. بنای فعلی خانه تدین اکنون به عنوان محل اداره میراث ف&&رهنگی ص&&نایع دس&&تی و گردش&&گری شهرستان سمنان مورد استفاده ق&&رار گرفت&&ه اس&&ت. ب&&ادگیری بلن&&د ن&&يز زینت بخش این بن&&ای

تاریخی است.بازار بزرگ

این بازار زیبا از بناهای دوره قاجار می باشد و بر روی طاقهای جناغی زیب&&ایی اس&&توار ش&&ده است . نور داخل بازار به وسیله نورگیرهای شیشه ای ب&زرگی ک&ه ب&ر ب&االی ه&ر ط&اق س&اخته شده است تامین می گردد. عناصر کالبدی بازار سمنان را کاروانسرا، حمام، مسجد ، تیمچ&&ه و تکیه تشکیل می دهند . سردر شمالی بازار، آجر ک&&اری ش&&ده و دارای پایه ه&&ای س&&نگی و پش&&ت بغل های زیباي کاشی کاری است. کتیبه ای از کاشی الج&&وردی ک&&ه قس&&متی از س&&وره مبارک&&ه )اقراء( به خط ثلث را در بر دارد بر ب&&االی س&&ردر ب&&ه چش&&م می خ&&ورد. ب&&ازار جن&&وبی ی&&ا ب&&ازار حضرت از خیابان امام خمینی شروع و به تکیه بزرگ پهنه و محله اسفنجان ختم می شود . سر در شمالی بازار حضرت مشابه سردرشمالی بازار جنوبی است . بازار طوری ساخته ش&&ده ک&&ه در تابستان خنک و در زمستان نسبتا گرم می باشد. الزم ب&&ه ذک&&ر اس&&ت راس&&ته ب&&ازار ش&&هر و بازار حضرت کنونی در اصل به هم متصل بوده و راسته بازار اص&&لی ش&&هر را تش&&کیل می داده است ولی در زمان پهلوی اول به دلیل خیابان کشی و شهرسازی آن دوران ، ب&&ازار ب&&زرگ ب&&ه وسیله خیابان امام خمینی فعلی به دو قسمت تقسیم شده است که اکنون به آن بازار شمالی و بازار جنوبی یا بازار حضرت می گویند. این مکان از امکان تجاری بسیار مهم گذشته و حاضر

سمنان است . بازار سمنان از خیابان شهدا شروع و تا خیابان امام خمینی ادامه می یابد.تیمچه حضرت

این تیمچه یکی از بناهای دوره قاجاریه است که در جوار مسجد امام و تکیه حضرت سمنان بنا گردیده ، این تیمچه داری دو طبقه و حجره های متعدد است كه با هدف کاربری تجاری س&&اخته

شده است.

مسجد امام این مسجد یکی از مس&&اجد چه&&ارایوانی دوره قاج&&ار و نمون&&ه ای کام&&ل از لح&&اظ معم&&اری این دوران می باشد . مسجد امام در زمان فتحعلی شاه قاجار ساخته شده اس&&ت. عناص&&ر تش&&کیل دهنده مسجد را ایوانهای متعدد، شبستانهای وس&یع ، حجره ه&ا و کاش&&یکاری ه&&ای زیب&&ا و هفت

متر می باشد و بزرگتر از ایوانهای5/19رنگ تشکیل می دهد. ارتفاع ایوان غربی مسجد امام دیگر مسجد ساخته شده و مزین به کاشی ک&&اری ه&ا و کتیب&&ه ه&&ای ک&وفی بن&ایی و ثلث اس&&ت.

م&&تر11 متر، ارتفاع دو ایوان رو ب&&ه ش&&مال و رو ب&&ه جن&&وب ه&&ر ی&&ک 18/5ارتفاع ایوان شرقی است. در باالی همه ایوانها سوره های مبارک قرآنی و اسم خاق&&ان فتحعلی ش&&اه و ت&&اریخ بن&&ا

برروی کاشی نقش بسته است .قلعه سارو

در کالت&&ه س&&ارو برف&&راز دو رش&&ته ک&&وه دو قلع&&ه مربوط&&ه ب&&ه قب&&ل از اس&&الم و دوره اس&&المی قراردارد.قلعه شمالی نسبت به قلع&&ه جن&&وبی کوچک&&تر اس&&ت. چه&&ار ط&&رف دو قلع&&ه برجه&&ای مدوری به منظور دیده بانی ساخته شده است . در ساختمان قلع&&ه ه&&ای س&&ارو از س&&نگ ، گچ ، آجر و ساروج استفاده شده است . وجود مجراهای زیرزمینی ک&&ه آب کالت&&ه س&&ارو را ب&&ه ب&&االی قلعه می رسانند از ویژگی های قلعه می باشد. این قلع&&ه ه&&ا توس&&ط گ&&روه اس&&ماعیلیه م&&ورد

استفاده قرار می گرفته است.منطقه پیغمبران

در شمال شرق شهرسمنان و در ادامه راه شوسه ای ک&&ه روس&&تاهای جن&&وبی ال&&برز در ش&&مال سمنان را به این شهر وصل می کند، منطقه زیارتی و سیاحتی »پیغمبران « قرار دارد. مقبره

مشهد ، در نزدیکی– کیلومتری ازجاده اصلی تهران 21پیغمبران درقله کوهی به همین نام در سمنان واقع شده اس&&ت . ب&&ر اس&&اس اطالع&&ات موج&&ود، در این مق&&بره ، »س&&ام « و »الم « از

فرزندان نوح پیغمبر مدفون هستند.آهوان

کیلوم&&تری غ&&رب دامغ&&ان87 کیلومتری شرق سمنان و 30آهوان منطقه ای است که از حدود شروع و تا انتهای منطقه کوهستانی ادامه دارد. این منطق&&ه در زمس&&تان س&&رد و در تابس&&تان معتدلو ییالقی است . در اطراف آهوان چند روستای پایکوهی معروف به »کالت&&ه « وج&&ود دارد که به باغ ها، کشتزارهای مختلف و استخرهای آبیاری ، مناظر زیبایی را خلق می کن&&د در کن&&ار جاذبه های طبیعی ، اهمیت گردشگری منطقه به دلیل وجود دو کاروانسرا یا رباط ت&&اریخی ب&&ه

نام رباط سنگی انوشیروانی و کاروانسرای شاه عباسی است. مسجد جامع

مسجد جامع سمنان يكي از مساجد بسيار قديمي كشوراست كه سابقه موجود آن به دوره سلجوقي مي رسد . اين بنا يكي از مساجد تك ايواني است كه داراي دو ورودي

است .اين بنا داراي سه شبستان مي باشد . شبستان شرقي ستون ها مدور و طاقهاي جناغي و ورودي آن مربوط به دوره قاجار مي باشد مناره زيبايي آن در

متر ارتفاع دارد و با گره چيني آجري مزين گشته و همچنين با آياتي از كالم32حدود الله مجيد به خط كوفي مزين گشته است .شبستان جنوبي همانند شبستان شرقي است و با طاق هاي جناغي و كاسه پوش يا چهاربخشي پوشيده شده و موسوم به

شبستان چهلستون مي باشد.اين شبستان كه مربوط به دوره سلجوقي مي باشد در قسمت زيرزمين خود نيز شبستاني با ستون چهارگوش قرار دارد. ايوان اين مسجد

متر است و گنبد اصلي كه در25مربوط به دوره تيموري است و ارتفاع آن حدود در163پشت اين ايوان قرار دارد مربوط به دوره سلجوقي است.اين بنا به شماره

متر مي باشد .x 50 73فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است .ابعاد اين بنا حدود ضلع غربي تكيه پهنه.–آدرس: خيابان امام- داخل بازار شيخ عالءالدوله

خانه كالنتر اين بنا متعلق به اواسط قاجار مي باشد و در قسمت جنوبي سمنان در محله

اسفنجان و در نبش ميدان ابوذر )پاچنار( واقع است .بنا متعلق به خانواده رجبي )كالنتر وقت سمنان ( بوده است .بنا داراي يك حياط مركزي و باغچه و فضاهايي

از جمله راهرو، اتاق هاي تابستاني و زمستاني، بادگير و .... مي باشد . اين بنا داراي يك بادگير بلند و منحصربفرد در روي قسمت جنوبي است كه از روي

در1787سقف قسمت تابستان نشين بيرون آمده است .اين بنا به شماره

متر مي باشد49x 36فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است .ابعاد اين بنا حدود .

آدرس : خيابان طالقاني-ميدان ابوذر-

دروازه ارگ سمنانتاريخچه دارالحكومه دولتي سمنان:

ارگ دولتي سمنان مجموعه اي بزرگ از ابنيه و اماكن مورد نياز اداره شهر بوده است كه در زمان حكومت حاجي بهمن ميرزا بهاء الدوله فرزند فتحعلي شده قاجار بنا گرديده است.

عناصر هويت بخش ارگ قديم را اماكني چون تلگرافخانه، قراولخانه، آب انبار، حمام، حسينيه و... تشكيل مي داده است. در داخل ديوارهاي ضخيم ارگ اتاقهايي براي نگهباني در نظر

ه& . ق زماني كه براي نخستين بار ناصرالدين شاه قاجار به قصد1284گرفته بودند. در سال زيارت مشهد مقدس از ايالت )) كومش (( يا )) سمنان(( گذر مي كند، به مدت سه روز در

برج با12ساختمان ارگ دولتي سمنان اقامت مي گزيند. در آن زمان اين ساختمان شامل عمارات و ابنيه بسيار زيبا بود ولي هنوز دروازه هاي شمالي و جنوبي ارگ ساخته نشده بودند، گويا در همين سفر دستور ساخت دو دروازه به حاكم وقت سمنان داده مي شود. كار

ه& .ق در زمان حكومت )) انوشيروان ميرزا ضياء الدوله((1302ساخت دروازه ها در سال تا1300فرزند )) محمد رحيم ميرزا(( پسر دهم عباس ميرزا نايب السلطنه كه طي سالهاي

ه. ق حاكم ايالت قومس بوده به اتمام مي رسد. به همين دليل در سفر دوم شاه به1305 مشهد كه عكسهاي گويايي از آن باقي مانده تصاوير زيبايي از دروازه هاي شمالي و جنوبي

ارگ سمنان ديده مي شود.دروازه شمالي ارگ سمنان:

دروازه شمالي ارگ سمنان تنها بازمانده دارالحكومه قديم شهر است كه در زمان رضا شاه به هنگام احداث و تعريض خيابانها و ساخت ابنيه جديد باقي مانده است. از دروازه جنوبي نيز جز

نمايي چند از عكسهاي دوره قاجار چيزي به يادگار نمانده است.تزئينات و معماري دروازه ارگ شمالي:

اين دروازه داراي دو نماي شمالي و جنوبي مي باشد. نماي شمالي : داراي دو اتاق در دو طرف و به قرينه يكديگر، دو راهروي كوچك، ايوانهايي در جلوي اتاقها و مدخل اصلي كه محل عبور و مرور بوده، مي باشد. نماي اصلي اين قسمت از آجر است و راهروي اصلي با پالن مربع به وسيله فيلپوش ها به گنبد كم خيز منتهي ميگردد. يكي از عناصر جالب توجه نماي شمالي تزئينات كتيبه اي است كه به شكل نيم دايره در باالي مدخل اصلي به خط نستعليق زرد، بر زمينه كاشي هاي الجوردي نوشته شده است. متن كتيبه

چنين است: (( .1302)) السلطان ابن السلطان ابن السطان سلطان صاحب قران، ناصرالدين شاه قاجار

رديف افقي چيده شده است.11 و در 15*15ابعاد اين كاشي ها نماي جنوبي: اين نما از حيث استفاده از تزئينات زيباي كاشيكاري پركارتر و مفصل تر از

نماي شمالي مي باشد. در تزئينات اين نما كاشي هاي هفت رنگ و مناره هاي تزئيني زيبا به چشم مي خورد. استفاده از نقوش هندسي و نقش ونگار اساطيري در اين جبهه، اهميت

نماي جنبوي را به عنوان دروازه ورودي شهر بيشتر مي كند. به قرينه كتيبه نيم دايره نماي شمالي، طرح نيم دايره اي بر پيشاني نماي جنوبي كاشيكاري شده كه در آن نبرد رستم و

ديو سفيد به تصوير كشيده شده است. و درست در باالي مدخل ورودي نقش سربازانقاجاري و تسليحات ايشان كاشي كاري شده است.

از ديگر تزئينات كاشيكاري اين نما كه به قرينه شكل گرفته است نقوش افسران قاجاري و سطر متوالي به خط5شير و خورشيد مي باشد. بر باالي ديوار دروازه كتيبه هايي در

نستعليق سفيد بر زيمنه الجوردي وجود دارد كه در البالي سطور آن طرح گل و برگ هاي اسليمي به چشم ميخورد. متن كتيبه بدين شرح مي باشد )) برحسب امر قدر بند قدرگان سكندرشان اعلي حضرت اقدس همايون شاهنشاه جم جاه فلك بارگاه و ملجاء السالطين

والخواتين السلطان ابن السلطان ابن السلطان و الخاقان ابن الخاقان بن الحاقان ناصرالدين شاه قاجار ) با رنگ زرد( خلد الله ملكه و دولته بسعي واهتمام جناب اشرف ضياء الدوله

انوشيروان ميرزا حكمران سمنان، دامغان، شاهرود، بسطام اتمام همت پذيرفت. في شهر محرم الحرام سنه بيچي ئيل خيريت دليل((. و با خط ريز تر در دو رديف و در كنار همين سطر

كتيبه محمد باقر ولد حاجي سيد مهدي الطباطبائي السمناني(( . هنرمند و نقاش كتيبه هاي دروازه ارگ سمنان كه نقاشي تصاوير خطاطي كتيبه ها از آثار هنري او به شمار مي رود

مربوط به سيد محمدباقر طباطبايي سمناني مي باشد. او ازنوادگان مرحوم مير محمد خان طباطبايي سمناني و از هنرمندان بنام سمنان دردوران قارجاريه است. حرفه اصلي سيد

محمد باقر طبابت بود و گويا در كار خود استادي و مهارتي نيز داشته است و به همين دليل از طرف ضياء الدوله حاكم ايالت قومس به دريافت لقب )حشمت الحكما( نائل گرديده، از تاريخ

هجري قمري كه1302تولد و وفات او اطالع دقيقي در دست نيست ولي مسلما تا تاريخ تاريخ كتيبه نويسي دروازه ارگ مي باشد در قيد حيات بوده است.

كار كاشي پزي كاشي هاي دروازه ارگ سمنان را نيز استاد حبيب الله فرزند استاد عليكاشي پز كاشاني انجام داده است.

مكان اين دروازه كه اكنون به ميداني تبديل شده است در مركز شهر سمنان و در خيابانطالقاني واقع است.

:معرفي شهرستان گرمسار

پيشينه تاريخي: نام گرمسار در زمان اشکانیان خواران بوده است، به علت آنک&&ه گرمس&&ار در کن&&ار ک&&ویر ق&&رار .گرفته و نسبت به نقاط همجوار خود پست تر است، بدین مناسبت نام »خوار« را ب&&دان نهادند

آورده شده است.  ماه و خورشید مفهوم این نام در کتاب اوستا

ويژگي هاي جغرافيايي:

کیلوم&&تر مرب&&ع5182شهرستان گرمسار غربی ترین شهرستان استان و دارای وسعتی ح&&دود می باشد، که از شمال به دماوند، از غرب به ورامین، از شرق ب&&ه آرادان و از جن&&وب ب&&ه ک&&ویر

مرکزی محدود می شود. مرکزی سرچشمه می گیرد مناطق اطراف گرمسار البرز که از رشته کوه های حبله رود رودخانه

 ،خرب&&زه ، پنبه، گن&&دم را س&&یراب می کن&&د. از محص&&والت اص&&لی کش&&اورزی این منطق&&ه، و مهمترین رشته صنایع دس&&تی این شهرس&&تان ان&&واع گلیم ب&&ارا می توان نام برد. انجیر و انار

 نقوش و طرح های بومی می باشد. از جاذبه های گرمسار می توان به مجموعه تاریخی سیاهکوه واق&ع در پ&ارک ملی ک&ویر، ج&اده سنگ فرش، دژ تاریخی استوناوند، خان&&ه ت&&اریخی ب&&اقری ه&&ا، مجموع&&ه کارخان&&ه و انب&&ار پنب&&ه، کاروانسرای شاه عباسی ایوان کی، منطقه نمونه گردشگری بن ک&وه و غاره&&ای نمکی اش&اره

نمود. شهر گرمسار ت&&ا چن&&دي پيش قش&الق نامي&ده مي ش&د و هن&وز هم اف&راد مس&&ن و پ&&يران آن را

بلوك بوده كه عبارتند از :4قشالق تلفظ مي كنند در گذشته خوار شامل

- بلوك آرادان 4    - بلوك ياتري3      - بلوك ريكان2     - بلوك قشالق1 از مشهورترین افراد اهل منطقه گرمسار می توان به محمد علی هبله رودی اولین تدوین گ&&ر فرهنگ عامه قرن یازدهم هجری، عبداله خواری از دانشمندان قرن چه&&ارم هج&&ری، اس&&ماعیل خواری از محدثین قرن پنجم هجری،از مفاخر معاصر شادروان نوش آذر اسدی، سرتیپ خلبان جلیل زندی موفق ترین خلبان جنگ ایران و عراق ،پروفسور پرویز ک&&ردوانی،دک&&تر طباطب&&ایی

جراح مغز واعصاب چهره ماندگار کشور اشاره نمود.

صنايع دستي و سوغات: صنايع دستي و س&وغات اين شهرس&تان همچ&&ون دیگ&ر شهرس&تانهای اس&تان از رون&ق و تن&وع بسیار زیادی برخوردار است؛از جمله این صنایع می ت&&وان از ق&&الی ب&&افی، گليم ب&&افی، ج&&اجيم بافی، پارچه بافی، خرجين بافی و سفال گری ، منبت کاری ، معرق کاری نام برد ، گلیم بافی

گرمسار توانسته در بازارهای جهانی طرفداران زیادی را به خود اختصاص دهد. از سوغات این شهرستان می توان از خربزه های شیرین و صاداراتی آن نام ب&&رد ک&&ه در ک&&ویر گرمسار کشت می شود و همچنین در بخش ایوانکی که نوع خاصی به نام سوسکی وج&&ود دارد

همچنین محصوالت لبنی خالص و انار و رب انار که بسیار مورد توجه می باشد.

:اماكن تاريخي و جاذبه هاي ديدني امامزاده شمس الدين و اسماعيل )ع(

در شهرستان گرمسار و حومه شهر و به فاصله حدود سه كيلومتري شمال غربي گرمسار واقع گرديده است. بنا منسوب به دوره قاجار است و متعلق به دو نفر از فرزندان امام

موسي كاظم )ع( به نام هاي شمس الدين و اسماعيل مي باشد. مردم و اهالي منطقه به ايندو تن اعتقاد خاص دارند و همه روزه بخصوص ايام تعطيل براي زيارت به اين مكان مي روند. كل بنا بر پايه مربع مستطيل ساخته شده است كه در قسمت شرقي آن رواق و ايواني وجود

دارد كه ورودي به بقاع امامزادگان را ممكن مي سازد. اين دو بقعه كه با ديواري بين آنها فاصله افتاده است در كنار هم چسبيده به هم قرا ردارند و به صورت متصل ساخته شده اند و

براي هر يك از آنها گنبدي در نظر گرفته شده است. سطح داخلي گنبدها گچكاري شده شده است. تكنيك ساخت دو گنبد مانند هم است به اين صورت كه براي تبديل پالن مربع به دايره جهت استقرار گنبد بر روي جرزها با استفاده از فيلپوش هايي كه درچهار كنج بكار رفته اند

اين عمل انجام پذيرفته و بين اين فيلپوشها طاقي همانند طاق فيلپوشها محرابي بلند از كف مقبره تا تيزه طا ق قرار گرفته است. در هر دو بقعه پنجره هايي جهت تامين نور داخل

گنبدها در نظر گرفته شده است. مصالح اصلي در ساخت بقاع از خشت و گل بوده و آجرنماي فعلي به آن اضافه شده است.

آب انبار مسیر امامزاده اسمعیل و شمس الدین در حومه شهر گرمسار و در مسير راه امامزاده شمس الدين و اسماعيل و به فاصله حدود يك

كيلومتري از شمال غربي گرمسار قرار دارد. آب انبار مذکور در دوره قاجار س&&اخته ش&&ده ک&&هبه آب انبار)آب حوض( آقا شهرت دارد.

این آب انبار دارای مخزن و بادگير، پاشير، پلكان و سردر را دارا ميباشد. سقف پلكان پاشير با آجرهايي به فرم حصيري و به صورت ضربي س&&اخته ش&&ده اس&&ت. ب&&ر خالف اك&ثر آب انباره&&اي

گوشي كه4منطقه پالن آب بر پايه مربع مستطيل بنا شده است و مخزن آن عبارتست از فرم طرف4يك ستون در وسط آن تعبيه شده و بر روي ستون بادگير آن قرار دارد. تويزه هايي از

گنب&&د ب&&ر روي آنه&&ا ق&&رار گرفت&&ه و پوش&&ش4به صورت بعالوه بر اين پايه ستون نشسته اند تا مخزن را كامل كنند. مصالح اصلي تشكيل دهنده آب انبار از آج&&ر و مالت ميباش&&د. ك&&ف اص&&لي

سانتيمتر باال آمده است.50پيرامون آب انبار بدليل ساخت جاده آسفالته حدود

خانه تاریخی باقری ها)موزه اقوام( ساختمان تاریخی باقری یکی از خانه باغ های ق&&دیمی و ب&&ه ج&&ای مان&&ده از اواخ&&ر دوره قاج&&ار است که در دو طبقه ساخته شده است، سقف این بنای با ارزش ب&&ا ت&&یر ه&&ای چ&&وبی پوش&&یده شده است و شالوده بنا را خشت خام تشکیل داده ک&&ه اس&&تفاده از آج&&ر ه&ای خط&ایی ب&ا بن&&د

کشی گچ و خاک جلوه خاصی به بنا بخشیده که زیبایی ساختمان را دوچندان نموده است. طبقه اول پس از ورود به سالن اصلی متشکل از دو اتاق در طرفین سالن است و بعد از گ&&ذر از سالن اول برای دسترسی به طبقه دوم بایستی از دو راهرو منتهی به پله عبور ک&&رد ک&ه در هر راهرو یک اتاق با تزئینات زیبا به چشم می خورد که از لحاظ پالن هردو طبق&&ه مش&&ابه هم می باشند اما در نوع مصالح بکار رفت&&ه )آجره&&ای خط&&ایی،بندکش&&ی گچ و خ&&اک(ب&&ا طبق&&ه دوم

را ب&&ه وس&&یله3*4 ات&&اق 4متفاوت است، طبقه دوم دارای یک سرسرای بزرگ و زیباست ک&&ه درهای چوبی به سرسرا با متصل می سازد.

در حیاط ساختمان مجموع&ه حم&ام ، خزین&ه و آب انب&ار زیب&ایی وج&&ود دارد ک&ه هن&وز همچ&&ون گذشته باقی مانده و قابل بازدید می باشد.

قوم مختل&&ف ت&&رک ه&&ا ، لره&&ا ،کره&&ا ،ع&&رب ه&&ا ،گیل&&ک ه&&ا ب&&ه دالی&&ل5گرمسار به جهت اینکه مختلفی اعم از مهاجرت ،کوچ اجباری و یا ترک های آذر بایجان که برای دفاع از دره خ&&وار ب&&ه عن&وان جنگج&و وارد ش&ده ان&د این شهرس&تان را جزی&ره اق&وام نامگ&ذاری نم&وده ان&د ل&ذا این

تبدیل به موزه و تحت عن&&وان م&&وزه اق&&وام بازگش&&ایی ش&&ده1389 بهمن 21ساختمان زیبا در است .

اتاق و سالن ورودی طبق&&ه اول اب&&زار و2 تاالر نمایش است که در 8موزه در دو طبقه دارای اتاق و سرسرای زیبا طبقه دوم نحوه4اشیا روزمره زندگی این اقوام قرار گرفته است و در

پوشش و مشاغل اقوام ساکن در شهرستان نشان داده شده است.

آب انبار بزرگ گرمسار اين آب انبار در مرکز شهر گرمسار می باشد. که از بناهای بسيار جالب اين منطقه به حس&&اب می آي&&د . اين آب انب&&ار در جن&&وب می&&دان ام&&ام خمی&&نی )ره( و در ض&&لع ش&&مالی مس&&جد ج&&امع

،این آب انبار در دوره قاجار ساخته شده است ک&&ه یکی از بزرگ&&ترین آبگرمسار بنا شده است انب&ار ه&ا منطق&&ه ب&ه ش&مار میرفت&ه ک&ه بخش اعظم آب مص&رفی اه&الی را ت&أمین می نم&&وده

. منبع بزرگ و اصلی آن بهاست،آب انبار مذکور دارای چهل پله مخزن استوانه ای شکل است صورت گنبد پله ای مدور آج&ری در داخ&&ل کوچ&&ه ق&رار دارد ک&ه ب&ه ص&ورت مي&دانگاهی درآم&ده

پله است . عمق آن در ح&&دود چه&&ارده م&&تر است. تعداد پله های مدور مخزن آن بيست و چهار بوده، که به مدت پنج ماه از سال آب آشاميدنی اهالی شهر و حومه آن را ت&&امين می ک&&رد. س&&ر در بزرگ و طاق گهواره ای آب انبار مذکور در سمت بازار بود که اينک مسدود شده است. اين

آب انبار که از بناهای بسيار جالب اين منطقه می باشد.

آب انبار ناسار آب انبارناسار يا همان نه حصار در جنوب قلع&&ة ناس&&ار گرمس&&ار و درمج&&اورت ج&&اده اص&&لی ب&&ه روستا قرار گرفته است. سازنده اين بنا طبق نوشته باالی سردر آب انبار مرح&&وم س&&يف الل&&ه معماريان سمنانی است. منبع اصلی، گنبدی شکل و آجرپوش است که بر طاق آجری و ض&&ربی

طرفين استوار است. در دو قسمت منبع، دو بادگير برای خنک شدن آب زير منبع در نظ&&ر گرفت&&ه ش&&ده اس&&ت. منب&&ع اصلی اين آب انبار از نظر فيزيکي با ساير آب انبارها در سطح استان متفاوت و در ن&&وع خ&&ود

بی نظير است. آب انبار مذکور امروزه قابل استفاده و بهره بهرداری نيست.

مجموعه سیاهکوه در دامنه شمالي ارتفاعات سياه كوه در جنوب گرمسار و شمال شرقی دریاچه نمک و در

مسیر باستانی اصفهان، کاشان، خوار، خراسان بناهاي متروكي ديده مي شوند كه بومي ها به آن قصر مي گويند. اين مجموعه از قصرهاي شاه عباس, عين الرشيد و حرم سرا تشكيل شده

است. اين قصرها نمايان گر قدرت معماري و عظمت و شكوه گذشته اين ديار بوده و مهمترين و بزرگ ترين آن ها قصر شاه عباس نام دارد.

جاده سنگفرش جاده ی دست ساز سنگ فرش که ب&&ا س&&نگ های تراش خ&&ورده روی بس&&تر ک&&ویر گرمس&&ار س&&اخته

س&&اری در دوره– متر در مس&&یر ش&&اهراه ت&&اریخی اص&&فهان 5 کیلومتر و عرض 35 بطول شده، صفوی برای سهولت رفت وآمد کاروانیان که در این مسیر به باتالقه&&ا و نم&&ک زاره&&ای جن&&وب

ت&&ا کاروانه&&ا را از گزن&&د س&&یالب ها و زمین ه&&ایگرمسار برخورد می نمودند اح&&داث ش&&ده است روی این ج&&اده بقای&&ای دو پ&&ل س&&نگی هن&&وز،گل آلود و چسبناک در فصول ب&&ارش حف&&ظ ک&&رده

مشاهده می شود که از تعداد دهنه های پ&&ل می ت&&وان ح&&دس زد ک&&ه هنگ&&ام بارندگی ب&&ه وی&&ژه در فصول بهار و پاییز چه سیالبی در این دشت وسیع به راه می افتد، این ج&&اده ب&&ه ص&&ورت گ&&رده ماهی و در دوطرف آن کانالهای کوچکی ساخته شده ک&&ه آبری&&ز ج&&اده می باش&&د البت&&ه الزم ب&&ه

از آک و ماسه و بعضاً از توضیح است که کانالهای مجاور جاده از بین رفته است،شالوده جاده خاکستر می باشد، بنا بر شواهد موجود و مطالعات انجام شده عموم&&اٌ این س&&نگها ب&&ه وس&&یله

شتر از کوههای سیاه کوه به محل آورده شده است.

کاروانسرای قصر بهرام در جنوب گرمسار و در دامنهای شمالی سياه کوه خرابه هايي قرار کرفته اند که اف&&راد محلی

کاروانس&&را از مهم ت&&رین بناه&&ای س&&یاهکوه می باش&&د ک&&ه ب&&ا پالنب&&ه آن قص&&ر ميگوين&&د .این مستطیل شکل ساخته شده است که مصالح عمده جهت ساخت این کاروانسرا سنگ می باش&&د

بنای بيرونی اين قصر چهار گوش و دارای چن&&داست،و در بخشهایی نیز از آجر استفاده شده برج با دو دروازه شمالی و جنوبی است و روکار آن از سنگهای بزرگ آهکی صیقل شدة سفيد

آورده شده اند. اطراف اين قصر شش برج بنا ش&&ده و س&&ر در رنگ است که از کوههای مجاور آن سنگ بزرگ يکپارچه است. در دو طرف سردر ساختمان دو اتاق کوچک وجود دارد ک&&ه گوي&&ا

که پاشنة دِر قراولخانه محسوب مي شده است. در کنار مدخل قصر سنگ هايي قرار داده بودند ورودی در سوراخ آنها می چرخيد. درون بنا محوطة بزرگی اس&&ت ک&&ه گرداگ&&رد آن بيس&&ت ات&&اق

نكت&&ه مهم و قاب&&ل توج&&ه در اينقرار گرفته است.کوچک و يک در بدون روزن با پوشش گچي بنا ، نحوه تهيه آب موردنياز س&اكنان آن ب&&وده اس&ت : آب ب&ه وس&يله دو مج&&راي روي هم ، ك&ه مج&&راي زي&&رين از لوله ه&&اي س&&فالين و ديگ&&ري مانن&&د نه&&ري س&&نگي از تخت&&ه س&&نگ هاي س&&فيد يكپارچه ساخته شده بود ، به بنا منتقل مي شد . اين آب مص&&رفي از چش&&مه ش&&اه دامن&&ه س&&ياه كوه به استخرهاي بزرگ مقاب&&ل بن&&ا منتق&&ل مي ش&&د . س&&اختمان اين نه&&ر آب ، ب&&راي بينن&&دگان بسيار جالب و شگفت انگيز است و بناي آن يكي از شاهكارهاي عص&&ر خ&&ود ب&&ه ش&&مار مي رود .

دراين بنا كه در دوره صفويه تعمير اساسي شد ، به بناي ش&&اه عباس&&ي مع&&روف ش&&ده اس&&ت؛ پشت ساختمانهای درون حياط , به صورت غالم گردشی و مک&&انی ب&&رای خ&&واب و پخت و پ&&ز و

زم&&ان س&&اخت اين قص&&ر بدرس&&تی مش&&خص طويله های بزرگی برای چار پايان دیده می ش&&ود. نمی باشد ودر بدنه کنار دروازة شمای ج&&ای خ&&الی ی&ک کتيب&ه ب&ه چش&&م می خ&&ورد . از ق&رائن چنين به نظر می آيد که بنای کنونی بر شالوده يک بنای ويرانه باستانی گذاش&&ته ش&&ده اس&&ت . سفال هايي که از اطراف اين بنا به دست آمده به احتمال ق&&وی از دورة تيم&&وری و نش&&انة آن

است که اين بنا پيش از صفويه برپا بود.

قص&&&&&&&&&&&&&ر عين الرش&&&&&&&&&&&&&يد و در قس&&مت مي&&انی فاص&&لهص&&ر به&&رامباس&&ی قاين قصر در دو کيلومتری شمال قصر ش&&اه ع

بين درياچه نمک وکوير بزرگ قرار گرفته است . يک چشمه ب&&زرگ ک&&ه پ&&راز آب ش&&يرين است کاروانسرا و پست نگهباني شکارگاه واقع شده که آب آن از طريق جوبي که هنوز هم آث&&ار آن

خرابه های قص&&ر باقی است به باغ درون حصار کاخ ميرفته تا درختان و گل ها را سيراب کند. و باغ امروز پوشيده از خارهای بيابانی است که به جای درختان و گياهان زيبای گذشته روييده

اند. م&&تر ع&&رض دارد و مش&&تمل ب&&ر دو حي&&اط47 متر طول و حداکثر 86بنای عين الرشيد از خارج

متر عرض دارد . معبر ورودی به حياط اصلی47 متر طول و 51.5بزرگ است که حياط اصلی متر در جبهه جنوبي حياط اصلی بنا شده است.5.4 و عرض 9.7به شکل ايوانی به طول

در دو طرف ايوان ورودی دو تاالر وجود دارد که هريک پنج در به حياط قصر دارند . ارتفاع ه&&ر متر است . در باريکه کناری هر دو تاالر دو ات&&اق مس&&تطيل ش&&کل ق&&رار دارد ک&&ه5.20دو تاالر

اين اتاق به تاالر ها راه ندارند و مخصوص خدمه بوده ان&&د . نظ&&ير اين اتاقه&&ا در جبه&&ه جن&&وبیحياط نيز وجود دارد که به تاالر های جنوبی راه دارند.

قصر حرمسرا در يک کيلومتری جنوب شرقی قصر شاه عباسی يا قص&&ر به&&رام , ي&&ک بن&&ای ديگ&&ر ص&&فوی ب&&ه چشم می خورد که حرمس&&را نامي&&ده میش&&ود و ظ&&اهرا در هنگ&&ام مس&&افرت خان&&دان س&&لطنتی،

حرمسرا و در ساير مواقع محل سکونت شکارچيان سلطنتی بوده است. آب آشاميدنی اين بنا از چشمه های واقع در دامنة سياه کوه، توسط يک کان&&ال و پس از عب&&ور از يک دره به اس&&تخری در ب&&يرون جبه&&ه جن&&وبی حرمس&&را می رس&&يد و پس از پ&&ر ک&&ردن آن از

طريق کانالی ديگر به حوضی درداخل حرمسرا منتقل می شد. در نيمه جنوب غربی حرمسرا، ي&&ک ت&&االر ب&&زرگ و در ش&&مال آن ت&&االر دو اي&&وان وج&&ود دارد. در شمال ايوانها دو اتاق بنا شده است، که ابتدا وجود نداش&&ته ولی بع&&د ه&&ا ب&&ه بن&&ا اف&&زوده ش&&ده است. تاالرهای موجود در ضلع شمال کامالً منهدم شده اند و چنين به نظ&&ر میرس&&د ک&&ه زلزل&&ه

ای شديد باعث انهدام آها شده است

کارخانه پنبه ظلع غربی میدان معلم شهرستان گرمسار؛ بنایی قدیمی تحت عنوان کارخانه پنب&&ه پ&&اک ک&&نی

طبقه و باپالن مستطيل شکل ساخته ش&&ده اس&&ت.2قرار دارد که این مجموعه بسیار زیبا در نماي ساختمان بسيار ساده است و فقط در لبه فوقاني آن كنگره هاي آجري در يك رديف دور تا دور ساختمان به غير از ضلع جنوبي آن وجود دارد. مصالح تش&&كيل دهن&&ده اص&&لي در انباره&&ا خشت و گل است كه يك رديف آجر، نماي خارجي س&&تونهاي آن را ش&&امل ميش&&ود ک&&ه در نگ&&اه اول به نظر كاروانسرايي درون شهري ميرسد كه بعدها تغيير كاربري پيدا ك&&رده ام&&ا از هم&&ان ابتدا به عنوان انب&&ار پنب&&ه س&&اخته ش&&ده اس&&ت و الگ&&وي س&&اخت آن از پالن كاروانس&&راهاي اين

منطقه نشات گرفته است.

معادن نمک گرمسار در منطقه سر دره گرمسار تعدادی راه فرعی در دو طرف جاده وجود دارد که به مع&&ادن نم&&ک

معدن نمک وج&&ود دارد ک&&ه درج&&ه خل&&وص نم&&ک بس&&یاری از این27ختم میشود. در این منطقه درصد است . یکی از زیباترین این معادن نم&&ک؛ مع&&دن نم&&ک کوهدش&&ت کهن و98معادن باالی

کیلوم&&تری در دل زمین5/1معدن نمک ساالر میباشد. این مع&&ادن ب&&ه ص&&ورت تون&&ل پیچ در پیچ امتداد دارد و دارای قندیل های زیبای نمکی می باشد و هرساله نظ&&ر تع&&دادی از گردش&&ران را

برای بازدید به خود جلب می نماید.

بنه كوه منطقه نمونه گردشگری 'بنه كوه' در شمال شهر گرمس&&ار واق&&ع ش&&ده اس&&ت. این منطق&&ه ب&&ه دلیل قرار داشتن بر سر راه باستانی گرمسار)خوار( به مازن&&دران، از نظ&&ر ت&&اریخی و نظ&&امی دارای اهمیت ویژه ای بوده است. وجود قلعه باستانی' استوناوند'، 'ریگ تپه' و 'قلعه گبری' از جاذبه های این منطقه است. به دلیل قرار داش&&تن بن&&ه ك&&وه در بخش انته&&ایی رودخان&&ه 'حبل&&ه رود'، در این منطقه انواع پرندگان و ماهی ها زیست می كند و آن را به منطقه ای برای جذب

گردشگر تبدیل کرده است.

قلعه استوناوند ه.ق این قلعه را دیده و عمر آن را تقریباٌ سه هزار س&&ال می دان&&د،613یاقوت حموی در سال

در دوران شاهان قبل از اسالم این قلعه در دست مغان بوده است، قلع&&ه اس&&توناوند ب&&ر ف&&راز تیغه های بلند دامنه جنوبی کوهستان البرز استوار ش&&ده و بقای&&ای ب&&رج و ب&&اروی پ&&یرامون آن پهنای دره حبله رود و راه قدیمی کناره رود را در میان گرفته است، برج ه&&ای دی&&ده ب&&انی این دژ برتمامی طول دره و کناره های جنوبی رودخانه تا اراضی هموار حاشیه شمالی کویر ن&&اظر است؛ ذکاوت و توانایی سازندگان در ساخت این دژ چنان بوده است که مسیر صعب العبور آن

را با طراحی و معماری وکاستن و افزودن بر جسم کوه صد چندان کرده است،

منطقه ایوانکی ایوانکی یکی از بخش های شهرستان گرمسار می باشد که در مسیر جاده سمنان - ته&&ران و

کیلومتری مرکز شهر گرمسار قرارگرفت&&ه، مردم&&ان این ش&&هر لهج&&ه ای ش&&بیه گیلکی و30در دماوندی دارند که تاتی نامیده می شود و از اصطالحات کامالً اصیل فارسی و قدیمی استفاده

می کنند. ساکنین این دیار امروزه مشغول به فعالیته&&ای گس&&ترده در عرص&&ه ه&&ای مختل&&ف کش&&اورزی، صنعتی و... می باشند، محصوالت عمده کشاورزی و باغی ایوانکی خربزه و انار می باش&&د ک&&ه خربزه ایوانکی بسیار معروف است البته با خرب&&زه مش&&هدی متف&&اوت می باش&&د ولی ب&&ه دلی&&ل آسانتر بودن کشت خربزه مشهدی در سالهای اخیر کشاورزان این شهر به کشت نوع مش&&هدی بیشتر روی آورده اند، همچنین پ&&رورش ش&&تر و ش&&ترمرغ در ک&&ل شهرس&&تان گرمس&&ار در ح&&ال

حاضر تنها مختص به ایوانکی است. ایوانکی که قدمتی در حدود پیش از تاریخ دارد در کتابهای رومی بنام شاراکس معروف اس&&ت،

ایوانکی دارای آثار و ابنیه بسیار قدیمی می باشد که اهم آنان به شرح ذیل می باشد.

کاروانسرای شاه عباسی ایوانکی کیلومتری شهر گرمسار و در ی&&ک کیلوم&تری بخش ای&وانکی واق&ع ش&&ده33این کاروانسرا در

اس&&ت ک&&ه یکی از کاروانس&&راهای زیب&&ا دوره ص&&فوی در اس&&تان محس&&وب می ش&&ود، پالن این جنوبی بنا شده ک&&ه ورودی آن از ظل&&ع جن&&وبی– ایوانی است، که بصورت شمالی 4کاروانسرا

است و دارای سردر بسیار زیبایی می باشد، مصالح بکار رفته در بنا خشت و گل، آجر و سنگ است، دارای دو شاه نشین در ظلع شرقی و غربی بر باالی سردر ورودی و دیگر ب&&االی ای&&وان

باره بن&&د اس&&ت، در مقاب&&ل4 حجره و 24مقابل ورودی تعبیه شده است، این کاروانسرا دارای حجره ها ایوانهای کوچکی است که جهت استفاده مس&&افرین در فص&&ل تابس&&تان س&&اخته ش&&ده است؛ طاقهای بنا از نوع جناقی می باش&&د، همچ&&نین در مقاب&&ل این کاروانس&&را ی&&ک آب انب&&ار

جهت استفاده مسافرین ساخته شده است.

امامزاده عاقب برادر بزرگوار امام رضا)ع(:

متری جنوب شهر ایوانکی واقع شده اس&&ت. بن&&ای ام&&امزاده ع&&اقب دو500امامزاده عاقب در بخش عمده است بنای تاریخی و قدیمی و اصلی امامزاده که بامصالح خشت و گل وبر شالوده امامزاده سنگی احداث شده اس&&ت ط&&رح این قس&&مت از بن&&ا از خ&&ارج ب&&ه ش&&کل مرب&&ع و دارای ایوانی در سمت شمال است که سقف آن با تیرهای چوبی و خشت و گ&&ل ب&&ه ص&&ورت مس&&طح پوشانده شده است. سقف بن&&ای اص&&لی ام&&امزاده دارای گنب&&دی از ن&&وع پی&&ازی می باش&&د و ب&&ا اندودی از مالت گچ سنتی پوشیده شده اس&&ت . تم&&امی س&&طوح خ&&ارجی این قس&&مت از بن&&ا ب&&ا

کاهگل اندود شده است. در فهرست آثار ملی ب&&ه ثبت1380 در تاریخ بیست و پنجم اسفندماه 5659این اثر به شماره

رسیده است.

منطقه نمونه گردشگری بهورد: کیلوم&تری ش&مال غ&ربی ای&&وانکی در شهرس&تان گرمس&&ار ق&رار دارد این32منطقه بهورد در

منطقه به دلیل دارا بودن ویژگی اقلیمی و طبیعی دارای ق&&ابلیت ه&&ا و جاذب&&ه ه&&ای ط&&بیعی و تاریخی فراوانی در جهت توسعه توریس&&م و گردش&&گری می باش&&د می توان&&د م&&أمن وپناگ&&اهی

عالوه برچشمه هاي آب شيرين و سدبرای مردم ایوانکی در تابستان های گرم و سوزان باشد خاكي منطقه، كوه هاي سنگي كه در اثر باد و باران فرسایش یافت&&ه ان&&د ب&&ه ش&&کل زیب&&ایی در

ان&&واع پرن&&دگان از جمل&&هآمده اند از جلوه هاي چشم گير طبيعت بهورد محسوب مي شوند نیز کبک و همچنین حیوانات درنده و وحشی ش&امل گ&رگ، روب&اه در کوهه&ای منطق&&ه زن&دگی می کنند، وجود انواع گونه های گیاهی ، دختان ، درختچه ها و چش&&م ان&&دازهای ج&&البی ب&&رای

بازدید کنندگان به وجود آورده است.

معرفي شهرستان دامغان

پيشينه تاريخي: در روزگار گذشته دامغان یکی از شهرهای ایالت قومس بوده و مرکز این ای&&الت ن&&یز محس&&وب

می شده است. دامغان یکی از کهن ترین ش&&هرهای ای&&ران اس&&ت و از ق&&دیم ت&&ا ح&&ال دارای اهمیت خاص&&ی می باشد. نام این شهر از مغان یعنی آتش گرفته شده و به ده مغان مع&&روف ب&&وده و گفته ان&&د ک&&ه

از میان رفته و الف ج&&ای آن–مغان باعث آبادی آن شده اند. بعدها در اثر گذشت زمان حرف ه قرار گرفته است. بنای شهر دامغان را به هوشنگ نب&&یره کی&&ومرث ک&&ه از پادش&&اهان پیش&&دادی بوده نسبت می دهند و روزگاری نیز پایتخت اشکانیان بوده و همینطور دامغ&&ان را ج&&زء اقلیم چهارم می دانسته اند .در بیشتر کتب جغرافیا و تاریخ نام دامغان برده شده که تم&&امی نوش&&ته های آنها اشاره بر اهمیت و اعتبار شهر قدیمی دامغان دارد چرا ک&&ه دامغ&&ان در س&&ر راه ج&&اده ابریشم و مسیر گذر از غرب به شرق از گذشته های دور تا به امروز بوده و صحت و دلی&&ل این ادعا این است: زمانی که یونانیها به شهر تاریخی دامغان میرسند آن را آباد می بینند و بخاطر

می نامند که هنوز هم ب&&ه نامه&&ای"هکاتم پلیس"بزرگی و وجود آذوقه و علوفه فراوان آن را

هکاتم پلیس و صد دروازه معروف و مشهور است. دلی&&ل دیگ&&ر این ادع&&ا وج&&ود کاروانس&&راها ،قلعه ها و تپه های قدیمی و برج و بار و حصار عظیم داخل و خارج شهر دامغان است.

ويژگي هاي جغرافيايي: از شمال با استانهای مازن&&داران و گلس&&تان از جن&&وب ب&&ا ب&&ا اس&&تان ی&&زد، ازشهرستان دامغان

0شرق با استان خراسان رضوی و از طریق مرکز استان سمنان با اس&&تان ته&&ران ارتب&&اط دارد دارای بیش از1385این شهرستان بر اساس آمار سر شماری نفوس و جمعیت کشور درسال

0 نفر جمعیت است80000صنايع دستي و سوغات:

در حال حاضر در اين شهرستان گارگاه هاي گلیم بافی و معرق، قلمکار و سفال گری مشغول به فعالیت می باشد که در این زمینه هنرجویان زیادی آموزش دی&&ده و ی&&ا در ح&&ال آم&&وزش می

باشند.

اماكن تاريخي و جاذبه هاي ديدنيآبشار نسروا

آبشارهای زیبای نسروا که بخشی از هدایای الهی به طبیعت و سرزمین کهن دامغان اس&&ت در مس&&یر مناس&&ب ب&&رای دس&&تیابی ب&&ه0 کیلومتری شمال شرقی شهر دیب&&اج واق&&ع ش&&ده ان&&د 20

کیلومتر از جاده اصلی دیباج به گلوگ&&اه اولین ج&&اده9آبشارها بدین گونه است که پس از طی کیلومتر طی می نمایيد تا به رودخان&&ه و مزرع&&ه سرس&&بزی می12خاکی سمت راست خود را

کیلومتر ادامه داده تا به انته&&ای ج&&اده و4 سپس جاده کناره رودخانه را به سمت شرق 0رسید به ابتدای ورودی تنگه و دره نسروا با درختان ارس و جریان زالل آب برسید، سپس مسیر روح

دقیقه پیاده طی می نمائید. 45پرور تنگه و رودخانه را

تنگه زندان تنگه زندان از جمله جاذبه هاي نمون&&ه كوهس&&تاني شهرس&&تان دامغ&&ان اس&&ت ك&&ه در طي س&&ال

اين0گردشگران و طبيعت دوستان فراواني را به سوي ديدني هاي بي شمار خود جذب مي كند كيلومتري شرق شهر ديباج واقع شده است و دسترس&&ي ب&&ه آن آس&&ان اس&&ت.قب&&ل17تنگه در

آنکه به تنگه برسید در مسیر دشت گلهای شقایق وجود دارد و جهت اصلي اين تنگ&&ه روي&&ايي و خيال انگيز جنوبي و شمالي مي باشد و در دامنه هاي جنوبي كوه سترگ كهكش&&ان واق&&ع ش&&ده

تنگه داراي ديوارهاي صخره اي و سنگي مرتفعي است كه بس&&يار ج&&ذاب و س&&حر انگ&&يز0است0است

آب بسيار خنك و گوارائي در مسير تنگه جريان دارد، وجود اين آب و فراز و نشيب تنگه، زمينه ايجاد آبشاركها و آبشار زيبايي را فراهم آورده است كه بر جذابيت هاي بي شمار تنگه افزوده است. در بهار و تابستان مسير تنگه و بيرون آن همه جا مملو از علفزارهاي سرسبز و گياهان دارويی معطر از جمله آویشن، سریشو، اشتلغاز، زرشک کوهي، زی&&ره و رنگارن&&گ كوهس&&تاني

0است كه بي ترديد از ديدن آن همه تنوع و بوهاي شامه نواز خيره و مسحور مي شويد

منطقه انگورستاني منطق&&ه چش&&مه انگورس&&تانی دهک&&ده دهخ&&دا شهرس&&تان دامغ&&ان در ش&&مالي ترين قس&&مت دره

سرسبز تويه دروار قرار گرفته و آب آن به مصرف آبياري و شرب مي رسد. آب زالل چشمه، شرايط اقليمي توام با آسايش آن در دوره هاي گرم س&&ال و چش&&م ان&&داز دره اي که چشمه مشرف بر آن است، در کنار زيبايي هاي طبيعي فراوان ديگر، از جمله آبشارها و آبشارک هاي ف&وق الع&اده زيب&ا، ب&اغ ه&اي مي&وه و مردم&ان خ&&ونگرم و مهرب&ان و .... از جمل&ه

قابليت هاي اين منطقه است.

بازار دامغان این بازار0از لحاظ موقعیت مکانی، در راسته خیابان امام واقع و از غرب به شرق امتداد دارد

دارای سه دهنه ورودی از خیابان امام است و یک دهنه ورودی از طرف بل&&وار جن&&وبی و دهن&&ه عالوه ب&&ر این ورودیه&&ا، دارای ی&&ک ورودی ب&&ه0ورودی دیگ&&ر از س&&مت می&&دان ام&&ام می باشد

س&&قف0صورت مس&&تقیم از ط&&رف ب&&اغ جنت و ی&&ک ورودی ف&&رعی از تکی&&ه در قلع&&ه می باشد اک&&ثر0داالنی بازار به صورت گنبدی است که این گنبدها یک در میان دارای ن&&ور گ&&یر می باشد

مغازه ها نیز دارای سقف گنبدی می باشند، ولی بعضی از مغازه ها به خ&&اطر تعم&&یرات دارای مغازه های جنب خیابان امام دارای دو در ورودی ، یکی از داخل بازار و0سقف مسطح هستند

بازار دارای تویزه های جناغی است که ب&&ر روی نیم س&&تونهای0یکی از خیابان امام می باشد تقریبا" در وس&&ط ب&ازار ب&ه علت ش&&یب و گ&ودی در دو دهن&ه ب&رای0دیوار بازار زده شده است

ورود از خیابان امام بوسیله پله ب&&ه ب&&ازار راه می یاب&&د ولی از وردیه&&ای دیگ&&ر مس&&تقیما" وارد تقریبا" در وسط بازار در چوبی بزرگی است که به کاروانس&&را راه داش&&ته ک&&ه0بازار می شود

اکنون فقط همین در باقی است. در ابتدای بازار از قس&&مت بل&&وار جن&&وبی ب&&ه دلی&&ل س&&اخت و ساز و تعمیرات توسط بازاریان و رعایت نکردن نح&&وه س&&اخت و ح&&ریم ک&&امال" ب&&ا ب&&افت ب&&ازار

قس&&متی1378 در س&&ال 0مغایرت دارد در این قسمت امامزاده ای بنام امامزاده نورالله است ناودانه&ای مس&یر ب&اران ن&یز1385از پشت بام بازار گاهگ&ل داده ش&ده و همینط&ور در س&ال

0تعمیر شدند

گنبد چهل دختردامغان هج&&ری ب&&ه دس&&تور ابوش&&جاع446این برج از ابنیه دوره سلجوقی است. بنای م&&ذکور در س&&ال م&&تر23 محیط خارجی این ب&&رج 0موسوم به اسفاربکی بن اصفهانی از آجر ساخته شده است

متر ارتفاع دارد و در باالی آن نزدیک ب&&ه گنب&&د، کتیب&&ه ای15 متر و حدود 5/5و قطر داخلی آن به خط کوفی با تزئینات زیبایی آجر و قطار بن&&دیهای ج&&الب مش&&اهده می ش&&ود ک&&ه از اول آن

(( و در قس&&&مت آخ&&&ر000)) ام&&&ر ببن&&&اء هذالقب&&&ه االم&&&یر الجلی&&&ل ابوش&&&جاع اس&&&فها در باالی در چوبی این برج که اخیرا" ساخته و نصب گردی&&ده0آن)) ثلثمائه((خوانده شده است

0 دک&تر ج 0و از طرف جنوب ش&&رقی ب&&از می ش&ود، کتیب&&ه دیگ&ری ب&ه خ&&ط ک&وفی وج&&ود دارد کریستی ویلسون در )) ت&&اریخ ص&&نایع ای&&ران(( می نویس&&د: )) عالوه ب&&ر ب&&رج مق&&بره ای ک&&ه در دامغان به پیر علمدار معروف است و در فص&&ل گذش&&ته مس&&طور گردی&&ده، مق&&بره ش&&بیه آن در

1053 هج&&ری ) 446همان شهر موجود است که چهل دخ&&تران نامی&&ده می ش&&ود و ت&&اریخ میالدی( است. اگر چه این دو برج از حیث ش&&کل ش&&بیه هم هس&&تند و ه&&ر دو س&&قف مخ&&روطی پیازی شکل دارند ولی آجرهای چهل دختران بهتر و قشنگتر از آجرهای پیر علمدار اس&&ت نکت&&ه

برج مقبره ای چنان0قابل توجه در تزئین برج چهل دختران وجود یک سلسله سواستیکا است در داخل گنبد قبری ساده و گچی به0گرد و مخروطی باال رفته است که گویی قالب ریخته اند

سانتی متر بدون هیچگونه تزئین و سنگ نبش&&ته ای وج&&ود دارد ک&&ه30 و ارتفاع 216×74ابعاد بین این قبر ساده با گنبد عالی آن هیچ تناسبی وجود ندارد داخ&&ل ب&رج ن&یز ب&ا گچ س&فید ش&ده

0است سانتی متر از صحن مجاور بلندتر است و با یک پله که در م&&دخل آن ق&&رار75کف مقبره حدود

سانتی م&&تر است275دارد با محوطه اطراف امامزاده ارتباط پیدا می کند فاصله برج تا بقعه 0

0مکان : مرکز شهر دامغان، خیابان امام خمینی و خیابان شهید فالحی

برج طغرل 12بنای برج طغرل يا مهماندوست بر روی پایه ای دایره ای شکل قرار گرفته اس&&ت ک&&ه دارای

در باالی برج سه ردیف مقرنس کاری بس&&یار زیب&&ا و اس&&تادانه دی&&ده0ترک طاقنمایی می باشد ض&&لعی12 تبدیل معماری 0می شود که این مقرنس ها بر زمینه استوانه ای قرار گرفته است

ب&&ه اس&&توانه ش&&یوه ک&&ار معم&&اری ب&&رج مهماندوس&&ت را ج&&زء نمون&&ه ه&&ای اس&&تثنایی ب&&رج ه&&ای کتیبه ای به خط کوفی بر گرداگرد این قس&&مت اس&&توانه ای وج&&ود0آرامگاهی قرار داده است

این کتیب&&ه از نظ&&ر اج&&زا و ش&&یوه0 ق بی&&ان می دارد0 ه 490دارد ک&&ه ت&&اریخ بن&&ای آن&&را س&&ال ب&&ه ط&&ور عم&&ده در دو س&&وی انته&&ایی0نگارشی بر کشیدگی هرچه بیشتر س&&اقه ه&&ا تکی&&ه دارد

شروع حروف در پ&&ائین ب&&ا0ساقه ها ، شاهد دو پیچکی هستیم که بر روی هم قرار گرفته اند اه&&الی0برشهای خاص از شکل هندسی خارج گردیده که ب&&ه آنه&&ا جنب&&ه تزئی&&نی بخش&&یده است

برج0روستاهای مجاور این بنا را بقعه امامزاده قاسم از اوالد موسی بن جعفر )ع( می دانند

م&&تر5/14مهماندوست دامغان دارای گنبدی بوده است که فرو ریخته و ارتفاع آن ب&&دون گنب&&د کیلومتری شرق دامغان و در نزدیکی جن&&وب روس&&تای مهماندوس&&ت و18می باشد این برج در

0در بین راه دامغان شاهرود واقع است

پیر علمدار ب&&رج ب&&ه0برج پیر علمدار، یکی از نمونه های بسیار ارزشمند معم&&اری ق&&رن پنجم ای&&ران است

5/4 متر و قط&&ر داخلی آن 13 ارتفاع این بنا 0صورت مخروطی پیازی شکل ساخته شده است در قسمت زیر گنبد انتهای بدنه برج دارای تزئینات آجری و گچی زیب&&ایی اس&&ت ک&&ه0متر است

کشیدگی حروف نس&&بت ب&&ه دیگ&&ر0در وسط تزئینات، کتیبه ای به خط کوفی نوشته شده است در ط&&ول س&&اقه0کتیبه های روی برج های آرامگاهی که بیشتر ساخته ش&&ده، بیش&&تر می باشد

حرفهای کشیده ای چون الف و الم و گره های تزئینی به گونه های مختلف اجرا شده و نگ&&اره هایی به شکل گالبی به زیبایی هر چه تمام تر در کنار هم به کار رفته اس&&ت. ب&&ر اس&&اس کتیب&&ه

هجری قمری به دستور ابوحرب420 تا 417خط کوفی پیرامون برج ، این برج در بین سالهای ابوحرب با توج&&ه ب&&ه0بختیاربن محمد فرزند محمدابن ابراهیم ، برای پدرش ساخته شده است

سروده منوچهری دامغانی حاجب دربار قابوس ابن وشمگیر)) فل&&ک المع&&الی(( پادش&&اه زی&&اری است که از جانب این پادشاه به حکومت دامغان رسید. در داخل برج و بر روی گچ کتیبه ای ب&&ه رنگ سرمه ای شنگرف و به خط کوفی نوشته شده است که یکی از آی&&ه ه&&ای س&وره زم&&ر می

با توجه به اینکه در کنار ب&&رج در گذش&&ته0باشد که در دوره های بعدی به بنا افزوده شده است مسجدی از دوران ایلخانی وجود داشته که تنه&&ا قس&&متی از ی&&ک کتیب&&ه آن ب&&اقی مان&&ده اس&&ت. احتماال" کتیبه داخل برج نیز در دوران ایلخانیان بر روی دی&&وار داخلی ب&&رج نوش&&ته ش&&ده اس&&ت این برج در محله خوریا نزدی&&ک مس&&جد ج&&امع دامغ&&ان و در خیاب&&ان ش&&هید مطه&&ری ) ایس&&تگاه(

0واقع شده است

مسجد تاریخانه مسجد تاریخانه یکی از مهمترین بناه&&ای بازمان&&ده از ق&&رون اولی&&ه اس&&المی در این کش&&ور می

132باشد و بنا به نوشته بعضی از کتب در زمان جلوس اولین خلیفه عباسی)س&&فاح( درس&&ال 0 هجری قمری ساخته شده است170هجری قمری و سلطنت هارون الرشید

نام مسجد از دو واژه تاری و خانه تشکیل شده است که تاری لفظ ترکی و به معن&&ای خ&&دا می خ&&دای خان&&ه از اولین نمون&ه ه&&ای مس&اجدی اس&&ت ک&&ه در آن من&&اره ن&&یز یکی از عناص&ر0باشد

پالن این مسجد عبارتست از یک حیاط مربع شکل در سمت قبل&ه ی&ک0تشکیل دهنده می باشد تاالر س&&تون دار آن در0تاالر ستون دار و در سه سمت دیگر یک ردیف رواق ساخته شده است

حال حاضر دارای هفت ناو طولی و سه ناو عرضی است و ناو وسطی آن عریض تر و رفیع تر ع&&ده ای س&&بک معم&&اری مس&&جد را ع&&ربی0از ناوهای طرفین است و شامل محراب می باشد

می دانند و ساخت آن را مشابه مسجد مدینه عنوان نموده اند اما آثار به ج&&ای مان&&ده از س&&تونهای یک کاخ ساسانی در نزدیکی دامغان شباهت بسیار زیادی با ستونهای مسجد تاریخانه دارد

آقای آندره گدار باستان شناس فرانسوی ضمن ارائه رساله ای مفصل سبک معماری مسجد0 تاریخانه را صد درصد ساسانی می داند و متذکر می شود که در س&&اخت مس&&جد تاریخان&&ه تم&&ام اشکال معماری ایرانی خالص است و حتی در بکار بردن مصالح ، هم&&ان مص&&الح بک&&ار رفت&&ه در

بدین ترتیب ک&&ه از آج&&ر0معماری ساسانی یعنی آجر و خشت و گچ و چوب استفاده شده است برای ساخت قوس ها و ستونها و از خشت ب&رای س&اخت دیگ&ر قس&مت ه&ای مس&جد اس&تفاده گردیده همچنین برای ساخت قوس های بی نظیر طاق ه&&ا ، چ&&وب ب&&رای اس&&تحکام و گچ ب&&رای

قوس های بکار رفته در تاریخان&&ه گه&&واره ای ی&&ا آهن&&گ0اندود سطوح مختلف بکار رفته است استفاده از0بوده که این کار در ایران تازگی نداشته و در هفت تپه شوش نیز دیده شده است

قوس های جناغی در سمت رو به حیاط ، همچنین گنبدهایی ک&&ه ب&&ر روی س&&تون ه&&ا زده ش&&ده این مس&جد در0هیچ تناسبی ب&ا اص&ل بن&ای مس&جد نداش&ته و مرب&وط ب&&ه دوران بع&د می باشد

صحن مرکزی تنها ب&&ا م&&اده ای آهکی0گذشته دارای الحاقاتی بوده که اکنون از بین رفته است0یا گچی پوشیده شده است

مناره مسجد تاریخانه دامغان مناره اولیه مسجد تاریخانه در داخل مسجد بوده ک&ه تخ&&ریب گردی&ده و در س&اخت آن از خش&ت استفاده شده بود و پالن آن با توجه به نقشه آندره گدار، مربع شکل بوده است. مناره کن&&ونی مسجد تاریخانه در جنب مسجد بنا شده و مانند برخی دیگر از ابنیه استان سمنان به دستور ابو

این مناره سکو0حرب بختیاربن محمد حاکم ایالت قومس در دوران غزنویان ساخته شده است ندارد و مستقیما" از روی زمین و با محیط دایره ایجاد شده و هر چه ب&ه ارتف&&اع من&&اره اض&&افه

0 پله است86 متر ارتفاع و 26 مناره دارای 0می گردد از قطر آن کاسته می شود در ناحیه میانی مناره، کتیبه ای به خط کوفی نگاشته شده که برروی آن نام بانی مناره ب&&د ین

0شرح بیان گردیده است بسم الله الرحمن الرحیم امر به بنای هذاامناره الحاجب الجلی&&ل اب&&وحرب بختی&&اربن محم&&د فی

این بن&&ا در جن&&وب شهرس&&تان دامغ&&ان و در خیاب&&ان0والیه االمیر الس&&ید اللج&&ل فل&&ک المع&&الیایستگاه راه آهن قرار دارد.

تپه حصاردامغان تپه حص&&ار واق&&ع در حاش&&یه جن&&وبی ش&&هر دامغ&&ان ب&&رای نخس&&تین ب&&ار توس&&ط اریخ اش&&میت از

بر اثر این کاوش ه&&ا روش&&ن ش&&د0 مورد کاوش قرار گرفت1312دانشگاه پنسیلوانیا در سال که این محوطه باستانی دارای سه دوره اصلی فرهنگی از اواخر نوسنگی تا پایان عصر مف&&رغ

از زمان کاوش های اشمیت در تپه حصار این محوطه ب&&ه عن&&وان یکی از محوط&&ه ه&&ای0است مبنا برای شناسایی فرهنگ های همزمان در فالت مرکزی ایران مورد استناد باستان شناس&&ان

0است هیاتی از باستان شناسان دانش&&گاه پنس&&یلوانیا، ت&&ورین ایتالی&&ا و مرک&&ز باس&&تان1355در سال

شناسی ایران به سرپرستی رابرت دایسون و موریتزیو توزی کاوش هایی در تپه حصار انج&&ام هدف از این کاوش ها بازنگری مواد به دست آمده و دوره بندی فرهنگی توسط اشمیت0دادند

بود. بر اثر این کاوشها روشن شد که تپه حص&&ار در ه&&زاره ه&&ای چه&&ارم و س&&وم قب&&ل از میالد یکی از مراکز مهم تولیدی برای ساخت انواع اقالم صادراتی نظ&&یر اش&&یای س&&نگی و فل&&زی در

0فالت ایران بوده است در آن سال قرار بود خ&&ط0 تپه حصار برای سومین بار مورد کاوش قرار گرفت 1373درسال

دوم راه آهن تهران- مشهد که در زمان پهلوی اول در دل تپ&&ه حص&&ار ایج&&اد ش&&ده ب&&ود س&&اخته شود این کاوش ها به سرپرستی احس&&ان یغم&&ایی ، نت&&ایجی قاب&&ل توج&&ه در برداش&&ت از جمل&&ه

این گ&ل0کشف شماری گل نبشته به خط میخی ب&&ابلی ق&دیم ک&&ه هن&&وز خوان&ده نش&&ده اس&&ت ق م بر می گردد، شاهد بسیار خوبی ب&ر وج&ود2000-& 2200نبشته ها که قدمت آنها به حدود

مبادالت فرهنگی بین تمدن های بین النهرین و فالت ایران است ک&&ه جزئی&&ات آن هن&&وز ب&&ر م&&ا0روشن نیست

ت&&اریخ ق&&دیمی14 بر اساس یافته های به دست آمده و سن سنجی های مطلق به روش کربن اس&&تقرار در تپ&&ه0ترین الیه های تپه حصار به اواسط ه&&زاره پنجم قب&&ل از میالد ب&&از می گ&&ردد

قب&&ل از میالد ب&&ه ط&&ور پیوس&&ته ادام&&ه داش&&ته اس&&ت و پس از آن1700حصار ظاهرا" ت&&ا ح&&دود ب&&ا وج&&ود این در دوره ساس&&انی س&&اختمانی ب&&زرگ دارای0هیچگاه مورد سکونت قرار نگ&&رفت ه&ای س&الزنی در گمان&ه0 م&تری تپ&ه حص&&ار س&اخته شد200گچبری های زیبا در فاصله یح&&دود

1500 واقعی این محوطه، با کش&ف گورس&تانی از عص&&ر آهن )منظور تعیین محدوده، به1385-از میالد( در غرب تپه حصار مشخص شد که این محوطه، بر خالف آنچ&&ه تص&&ور می پیش 550تا

شد، پس از عصر مفرغ نیز مورد سکونِت اقوامی بوده است.

عمارت چشمه علی آب این چش&&مه از کوهه&&ای ش&&مالی0رودخانه چشمه علی، تنها رودخان&&ه دائمی دامغ&&ان است

این منطقه به خ&&اطر سرس&&بزی و خ&&وش آب وه&&وا ب&&ودنش، از زمانه&&ای0سرچشمه می گیرد هم اکنون دو ساختمان از0بسیاردور مورد توجه مسافرین بخصوص سالطین قاجار بوده است

0ساختمانهای بسیاری که در دوره قاجار در این محل ساخته شده بود باقی مانده است0-ساختمان آغا محمد خانی که در دوره حکومت آغا محمد خان قاجار ساخته شده است10- ساختمان فتحعلی شاهی که در دوره حکومت فتحعلی شاه قاجار ساخته شده است2

ساختمان آغا محمد خانی در این بن&&ا طاقنماه&&ای0در مقابل استخر دوم واقع و به صورت دو طبق&&ه س&&اخته ش&&ده است

بخش&&ی از ایوانه&&ا و0زیب&&ای جن&&اغی و تزئین&&ات مق&&رنس ک&&اری آج&&ری ب&&ه چش&&م می خ&&ورد مصالح بکار رفته در این ساختمان از خشت بوده که0راهروهای آنها با گچ پوشیده شده است

0بعدها با آجر مرمت گردیده است

ساختمان فتحعلی شاهی در داخ&&ل اس&&تخری ک&&ه آب چش&&مه علی پس از گذش&&تن از دل س&&نگ ه&&ا وارد آن می ش&&ود، س&&اختمان دو طبق&&ه ای ب&&ا پالن تقریب&&ا" مس&&تطیل و در دونم&&ا س&&اخته ش&&ده اس&&ت ک&&ه ب&&ه آن

نمای شمالی دارای دو ستون زیبا با پوشش چ&&وب اس&&ت0ساختمان فتحعلی شاهی می گویند بنا دارای درها و پنجره های متعدد به خارج می باشد که به جهت متنعم شدن هر چ&&ه بیش&&تر0

به دلیل قرار گرفتن این بنا در داخ&&ل آب از مالت0از فضای دل انگیزبیرون ساخته شده است0ساروج که از استحکام مناسبی برخوردار است استفاده شده است

کیلومتری این ش&&هر و در30مکان: منطقه چشمه علی دامغان در شمال شهر دامغان و حدود بین روستای آستانه وشهر دیباج واقع گردیده است ک&&ه ازچش&&مه علی از ط&&رف ش&&مال ب&&ه دو

0استان شمالی گلستان ومازندران راه دارد

خانه لطفی خانه لطفی از بناهای دوره قاجاریه می باشد که شامل قس&&متهای مختلفی اس&&ت ک&&ه عبارتن&&د

خان&&ه مس&&تخدمین و اص&&طبل ک&&ه– حیاط پش&&ت حی&&اط ان&&درونی – اندرونی –از: حیاط بیرونی هرکدام شامل بخشهایی میباشد. ورودی اصلی بنا از طرف باال محله است ک&&ه دارای تزئین&&ات

در دو ط&&رف درب ورودی دو0آج&&ری ب&&وده و در ط&&رفین آن طاقنماه&&ایی ایج&&اد ش&&ده است طاقنما که باالی آنه&&ا دو طاقچ&&ه مرب&&ع ش&&کل اس&&ت، ایج&&اد ش&&ده و در طاقنم&&ای وس&&طی ک&&ه

در پشت در ورودی، هشتی واق&ع ش&ده ک&ه دارای0عریض تر است در ورودی قرار گرفته است طاقنماهایی با طاق گهواره ای است که در یکی از این طاقنماه&&ا راه&&رویی ب&&ه ط&&رف حی&&اط وجود دارد و به وسیله دو پله وارد حیاط می شود. در سمت چپ راهروی ورودی اطاقی ق&&رار دارد که دارای پنجره ای رو به حیاط است. در قسمت ورودی راهرو از سمت حیاط در جنب آن طاق نمائی قرار دارد و بعد از آن اطاق دیگری ایجاد شده است. از همان اطاق که در قس&&مت

در س&مت روب&روی0راه&رو اس&ت دری ب&ه خان&ه ص&دیق ب&از می ش&ده ک&ه فعال" مس&دود است ورودی، ساختمان دو طبقه ای س&&اخته ش&&ده ک&&ه طبق&&ه اول آن زی&&رزمین و طبق&&ه دوم آن ک&&ه

پله به آن راه می یابد، شامل ایوان با چهار ستون گچی و سرستونهای گچ&&بری ش&&ده5توسط زیبایی است. در انتهای ایوان سه اطاق قرار دارد که اطاق وسطی وسیعتر و به ن&&ام پنج دری خوانده می شود. از طریق زیرزمین حیاط اندرونی به حیاطهای دیگر راه پیدا می کن&&د ب&&ه این صورت که ابتدا به محل مستخدمین سپس از طریق هشتی بخش ان&&درونی ب&&ه حی&&اط ان&&درونی

حیاط اندرونی که خود شامل در ورودی جداگانه ، هش&&تی و راه&&روی ورودی ک&&ه0راه می یابد این بخش نیز در قسمت اصلی که به وس&&یله0به وسیله دو پله به حیاط راه می یابد، می باشد

سه پله به آن راه پیدا می کن&&د ش&&امل ای&&وان ب&&ا دو س&&تون گچی و سرس&&تونهای گچ&&بری ش&&ده است. در قسمت شمالی ایوان، سه اطاق قرار دارد ک&&ه یکی از اطاقه&&ا ب&&ه ص&&ورت آش&&پزخانه

در ضلع0خانه های حیاط اندرونی نیز به صورت دو طبقه ساخته شده است0استفاده می شود غربی ایوان نیز اطاقهائی قرار دارد که به وسیله سه پله از حیاط به این اطاقها راه پی&&دا می

در پشت دیوار قسمت ورودی، حیاط اندرونی دیگری قرار دارد که شامل حی&&اط ،آب انب&&ار0کند و یک اطاق است که به وس&&یله س&&ه پل&&ه از حی&&اط ب&&ه آن راه پی&&دا می کن&&د. در کن&&ار این حی&&اط ان&درونی محلی جهت اس&کان مس&تخدمین وج&ود دارد ک&ه خ&&ود ش&امل اط&اق و حی&اط اس&ت و همانطور که قبال" گفته شد از محل مستخدمین به حیاط بیرونی به وسیله راهروی زیرزمی&&نی راه پیدا می کند و برای ارتباط با حیاط اندرونی و حیاط اندرونی دیگر ب&&ه وس&&یله دربی ک&&ه در

در کنار حیاط اندرونی اصلی اص&&طبلی ق&&رار0هشتی حیاط اندرونی قرار دارد انجام می گیرد0 گنبد کوچک است6دارد که دارای سقفهای گنبدی به صورت

دیوار بارو از آنجایی که دامغان شهریست بسیارقدیمی ودر مس&&یر ج&&اده ابریش&&م ق&&رار داش&&ته وچ&&ون از لحاظ سوق الجیشی بس&&یار مهم ب&&وده و همیش&&ه م&&ورد ته&&اجم بیگانگ&&ان در زمانه&&ای مختل&&ف بوده ،حصاری به دور این شهر کشیده اند. این حصار که آث&&ارش در اط&&راف ش&&هر باقیس&&ت در

م&&تر از آن150 م&&ترو در ش&&مال ح&&دود 1620 متر و در شرق ح&&دود 1610قسمت جنوب حدود باقی مانده است و در قسمت شمالی براثر ساخت و س&&از از بین رفت&&ه در قس&&مت غ&&رب ن&&یز هیچ آثاری از این حصار باقی نمانده است . حال با توجه به اینک&&ه تپ&&ه حص&&ار یکی از تپ&&ه ه&&ای پیش از تاریخ است و در نزدیکی آن دو قلعه مرب&&وط ب&&ه دوران ساس&&انی وج&&ود دارد می ت&&وان چنین استنباط نمودکه احتماال" باره اصلی شهر به دور این محو طه کشیده شده بوده است و بر اث&&ر م&رور زم&&ان و همینط&ور کش&ت و ذرع از بین رفت&ه اس&ت) ک&ه این موض&وع احتی&اج ب&ه

بررسی و کارهای عملی می باشد(. اما باروی کنونی شهر با توجه به مطالب کتب تاریخی احتمال داده می شود که در دوره نادری ایجاد شده باشد و به باره نادری نیز معروف اس&ت. در این ب&ارو در فواص&&ل مختل&&ف می ت&&وان

دروازه به داخل ب&&اره راه پی&دا می ک&رده اس&&ت. پس می5برجها رامشاهده نموده و به وسیله توان چنین اظهار نظر نمود که دامغان تقریبا" شا هراه اصلی ارتباط شرق و غ&&رب ب&&وده و از زمانهای بسار کهن از این شهر عب&&ور و م&&رور ص&&ورت می گرفت&&ه ح&&ال چ&&ه ب&&ه خ&&اطر س&&یر و سیاحت و چه از لحاظ لشکر کشی های نظامی و چه از لحاظ اقتصادی ک&&ه هم&&ان عب&&ور ج&&اده ابریشم است دامغان یک راه ارتباطی محسوب می شده بر همین اساس باروبه دور آن کشیده شده است. و آنچه اشمیت به عنوان کهن دژ نام می برد احتماال" همان ارگ است که به مولود

خانه موصوف است که در داخل باره شهر قرار داشته است .

سد شهيد شاهچراغي كيلومتري شمال شهر دامغان و در كنار تنگه اي موسوم به بزپل و مج&&اور ك&&وه12اين سد در

ه&&دف از س&&اخت س&&د انتق&&ال آب0چكل شير و برروي رودخانه چش&&مه علي بس&&ته ش&&ده است رودخانه چشمه علي جهت آبياري قسمتي از اراضي دشت جن&&وبي شهرس&&تان و ن&&يز كن&&ترل و

اين0جلو گيري سيالبهاي شمالي و نيز در آينده جهت تامين كمبود آب آشاميدني دامغان است هكت&ار از1500سد چند منظ&وره عالوه ب&ر ويژگيه&&اي م&ذكور، آب م&ورد احتي&اج زراعي ح&دود

اراضي دشت را كه از نظر كشاورزي فوق العاده مستعد و حاصل خيز مي باش&&د را ن&&يز ت&&امين م&&تر57مي نمايد. اين سد از نوع شني با هسته رسي مي باشد كه ارتفاع آن از كف رودخان&&ه

م&&تر و ارتف&&اع آن از227 ط&&ول ت&&اج آن 0 ميلي&&ون م&&تر مكعب اس&&ت 40و ظرفيت آبگ&&يري آن اين منطق&&ه0 كيلوم&&تر مي باشد6 م&&تر و ط&&ول مس&&ير آب پش&&ت س&&د ح&&دود 1500سطح دريا

0اوقات فرح بخشي را براي گردشگران مهيا مي سازد

غار شیر بند: کیلوم&تری ش&مال12غار شیر بن&د یکی از زیب&اترین نمون&ه ه&&ای غاره&ای ای&ران اس&ت ک&ه در

کیلوم&&تر10 برای دسترس&&ی مناس&&ب ب&&ه این غ&&ار 0شرقی شهرستان دامغان واقع شده است جاده قدیم آب بخشان به گردنه بشم را طی نموده تا ب&&ه مزرع&&ه خ&&وش آب و ه&&وای ش&&یر بن&&د

کیلومتر جاده ای که در قسمت شرقی مزرعه است به طرف روس&&تای ج&&زن5/1برسید سپس متر به طرف ش&&مال می500ادامه داده در ادامه جاده فرعی جدید االحداث سمت چپ خود را

متر ارتف&&اع دارد واق&&ع50 دهانه غار در کمرکش کوهی صخره ای که از بستر رودخانه 0پیماید س&&اختمان این غ&&ار چ&&ون در ی&&ک رش&&ته فالت آهکی ق&&رار گرفت&&ه اس&&ت دارای0گردی&&ده است

م&&تر امت&&داد350 مسیر اصلی غ&&ار ب&&ه س&&وی ش&&مال 0سازندگیهای فوق العاده شدید می باشد دارد اما شعبه های فرعی متعددی به صورت تنگه های کوچک و مسدود و غیر مس&&دود از جن&&اح

0های چپ و راست قرار دارند در این غار قندیل و ستون های زیبای آهکی به رنگ و اندازه های مختلف از سقف غار آویزان

میلی&&ون س&&ال190 ت&&ا 136است زمین شناسان قدمت سنگه و ستونها ی این کوه و غار را به در دیواره های غار در اثر رسوب کربنات کلس&&یم محل&&ول در آب اش&&کال0قبل نسبت می دهند

بسیار سپید و زیبایی همانند گچ بری های کاخ ها و منازل بصورت گل کلمی و اجتماع بلورهای

سوزنی شکل مناظر جالب توجه و زیب&&ایی را بوج&&ود آورده اس&&ت ک&ه از ش&&اهکارهای آف&&رینش0است

كوير ملي )شن هاي روان(

اين منطقه كويري از حاشيه هاي جن&&وبي شهرس&&تان دامغ&&ان ش&&روع مي ش&&ود و ت&&ا روس&&تاي منطقه مذكور با پوش&&ش گي&&اهي تن&&ك0 كيلومتري شهر دامغان ادامه مي يابد75يزدان آباد در

غالبا" در محاصره شن هاي روان است و هر چه جلوتر برويد بويژه از روستا هاي حس&&ن آب&&اد، امروان و خورزان به بعد شن هاي روان شدت مي يابند و كوير رملي صورت خود را نمايان ت&&ر

مقدار گياهان به شدت كاهش مي يابند و خاك زمين بيشتر نرم تر، خشك ت&&ر و بي0مي سازد در كوير رملي دامغان انبوه شن بيشتر از ه&&ر چ&&يز ديگ&&ر ب&&ه چش&&م مي خ&&ورد0برتر مي شود

خاكي زرد رنگ و متمايل به خاكستري و هر از گاهي چند بوته ن&ازك كوچ&&ك و درختچ&&ه ط&اق و گز كه در مبارزه هستي مشاهده مي شود بادهاي اين شنهاي آجري رنگ و زرد تيره را بصورت

تپه هاي شني در ن&&ور0تپه در مي آورد و اين تپه ها با هر طوفاني جاي خود را تغيير مي دهند صبحگاهي و غروب با بر آمدگي هاي متناسب ش&&بيهاي خ&&ود ح&&التي زيب&&ا و مس&&حور كنن&&ده ب&&ه چشم گردشگر مي آيند در واقع كوير رملي دريايي انباشته از شن هاي نرم زرد و نارنجي رنگ است كه موقع طوفان اين درياي شن به حركت در مي ايد و مثل دريا موج مي زن&&د و ب&&ا م&&وج

هاي عميق خود همه جا را مي پوشاند.

گرد کوه نمای خارجی دژ گردکوه در اطراف پایه کوهی که دژ بر آن بنا شده مسکون بوده است و شاید بعض&&ی از ارب&&اب و ح&&رف دژنش&&ینان در این قس&&مت زن&&دگی می کردن&&د و این محوط&&ه دارای حصاری بوده به طول یک فرسخ که هنوز هم آثار آن بر جاست بنای داخلی این دژ کوهس&&تانی

از لح&&اظ آب0دارای اطاقهای متعدد و انبارهای برای ذخیره خوارو بار و اسلحه بنا شده است رسانی به قلعه یا همان دژ گردکوه توسط جوی بوده که از چشمه فیخار با ظرافت خاص&&ی ب&&ه

یکی از راههای زود تسلیم شدن در برابر دشمن بستن همین آب0باالی کوه هدایت می کردند به همین خاطر در گردک&&وه آب0یا نرسیدن مواد غذایی به دژ نشینان در هنگام جنگ بوده است

انباری حفر کردند که عظیم ترین آب انبارهایی است ک&&ه در دژه&&ای کوهس&&تانی س&&اخته ش&&ده0است

چ&&اه ه&&ايی حف&&ر می0سالحهای دژنشینان تیرو کمان و انواع آنها منجنیق و عراده ب&&وده است کردند بیشتر جهت انبار و مرکز ذخیره غالت بوده و بعضی از مواق&&ع ب&&ه عن&&وان چ&&اه آب از آن

در گردکوه در دل س&&نگ آخوره&&ایی درس&&ت ک&&رده بودن&&د جهت غ&&ذا و آب0استفاده می کردند0دادن به چارپایان می باشد

تاریخچه گردکوه همین بس که در شاهنامه از آن ذکر شده است که نوشتند اس&&فندیار پس&&رش را بر س&&ر حک&&ومت در گ&&رد ک&&وه زن&&دانی می کن&&د در گ&&رد ک&&وه فرق&&ه از حس&&ن ص&&باح . فرق&&ه

0اسماعیلیه و باطنیون حکومت می کرد

:مجموعه امامزاده جعفرامامزاده جعفر

امامزاده جعفراز اوالد حضرت امام سجاد )ع( می باشد اساس بنای امامزاده جعفر را به ط&&ور حرم امامزاده با0معمول به دوران سلجوقی و حتی پیش از آن به قرن چهارم نسبت داده اند

طرح چهار گوش به کم&&ک هش&&ت نیم ط&&اق0 متر می باشد13×13طرح چهار گوش و به ابعاد داخ&&ل0مقرنس به هشت ضلعی تبدیل گشته و سپس گنبد بن&&ا ب&&ر روی آن اس&&توار ش&&ده است

دور تا دور سنگ روی مرقد دارای تزئینات گچ0بقعه سفید کاری شده و هیچگونه تزئینی ندارد گنبد حرم به ص&&ورت ش&&لجمی و از آج&&ر س&&اده بن&&ا ش&&ده و در براب&&ر0بری جالب توجهی است

ورودی اصلی بقعه ، ایوان کوچکی به قوس تیزه دار و در دو سوی آن دو طاقنما قرار دارد که از وسط هر یک دری به دو اتاق جانبی ایوان گشوده گش&&ته اس&&ت دو س&&نگ نبش&&ته مفص&&ل ب&&ه

و از نظر تاریخی0 ه.ق وجود دارند که در دو سوی ورودی نصب شده اند815 و 816تاریخهای

از اعتبار فروان برخوردارند به ویژه آنکه نکات مذکور در یکی از سنگ نبشته ه&&ا در ارتب&&اط ب&&ا0نوع مالیاتهای قرن نهم در منطقه می باشد

امامزاده محمد متر مربع وجود دارد ک&ه آن&را بقع&&ه75در صحن امامزاده جعفر بنایی هشت ضلعی به مساحت

داخل بقع&&ه ام&&امزاده هش&&ت0امامزاده محمد از اوالد حضرت امام موسی کاظم )ع( می دانند بنای دارای گنبدی است که ارتفاع0ضلعی و مرتفع و پوشش چپ و راست آن هره مانند است

بر اساس کتیبه داخل بنا بنای این ام&&امزاده ن&&یز در زم&&ان ش&&اهرخ0 متر می باشد12آن حدود اما در سالهای اخیر نمای خارجی بن&&ا ب&&ا آج&&ر معم&&ولی ب&&از س&&ازی0تیموری ساخته شده است

0شده استمقبره شاهرخ تیموری

12در صحن امامزاده و در مجاورت آن یک بنای چهار ض&&لعی آج&&ری وج&&ود دارد ک&&ه ارتف&&اع آن این بنا دارای گنبدی م&&دور کوچ&&ک و آج&&ری اس&&ت و ب&&ه عن&&وان مق&&بره ش&&اهرخ0متر می باشد

اما عده ای معتقدند که این بنا در گذشته خانقاه بوده اس&&ت ب&&ر ب&&االی0تیموری معروف است در جنوبی این مقبره عب&&ارت ذی&&ل ب&&ا خ&&ط ثلث ب&&رروی کاش&&ی نقش گردی&&ده اس&&ت: بن&&اء ه&&ذا

0العماره فی ایام دوله السلطان االعظم شاهرخ بهادر خلد الله ملکهمسجد جامع

این مسجد تقریبا" در مرکز شهر) خیابان شهید مطهری ، کوچه قیصریه ( واق&&ع ش&&ده اس&&ت و یکی در شمال شرقی به زیر گنبد قیص&&ریه و دیگ&&ری در جن&&وب0دارای دو در ورودی می باشد

در سمت0 در صحن حیاط مسجد چهار شبستان قرار دارد0شرقی به محله خوریا راه می یابد غرب شبستانی به صورت سه ایوانی واقع ش&&ده ک&&ه ای&&وان وس&&طی ع&&ریض ت&&ر و رفی&&ع ت&&ر از

در گوش&&ه جن&&وب غ&&ربی ای&&وان وس&&طی مح&&راب ق&&رار دارد ک&&ه دارای0ایوانهای طرفین است در سمت شرق شبستان دیگری واق&&ع ش&&ده ک&&ه ب&&ه مس&&جد0تزئینات ساده هندسی با گچ است

ستون مرب&&ع ش&&کل و س&&قف آن ب&&ه ص&&ورت10 این شبستان دارای 0زیر زمینی معروف است ع&&دد طاقچ&&ه18 در اطراف 0گنبدهای کوچک بنا شده و گنبدها یک در میان وسط آن باز است

0 جای بخاری تعبیه شده است 5ساخته شده که در طاقچه های سمت راست ورودی شبستان گنب&&د ب&&االی س&&ر مح&&راب دارای گچبریه&&ای0در گوشه جنوب غربی شبستان محراب ق&&رار دارد

این شبستان یا مسجد زیر زمینی به دستور میرزامحم&&د0زیبایی با نقوش گل و گیاه می باشد شبستان شمالی مسجد جامع0خان سپهساالر حاکم دامغان در زمان قاجار ساخته شده است

شبستان جنوبی ک&&ه0ق ساخته شده است0 ه84 و 1383مربوط به عصر حاضر که در سالهای سال عمر دارد و دارای ت&&ویزه ه&&ای هاللی90 تا 80به شبستان سرهنگ مشهور است حدودا"

0می باشدمناره مسجدجامع

پل&&ه و105 این من&&اره دارای 0در گوش&&ه ش&&مال ش&&رقی مس&&جد من&&اره ای آج&&ری ق&&رار دارد تقریب&&ا" در0 در بدنه آن تزئین&&ات آج&&ری زیب&&ایی ک&&ار ش&&ده است0 متر دارد 31ارتفاعی حدود

وسط مناره کتیبه زیبایی به خط کوفی نوشته شده که آیه ای از س&وره ن&ور می باش&د: )بس&م الله نور السموات و االرض مثل ن&وره کمش&کوه فیه&ا المص&&باح المص&باح0الله الرحمن الرحیم

0فی الزجاجه" الزجاجه"(در سمت انتهای مناره یک ردیف کاشیکاری دارد

:معرفی شهرستان شاهرود

پیشینه تاریخی: سکونت درمنطقه شاهرود بر اساس گمانه زنی های باستان شناسان و حف&&اري قدمت تاريخي

به دست آمده درحفاری تپ&&ه آثار هاي به عمل آمده به هزار سال قبل از ميالد مسيح مي رسد. این مدعاست. بر اساس شواهد و م&&دارك ت&&اريخي موج&&ود، تش&&كيل هس&ته بلوار خودگواهی بر

اوليه شهر شاهرود به دليل دفاع از مهاجمان روي تپه هاي كم ارتفاع در دامنۀ  كوه ش&&مالي و غربي شاهرود ساخته شد و به تدريج همراه با برقراري امنيت در محل رش&&د و توس&&عه ي&&افت. به اس&تناد ب&رخي اش&اره ه&اي ت&اريخي من&درج در مت&ون و بعض&ي ش&واهد باس&تان ش&ناختي و معماري موجود در داخل و خارج شهر كنوني راه عبور قافله ه&&ا و ك&اروان ه&&ايي ك&&ه بزرگ&&راه غربي به شرقي )جاده ابريشم( را طي مي كردند از آبادي ش&&اهرود مي گذش&&ت. در عين ح&&ال وجود چاپارخانه و كاروانسرا در اين آبادی، آن را به يكي از مراكز مهم يكجانش&&يني در منطق&&ه

را به دوره ایلخانی نسبت می دهند. این اساس قدمت شهر شاهرود بر تبديل كرد.

ویژگی های جغرافیایی: 390شهرس&&تان ش&&اهرود ب&&ه عن&&وان یکی از بزرگ&&ترین شهرس&&تان ه&&ای ای&&ران اس&&المی در

م&&تر ارتف&&اع از س&&طح دری&&ا و اقلیم ه&ای متف&اوت  1400کیلوم&&تری ش&&مال ش&رق ته&&ران ب&ا جغرافیایی، بزرگترین پناهگاه های حیات وحش و مناطق حفاظت شده را در خ&&ود ج&&ای داده و

با احتساب مناطق شکار ممنوع موجود به قاّرۀ  کوچک و سرزمین پنج اقلیم مشهور است.

این تنوع اقلیمی به قدری آشکار است که کوتاه ترین فاصله کویر تا جنگ&&ل در این شهرس&&تان كيلوم&&تر از ش&&اهرود ب&&ه س&&مت45قراردارد، به طوري كه ب&&ا طّی مس&&افت کوت&&اهی در ح&&دود

شمال به جنگل های هیرکانی ابر ب&&ا زیب&&اترین چش&&م ان&&داز ه&&ا )کهن ت&&رین جنگ&&ل جه&&ان( می رسیم و با طّي همين مسافت به سمت جنوب به ک&&ویر و زیب&&ایی ه&&ای منطق&&ه چ&&اه ج&&ام و در نهایت به طرود و نخلستان های آن می رسیم که مردم آن منطقه به شتر داری اشتغال دارند.

وی&&ژگی و ق&&ابلیت این گوناگوني اقلیم درکنارتنوع اقوام و گروه های مختلف قومی و زب&&انی، قرار گ&&رفتن در بین مس&&یر در این شهرستان رقم زده است. شاهرود با  توسعه گردشگری را

کشور یکی از مراکز اکوتوریسم استان های مرکزی و شمالی تهران- مشهد و نیز همجواری با ای&&ران ش&&ناخته مي ش&&ود. این شهرس&&تان در جه&&ات مختل&&ف گردش&&گری از جمل&&ه گردش&&گری

زائرحض&&رت میلی&&ون ه&&ا بف&&ردی برخورداراس&&ت.گ&&ذر قابلیت های منحصر عرفانی و طبیعی از ب&&ه خص&&وص شهرس&&تان ش&&اهرود درط&&ول س&&ال ل&&زوم از شهرستان ش&&اهرود و )ع(ثامن الحجج

فرودگ&&اه برنام&&ه ری&&زی دقی&&ق در این ارتب&&اط را گوش&&زد می نمای&&د. ب&&دیهی اس&&ت ک&&ه وج&&ود این شهرس&&تان ازجمل&&ه ابزارتوس&&عه پایان&&ه مس&&افری در مرکزیت راه آهن شمالشرق و فعال،

 گردشگری محسوب می گردد.

   صنایع دستی: نمد مالی روستای ابرس&ج، ب&افت گلیچ، ج&&اجیم و چوق&ا )ن&وعی پارچ&&ه پش&&می( درش&هر ُمجن، منبت چوب، ساخت سازهای سنتی، گلیم بافی، تراش س&&نگ ه&&ای نیم&&ه قیم&&تی، ه&&نر س&&اخت

تابلو فرش، معرق کاشی، خراطی چوب )از سرامیک در شاهرود و ابرسج، سفالگری شاهرود، فنون قدیمی شهر شاهرود( و رودوزی های س&&نتی از جمل&&ه رش&&ته ه&&ای فع&&ال در این عرص&&ه ش&&ناخته می ش&&ود. ش&&ایان ذک&&ر اس&&ت ص&&نعت س&&رامیک س&&ازی این ش&&هر از اهمیت وی&&ژه ای برخوردار می باش&د. از دیگرص&نایع دس&تی شهرس&&تان می ت&وان ب&ه دس&&ت بافت&&ه ه&&ای س&نتی شهرکالته خیج، جاجیم پ&&ر نقش و نگ&&ار منطق&&ه ک&&الپوش، جاروب&&افی زن&&ان روس&&تای ط&&رود و

سوزن دوزی زنان منطقه کویری خوارتوران اشاره نمود. مقام معظم رهبری در سفر ب&&ه ش&&اهرود، آن را ش&&هری ب&&ا ص&&فا ب&&ا م&&ردمی ب&&ا ص&&فا توص&&یف

فرهنگی و اخالقی مردمان این شهرستان است ک&&ه عالوه ویژگی های بارز فرمودند. دیانت ازبر ساکنان، برای دانشجویان و گردشگران نیز محسوس است.

                    :سوغات خ&&اطر كيفيت و از مهمترين سوغات شاهرود مي توان از قيسي، برگه و انگور نام ب&&رد ك&&ه به

.چشمگير است تنوع نه تنها مورد توجه مسافران قرار مي گيرد بلكه صادرات آن نيز منطقه تفريحي آبشار اگر به شاهرود سفر كرديد براي استراحت مي توانيد چند ساعتي را در

فراموش&&ي بس&&پاريد. و در ميان طبيعتي زيب&&ا س&&پري كني&&د ت&&ا س&&فر در ج&&اده اي ك&&ويري را به ت&&اریخی و عرف&&انی و عروس كوير تنها يك نام نيست بلكه تلفيقي از طبيعت سرس&&بز، ام&&اكن

بدرق&&ۀ  مردمي مهمان نواز است. شهري كه مقدمتان را با گل پذيراست و دعاي خير م&&ردمش.راهتان است

: اماکن تاریخی و جاذبه های دیدنیموزه شاهرود

ه .ش به عنوان بلدیه بنا شده اس&&ت .این بن&&ا1307-1306ساختمان موزه شاهرود در سالهای در فهرست آثار ملی ایران ب&&ه ثبت رس&&یده اس&&ت. زی&&ر بن&&ای س&&اختمان ف&وق1888به شماره

متر مربع بوده و در دو طبقه طراحی گردیده است . این بن&&ا پس از م&&رمت و احی&&اء468حدود جهت بازدید و استفاده پژوهشگران شروع به فعالیت نموده اس&&ت .1367در اسفند ماه سال

این موزه دارای گنجینه آثار تاریخی و فرهنگی، باستان شناس&&ی و م&&ردم شناس&&ی می باش&&د. بنای فوق به سبک معماری اواخر دوره قاجاریه و اوایل دوره پهلوی ساخته شده است . م&&وزه شاهرود موزه ای است استانی از این رو سعی شده اشیاء و آثار هر بخش به تفکیک نگهداری در معرض دید بازدی&&د کنن&&دگان قرارگیرن&&د. بخش باس&&تان شناس&&ی م&&وزه در طبق&&ه هم ک&&ف و شامل چهار اتاق و راهرو می باشد که آثاری مربوط به قبل از میالد مسیح دوره پیش از تاریخ

، آثار دوره اس&&المی در آن وج&&ود دارد. بخش م&&ردم شناس&&ی این م&&وزه ش&&امل اب&&زار کاره&&ای تولیدی و فنون ، دامداری ، کشاورزی ، پوشاک ، فنون پخت نان ، زیوره&ا ، دس&ت ب&افت ه&&ا و اسناد و قباله ها ، ابزار و وسایل تعزیه خوانی و طب سنتی و ن&&یز تص&&اویری از فع&&الیت ه&&ا و شئون گوناگون مردم شناسی که از عمق زوایای زندگی مردم از روستاها فراهم آمده اس&&ت . در غرفه پوشاک موزه شاهرود، انواع لباسهای زنان&&ه ش&&امل کت زن&&ان )کلیج&&ه ( ش&&لیته ، کاله سوزن دوزی شده ، چارقد، جوراب های پشمی و پیراهن سوزن دوزی شده دیده می شود . از ابزار و وس&ائل تعزی&ه خ&&وانی موج&&ود در این بخش می ت&&وان ب&ه جوش&&ن ، س&&پر ، کاله خ&&ود... اشاره نمود که در ماه محرم مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله تصاویر بس&&یار زیب&&ا در این

صورت انسان و حیوان با هنر نقاش&&ی400 قصه به روایت تصویر و 32غرفه پرده درویشی با مرمت شده1369 هجری شمسی در کاشمر نقاشی شده و در سال 1340رنگ و روغن که در

است .

مجموعه بایزید بسطامی این مجموعه وسیع، آثاری از دوران سلجوقی به بعد را شامل می ش&&ود و در کن&&ار آن مرق&&د و خانق&&اه متعل&&ق ب&&ه »ابویزی&&د طیف&&ور بی عیس&&ی بن سروش&&ان بس&&طام« ملقب ب&&ه »س&&لطان العارفین « و از عرفای نامی و مشهور ای&&ران در ق&&رن س&&وم هج&&ری قم&&ری می باش&&د . خ&&ود مرقد چیزی جز یک قبر ساده در گوشه جنوبی و درمجاورت گنبد و ایوان غ&&ازان خ&&ان نیس&&ت .

- مس&جد4- منار بس&طام 3- رواق صفوی 2- خانقاه بایزید 1مجموعه با یزید بسطامی شامل : -9- گنب&&د غ&&ازان خ&&ان 8- ب&&رج کاش&&انه 7- امامزاده محم&&د 6- مسجد بسطام 5بایزید بسطامی

مدرسه شاهرخیه است.

بسطام برج کاشانه در قسمت جنوب شرقی مسجد جامع شهر بسطام برجی بلن&&د وج&&ود دارد ک&&ه ب&&ه ن&&ام کاش&&انه

متر می باشد. ش&&کل خ&&ارجی20 متر و از بیرون 24معروف می باشد. ارتفاع این برج از داخل آن کثیراالضالع و منتظم سی ضلعی است. در باالی برج دو حاشیه از آجرهای بزرگ وجود دارد که روی آن مطالبی نوشته شده است. در ضلع جنوب غربی این برج روی یک آج&&ر کلم&&ۀ  بس&&م

ت&&اریخ س&&اخت آن بدرس&&تی الله الرحمن الرحیم ب&&ا خ&&ط ثلث بس&&یار زیب&&ایی خوان&&ده می ش&&ود. مشخص نیست و به عقیدۀ  اهالی محلی این برج قبل از اسالم آتشکدۀ  زرتشتیان ب&&وده اس&&ت. بعضی از مشرق شناسان از جمله گدار بر این باورند که این بنا از آثار غازان خان مغول است و اسم اصلی آن غازانه بوده است و به مرور زمان و بدون توّجه به اصل آن کاشانه نام نه&&اده

شده است.

آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی کیلوم&&تری ش&&مال34بن&&ای آرامگ&&اه این ع&&ارف ن&&امی ق&&رن چه&&ارم و پنجم هج&&ری قم&&ری در

شهرستان شاهرود و در روستای قلعه نو خرقان قرار دارد و محراب زیبای این بنا ک&&ه متعل&&قبه دوره ایلخانی است از جمله مهم تریت بخش های بنای فعلی آرامگاه می باشد.

محوطه باستانی پارک موزه شاهرود این محل در ارتفاعات شهر در دامنه شرقی کوه سوراخه مش&&رف ب&&ه ش&&اهرود واق&&ع اس&&ت و آثار به دست آمده از آن مربوط به هزاره اول پیش از میالد می باش&&د. آث&&ار ب&&ه دس&&ت ام&&ده از این محل شامل گورستان، انبارهای آذوقه ، معماری خشتی و سنگی و کوره ه&&ای س&&فال پزی است . همچنین تعداد زیادی ظروف سفالی خاکستری که در داخل خمره های بزرگی ب&&ه ج&&ای تابوت استفاده شده است به هم&&راه بقای&&ای اس&&کلت کودک&&ان در این محوط&&ه ب&&ه دس&&ت آم&&ده

است.

تپه سنگ چخماق متر از یکدیگر فاصله دارند. پروفسور150این تپه از دو برجستگی تشکیل شده است که حدود

این تپ&ه را م&ورد شناس&ایی ق&رار داد و در طی دو فص&&ل1348ایچی ماسودا در بررسی سال

آن را بررسی کرد.به اعتقاد کاوشگر ژاپنی این تپه باستانی1352 و 1350حفاری در سالهای متعلق به دوره نوسنگی و هزاره پنجم پیش از میالد است. قبره&&ای ت&&دفین کودک&&ان ب&&ا س&&فال های منقوش )هندسی ( اشیاء سنگی و سفالی ، تیغه تیش&&ه ، پیک&&رک انس&&ان و حی&&وان و... از

جمله آثار به دست آمده از این محوطه است.

مدرسه شاهرخیه یکی از زیباترین مدارس علمیه استان به شمار م&&یرود ک&&ه در ش&&رق مجموع&&ه و ب&&ه ص&&ورت دو

حجره و معماری زیبا و منحصر به فرد ساخته شده است جلوی تمامی حجره ه&&ای28طبقه با ایوانی وجو دارد که در صورت نیاز در فصل تابستان از آن استفاده می گردد.

جنگل ابر

کیلومتری شمال شرقی شهرستان شاهرود در جنوب غربی شهرستان علی40منطقه ابر در آباد گرگان در دامنه های رو به شمال البرز و آبخیزداری ))زرین گ&&ل(( ق&&رار دارد. این منطق&&ه که به نام جنگل های ابر معروف است در ارتفاع&&ات آن عم&&دتاً ب&&ه ص&&ورت چم&&نزار و ی&&ا مرات&&ع

مشجر و در پایین دست آن به جنگل با گونه های متنوع دیده می شود.

جنگل اولنگ کیلومتری شمال شاهرود و در آبریز شمال کشور واقع شده اس&&ت.85جنگل اولنگ در فاصلۀ 

جوزچال« از توابع بخش » رامی&&ان« از این جنگ&&ل ب&&راي»در سالهای دور جنگل نشینان منطقه تامین سوخت مورد نیاز خود و چ&&رای احشامش&&ان اس&&تفاده می کردن&&د. مهم ت&&رین چش&&م ان&&داز منطقه جهت جلب گردشگران، وجود جنگلها با ترکیب درخت&&ان جنگلی متف&&اوت و متن&&وع اس&&ت که به ویژه در فصل بهار و تابستان قابل استفاده هستند. جنگلهای مرتفع و امکان دسترس&&ی آسان به محیط جنگل، تنوع جانوری و نیز تنوع گون&&ه ه&&ای درخ&&تی جنگلی ، از امتیازه&&ای مهم

گردشگری این منطقه به شمار میروند.

مجن و آبشار تنگه داستان کیلومتری شمال غربی ش&&اهرود و در ی&&ک منطق&&ه کوهس&&تانی واق&&ع35 شهر مجن در فاصله

کیلوم&&تری45 کیلوم&&تری ش&&هر مجن و 10شده است. تنگه مع&&روف )داس&&تان( ن&&یز در فاص&&له شاهرود واقع است . به دلی&&ل قرارگ&رفتن این ناحی&&ه در ی&&ک منطق&&ه کوهس&&تانی و در ارتف&&اع

متری از سطح دریا ، آب و هوا و اقلیم منطقه در فصول بهار و تابس&تان و اوای&ل2000حدود پاییز جهت بهربرداری گردشگران مساعد است.

جنگل و آبشار نام نیک جنگل های "نام نیک" و "حسین آباد" در حوزه اس&&تحفاظی اس&&تان س&&منان و در آبری&&ز ش&&مالی کشور)حوزه آبخیز سدگلستان(واق&ع ان&&د، ق&رار گ&&رفتن این منطق&&ه در مج&&اورت چن&&د منطق&&ه

نمونه دیگر ، بر جذابیت آن به عنوان منطقه نمونه گردشگری افزوده است.

زیستکره توران %( و منطق&&ه17%( پناهگ&&اه حی&&ات وحش )8مجموع&&ه »ت&&وران« از س&&ه قس&&مت پ&&ارک ملی )

مش&&هد–%( تشکیل شده است.این منطق&&ه در قس&&مت جن&&وب ج&&اده ته&&ران 75حفاظت شده ) شمالی شرقی دشت کویر،غرب منطقه »خوارتوران« و ش&&رق منطق&&ه »ط&&رود« واق&ع اس&&ت. این مجموع&&ه پس از پناهگ&&اه حی&&ات وحش »نایبن&&دان« دومین منطق&&ه ب&&زرگ تحت حف&&اطت

سازمان محیط زیست است .

خوش ییالق هکت&&ار در ش&&مال ش&&رقی شهرس&&تان150057پناهگاه حیات وحش »خوش ییالق« به مس&&احت

ش&&اهرود ) در اس&&تان س&&منان( و در جن&&وب ش&&رقی شهرس&&تان علی آب&&اد ) اس&&تان گلس&&تان (

1364قراردارد. این منطقه از جمله نخستین مناطق مورد حف&اظت در ای&ران ب&وده و از س&ال عنوان پناهگاه حیات وحش تغییر یافته است .

فرحزاد تاش و چشمه هفت رنگ منطقه فرحزاد تاش و چشمه هفت رنگ در حوزه استحفاظی شهرستان ش&&اهرود و در رش&&ته کوه البرز مرکزی در شمال شهرستان واقع است. به دلیل وجود آب فراوان و مراتع سرسبز ، کشاورزی و دامداری شغل اصلی مردم را تشکیل می دهد. چشمه هفت رنگ به خاطر زیب&&ایی چشمه های آن و خواص درمانی از گذشته مورد توجه اهالی منطقه بوده اس&&ت . وج&&ه تس&&میه فرحزاد به دلیل سرسبزی مزارع و باغات منطقه است و وجه تسمیه چشمه هفت رنگ نیز ب&&ه واسطه چشمه هايی است که با عبور از مواد مع&&دنی گون&&اگون ب&&ه رنگه&&ای مختل&&ف دی&&ده می

شود.

قطری منطقه قطری در بخش بسطام شهرستان شاهرود واقع ش&&ده و از من&&اطق نمون&&ه گردش&گری روستای ابر است. حوزه آبریز منطقه مذکور قسمتی از سرشاخه های رودخانه زرین گل بوده و شامل چشمه های متعددی می باشد. این منطقه در حاش&&یه جن&وبی رش&ته ک&وه ال&برز ق&رار گرفته و در قسمت شمالی شهرستان با استان گلستان هم مرز و به واسطه ق&&رار گ&&رفتن در

منطقه کوهستانی دارای آب و هوای کوهستانی سرد و معتدل است .

منطقه طرود منطقه کویری طرود شاهرود که بزرگترین نخلستان شمالشرق کش&&ور را در خ&&ود ج&&ای داده و به همراه رمل های کویری زیبا و دیدنی چاه جم و بلن&دای زیب&ا و دی&دنی آرامگ&اه پ&یرمردان در

این بخش کویری، جلوه ای دیگراز قدرت یزدان پاک را به تماشا می گذارد .بازار

ش&&هر ش&&اهرود ق&&رار بازار شاهرود يكي از بازار هاي تاريخي و بزرگ استان است كه در مركز عالوه ب&&ر راس&&ته اص&&لي دارد. قدمت اين بازار به دوره قاجاري&&ه ب&&از مي گ&&ردد، ب&&ازار ش&&اهرود مدرس&ه اس&ت و از نظ&ر داراي سه سوق و چهارسوق و چندين كاروانس&را، آب انب&ار، حم&ام و

اقتصادي از جايگاه ويژه اي در شاهرود برخوردار است.

خانه یغمایی ها 8این خانه که بجای مانده از خانه های زیبای شاهرود قدیم اس&&ت، در خیاب&&ان ته&&ران، خیاب&&ان

ش س&&اخته ش&&ده اس&&ت.  ه.1305شهریور )بهرام( واقع شده و در اوایل دورۀ  پهلوی به سال این بنا به لحاظ مشخصه های معماری سنتی در س&&طح شهرس&تان بی نظ&یر اس&ت. ف&رم پالن بصورت حیاط مرکزی ب&&وده، ورودی خان&&ه در قس&&مت جن&&وبی ب&&ا ی&&ک راه&&رو )داالن( ب&&ه حی&&اط

داالن قرار دارد و دسترسی به آن ب&&ا ی&&ک پل&&ه م&&ارپیچ از داالن  باالخانه که روی مرتبط است .امکان پذیر می باشد .

 در قسمت ضلع غربی حیاط، بادگیر وحوضخانه و اتاق های مهمان، ایوان وآب انبار قرار دارد.درضلع شمالی، اتاق های زمستانه قرار دارد.

مسجد شیخ علی اکبر این مس&&جد ک&&ه متعل&&ق ب&&ه دورۀ  قاجاری&&ه اس&&ت ب&&ه هّمت مرح&&وم ش&&یخ علی اک&&بر مجته&&د از

س&&ال از زیب&&اترین و170روحانیون مجتهد و عالی رتبۀ  شهر بنا نهاده ش&&د. این بن&&ا ب&&ا ق&&دمت متر مربع و زیر بنای750کاملترین مساجد شهرستان شاهرود می باشد. مساحت این بنا حدود

می  متر مربع می باشد و شامل فضاهای گنبد خانه، شبستان، طلبه خان&&ه و آب انب&&ار 500آن مسجد دارای دو ورودی است که یکی به خیابان شهید صدوقی و دیگری به کوچه مسجد باشد.

در فهرس&&ت آث&&ار ملّی ای&&ران ب&&ه ثبت1918 این بن&&ا ب&&ه ش&&مارۀ   شیخ علی اکبر مرتب&&ط اس&&ت.رسیده است.

ازجمله ویژگی های این خانه وجود تنها ب&&ادگیر شهرس&&تان در این خان&&ه و نورگ&&یرحوض خان&&ه،تقارن هایی که در پالن و نما وهمچنین تزئینات آجری ازاره های پیرامون حیاط است .

:معرفي شهرستان مهديشهر

ويژگي هاي جغرافيايي: این شهرستان از سمت جنوب به شهرس&&تان س&&منان، از س&&مت ش&&مال ب&&ه شهرس&&تان س&&اری )مازندران(، از سمت مغرب به شهرستان فیروزکوه )تهران ( و از سمت مشرق به شهرس&&تان

دارای فرمان&&داری نظ&&امی1320دامغان محدود گشته است . ناحیه سنگسر تا قبل از شهریور بود که دودانگه و چهاردانگه و نقاط دیگری از شهرستان ساری جزء آن ب&&وده اس&&ت . ی&&ادآوری

چاپ شده است این ناحیه ب&&ا ح&&دود1329می شود که در فرهنگ جغرافیایی ایران که درسال ب&&ه1386و مشخص&&ات فعلی ب&&ه عن&&وان بخش سنگس&&ر آم&&ده اس&&ت . این ناحی&&ه در م&&رداد

شهرستان ارتقاء یافت. جمعیت شهرستان مه&&دی ش&&هر طب&&ق سرش&&ماری عم&&ومی نف&&وس و نفر بوده است . مساحت شهرستان مهدیش&&هر سنگس&&ر36875 برابر با 1385مسکن در سال

16 کیلوم&تر اس&ت. مهدیش&هر در 139 کیلوم&تر مرب&ع می باش&د. محی&ط ش&هر 1100در حدود کیلوم&&تری ش&&مال س&&منان ق&&رار دارد. ش&&هر زیب&&ا و خن&&ک ش&&همیرزاد ک&&ه از جمل&&ه ش&&هرهای شهرستان مهدیشهر است که در تابستان هر سال هزاران گردشگر رو به دی&&دن من&&اظر زیب&&ا و درختان سر به فلک کشیده این شهر می کشاند. در این منطقه معادن متع&ددی وج&ود دارد ك&ه از جمله معادن سنگ ساختمانی ، الشه ،خاک نسوز ، کواتزیت ، دول&&ومیت ، آهن ، س&&رب ، گچ آهک سفید ، سنگ شیشه ، مع&&دن س&&یلیس و ... را می ت&&وان ن&&ام ب&رد. این شهرس&تان را بای&د منطقه ای کامال کوهستانی بحساب آورد که در جنوب رشته کوه البرز واقع گردی&&ده و کوه&&ای آن عب&&ارت اس&&ت از در س&&مت غ&&رب کوهه&&ای : اس&&پی لت )س&&فید لت( گ&&ل رودب&&ار و آس&&ب

کیلومری سنگسر قرار دارد11 متر مهم ترین آنهاست و در 3308نو)آسمان لو ( که با ارتفاع متر( در شمال2160در سمت جنوب غربی کوههای : مهراب ،سفید آب ،کلیاب ، کچ و بستانه )

15غربی کوههای : دربند ، نهرد، مرغک ، سیاه دره ، ش&&یرقلعه ، بش&&م و ن&&یز گردن&&ه بش&&م در کیلومتری در شمال کوههای شیخ رضا ، سیاه کوه و همچ&&نین14کیلومتری و گردنه چاشم در

م&&تر در ش&&مال3810بلن&&دترین قل&&ه ی این شهرس&&تان ، ن&&یزوای چاش&&م اس&&ت ک&&ه ب&&ا ارتف&&اع شهرستان مهدی شهر خودنمایی می کن&د. از نظ&ر توپ&وگرافی این منطق&ه ک&امال کوهس&تانی است و دارای پوشش گیاهی از جمل&&ه : گ&&ز، ت&&اغ ، کن&&ار، ک&&ور، س&&مر ، ک&رت ، کوهن&&ک و بن&&ه ،

خارشتر ،اسپند، سریش ، ارس ، کاروانکش شور و چرخک است . از شهر شهمیرزاد به ط&&رف حاشیه شمالی ، پوشش به صورت درختان سوزنی برگ ، به ویژه ارس ، سرو درختچه زرش&&ک نمایان می ش&&ود. در منطق&&ه ش&&همیرزاد گیاه&&ان خ&&ودرو ش&&امل گ&&ون ، درمن&&ه ، گیاه&&ان ت&&یره گندمیان ، نعناییان و تیغ های کنگر مانند اسپند ، گل قاصدک ، بومادران ، کاسنی ، گزنه و گ&&ل سرخ وحشی )نسترن ( به وفور دیده میشود.مهم ترین محصوالت این شهرس&&تان عبارتن&&د از : غالت )گندم و جو ( علوفه )یونجه و اسپرس( گردو و آلو در شهمیرزاد و انار ، انگور و زرد آلو در درجزین ، جانوران و پرندگان این شهرستان عبارت ان&&د از : بزک&&وهی ، آه&&و، ق&&وچ ، میش ، پلنگ ، یوزپلنگ ، روباه ، خرس ، گراز ، کفتار ، گربه وحشی ،گرگ ، ش&&غال ، خرگ&&وش ،کب&&ک ،

عقاب ، شاهین ، بادخور ، قمری ، تیهو ، فاخته ، بلبل ، قرقاول ...

:اماكن تاريخي و جاذبه هاي ديدنيدرجزین

درجزین یا درگزین یکی از شهرهای شهرستان مهدیشهر است.این ش&&هر بخ&&اطر عب&&ور آب چشمه گل رودبار و داشتن چند قن&&ات از آب&&ادانی خ&&وبی برخ&&وردار اس&&ت و زمینه ه&&ای توس&&عه

مش&&هور اس&&ت. درج&&زینان&&ار و زردآلوکمی و کیفی را دارا است. برخی از میوه جات آن مانند در استان به انارستان ه&&ای پرب&&ار و سرس&بز مع&روف و ب&ه ش&هر ی&&اقوت س&رخ ک&&ویر ش&&هرت

هستند. شیعه دوازده امامیدارد..بیشتر اهالی دارای مذهب

شهمیرزاد

شهمیرزاد از شهرهای زیبا و خنک شهرستان مهدیشهر است ک&&ه س&&االنه ه&&زاران گردش&&گر را اين ش&&هربرای بازدید از مناظر زیبا و درختان سر ب&&ه فل&&ک کش&&یده ب&&ه این ش&&هر می کش&&اند.

داراي جاذبه هاي طبيعي بسيار زيبا و محصوالت متنوع كشاورزي و ... است ك&&ه ب&&رخي از اين محصوالت مانند گردو و آلو داراي اهميت صاداراتي و شهرت بين المللي هس&&تند. ب&&زرگ ت&&رين

هكتار نيز در اين شهر واقع شده است.بناه&&اي ت&&اريخي مانن&&د700باغ گردوي جهان با وسعت "ش&&يرقلعه"،"قلع&&ه ش&&يخي" و "د ژوه&&ل")يكي از كانونه&&اي مهم اس&&ماعيليان(ب&&ر ج&&ذابيت اين

کیلوم&تری ش&مال مهدیش&هر واق&ع ش&ده اس&ت.در س&فر6شهمیرزاد در منطقه افزوده است. هیات دولت به استان ، ش&&همیرزاد ب&&ه عن&&وان ش&&هر نمون&&ه گردش&&گری بین المللی1386سال

معرفی و تصویب شد.مالده

کیلوم&&تری ش&&مال ش&&همیرزاد واق&&ع ش&&ده55روستای مالده از توابع شهرستان مهدی شهر در است. آب و هوای آن در بهار و تابستان معتدل و در زمستان سرد و پربرف است.از جاذبه ه&&ای تاریخی آن می توان به خانه ابراهیم خان در روستا اشاره کرد.این مجموعه ش&&امل دو عم&&ارت بوده که در یک باغ مصفا ساخته شده ش&&امل خان&&ه اب&&راهیم خ&&ان در قس&&مت غ&&ربی و دیگ&&ری

قراولخانه یا عمارت کاله فرنگی در قسمت شمال شرق می باشد.پرور

کیلوم&&تری ش&&مال65 کیلوم&&تری ش&&مال مهدیش&&هر و 46منطقه نمون&&ه گردش&&گری "پ&&رور"در شرقی سمنان واقع شده که به عنوان منطقه حفاظت شده "پ&&رور" ش&&ناخته ش&&ده اس&&ت.این منطقه در روستای پرور و در کوهپایه های البرز ش&&رقی ج&&ای گرفت&&ه اس&&ت. جنگله&&اي زيب&&اي اوَرس )سرو كوهي(، مراتع سر سبز و جنگلهاي درخت&&ان پهن ب&&رگ ب&&ه هم&&راه تن&&وع بي نظ&&ير حيات وحش، سيماي ج&&ذاب و بي نظ&&يري ب&&ه اين منطق&&ه بخش&&يده اس&&ت. ام&&امزاده س&&ید ت&&اج الدین،حمام وگورستان پرور از مهمترین آثار تاریخی این روستا بوده و از دیگر جاذبه های این

منطقه می توان به عشایرو ییالقات آن اشاره نمود.رودبارک

منطقه رودبارک در شمال شهرستان مهدیش&&هر واق&&ع ش&&ده و دارای پوش&&ش گی&&اهی و جنگ&&ل کیلوم&&تر می باش&&د. جنگ&&ل رودب&&ارک در مس&&یر راه ش&&همیرزاد ب&&ه8060مش&&جر ب&&ه مس&&احت

کیلومتری شمال شرقی سمنان قرار دارد.واقع شدن این جنگ&ل در ارتف&&اع84فوالدمحله و در

باعث ش&&ده ک&&ه از چش&&م ان&&داز زیب&&ایی برخ&&وردار ش&&ود. این جنگ&&ل دارای تابس&&تانهای خن&&ک و دلچسب در سایه درختان سر به فل&&ک کش&&یده بل&&وط و راش و همچ&&نین زمس&&تانهای برفگ&&یر و سفیدپوش می باشد. این منطقه به دلیل وجود گونه های گیاهی متعدد و همجواری با منطقه حفاظت شده پرور دارای گونه های متفاوت و پراهمیت جانوری از جمله کل ،خرس قه&&وه ای، بز و... و پرن&&دگانی نظ&&یر کب&&ک،ق&&رقی و عق&&اب و ک&&رکس اس&&ت.این جنگ&&ل از من&&اطق نمون&&ه گردش&&گری محس&&وب ش&&ده ک&&ه خس&&تگی راه را ب&&رای مس&&افران و گردش&&گران از بین ب&&رده و

خاطری خوش را برای آنان به همراه دارد.دربند

»دربند« منطقه سرسبز کوچکی است ک&ه در حدفاص&ل مس&یر مهدیش&هر ب&ه ش&همیرزاد واق&ع شده و مهمترین قابلیت گردشگری آن، آب و هوای مطب&&وع، ط&&بیعت بک&&ر و غ&&ار دربن&&د اس&&ت. موقعیت دربند و نزدیکی آن به شهر مهدیشهر، موجب شده تا این منطقه جهت توسعه شهری

64مورد توجه قرار گیرد.از این رو مراکزی چون: دانشکده روانشناسی مهدیشهر،بیمارس&&تان تختخوابی مهدیشهر،تاالر بین المللی و هتل دربند، مجتم&&ع تف&&ریحی_اق&&امتی ک&&ارگران کش&&ور و.... در منطقه احداث شده اند. این منطقه دارای جاذبه های گردشگری می باشد که غاردربن&&د، دیوار صخره نوردی سنگسرسل، مناظر سرسبز و زیبا و چشمه س&&ارهای روان نم&&ونه ای از آن است. دربند عالوه بر گردشگری، از اهمیت کشاورزی نیز برخوردار است. گ&&ردو، آل&&و، س&&یب و

صیفی جات گلخانه ای، از مهمترین محصوالت منطقه دربند است. غاردربند

میلی&&ون س&&ال عم&&ر دومین غ&&ار آهكی ب&&زرگ در ای&&ران اس . غ&&ار140غار دربند مهدیشهر ب&&ا دربند در ارتفاعات شمالی شهرستان و غرب جاده در بدنه کوه کمرد مقابل آبادی دربن&&د واق&&ع شده است. دهانه غار در کمرکش کوه سنگی و زیبایی به ن&&ام له&&رد رو ب&&ه مش&&رق ق&&رار داد و

و ارتف&&اع75/2دره وسیع و سرسبز دربند زیرآن گسترده شده است . مدخل ورودی به ع&&رض م&&تر و ع&&رض24 متر است پس از عبور از دهانه و مدخل غ&&ار، وارد داالنی ب&&ه ط&&ول 30/1آن

متوسط سه متر می شویم و این داالن به تدریج کوتاه می شود تا که ب&&ه دهان&&ه ای ب&&ه ارتف&&اع سانتیمتر میرسد. پس از عبور از دهانه مذکور وارد غارمیش&&ویم . وض&&ع داخلی غ&&ار نس&&بتا80

م&&تر91ساده و بدون پیچ و خم است . فضای غار به صورت تاالری بیضی شکل است به ط&&ول متر است.20 متر و بلندترین نقطه سقف آن 36که عریض ترین قسمت آن

منطقه چاشم روستاي چاشم در پاي قله كوه "نيزوا" قرار دارد،"چاشم" روستايي پ&&ايكوهي اس&&ت و آب آن از چشمه و قنات تامين مي شود. مهم ترين جاذب&&ه گردش&&گري اين منطق&&ه، ارتفاع&&ات زيب&&ا و چشم نواز ن&&يزوا، وج&&ود امك&&ان تف&&ريح زمس&&تاني در منطق&&ه، چش&&مه روزي&&ه، وج&&ود تپ&&ه ه&&اي

باستاني، امامزاده ها و ... است. موزه عشاير ايل سنگسر

در اين موزه ابزار و وسايل زندگي و صنايع دس&&تي اي&&ل سنگس&&ري، وس&&ايل ك&ار و زي&&ور آالتزنان سنگسري به نمايش درآمده است.

محوطه باستاني خرند اين محوطه باستاني به دليل نزديكي به روستاي "َخَرند" ب&&ه اين ن&&ام مع&&روف ش&&ده اس&&ت.اين محوطه در اواخر هزاره دوم و اواي&ل ه&زاره اول قب&ل از ميالد مح&&ل اس&تقرار اق&وام مختل&ف

بوده است. امامزاده قاسم زیارت

این بنا در شمال مهدیشهر در منطقه زیارت مهدیشهر واقع است و ظ&&اهرا متعل&&ق ب&&ه فرزن&&د امام هفتم )ع( می باشد. بنای بقعه شامل چند اتاق و داالن تو در تو و گنب&&د و ای&&وان و ص&&حن است . راهروی ورودی به حرم دارای شش چشمه بزرگ و دو سکوی طوی&&ل در ط&&رفین اس&&ت که قبور بزرگان محل در آنها واقع است . در نمای داخلی اتاق جل&&ویی ح&&رم در وس&&ط اض&&الع شمالی و جنوبی آن دو طاقنمای بزرگ با گچبری های جالب و رنگین دی&&ده می ش&&ود. برنم&&ای داخل گنبد و اطراف آن گچبری و نقاشی های ارزنده ای جلب توجه می کند. این اتاق بوسیله یک در چوبین کنده کاری شده بسیار زیبا به حرم یا به قسمت اصلی بقعه راه می یابد. در ح&&د فاصل کاسه گنبد و ساقه دو ردیف قطاربندی آجری نامنظم به زیبایی در کنار هم قرار گرفته

م&تر بلن&دی دارد و گنب&د5اند. ایوان امامزاده رو به مغرب و مشرف به صحن وسیعی است که متر از آجر است.40/2اصلی بقعه دارای ساقهای ده ضلعی به ارتفاع

حسینیه المهدی مهدیشهر ساخت بنای حسینیه المهدي به پیش از انقالب باز می گردد. ساختمان حسینیه طوری ط&&راحی شده که تقریبا از تمامی نقاط شهر قابل تماشا است و در هنگام شب منظ&&ره ای روی&&ایی ب&&ه خود می گیرد. قرارگیری آن بر تپه ای مرتفع و اشراف کامل آن به شهر و شهرکهای اط&&راف باعث شده مراسم مهمی همچون نماز جمعه در این مکان برگزار گردد. همچنین در طرح آینده این مکان پیش بینی شده است محوطه این بنا مسقف و به عنوان مصلی مورد استفاده ق&&رار

می گیرد. این بنا دارای گنبدی عظیم به رنگ آبی و دومناره میباشد. هتل سنگسر

هتل سنگسر از بناهای با معماری مدرن شهرستان مهدیشهر می باش&&د. این س&&اختمان مجل&&ل بر روی تپه های منتهی بر کوه های شمال غربی مهدیشهر بنا شده و نمای بسیار مناسبی ب&&ه

خورش&&یدی ب&&ه وس&&یله یکی از1352این شهر داده است . پایه گ&&ذاری این س&&اختمان در س&&ال سرمایه داران معروف سنگسری به عنوان منزل مسکونی و محل پذیرائی مهمان&&ان وی انج&&ام

خوشیدی به پایان رسید و هم اکنون ب&&ه عن&&وان هت&&ل از آن بهرب&&رداری1357گرفت و درسال می گردد.

شیرقلعه شهمیرزاد: آثار این قلعه تاریخی در سه کیلومتری شمال غرب ش&&همیرزاد و در دره ش&&یخ چش&&مه س&&ر ب&&ر فراز کوهی بلند و مرتفع قرار دارد که به نام قلعه شیخ چشمه سر معروف است . تاریخ بن&&ای قلعه به پیش از تاریخ می رسد. هرچند مانند بیشتر قلعه های ایران مدتی پناهگاه اس&&ماعیلیان

هجری ب&وده اس&ت. این قلع&ه دارای ط&رحی منظم نیس&ت و ب&&الطبع در پس&&تی و7و6در قرن بلن&دی ه&ای ک&وه س&اخته ش&ده اس&ت. در چه&ار گوش&ه قلع&ه چه&اربرج م&&دور دی&ده می ش&ود. درساخت دژ از سنگهای صخره ای همان کوه استفاده شده . در ورودی قلع&&ه از س&&مت جن&&وب

بوده که امروزه بصورت مدخل بسیارکوتاهی از قلعه سنگهای صاف و کوچک دیده می شود.کافرقلعه

در جنوب شهر تاریخی مهدیشهر برروی قله کوه آثار قلعه ای بس&&یار کهن ک&&ه از س&&نگ ، گچ و ساروج دیده میشود. این قلعه که مربوط به ایرانیان قبل از اسالم ب&وده ک&افر ی&&ا قلع&ه گبره&ا نام دارد. این قلعه تاریخی مانند قلعه ه&&ای دیگ&&ر ک&&ومش در س&&یر ادوار ت&&اریخ م&&ورد اس&&تفاده اقوام و طوایف مختلف قرار گرفته است . فرقه باطنیان )اسماعلیان ایران ( از این قلع&&ه ب&&ه

عنوان یک پناهگاه مهم استفاده نموده اند.

معرفي شهرستان آرادان

پيشينه تاريخي: براساس متون باقیمانده از سفرنامه ناصرالدین شاه، اردوان اسم قدیم آرادان بوده است ک&&ه از نام اردوان اشکانی مشتق شده و پس از گذشت زمان به لفظ آرادان مب&&دل گردی&&ده اس&&ت،

نفر15575 کیلومتر مربع و با جمعیتی بالغ بر 4329شهرستان آرادان دارای وسعتی در حدود کیلوم&&تری شهرس&&تان15 می باش&&د، این شهرس&&تان در 1390براس&&اس سرش&&ماری س&&ال

گرمسار واقع شده و از شمال ب&&ه ف&&یروزکوه، از غ&&رب ب&&ه گرمس&&ار، از ش&&رق ب&&ه س&&رخه و ازجنوب به اردستان)اصفهان( منتهی می شود.

ويژگي هاي جغرافيايي: این شهرستان دارای آب و هوایی کوهپایه ای در مرک&&ز، ییالقی در ش&&مال و ک&&ویری در جن&&وب

شهرستان می باشد. محصوالت عمده کشاورزی، ب&&اغی و دامی این شهرس&&تان ش&&امل گن&&دم، پنب&&ه، خرب&&زه، انج&&یر،

که بعلت بهره مندی از دش&&تگوجه سبز، گردو، زیتون، پرورش دام و طیور و زنبورداری است ه&&ای حاص&&لخیز و مش&&روب ش&&دن ب&&ه وس&&یله رودخان&&ه دائمی حبل&&ه رود یکی از قطب ه&&ای

 کشاورزی استان محسوب می شود. از جاذبه ه&ای آرادان می ت&وان ب&ه ام&امزاده علی اک&بر)ع( ب&ا ق&دمت ایلخ&انی، ام&&امزاده ش&اه سلطان نظر)ع(، بازار تاریخی، تپه تاریخی ش&&اه نظ&&ر، مس&&جد ج&&امع و حس&&ینیه، کاروانس&&رایدهنمک، روستای هدف گردشگری پاده و مناطق نمونه گردشگری رامه و قالیباف اشاره نمود.

:اماكن تاريخي و جاذبه هاي ديدنيبازار آرادان

می40/22×55/70که ابعاد آن در ح&&دود اين بنا در مركز شهر آرادان واقع شده است این بنا در اوايل دوران قاجار با مصالح خشت و آجر س&&اخته ش&&ده و در اواس&&طباشد،

دوران قاجار نماسازي جالبي توسط تاجري از خانواده يغمايي در آن ص&&ورت پذیرفت&&هاست.

حجره و داراي سردرهاي جنوبي و شمالي زيب&&ايي اس&&ت ك&&ه ب&&ا آج&&ر31اين بنا داراي تراش نماسازي شده است . در ميانه بازار يك فضاي رو باز و هشت ضلعي ق&&رار دارد

و در طرفين بازار برف انداز و بارانداز وجود داشته است. طاقهاي بنا از نوع جناغي و كاسه پوش و اكثر مغازه ها داراي ط&&اق آهن&&گ اس&&ت این

ب&&ه همت و پش&&تکار1391بازار در حال حاضر مورد اس&&تفاده م&&ردم اس&&ت و در س&&ال اداره میراث فرهنگی مرمت گردیده است.

امامزاده علی اکبر)ع( اس&&ت،بقعه امام زاده علی اکبر )ع( در جنوب آرادان و در قریه امامزاده علی اکبر واقع ش&&ده

یکی از راههای دسترسی به این بقعه از سمت جاده گرمسار ب&&ه آرادان اس&&ت ک&&ه در س&&ه راه روستای یاتری علیا وارد روستا شده و میدان دوم روستا به سمت راست میدان ادام&&ه داده ت&&ا به قریه امامزاده علی اکبر برسیم، تاریخ این بقعه دقیقاً قید نشده است ولی بنا بر ش&&واهد و

سال پیش بازمی گردد، گنبد اصلی این بنا ایلخانی می باشد و850قرائن، قدمت این بقعه به در دوره قاجار یک رواق، ایوان، جلوخان و هشتی به آن اضافه ش&ده اس&ت؛ بقع&ه و بارگ&اه ب&ا نمای آجری س&&اخته ش&&ده اس&&ت و فاق&&د هرگون&&ه کاش&&یکاری می باش&&د، هم اکن&&ون ب&&ه غ&&یر از

زیارتگاه، آرامگاه درگذشتگان آن قریه نیز می باشد.امامزاده سلطان شاه نظر

در مرکز شهر آرادان، گنبد و بارگاهی وجود دارد که متعلق به حض&&رت ام&&امزاده س&&لطان ش&&اه و مرب&&وط ب&&ه اواي&&ل دوره قاجاري&&ه می  سال می باشد.200 قدمت آن تقريبا نظری می باشد.

باشد. بقعه دارای طاقهای جناقی و گنبدی ش&&کل تقريب&&ا مخ&&روطی اس&&ت. س&&اختمان بقع&&ه از نظ&&ر معماری در نوع خود کم نظير و داخل گنبد از گچبری های زيبا برخوردار است. اين بنا ب&&ر روی

يک تپه واقع شده که قدمت آن به پیش از اسالم و حکومت اشکانیان می رسد.تکیه آرادان

تكيه آرادان، دركنار خيابان اصلی در نزديکی بقعه متبرکه ام&&ام زاده س&&لطان ش&&اه نظ&&ر واق&&ع شده است. اين تكيه در دوره قاجاريه و ب&&راي نم&&ايش تعزي&&ه س&&اخته ش&&ده ب&&ود و داراي ارزش تاريخي است. بنا داراي دو در ورودي است كه در اصلي و بزرگ آن از س&مت خياب&ان و ورودی ديگر آن از سمت كوچه باز مي شود. تكيه از حجره ها و طاق نماها و اتاق ه&&ايي تش&&كيل يافت&&ه و

متر که محل نمايش تعزيه است، می4*4داراي يك صحن روباز و بزرگ که بلندگاهی به اندازه باشد.اين تكيه داراي دو ايوان غربي و شرقي است كه ايوان غربي آن در واقع راه دسترس&&ی

به تكيه است. قلعه یاتری علیا

ک&&ه هم&&انطور ک&&ه از ن&&ام قلع&&ه کیلومتر می باشد2فاصله این قلعه تا مرکز شهرستان آرادان مشخص است در روستای یاتری علیا واقع شده است، راه دستری به این بقعه از س&&مت ج&&اده گرمسار به آرادان است که در سه راه روستای یاتری علیا وارد روستا شده بعد از می&&دان اول

، نام یاتری یک کلمه ت&&رکی و ب&&ه مع&&نیدر سمت راست جاده اصلی این قلعه قابل رویت است خوابگاه ذکر شده است. یاتری در گذشته حکومت نشین خوار بوده این قلعه بسیار ق&&دیمی ب&&ر روی تپه ای بنا شده بود که محدوده آن بسیار وسیع بوده است، ص&&نیع الدول&&ه در خص&&وص این قلعه و ده یاتری می نویسد بناهای جدید یاتری از امین السلطان محمدجعفر خ&&ان ن&&ایب خ&&وار

ساخته است.قلعه پاده

قلعه پاده در بخش آرادان قرار گرفته و م&&دخل ورودي روس&تاي پ&اده مي باش&&د . اين قلع&ه از دور نمايان است و از قسمت جنوب قلعه يک مدخل ورودي بدون دروازه مي باشد که احتم&&االً

متر و قطر13-14در آن ساليان سال پيش از بين رفته است . اين قلعه داراي ارتفاعي حدود مت&ر مي رسد .12 متر است و در قسمتهاي شرقي و شمالي قطر ديوار به 9

قلعه پاده يکي از قلعه ه&&اي دوران اش&&&کانيان مي باش&&د ک&&ه در ن&&&گاه اول مي ت&&وان گفت ک&&ه بناهاي باقي&مانده ارتفاع باالي قلع&ه جديدتر مي باشد و مرب&&وط ب&&ه دوران اس&&المي اس&&ت ک&&ه

*&& 80بناي آن خشت و سقفهاي قوس&ي و طاقچ&&ه ه&&اي ب&&ه ع&&رض در باقيمان&&ده اطاقه&&ا80 کام&&الً مشهود است . همچنين با بررسي بيش&تر آثاره&&اي سط&&&حي در روي تپ&&ه مشخ&&&ص مي گردد که از دوران اس&&المي سفالينه هاي منقوش و ساده به چش&&م مي خ&&ورد . بن&&ابر اين مي توان گفت که ساخت&ار موقعيت قلع&ه پاده با توجه به اينکه در منطق&&ه ک&&ويري ش&&رق گرمس&&ار قرار گرفته است يک دژ ديدباني جهت کنترل مس&ير جاده ابريشم )سنگ فرش( بوده است ک&&ه

کيلومتري ش&رق همين قلعه قرار گرفته است و کاروانه&&ايي ک&&ه از مس&&ير عب&&ور21در فاصله 13 ارتفاع 31 *& 41مي کرده اند مورد کنترل قرار مي گرفته اند . ط&ول و ع&رض قلعه پ&اده

*& 22 م&&تر و داخ&&&ل محوط&&ه 9 مت&&&رالي 12 متر قطر دي&&وار 14الي م&&تر تع&&داد اطاقه&&اي20 اطراف داخل محوطه با توجه به باقيمانده آثار آن مي ت&وان گفت در هر طرف پنج اطاق وجود

3دارد که فق&&ط ديوارهاي آن باقي مانده است . در ورودي از قسمت جنوب به طول و عرض متر مي باشد.80/3 متر و ارتفاع 5/2*

آب انبار علی آباد در مجاورت جاده اصلی آرادان به سمنان در ابت&&دای ج&&اده ارتب&&اطی علی آب&&اد واق&&ع ش&&ده ک&&ه منسوب به دوره قاجار است، معمار آن مرح&&وم ح&&اج قرب&&ان معماري&&ان ب&&وده ك&&ه از معم&&اران صاحب نام منطقه به شمار ميرفته است. پوشش پلكاني مخزن، پشت بام راه پله و ف&&رم كلي آن با آجر فرش شده است و همچنین بخشي از پاشير و راه پله كه سقف آن بصورت ضربي با

بافت حصيري ساخته شده است؛ مي باشد. این آب انبار تمامي مشخصات آب انبارهاي منطق&&ه از جمل&ه س&ردر، پاش&ير، مخ&&زن و پوش&&ش مخزن پله اي را دارا ميباشد. سردر آب انبار داراي آجركاري هاي كنگ&&ره ای و در بخش&&ي ديگ&&ر اشكال هندسي برجسته مي باشد، از ديگر عوامل تزئين بصري به فرم پلكاني پوش&&ش مخ&&زن

.آن نيز ميتوان اشاره نمود

آب انبار ده نمک در روس&&تای ده نم&&ک و کن&&ار کاروانس&&رای ش&&اه عباس&&ی این روس&&تا ق&&رار دارد، این آب انب&&ار منسوب به دوره قاجار است و دارای پاشیر، مخزن و پوشش گنبدی مخزن که به شکل پلک&&انی ساخته شده می باشد که البته دارای سردری نیز بوده است، پالن مخ&&زن همانن&&د اک&&ثر مخ&&ازن

متر و5/10معمول آب انبارها منطقه براساس دایره ساخته شده که قطر خارجی آن در حدود متر از سطح زمین می باشد،این آب انبار دارای پوشش گنبدی بروی مخزن5/8عمق آن حدود

می باشد که سطح خارجی آن بصورت پلکانی می باشد، مصالح اصلی بک&&ار رفت&&ه آج&&ر و مالت می باشد و با تزئینات حصیری کار شده است،در ساخت مخزن از مصالح سنگ وشفته آهکی با روکش ساروج استفاده شده است،الزم به ذکر است دو راه دسترسی یکی در ش&&رق و دیگ&&ری

در غرب وجود دارد.کاروانسرای ده نمک

بر سر راه قديمي و تاريخي جاده سنگ فرش بن&&ا کیلومتری شرق آرادان 20این کاروانسرا در و در فهرست آثار ملي كشور به ثبت. تاریخ احداث آن مربوط به دوره صفویه استشده است

م&&تري س&&طح دری&&ا بن&&ا ش&&ده و از ن&&وع كاروانس&&رای1021كاروانس&را در ارتفاع ، رسيده است چهار اي&واني مي باشد، در قسمت جنوب&ي آن تاالري معروف به نام شاه نشين قرار دارد. اين كاروانسرا چهار گوش)مربع( است و بناي آن از آجرهاي خطائ&&&ي س&&اخته ش&&ده اس&&ت و داراي

*3 حج&ره با يك اطاق حدوداً 24 ك&&ه جهت اس&&كان مس&&افران در تابس&&تان و زمس&&&تان از آن2 استفاده مي كرده ان&&د می باش&&د . ان&&درون بن&&ا مح&&&وطه ب&&زرگي اس&&ت ك&&ه گرداگ&&رد آن داراي اطاقهاي كوچ&ك و يك درب ب&دون روزن با پوشش آجري مش&هود اس&&ت و در قس&&مت ش&&مالي آن يك ص&حن بزرگ با طاق مشاهده مي گردد . در قسمت پشت س&&اختمانهاي درون حي&&اط ب&&ه صورت غالم گردشي طويله هاي بزرگي براي چه&&ار پاي&&ان و مك&&اني ب&&راي خ&&واب و پخت و پ&&ز ديده مي شود . نكته مهم و قابل توجه اينكه آب مورد نياز ساكنان اين كاروانس&را بوس&&يله آب انبارهايي كه در كنار ج&اده قرار داشته تأمین می شده است . اين س&&اختمان ج&&الب و ش&&گفت انگيز از شاهكارهاي عصر خود بشمار مي رود . در بدنه داخل ايوان ورودي از قسم&&&ت جن&&وب جاي كتيبه تاريخ&ي است كه توس&ط س&&ود ج&&&ويان ام&&وال ف&&رهنگي ب&&ه سرق&&&ت رفت&&ه اس&&ت .

درضلع غربي كاروانسرا يك يخچال قديمي نيز وجود دارد.

روستای نمونه گردشگری پاده کیلوم&&تری ش&&مال4 کیلومتری ش&&رق روس&&تای اس&&الم آب&&اد)قلع&ه خراب&&ه( و 2روستای پاده در

روستاي پاده در منطق&&ه ک&&ويري واقع شده است کيلومتري گرمسار 16شرقی شهر آرادان و استقرار يافته و اقليم نيمه بياباني دارد. آب و هواي آن در تابس&&تان گ&&رم و در زمس&&تان س&&رد است. روستاي پاده با پيشينه طوالني، يکي از روس&&تاهاي ق&&ديمي اس&&تان س&&منان اس&&ت. ن&&ام اصلي اين روستا در گذشته پايين ده بود که به مرور به پاده تبديل شده است. م&&ردم روس&&تاي پاده با گويش اليکايي پاده اي سخن مي گويند مسلمان و پ&&يرو م&&ذهب ش&&يعه جعف&&ري هس&&تند مهم&&ترین آث&&ار ت&&اریخی این روس&تا عب&ارت اس&ت از: ام&امزاده س&لطان اب&و س&عید؛ حس&ینیه ؛

مص&&الح ب&&هساختمان های مس&&کونی ق&&دیمی اس&&ت.  مسجد ؛ قلعه ؛ حمام ؛آب انبار؛ حوض آب؛ کار رفته در ساخت خانه هاي قديمي شامل کاهگل، تيرچ&&ه ه&اي چ&&وبي و خش&ت اس&ت ک&ه ب&ا سقف هاي گنبدي پوشش يافته اند. فضاهاي دروني خانه ه&&ا ب&&ه گون&&ه اي اس&&ت ک&&ه ب&&ه تم&&ام قسمت هاي جانبي، ديد و دسترسي دارند. امروزه خانه هاي شهري، ب&&ا مص&&الح س&&يمان، آج&&ر،

آهن و گچ ساخته مي شوند.از رايج ترين غذاهاي محلي روستاي پاده مي توان به اشکنه اشاره کرد.

رامه کیلوم&&تری روس&&تابی ت&&اریخی ده نم&&ک واق&&ع30کیلومتری شمال شرق شهر گرمسار و 55در

روستاهای رامه و چهار طاق ولزوره منطقه نمونه گردشگری رامه را تش&&کیل می شده است، ، وجود قلعه های قدیمی همچون قلعه ضحاک، چندین قبرستان قدیمی، ظروف س&&فالی ودهد

اشیاء عتیقه و سنگ نوشته های بدست آمده ودرختان کهنسال گردو وآثار بجا مان&&ده ازبناه&&ای بسیار قدیمی نمایانگر سابقه یکهزار ساله زن&&دگی دراین منطق&&ه می باش&&د و نش&&ان می ده&&د

این مناطق دارای پیشینه تاریخی دیرینه ای می باشند.

:معرفی شهرستان میامی

پيشينه تاريخي: قدمت شهر میامی بیش از هزار سال می باشد و طی این سنوات قبای&&ل ، طبق اسناد موجود

 مختلفی زندگی می کرده اند.

ويژگي هاي جغرافيايي: شهرستان میامی، شرقی ترین شهرستان استان سمنان در مسیر تهران به مشهد می باش&&د. این شهرستان از شمال به استان های گلستان و خراسان شمالی، از شرق به استان خراسان

هزار نفر جمعیت دارد. 50رضوی و از غرب به شهرستان شاهرود محدود شده و بالغ بر با توجه به قرار گرفتن این شهرس&&تان در مح&&ور ارتب&&اطی ته&&ران - مش&&هد اهمیت ارتب&&اطی و ترانزیتی آن از گذشته های دور مورد توجه بوده است. وجود هفت کاروانسرای می&&امی، س&&پنج )جهان آباد(، میاندشت، عباس آباد، الحاک، صدر آباد و محم&&د آب&&اد پ&&ل ابریش&&م خ&&ود گ&&واه این

مدعاست. شهر میامی به عنوان مرکز این شهرستان از آثار تاریخی و گرانبهای بسیاری برخ&&ودار اس&&ت

مس&&جد و حم&&ام آقای&&ان و م&&وزه که از آن جمله می توان به کاروانس&&رای ش&&اه عباس&&ی، مردم شناسی اشاره کرد.

شهرستان میامی دارای چهار منطق&&ۀ  نمون&&ۀ  گردش&&گری ش&&امل دش&&ت ش&&قایق و آفت&&ابگردان،جنگل و آبشار نام نیک و جنگل دشت شاد و عباس آباد می باشد.

تنوع قومی و فرهنگی این خطه اعم از کرد، ت&&رک، ع&&رب و ف&&ارس و ... آداب و رس&&وم و آیینهای متنوعی را سبب گردیده است.

شهرستان میامی مدفن پاک شهید شیخ حسن جوری رهبر نهضت سربداران در کالت&&ه م&&یرعلم روستای فیروز آباد )دهستان فرومد( می باشد. آرامگاه ابن یمین فرومدی شاعر قطعه سرای قرن هفتم نیز در کنار مسجد جامع باشکوه فرومد زینت بخش تاریخ و فرهن&&گ ن&&اب این خط&&ۀ 

1360می باشد. میامی زادگاه شهید سید کاظم موسوی از شهدای واالمق&&ام هفتم ت&یر س&ال در دفتر مرکزی حزب جمهوری اسالمی است.

صنایع دستی و سوغات: صنایع دستی شهرستان میامی شامل ج&&اجیم ب&&افی، الک تراش&ی، تولی&د البس&&ه محلی، دس&ت

بوده و سوغات آن قیسی و برگۀ  زردآلو است. بافته های سنتی، نمدمالی و.. .

:اماكن تاريخي و جاذبه هاي ديدنيمجموعه کاروانسرای میاندشت

مجموعه كاروانسراي مياندشت شامل سه کاروانس&&را اس&&ت ک&&ه یکی از آنه&&ا مرب&&وط ب&&ه دوره صفوی و دو کارونس&&رای دیگ&&ر مرب&&وط ب&&ه دوره قاج&&ار می باش&&د. کاروانس&&رای میاندش&&ت ب&&ا داشتن سه باب انبار، مامن مناسبی براي کاروانیان بوده است . هر سه کاروانس&&را از وی&&ژگی های برجسته معماری دوره خود برخوردار هستند. چاپارخان&&ه و تلگ&راف خان&ه از جمل&ه بناه&&ای

تاریخی این مجموعه است .

مسجد جامع فرومد 165این بنا در روستای فرومد از توابع شهر میامی بر سر راه شوسه ش&&اهرود ب&&ه س&&بزوار و

کیلومتری شرق شاهرود واقع گردیده است . فرومد از جمله مهم ترین مراکز فع&&الیت نهض&&ت س&&ربداران ب&&وده اس&&ت . بن&&ای مس&&جد ج&&امع فروم&&د از آث&&ار ارزش&&مند معم&&اری در دوره خوارزمشاهیان مي باشد ک&ه در دوره ایلخ&انی گس&ترش یافت&ه و ب&ر تزیین&ات آن اف&زوده ش&ده است. در داخل ایوانهای شمالی و جنوبی محراب با تزیینات پرک&&ار گچ&&بری و کتیب&&ه ه&&ای خ&&ط کوفی وجود دارد . ایوان جنوبی مسجد از ایوان مقابل بزرگتر است و با طاق و قوس گه&&واره ای عرضی و نیم گنبد انتهایی پوشش یافته است . از فراز ستون نمای پایه ایوان غربی کتیب&&ه هایی کوفی آمیخته با نق&وش اس&لیمی و گی&اهی آغ&از می ش&ود و ب&ر روی س&تون نم&ای پای&ه

شرقی خاتمه می پذیرد.

دشت شقایق و آفتابگردان کالپوش کیلوم&&تری ش&&مال ش&&رق ش&&اهرود در150جنگلهای کالپوش و دیم زارهای منطقه کالپوش در

حوزه استحفاظی استان سمنان و آبریز شمالی کشور )حوزه آبریز سد گلس&&تان ( واق&&ع ان&&د. این منطقه از نظر اقلیمی جزء مناطق نیمه مرطوب معتدل به شمار می آید. از نظ&&ر پوش&&ش گیاهی، همان طور که از نام منطقه هم بر می آید غالب پوش&&ش گی&&اهی آن جنگلی پهن ب&&رگ

خزری هستند و چون بخشی از جنگلهای منطقه جزو پارک ملی گلستان محسوب می شود.

جنگل دشت شاد جنگلهای کالپوش در حوزه استحفاظی استان سمنان و در آبریز شمالی کشور واق&&ع ان&&د. این منطقه جزء شهرستان شاهرود و در منطقه ک&&الپوش ق&&رار دارد. این منطق&&ه از نظ&&ر اقلیمی جزء اقلیم نیمه خشک تا نیمه مرطوب به شمار میرود. در واقع منطقه در اقلیم نیمه مرط&&وب از یک سو و وضعیت اراضی کشاورزی دیم زار ک&&ه ب&&ا کش&&ت گون&&ه ه&&ای گی&&اهی مش&&خص می شود، سبب شده تا پوشش گیاهی منطقه از شرایط ویژه ای برخوردار ش&&ود .ام&&ا دو م&&ورد از گیاهان منطقه ، یعنی شقایق و گلهای آفتابگردان به طور ویژه ای به عنوان امتیاز گردشگری

در آمده اند.

عباس آباد عباس آباد روستای کهنی است با یک کاروانسرا قدیمی که به دلیل فعاليتهای معدنی در آن از

مش&&هد ، در فاص&&له–گذشته های دور شناخته ششده است . این روستا در شمال جاده ته&&ران کیلومتری مرکز بخش میامی واقع اس&&ت . این منطق&&ه در80 کیلومتری شرق شاهرود و 140

شمال کویر مزینان قرار دارد و دارای اقلیمی گ&&رم در تابس&&تان و معت&&دل در زمس&&تان اس&&ت . کیلومتری250روستای عشایر نشین رضا آباد از توابع بخش بیارجمند شهرستان شاهرود ، در

کیلومتری جنوب بیارجمن&&د واق&&ع ش&&ده اس&&ت . آب و ه&&وای آن در123جنوب غربی شاهرود و تابستان گرم و خشک و در زمس&&تان س&&رد و معت&&دل اس&&ت . ش&&ترداری در منطق&&ه رایج و مهم ترین جاذبه گردشگری منطقه تپه های ماسه ای به اشکال مختلف است که تا پش&&ت دیواره&&ای

جنوبی روستا امتداد دارد .

      کاروانسرای عباس آباد کیلوم&تری ش&رق می&&امی، )ج&&اده مش&&هد( و در مرک&ز روس&&تای75کاروانسراي عب&&اس آب&&اد در

عباس آباد واقع شده است. تاریخچۀ  ساخت این کاروانسرا مربوط ب&&ه دورۀ  ص&&فویه می باش&&د که در دورۀ  قاجار مرمت اساسی شده است. فرم پالن این کاروانسرا مستطیل شکل و از نوع

متر مربع می باشد. این کاروانس&&را دارای دو8500چهار ایوانی می باشد. مساحت آن بالغ بر ورودی شرقی و غربی است که ورودی اصلی آن در ضلع شرقی می باشد.

     آرامگاه شیخ حسن جوری رهبر نهضت سربداران کیلومتری میامی در کالت&&ه م&&یر علم روس&&تای فیروزآب&&اد ح&&والی روس&&تای100این آرامگاه در

و گنب&&د م&&دور روی آن اس&&ت. در4 در 3فرومد واقع است. این آرامگاه که متشکل از یک ات&&اق قسمت شمالی شهر قدیمی جور ق&&رار دارد و از خش&&ت خ&&ام س&&اخته ش&&ده اس&&ت. و ع&&اری از هرگونه پیرایه و تشریفات ظاهری می باشد. شیخ حسن جوری یکی از رهبران قیام سربداران و از شاگردان شیخ خلیفه و از رهبران سیاسی و مذهبی قرن هفتم هجری ب&&ود ک&&ه ب&&ه دس&&ت

به شهادت رسید.745وجی الدین مسعود در سال

روستای ابراهیم آباد سفلی نف&&ر ق&&رار دارد.1500 کیلومتری شرق میامی با جمعیتی ب&&الغ ب&&ر 10روستای ابراهیم آباد در

ابراهیم آباد یکی از زیباترین روستاهای شهرستان میامی به شمار می رود که بر خراب&&ه ه&&ای سال در زمان صفویه )شیخ صفی الدین اردبیلی(500شهر تاریخی زیدر که از قدمتی بالغ بر

برخوردار بود، بنا شد. ابراهیم آباد بافت تاریخی بسیار زیب&&ایی دارد. خان&&ه ه&&ای این روس&&تا از مصالح بومی و سنتی ساخته شده و از سبک معم&&اری خاص&&ی پ&&یروی می کن&&د. در س&&ال ه&&ای اخیر به همت بنیاد مسکن انقالب اسالمی بافت این روستا بهسازی و مرمت ش&&د. کوچ&&ه ه&&ای سنگفرش، دیوارهای کاهگلی و سیمگل با ازاره ه&&ای آج&&ر ق&&زاقی و درخت&&ان کهنس&&ال هنگ&&ام ورود، نظر هر گردشگری را به خود جلب می کند. مجسمه زیبای "دهقان" در ورودی روستا ب&&ا به دست گرفتن فانوس حضورتان را خیرمقدم می گوید و شما را به پذیرایی گرم مردم سخت کوش آبادی نوید می دهد. ابراهیم آباد را می توان ب&&ه رس&&تورانی از ان&&واع غ&&ذاهای خوش&&مزه سنتی تشبیه کرد که می توان به جوشبره، قروتی، چلکوت، حسود، شیره ج&&وش، آش ت&&رش و آش کما اشاره کرد. مردم این روستا از آیین ها و آداب و رسوم متنوعی محافظت نم&&وده و از نسلی به نسل دیگر منتقل کرده اند که از آن جمله می توان به مراس&&م عی&&د و عی&&دگاه اش&&اره کرد. این روستا همه ساله جشنواره ای غذاهای محلی را برگزار می کند و با توجه به وقوع در

مشهد می تواند پذیرای گردشگران و زوار آقا علی ابن موسی الرض&&ا )ع(–کنار اتوبان تهران .باشد

کاروانسرای میامی این بنا در مرکز شهر میامی واقع شده و از کاروانسراهای زیبای عهد صفوی است که تقریب&&اً سالم بر جای مانده است. این بنا به فرم حیاط مرکزی و از نوع چهار ایوانی است بوده ک&ه ب&&ا آجر ساخته شده اس&&ت. ورودی این بن&&ا ک&&ه ب&&ه ش&&کل هش&&تی و در دو اش&&کوب اس&&ت، در ض&&لع شمالی کاروانسرا قرار دارد. در سردرب ورودی کتیبه ه&&ای س&&نگی حج&&اری و نص&&ب ش&&ده ک&&ه تاریخ ساخت و بانی آن در روی آن درج ش&&ده اس&&ت و از این حیث منحص&&ر ب&&ه ف&&رد می باش&&د.

در فهرس&&ت1365 در س&&ال 1718 متر مرب&&ع ب&&ه ش&&ماره 5250کاروانسرای میامی با زیربنای آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

فرومد، آرامگاه بزرگ قطعه سرای پارسی

(115 روستای هدف گردش&&گری فروم&&د در منتهی الی&&ه ش&&رقی شهرس&&تان می&&امی )کیلوم&&تر مسیر میامی به سبزوار واقع است. در مرکز این روستای زیبا، ساختمانی سرخ فام ب&&ه چش&&م می خورد که آرامگاه ابن یمین، شاعر معروف و قطعه سرای بزرگ زبان فارسی اس&&ت. بن&&ای

بازسازي و ساختمان زيب&&ائي در آن مح&&ل اح&&داث ش&&د ك&&ه ب&&رخي آن را1353آرامگاه در سال سمبل كاله سربداران و گروه ديگر آن را به صورت گلي در ح&&ال ش&&كفته ش&&دن مي دانن&&د. اين بنا که با بافت روستا تطابقی ندارد، شش گ&&وش اس&&ت. س&&نگ ق&&بر دارای ش&&ش ض&&لع کوچ&&ک است که روی آن نوشته شده: »آرامگاه امیرفخرال&&دّین محم&&د ابن یمین ال&&دین متخلّص ب&&ه ابن یمین، شاعری بوده اس&ت دانش&مند، دوران زن&دگی را ب&ا کم&&ال من&اعت و وارس&تگی ب&ه پای&ان

رسانده است«. امير فخرالدّين محمود بن امير يمين الدين طغرائي مس&&توفي فروم&&دي مش&&هور و متخلّص ب&&ه

ابن يمين در اواخر قرن هفتم هجري قمري چشم به جهان گشود. س&&الگي75اين شاعر فرهيخته عم&&ري دراز داش&&ته و در طي اش&&عار ب&&ه پ&&يري و ض&&عف و ن&&يز

خويش اشارت دارد به هر حال بيشتر سال هاي عمر خاصه سال هاي آخر را به سبب فضاي ن&&ا آرام و آكنده از هرج و مرج دوران مغول و تزلزل اوضاع و احوال و عدم امكان ادام&&ه زن&&دگاني به اتكاي حرفه شاعري و اعتماد مطل&&ق ب&&ر ذوق و قريح&&ۀ  س&&خنوري در س&&بزوار و فروم&&د ب&&ه

قناعت و انزوا و دهقنت پرداخته است. آرامگاه وي درفرومد يادآور خاطرات بزرگ مردي است كه ب&&ا س&&رودن اش&&عار س&&اده و كالمي شيرين و دلپذير همه را به سوي كمال انسان دعوت مي نماید که امروزه ميعادگ&&اه ص&&احبدالن

و مشتاقان شعر و ادب پارسي است و پس از قرن ها همچنان بزرگ و عزیز داشته می شود.

:شهرستان سرخه

پیشینه تاریخی: قدیمی ترین نویسنده ای که از سرخه در کتاب خود نامی آورده است ))ابن رسته(( می باش&&د. او درکتاب خود )) االعالق النفیسه(( سرخه)ُسره( را شهری در کنار شهر سمنان معرفی کرده

م می باشد.902 ه/ 290است. تاریخ تألیف این اثر سال شهر سرخه به عنوان مرکز این شهرستان از آثار تاریخی و گرانبهای بسیاری برخوردار اس&&ت ک&&ه از آن جمل&&ه می ت&&وان ب&&ه خان&&ه ح&&اج حش&&مت اللش&&کر، حم&&ام ب&&یرون دژ، مس&&جد ج&&امع وچهلستون، مسجد امام هادی)ع(، مسجد امام حسین)ع(، بقعه پیر غریب، آب انبار اشاره کرد.

ويژگي هاي جغرافيايي: کیلوم&&تری20 کیلوم&&تری ش&&رق ته&&ران و در 180این شهرستان در استان س&&منان در فاص&&له

کیلومتر مربع است و از شرق به شهرستان س&&منان،9222مرکز استان قرار دارد. وسعت آن از شمال شرق به شهرستان مهدیش&&هر، از ش&&مال ب&&ه اس&&تان ته&&ران، از غ&&رب ب&&ه شهرس&&تان آرادان و از جنوب به دشت ک&&ویر مح&&دود ش&&ده اس&&ت. شهرس&&تان س&&رخه دارای ی&&ک ش&&هر، دو

روس&&تا اس&&ت. این روس&&تاها عبارتن&&د از: م&&ؤمن آب&&اد، اف&تر،14دهس&&تان)هف&&در و الس&&جرد( و السجرد، اروانه، بیابانک، صوفی آباد، امام زاده عبدا...، عبدا... آباد باال، عبدا... آباد پایین، ایج،

جوین، شاهزاده محمد زید، اسدآباد و آل دره. گویش های رایج در شهرستان سرخه، ش&&امل: س&&رخه ای، اف&&تری، م&&ؤمن آب&&ادی، الس&&جردی و

بیابانکی است. شهید به نظام مقدس جمهوری اسالمی ایران تقدیم کرده است .200شهرستان سرخه

رکن الدین احمد بن محمد بن احمد البیابانکی سمنانی معروف ب&&ه ش&&یخ عالء الدول&&ه س&&منانی، ش&&یخ محم&&ود مزدق&&انی، ش&&یخ عباس&&علی کالمی س&&رخه ای )مش&&هور ب&&ه آیت ا... عباس&&علی ارسطو(، آیت ا... اشرف سرخه ای، آیت ا... فیض سرخه ای، آیت ا... ش&&یخ محم&&د س&&رخه ای، آیت ا... زین العابدین سرخه ای، حجت االسالم و المس&&لمین محم&&د حس&&ین س&&المی، مال احم&&د رجایی، مال اسدا... صبوری، شیخ زین العابدین پیوندی، شیخ عباسعلی موصی)اسالمی(، حجت االسالم و المسلمین زین العابدین نطنزی، شیخ عبدالعلی عمادالدین، ش&&یخ محم&&د عمادال&&دین، مال عبدا... عمادالدین، حجت االسالم و المسلمین دکتر حسن روحانی رئیس جمهور محبوب، و

چندین شخصیت بزرگ دیگر از این منطقه برخاسته اند .صنایع دستی و سوغات :

صنایع دستی شامل: قالی بافی، گلیم بافی، حوله بافی، ج&اجیم ب&افی، روفرش&ی ب&افی میباشد.

سوغات شامل: خربزه، انار، انجیر، بادام، گردو، سیب، گالبی، لبنیات، نان محلی، شیرمال میباشد.

:اماكن تاريخي و جاذبه هاي ديدنيکاروانسرای السجرد

کاروانسرای تاریخی السجرد از کاروانسراهای دوره عباسی است که از سمت غرب در ابت&&دای روستای السجرد و بر روی گذرگاه شرق به غرب ایران و در مس&&یر زی&&ارتی، ب&&ه ط&&رف مش&&هد

مقدس قراردارد. حجره در پيرامون24اين كاروانسرا از نوع كاروانسراهاي دو ايواني و شامل حياطي وسيع با

مي باشد. دو ايوان زيباي كاروانسرا در غرب و شرق آن ساخته شده ان&&د. در دو ط&&رف اي&&وان غرفه جهت سكونت مسافران ساخته شده است. اي&&وان ش&&رقي كاروانس&&را بلن&&دتر از6غربي

ايوان غربي اس&&ت ك&&ه ب&&ه وس&&يله داالني ب&&ه هش&&تي كاروانس&&را منتهي مي ش&&ود. در دو ض&&لع هشتي دو ايوان دوطبقه وجود داردكه در پش&&ت ه&&ر اي&&وان ات&&اق ك&&وچكي س&&اخته ش&&ده اس&&ت.

قدمت و دوره تاريخي این کاروانسرا صفوي می باشد. در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.1995این بنا به شماره ملی

خانه حاج حشمت اللشکر)ابراهیم خان(: این بنا حدوداً در مرکز شهر سرخه واقع گردیده اس&&ت. هم&&انطور ک&&ه از کتب ت&&اریخی و گفت&&ه معمرین و فرم معماری بنا به دست می آید این بنا متعلق ب&&ه دوره قاجاراس&&ت. از آنج&&ایی ک&&ه این بنا خصوصی و مالک اصلی آن حاج حشمت خ&&ان پیون&&دی )ح&&اکم وقت منطق&&ه ( ب&&وده، ب&&ه

همین جهت به خانه حاج حشمت معروف شده است. خانه اصلی حشمت اللشکر)حشمت بزرگ( که به دست حاج معمار باشی سمنانی ساخته ش&&ده بود. این مجموعه تاریخی شامل چهار منزل مسکونی ، دارالحکومه، باغ، حم&&ام، مدرس&&ه و .... بوده اس&&ت ک&&ه اکن&&ون دو خان&&ه آن ب&&اقی مان&&ده اس&&ت. بادگیره&&ای دو قل&&و برف&&راز این بن&&ا ب&&ا

تزئیناتی ناب از نمادهای شهر سرخه است. در فهرس&&ت آث&&ار ملی ب&&ه29743این بنا نماد معماری مناطق کویری است که به ش&&ماره ملی

ثبت رسیده است.

آب انبار بیرون دژ:در محله بیرون دژ و در کنار مصلی نماز جمعه)حسینیه شهدا( شهر سرخه قرار گرفته است.

این آب انبار منسوب به دوره قاجار است و از آب انبارهای بزرگ این شهر به حس&&اب می آی&&د. این آب انبار را حاج حشمت اللشکر، که خود اهل سرخه ب&&وده س&&اخته اس&&ت. مخ&&زن اص&&لی آن گنبد عظیمی، مخروطی شکل است، این بن&&ا ب&&ر اس&&اس معم&&اری س&&نتی خ&&اص ناحی&&ه ک&&ویری ساخته شده و پیرامون آن تا رأس گنبد، پله های مدوری احداث گردیده اس&&ت. ب&&ر ب&&االی گنب&&د،

بادگیر کوچکی جهت عبور جریان هوا و خنک کردن آب به چشم می خورد. در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.4435این بنا به شماره ملی

مسجد جامع و چهلستون: تاریخ ساخت اولیه این بنا به قرن اول هجری نسبت داده می شود. این مس&&جد از دو شبس&&تان مجزا مجاور هم یکی در جنوب و دیگری در شمال آن تشکیل شده اس&&ت. شبس&&تان جن&&وبی ک&&ه مستطیل شکل می باشد و محراب آن منتهی الیه سمت جنوب غربی بنا ق&&رار دارد. در ش&&مال

1345این شبستان راهرویی وجود دارد که بر سردر این راهرو، کاش&&یکاری مع&&رقی ب&&ه ت&&اریخ سوره توبه ق&&رآن ک&&ریم نوش&&ته ش&&ده اس&&ت ب&&ه چش&&م می18ش که بر روی آن بخشی از آیه

خورد. در گوشه جنوب غربی شبستان شمالی محراب ساده ای قرار دارد که باالی آن بوسیله رسمی

بندی گچی تزئین شده است.

مسجد چهلستون سرخه متعلق به قرن اول هجری است که یکی از شبستان ه&&ای الح&&اقی ب&&ه مسجد جامع سرخه بوده، که در بافت قدیم شهر قرار گرفته است. از خصوصیات بارز این بنا

س&&تون این40ستونهای ظریف هشت ضلعی آجری و طاق های جناقی تند می باش&&د ک&&ه از ستون آن باقی است.32بنا هم اینک

در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.2325این بنا به شماره ملی

مسجد امام هادی سرخه:این بنا در محله کالن سرخه و در مرکز این محله واقع شده است.

این مسجد منسوب به دوره قاجار است و در کنج جنوب غربی مس&&جد ک&&ه مح&&راب وج&&ود دارد، یادگاری قدیمی روی گچ نوشته اند ک&&ه ت&&اریخ تعم&&یر و م&&رمت این بن&&ا را نش&&ان می ده&&د. ل&&ذا

در فهرس&&ت آث&&ار4433 سال می باشد. این مس&&جد ب&&ه ش&&ماره 200قدمت این مسجد بیش از ملی ایران به ثبت رسیده است.

مسجد امام حسین سرخه: این مسجد رو به روی حسینیه شهدا قرار گرفته است و منسوب به دوره قاجاریه اس&&ت. پالن

جهت اص&&لی4مسجد ب&&ر پای&&ه مرب&&ع ش&&کل گرفت&&ه اس&&ت و ه&&ر ی&&ک از کنجه&&ای آن ب&&ه یکی از جغرافیایی تعلق دارد. در کنج جنوبی مس&&جد ب&&ا مح&&رابی مواج&&ه هس&&تیم ک&&ه در مح&&ل مح&&راب قدیمی مورد نوسازی ق&رار گرفت&ه و ب&ا نم&ای س&نگ ک&ار ش&ده اس&ت .فق&&ط در نم&&ای ورودی

کاشیهای هفت رنگ جدیدی کار شده است که تنها عامل تزئینی مسجد به شمار می روند. در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.5657این مسجد به شماره

حمام بیرون دژ سرخه: در محله بیرون دژ و در حوالی مسجد جامع و چهلستون ق&&رار گرفت&&ه ک&&ه ق&&دمت آن ب&&ه دوران

اواخر زندیه و اوایل قاجاریه می رسد. این بنا و سایر حمام های قدیمی شامل: رختکن، دهلیز ارتب&&اطی، گرمخان&&ه، خزین&&ه آب و ت&&ون می باشد. این حمام از دو حمام کوچک و بزرگ تشکیل شده ک&ه حم&ام کوچک&تر زنان&ه و حم&&ام بزرگتر مردانه است. دیوارها از سنگ، مالت آهک و گچ و سقفها از آجر با ان&&دود س&&اخته ش&&ده اند. سقفها همه گنبدی هستند و تویزهایی که بر روی جرزها و پایه ها قرار گرفته ان&&د آنه&&ا را استوار نگه می دارند. این حمام دارای طاق های ضربی است و بر ستون های قطوری استوار

شده است. در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.4425این بنا به شماره

بقعه پیر غریب:در ابتداي ورودی شهر سرخه از سمت سمنان)سمت راست جاده( قرار گرفته است.

به گفته اهالي محل اين مكان متعلق به شخص خاصي نيست و جنبه اعتق&&ادي آن بيش از هم&&ه در بين افراد مسن وجود دارد بدين صورت ك&&ه نق&&ل مي كنن&&د اينج&&ا مك&&اني اس&&ت ك&&ه ه&&ر كس داراي مشكلي باشد و به آن توسل جويد غريبه اي كه ب&&راي همگ&&ان ناش&&ناس اس&&ت مي آي&&د و

مشكل يا مشكالت را حل مي كند. بنا به توصيف كوتاهي كه در سفرنامه اعتمادالسلطنه از آن شده است درسه فرسخي سمنان دهكده سرخه است كه در واق&&ع قص&&به آب&&ادي مي باش&&د و تقريب&&ا هشتص&&د خ&&انوار س&&كنه دارد. كاروانسرا خرابه از خشت و گل و كاروانسرائي آب&&اد ب&&ا دي&&وار ك&&بري در اين دهك&&ده اس&&ت. در

قبرستان سرخه بقعه ايست محقر معروف به پير غريب. ض&&لعي7بنا بقعه ايست محقر و كوچك كه از خارج به صورت پالن دايره و از داخل به ص&&ورت

كار شده است. ورود به آن از ضلع شرقي صورت مي گ&&يرد و ب&&ا كمي اختالف س&&طح ب&&ه ك&&ف داخلي بقعه مي رسيم. ديوارهاي داخلي در هر ضلع داراي طاقنمايي كشيده ب&&ا ف&&رم ه&&اي نيم دايره است. همچنين داراي ايواني با طاق نيم دايره مي باش&د. اين بن&&ا داراي الحاق&اتي ن&&يز در شمال و جنوب خود مي باشد كه به صورت انب&اري اس&تفاده مي ش&وند. مص&الح اص&لي ب&ه ك&ار

رفته در بناي فوق خشت و گل ميباشد و سطح داخلي بقع&&ه و س&&طح خ&&ارجي آن ب&&ا ان&&دود گچسفيد شده اند.

در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.5829این بنا به شماره

آرامگاه شيخ محمود مزدقاني: اين بنا كه مربوط به دوره ايلخانان مغول است در روستاي مؤمن آباد و در مسیر ج&&اده اص&&لی

به روستای افتر و فیروزکوه واقع گردیده است. این آرمگاه متعلق به شخصی به نام شیخ محمود مزدقانی که از شیوخ مسلمان و شیعه بوده و نقش مهمی در زمینه آموزش مردم در امور مذهبی ایفا می کرده اس&&ت ک&&ه پس از وف&&ات وی

مقبره ای در محل کنونی ساخته شده است. اين بنا داراي يك ايوان و گنب&دي رفي&&ع و در طبق&&ه ب&اال داراي غالم گردش&هايي می باش&د. ک&ه

چله خانه و يك اتاق در ضلع شرقي بنا می باشد. 8داراي در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.1318اين بنا به شماره

آرامگاه شیخ عالء الدوله سمنانی: احمد بن محمد بن احمد البیابانکی سمنانی را از لح&&اظ مق&&ام دی&&نی ب&&ه لقب رکن ال&&دین و ب&&ه

مناسبت خدمات جوانی اش در دستگاه دیوانی، به عالء الدوله ملقب ساخته اند. بنای آرامگاه به دستور عمادالدین)جم&&ال ال&&دین( عب&&دالوهاب وزی&&ر س&&لطان محم&&د خدابن&&ده از خشت خام بنا گردیده و شیخ خانقاهی بر آن افزود. بنای آرامگاه و خانقاه این ع&&ارف مش&&هور بازمانده معماری اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است. ساختمان مفصل آرامگ&&اه شامل دو قسمت است، قسمت اصلی بنا مربع شکل است و در گذشته گنب&&د عظیمی ب&&ر روی آن قرار داشته که در حال حاضر تنها یک فیلپوش زاویه جنوب غربی مقصوره آن ب&&اقی مان&&ده است. قسمت دوم ایوان رفیع و بلند آرامگاه است که رو به مشرق است. مزار شیخ در ب&یرون

ایوان واقع شده است. آرامگاه شیخ عالءالدوله سمنانی در روستای صوفی آباد، واقع است. در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.320اين بنا به شماره

امامزاده عبدالله و اسماعیل: در دهستان السجرد در روستایی به نام امام زاده عبدالله)در شمال روستای ایج( ق&&رار گرفت&&ه

است. بنا منسوب به دوره قاجار است و به گفته آقای خادم که پیرمرد مسنی از اهالی روستا اس&&ت، جدش حاجی قاسم خادم، در راه سفر به زیارت امام هشتم)ع( در کاروانسرای السجرد خ&&واب می بیند که مردی نورانی او را فرمان می دهد که در روس&&تای ام&&ام زاده عبدالل&&ه، ام&&ام زاده ای است که تو بایستی بن&&ای آن را رون&&ق بخش&&ی. او ن&&یز ب&&ه آنج&&ا می رود و ب&&ه س&&اخت بن&&ای آرامگاه مشغول می شود و از آن پس ب&&ه زن&&دگی در هم&&ان ج&&ا ادام&&ه می ده&&د و روس&&تایی را

قبر مشاهده می شود که یکی مربوط به امام زاده عبدالله و2تشکیل می دهد. در داخل بقعه دیگری مربوط به برادرش امام زاده اسماعیل است.

گنب&&د چن&&د وجهی در س&&مت ش&&مال غ&&ربی بن&&ا ک&&ه2( مانند، شکل کلی ساختمان اس&&ت، Lپالن) مدفن اصلی امام زادگان در آنجا قرار دارد ساخته اند و برای رسیدن ب&&ه این قس&&مت بایس&&تی از فضای سرپوشیده ای گذشت ک&&ه از ش&&رق و غ&&رب ب&&ه این س&&الن راه دارد. ب&&ه نظ&&ر ورودی اصلی در سمت شرق قرار دارد. که پس از عبور از درگاه این قس&&مت ب&&ا کاربن&&دیهایی مواج&&ه می شویم که استخوانبندی یک ایوان ورودی را نشان می دهد. مصالح ب&&ه ک&&ار رفت&&ه از س&&نگ،مالت و آجر می باشد که دیواره ها از سنگ و مالت و سقفها و گنبدها از آجر ساخته شده اند.

در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.4429اين بنا به شماره

بقعه امامزاده چهارتن ایج:این بقعه در دهستان السجرد در روستای ایج قرار گرفته است.

تن از4بنا منسوب به دوره قاجار است و به گفته اهالی و نوشته های موجود در بقعه م&&دفن امام زادگان اهل بیت به نامهای امام زاده طاهر، امام زاده ظاهر، امام زاده زکی و ام&&ام زاده

ابراهیم)ع( می باشد. بنا به صورت بقعه کوچک است و در ورودی آن در قسمت شمال و به ایوان جل&&ویی بقع&&ه ب&&از می شود. گنبد بقعه از داخل به وسیله فیلپوشهای چهار کنج به دایره ختم شده اس&&ت. مص&&الح به کار رفته در ساخت این بنا از سنگ و مالت می باشد. در داخ&&ل بقع&&ه ض&&ریح مش&&بک چ&&وبی دیده می شود که با شبکه های مربع شکل ساخته شده است. فاقد هرگون&&ه روزن و پنج&&ره ای

رو به بیرون است و روشنایی آن از طریق وسایل نفت سوز تأمین می شود. در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.4432اين بنا به شماره

بقعه امامزاده شاه محمد زید:این بقعه در دهستان السجرد در روستای جوین قرار گرفته است.

نقل است كه جد توليت فعلي آن آقاي خادم ب&&ه ن&&ام درويش حس&&ين خ&&واب نم&&ا مي ش&&ود ك&&ه امامزاه شاه محمد زيد كه از فرزندان امام حس&&ين مجت&بي)ع( اس&&ت ب&&ه اين س&&و بياي&&د و پيك&ر مطه&&ر را دفن نماي&&د در همين ح&&ال ف&&ردي از س&&منان ب&&ه ن&&ام ميرمحم&&د خ&&اني ك&&ه از تج&&ار و ثروتمندان سمنان بوده نيز خواب نما مي شود و هر دو با هم به اين مكان مي آين&&د و درويش

حسين و ميرمحمدخاني با خدم و حشم و كارگر و معمار اين بنا را مي سازند. فرم كلي بنا بر پايه پالن مربع مستطيل ساخته شده كه تشكيل شده از بقعه اصلي، سرسراي مجاور بقعه و مسجد. بناي بقعه كه بصورت هشت ضلعي منظم است و ب&&ر روي آن گنب&&دي دو پوسته قرار مي گرفته است. در قسمت جنوبي- ساختمان، سرسرا در قسمت مياني )غربي( و مسجد در قسمت شرقي آن قرار دارند. ورودي به بقعه و سرسراي آن از سمت شرق ص&&ورت مي گيرد. سقفها تماماً گنب&&دي هس&&تند و ب&&ر روي ت&&ويزه ه&&ايي ك&&ه ب&&ار آنه&&ا ب&&ر روي جزره&&ا و ستونها وارد مي آيد، قرار گرفته اند. بر سر در ورودي بقعه اصلي تزئينات گچ&&بري دي&&ده مي

شود. بر روي سردر ورودي بقعه اصلي گچبري هايي ديده مي شود كه با نقوش گل و اسليمي تزئين

شده اند نيز داراي ضريح چوبي مشبك مي باشد. در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.5650اين بنا به شماره

امامزاده شیخین:در دهستان السجرد در روستای ایج قرار گرفته است.

بنا منسوب به دوره قاجار است. به گفت&&ه ریش س&&فیدان روس&&تا، م&&دفن س&&ه تن از خ&&ادمین و شیوخ بیت امام حسین)ع( به نامهای شیخ حس&&ین، ش&&یخ احم&&د و ش&&یخ محم&&ود می باش&&د و در

تن کامالً مشهود است.3داخل بقعه قبور بنا به صورت بقعه کوچک و هشت وجهی ساخته ش&&ده اس&&ت ک&&ه ورودی آن در قس&&مت جن&&وب قرار دارد. گنبد بقعه نیز از نوع دو پوسته گسسته است. در دیوارها از سنگ و مالت و در گنب&&د

از آجر استفاده شده است. اما زاده دارای ضریح مشبکی نیز می باشد.بنا دارای در چوبی است که اندکی منبت کاری ساده بر روی آن مشاهده می شود.

در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.4424اين بنا به شماره

غار )مغار( افتر: این غار یكی از بزرگترین غارهای آهكی شهرس&&تان س&&رخه اس&&ت ک&&ه در روس&&تای اف&&تر واق&&ع شده است. در این غار محصوالت لبنی دامداران اف&&تر ك&&ه دوره ییالق را در گورس&&فید، ط&&ارم،

2كالرخان، افتر و امامزاده عبدالله سپری می كنند، نگهداری می شود. ظرفیت این غ&&ار ح&&دود م&&تر اس&&ت و12 م&&تر و ع&&رض آن ح&&دود 302هزار جلد محصوالت لبنی اس&&ت. ط&&ول این غ&&ار

م&&تر متغ&&یر اس&&ت. در این غ&&ار گونه ه&&ای ج&&انوری مش&&اهده5 س&&انتی متر ت&&ا 40ارتف&&اع آن از نمی شود ولی در دامنه بیرون غار، چن&&د گون&&ه گی&&اهی ب&&ومی از خ&&انواده گن&&دمیان، گ&&ون، كاله میرحسن، اسپند، اسپرس كوهی، زرشک و ... وجود دارد. این غار از گذشته به عنوان یخچ&&ال طبیعی برای حفظ محصوالت دامی مورد استفاده اهالی بوده و در بین اهالی به »مغار اف&&تر«

معروف است. وجود تخته س&&نگ های گچ و آه&&ک، س&&كوهای مناس&&بی ب&&رای ق&&رار دادن پوس&&ت احشام فراهم كرده است.

در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.135اين غار به شماره

منطقه شکار ممنوع خنار: هزار هکت&&ار در ش&&مال شهرس&&تان س&&رخه و در36این منطقه حفاظت شده با وسعت بیش از

دامنه های البرز، به ))سرزمین باریجه(( معروف است. گونه های گیاهی منطقه شامل: کم&&ا و باریجه، اٌرس، زرشک، آویشن و سریش، اسپند، بومادران، گیاه&&ان پی&&ازی، ت&&یره نعناعی&&ان می باشند. گونه های جانوری آن گرگ، روباه، گربه وحشی، خوک وحشی، خرگوش، شغال، خ&&رس قهوه ای، کل و بز، ق&&وچ و میش و ..... هس&&تند. عم&&ده پرن&&دگان منطق&&ه را گنجش&&ك س&&انان ،

كبك ، كبك دري ، كبوتر صحرايي ، تيهو و پرندگان شكاري تشكيل مي دهد.

چشمه های معدنی: کیلومتری شمال شرقی شهر س&&رخه ق&&رار دارد. این منطق&&ه بین35، در چشمه معدنی آبگرم

53 دقیقه تا 9 درجه و 53 درجه دقیقه عرض شمالی و 45 درجه و 35 دقیقه تا 35 درجه و 35 چش&&مه5 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ واقع ش&&ده اس&&ت ک&&ه ش&&امل 20درجه و

می باشد. کیلومتری ش&مال غ&ربی روس&تای الس&جرد واق&ع ش&ده6 ، این چشمه در چشمه معدنی تلخاب

است. تلخاب شامل دو چشمه است که محدوده ای استخری شکل را به وج&&ود آورده ک&&ه ط&&ول متر است. به علت فراوانی گوگرد در آب این چش&&مه مع&&دنی آب آن12 متر و عرض آن 20آن

تلخ و غیر قابل شرب است. مردم در فصل تابستان ب&رای درم&&ان س&ردرد، درد چش&م، یرق&ان، کهر، زردی و رفع گرمی بدن به آنجا می روند. از دیگر چشمه های طبیعی نزدیک الس&&جرد می توان چشمه شاه زاده محمد زید )ع( را نام برد که در آب&&ادی ش&&اه زاده محم&&د زی&&د )ع( و آب آن بیشتر در فصل های بهار و تابستان به مصرف کشاورزی می رسد. س&&اکنان شهرس&&تان ه&&ای سمنان و سرخه و اهالی روستای الس&&جرد در فص&&ل تابس&&تان ب&&رای گ&&ذران اوق&&ات ف&&راغت و زیارت بقعه متبرکه امام زاده شاه محمد زید، به اطراف چش&&مه می رون&&د و از ط&&بیعت زیب&&ا و هوای مطبوع و معتدل آن بهره می برن&&د. چش&&مه ام&&ام زاده عبدالل&&ه )ع( ن&&یز از نزدیک&&ترین

چشمه ها به السجرد است که در شمال روستای امام زاده عبدالله )ع( قرار دارد.

دیگر آثار تاریخی و جاذبه های طبیعی شهرستان سرخه: آس&&یاب چه&&ارم ح&&اج وردی)ش&&مال ش&&هر س&&رخه(، مس&&جد روس&&تای بیابان&&ک، بقع&&ه ام&&ام زاده سیدعلی اکبر و سید رضا)ع( و خان&&ه ساس&&انی روس&&تای الس&&جرد، بقع&&ه ام&&ام زادگ&&ان قاس&&م، طاهر و علی)ع( و خانه سلطان در روستای افتر، محراب س&&لجوقی روس&&تای ج&&وین، آرامگ&&اه امام زاده علی بن جعفر)ع( بیابانک، بقعه شاه مردان عب&دا... آب&اد، قلع&ه ه&ای ت&اریخی جه&ان آباد، بیابانک و السجرد، چشمه ه&&ای مع&&دنی: ش&&ورآب، چال&&دان، هواخورس&&و، نم&&ک دره، دش&&ت

آشنی، مرگ چمن، کویر جنوب سرخه، یخچال های طبیعی، قنات ها، آسیاب ها و ....