ORGANİZASYON VE YÖNETİM DERSİ 2017-2018 GÜZ YARIYILI FİNAL SINAVININ KAPSAMI Ders için önerilen kitapta (İşletme Yöneticiliği, Tamer Koçel, Beta Yayınları, 16. Basım); sayfa 235-400 arasındaki konular Bu belgede yer alan ders slaytları Kitabınız ve slaytların dışında derste anlatılan bütün hususlar (!) Sadece slaytlara çalışmanızın sınav için yeterli olmayabileceğini unutmayınız. Başarılar diliyorum.
53
Embed
ORGANİZASYON VE YÖNETİM FİNAL SINAVININ KAPSAMI · 2018-09-10 · ORGANİZASYON VE YÖNETİM DERSİ 2017-2018 GÜZ YARIYILI FİNAL SINAVININ KAPSAMI Ders için önerilen kitapta
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
1. Her iş, bu işi oluşturan unsurlarına (görevlere, hangi hareket ve davranışlardan oluştuğuna) ayrılmalı
2. Bu görevlerin her biri bilimsel açıdan ayrıntılı olarak incelenmeli
3. Bu inceleme yapılırken görevlerin nasıl daha kısa sürede ve daha etkin yapılabileceği (metot), bunun için hangi araç ve gereçlerin nasıl kullanılması gerektiği (zaman ve hareket), görevi yapanın nasıl davranması ve hangi hareketleri nasıl yapması gerektiği araştırılmalı
İletişim, algı, liderlik, motivasyon, değişim, anlaşmazlık ve çatışmalar, ihtiyaç ve yetkilerin değişmesi ile davranışların değişmesi arasındaki ilişkileri anlamak,
Klasik teorinin rasyonellik anlayışı çerçevesinde yeni bir boyut olarak insanın tatmin olması, bunu etkileyen faktörler ve tatmin ile verimlilik arasındaki ilişkileri anlamak.
Hawthorne Araştırmaları28
George Elton John Mayo (1880-1949) Fritz Jules Roethlisberger (1898-1974)
Vietnam savaşı 20 yıldan daha fazla sürdü (1955-1975) Tahmini olarak 4 milyona yakın insan öldü Bunlardan yarısından fazlası Vietnamlı sivillerdi 3 milyon Vietnamlı yaralandı 12 milyon kişi mülteci oldu. ABD’de 60 bine yakın asker öldü, kurtulanlardan intihar
edenler oldu ABD, iki binin üzerinde hava aracını kaybetti ABD’de savaş karşıtlığı arttı
Sistem ve alt sistemler Kapalı ve açık sistemler Çevre (dış çevre) Sistemin sınırları Entropi-Negatif entropi (Negentropi) Değişkenler ve parametreler Dengeli durum ve dinamik denge (Steady state,
dynamic equilibrium) Girdi-çıktı ve geri besleme Değişik girdi-çıktı ilişkisi (equifinality)
Her sistem, belirli bir çevrede faaliyet gösterir.
Eğer sistem ile sistemin içinde faaliyet gösterdiği çevre arasında enerji, malzeme ve bilgi-alışverişi varsa bu tür sistemler açık sistem olarak adlandırılır.
Biyolojik ve toplumsal sistemler açık sistemlerdir.
Kapalı ve açık sistemler
Kaynak: Tamer Koçel (2015), İşletme Yöneticiliği, Beta Basım, s. 310.
İngiltere Birmingham’da Aston grubu olarak bilinen Derek Pugh başkanlığında Aston Üniversitesi’nden bir grup tarafından yapılmıştır. Organizasyon yapıları ile ilgili üç ana değişken üzerinde durmuştur: Faaliyetlerin yapılandırılması-Personelin davranışı ve
yapacağı işlerin önceden belirlenmesi, formal ve yazılı iş yapma yöntem rutininin geliştirilmesi, standartların geliştirilmesi, işbölümü, yönetim kademeleri
Otorite yoğunlaşması-Karar verme yetkisinin nasıl ve hangi kademelerde kullanıldığı
İş akışının kontrolü-İş akışının informal yöntemlere mi bağlandığı yoksa bu kontrolün yöneticilerin kararlarına mı bırakıldığı
Bu gruba göre organizasyon yapıları, organizasyonun amaçları, kaynakları, kullandığı teknoloji, çevre ile ilişkisi ve sahiplik durumu gibi unsurlar tarafından etkilenmektedir.
Bu grup teknolojiyi, iş akışının entegrasyonu şeklinde tanımlamıştır.
Grup, organizasyon içindeki her alt sistemde mevcut olan birim teknoloji ile ilgilenmiştir.
Aston Grubu Çalışması72
Birimlerin kullandığı teknoloji (iş akışı), ne kadar otomasyona yönelmişse, iş akışının sırası ve yönü ne kadar sabit olarak belirlenmişse birimlerin o kadar mekanik, uzmanlaşmış bir organizasyon yapısına sahip oldukları, standart usul ve yöntemlerin ayrıntılı bir şekilde kullanıldığı görülmüştür.
Aston Grubunun üzerinde durduğu bir başka önemli faktör, organizasyon büyüklüğü ile organizasyon yapısı arasındaki ilişkidir: Aston grubu, organizasyon büyüdükçe
organizasyonda uzmanlaşma ve formalleşmenin arttığını belirlemiştir.
Büyüklük, organizasyondaki personel sayısı olarak belirlenmiştir.
Organizasyon büyüdükçe modal teknoloji önemini kaybedecek ve birim teknoloji önemli olmaya başlayacaktır.
Tavistock Enstitüsü Çalışmaları74
İngiltere’de 1950’lerde E.L. Trist ve K.W. Bamforth tarafından yapılan araştırmadır.
Kullanılan teknoloji ile organizasyonun çeşitli yönleri arasındaki ilişkileri içeren ve sosyo-teknik sistem olarak ele alınan organizasyonlar bu araştırmacılara konu olmuştur.
Temel teknoloji, bir organizasyonun girdilerini çıktılara dönüştürmek ve çevresine iletmek üzere kullandığı süreçlerdir.
Thomson’ın teknoloji sınıflamasının ağırlık noktası, teknolojinin öngördüğü karşılıklı bağımlılık ve faaliyetlerin koordinasyonu ile kontrolüdür.
James Thomson’ın Temel Teknolojiler Sınıflaması
76
Organizasyonların kullandığı teknolojiyi üç temel grupta sınıflamıştır: Çözümleyici teknoloji-Yapılan faaliyetlerin belirli grup
veya kişileri birbirine bağlamasıdır. Standartlaşma önemlidir. Örn: Telekom, telefon eden ile edileni birbirine bağlamaktadır.
Bağlı teknoloji-Yapılan faaliyetlerin birbirine bağlı olmasıdır. Örn: B faaliyeti yapılmadan önce A faaliyeti yapılmalıdır.
Yoğun teknoloji-Bir işi başarmak için yapılacak olan faaliyetlerin hepsinin karşılıklı olarak birbirine bağlı olmasıdır. Örn: Acil servise kabul edilen bir hastanın tedavisi içim hastane birimlerinin birbirleri ile ilişkisi
Perrow, rutin ve rutin olmayan işler üzerinde durmuştur.
Rutin işleri yapmak için tam olarak bilinen tekniklerin mevcut olduğu, bu tekniklerin aynı tür girdilere uygulandığı, metot ve teknikler konusunda belirsizliğin az olduğu durumlardır.
Rutin olmayan işler ise pek az bilinen teknik ve metodun bulunduğu, bunların başarılı olup olmayacağının belirsiz olduğu, girdilerin standart olmadığı durumlardır.
İşletmenin karşı karşıya olduğu problem ve işler belirli uzmanlık alanlarına bölünmüştür.
İşletmedeki her personel, bütün işletmeyi ilgilendiren amacı dikkate almak ve ona göre davranmak yerine, kendi departmanının faaliyet alanına giren ve bütününün çok küçük bir parçası olan amaçlara göre davranmaktadır.
Her uzmanlık ve fonksiyonel kademedeki haklar ve sorumluluklar ayrıntılı olarak belirlenmiş ve buralarda hangi teknik metotların kullanılacağı kararlaştırılmıştır.
Otorite ve emir-komuta ilişkileri açık ve seçik olarak belirlenmiştir. Örgüt üyeleri arasındaki ilişkiler, esas itibariyle alt – üst ilişkisi şeklinde
dikey ilişkilerdir. Yapılacak işler ve gösterilecek davranış büyük ölçüde üst
kademelerdekilerin verdikleri kararlar ve emirler doğrultusundadır. Emir-komuta ve kurmay personel arasındaki farklılıklar açık seçik olarak
belirlenmiştir. Kontrol alanı genellikle dardır ve yakından nezaret vardır.
Organik yapılar84
Organizasyon üyelerinin yapacakları işler sürekli olarak, organizasyon üyelerinin birbirleri ile olan ilişkilerine göre yeniden ayarlanır.
Ayrıntılı ve dar görev tanımları yerine iş genişletmesine dayanan sistem esastır. Pek çok karar alt kademelerde verilir ve ademi merkeziyet esastır. Emir-komuta zincirine sıkı sıkıya bağlanmak yerine, problemlere çözüm bulabilecek
kişilerle temas ve ilişkiye önem ve ağırlık verilmektedir.
Personelin belirli işlerde ihtisaslaşmasından çok personelin yapacağı işin organizasyonun genel amaçlarına göre sürekli olarak değişmesi esastır.
Yatay haberleşme en az dikey haberleşme kadar önemlidir. Organizasyon üyeleri arasındaki haberleşme emir-komuta haberleşmesinden çok
danışma niteliğindedir. Organizasyon genel olarak çevre faktörlerine karşı daha açıktır. Organik yapı, mekanik yapının sahip olduğu ilişki ve görevlerdeki açıklık ve
hiyerarşik yapıdan uzaklaşan bir yapıdır. Organik yapıda personel ne işi yapacağını ve nasıl yapacağını sürekli olarak
Soru: Farklı çevre koşullarında hangi tür organizasyon yapıları daha etkindir?
Farklılaşma Koordinasyon Belirsizlik
Hipotez :Değişme hızı yüksek, bilgi alma konusunda belirsizlik bulunan ve feedback süresi uzun olan bir ortamda faaliyet gösteren organizasyonların farklılaşma derecesi yüksek olacaktır. Farklılaşma yüksek olduğu ölçüde, bütünleşme ihtiyacı da yüksek olacak ve bunu başarmak güç olacaktır.
Lawrence ve Lorsch Çalışması86
Sonuçlar: Bir organizasyon biriminin iç yapısı, ilgili çevre
koşullarının durumuna bağlı olarak şekil alacaktır.
Dinamik, değişken ve belirsiz bir ortamda organizasyon birimlerinin farklılaşmış ve bütünleşmiş olması uygundur.
Durgun ve belirgin bir ortamda organizasyon birimlerinde fazla bir farklılaştırma gerekmeyecektir.