ORGANİK - cu.edu.trtraglor.cu.edu.tr/objects/objectFile/QRyr7diX-15122012...Organik bebek mamaları, bebek giysileri, oyuncak ve bebek koz metiklerine olan talep özellikle 0 12 aylık

ORGANİK TARIM

ÜRÜNLERİ DIŞ PAZAR

ARAŞTIRMASI

Hazırlayan

Dilek KOÇ

Uzman

Tarım Dairesi

MAYIS 2009

2

ÖNSÖZ

1. TÜRKİYE’DE MEVCUT DURUM

1.1. TÜRKİYE'DE ÜRETİM 1.2. TÜRKİYE'NİN DIŞ TİCARETİ

2. DÜNYA’DA MEVCUT DURUM

2.1. ÜRETİM 2.1.1. Kıtalar İtibariyle Organik Tarım 2.1.1.2. Afrika 2.1.1.2. Asya 2.1.1.3. Avustralya/Okyanusya 2.1.1.4. Avrupa 2.1.1.5. Latin Amerika 2.1.1.5. Kuzey Amerika

2.2. DÜNYADAKİ STANDARDLAR VE DÜZENLEMELER 2.2.1. AB İthalat Prosedürleri

2.3. DÜNYADA SERTİFİKASYON VE AKREDİTASYON

2.4. ORGANİK ÜRÜNLERİN İHRACATINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR 2.4.1. İhracat Potansiyelinin Belirlenmesi 2.4.1. 1. Firmanın İhracat Potansiyelinin Belirlenmesi 2.4.2. Hedef Pazardaki Potansiyelinin Belirlenmesi 2.4.2.1. Hedef Ülke Analizi 2.4.2.2. Hedef Ülkedeki Pazarın Analizi 2.4.2.2.1. Dağıtım Kanalının Seçimi

3. HEDEF PAZARLAR

3.1. RUSYA FEDERASYONU ORGANİK ÜRÜNLER PAZARI 3.1.1. Yurtiçi Talep 3.1.2. Organik Ürün Tüketici Profili 3.1.3. Organik Ürün Arzı 3.1.4. Dağıtım Kanalları 3.1.4.1. Süpermarketler 3.1.4.2. Uzmanlaşmış Mağazalar (Speciality Stores) 3.1.4.3. Eczaneler 3.1.4.4. Spor Merkezleri 3.1.5. Fiyatlar 3.1.6. Gelecekte Görülebilecek Gelişmeler 3.1.6.1. Sertifikalandırma İşlemlerinin Etkileri 3.1.6.1. 1. İthalata Etkileri 3.1.6.1.2. İhracata Etkileri 3.1.6.1.3. Tüketiciler Üzerine Etkileri

3

3.2. KORE CUMHURİYETİ 3.2.1. Üretim 3.2.2. İhracat 3.2.3. İthalat 3.2.4. Tüketici Tercihleri 3.2.5. Pazarın Büyüklüğü 3.2.5. 1. Pazara Giriş Stratejisi 3.2.5.1.1. Tedarikçi Ülkeler 3.2.5.1.2. Perakende Dağıtım Kanalları 3.2.5.1.2.1. ORGA 3.2.5.1.2.2. Çok Katlı Mağazalar 3.2.6. Dondurulmuş Gıdalar 3.2.6.1. Pazara Giriş Stratejisi 3.2.6.2. Dağıtım Kanalları 3.2.7. Gıda Hizmet Sektörü Ürünleri 3.2.8. Organik Gıda ve Konvansiyonel Gıdalar Arasındaki Fiyat Farkları 3.2.9. Mevzuat 3.2.9.1. İthal Edilen İşlenmiş Organik Ürünler için Sertifikalandırma Kuralları 3.2.9.2. Etiketleme Kuralları 3.2.9.2.1. İthal Edilen İşlenmiş Organik Ürünler İçin Etiketleme Kuralları 3.2.9.2.2. Organik Tarım Ürünleri İçin Etiketleme Kuralları – Sustainable Agriculture Promotion Act

3.3. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ 3.3.1. Organik Üretim 3.3.2. İç Pazar 3.3.2. 1. Organik ve Doğal Ürün Arasındaki Farklar 3.3.2. 1. Organik Ürünlerin Fiyatları Konusundaki İleri Dönemdeki Beklentiler 3.3.3. Pazarın Büyüklüğü ve Eğilimler 3.3.3.1. Pazardaki Ürün Çeşitleri 3.3.3.1. 1. Organik Meyve ve Sebzeler 3.3.3.1. 2. Hazır ve Paketlenmiş Gıda Ürünleri 3.3.3.1. 3. Organik Atıştırmalıklar 3.3.3.1. 4. Organik Unlu Mamuller 3.3.4. Tüketici Tercihleri 3.3.5. Organik Ürünler ile İlgili Tüketici Davranışları 3.3.6. Geleceğe Dönük Satış Tahmini 3.3.7. Dağıtım Kanalları 3.3.7.1. Organik Tedarik Zinciri 3.3.7.2. Organik Satış Kanalları 3.3.7.3. Organik Perakende Sektörü 3.3.8. Organik ve Konsanviyonel Ürünler Arasındaki Fiyat Farkları 3.3.9. Mevzuat 3.3.9.1. USDA Organik Standardı 3.3.9.2. Etiketleme Kuralları 3.3.9.3. Diğer Etiketleme Kuralları 3.3.9.4. Gümrük Vergileri 3.3.9.5. Sertifikasyon 3.3.9.6. Diğer Gıda Yasaları ve Düzenlemeler

4

4. DÜNYA’DA DÜZENLENEN ORGANİK ÜRÜNLERLE İLGİLİ FUARLAR

5. TÜRKİYE’DE FAALİYET GÖSTEREN SERTİFİKASYON KURULUŞLARI

KAYNAKLAR

EKLER

5

TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1: Türkiye’de Organik Tarımın Gelişimi...................................................................... 9 Tablo 2: Geçiş Süreci Dahil Genel Organik Tarımsal Üretim Verileri.................................... 9 Tablo 3: Türkiye Organik Tarımsal Ürünler Üretimi.............................................................10 Tablo 4: Yıllar İtibarıyla Türkiye’nin Organik Ürün İhracatı ................................................12 Tablo 5: Kıtalar İtibariyle Organik Tarım Alanları ve Çiftlik Sayıları ...................................13 Tablo 6: Bazı Organik Ürünlerin Fiyatları ...........................................................................26 Tablo 7. Rusya: Bazı Konvansiyonel Ürünlerin Fiyatları ......................................................27 Tablo 8. Rusya’daki Bazı Organik ve Konvansiyonel Ürünlerin Fiyat Farkı .........................27 Tablo 9: Yerel ve İthal Organik Gıda Satışları (2007) ...........................................................30 Tablo 10: İşlenmiş ve İşlenmemiş Organik Tarım Ürünleri İthalatı .......................................30 Tablo 11: Aylık Ortalama Gıda Harcamaları ve EFA (Environmental Friendly Agriculture Çevre Dostu Tarım) Gıda Harcamaları .................................................................................32 Tablo 12: Pazarının Büyüklüğü (2007) .................................................................................32 Tablo 13: Kore’deki Organik Ürün Perakende Satışları (2007) .............................................32 Tablo 14: Organik İthal İşlenmiş Gıda Fiyat Farkları 2007 ...................................................35 Tablo 15: Organik İşlenmiş Gıdalar (İthal Hammadde ile Kore’de üretilmiş) için Fiyat Farkları (2007) .....................................................................................................................36 Tablo 16: Organik İşlenmiş Gıdalar (Yerel Hammadde ile Kore’de üretilmiş) için Fiyat Farkları (2007) .....................................................................................................................37 Tablo 17: KFDA’de Kayıtlı Türkiye’de Faailiyet Gösteren Sertifikasyon Firmaları Listesi...41 Tablo 18: Toplam Organik Tarım Alanları ve Hayvan Sayıları 20002005............................42 Tablo 19: ABD Organik Gıda Pazar Değeri 20042008, milyar dolar....................................44 Tablo 20: ABD Organik Gıda Pazar Değeri 20042008*, milyar dolar..................................44 Tablo 21: Organik veya Doğal Olduğu Belirtilen Yeni Gıda ve İçecek Ürünleri (20022007) .............................................................................................................................................45 Tablo 22: ABD’de Perakende Organik Gıda Satışları Cari ve Sabit Fiyatları ........................47 Tablo 23: 20022007 Yılları Arasında Piyasaya Sürülen Yeni Ürünler..................................48 Tablo 24: 20022007 Yılları Arasında Piyasadaki Private Label Ürünler ..............................48 Tablo 25: Gıda ve İlaç Toptancıları ile Doğal Gıda Dükkanlarındaki Perakende Organik Gıda Satışları (20052007 Milyon $) .............................................................................................49 Tablo 26: 20022007 yılları arasında Organik Meyve ve Sebze Perakende Satışları (cari ve sabit fiyatlarla) .....................................................................................................................50 Tablo 27: Hazır ve Paketlenmiş Gıda Ürünleri Satışları 20022007 (cari ve sabit fiyatlarla)..51 Tablo 28: Organik Atıştırmalık Perakende Satışları 20022007 (cari ve sabit fiyatlarla)........51 Tablo 29: Organik Unlu Mamuller Perakende Satışları 20022007 (cari ve sabit fiyatlarla)...52 Tablo 30: Organik Ürün Tüketici Profili 2007 .....................................................................53 Tablo 31: Yaşa Göre Organik Gıda ve İçecek Satın Alma Sıklığı (Temmuz 2007)................54 Tablo 32: 20062007 Yıllarında Organik Gıda ve İçecek Satın Alınan Yerler .......................55 Tablo 33: Yaş İtibarıyla Organik Gıda ve İçecek Satın Alınan Yerler (Temmuz 2007) .........55 Tablo 34: Gelir Düzeyine Göre Organik Gıda ve İçecek Satın Alınan Yerler ........................56 Tablo 35: Haftada bir veya ayda iki kere satın alınan organik ürünler ...................................57 Tablo 36: Yaş Grubu İtibariyle Haftada Bir ya da Ayda İki Kere Alınan Organik Ürünler ....58 Tablo 37: Satın Alınan Markalı ve Mağaza Markalı Organik Ürünler ...................................58 Tablo 38: Yaşlara göre markalı ve mağaza markalı satın alınan organik ürünler, 20062007.59 Tablo 39: Organik Ürün Satın Alma Kriterleri, 20062007 ...................................................59 Tablo 40: ABD’deki Perakende Organik Gıda Satışları 20072012 (cari ve sabit fiyatlarla) ..60 Tablo 41: ABD’deki Organik Gıda Pazarı Büyüklüğü Tahmini 20082013...........................61 Tablo 42: Kuzey Amerika Kıtası’ndaki Önemli Organik Gıda Firmaları (2006)....................62

6

Tablo 43: Kuzey Amerika’daki Organik Ürün Satan Önemli Perakendeciler, 2006...............64 Tablo 44: Seçilmiş aylar itibarıyle Boston ve San Fransisco Toptancı Hallerindeki Organik ve Konvansiyonel Meyve Fiyatları, ABD doları, 2007 ..............................................................67 Tablo 45: Seçilmiş Ürünler İtibarıyle ABD’deki Ürün Fiyatları............................................70 Tablo 46: Seçilmiş Ürünler İtibarıyle ABD’deki Perakende Ürün Fiyatları ...........................72 Tablo 47: Organik Perakende Meyve ve Sebze Fiyatları, Ocak 2009 ....................................73

7

ÖNSÖZ

Sağlık ve çevre konusunda tüketici bilincinin giderek artması organik ürünlere olan dünya talebinde doğru orantılı artışlar meydana getirmektedir. Ülkemizde de organik tarımın temelleri ithalatçı ülkelerden gelen taleplerle atılmış olup, halen üretilen ürünlerin % 90’a yakını ihraç edilmektedir.

Toprakların henüz çok kirlenmemiş olması, farklı iklim koşullarına ve zengin biyo çeşitliliğe sahip olması ülkemizi organik tarım açısıdan şanslı bir konuma getirmektedir. Bunlara ek olarak gelişmiş ülkelerde organik ürünleri satın almaya ve organik ürünler için daha fazla para ödemeye hazır bir tüketici kesiminin varlığı da ihracatçı ürettiğinin büyük bölümünü ihraç eden ülkemiz açısından bir şans olarak görülebilir.

2008 yılı son çeyreğinde başlayan ve global bir boyuta ulaşan ekonomik krize rağmen dünyada organik ürün satışları artmaktadır. Bunun nedeni de tüketicilerin araba, televizyon vs. gibi pahalı ürünler satın almak yerine evde tüketmek amacıyla satın aldıkları organik ürünlere daha fazla bütçe ayırmalarıdır. Bu bağlamda, meyve, sebze, süt ürünleri, tahıllar, ekmek ve et gibi evde yemek pişirmek amacıyla satın alınan ürünlerin satışlarında artışlar olmuştur. Bu gelişmeler göz önüne alındığında 2009 yılında da ülkemiz organik ürünler ihracatının krizden çok fazla etkilenmeyeceği söylenebilir.

İhracatçı firmalarımızın pazar çeşitlendirmelerini artırmaları amacıyla çalışmada Rusya Federasyonu, Kore Cumhuriyeti ve Amerika Birleşik Devletleri organik ürün pazarları incelenmiştir.

Çalışmanın sektöre faydalı olmasını dileriz.

İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi

8

1. TÜRKİYE’DE MEVCUT DURUM

1.1. TÜRKİYE'DE ÜRETİM

Ülkemizde sözleşmeli yetiştiricilik sistemi ile başlayan organik tarım ürünleri üretimi, konvansiyonel ürünlerde olduğu gibi talep yaratma çabalarının yoğunluk kazanması sonucu bağımsız projelerle gerçekleştirilen üretim şekliyle de desteklenmeye başlamıştır. Dış pazarlarca talep edilen çeşitlerin talep edilen miktarlarda üretilmesiyle 1985 yılında başlayan organik tarım ürünleri üretimi, 2000’li yıllara gelindiğinde yeni bir boyut kazanmıştır. Kuru incir, kuru üzüm ve kuru kayısı ile başlayan organik tarım ürünleri üretimi; bitkisel ürünler, işlenmiş gıda ürünleri ve diğer tarım ve gıda ürünleri olarak sınıflandırabileceğimiz sektörel yelpazeye ulaşmıştır. İlk yıllarda sadece 8 ürün organik olarak üretilirken, 2008 yılında üretilen ürün çeşidi 247’ye ulaşmış, 9.384 üretici 141.752 hektar alanda 415.380 ton ürün elde etmiştir.

Organik hayvancılık sektörü henüz gelişmekte olup, özellikle Doğu Anadolu Bölgesi’nde bu konuda yatırımlar yapılmaktadır. Süt ve süt ürünleri konusunda yurtiçi talep giderek artmaktadır.

Organik pamuk üretiminin artmasıyla organik tekstil sektörü giderek önem kazanmış olup, son yıllarda organik ürün yelpazesine organik bebek tekstili, havlu ev tekstili ve yatak da eklenmiştir.

Organik bebek mamaları, bebek giysileri, oyuncak ve bebek kozmetiklerine olan talep özellikle 012 aylık bebekleri olan anne babaların hassasiyeti nedeniyle yurtdışında olduğu gibi yurtiçinde de giderek artmaktadır.

Ülkemizde organik bitkisel ve hayvansal ürünler üretimi, işlenmesi ve pazarlanması 18 Aralık 1994 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Bitkisel ve Hayvansal Ürünlerin Organik Metodlarla Üretilmesine İlişkin Yönetmelik”, 11 Temmuz 2002 tarih ve 24812 sayılı resmi gazetede yayımlanan “Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik” ile yeniden düzenlenmiştir. Daha sonra bahsi geçen yönetmelik 22.08.2003 tarih ve 25207 sayılı resmi gazetede yayımlanan “Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile revize edilmiştir. Aralık 2004’de de Organik Tarım Kanunu yürürlüğe girmiştir. Söz konusu, kanununun yürürlüğe girişinden yaklaşık 6 ay sonra 10 Haziran 2005 tarih ve 25841 sayılı “ Organik Tarımın Esasları ve Uygulamasına İlişkin Yönetmelik” yürürlüğe girmiştir. Son olarak 17 Ekim 2006 tarih ve 26322 sayılı Resmi Gazete’de ve 25 Ekim 2008 tarih ve 27035 sayılı “Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile revize edilmiştir. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı konu ile ilgili yetkili kamu kurumudur.

Organik ürünler üretim ve ticareti özel düzenlemeler gerektirmekte, bu düzenlemelerin de uluslararası bazda kabul görmüş kontrol ve sertifikasyon kuruluşlarınca kontrol edilmesi gerekmektedir. Ülkemizde Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş 13 kontrol ve sertifikasyon firması faaliyet göstermektedir. Bunlardan 7’si AB ülkelerinde faaliyet gösteren firmaların Türkiye temsilcilikleri olup, diğerleri Türk firmalarıdır.

9

Tablo 1: Türkiye’de Organik Tarımın Gelişimi

Yıllar Üretici Sayısı Ürün Çeşidi Tarım Alanı

(Hektar ) 1990 313 8 1 037 1992 1 780 23 6 077 1994 1 600 20 5 196 1996 4 035 37 15 250 1997 7 417 53 15 906 1998 8 199 67 24 042 1999 12 275 92 46 523 2000 13 187 95 59 649 2001 15 795 124 111 324 2002 12 428 150 89 827 2003 13 044 179 103 190 2004 9 314 174 162 193 2005 9 427 205 175 073 2006 8 854 210 162 131 2007 10 553 201 135 360 2008 9 384 247 141 752 Kaynak: T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı

Tablo 2: Geçiş Süreci Dahil Genel Organik Tar ımsal Üretim Veriler i

Yıllar Ürün Sayısı

Çiftçi Sayısı

Yetiştir icilik Yapılan Alan

(ha)

Doğal Toplama Alanı (ha)

Toplam Üretim Alanı

(ha)

Üretim Miktarı (ton)

2002 150 12 428 57 365 32 462 89 827 310 125 2003 179 14 798 73 368 40 253 113 621 323 981 2004 174 12 806 108 598 100 975 209 573 378 803 2005 205 14 401 93 134 110 677 203 811 421 934 2006 203 14 256 100 275 92 514 192 789 458 095 2007 201 16 276 124 263 50 020 174 283 568 128 2008 247 14 926 109 387 57 496 166 883 530 225

Kaynak: T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı

10

Tablo 3: Türkiye Organik Tarımsal Ürünler Üretimi (Miktar:Ton )

Ürünler 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Pamuk 21 793 34 877 30 268 10 032 63 960 55 534 68 310 Buğday 19 752 21 379 31 194 13 756 26 515 43 915 48 681 Elma 69 187 71 928 52 670 49 915 28 393 50 810 32 134 Üzüm 10 469 9 505 13 988 14 485 16 687 15 510 22 012 Zeytin 10 744 6 456 10 997 10 531 13 109 12 096 21 574 Domates 82 809 26 493 22 897 25 125 15 512 21 437 19 909 Fındık 7 667 5 994 4 821 3 670 6 402 8 355 11 143 Kayısı 5 940 13 278 9 019 9 628 6 491 7 767 14 925 Mercimek 17 012 11 781 9 135 6 093 19 050 10 071 10 228 Çilek 3 293 3 497 4 098 4 604 4 571 7 234 9 008 İncir 9 473 8 112 15 793 6 821 7 563 5 938 7 891 Vişne 6 580 5 994 4 020 1 874 2 939 5 733 4 661 Soğan 388 1 020 1 412 430 1 320 996 4 220 Nohut 7 667 5 662 4 085 4 660 4 867 2 901 4 140 Biber 3 355 3 309 2 643 2 565 4 399 4 629 4 022 Kiraz 1 335 1 830 1 348 1 088 1 632 2 239 2 674 Antepfıstığı 2 005 4 789 6 827 460 1 135 616 859 Bal 923 1 100 937 572 524 497 181 TOPLAM (Diğer ler i Dahil)

310 124 291 876 218 388 289 082 309 522 431 203 415 380

Ham veriler için kaynak: T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Derleyen: İGEME

1.2. TÜRKİYE'NİN DIŞ TİCARETİ

Diğer ülkelerde olduğu gibi henüz ülkemizde de organik tarım ürünleri dış ticaretine ilişkin istatistiksel altyapı oluşturulamamıştır. Bahsedilen nedenle, ihracata ait istatistiki değerler ancak Ege İhracatçı Birlikleri kayıtlarından izlenebilmektedir. Buradan hareketle ihracatçı firmalarımızın organik tarım ürünlerini ihraç ederken söz konusu ürün grubunun ihracatının kayda bağlı olduğunu göz önünde bulundurmaları ve ilgili İhracatçı Birliğine kayıt yaptırmaları önem arz etmektedir.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından açıklanan üretim istatistikleri ile Ege İhracatçı Birlikleri tarafından açıklanan dış ticaret istatistikleri arasında önemli bir farklılık görülmektedir. Bahsedilen istatistiksel farklılık aşağıdaki nedenlerden kaynaklanmaktadır.

• Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından açıklanan istatistiki veriler işlenmemiş ürün değerlerini yansıtmaktadır.

• Ege İhracatçı Birlikleri`nce açıklanan istatistik değerler ise işlenmiş ürün (yaş, kurutulmuş, dondurulmuş ve diğer şekillerde işlenmiş ürün) değerlerini yansıtmaktadır.

• Organik tarım ürünlerinin bir kısmı yurtiçi tüketime sunulmakta, dolayısıyla Ege İhracatçı Birlikleri kayıtlarında yer almamaktadır.

11

• Organik tarım ürünleri ihracatının kayda bağlı olmasına karşın firmalarımız zaman zaman kayıt yaptırmamaktadır.

• Ayrıca, Dünyada ve ülkemizde konvansiyonel ürünler ticaretinin izlenmesine imkan sağlayan Armonize Sınıflandırma sisteminin organik tarım ürünleri için oluşturulmamış olması tüm dünyada organik tarım ürünleri ticaret istatistiklerinin izlenmesini güçleştiren bir diğer önemli faktör olarak karşımıza çıkmaktadır.

198586 yıllarında kuru üzüm, kuru incir, kuru kayısı ihracata konu olan organik tarım ürünleri iken, günümüzde sektör ve ürün yelpazesi genişlemiştir. Organik ürünler üretim ve ihracatı sert kabuklu ve kuru meyveler, dondurulmuş meyve ve sebzeler, yaş meyveler ve sebzeler, baharatlar ve bakliyat sektörlerinde yoğunlaşmış olup, gülsuyu, gülyağı, zeytinyağı, pamuk ve tekstil ürünleri üretimi ve ihracatı gerçekleştirilen diğer organik ürünler olmuştur.

İhracat yapılan ülke sayısı 33 olup, AB ülkeleri en önemli ihraç pazarlarımızı oluşturmaktadır. AB ülkeleri dışında, Kuzey Avrupa ülkeleri, ABD, Kanada ve Uzakdoğu ülkeleri dikkat çeken potansiyel pazar görünümündedir.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nca yayımlanan yönetmeliğe ilave olarak ekolojik ürünler ihracatını belirli bir disipline kavuşturmak ve altyapısını hazırlamak amacıyla 6.1.1996 tarih ve 22515 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhracat Yönetmeliği eki Kayda Bağlı İhracat Listesi’nin 7. Maddesi çerçevesinde ekolojik ürünlerin ihracatı kayda bağlanmıştır. Ege İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği söz konusu ürünlerin kayıt ve ihracatına yönelik işlemlerde Koordinatör Birlik olarak tayin edilmiştir.

Pek çok ülkede olduğu gibi ülkemizde de organik ürün dış ticaret istatistiklerini tutmak üzere geliştirilmiş bir sistem olmadığı için, yapılan ihracatın tamamı istatistiklere yansımamaktadır. Gerçekte ihracatımızın daha fazla olduğu düşünülmektedir.

12

Tablo 4: Yıllar İtibar ıyla Türkiye’nin Organik Ürün İhracatı (M: Miktar: Ton, D: Değer: 1000 $)

2006 2007 2008 ÜRÜNLER M D M D M D Kuru İncir 636 1 890 1 077 5 413 941 5 785 Fındık 772 4 119 608 4 542 665 5 676 Kuru kayısı 903 2 368 1 169 3 897 1 140 4 483 Dondurulmuş meyve 2 592 4 497 2 354 5 056 872 2 094 Kurutulmuş elma 35 69 20 60 189 2 179 Kuru üzüm 1 247 2 226 1 375 2 618 554 1 233 Kuru erik 0,5 4 51 841 Pamuk 85 138 411 706 Mercimek 7 9 639 567 274 685 Çam fıstığı 32 786 59 1 942 15 548 Haşhaş tohumu 125 543 95 507 Nohut 724 718 864 935 385 504 Anason, rezene, kişniş 155 425 38 136 72 246 Kimyon 15 49 23 154 Zeytinyağı 4 40 14 102 14 107 Kekik, defne 55 281 11 73 Domates salçası 13 87 77 119 38 70 Dondurulmuş sebze 579 484 58 60 20 32 Elma suyu 170 236 44 94 TOPLAM (Diğer ler i Dahil) 10 374 28 225 9 347 29 359 8 629 27 260 Ham veriler için kaynak: Ege İhracatçılar Birliği Derleyen: İGEME *: Veri yok

13

2. DÜNYA’DA MEVCUT DURUM

2.1. ÜRETİM

Organik tarım tüm dünyada hızla gelişmekte olup, 138 den fazla ülkede organik tarım yapılmaktadır.

Dünyada organik tarım üzerine yapılan son araştırmaya göre 700.000 den fazla çiftlikte ve 30.4 milyon hektarda üretim gerçekleştirilmektedir. Bu değer araştırma kapsamında incelenen ülkelerin toplam tarım arazilerinin % 0.7’sine denk gelmektedir.

Okyanusya organik tarım yapılan toplam tarım alanı, incelendiğinde %42 ile birinci sırada, Avrupa %24 ile ikinci sırada ve Latin Amerika %16 ile üçüncü sırada yer almaktadır.

Ülke bazında en büyük organik tarım alanına sahip ülkeler sırasıyla Avustralya (12.3 milyon hektar), Arjantin (2.1 milyon hektar), Çin (2.3 milyon hektar) ve Amerika Birleşik Devletleri’dir (1.6 milyon hektar).

2005 yılında ITC (Uluslararası Ticaret Merkezi) ve “Organic Services” isimli kuruluşun birlikte yürüttüğü “Doğadan toplanan organik ürünlerin üretimi ve pazarlama konulu çalışmaya göre; 62 milyon hektar alanda 979 organik doğan toplama projesi gerçekleştirilmiştir. En büyük toplama alanları Avrupa ve Afrika’da olup toplamı 27 milyon hektardır.

2.1.1. Kıtalar İtibariyle Organik Tarım

Tablo 5: Kıtalar İtibariyle Organik Tarım Alanlar ı ve Çiftlik Sayılar ı

2005 2006

Kıta Adı

Organik Tar ım Alanı (Hk.)

Toplam Tarım

Alanındaki Payı

Organik Çiftlik Sayısı

Organik Tarım Alanı (Hk.)

Toplam Tarım

Alanındaki Payı

Organik Çiftlik Sayısı

Afrika 890.504 0.11 124.805 417.059 0.05 175.266 Asya 2.893.572 0.21 129.927 3.090.924 0.17 97.020 Avrupa 6.920.462 1.38 187.691 7.389.085 1.62 203.277 Latin Amerika

5.809.320 0.93 176.710 4.915.643 0.68 223.277

Kuzey Amerika

2.199.225 0.56 12.063 2.224.755 0.57 12.064

Avustralya 11.845.100 2.59 2.689 12.380.796 2.70 7.504 Toplam 30.558.187 0.74 633.891 30.418.261 0.65 718.744 Kaynak: SOELFİBL Survey 2007, 2008

14

2.1.1.1. Afrika

Afrika’da organik üretimin sertifikalandırılması nadiren yapılmakta olup, pek çok ülkede de güncel istatistikler mevcut değildir. Bununla birlikte Afrika’nın güneyindeki ülkeler de organik üretim artmaktadır. Bu büyümedeki en önemli faktör gelişmiş ülkelerden gelen taleptir.

Afrika’da yaklaşık olarak 400.000 hektarlık bir alanda 175.266 çiftlikte sertifikalı organik tarım yapılmaktadır. Mısır ve Güney Afrika dışındaki Afrika ülkelerindeki organik pazar oldukça sınırlıdır. Bunun nedeni düşük gelir seviyesi ve kontrol/sertifikasyon altyapısının gelişmemiş olmasıdır. Sertifikalı organik ürünler, Afrika’nın tarımsal ürünlerde en büyük pazarı olan Avrupa Birliği ülkelerine ihraç edilmektedir.

2.1.1.2. Asya

Asya kıtasında 3.1 milyon hektarlık bir alanda 130.000 çiftlikte organik tarım yapılmaktadır. Bölgedeki gelişmeler ve faaliyetlerin önemli bir bölümü piyasa düzenlemeleri ve sertifikasyon olmadan gerçekleşmektedir. Organik yasal düzenlemeye sahip Asya ülkeleri, Hindistan, Japonya, Kore, Filipinler, Tayvan ve Tayland’dır. Organik yasal düzenlemeler iç pazarda gönüllü, ihracatta ise zorunlu olma eğilimindedir. Sadece İsrail ve Hindistan’ın AB düzenlemelerine denk düzenlemeleri bulunmaktadır.

Organik üretim ve satışlar bağlamında Asya’da pazar hızla büyümektedir. Tüm kıtada organik ürünler yetiştirilmekte ve bu ürünlerde bazı ülkeler uluslararası tedarikçi olmaktadırlar. 2006 yılındaki perakende satış tutarı 780 milyon ABD doları olup, bu talebin yoğunlaştığı ülkeler Japonya, Güney Kore, Singapur, Tayvan ve Hong Kong’dur.

2.1.1.3. Avustralya/Okyanusya

Bu alan, Avustralya ve Yeni Zelanda ile Fiji, Papua Yeni Gine, Tonga ve Vanuatu gibi küçük ülkelerden oluşmaktadır. Bahsedilen ülkelerde toplam 12.4 milyon hektarda 7.594 çiftlikte organik üretim gerçekleştirilmektedir.

Tahıllar, tüm yıl boyunca yetiştirilen meyve ve sebzeler, şarap, süt ürünleri, dana ve koyun (eti ve yünü) ile tıbbi bitkiler Avustralya’da yetiştirilen en önemli ürünlerdir. Kivi, elma, yaban mersini, taze ve işlenmiş sebzeler, süt ürünleri, et, bağcılık ve su ürünleri Yeni Zelanda’da yetiştirilen organik ürünler arasındadır.

Avustralya’daki organik ürün sanayi, denizaşırı ülkelerden gelen taleplerin etkisiyle gelişmektedir. Avustralya’nın organik ürünleri için önemli pazarlarını 2000’li yılların başlarında yaklaşık olarak %70 pay ile Avrupa ülkeleri oluştururken, diğer gelişen ihracat pazarları Japonya, ABD, Singapur ve Hong Kong idi. Sığır eti için ABD’nin en önemli ihracat pazarı olduğu görülmektedir.

Organik üretimi teşvik edici devlet destekleri olsa da ne Avustralya’da ne de Yeni Zelanda da parasal bir destek verilmektedir. Avustralya 1992’den beri organik ve

15

biyodinamik ürünler ile ilgili ulusal yasalara sahip olup, AB’nin üçüncü ülkeler listesinde yer almaktadır. Aynı şekilde Yeni Zelanda üçüncü ülkeler listesinde yer almaktadır.

Söz konusu standartlar sadece ihraç ürünleri için zorunlu uygulanırken, “organik” kelimesi yasal olarak yurtiçi piyasada korunmasa bile bu standartların ülke içinde gayri resmi bir etkisi bulunmakta idi. Bununla birlikte 2006 yılında organik standartların Avustralya’da yurtiçi piyasada da kullanılmasına başlanmıştır. Yeni Zelanda’da 2003 yılında “Ulusal Organik Standardı” oluşturulmuş olup, mevcut sertifikasyon sistemlerini desteklemektedir. Yeni Zelanda Organik Sektör Stratejisi’nin oluşturulmuş olması hükümetin organik konusuna verdiği önemi gösterse de, strateji devlet desteği ile sınırlı kalmıştır.

Organik ürünlere olan tüketici talebi artsa da Avustralya organik gıda pazarı yine de geniş pazar olarak kabul edilmektedir. Yurtiçi piyasada organik ürünlerin fiyatları, konvansiyonel ürünlere göre daha yüksektir. İthal gıda ve içecek ürünleri genellikle Yeni Zelanda, ABD ve Birleşik Krallıktan ithal edilmektedir. Kişisel bakım ürünleri ve pamuk ise ithalatı artan diğer ürünlerdir.

2.1.1.4. Avrupa

Organik tarım, 1990’ların başından beri hemen hemen tüm Avrupa ülkelerinde hızla gelişmeye başlamıştır. 2005 yılı sonu itibariyle, 6,9 milyon hektarda 190.000 çiftlikte organik tarım yapılmaktadır. AB üyesi ülkelerde 7.4 milyon hektarda yaklaşık 200.000 çiftlik tarafından organik üretim gerçekleştirilmektedir.

Yani toplam tarım alanının %4’ünde organik tarım yapılmaktadır. İtalya, en çok çiftliğe ve organik tarım arazisine sahip ülkedir.

2005 yılı itibariyle Avrupa pazarının büyüklüğü 1314 milyar Avro olup, en büyük Pazar 3.9 milyar Avro ile Almanya’dır. Almanya’yı 2.4 milyar Auro ile İtalya ve 2.2 milyar Avro ile Fransa takip etmektedir.

Kişi başına yıllık organik ürün tüketimi en yüksek ülke İsviçre olup, tüketim 100 Avro’nun üzerindedir. Avrupa pazarı 2005 yılında bir önceki yıla göre %10 büyümüştür. 2006 yılında Almanya 4.6 milyar Avro’luk bir Pazar büyüklüğüne sahip olup, onu 2.65 milyar Avro ile İtalya ve 1.7 milyar Avro ile Fransa izlemektedir.

AB’de organik tarıma verilen desteklerden biri Kırsal Kalkınma Programları altında verilen hibeler olup, Haziran 2004’te de Organik Gıda ve Tarım Aksiyon Planı açıklanmıştır. AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerinde de benzer destek mekanizmaları kullanılmaktadır. Ayrıca, hem ülke hem AB bazında organik tarım araştırmaları desteklenmekte olup, 2006 yılında 65 milyon Avro’luk bir bütçe bu amaçla kullanılmıştır.

2.1.1.5. Latin Amerika

Birçok Latin Amerika ülkesinde 100.000 ve daha büyük alanlarda organik tarım yapılmaktadır. 2006 yılında toplam 4.9 milyon hektarda sertifikalı üretim yapılmıştır. Hemen hemen tüm Latin Amerika ülkelerinde organik tarım yapılmakla birlikte gelişmişlik düzeyi

16

ülkeden ülkeye farklılık göstermektedir. Uruguay, Meksika ve Arjantin organik tarım alanı oranının en yüksek olduğu ülkelerdir.

Birkaç ülke haricinde Latin Amerika ülkelerinde organik tarımsal üretim için hükümetler tarafından doğrudan sübvansiyon ve parasal destekler verilmemektedir.

Brezilya, organik ürünlerin üretimi, araştırma yapılması, dernek kurulması, pazarlama ve ticaret konularında teşvik etmek amacıyla Bakanlıklar arası “Pro Organic Plan” yayımlanmıştır.

Bolivya’da ise “ekolojik üretimin geliştirilmesi ve ulusal kontrol sisteminin yapılandırılmasının teşvik edilmesi” için bir eylem planı hazırlanmıştır. Costa Rica’da araştırma ve eğitim için yasal fonlar bulunmaktadır.

Latin Amerika’da “ihracat” organik sektörünün en önemli faaliyeti olarak görülmektedir. Merkezi Amerika’da kahve çekirdeği ve muz, Paraguay’da şeker ve Arjantin’de et ve hububat ithalatçı ülkelerin talebi doğrultusunda üretilen ve ticareti yapılan ürünlerdir.

15 ülke organik tarım konusunda yasal düzenlemeye sahip olup, üç ülkede de yasal altyapı geliştirilmektedir. Costa Rica ve Arjantin AB üçüncü ülkeler listesinde yer almaktadır.

2.1.1.5. Kuzey Amerika

Kuzey Amerika’da yaklaşık olarak 2.2 milyon hektarda organik tarım yapılmakta olup, bu alan toplam tarım yapılan alanların yaklaşık %0.6’sına denk gelmektedir. 12.000’e yakın sayıda çiftlikte üretim yapılmaktadır. Diğer kıtalarla karşılaştırıldığında Kuzey Amerika organik tarım alanların artışı sağlamında %30’luk bir artışla en büyük artış olan kıtadır.

ABD pazarında giderek daha fazla ürün piyasaya sürülmekte ve USDA tarafından akredite olan sertifikasyon kurumlarının sayısı da giderek artmaktadır. Organik ürünlerin uluslararası ticaretinin kolaylaştırılması konusunda çalışmalar yapılmaktadır.

The World of Organic Agriculture Statistics and Emerging Trends isimli yayına göre 2006 yılı itibariyle 17 milyar ABD dolarlık pazar hacmine ulaşan Kuzey Amerika pazarı, küresel bazda pazardaki satışların %45’inin gerçekleştiği kıtadır. Sağlıklı ve besleyici gıdalara olan tüketici talebinin ve dağıtım kanallarının artması pazarın büyümesindeki en önemli nedenlerdir.

ABD’de “Ulusal Organik Program” 2002 yılında yürürlüğe girmiş olup, Kanada ise 1999’dan beri gönüllü ve yasal düzenlemelerle desteklenmeyen bir organik standarda sahipti. Fakat, 2008 yılının sonunda (14 Aralık), Kanada Organik Ürün Düzenlemeleri tamamıyla yürürlüğe girdiğinde bu durum değişecek olup, Kanada’da satılan tüm ürünler Kanada standartlarına göre sertifikalandırılacak ve Kanada Organik Ofisi (Canada Organic Office) tarafından tanınan akreditasyon kuruluşunca akredite edilecektir.

17

2.2. DÜNYADAKİ STANDARDLAR VE DÜZENLEMELER

İlk uluslararası standard 1980 yılında IFOAM tarafından basılmıştır. İlk kanuni düzenlemeler ise yine 1980 yılında Avrupa Ülkelerinde (Ör. Avusturya, Fransa) geliştirilmiştir. Bilindiği gibi, 1991 yılında Avrupa Birliği 2092/91 sayılı AB düzenlemesi yasalaşmıştır. Söz konusu düzenleme ile üretim standardları, etiketleme ve kontrol standardları ve uluslar arası ticaret ile ilgili standartları oluşturulmuştur. Avrupa’da, Latin Amerika ve Asya’da birçok ülke kendi mevzuatlarını 1990’ların ortalarında yayımlamıştır. 1999’da Codex Alimentarius organik bitkisel üretim için ilk rehberi hazırlamıştır. 2001 yılında rehbere hayvansal üretim de eklenmiştir. 2002 yılında ABD’de Birleşik Devletler Ulusal Organik Programı yürürlüğe girmiş olup, Çin’de ise mevzuat 2005 yılında tamamlanmıştır. 2006 yılında Kanada ve Paraguay mevzuatlarını oluşturmuşlardır.

2092/91 sayılı AB Organik tarım düzenlenmesinin revizyonuna 2005 yılında başlanmış olup, 12 Haziran 2007’de Avrupa Tarım Bakanları yeni organik üretim ve etiketleme mevzuat ana başlıkları konusunda mutabık kalmıştır. 20 Temmuz 2007’de yayımlanan yeni düzenleme, üreticiler ve tüketiciler için sade ve kolay anlaşılır bir şekilde hazırlanmıştır. Yeni kurallar, organik üretim için temel kurallar, ilkeler ve amaçlardan oluşan tam bir set oluşturmakta ve daha istikrarlı bir kontrol sistemi ile kalıcı bir ithalat rejimini de içermektedir.

AB organik logosunun kullanımı zorunlu olarak, ancak ulusal ve özel logolar da AB logosu ile birlikte kullanılabilecektir. Ürünlerin üretildiği yerler tüketicilerin bilgilendirilmesi amacıyla etiket üzerinde belirtilmesi zorunlu hale getirilmiştir. Gıdaların organik logosu taşıyabilmeleri için en azından içeriğinin %95’inin organik olması gerekmektedir. GDO’nun kullanımı yasal olmaya devam etmektedir. Yeni düzenleme ile izin verilen GDO’ların kazaen varlığı için belirlenen limit %0.9 olup, bu oranın organik ürünler için de geçerli olacağı açıklığa kavuşturulmuştur. Organik tarımda kullanılmasına izin verilen maddeler listesinde bir değişiklik yapılmamıştır. Yeni düzenleme ile organik su ürünleri, şarap, deniz yosunu ve maya için de temel kurallar oluşturulmuştur.

Yeni AB düzenlenmesi ile yukarıda belirtilenlere ek olarak;

Organik olmayan ürünleri de kullanılan organik maddelerin içerik bölümünde belirtilmesine izin verilmiştir.

Düzenleme kantin ve restoranları kapsamamakta ancak üye devletlerin sektörü düzenlemelerine izin verilmektedir. Bu konu 2011’e kadar AB düzeyinde yeniden gözden geçirilmek üzere askıya alınmıştır.

İthalat rejimi ile üçüncü ülkeler AB pazarına ihracat yaptıklarında AB üreticileri ile aynı ya da denk koşullara tabi olacaklardır.

AB logosu taşıyan ithal ürünlerde dahil olmak üzere tüm ürünlerin nerede üretildiği bilgisi ürün üzerinde yer alacaktır.

Yeni AB organik düzenlemesi 1 Ocak 2009 tarihinde yürürlüğe girecektir.

18

2.2.1. AB İthalat Prosedürleri

2006 yılı Aralık ayı sonunda AB organik ürünlerin ithalatı ile ilgili yeni mevzuatı yayınlamıştır. Yeni ithalat mevzuatında “Üçüncü Ülke Listesi” sistemi geçerliliğini sürdürmektedir. Yeni mevzuattaki yönetmeliklerin 2008 yılında uygulamaya geçeceği düşünülmektedir. Yeni ithalat yönetmeliğinin uygulamaya konulmasında bir gecikme yaşanacak ve ancak 2010 yılında tamamıyla uygulamada olacaktır.

AB’ye ürün ithalatı yapmak için, ürünlerin bir kontrol kuruluşu tarafından veya Avrupa Komisyonu tarafından tanınan bir otorite tarafından sertifikalandırılmış olması zorunluluğu vardır.

2.3. DÜNYADA SERTİFİKASYON VE AKREDİTASYON

Öncelikli olarak sertifikasyon ve akreditasyon bir araç olarak ticaretin artmasına pazarın gelişmesine ve “güven” konusunun gelişmesine hizmet etmektedir. Sertifikasyon ve akreditasyon mekanizmaları hızlı bir şekilde gelişmektedir.

Codex Alimentarius, organik bölümünde, ortak uluslararası temel kurallar ülkeler için tanımlanmaktadır. AB ve Amerika Birleşik Devletlerinde organik düzenlemeler yasalaşmış ve uygulamaya konulmuştur. Ülkeler spesifik düzenlemeler eklemiştir.

Özel sektör standardları, IFOAM’ın Temel Standardına dayanmaktadır. IFOAM Temel Standardı, geçmişte ve günümüzde Codex ve ülkelerin kendi mevzuatları için bir referans oluşturmaktadır.

Halihazırda 65 ülkenin organik düzenlemesi uygulamada olup, 18 ülke kanun taslakları üzerinde çalışmaktadır.

AB, ABD ve Japonya gibi önemli tüketim ve ithalat pazarları kanun oluşturmada öncü ülkeler arasında olup, Hindistan, Çin ve Brezilya gibi ülkeler bu yolda devam eden ülkeler arasındadır. Uygulamada olan sistemler birbirinden farklı bile olsa, tüm aşamalardaki kontrol ve denetleme işi tüm denetçi ve sertifika veren kişilerin değerlendirildiğini ve akredite edildiğini garanti etmelidir.

Kontrol ve sertifikasyon akredite edilir ya da en azından devlet kurumları tarafından kanuna uygun olarak denetlenir.

Bunlara ek olarak, özellikle organik pazarın gelişmiş olduğu ülkelerde pek çok özel standard ve etiketleme kuralları mevcuttur. Dünyada özel standartlara ve/veya kanunlara göre sertifika veren kayıtlı 395 sertifikasyon kuruluşu mevcuttur. Bununla birlikte, kuralları tanımlamak yeterli olmamaktadır. Ürünlerin dolaşımına izin veren uluslararası denkliği garanti eden minimum bir standardın oluşturulması gerekmektedir.

Sertifikasyon ve akreditasyon sistemleri arasında tanıma ve kabul etme konusundaki eksiklikler, ticaretin artırılması pazarın ve güvenin geliştirilmesi amacı ile çelişmektedir.

19

Günümüzde mevcut ve farklı sistemler ticarette teknik bir engel yaratmakta olup, üreticiler farklı düzenlemelere sahip pazarlara girmek istediklerinde ürünlerine birden fazla sertifika almak zorunda bırakılmaktadır. Bu işlemler, ne üretici için ne de tüketici için herhangi bir katma değer yaratmamasının yanında bürokratik işlemleri de artırmaktadır.

2.4. ORGANİK ÜRÜNLERİN İHRACATINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

Özellikle gelişmiş ülkelerde organik ürün tüketiminin gün geçtikçe artış göstermesi bu sektöre birçok üreticinin sıcak bakmasına neden olmuştur. Fakat organik ürün üretimi için belirli bir geçiş sürecinin bulunması ve bu ürünlerde tüketici güveninin sağlanmasının önemi, bu yatırımın uzun vadeli olmasını ve bu yüzden dikkatle planlamasını gerektirmektedir.

Firmanın ulaşmak istediği genel ekonomik hedeflerinin (kar, yatırım, üretim, ihracat vb.) yanı sıra organik ürünlerde çevresel faktörler de önemli bir yer tutmaktadır. İhracat pazarlarında tutunabilmenin en önemli faktörlerden birisi tüketiciyi söz konusu ürünün organik olduğuna ikna etmek olup, bu bağlamda sertifikasyon ve bu sertifikasyonun şartlarını yerine getirmektir. Organik ürün tercihinde ortaya çıkan başka bir unsur da firmanın sosyal/toplumsal sorumluluğu olup, bu çerçevede çevreye olan duyarlılığı, işçi haklarının gözetilmesi, toplumsal sorunlara bakışı gibi özelliklerdir. Organik ürün tüketicisi çoğunlukla firmaların bu konulardaki yaklaşımını bilmek istemekte ve bu konuları uzun vadeli karşılıklı güvenin ilk aşaması olarak görmektedir. Gelişmiş ülke pazarlarındaki tüketiciler bu yüzden organik ürünleri satın almadan önce firmaların kendilerinin belirlemiş oldukları kriterleri yerine getirip getirmediğine dikkat etmektedir.

Bu bağlamda, ihracatçı firmanın ekonomik hedeflerine ulaşmasının yanı sıra, şu önceliklerin de dikkate alınmasında fayda görülmektedir.

1 Standartların yerine getirilmesi sırasında firmanın ekolojik ve sosyal amaçlarının ortaya konulması,

2 Niş marketlerinin ortaya çıkarılıp, firma için potansiyelinin belirlenmesi, 3 Uzun vadeli müşteri kazanmak ve bu müşterilerin koruması.

2.4.1. İhracat Potansiyelinin Belirlenmesi

İhracat potansiyelinin belirlenmesi iki aşamada gerçekleştirilebilmektedir.

• Firmanın kendi ihracat potansiyelinin belirlenmesi (güçlü/zayıf yanları, organizasyon vb.)

• Hedef pazarındaki potansiyelin araştırılıp, firma hedefleriyle uyuşup uyuşmadığının

saptanması.

20

2.4.1. 1. Firmanın İhracat Potansiyelinin Belirlenmesi

Firmanın ihracat potansiyelinin belirlenmesi için aşağıdaki soruların yanıtlanması ve bu bağlamdaki güçlü/zayıf yönlerini tespit edilmesi faydalı görülmektedir.

• Yönetici ve çalışanlar ihracat konusunda eğitimli mi?

• İhracat konusunda eğitim nerede ve nasıl sağlanabilir? İhtiyaç duydukları bilgiyi nereden

sağlayabilirler?

• Çalışanların yeterli yabancı dil bilgileri mevcut mu?

• Firmada yabancı ülkelerle iletişimin sağlanması için gerekli altyapı mevcut mu? (faks, e

mail vb.)

• Firmanın şirket imajın, temsil edecek malzemeleri mevcut mudur? (logolu/antetli mektup

kağıtları vb.) ?

• Firmanın iyi tasarlanmış ve çeşitli yabancı dillerdeki fiyat listesi ile firmanın geçmişinin

anlatıldığı dökümanları mevcut mudur?

Firmanın üretim kapasitesi ile ilgili sorular :

• Üretim yöntemleri müşteri taleplerini yerine getirecek (kalite, ürün spesifikasyonları vb.)

düzeyde midir?

• Üretim bölgesinin durumu iyi midir?

• Taleplerin artması durumunda firma bu talebi karşılayacak düzeyde midir?

Firmanın finansal yapısı ile ilgili sorular :

• İhracatı gerçekleştirmek için yapılacak yatırım için ne kadar sermaye gerekmektedir?

• Gerekli sermayenin ne kadarı firmanın kendisi tarafından karşılanacaktır?

• Gerekli sermayenin kalanı nereden temin edilecektir?

• Alınacak kredinin maliyeti ne kadardır? Bu krediyi alabilmek için gerekli prosedürler

nelerdir?

21

2.4.2. Hedef Pazardaki Potansiyelinin Belirlenmesi

Hedef pazardaki durumun firmanın çıkarlarına uygun olup olmadığının tespiti için iki farklı analiz yapılması gerekmektedir.

• Hedef ülke analizi

• Hedef ülkedeki pazar analizi

2.4.2.1. Hedef Ülke Analizi

Hedef ülkelerde temel bazı ekonomik verilerin incelenmesi, söz konusu ülkenin potansiyeline ilişkin bazı önemli ipuçları sağlayabilmektedir.

Genel Ekonomik Ver iler

• Gayri safi milli hasılanın büyüklüğü,

• İşsizlik oranı

• Enflasyon vb.

Demografik Bilgiler

• Nüfus

• Şehirleşme oranı (şehirlerde yaşanan tüketiciler, organik ürünlere daha fazla ilgi

göstermektedir.)

• Aile ve hane sayısı

• Altı yaşından küçük çocuğa sahip olan ailelerin sayısı, hangi bölgelerde yaşadıkları

• 35 yaşın altındaki kişilerin yüzdesi

• Sağlığına dikkat eden yaşlıların yüzdesi

• Toplumsal sağlık durumu (obezite, kalp hastalıkları vb.)

• Kişi başına gelir

• Gelir dağılımının yapısı

Ayrıca, tüketici eğilimleri ve motifleri ile ilgili bilgi de demografik bilgilerin yanısıra gerekli olabilmektedir.

Pazara Gir iş Bilgiler i

• Gümrük vergileri ve kotalar

22

• İthalat lisans uygulamaları

• Gıda ithalatı için genel prosedürler

• Organik gıdaların ithalatı için gerekli şartlar (sertifikasyon vb.)

2.4.2.2. Hedef Ülkedeki Pazarın Analizi

Pazar potansiyelinin tespit edilmesi için aşağıdaki soruların yanıtlanması faydalı olabilmektedir.

• Firmanın ürettiği ürün/ürünleri satın alan veya işleyen hangi ithalatçılar vardır?

• Bu ürünler hangi dağıtım kanalları aracılığı ile satılmaktadır.

• Ürüne ilgi gösterebilecek başka dağıtım kanalları mevcut mudur?

• Söz konusu ürüne ilişkin talep mevcut mudur? Bu talep azalmakta veya artmakta mıdır ?

• Pazarda rekabet şartları nasıldır?

• Pazarda ihracatçıya hangi fiyatlar ödenmektedir?

• Kaliteye ilişkin özel şartlar mevcut mudur?

• Nakliye ve ödeme nasıl yapılmaktadır?

Çeşitli ticareti geliştirme kuruluşları, üretici ve ithalatçı ile irtibata geçmek yoluyla bu bilgiler temin edilmektedir. Bunların dışında Biofach (NürnbergAlmanya), Biofair (San Jose Kosta Rika) vb. fuarları ziyaret etmek pazar potansiyelinin değerlendirilmesi bakımından önemli olabilmektedir.

Pazarların çok dinamik olması nedeniyle, pazarı yakından gözlemek ve bu gözlemler çerçevesinde değerlendirmelerde bulunmak, firma için son derece önemlidir. Yine, pazarda talep gören ürünleri tespit edip, firmanın gerektiğinde buna yönelik ürün adaptasyonu gerçekleştirmesi veya adaptasyon yapmadan pazara girme kararı yine değerlendirilmesi gereken bir konu olarak ortaya çıkmaktadır. Bu bağlamda üründe yapılabilecek değişiklikler ürünün sahip olduğu özellikler çerçevesinde gerçekleştirilebilmektedir:

Kalite: Tazelik, büyüklük, tat, raf ömrü, ürünün içeriği vb.

Ürünün Bulunabilir liği: Toplam üretim, mevsimsellik

Ambalaj: Tane/ağırlık başına birim, ambalaj malzemesi, sunum (kuru, dondurulmuş,

aseptik vb.)

Nakliye Koşullar ı: Gemi, hava yolu vb.

Çevr e ile İlgili Konular : Doğal kaynakların korunması, kullanılan enerji, ambalajlama

vb.

Sosyoekonomik konular : işçi hakları, ücretlendirme politikalar vb.

Etiketlenme: Firmanın kendi markası, alıcının markası vb.

23

Ürün Adaptasyonu Çerçevesinde Cevaplanması Gereken Sorular :

• Ürünün zayıf ve kuvvetli yanları nelerdir?

• Ürünü kim almak istiyor?

• İthalatçı ve tüketicinin ürün ile ilgili talepleri nelerdir?

• Ürün adaptasyonu için neler gereklidir?

• Ürün adaptasyonu için gereken maliyet ne kadardır?

• Ürün adaptasyonu ilk planda yapılmayacaksa, ürünü hangi alternatif pazarlara sunmak

mümkündür?

2.4.2.2.1. Dağıtım Kanalının Seçimi

İhraç edilecek ürün çeşitli yollarla hedef ülkeye ulaşabilmekte, ürün doğrudan veya çeşitli aracılar itibariyle tüketicinin beğenisine sunulabilmektedir. Organik ürünler ile ticaret uzun vadeli bir strateji gerektirdiğinden, ihracatta seçilecek firma ile uzun vadede ticari ilişkilerin sürdürülmesi önem arz etmektedir. Bu çerçevede cevaplanması gereken sorular ise şunlardır:

• Hedef pazardaki firmanın büyüklüğü ne kadardır? (müşteri sayısı, kar vb.)

• Söz konusu firma hangi ürünleri satmaktadır?

• Bu ürünlerin satışı nasıl gerçekleştirilmektedir? Hangi dağıtım kanalları kullanılmaktadır?

• İthalatçı firmanın imajı nasıldır?

• İthalatçı firma müşterilerine ne gibi hizmetler sağlamaktadır?

• İthalatçı firma reklam yapmakta mıdır?

• İthalatçı firmanın depolama, lojistik, iş anlaşmaları nasıldır?

• İhracatçıya teklif ettiği fiyatlar ne kadardır?

• İthalatçı firma ödemeyi ne şekilde gerçekleştirmektedir?

• İthalatçı firma güvenilir midir? İş çevrelerinde firma ile ilgili ne gibi duyumlar mevcuttur?

• İthalatçı firma tüketiciyi ihracatçı hakkında yeterince bilgilendirecek mi? Bunun için

ihracatçı firmanın ayrıca bir faaliyette bulunması gerekiyor mu?

24

3. HEDEF PAZARLAR

3.1. RUSYA FEDERASYONU ORGANİK ÜRÜNLER PAZARI

3.1.1. Yurtiçi Talep

Pek çok Rus tüketici organik ürün satın almayı tercih etmektedirler. 2005 yılında, bir Pazar araştırması firması olan Comcon, şehirlerde yaşayan Rusların % 56’sının “eco ürünler” için daha fazla ödemeye hazır olduğunu tespit edilmiştir. (Eco ürünler ilaç kalıntısız anlamında kullanılmıştır.) 2007 yılında şehir nüfusunun yaklaşık 103 milyon olduğu düşünüldüğünde hemen hemen 50 milyon kişi organik ürünlerle ilgilenmektedir.

Sağlıklı gıdalar (Healthy Food) için daha fazla ödemeye, düşük gelir seviyesindeki kişilerin % 37’si, yüksek gelir seviyesindeki kişilerin ise % 78’i razı bulunmaktadır.

Bir pazarlama ajansı olan “CUS Consulting” Ekim 2005’de yaptığı bir araştırmada büyük süpermarket müşterilerinin % 65’inin katkı maddesi ihtiva eden ürünleri satın almayı reddettiğini saptamıştır.

Rusya’da organik ürünlere olan talep artmaktadır. Comcon’a göre, 2000 yılından 2005 yılına gelindiğinde Moskova’da organik ürünler satın almak için daha fazla ödeme yapmaya istekli olan tüketicilerin Moskova’da % 21 oranında, tüm yurt çapında ise % 10 oranında arttığı saptanmıştır.

Süpermarket sahipleri, karar alırken organik ürünlere karşı artan talebi göz önünde bulundurmaktadırlar. “Grunwald” (Moskova’nın tek her şey organik marketi) ikinci marketini Moskova’nın ortasında, üçüncüsünü ise üst düzeye hitap eden ve şehir dışında yer alan bir yerde açmayı planlamaktadır. “Globus Gurmet” (Moskava ve St. Petersburg’da yüksek gelir grubuna hitap eden bir süpermarket) Rusya’da 1 milyonun üzerinde nüfusa sahip şehirlere açılmayı planlamaktadır.

3.1.2. Organik Ürün Tüketici Profili

Geçmişte Rus tüketiciler fiyata çok fazla duyarlıydılar. Ancak, günümüzde artan gelir düzeyi yeni bir grup ortaya çıkarmıştır ve bu grup, sağlıklı ürünler satın almak için daha çok harcamaya meyillidirler. Comcon’a göre “eco” ürünlerin en önemli tüketici kitlesi aşağıda belirtilmektedir:

1 25 – 45 yaş arasında olanlar 2 Eğitim düzeyi yüksek olanlar 3 Orta sınıf 4 Moskova ve St. Petersburg’da ikamet eden kişiler

Aşağıda yer alan faktörler ise tüketicilerin organik ürünler talebini etkileyen unsurlardır:

1 Daha yüksek harcanabilir gelir

25

2 Sağlık ile ilgili kaygılar 3 Çocuklarının sağlığı ile ilgili kaygılar 4 Ücretsiz tıbbi hizmetlerin azalması 5 Bioteknoloji ürünü gıdalarla ilgili olumsuz bilgi yayımı 6 Paketlenmiş ürünlerdeki sağlıksız bileşenlerle ilgili yapılan olumsuz bilgi yayımı 7 Konvansiyonel tarım ile ilgili olumsuz bilgi yayımı 8 Organik yaşam biçiminin moda olduğu ile ilgili olarak Batı kültüründen gelen yayınlar

Rusya’da yaşayan yabancı uyruklu kişiler organik ürünlere olan talebi artırmaktadır. Örneğin, Grunwald müşterilerinin % 10’unu yabancı uyruklular oluşturmaktadır.

3.1.3. Organik Ürün Arzı

Rusya, yurt içinde satılan organik ürünlerin büyük kısmını ithal etmektedir. Vitrina Yayınevi’ne göre, organik ürün ithal eden ve dağıtımını yapan firma sayısı 2004 yılında 10 iken 2005 yılında bu rakam 40’a yükselmiştir. Bazı Rus üreticiler organik ürün ihraç etmektedirler, ancak Grunwald bu firmaların arzının Moskova’daki mağazalarda satılamayacak kadar az olduğunu belirtmektedir. Grunwald ve Globus Gurmet’e satılan ürünlerin pek çoğu AB ülkelerinden (özellikle Almanya, İngiltere, Fransa ve Belçika’dan) ithal edilmektedir.

“ARMI Marketing Agency” tarafından yapılan araştırmada tüketicilerin % 74’ünün organik ürünleri süpermarketten, % 13’ünün uzmanlaşmış mağazalardan (specialized store), % 13’ünün eczanelerden satın aldığını göstermiştir.

3.1.4. Dağıtım Kanalları

3.1.4.1. Süpermarketler

Süpermarketlerde çok çeşitli organik ürünler bulunmaktadır. Genellikle organik ürünler için ayrı bölümler oluşturulmuştur. Globus Gurmet’in müşterilerinin % 2 ile % 5’i arası özellikle organik ürün talep etmektedir ve bu oran yükselmektedir.

3.1.4.2. Uzmanlaşmış Mağazalar (Speciality Stores)

Grunwald Moskova’nın tek sadece organik ürünler satan mağazasıdır. Grunwald’da alışveriş yapan kişilerin % 80’i organik ürünler satıldığı için burayı tercih etmektedirler. Grunwald’da el yapımı çikolata, paketlenmiş manav ürünleri, kozmetik malzemeleri gibi pek çok organik ürün bulunmaktadır. Bu sektörün Rusya’da büyüme potansiyeli bulunmaktadır. Berlin’de 3 milyon civarında kişi yaşamasına rağmen 360 tane sadece organik ürünler satan mağaza bulunurken, Moskova’da 10 milyonun üzerinde kişi yaşamasına rağmen sadece 1 tane tüm ürünlerin organik olduğu mağaza bulunmaktadır.

3.1.4.3. Eczaneler

26

Eczanelerde sadece bazı organik ürünlerin satışı yapılmaktadır. Organik diabet ürünler, düşük kalorili ürünler, bebek gıdaları, kozmetik ürünler vb. ürünler satılmaktadır.

3.1.4.4. Spor Merkezleri

Organik kek, çay, meyve suları gibi limitli sayıda ürünlerin satışı yapılmaktadır.

3.1.5. F iyatlar

Organik ürün fiyatları konvansiyonel ürünlerle karşılaştırıldığında oldukça yüksektir. Globus Gurmet’e göre, Rusya’da organik ürünler konvansiyonel ürünlerden % 20 ile % 50 arasında daha pahalıya satılmaktadır.

FAS Moskov tarafından Temmuz 2008’de yapılan fiyat araştırması aşağıda belirtilmektedir. Burada yer alan Grunwald ve Globus Gurmet kalite ve müşteri hizmetine önem veren mağazalardır. Kruglosutochno pahalı bir süpermarket, Ramstor ise pek çok çeşitte ürünlerin bulunabildiği bir süpermarkettir.

Seçilen organik ürünlerin fiyatları % 14 ile % 85 arasında değişen oranlarda eşdeğer ürünlere göre pahalıdır. Eğer ürün ithal edilmişse çok büyük fiyat artışları görülmektedir. Örneğin ithal organik süt, konvansiyonel ve yurtiçinde üretilmiş süte göre % 447 oranında daha pahalıya satılmaktadır.

Tablo 6: Bazı Organik Ürünler in Fiyatlar ı

ÜRÜN MENŞEİ ÜRETİCİ SATILAN MAĞAZA

MİKTAR FİYAT ($)

Süt Almanya Söbbeke Grunwald 1 litre 10,84 Elma Almanya Bilinmiyor Grunwald 6 tane 18,42 Erik İspanya Bilinmiyor Grunwald 12 tane 28,32 Patates Almanya Bilinmiyor Grunwald 10 tane 14,44 Domates İtalya Bilinmiyor Grunwald 6 tane 14,87 Sarı biber Almanya Bilinmiyor Grunwald 2 tane 38,13 Kahvaltı çayı ABD Revolution Globus Gurmet 30 gr 16,72 Earl Grey Çay ABD Revolution Globus Gurmet 30 gr 16,25 Yeşil çay ABD Revolution Globus Gurmet 44 gr 25,12 Vücut losyonu ABD Duchy

collection Grunwald 250 ml 41,43

Vücut losyonu ABD Erbaviva Grunwald 175 ml 45,11 Şampuan ABD Duchy

collection Grunwald 200 ml 41,43

Şampuan ABD Aubrey Grunwald 325 ml 28,06 Traş kremi ABD Aubrey Grunwald 177 ml 21,85 Traş kremi ABD Aubrey Globus Gurmet 177 ml 24,69 Kaynak: Fas USDA

27

Tablo 7. Rusya: Bazı Konvansiyonel Ürünler in Fiyatları

ÜRÜN ÜRETİCİ MAĞAZA MİKTAR FİYAT ($) Süt Ostankinskoye Ramstor 1 litre 1,50 – 2,01 Süt Ostankinskoye Kruglosutochno 1 litre 2,43 Elma Bilinmeyen Ramstor 6 adet 4,27 – 5,13 Erik Bilinmeyen Kruglosutochno 7 adet 14,52 Patates Bilinmeyen Kruglosutochno 16 adet 4,27 Domates Bilinmeyen Ramstor 6 adet 7,69 Yeşil biber Bilinmeyen Kruglosutochno 2 adet 12,09 Kahvaltı çayı Greenfield Kruglosutochno 50 gr 3,63 Earl Grey Çayı Ahmad Tea Ramstor 50 gr 2,01 Earl Grey Çayı Lipton Ramstor 37,5 gr 2,48 Yeşil çay Ahmad Tea Ramstor 50 gr 2,14 Yeşil çay Ahmad Tea Kruglosutochno 40 gr 3,29 Vücut losyonu Dove Ramstor 250 ml 9,83 Şampuan Dove Ramstor 200 ml 4,66 Kaynak: FAS USDA

Tablo 8. Rusya’daki Bazı Organik ve Konvansiyonel Ürünler in Fiyat Farkı

ÜRÜN ORTALAMA ORGANİK FİYAT

ORTALAMA KONVANSİYEL FİYAT

BİRİM ORTALAMA FİYAT FARKI

Süt 10,84 1,98 litre % 447 Elma 3,07 0,78 tane % 294 Erik 2,36 2,07 tane % 14 Patates 1,44 0,27 tane % 433 Domates 2,48 1,28 tane % 94 Yeşil biber 19,07 6,05 tane % 215 Kahvaltılık çay 0,56 0,07 gram % 700 Earl Grey Çay 0,54 0,06 gram % 800 Vücut losyonu 0,21 0,04 ml % 425 Şampuan 0,11 0,02 ml % 450 Kaynak: FAS USDA

3.1.6. Gelecekte Görülebilecek Gelişmeler

Rus devleti yakın zamanda ulusal organik standartları belirlemiştir. Ancak, yurtiçi organik sertifikasyona henüz geçilmemiştir. Şu an, Rus üreticiler batılı denetleme kuruluşları tarafından bu ülkelerin standartlarına göre sertifika alabilmektedirler. Sertifika talebinde bulunan firmalar, Avrupa Birliği, Amerika ya da Japon standartlarına göre sertifika alabilmektedir. Eğer Rusya ulusal sertifikalandırma kuruluşları oluşturursa, Rus organik ürünleri için yurtiçi ve ihraç pazarları hızla büyüyebilecektir.

3.1.6.1. Sertifikalandırma İşlemlerinin Etkileri

28

3.1.6.1. 1. İthalata Etkileri

Rus devleti ulusal sertifikalandırma prosedürünü oluşturursa, Rus ürünleri, ithal organik ürünlere göre çok daha ucuz kalacaktır. Globus Gurmet, bu durumda bazı ürünleri, ithal organik ürünlerin yarı fiyatına satabileceklerini tahmin etmektedir. Grunwald göre; organik süt Almanya’dan ithal edilene göre 1/3 oranında daha ucuz olacaktır.

Rus tedarikçiler organik pazarına girdikçe yabancı organik üreticiler rekabetçiliği koruyabilmek için fiyatlarını düşürmek zorunda kalacaklardır. Aksi durumda, pazar paylarını kaybedecekler ve ithalat düşmeye başlayacaktır. Bu durumda pazara hakim pek çok Avrupa Birliği üyesi ülke ihracatçısı olumsuz yönde etkilenecektir. Diğer taraftan, Amerikalı ihracatçılar öncelikle organik çay ve organik kozmetik ürünler sattıkları için Rus üreticilerin bu sektörlere ilk etapta yönelmesi beklenmemekte ve rekabet ortamının Amerikalı ihracatçılar için oluşmayacağı düşünülmektedir.

İki önemli faktör organik Rus ürünlerinin ithal ürünlerden daha ucuz olmasını sağlayacaktır. Bunlardan ilki; ithal ürünler için var olan lojistik engellerdir. Globus Gurmet’e göre lojistik Avrupa Birliği ülkelerinden ithal edilen ürünlerin pazara girmesini zorlaştıran en önemli faktördür. İkincisi ise, sertifikasyon maliyetleridir. Uluslararası denetim kuruluşları yerel denetim kuruluşlarına göre çok daha yüksek ücretler talep etmektedirler. Örneğin, Şili’de yerel bir sertifikasyon kuruluşu olan CCO bir günlük denetim için kişi başı 187 US $ talep ederken, Arjantinli bir sertifikalandırma kuruluşu olan Argencert 450 US $ talep etmektedir.

Globus Gurmet ve Grunwald yerel sertifikasyon maliyetlerinin uluslararası sertifikasyon maliyetlerine göre çok daha ucuz olacağı konusunda ortak görüşe sahiptirler. Uluslararası denetim maliyetleri bazı Rus üreticilerin sertifikalanmasında caydırıcı etki göstermiştir. Sebze üreticisi olan “Balaya Dacha” süt üreticisi olan Rukoe Moloko bu tür firmalara örnek olarak gösterilebilir.

3.1.6.1.2. İhracata Etkileri

Avrupa Birliği, Amerika ve Japonya’nın farklı organik standartları bulunmaktadır. Örneğin, Avrupa Birliği ülkelerinde organik ve konvansiyonel ürünlerin aynı tarlada yetiştirilmesine müsaade edilmezken Amerika için böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır.

“Russian Regional Environmental Center”a göre; Rus organik ürünler standartları Avrupa Birliği, ABD ve Japon gereklilikleri ile uyumlu olacak ve bu sayede her üç pazara da Rus organik ürünlerinin ihracatı uygun hale gelecektir.

Standartların Avrupa Birliği ile denk hale getirilmesi ihracatı önemli ölçüde etkileyecektir. Avrupa Birliği, Rusya’nın en önemli organik ürün ihraç pazarı olarak görülmektedir. Eğer, Rus hükümeti Avrupa Birliği ile bir denklik anlaşması yaparsa, Rusya Avrupa Birliği’nin ihracat için sertifikalandırılmış üçüncü ülkeler listesinde yer alacaktır. 2006’dan beri sadece 9 ülke bu listeye girebilmiştir. Bu ülkeler; Arjantin, Avustralya, Kosta Rika, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, İsrail, Yen, Zelanda ve İsviçre’dir. Bu listede yer almak bürokrasiyi azaltacak ve ihracat prosedürlerini oldukça kolaylaştıracaktır.

29

Bazı Rus üreticileri, hali hazırda organik ürün ihracatı gerçekleştirmektedirler. Bu firmalar organik sertifikasyondan faydalanacaklardır. 2005 yılında, AGROSOFIA 30 organik sertifikalı Rus tarım arazisi olduğunu belirtmiştir. Bunlar çoğunlukla Karadeniz Bölgesi (Kursk, Belgorod, Tula), Sibirya (Omsk, Novosibirsk), Kuzey Batı Rusya (Arkhankelsk) ve Güney Rusya (Stavropol)’da yer almaktadır. Rusya’da, organik olarak karabuğday, darı, alfalfa, keten ve doğal olarak yetişen (üzümsü meyveler, mantar, sert kabuklu meyveler ve baharatlar) ürünler yetiştirilmektedir.

Avrupa Birliği ülkeleri dışında Rus organik ürünlerine pazar olabilecek başka ülkeler de bulunmaktadır. Örneğin Kanada, Rusya’dan üzümsü meyveler ithal etmektedir. Japonya sertifikalandırma sonrasında Rusya’dan organik balık ithal etmek için beklemektedir. Rusya’nın Uzak Doğu’da bulunan toprakları organik tarım için oldukça elverişli olup zengin Asya ülkelerine buradan ihracat yapabilecektir. Çin, Hong Kong, Malezya, Kore, Singapur ve Tayland organik ürünlere talebin arttığı önemli Asya ekonomileridir. Amerika da Rusya için potansiyel bir pazar olup, bazı Rus firmaları halihazırda Amerika’ya işlenmiş organik ürünler ihraç etmektedir.

3.1.6.1.3. Tüketiciler Üzerine Etkileri

Rusya’da tüketicilerin “organik etiketine” bakış açıları birbirinden farklıdır. Örneğin, Grunwald, tüketicilerin organik kelimesinin ne anlama geldiğini tam olarak anlamadığını fark etmiştir. Milli bir organik standarda sahip olunması ile tüketicilerin organik konusundaki bilinci artacaktır.

Ayrıca, milli bir sertifikasyon süreci tüketicilerin ürün etiketlerine olan güvenini artıracaktır. “CVS Consulting”e göre Moskovalı tüketicilerin % 38’i ürünlerin üzerindeki etiketlere güvenmemektedirler. Sertifikalandırma işlemi gerçekleşirse tüketicilerin organik etiketlemeye daha fazla güven duyacağı tahmin edilmektedir.

30

3.2. KORE CUMHURİYETİ ORGANİK ÜRÜNLER PAZARI

3.2.1. Üretim

Yerel olarak üretilen organik ürünler genel olarak bazı sebze, meyve ve tahıllardır. İşlenmiş organik ürünler Kore’de gelişme aşamasındadır ve ürün çeşitliliği sınırlıdır. Yerel olarak işlenen organik ürünlerin pek çoğunun ham maddesi ithaldir.

Tablo 9: Yerel ve İthal Organik Gıda Satışlar ı (2007)

Perakende Satışlar (Milyon $)

Büyüme Oranı 2006 – 2007 (% )

Organik Tar ımsal Ürünler Toplamı (a) 141.5 +27.0 Yerel 107.4 +17.9 İthal 34.1 +68.0

Organik İşlenmiş Gıdalar (b) 176.8 +24.6 Yerel 157,7 +27.6 (Yerel Hammaddeler – Yerel İşlenmiş) 19.8 +11.9 (İthal Hammaddeler Yerel İşlenmiş) 137.9 +30.2

İthal Bitmiş Ürün 19.1 +4.4 Toplam Organik (a+b) 318.3 +25.7 Kaynak: Korea, Republic of Organic Products Organic Market, USDA, FAS Atthache Report No: KS8037

3.2.2. İhracat

Çok sınırlı sayıda organik ürün ve tahıl ihracatı yapılmaktadır. Kore Devleti organik ürünlerin ihracata yönelik ürün grubu olarak gelişmesini sağlacak politikalar geliştirmeyi planlamaktadır.

3.2.3. İthalat

Tablo 10: İşlenmiş ve İşlenmemiş Organik Tar ım Ürünleri İthalatı (Miktar: Ton, Değer Milyon) Yıl 2004 2005 2006 2007

Sevkiyat Adeti

1,588 2,290 2,674 3,553(+33%)

İşlenmemiş 5,615 6,810 5,600 9,000(+61%)

İşlenmiş 4,400 7,090 11,300 16,000(+42%) Miktar

(Ton) Toplam 10,015 13,900 16,900 25,000(+48%)

İşlenmemiş $1.7M $3M $5M $7M (+40%)

İşlenmiş $12.6M $32.4M $27M $36M (+33%) Değer

(M) Toplam $14.3M $35.4M $32M $43M (+34%)

Kaynak: Korea, Republic of Organic Products Organic Market, USDA, FAS Atthache Report No: KS8037 Not:Fiyatlar CIF fiyatları olup, perakende fiyatlar genellilkle CIF fiyattan 2,53 kat fazla olmaktadır.

31

3.2.4. Tüketici Tercihleri

Organik ürünler için tüketim şekilleri değişim göstermektedir. Geçmişte, pek çok organik ürün küçük çocuklar, bebekler ve hastalar için satın almaktaydı. Bununla birlikte, gelirdeki artışla birlikte organik ürünlere talep genişlemeye ve tüm aile üyelerini kapsamaya başladı. Satın alma gücü en yüksek olan yaş grubu 3942 olup bu grup ortalama aylık 8.500 $ gelire sahiptir. Bu kişiler her alışverişlerinde ortalama 50 $’lık organik ürün satın almakta ve ORGA gibi seçkin ihtisaslaşmış marketlerden alışveriş yapmaktadırlar.

Kore’de nüfus hızla yaşlanmakta ve yaşlı kişiler için sağlıklı gıdalar çok önem kazanmaya başlamaktadır. Orta yaşın üstündeki “yeni yaşlılar” sağlıklı gıdalar tüketme konusuyla daha fazla ilgilenmektedirler. Bu grup, gıda alışverişini internetten yapabilmekte ve yakın gelecekte organik ürünler için en önemli potansiyel kitleyi oluşturmaları beklenmektedir. 5060 yaş grubundaki tüketiciler arasında evden alışveriş yapılan televizyon kanallarının ve internetin alışveriş için kullanımı artmaktadır.

Nüfusun sağlıklı ürünlere yönelişi tüm gıda sektörlerinde gözlemlenebilmektedir. Son zamanlarda yapılan bir araştırmaya göre, tüketicilerin % 61’i organik ürünleri sağlıkl ve gıda güvenliği gibi konulardaki endişelerden ötürü tercih etmektedirler.

Eskiden, Koreli tüketicilerde organik ürünlerin konvansiyonel ürünler kadar lezzetli olmadığına ilişkin bir düşünce bulunmakta ve organik ürün paketleri de çekici gelmemekteydi. Bununla birlikte, yakın zamanda üreticiler konvansiyonel ürünler kadar lezzetli ürünler üretmeye başladılar. Buna ek olarak, paket tasarımları da tüketicilerin taleplerine cevap verecek şekilde geliştirilmeye başlamıştır.

Organik ürün talebinde bulunan tüketici kitlesinin büyük çoğunluğu Seul şehir merkezinde ikamet etmektedir. Seul’de yaşayan kişiler genellikle daha yüksek gelire sahip, daha eğitimli ve lüks hayat stili ile daha fazla ilgilidirler.

Genelde hane alışverişi 3050 yaşları arasında bulunan bayanlar tarafından yapılmakta olup, özellikle bu kesim organik ürünlerde en önemli tüketici grubu oluşturmaktadır. Kadınlar organik ürünler ile bebek mamaları yoluyla tanışmış olup, şimdi diğer ürünlerin de organik olanlarının piyasada yayılmasını talep etmektedirler. Ayrıca eğitim seviyesi ve gelirin artması sonucu daha çok işlenmiş organik ürünler tercih edilmeye başlanmıştır. Yine batılı tarzı tüketim alışkanlıklarının gelişmesi ile unlu mamüller, et ve meyve tüketimi de yıllar itibariyle artmıştır.

Pek çok tüketici taze ya da işlenmiş organik ürünleri indirim marketlerden almaktadırlar (% 46). Bunun dışında, tarım kooperatiflerinden (% 22), ihtisaslaşmış marketlerden (% 11), köylü pazarlarından (% 7) ve büyük alışveriş merkezlerinden (% 6) organik ürünler satın alınmaktadır.

32

Tablo 11: Aylık Or talama Gıda Harcamalar ı ve EFA (Environmental Fr iendly Agriculture Çevre Dostu Tar ım) Gıda Harcamaları Aylık gelir 2.000 $’dan

düşük 2.000$

3.000$ arası 3.000 $

4.000$ arası 4.000$

5.000$ arası 5.000$

6.000$ arası Aylık

ortalama gıda harcaması*

350 $ 400 $ 440 $ 500 $ 540 $

Aylık ortalama EFA

gıda harcaması

90 $ (% 26) 106 $ (% 27) 120 $ (% 27) 160 $ (%32) 185 $ (%34)

Kaynak: Korea, Republic of Organic Products Organic Market, USDA, FAS Atthache Report No: KS8037 * Dışarıda yenen yemekler hariç

3.2.5. Pazarın Büyüklüğü

Organik tarım ürünleri için perakende sektörünün büyüklüğünün 318 milyon $ olduğu tahmin edilmektedir. Kore’nin artan milli geliri ve gıda güvenliğine yönelik bilincin artması ile organik pazarının büyüyeceği beklenmektedir.

Tablo 12: Pazar ının Büyüklüğü (2007)

İşlenmiş Gıda Tarım Ürünü İthal Yer li Toplam İthal Yerli Toplam Toplam

Değer (milyon $)

19.1 157,7 176,8 34,1 107,4 141,5 318,3

Pay (% ) % 6 % 49 % 55 % 11 % 34 % 45 % 100 Kaynak: Korea, Republic of Organic Products Organic Market, USDA, FAS Atthache Report No: KS8037

Yerli üretim işlenmiş organik ürünlerin pek çoğu ithal organik maddeler kullanılarak hazırlanmıştır. Genel olarak, buğday soya fasulyesi gibi ithal tarım ürünleri organik işlenmiş ürünler imal etmek için kullanılmaktadır.

Tablo 13: Kore’deki Organik Ürün Perakende Satışlar ı (2007)

Uzmanlaşmış Mağaza

İndirim Mağazası

Alışveriş Merkezi

Tarım Kooperatifi

Çok Katlı Mağaza Diğer Toplam

Mağaza sayısı

501 299 138 123 74 64 1.999

Pay (% ) 41.8 24.9 11.5 10.3 6.2 5.3 100 Kaynak: Korea, Republic of Organic Products Organic Market, USDA, FAS Atthache Report No: KS8037

Organik gıda ürünlerinin fiyatları konvansiyonel ürünlere göre çok farklı değildir. Bununla birlikte, işlenmiş organik ürünlerin fiyatları konvansiyonel organik ürünlerinkinden çok daha fazladır. Bu fiyat farkı organik ürün pazarının gelişmesini engellemektedir. Ancak, pek çok Koreli tüketici organik ürünlerin yararlarının bilincindedir ve bunun için daha çok ödemeye hazırdır.

33

3.2.5. 1. Pazara Giriş Stratejisi

Kore pazarına ürün tedarik eden pek çok organik ürün ithalatçısı/distribütörü bulunmaktadır. Bununla birlikte, ithalatçıların pek çoğu aynı ihracatçılarla çalışmakta ve bu durum benzer işlenmiş organik ürünlerin Seul’de görülmesine yol açmaktadır. İthalatçıların sayısı arttıkça, bu ithalatçıların tecrübeleri de artacak tedarikçilerden ürünleri doğrudan ithal edip perakendeci ve toptancılara dağıtımını yapacaklardır. Yerel ithalatçılara göre, Koreli tüketiciler Amerikan ürünlerini tercih etmektedirler. Ancak mevcut Amerikan ürünlerinin kısıtlı sayıda olmasından ötürü ithalatçılar Avrupa ve Avustralya’daki diğer tedarikçilere de tüketicilerin çeşit talebini karşılamak üzere dönmeye başlamışlardır.

Pazara yeni girecek olan ihracatçılar, ürünlerini ithalatçı/distribütörlere tanıtarak ya da henüz organik ürün ithal etmeyen ithalatçılarla temas kurarak ürünlerinin bilinirliğini artırabilirler. Bunun için, fuarlarda organik ürünlerin sergilenmesi önemli bir etki yapacaktır.

3.2.5.1.1. Tedarikçi Ülkeler

ABD, Kore’ye işlenmiş organik ürünlerin büyük çoğunluğunu tedarik etmektedir. Fakat bu durumun gelecekte değişmesi olasılığı bulunmaktadır. Amerikan organik ürünleri için, üründe GMO bulunması önemli bir engeldir. Avrupalı tedarikçiler ise ürünlerinde GMO bulunması durumunda ürün bedelini tazmin etmeyi kabul etmektedirler. Avrupalı küçük ve orta ölçekli organik ürün tedarikçileri Amerikalı meslektaşlarına göre daha tecrübeli görülmektedirler. Avrupalı tedarikçiler ithalatçılarla yakın çalışmakta, ihtiyaçlarını karşılamaya ve sorunlarını çözmeye yardımcı olmaktadırlar. Amerikalılardan ürün alan ithalatçılar 40 feetlik bir konteyneri dolduracak kadar ürün almak durumundayken Avrupalı ve Asyalı ülkeler ürünlerin 20 feetlik konteynerlerde satmaya razıdırlar. Ayrıca, Avrupa Birliği ile Kore arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması’nın ABDKore arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması’ndan önce imzalanarak yürürlüğe girmesi beklenmektedir. Bu durum Avrupalı tedarikçiler için avantajlı bir durum oluşturacaktır.

Tüm bunlara rağmen, Koreli tüketiciler Amerikan organik ürünlerini tercih etmektedirler. Pek çok tüketici Amerikan ürünlerinin daha lezzetli olduğunu düşünmekte, İngilizce etiketlerin kolay okunabildiğini düşünmekte ayrıca USDA’nın organik damgasına güven duymaktadırlar. Başlıca, işlenmiş organik ürün ithalatçıları ithal ettikleri ürünlerin % 50’sini Amerika’dan, % 45’ini Avrupa Birliği’nden ve % 5’ini ise diğer ülkelerden satın almaktadırlar.

3.2.5.1.2. Perakende Dağıtım Kanalları

Şekil 1: İşlenmiş Organik Ürünler için Dağıtım Kanallar ı

İthalatçı

Dağıtıcı/Toptancı

Perakendeci

Perakendeci

34

Kaynak: Korea, Republic of Organic Products Organic Market Brief Update 2006

3.2.5.1.2.1. ORGA

ORGA Marketleri Kore’deki en önemli çevre dostu ve organik ürün marketleridir. İlk mağaza 1997 yılında açılmıştır. 3000’den fazla çevre dostu organik ve konvansiyonel ürün bulunmaktadır. Marka imajını sağlamak için, yeni açılan Lotte Department’ta toplam market ürünlerinin üçte birini kapsayan ORGA bölümü oluşturulmuştur. ORGA 150 organik ürünü doğrudan ithal etmekte 550 organik ürünün ise yerel üretimi yapılmakta ya da bir distribütörden satın alınmaktadır. Mağazadaki ürünlerin yarısı et ve balık gibi taze ürünlerden oluşmakta, işlenmiş ürünler % 40’ı (dondurulmuş ürünler dahil), % 10’u ise temizli ve kişisel bakım gibi sanayi ürünlerinden oluşmaktadır. Gelecekte, ORGA işlenmiş ürünlerin payını artırmayı planlamaktadır.

3.2.5.1.2.2. Çok Katlı Mağazalar

Kore’deki büyük çok katlı mağazalar (department store) kendi alanlarını ithalatçı ve distribütörlere de kiralamakta ve böylece “mağaza içinde mağaza”lar oluşmaktadır. Bu mağaza içinde mağazalar organik ürünlerinin satımı konusunda oldukça popüler bir konumdadır. İthal işlenmiş organik ürünlerin 1.000 kadar çeşidi bulunmaktadır. Bunlar çoğunlukla, makarna sosları, kahvaltılık gevrekler, bebek mamaları, kurabiyeler, çikolatalar ve içeceklerdir. Büyük alışveriş merkezleri ya da ihtisaslaşmış mağazalar diğer organik ürün perakende mağazalarına göre çok daha büyük satış oranlarına ulaşmaktadır.

3.2.6. Dondurulmuş Gıdalar

Teknolojinin ilerlemesiyle birlikte, dondurulmuş gıdaları şekillerini ve tatlarını muhafaza edebilmiş ve bu durum dondurulmuş organik ürün pazarının büyüyeceği beklentisini doğurmuştur. Geçmişte, pek çok Koreli tüketici günlük olarak alışveriş yapmaktaydı ve bir ailenin küçük bir derin dondurucusun olması yaygındı. Ancak bu durum değişmiştir ve tüketiciler haftada bir alışveriş yapmaya başlamışlardır. Geçmiş 510 yılda, derin dondurucuların ebatları da büyümüş ve batıda kullanılan ebatlara yaklaşmıştır.

3.2.6.1. Pazara Giriş Stratejisi

Dondurulmuş için, pazara yeni girecek olan ihracatçılar için en efektif giriş stratejisi ithalatçı/distribütor, restoran ve gıda hizmeti tedarikçileri ile bağlantı kurmaktır. Yeni ürünleri ithalatçı/distribütörlere tanıtmanın en uygun yolu ticaret fuarlarına katılımdır.

3.2.6.2. Dağıtım Kanallar ı

COSTCO

35

Dondurulmuş ürünlerin en önemli perakendecisi olan COSTCO’nun halihazırda yurt çapında 5 mağazası bulunmaktadır. COSTCO en fazla çeşitte dondurulmuş organik ürün satan zincirdir.

Üreticilerden büyük oranda sipariş vermeleri nedeniyle diğer mağazalara göre daha rekabetçi fiyatlar sunabilmektedirler.

3.2.7. Gıda Hizmet Sektörü Ürünleri

Bazı restoranlarda organik ürünler menüye girmeye başlamıştır. Menüdeki organik ürünler genel olarak yerli üretimdir. Bununla birlikte, bazı okulların yemekhanelerinde çevre dostu tarım ürünlerini (EFA) ve dondurulmuş ürünler satılmaktadır. Bu yemeklere duyulan talepte artış görülmektedir.

3.2.8. Organik Gıda ve Konvansiyonel Gıdalar Arasındaki Fiyat Farkları

Tablo 14: Organik İthal İşlenmiş Gıda Fiyat Farklar ı 2007

Organik Ürünler Konvansiyonel Ürünler

Ürün Bir im Bir im fiyat (ABD $)*

(a)

İşleyen Ülke

(Hammadde Ülkesi)

Ser tifikasyon Kuruluşu ve Menşei

Bir im fiyat

(ABD $)* (b)

İşleyen Ülke

(Hammadde Ülkesi)

Fiyat Farklar ı (a/b)

Kahvaltılık gevrek

100 gram 3 ABD (ABD) USDA (ABD) 2.35 ABD (ABD) 1.28

Kuru Erik 100 gram 2.6 ABD (ABD) USDA (CCOF) 1.6 ABD (ABD) 1.64

Zeytinyağı 100 ml 2.6 ABD (ABD) USDA (ABD) 1.24 İspanya (İspanya)

2.13

Çilek Reçeli 100 gram 1.6 ABD (ABD) USDA (ABD) 0.7 ABD (ABD) 2.24

Balzamik Sirke

100 gram 5 ABD (ABD) USDA (CCOF)

2.2 İspanya (İspanya)

2.27

Mayonez 100 gram 2.9 ABD (ABD) USDA (QAI) 1 Japonya

(Japonya)

2.75

Çözünebilir Kahve

100 gram 14 Birleşik Krallık (Birleşik Krallık)

SAC (Birleşik Krallık)

5 Brezilya 2.8

Kakao 100 gram 4 Brezilya O (ECOCERT)

1 ABD 3.93

Soya Sosu 100 gram 3 Japonya

(Japonya)

JAS (JONA) 0.6 Japonya

(ABD)

5.0

Tatlı Mısır 100 gram 2.6 Almanya

(Almanya)

Bio (Almanya)

0.4 Fransa

(Fransa)

5.88

36

Domates Ketçabı

100 ml 2 Almanya

(Almanya)

Bio (Almanya)

0.33 ABD (ABD) 5.92

Kola 100 ml 0.7 Fransa O (ECOCERT)

0.12 Kore (İthal) 6.87

Tuz 100 gram 3.3 Yeni Zelanda (Yeni Zelanda)

BIOGRO (Yeni Zelanda)

0.37 ABD (ABD) 8.85

Esmer Şeker 100 gram 1 ABD (ABD) USDA (QAI) 0.11 Kore (İthal) 8.64

Çikolata 100 gram 9.7 ABD (ABD) USDA (ICS) 1.1 ABD (ABD) 8.95

Ortalama 4.61 Kaynak: Korea, Republic of Organic Products Organic Market, USDA, FAS Atthache Report No: KS8037 *Çapraz Kur: 1 ABD $= 1,000 Kore Won

Tablo 15: Organik İşlenmiş Gıdalar (İthal Hammadde ile Kore’de üretilmiş) için Fiyat Farkları (2007)


Ürünler Bir im Bir im fiyat (ABD $)* (a)

Işleyen Ülke

(Hammadde Ülkesi)

Ser tifikas yon

Kuruluşu ve Menşei

Bir im fiyat (ABD $)*

(b)

Işleyen Ülke

(Hammadde Ülkesi)


Bebek Maması

100 gram 5.70 Kore (Yeni Zelanda)


Tofu 100 gram 0.73 Kore (Çin) 0.67 Kore (İthal) 1.09

Çikolatalı Kurabiye

100 gram 2 Kore (İthal) 1.58 Kore (İthal) 1.27

Soya Ezmesi

100 gram 1 Kore (Çin) OFCD

(Çin)


Elma Suyu 100 ml 0.83 Kore (Hollanda)


Portakal Suyu

100 ml 0.83 Kore

(Brezilya)


Domates Suyu

100 ml 0.83 Kore (Türkiye)


Üzüm Suyu

100 ml 0.83 Kore (ABD) 0.52 Kore (İthal) 1.61

Peynir 100 gram 1.90 Kore (Yeni Zelanda)


Kırmızı Biber Salçası

100 gram 1.60 Kore (Çin) OFDC (Çin)


Kavrulmuş 100 gram 3.2 Kore (Çin) 1.63 Kore (İthal) 1.98

37

Susam

Mayonez 100 gram 1.3 Kore (ABD) 0.64 Kore (İthal) 2.07

Soya Sosu 100 ml 1.1 Kore (Çin) 0.37 Kore (İthal) 2.99

Susam Yağı

100 ml 5.6 Kore (Çin) 1.71 Kore (İthal) 3.26

Domates Ketçabı

100 gram 1.13 Kore (Türkye)


Ortalama 1.90 Kaynak: Korea, Republic of Organic Products Organic Market, USDA, FAS Atthache Report No: KS8037 *Çapraz Kur: 1 ABD $= 1,000 Kore Won

Tablo 16: Organik İşlenmiş Gıdalar (Yerel Hammadde ile Kore’de üretilmiş) için Fiyat Farkları (2007)


Ürünler Bir im Bir im fiyat (ABD $)*

(a)

Işleyen Ülke

(Hammadde Ülkesi)

Sertifikasyon Kuruluşu ve Menşei

Bir im fiyat

(ABD $)* (b)

Işleyen Ülke

(Hammadde Ülkesi)


Yoğurt 100 ml 1.16 Kore (Kore) 1.10 Kore (Kore) 1.05

Kakaolu Bisküvi

100 gram 2 Kore (Kore) 1.60 Kore (Kore) 1.25

Kurabiye 100 gram 2 Kore (Kore) 1.60 Kore (Kore) 1.25

Sarımsak Tozu

100 gram 8.7 Kore (Kore) 6.13 Kore (Kore) 1.42

Yeşil Çay 100 gram 25 Kore (Kore) Certified Quality

(Kore:

NAQS**)

16.25 Kore (Kore) 1.54

Zencefil Tozu


Çilek Reçeli


Süt 100 ml 0.67 0.17 Kore (Kore) 3.83

Ortalama 1.96 Kaynak: Korea, Republic of Organic Products Organic Market, USDA, FAS Atthache Report No: KS8037 *Çapraz Kur: 1 ABD $= 1,000 Kore Won **: NAQS (National Agricultural Products Quality Management Service)

38

3.2.9. Mevzuat

Gıda, Tarım, Orman ve Balıkçılık Bakanlığı (Ministry for Food, Agriculture, Forestry and Fisheries – MIFAFF) Yeni Organik Sertifikasyon Programını 28 Haziran 2008’de yayımlamıştır.

MIFAFF tarafından ilan edilen Gıda Sanayi Promosyon Yasası’na (Food Industry Promotion Act) göre ithal edilen organik ürünlerin Kore’deki sertifika kurumları tarafından verilen sertifikaya sahip olmaması durumunda bu ürünlerde organik ürün etiketinin yer almasına izin verilmeyecektir. MIFAFF 1 yıllık geçiş süresi tanımış olup, yeni düzenlemeler 28 Haziran 2009 tarihinde yürürlüğe girecektir.

Geçmişte, işlenmiş organik ürünler için herhangi bir Kore sertifikalandırma programı bulunmuyordu. KFDA (Korea Food and Drug Administration Kore Gıda ve İlaç İdaresi) USDA organik etiketine izin veren bir etiketleme programı geliştirmişti. Yakın zamanda ise, Kore devleti MIFAFF’a Kore organik sertifikasyon programına gözetim yetkisi vermeye karar vermiştir. Müsaade periyodu süresince, KFDA ve MIFAFF standartlarına göre organik olarak sertifikalandırılmış işlenmiş ürünler kabul edilebilir olacaktır.

Et, süt ve süt ürünleri, hububat, yaş ürünler gibi işlenmemiş ürünler ise geçmişte olduğu gibi MIFAFF tarafından ele alınmaya devam edecektir. İşlenmemiş ürünler, her zaman bir Kore sertifikalandırma kuruluşu tarafından sertifikalandırılmaya ihtiyaç duymuştur.

Gıda Sanayi Promosyon Yasası’na dayanan yeni program genetiği değiştirilmiş ürünlere sıfır tolerans tanımaktadır ve organik ürünlerde kullanımına izin verilen katkı maddelerinin listesini belirtmiştir. Oluşturulan liste IFOAM kodeksine ve ABD Japonya, AB gibi ülkelerdeki uygulamalara paralel olarak hazırlanmıştır.

3.2.9.1. İthal Edilen İşlenmiş Organik Ürünler için Sertifikalandırma Kuralları

Daha önce bahsedildiği gibi, Haziran 2009’dan önce, KFDA üretici ya da işleyicilere verilen organik sertifikalarını kabul etmeye devam edecektir. Haziran 2009’dan sonra ise bu belgeler kullanılmayacaktır. Geçerli belgelerin, organik gıda ürünlerinin gümrük işlemleri için KFDA’nın bölgesel ofislerine sunulması gerekmektedir.

1. USDA tarafından akredite edilmiş bir sertifikalandırma kurumundan verilen organik ürün sertifikasının bir nüshası. Söz konusu sertifika aşağıdaki bilgileri içermek zorundadır: a. Sertifikasyon Kuruluşunun adı, adresi ve telefon numarası b. Sertifikasyon kurulusu tarafından üretimine veya işlenmesine izin verilen ürünlerin

listesi c. Sertifikanın verildiği firma adı, adresi, sertifikanın geçerlilik süresi ya da yenileme

tarihi.

2. Üretici tarafından yayınlanan ve ürünün içeriğini gösteren beyanname.

Gıda katkı maddeleri konusu da Kore Cumhuriyeti için önemli bir konu olup, ihracatçılar ürün örneği ve kullanımına izin verilen gıda katkı maddelerinin listesini

39

KFDA’nın (www.kfda.go.kr) Gıda Standartları Bölümü’ne (Food Standard Division) göndererek Kore gereklilikleri ile uyumlu olup olmadığını kontrol edebilirler.

Genetiği değiştirilmiş ürünlerle ilgi olarak KFDA’nın etiketlemesi konusunda bir sorunla karşılaşılmaktadır. Mart 2005’te KFDA ithal edilen organik ürünlerle ilgili olarak genetiği değiştirilmiş içerikte ürünlerin organik olarak etiketlenmesine karşı sıfır tolerans politikasını ortaya koymuştur. KFDA genetiği değiştirilmiş içeriğe karşı % 3 oranındaki tesadüfi mevcudiyet toleransına izin vermemektedir. Buna karşılık, KFDA genetiği değiştirilmiş içerikteki ürünler için % 3 oranında toleransı ithal edilmiş ya da yurt içinde üretilmiş ancak organik olarak etiketlenmemiş ürünler için kabul etmektedir. Bu durum, Amerikalı organik ürün ihracatçıları için dezavantajdır çünkü Amerika’da The National Organic Program (NOP) organik ürünlerde olabilecek GM materyalle ilgili olarak tesadüfi mevcudiyete izin vermektedir.

3.2.9.2. Etiketleme Kuralları

3.2.9.2.1. İthal Edilen İşlenmiş Organik Ürünler İçin Etiketleme Kuralları

2009 Haziran’a kadar, işlenmiş organik ürünlerin etiketlenme şartları KFDA tarafından belirlenecektir. Etiketler ürünün içeriğinde ne kadar organik madde bulunduğuna göre farklılık göstermektedir.

1. 100% : Bir gıda ürününde organik maddeler dışında başka hiçbir ürün ve gıda katkı maddesi bulunmaması durumudur. Bu durumda etikette % 100 organik ibaresi veya benzer ifadeler kullanılabilir.

2. % 95’ten az olmayan: Ham maddenin % 95’ten fazlasının organik olması durumunda ürün adında ve ürün etiketinde organik ibaresi kullanılabilir. Bu durumda, organik içerikteki tüm bileşenlerin oranları etiketin ham maddeler kısmında yer almalıdır.

3. % 95’ten az % 70’ten fazla: Ürününün bileşenlerinin % 70 ile % 95’i arasının organik olması halinde etiket dışında paket ya da kutunun üzerinde organik ibaresi yer alabilir. Bu durumda, organik içerikteki tüm bileşenlerin oranları etiketin ham maddeler kısmında yer almalıdır.

4. Diğer ler i: % 70’ten az oranda organik bileşen kullanılması durumunda etiketin ham maddeler kısmında hangi oranda organik ürün kullanıldığı belirtilir.

40

Şekil 2: Kore Organik Ürün Logosu

Kaynak: USDA FAS Worldwide, www.fas.usda.gov/info/fasworldwide/2005/092005/SKoreaenviroproducts.pdf

3.2.9.2.2. Organik Tarım Ürünleri İçin Etiketleme Kuralları – Sustainable Agriculture Promotion Act

13 Aralık 1997 tarihinde, Sustainable Promotion Act kabul edilmiştir. Kanunun son revizyonu ise Şubat 2008’de yapılmıştır.

Organik üretim zirai ürünler için 3 kategoride sınıflandırılmaktadır. Organik üretim, ilaç kalıntısız üretim, az ilaç kalıntılı üretim. Çiftlik hayvanları için iki tür sertifikalandırma yapılmaktadır. Bunlar, organik çiftlik hayvanları ve antibiyotik kullanılmayan çiftlik hayvanlarıdır. İthal edilen organik tarım ürünlerinde, ürünün MIFAFF tarafından onaylanmış bir sertifikalandırma kuruluşu tarafından sertifikalandırılması gerekmektedir. Şimdiye kadar MIFAFF, 49 Koreli sertifikalandırma kuruluşunu yetkilendirmiş ancak hiçbir yabancı kuruluşu yetkilendirmemiştir. KFDA’nın işlenmiş organik ürün standartlarından farklı olarak, Amerika ya da uluslararası standartlara uygun olan organik tarım ürünlerinin de Kore dilinde organik etiket kullanabilmesi için MIFAFF tarafından yetkilendirilmiş bir sertifikalandırma kuruluşundan sertifika alması gerekmektedir. Ayrıca, ham işlenmemiş ürünler için yabancı dildeki organik etiketlerin kullanımına da (örneğin USDA’nın organik logosu) MIFAFF’ın yetkilendirdiği sertifika kuruluşları tarafından sertifikalandırmadıkça izin verilmeyecektir.

Organik ürünlerle ilgili düzenlemeler MIFAFF’ın Sustainable Agricultural Team’i tarafından yapılmakta ve bu düzenlemeler The National Agricultural Products Quality Management Service (NAQS) tarafından uygulanmaktadır.

41

Tablo 17: KFDA’de Kayıtlı Türkiye’de Faailiyet Gösteren Ser tifikasyon Firmalar ı Listesi

Ser tifikasyon Kuruluşu İletişim Bilgiler i

BCS OKO GARANTIE GMBH

Kazım Dirik Mah. Gediz Cad. Kadri Dağüstü Apt. No:21 B Blok Daire:2 35040 Bornova /İZMİR Tel: (0 232) 339 05 81 Faks: (0 232) 339 05 91 [email protected]

ECOCERTSA

184.Sok.No:60 Kat:2 Daire:3 35040 Bornova/İzmir Tel: (0 232) 343 43 60, 343 55 50 Faks: (0 232) 343 39 59 Email: [email protected]

EKOTAR

Merkez: Adnan Menderes Bulvarı Denis Apt. 36/1 33110 MERSİN Şube: Ziraat Mühendisleri Sitesi 4.Blk. 52/A Yıldız Çankaya/ANKARA Tel: (0 324) 325 49 64, (0 312) 440 54 32 Faks: (0 324) 327 19 44, (0 312) 440 95 57 Email: info@ekotar.com

ETKO

160.Sokak No:13/7 35040 Bornova/İzmir Tel: (0 232) 339 76 06 Faks: (0 232) 339 76 07 Email: [email protected]

CONTROL UNION TURKEY

Mansuroğlu Mah. 286 Sok. Ali Çolakoğlu SitesiA1 Blok No: 16 Kat: 1 Daire: 3 35040 Bornova /İZMİR Tel: (0 232) 347 07 04–347 07 12 Faks: (0 232) 347 06 93 Email: [email protected]

ICEA

Mustafa Kemal Cad.Halil Bey Apt.B Blok No:166/2 Kat:7 Daire: 13 35040 BornovaİZMİR Tel: (0 232) 342 60 68 Faks: (0 232) 342 84 64 Email: info@iceatr.com, admin@iceatr.com

IMO

225.Sokak Dündar Apt. No:29 Kat:7 Daire:7 35040 Bornova /İzmir Tel: (0 232) 347 47 05 Faks: (0 232)347 47 80 Email: imotr@imocontrol.org

Kaynak: http://kfda.go.kr/

mailto:[email protected]








42

3.3. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ ORGANİK ÜRÜNLER PAZARI

3.3.1. Organik Üretim

20052006 yılları arasında 119 ülkede 77 milyon hektar alanda organik tarım yapılmaktaydı. ABD sertifikalı organik tarım alanı baz alındığında Avustralya, Çin ve Arjantin’den sonra dördüncü sırada yer almaktadır ve her eyalette sertifikalı tarım alanı mevcuttur. Fakat, Amerikan organik tarımının önünde daha uzun bir yol mevcuttur. Çünkü toplam tarım alanın sadece % 0.5’i, meralarının da % 0.5’inde sertifikalı organik tarım yapılmaktadır. Sebze alanlarının %5’inde meyve ve sert kabuklu yetiştirilen alanların % 2.5’nde organik tarım yapılmaktadır.

Organik hayvancılık diğer sektörlere göre daha az yapılsa da gelişmekteydi. 2005 yılında süt ineklerinin % 1’i, tavukların % 0.07 organik sisteme uygun yetiştirilmekteydi.

Hayvancılık sektöründeki bu açığın nedeni organik düzenlemelerin yem sanayine tam anlamıyla adapte edilmemesinden kaynaklanmaktadır.

Amerikan Tarım Dairesi Ekonomik Araştırmalar Merkezi (USDAERS) verilerine göre Amerikan tarımında geçen 1015 yıl süresince en hızlı büyüyen sektörlerden biri organik tarımdır. 1990 yılında Organik Gıda Üretim Yasası Kongre’den geçtiğinde Amerika’dan 1 milyon hektar alanda sertifikalı organik tarım yapılmaktaydı. USDA’ın Amerikan Organik Standartlarını uygulamaya koyduğu 2002 yılında sertifikalı organik tarım alanı 2 katına çıkmıştı ve 20022005 yılları arasında da yine 2 katına çıkmıştır.

Tablo 18: Toplam Organik Tar ım Alanları ve Hayvan Sayılar ı 20002005

2000 2001 2002 2003 2004 2005 200005 Ser tifikalı Tarım Alanlar ı Hektar Hektar Hektar Hektar Hektar Hektar %

Değişim

Toplam 718.751 847.522 779.236 889.043 1.232.312 1.640.769 128 Mera/özel otlaklar

22.477 319.501 253.293 301601 644.565 943.386 318

Tarla 493.273 528.020 525.942 587.442 587.746 697.383 41

Sertifikalı Hayvancılık

Canlı Hayvanlar Et İnekleri 13,829 15,197 23,384 27,285 36,662 36,113 161 Süt İnekleri 38,196 48,677 67,207 74,435 74,840 87,082 128 Diğer İnekler 993 10,103 11,501 36,598 58,822 Domuzlar 1,724 3,135 2,753 6,564 4,883 10,018 481 Koyun ve Kuzu 2,279 4,207 4,915 4,561 4,270 4,471 96 Toplam Canlı Hayvan 56,028 72,209 108,362 124,346 157,253 196,506 251

43

Kanatlı Hayvanlar Yumurta Tavuğu 1,113,746 1,611,662 1,052,272 1,591,181 1,787,901 2,415,056 117 Et tavuğu 1,924,807 3,286,456 3,032,189 6,301,014 4,769,104 10,405,879 441 Hindi 9,138 98,653 305,605 217,353 164,292 144,086 1,477 Diğerleri 111,359 17,244 1,880,115 670,604 583,269 792,249 611 Toplam Kanatlı Hayvan 3,159,050 5,014,015 6,270,181 8,780,152 7,304,566 13,757,270 335

Toplam Sertifikalı İşletme Sayısı *

6,592 6,949 7,323 8,035 8,021 8,493 29

Kaynak: USDA Economic Research Service, USDA/Mıntel (*)Sözleşmeli Organik Çiftlikleri içermemektedir.

20002005 yılları arasında organik canlı hayvan sayısı % 251 artarken, kanatlı hayvan sayısı % 335 artmıştır. Her ikisinde de artışın en önemli nedeni güvenli ve sağlıklı et ürünlerine olan ihtiyaçtır. Tüketiciler organik koşullarda yetişmeyen tavuk ve büyük/küçükbaş hayvanların sağlık açısından daha fazla risk taşıdığını düşünmekte olup, organik ürünlerin tüketimini artırmaktadırlar.

Organik ve konvansiyonel tarım ürünleri, süt ürünleri ve et ürünleri arasındaki fiyat farkı nedeniyle giderek daha fazla küçük çiftlik sahibi organik üretime geçmektedir. Küçük çiftçiler için konvansiyonel üretimden organik üretime geçmenin riski hala en önemli engel olarak görülmektedir. Büyük üreticiler ve özellikle Organic Valley çiftçi kooperatifi, çiftçilerin üretim metodlarını, organik yönteme çevirmeleri için çok büyük çaba harcamaktadırlar.

3.3.2. İç Pazar

Organik gıdalara olan talebi, tüketicilerin gıda güvenliği ve gıda arzının bütünlüğü konusundaki endişeleri yönlendirmektedir. Amerika Birleşik Devletleri’nde devletin denetim konusunda attığı adımlar sayesinde kontamine olma ihtimali olan gıdaların erkenden geri çağırılmaları yaygınlaşmıştır. Fakat FDA’i etkileyen ekonomik etmenlerin neden olduğu sınırlamalar tüketicileri satın aldıkları ve tükettikleri ürünlerin güvenirliliği konusunda endişelendirmektedir.

ABD’de gıda kaynaklı hastalıklarla ilgili verileri toplamakla yükümlü kurum olan Food Net (Foodborne Diseases Active Surveillance Network) verilerine göre 2006 yılında 199698 dönemine göre en önemli dört gıda kaynaklı hastalık oluşumunda önemli bir azalma kaydedilmiştir. Fakat 2006 yılından önce meydana gelen düşüş gelişme kaydedildiğini gösterse de, Company Bacter, Listeria, Shigella ve Yersinia gibi patojenler gıdaları etkilemektedir.

Başka hastalıklardan kaynaklanan vakaların sayısı da artmıştır. Salmonella bakterisinin neden olduğu hastalıklar sadece tavuk ve yumurtada değil, yaş meyve ve sebzelerde de görülmüştür.

2006 yılında taze domates tüketiminden kaynaklanan iki salmonella vakası görülmesi üzerine yaş meyve ve sebzelerin kontamine olmasının engellenmesi için çalışmalar yapılması

44

gerekmiştir. Yine 2006 yılında pişmemiş (çiğ) deniz ürünleri tüketiminden kaynaklanan “Vibrio” hastalığı vaka sayısı Food Net kayıtlarının tutulmaya başlanmasından itibaren en yüksek değere ulaşmıştır.

Eğer tüketiciler, özellikle çiğ tüketilen gıdalarla ilgili tedbir alırlarsa gıda kaynaklı hastalıkları kapma riskini azaltabilirler. Tüketiciler, pastörize edilmemiş süt, çiğ veya az pişmiş midye, yumurta, dana eti ve az pişmiş tavuk yemekten kaçınmalıdır.

Bazı tüketiciler organik gıdaların özellikle organik olmayan yöntemlerle yetiştirilmiş sığırlarda sıklıkla görülen deli dana hastalığı için bir çözüm olduğuna inanmaktadır.

Genelde tüketiciler organik gıdaların daha sağlıklı ya da gıda güvenliği problemlerin çözümünde daha riskli olup olmadığı konusunda ortak bir görüşe sahip değildir. Mintel’in yaptığı araştırmaya göre tüketicilerin %48’i organik ürünlerin, organik olmayan ürünlere göre daha iyi olduğunu düşünmektedir. Fakat % 32’si organik et ve yaş meyve ve sebzelerin güvenliği konunda endişe etmekte olup, organik ürünlerin gıda güvenliği konusunda bir çözüm olmadığı görüşünü savunmaktadır.

Yine de tüketicilerin gıda güvenliği konusundaki kaygıları organik gıda satışlarına yön verecektir.

Datamonitor’ün yaptığı tahmine göre 2008 yılında ABD organik gıda pazarının büyüklüğü 23 milyar dolara ulaşmıştır. 20042008 yılları arasında pazarın ortalama büyüme hızı % 17.9 olarak gerçekleşmiştir. Meyve ve sebze satışlarından 9.2 milyon dolarlık gelir elde edilmiş olup, % 40’lık pazar değeri ile ABD organik gıda pazarındaki en karlı sektör olmuştur. Hazır gıdalar ise 4.6 milyon dolarlık satış ile pazardan % 20 pay almıştır.

Tablo 19: ABD Organik Gıda Pazar Değer i 20042008, milyar dolar Yıllar Milyon Dolar % Büyüme

2004 11.9 2005 13.8 % 16,20 2006 16.7 % 20,90 2007 20.0 % 19,70 2008* 23.0 % 15,00 Kaynak: Datamonitor *: tahmin

Tablo 20: ABD Organik Gıda Pazar Değer i 20042008*, milyar dolar Milyon Dolar % Büyüme

Meyve ve Sebzeler % 40 Hazır gıdalar % 20 Süt ürünleri % 16 İçecekler % 12 Ekmek ve tahıllar % 10 Et, balık ve tavuk % 2 Toplam % 100 Kaynak: Datamonitor *: tahmin

45

3.3.2. 1. Organik ve Doğal Ürün Arasındaki Farklar

Organik ürün, sentetik gübre ve pestisit kullanılmadan üretilmekte olup, GMO (Genetiği Değiştirilmiş Organizma) içermemektedir. Fakat organik kelimesi üretim metodları ile ilgili olup, işleme veya diğer takip eden süreçlerle ilgili değildir. Yani bir ürünün içeriğinde organik ürünler kullanılabilir aynı zamanda ürünün içinde “doğal” olmayan ürünler de kullanılabilir. Örneğin, bazı soya içeceklerinde ve kırmızı et alternatifi ürünlerde organik soya fasulyesi kullanılmış olabilir ve aynı zamanda aroma ve renk gibi organik veya doğal olmayan maddeler de ürün içeriğinde yer alabilir.

2002 yılında Federal Hükümet organik ürünler için kalıcı bir standart geliştirmiştir. Organik meyve ve sebze gibi işlenmemiş gıdalar ürün sertifikalı organik koşullar altında yetiştirildiğini garanti eden etiketlere sahiptir. İşlenmiş ürünler ise, içeriğinde kullanılan ürünlerin en az % 95’inin sertifikalı olduğunu gösteren etiketlere sahiptir. % 70% 95 organik ürün ihtiva eden ürünlerin etiketlerinde “organik ürün ile üretilmiştir” ibaresi yer almakta fakat Amerikan Tarım Dairesi (USDA) organik logosu ürünler üzerinde kullanılamamaktadır.

Doğal ürün, yapay bileşen, katkı maddesi içermeyen fakat organik yerine yapay olmayan konvansiyonel bileşenlerden oluşabilir.

Doğal ürünlerin etiketlenmesi söz konusu olmayıp, aynı zamanda devlet tarafından kontrol edilen “doğal” etiket de yoktur.

Tablo 21: Organik veya Doğal Olduğu Belir tilen Yeni Gıda ve İçecek Ürünler i (2002 2007)

2002 2003 2004 2005 2006 2007 (7 Eylül)

200207 %

değişim Organik 746 1 065 1 228 1 346 1 635 11 981 119.2 Doğal 919 1 499 2 118 1 677 2 188 1 535 138.1 Kaynak : Mintel GNPD

Mintel GNPD verilerine göre, organik ve doğal ürün sayısı 20022007 yılları arasında artış göstermiştir.

3.3.2. 1. Organik Ürünlerin F iyatları Konusundaki İleri Dönemdeki Beklentiler

Mintel’in araştırmasına göre, ankete katılanların % 52’sinin geçmiş yıllarda organik ürün satın alması organik pazarın büyüyeceğini göstermektedir. Organik gıdalar daha fazla yaygınlaşmaya başladığı için ve organik ve konvansiyonel ürünler arasındaki fiyat farkının Mintel’in öngörüsüne göre azalmaya devam edeceği düşünülerek pazarın büyüyeceği tahmin edilmektedir.

2006 yılında organik pazara giren WalMart süpermarket zinciri organik ürünleri daha fazla tüketici için daha ulaşılabilir ürünler haline getirmek için organik ve konvansiyonel ürünler arasındaki fiyat farkının % 10 olması konusunda karar almıştır.

46

Örnek süpermarket 2006 yılı sonunda Teksas, Plano’da açılmış olup, 500’den fazla organik ve doğal ürün sunmuştur. Fakat hangi organik ürünlerin diğer WalMart süpermarketlerinde yaygınlaşacağı konusu açıklığa kavuşmamıştır. Şirket satış verilerini paylaşmadığı için WalMart’ın piyasaya girişinin etkileri değerlendirilememektedir.

Geçmiş yıllarda süt ve süt ürünleri fiyatları göreceli olarak sabit kalırken, konvansiyonel süt ve süt ürünleri fiyatları artmıştır. Bunun nedenleri arasında Çin’deki peynir altı suyu ve süt tozuna olan talebin artması ve Avustralya’nın ihracatını etkileyen kuraklı sayılabilir.

ABD’nin Çin’e süt ve süt ürünleri satan en önemli ihracatçı ülke olması ABD’deki fiyatları da artırmıştır.

Mintel’in Araştırmasına katılanların % 67’si “organik ürünler daha az pahalı olsaydı daha fazla organik ürün satın alırdık” cevabını vermesi, gelecek dönemde organik ürünlerin fiyatlarının düşmesini, organik ürünlerin satışlarının artmasını ve ürünlerin pazarda daha fazla yer almasını sağlayacakğını göstermektedir.

47

3.3.3. Pazarın Büyüklüğü ve Eğilimler

Tablo 22: ABD’de Perakende Organik Gıda Satışları Car i ve Sabit Fiyatlar ı

Car i fiyatlarla

satış milyon $

Endeks % Değişim

2007 sabit fiyatlar ıyla satış milyon

$

Endeks % Değişim

2002 1,849 100 2,111 100 2003 2,198 119 18,9 2,453 116 16,2 2004 2,646 143 20,4 2,877 136 17,3 2005 3,231 175 22,1 3,398 161 18,1 2006 3,943 213 22,0 4,046 192 19,1 2007** 4,285 232 8,7 4,285 203 5,9 Kaynak: Mintel (*) Tüketici fiyat endeksi ile hesaplararası enflasyona endekslenmiştir. (**) Tahmini (16.7.2007) sonu itibariyla 52 haftalık dönem)

Mintel’in yaptığı araştırmaya göre; organik gıda satışları 20022007 yılları arasında % 132 başka bir ifade ile enflasyon sonrası % 103 oranında bir artış kaydetmiştir. Bu önemli büyüme, organik gıdaların daha makul hale geldiği ve tüketicilerin daha sağlıklı ürün taleplerinin arttığını göstermektedir. 2006 tüm yıl satışları ile 16.7.2007 tarihi itibariyle 52 haftalık satışlar karşılaştırıldığında % 8,7’lik bir artış görülmekte olup, bu artış 2007 toplam satışlarının da yüksek olacağı göstermektedir. Bununla birlikte yavaş bir büyümenin de işaretleri mevcut olup, bunlar aşağıda sıralanmıştır.

o Piyasadaki fiyat rekabetini yönlendiren mağazaların kendi markaları altında sattıkları ürünler hızla artmaktadır.

o Tüketiciler organik ürünler ve onların ikameleri olan doğal ürünler arasında kararsız kalmaktadırlar. Doğal ürünler daha ulaşılabilir oldukça tüketiciler organik ürünlerin tek seçenek olmadığını düşünmektedirler. Tüketiciler sadece meyve sebze ve süt ürünleri gibi organik olanlarının fark yarattığını düşündükleri ürünleri satın alma eğilimindedirler. Ayrıca organik ürün tercih ederek önemli bir katma değer yarattıklarını da düşünmemektedirler.

o Organik ürün temin edebilmek gıda sanayi için sorun olmaktadır. Konvansiyonel toprakların organik üretime çevrilmesi zaman alan bir süreç olduğu için gıda sanayinin bazı sektörlerinde (ör. et) ithalat tüketici talebi ve arz arasındaki açığı kapatmaya yardımcı olmakta, fakat fiyatları yükseltmektedir. Amerikan kaynakları organiğe çevrildikçe fiyatlar düşecektir.

48

Tablo 23: 20022007 Yıllar ı Arasında Piyasaya Sürülen Yeni Ürünler

2002 2003 2004 2005 2006 2007 Ağustos Toplam

Soslar ve çeşniler 115 158 189 210 210 100 982 Atıştırmalık ürünler 64 81 104 155 212 134 750 Unlu mamuller 66 106 163 111 150 99 695 Meyve ve sebzeler 20 58 59 94 121 79 431 Sürülebilir ürünler 26 54 84 49 92 38 343 Meze 53 84 44 57 54 50 342 Şekerleme 18 32 57 56 78 43 284 Süt ürünleri 99 50 33 38 26 22 268 Tüketilmeye hazır yemekler

25 45 48 33 61 47 259

İşlenmiş balık, yumurta ve et ürünleri

57 40 52 55 35 20 259

Dondurma ve tatlılar 24 44 26 50 60 49 253 Kahvaltılık gevrekler 21 34 31 42 54 64 246 Çorbalar 15 36 34 18 30 19 152 Tatlandırıcılar ve şeker 0 8 10 10 7 6 41 Toplam 603 830 934 978 1 190 770 5 305 Kaynak : Mintel

20022007 yılları arasında piyasaya 5.305 çeşit ürün sürülmüş olup, soslar ve çeşniler, atıştırmalık ürünler ile unlu mamuller toplamda en fazla yeni ürünün piyasaya sürüldüğü gruplar olmuştur. Yıl bazında ise en fazla sayıda yeni ürün 2006 yılında piyasaya girdiğimiştir.

Özel marka (Private Label) ile piyasaya sürülen ürünlerin önemi giderek artmaktadır. Target, Kroger, Whole Foods ve diğer perakende mağazaları özellikle son iki yılda kendi markaları altında piyasaya oldukça fazla sayıda ürün sürmüşlerdir.

Tablo 24: 20022007 Yıllar ı Arasında Piyasadaki Pr ivate Label Ürünler

2002 2003 2004 2005 2006 2007 Ağustos

Soslar ve çeşniler 2 7 15 25 49 32 Meyve ve sebzeler 3 6 3 9 41 36 Atıştırmalık ürünler 9 0 11 24 24 31 Unlu mamuller 2 0 4 10 22 26 Mezeler 5 4 3 13 18 17 Süt ürünleri 5 13 12 15 17 19 Kahvaltılık gevrekler 1 1 10 9 12 26 Tüketime hazır yemekler

0 2 2 4 10 20

Sürülebilen ürünler 2 6 2 8 10 20

49

İşlenmemiş balık, et, yumurta ürünleri

0 1 2 3 3 6

Çorbalar 0 3 0 0 3 4 Tatlılar ve dondurmalar 2 0 1 3 2 9 Şekerlemeler 0 1 4 5 1 3 Tatlandırıcılar ve şeker 0 0 0 2 1 1 Toplam 31 44 69 130 213 238 Kaynak : Mintel

Özellikle 2005 yılından başlayarak mağazaların kendi markaları altında piyasaya ürün çıkarmaları (ki bu ürünler markalı ürünlerden daha ucuz satılmaktadır) Organik ürünlerin fiyatlarının yüksek olması nedeniyle organik satın almayan tüketiciler için bu ürünleri daha ulaşılabilir hale getirmiştir.

Mağaza markalı ürünler, markanın büyümesini temsil ettiği için de önemlidir.

Pek çok örnekte mağaza markaları mağazanın adını taşımamakta ve ucuz alternatifler ya da sadece basit ürünler olarak konumlandırılmamaktadır. Bunun yerine mağaza markalarının çoğu kendi özel etiketlerine sahiptir. Buna örnek olarak “O” Organics (Safeway), Nature’s Promise (Ahold), 365 Organics (Whole Foods) ve Private Selection (Kroger) verilebilir.

3.3.3.1. Pazardaki Ürün Çeşitleri

Organik gıda pazarı aşağıdaki kategorilere bölünebilir.

o Organik meyve ve sebzeler o Organik hazır ve paketlenmiş gıdalar o Organik atıştırmalıklar o Organik tahıl ürünleri o Organik süt ürünleri o Organik et o Diğer organik ürünler

Tablo 25: Gıda ve İlaç Toptancılar ı ile Doğal Gıda Dükkanlar ındaki Perakende Organik Gıda

Satışları (20052007 Milyon $)

2005 2005 % 2007 * 2007*

% 20052007 Değişim

Meyve ve sebzeler 745 23.1 911 21.3 22.3 Hazır ve paketlenmiş ürünler

599 18.5 807 18.8 34.7

Atıştırmalıklar 506 15.7 679 15.8 34.2 Unlu Mamuller 508 15.7 653 15.2 28.5 Süt ürünleri 348 10.8 435 10.2 25.0 Et 188 5.8 364 8.5 93.8 Diğerleri 337 10.4 436 10.2 29.4 Toplam 2 231 100.0 4 285 100.0 32.6

50

Kaynak : Mintel (*) 16.7.2007 tarihi itibariyle 52 hafta Tablo WalMart satışlarını içermemektedir.

20052007 yılları arasında organik gıda satışları %32.6 artmış olup, en büyük artış %93.8’lik artış ile organik et satışlarında gözlemlenmiştir. Mağaza markalı ürünlerin üreticileri ve perakendecilerinin, piyasadaki normal ürünlerden (tahıllardan ketçaba kadar) vejeteryan pizza gibi daha yaratıcı ürünlere kadar değişen çok sayıda yeni ürünü piyasaya sürmeleri en büyük büyüme oranının bile %20’den fazla olmasını sağlamıştır.

Çok çeşitli dağıtım kanalları sayesinde organik ürünlerin piyasada bulanabilirliği artmış, bu da satışları artırmıştır. Organik ürünler sadece doğal gıda dükkanlarında değil, süpermarketlerde ve üyelik sistemine dayalı mağazalarda da satılmaktadır. Bu mağazaların çoğu ürün gamını genişletmiş olup, taze ürünler, et, dondurulmuş ve soğutulmuş organik yemekler ve mezeler ile meyve ve sebze satmaktadırlar.

3.3.3.1. 1. Organik Meyve ve Sebzeler

Tablo 26: 20022007 yıllar ı arasında Organik Meyve ve Sebze Perakende Satışlar ı (car i ve sabit fiyatlarla)

Car i fiyatlar la

satış milyon $ Endeks %

Değişim

Fiyatlar la sabit fiyatla satış 2007 milyon $

**

Endeks % Değişim

2002 423 100 483 100 2003 508 120 20.1 567 117 17.4 2004 634 150 24.8 689 143 21.6 2005 745 176 17.5 783 162 13.7 2006 887 210 19.1 910 188 16.2 2007 * (tahmin)

911 215 2.7 911 189 0.1

Kaynak: Mintel (*) 16.7.2007 itibariyle 52 haftalık dönem (**) Tüketici fiyat endeksi ile hesaplanan enflasyona endekslenmiştir.

WalMart satışlarını içermemektedir.

Dondurulmuş, taze ve işlenmiş organik meyve ve sebze satışları 20022007 yılları arasında %115 başka bir ifade ile 2007 sabit fiyatlarıyla %89 oranında artmıştır. Taze ürünler en büyük alt sektörü oluşturmakta olup, Driscoll’s, Fresh Express ve Earthbound Farms şirketleri salata ve meyve gibi ürünleri FDM (gıda, ilaç ve toptan ticaret yerleri) ve doğal ürün dağıtan kanallara satmaktadırlar. 2006 yılında patlak veren organik ıspanaklardan kaynaklanan E.coli salgını organik ürün satışlarını yavaşlatmış fakat üreticiler ve FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) tarafından ürünler süpermarket raflarından hemen toplatılmıştır. Salgının potansiyel sebeplerini açıklamak için yapılan yorumlar ve üreticilerin üretim iyileştirmek için gösterdikleri çaba organik ürünlerin uzun dönem itibarının zedelenmesini önlemiştir.

Konserve ve dondurulmuş meyve ve sebzeler, süpermarket ve toptancılarda yaygınlaşmıştır.

51

3.3.3.1. 2. Hazır ve Paketlenmiş Gıda Ürünler i

Tablo 27: Hazır ve Paketlenmiş Gıda Ürünler i Satışlar ı 20022007 (cari ve sabit fiyatlar la)

Car i fiyatlar la


Değişim


**

Endeks % Değişim

2002 348 100 397 100 2003 423 122 21.6 472 119 18.8 2004 473 136 11.8 514 129 8.9 2005 599 172 26.6 630 159 22.5 2006 788 209 21.5 747 188 18.6 2007 807 232 10.9 807 203 8.0 Kaynak : Mintel (*) 16.7.2007 itibariyle 52 haftalık dönem (**) Tüketici fiyat endeksi ile hesaplanan enflasyona endekslenmiştir.

WalMart satışlarını içermemektedir.

Organik hazır ve paketlenmiş ürünlerin satışları 20022007 yılları arasında %132, başka bir ifadeyle 2007 sabit fiyatlarıyla %103 oranında artmıştır. Bu grupta en çok satan ürünler, pizza ve elde yenilebilen atıştırmalıklar gibi ürünler olup, bu gruptaki artışın nedeni tüketicilerin sağlıklı fast food tüketme talepleridir.

Kroger, Safeway, Wegmans ve diğer önemli süpermarket zincirlerinin, tüketiciler tarafından yüksek kaliteli içerikleri ve görünüşleri nedeniyle mağazaların kendi markaları (Safeway’s O Organics, Meijer’s Organics ve Ahold’s Nature’s Promise gibi) gibi algılanmayan markaları hazır ve paketlenmiş ürünler segmentinde önemli bir yere sahiptir.

3.3.3.1. 3. Organik Atıştırmalıklar

Tablo 28: Organik Atıştırmalık Perakende Satışlar ı 20022007 (car i ve sabit fiyatlar la)

Car i fiyatlar la


Değişim


**

Endeks % Değişim

2002 362 100 413 100 2003 375 104 3.6 419 101 1.3 2004 418 115 11.5 454 110 8.6 2005 507 140 21.3 533 129 17.3 2006 622 172 22.7 638 154 19.7 2007* 679 188 9.2 679 164 6.4 Kaynak : Mintel (*) 16.7.2007 itibariyle 52 haftalık dönem (**) Tüketici fiyat endeksi ile hesaplanan enflasyona endekslenmiştir.

WalMart satışlarını içermez.

52

Organik atıştırmalıkların 20022007 yılları arasındaki satışları %88, başka bir ifade ile 2007 sabit fiyatları ile %64 oranında artmıştır. Organik atıştırmalık pazarı, “enerji bar”ların popülerliliği sayesinde yoğun ve yavaş bir büyüme kaydetmiştir. Enerji barlarının 2003 yılında kısa süreli etkili olan düşük karbonhidrat diyeti modası ile satışları artmış fakat 2004 yılında tüketiciler kuru ve sert kabuklu meyveler gibi diğer atıştırmalık ürünlere yönelmişlerdir.

Üreticiler popüler atıştırmalık ürünlerinin (Fritolay Doritos) gibi organik versiyonlarını piyasaya sürmüşler fakat yenilikçi ürünler daha çok doğal ürün üreten Garden of Eatin (tuzlular) ve Newman’s Own (kurabiye ve tuzlular) gibi firmalardan tarafından piyasaya sürülmüştür.

3.3.3.1. 4. Organik Unlu Mamuller

Tablo 29: Organik Unlu Mamuller Perakende Satışlar ı 20022007 (car i ve sabit fiyatlar la)

Car i fiyatlar la


Değişim


**

Endeks % Değişim

2002 284 100 324 100 2003 357 126 25.7 398 123 22.9 2004 422 149 18.2 459 142 15.1 2005 508 179 20.4 534 165 16.4 2006 604 213 18.9 620 191 16.0 2007* 653 230 8.1 653 201 5.4 Kaynak : Mintel (*) 16.7.2007 itibariyle 52 haftalık dönem (**) Tüketici fiyat endeksi ile hesaplanan enflasyona endekslenmiştir.

WalMart satışlarını içermez.

Ekmek, hububat ve makarnayı kapsayan organik unlu mamuller sektörü satışları 2002 2007 yılları arasında %130 başka bir ifadeyle 2007 sabit fiyatları ile %101 oranında artmıştır. Organik unlu mamullerin satışlarının düşük karbonhidrat diyeti nedeniyle düşüş göstermemesinin nedeni, organik ürün tüketicilerinin üzerinde Dr. Atkins’in önerdiği rejimin etkili olmamasıdır. Düşük karbonhidrat diyeti moda olmasına rağmen tahıl ürünleri satışları tam tahıl ve yüksek lifli ürünlerle ilgili olumlu haberler sayesinde yeniden artmıştır.

Soslar, çeşniler tatlandırıcılar ve baharat gibi pek çok organik ürünün de 20022007 yılları arasında satışları artmış olup, Mc Cormik’s organik baharat çeşitlerini, Clorox’s Hidden Valley Ranch organik salata soslarını piyasaya sürmüştür.

53

3.3.4. Tüketici Tercihleri

Son 10 yılda tüketicilerin organik ürün talepleri üreticilerin de daha fazla çeşitle ürün sunmaları ile artış kaydetmiştir. Organik ürünler, 20.000 doğal gıda satış yapan mağaza ve konsvansiyonel ürün satan manavların 3/4’ünde satılmaktadır. Son yıllarda yapılan sanayi istatistiğine göre, organik gıda satışları toplam gıda satışlarının % 2.5’ini oluşturmaktadır.

Organik gıdalar 3 satış kanalı ile tüketicilere ulaşmaktadır. Bu kanallar doğal gıda mağazaları, konvansiyonel ürün satan mağazalar ve tüketici pazarlarıdır.

Nutrition Business Journal’e göre ABD’deki organik gıda satışları 2005 yılında (5.7 milyon $, toplam gıda satışlarının % 2.5) iken 2007 yılında 18.9 milyar $’a çıkacağı tahmin edilmektedir.

Organik meyve ve sebzeler, 30 yıl önce organik ürünlerin perakende satışlarının başladığı dönemden beri en çok satılan organik ürünler olmuştur. 2005 yılı satışlarının %39’unu meyve ve sebzeler oluştururken, süt ürünleri %15’ini, içecekler % 14’ünü, paketlenmiş ve hazırlanmış gıdalar % 13’ünü, ekmek ve unlu mamuller % 10’unu, atıştırmalıklar % 5’ini ve et, balık, kanatlı eti % 2’sini oluşturmaktadır.

Doğal gıda satan mağazalar 1990’ların başında ürün sayısı ve mağaza büyüklüklerini artırırken konvansiyonel süpermarketler ve zincir mağazalar ise 1990’ların sonunda organik ürün satmaya başlamışlardır. OTA (Organic Trade Assocation)’ya göre; 2005 yılındaki organik satışların % 47’si bağımsız doğal gıda mağazaları ve doğal gıda zincirlerinden yapılmıştır. Konvansiyonel süpermarketler, manavlar, toptancılar ve üyelik sistemi ile çalışan mağazalar toplam organik satışların %46’sını gerçekleştirmiştir. Geriye kalan % 7’lik satışlar, perakende mağazalar, çiftçi pazarları ve gıda hizmet sektörünce gerçekleştirilmektedir.

Mintel’in anket çalışması sonucunda ortaya çıkan tüketici tercihleri ise aşağıdaki gibidir.

Ankete katılan kişilere aşağıdaki sorular sorulmuştur.

Soru: Geçmiş yıllarda organik gıda ve içecek satın aldınız mı?

(18 yaşından büyük 2.500 yetişkinin internet üzerinden verdiği cevaplara göre hazırlanmıştır)

Tablo 30: Organik Ürün Tüketici Profili 2007

Organik etiketli gıda satın alanlar %

Organik etiketli içecek satın alanlar %

Tamamı 52 26 Cinsiyet Erkek Kadın

4855

2725

Yaş 1824 2534 3544

666255

383826

54

4554 5564 65 Üstü

444936

202113

Gelir 25.000 $ altı 35.000 $49.900 $ 50.000 $74.900 $ 75.000 $99.900 $ 100.000 ve üstü

4051575562

2122323028

Irk (Etnik Köken) Beyaz Siyah Asyalı Hispanik

50547332

23285045

Bölge Kuzeydoğu Ortabatı Güney Batı

56494954

26232332

Kaynak : Mintel

Ankete katılanların %26’sı organik içecek satın almışken, %52’si organik gıda satın almıştır.

Yaşlıların gençlerden daha az organik ürün satın almaları, yaşlıların organik ürünlerin faydalarından habersiz olduğuna işaret etmektedir.

Gelir ile ilgili sonuçlara bakıldığında organik gıda satın alanların yüksek gelir seviyesinde olanlar olması organik ürünlerin yüksek fiyatlı olduğu göstermektedir. Organik içecek satın alanlara bakıldığında gelir seviyeleri aralarında fark olmadığı, bunun da nedeninin genç yetişkinlerin her çeşit organik içeceği tüketmeleri görülmektedir.

Asyalılar diğer ırklara göre daha fazla organik ürün tüketmektedirler.

Bölgelere göre ise ankete cevap verenler arasında ayırt edilebilir bir fark yoktur.

Soru : Organik ürün satın alıyor musunuz?

(18 yaşından büyük ve daha önce organik sertifikalı gıda ve içecek satın alan internet erişimi olan 1,404 yetişkinin verdiği cevaplar temel alınmıştır)

Tablo 31: Yaşa Göre Organik Gıda ve İçecek Satın Alma Sıklığı (Temmuz 2007)

Tamamı %

1824 %

2534 %

3544 %

4554 %

5564 %

65 üstü

Mümkün olduğunca sık

32 39 42 32 28 33 17

Zaman zaman 68 61 58 68 72 77 83 Kaynak : Mintel

55

Tablodan da görüleceği üzere yaşla birlikte organik satın alma eğilimi azalmaktadır. Ankete katılanlardan 1824 yaş arasındakilerin %39’u mümkün olduğunca sık organik ürün satın alırken, 65 yaş ve üstü grubun sadece %17’si organik ürünleri mümkün olduğunca sık satın almaktadırlar. Yaşlı kişilerin organik ürünleri daha az satın almaları, üreticilerin ve perakendecilerin bu gruba ürün satmak için, organik ürünlerin yaşlı insanlar için faydalı olduğuna ikna etmek amacıyla yeni yollar bulmaları gerekmektedir.

Soru: Organik gıda ve/veya içecekleri nereden satın alıyorsunuz?

Tablo 32: 20062007 Yıllar ında Organik Gıda ve İçecek Satın Alınan Yer ler

(18 yaşından büyük ve daha önce organik sertifikalı gıda ve içecek satın alan internet erişimi olan yetişkinlerin verdiği cevaplar temel alınmıştır.)

2006 %

2007 %

Ankete katılan kişi sayısı 1.021 1.404 Süpermarket 68 76 Doğal veya sağlıklı gıda satan mağazalar 45 44 Walmart 24 35 Çiftçi pazarları 17 24 Castco gibi üyelik gerektiren mağazalar 11 15 Target veya Kmart gibi toptan satış ticaret yerleri

8 13

Küçük marketler 5 9 İlaç satan yerler 4 7 Diğerleri 3 3 Kaynak : Mintel

Kroger ve Safeway gibi perakendecilerin kendi markaları ile piyasaya daha fazla ürün sürmeleri ile birlikte süpermarketler organik ürünler için iyi bir kaynak haline gelmiş olup, 2007 yılında 2006 yılına göre bu kanaldan ürün satın alanların sayısı %8 artmıştır. Wal Mart’tan ürün satın alanların sayısı da 2007’de bir önceki yıla göre %11 artmıştır. Bu Wal Mart’ın rekabetçi fiyatlardan organik ürün satma kararının bir sonucudur. Çiftçi pazarlarından alışveriş yapanların sayısının %7 artmış olması da bu dağıtım kanalının popülerliğinin arttığını göstermektedir.

Tablo 33: Yaş İtibar ıyla Organik Gıda ve İçecek Satın Alınan Yer ler (Temmuz 2007)

(18 yaşından büyük ve daha önce organik sertifikalı gıda ve içecek satın alan internet erişimi olan 1.404 yetişkinin verdiği cevaplar temel alınmıştır.)

Toplam%

1824%

2534%

3544%

4554%

5564%

65 üstü

Süpermarket 76 73 79 77 79 73 75 Doğal veya sağlıklı gıda satan mağazalar

44 44 51 45 39 45 33

Walmart 35 48 42 37 31 19 21 Çiftçi pazarları 24 21 23 26 28 23 18 Castco gibi üyelik 15 16 20 14 13 13 15

56

gerektiren mağazalar Target veya Kmart gibi toptan satış ticaret yerleri

13 17 20 13 8 6 5

Küçük marketler 9 19 16 6 3 2 1 İlaç satan yerler 7 9 15 8 2 3 2 Diğerleri 3 3 2 2 4 2 5 Kaynak: Mintel

35 yaşın altındakiler, doğal ve sağlıklı gıda satan mağazalar, WalMart diğer toptan satış yapan ticaret yerleri, küçük marketler ve ilaç satan yerlerden daha fazla ürün satın almaktadırlar. Organik ürün satan mağazalar daha fazla ürün piyasaya sürdükçe satışlar da artacaktır.

Tablo 34: Gelir Düzeyine Göre Organik Gıda ve İçecek Satın Alınan Yerler

(18 yaşından büyük ve daha önce organik sertifikalı gıda ve içecek satın alan internet erişimi olan 1.404 yetişkinin verdiği cevaplar temel alınmıştır.)

Tamamı

%

25.000 $ altı

%

25.000 49.900 $ arası %

50.000 74.900 $ arası %

75.000 99.900 $ arası %

100.000 üzer i

% Süpermarket 76 74 73 76 79 81 Doğal veya sağlıklı gıda satan mağazalar

44 34 37 48 57 52

Walmart 35 42 38 31 31 27 Çiftçi pazarları 24 24 22 24 22 26 Castco gibi üyelik gerektiren mağazalar

15 7 10 19 22 26

Target veya Kmart gibi toptan satış ticaret yerleri

13 11 10 9 15 20

Küçük marketler 9 7 8 9 11 9 İlaç satan yerler 7 7 5 6 11 10 Diğerleri 3 5 2 2 1 3 Kaynak : Mintel

Tablodan da anlaşıldığı gibi tüketiciler organik ürünleri organik olmayan ürün satın aldıkları yerlerden satın almaktadırlar.

Bu nedenle organik ürünlerin popüler gıda zincirleri aracılığı ile dağıtılması mantıklı bir seçimdir.

Soru: Aşağıdakilerden hangileri haftada bir ya da iki kere satın aldığınız organik ürünlerdir?

2007 yılında, geçmiş yıllarda organik ürün satın almış 18 yaşından büyük 1.288 yetişkin internet üzerinden cevaplamıştır. 2006 yılında, geçmiş yıllarda organik ürün satın almış 18 yaşından büyük 930 yetişkin internet üzerinden cevaplamıştır.

57

Tablo 35: Haftada bir veya ayda iki kere satın alınan organik ürünler

2006 % 2007 % Yaş sebzeler 70 72 Yaş meyveler 67 70 Süt veya yoğurt (2006) 45 Süt (2007) 45 Yoğurt (2007) 36 Tavuk eti 31 36 Pirinç veya makarna 28 34 Kırmızı et 25 28 Makarna sosu 22 26 Sert kabuklu meyve 25 25 Salata sosu 22 24 Dondurulmuş sebze 22 Tuzlu atıştırmalıklar 19 20 Dondurulmuş soğuk meze 18 20 Dondurulmuş meyve 18 Çikolata 17 Porsiyonluk peynirli makarna 16 Diğer 9 9 Kaynak : Mintel

Tüketiciler, ankete göre 2007 yılında 2006 yılına göre daha düzenli organik ürün satın almışlardır. Ankete cevap veren 10 kişiden 7’sinin alışveriş listesinde organik yaş meyve ve sebze olması, organik yaş meyve ve sebzeleri en popüler organik gıda haline getirmektedir. Diğer organik ürünleri, ankete cevap veren kişilerin yarısından daha azı tükettiklerini belirtmiştir. Bunun nedeni fiyat, tat ve ürünlerin bulunabilirliği olarak sıralanabilir.

Organik ürünler yüksek fiyatlı olduğu için, tüketiciler ödedikleri ekstra fiyat için elde edecekleri değer konusunda ikna edilmelidir. Organik ürünlerin faydalarının tüketiciler için yeterince açık olmaması ya da belirli ürünlerde ürünlerin içindeki organik bileşenler konusunda kafaları karışmaktadır.

Tat da tüketiciler için önemli bir konu olup, tüketiciler daha önceden satın almaya alışık oldukları konvansiyonel ürünlere göre organik ürünlerin daha lezzetli olduğuna da ikna edilmelidir.

Bulunabilirlik de bir diğer önemli konu olup, süpermarketlerde mağazaların kendi markaları ile sattıkları organik ürünler yaygınlaşsa da süpermarketler organik ürünler konusunda çok fazla çeşitliğine sahip değildir.

58

Tablo 36: Yaş Grubu İtibar iyle Haftada Bir ya da Ayda İki Kere Alınan Organik Ürünler (Geçmiş yıllarda organik ürün satın almış 18 yaşından büyük 1.288 yetişkin tarafından cevaplanmıştır.)

Toplam%

1824%

2534%

3544%

4554%

5564%

65 üstü

Yaş sebzeler 72 64 68 75 80 74 72 Yaş meyveler 70 74 70 70 76 71 58 Süt 45 61 56 43 45 30 17 Yoğurt 36 39 46 37 37 26 22 Kanatlı eti 36 36 42 42 35 27 23 Pirinç veya makarna 34 45 42 35 38 20 12 Kırmızı et 28 40 34 28 30 16 8 Makarna sosu 26 31 38 25 22 18 15 Sert kabuklu meyve 25 32 28 22 27 25 15 Salata sosu 24 32 30 27 23 16 9 Dondurulmuş sebze 22 29 29 22 19 15 14 Tuzlu atıştırmalıklar 20 25 29 23 18 13 5 Dondurulmuş mezeler

20 27 31 23 15 7 6

Dondurulmuş meyveler

18 29 26 15 13 12 10

Çikolata 17 23 27 15 8 9 3 1 porsiyonluk peynirli makarna

16 22 23 19 12 6 2

Diğerleri 9 6 10 6 9 10 15 Kaynak: Mintel

Geçmiş yıllarda organik ürünleri satın alan gençler yukarıda listelenen organik ürünlerden hemen hemen hepsini almaya eğilimli iken yaşlı tüketiciler bu eğilimde değillerdir. Belirli organik ürünlerin satın alma eğilimi düşmektedir. Çünkü genç tüketiciler organik ile ilgili konulara medya alışkanlıkları ve kültürel çevre faktörleri ve organik yaşam biçimleri dolayısıyla daha aşina iken, yaşlılar organik ürünlerin fiyatlarının yüksek olmasına nazaran yaşam kalitesi üzerinde pozitif bir etkisi olmadığını düşünmektedir.

Soru: Genelde markalı ya da mağaza markalı ürün mü satın alırsınız?

Geçmiş yıllarda organik ürün satın almış 18 yaşından büyük 1288 yetişkin tarafından cevap verilmiştir.

Tablo 37: Satın Alınan Markalı ve Mağaza Markalı Organik Ürünler

Tamamı %

Genellikle mevcut olan ürünü alıyorum 56 Genellikle markalı ürün alıyorum 35 Genellikle mağaza markalı ürün alıyorum

9

Kaynak : Mintel

59

Ankete cevap verenlerin büyük bir çoğunluğu (% 56) markaya bakmadan alışveriş yaparken % 35’i markalı ürün almayı, % 9’u ise mağaza markalı ürün almayı tercih etmektedir. Ankete cevap veren kişilerin kafalarında mağaza markalı ürünlerin içeriği konusunda bazı şüpheler olabilmektedir. Birçok perakendeci örneğin; Safeway’in “O Organics” markasında olduğu gibi mağazanın adı ile ilgili olmayan organik ürünler piyasaya sunmaktadırlar.

Ankete cevap veren kadınlar, erkeklere göre mağazada mevcut olan ürünü satın alma konusunda daha eğilimlidir. Kadınların ailenin gıda harcamalarını yapan kişiler olmaları onları süpermarketlerdeki ürünleri daha iyi bir hale getirmektedir.

Tablo 38: Yaşlara göre markalı ve mağaza markalı satın alınan organik ürünler , 2006 2007

(2006 yılı için, geçmiş yıllarda organik ürün satın almış 18 yaşından büyük 930 yetişkin tarafından internet üzerinden cevaplandırılmıştır. 2007 yılı için geçmiş yıllarda organik ürün satın almış 18 yaşından büyük 1.288 yetişkin tarafından internet üzerinden cevaplandırılmıştır.)

Tamamı %

1824 %

2534 %

3544 %

4554 %

5564 %

65 üstü

2006 Genellikle mevcut olan ürün alıyorum

64 50 58 64 71 71 71

Genellikle markalı ürün alıyorum

26 38 30 26 22 22 19

Genellikle mağaza markalı ürün alıyorum

9 12 12 10 7 7 5

2007 Genellikle mevcut olan ürünü alıyorum

56 48 49 57 62 59 66

Genellikle markalı ürün alıyorum

35 36 41 36 31 35 28

Genellikle mağaza markalı ürün alıyorum

9 16 10 8 7 6 6

Kaynak : Mintel

3.3.5. Organik Ürünler ile İlgili Tüketici Davranışları

Soru : Organik ürün alırken aşağıdakilerden hangilerine dikkat ederseniz ?

Tablo 39: Organik Ürün Satın Alma Kriter leri, 20062007

(2006 yılı için, geçmiş yıllarda organik ürün satın almış 18 yaşından büyük 930 yetişkin tarafından internet üzerinden cevaplandırılmıştır. 2007 yılı için geçmiş yıllarda organik ürün satın almış 18 yaşından büyük 1288 yetişkin tarafından internet üzerinden cevaplandırılmıştır.)

60

% 2006 %100 organik 65 Yapay bileşen içermeyen 60 Koruyucu içermeyen 55 USDA organik etiketi olanlar 38 Karının belirli bir yüzdesini hayır kurumlarına veren markalar

11

2007 Yapay bileşen içermeyen 71 %100 organik 70 Koruyucu içermeyen 66 USDA organik etiketi olanlar 46 Karının belirli bir yüzdesini hayır kurumlarına veren markalar

13

Kaynak: Mintel

2006 yılına göre 2007 yılında “yapay bileşen içermeyen” ve “%100 organik” olan organik ürünlere dikkat etme oranının %70 olması, ankete cevap verenlerin organik ve doğal gıda ürünlerinin kalitesi ile ilgili farkındalıklarının artmış olduğunu göstermektedir. Organik ürünler yapay bileşen içerebilmekte fakat ankete cevap verenlerin organik ürün satın alırken daha saf olanını aramaktadırlar.

2006 yılına göre 2007 yılında organik ürünlerin üzerinde USDA organik etiketi arayanların %46’ya yükselmesi, USDA logosunun tanınırlığının arttığını ve öneminin anlaşıldığını göstermektedir.

3.3.6. Geleceğe Dönük Satış Tahmini

ABD’deki toplam gıda satışları Mintel tarafından 2012 yılına kadar %7.1’lik bir enflasyon oranı dikkate alınarak öngörülmüştür.

Tablo 40: ABD’deki Perakende Organik Gıda Satışlar ı 20072012 (car i ve sabit fiyatlar la)

Cari fiyatlar la satış milyon $

Endeks % Değişim

Sabit fiyatlar la satış 2007 milyon $ ** Endeks

% Değişim

2007 (tahmin)

4.285 100 4 285 100

2008 4.786 112 11,7 4 669 109 9,0 2009 5.285 123 10,4 5.030 117 7,7 2010 5.783 135 9,4 5.370 125 6,8 2011 6.283 147 8,6 5.692 133 6,0 2012 6.820 159 8,5 6.028 141 4,9

61

Kaynak: Mintel Not: WalMart ve Depo satışlarını içermemektedir. Tüketici fiyat endeksine göre hesaplanmış enflasyona göre uyarlanmıştır.

Mintel’e göre, ABD toplam organik gıda satışlarının 20072012 yılları arasında cari fiyatlarla %59, sabit fiyatlarla %41 artacağı öngörülmektedir.

Ayrıca, organik meyve ve sebze satışlarının 20072012 yılları arasında cari fiyatlarla %57, sabit fiyatlarla %39 artacağı öngörülmektedir.

Hazırlanmış ve paketlenmiş gıdaların satışlarında ise 20072012 yılları arasında cari fiyatlarla %58, sabit fiyatlarla %40 artacağı tahmin edilmektedir.

Organik atıştırmalık ürünler satışlarında ise yine aynı dönem için cari fiyatlarla %50, sabit fiyatlarla %33 bir artış beklenmektedir.

Organik unlu mamullerin satışlarında ise 20072012 yılları arasında cari fiyatlarla %58, sabit fiyatlarla %39 bir artış olacağı tahmin edilmektedir.

Datamonitor’un tahminine göre ise 20082013 yılları arasında organik gıda satışlarının ortalama % 10.7 artarak 2013 yılında 38.2 milyar dolar olması beklenmektedir.

Tablo 41: ABD’deki Organik Gıda Pazar ı Büyüklüğü Tahmini 20082013

Yıllar Milyar Dolar % Büyüme 2008 23.0 % 15.00 2009 26.6 % 15.40 2010 29.6 % 11.40 2011 32.6 % 10.30 2012 35.5 % 8.90 2013 38.2 % 7.40 20082013 Ortalama % 10.7 Kaynak: Datamonitor

62

3.3.7. Dağıtım Kanalları

3.3.7.1. Organik Tedarik Zinciri

Şekil 3: Organik Ürünler in Tedar ik Zincir indeki Tipik Hareketleri

Kaynak : ERS, USDA (Ekonomik Araştırmalar Servisi, Amerikan Tarım Dairesi

2002 yılı ekim ayında Amerikan Tarım Bakanlığı tarafından uygulamaya konulan Ulusal Organik Standartlar (National Organic Standarts), organik üretim işleme ve dağıtım yapan firmaların da USDA tarafından geliştirilen standartlara göre akredite olmuş kamu ya da özel acentelerce sertifikalandırılmaları zorunluluğunu getirmiştir.

Tablo 42: Kuzey Amerika Kıtası’ndaki Önemli Organik Gıda Firmalar ı (2006)

Firma Adı Firma Detay Bilgileri Ülke Earth Bound Forms Organik meyve ve sebze

konusunda uzmanlaşmıştır. ABD

General Mills Birçok organik şirkete sahiptir.

ABD

Hain Celestial Dünyanın en büyük doğal ve organik gıda firmasıdır.

ABD

Whitewave foods Dean Foods’a aittir. ABD Stonyfield Farm Dünyadaki en büyük organik

yoğurt üreticisi ABD

Amy’s Kitchen Önemli hazır yemek ve çorba üreticisi

ABD

Çiftlik

Doğrudan tüketiciye Doğrudan perakendeciye Doğrudan restoranlara

Perakendeci Restoran Kurumlar

Paketleyici Üretici İşleyici Ara malı üretenler Ara malı işleyenler

Üretici İşleyici

Perakendeci Restoran Kurumlar

Aracı Dağıtıcı Toptancı Nakliyeci

Aracı Dağıtıcı Toptancı

Aracı Dağıtıcı Toptancı

63

Organic Valley Önemli organik çitçi kooperatifi

ABD

Smucker Quality Beverages Pek çok organik içecek markasına sahiptir.

ABD

CalOrganics Önemli yaş meyve ve sebze tedarikçisi

ABD

Golden Temple Önemli organik tahıl ve çay tedarikçisi

ABD

Nature’s Path Foods En önemli organik tahıl üreticisi

Kanada

SunOpta Pek çok organik ürün satan firmanın sahibi

Kanada

Kaynak: The Handbook of Organic and Fair Trade Marketing of 17 (Organic Monitor)

3.3.7.2. Organik Satış Kanalları

Şekil 4: Dağıtım Kanallarına Göre Organik Gıda Satışlar ı, 2004

Kaynak : The Handbook of Organic and Fair Trade Marketing, sf 18

Satın alınan organik gıdaların %60’ının konvansiyonel ürün satan mağazalardan (süpermarketler, indirim üyelik gerektiren mağazalar, toptancılar ve küçük marketler)alındığı tahmin edilmektedir.

ABD ve Kanada’daki bütün önemli süpermarket zincirlerinde organik ürün satılmaktadır. En popüler organik ürünler taze meyve ve sebzeler, unlu mamuller, süt ürünleri ve tahıllar olmakla beraber perakende mağazalarda çok çeşitli ürünler satılmaktadır.

Uzmanlaşmış perakendeciler, organik gıda satışlarının önemli bir bölümünün yapıldığı dağıtım kanalı olup, bu perakendeciler 25.000 adet doğal gıda perakendecileri, organik ve sağlıklı gıda mağazaları ve benzer perakendecileri kapsamaktadır. Bu perakendecilerin çoğu New York, San Francisco, Los Angeles ve Toronto gibi büyük şehirlerdedir. Whole Foods Market ve Trader Joe’s gibi büyük süpermarket zincirlerinde organik gıda satışlarının büyük bölümü yapılmaktadır.

3.3.7.3. Organik Perakende Sektörü

Zincir perakendeciler, Kuzey Amerika organik gıda sanayi üzerinde giderek etkisi artan bir rol oynamaktadır. Gerçekten, perakendeciler arasındaki rekabetin gelecek yıllarda

%60 Süpermarketler %37

Uzmanlaşmış Perakendeciler Diğerleri

64

Pazar büyümesinde motor olması beklenmektedir. Bazı perakendeciler, organik ürünleri gelirlerini artırıcı bir yol olarak görürken, diğerleri organik ürünleri diğer perakendecilerle rekabette bir adım öne çıkmak için kullanmaktadırlar. Whole Foods Market’in büyümesini bir tehdit olarak gören Safeway gibi süpermarketler organik perakende stratejileri benimsemektedirler. Konvansiyonel mağaza kanallarındaki gelişmeler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

o WalMart, 2006 yılı Mart ayında organik gıda pazarlama faaliyetlerine başlamış ve organik ürün yelpazesini 2 katına çıkarmıştır.

o Süpervalue, 2006 yılı Ocak ayında Sunflower Market isimli sadece organik ürün satan bir süpermarket açmıştır. Hedef Sunflower Market’in ABD’deki sayısını 50’ye çıkarmaktadır.

o Publix Supermarket, 2006 yılında Green Wise isimli iki tane organik ürün satan mağaza açmayı planlamaktadır.

o Stop’n Shop, market içinde “mağaza içi mağaza” konseptinde organik ürün satmayı denemektedir.

o Safeway, kendi mağazasına ait organik ürünleri “O Organic” adı ile 2005 yılından beri satmaktadır. Markayı, medya reklamları ile de desteklemektedir.

Bu perakendeci girişimciler, organik ürünleri Kuzey Amerikalı tüketiciler için daha kolay ulaşılabilir hale getirmektedir. Ayrıca, sektörde güven yaratmakta, yetiştiricileri daha fazla organik ürün yetiştirmeleri için ve üreticileri daha fazla organik ürün imal etmeleri için teşvik etmektedirler.

Tablo 43: Kuzey Amer ika’daki Organik Ürün Satan Önemli Perakendeciler , 2006

Firma Adı Firma Detay Bilgileri Ülke Ahold USA 2004 yılında Nature’s Promise markasını

piyasaya sürmüştür. ABD

Albertson’s Essensia markası ile organik ürünler satmaktadır.

ABD

Kroger Natural Prefered markası ile organik ürünler satmaktadır.

ABD

Safeway “O Organics” markası ile organik ürünlerini yeni bir marka ile satmaktadır.

ABD

Trader Joe’s 250 mağaza ile ABD’nin en büyük ikinci doğal gıda perakendecisidir.

ABD

Wild Oat’s ABD ve Kanada’da 114 doğal gıda mağazasına sahiptir.

ABD

Whole Foods Market Üç ülkede 175 mağaza ile dünyanın en büyük perakendecisidir.

ABD

Loblaws “PC” markası ile Kanadalı en büyük organik ürün perakendecidir.

Kanada

Planet Organic Kanada’daki önemli doğal gıda perakende zinciridir.

Kanada

Kaynak: The Handbook of Organic and Fair Trade Food Marketing (Organic Monitor)

65

Kroger , 3700 mağazası ile ABD’nin en büyük gıda perakende grubudur. WalMart satış itibariyle Kroger’i geçmiş olsa da Kroger ABD’deki hala en büyük zincirdir. Kroger 2003 yılı Nisan ayında Naturally Preferred markasını piyasaya sunmuştur. Bu marka altında 275 organik ve doğal ürünü 2005 yılı itibariyle 2500 süpermarketinde satışa sunmuştur. Bu ürünler içinde organik bebek gıdaları, makarna, tahıllar, atıştırmalık ürünler, süt, yumurta, meyve suyu ve soya ürün çeşitleri yer almaktadır.

Albertson’s 2500’den fazla mağazası ile ABD’nin en büyük ikinci süpermarket zinciridir. Albertson’s süpermarketlerinde 1990’ların sonundan beri organik ürün satılmakta olup, 2005 yılı itibariyle mağazalarının 2/3’ünde organik ürün satılmaktadır. 2003 yılında Essensia markası ile organik ürün pazarlamaktadır.

Safeway, Kuzey Amerika’daki en önemli gıda perakendecilerinden biridir. Mağazalarında meyve ve sebze süt ürünleri, atıştırmalıklar, tahıllar, kahvaltılık gevrekler ve içecekler satılmaktadır. Kendi mağaza markasını yenileyerek 2005 yılında “O Organic” ismi ile satmaya başlamıştır. 2006 yılında ürün yelpazesine unlu mamuller, süt ürünleri ve dondurulmuş ürünleri ekleyerek 150 ürün çeşidine ulaşmıştır. Organik ürünler Safeway’in 1775 mağazasında satılmaktadır.

Ahold USA, ise organik ürünleri NewYorkLong Island bölgesinde kendine ait olan GaintCarlisle mağazalarında satışa sunmaktadır. Eylül 2004’ten beri ise “Nature’s Promise” ismi ile yeni bir markayı piyasaya sürmüş olup, yine kendine ait olan Gaint ve Stop and Shop mağazalarında satmaya başlamıştır. Yaklaşık olarak 100 ürün çeşidi ile başladığı organik ürünler satışları, 2005 yılında 200 çeşide yükselmiştir. Organik ürün yelpazesinde olan çeşitler, süt, tereyağ, yumurta, meyve suyu, naturel kurabiyeler, et suyu ve cipslerdir.

WalMart, 3 kıtada 4800’den fazla mağaza ile dünyanın en büyük perakendecisi olup, önemli bir organik gıda perakendecisi olma yolunda ilerlemektedir. 2005 yılında ABD’de organik ürün satmaya başlayan WalMart, 2006 yılında birkaç ay içinde organik ürün çeşidini iki katına çıkaracağını ilan etmiştir. 400 çeşit ürün satmayı planlamaktadır.

Whole Food Market, 1980 yılında Austin, Teksas’ta kurulmuş küçük bir mağaza iken şimdi 3 ülkede 175 mağazaya sahip bir zincir haline gelmiştir. ABD dışında Kanada’da üç, İngiltere’de yedi mağazası bulunmaktadır. Zincirin İngiltere pazarına girişi İngiltere’deki “Fresh and Wild” isimli zincir mağazaları 2004 yılında satın almasıyla olmuştur.

Whole Foods Market’lerin ortalama mağaza büyüklüğü 3.000 m2 olup, mağazalarda meyve ve sebze, süt ve et ürünleri, içecekleri ile giysi ve kişisel bakım ürünleri gibi gıda dışı ürünler satılmaktadır. Organik ürün satışları, Whole Foods Market’in satışlarının %40’ını oluşturmaktadır. Whole Foods Market kendi mağazasına ait 6 farklı marka ile 1300 çeşit ürün satmaktadır. ABD’deki tüm süpermarketleri Quality Assurance International tarafından organik sertifikalandırılmıştır.

Trader Joe’s büyüyerek ABD’nin ikinci büyük doğal gıda mağazası olmuştur. Trader Joe’s “Pronto Markets” ismiyle 1958 yılında Los Angeles’da zincir mağaza olarak faaliyetlerine başlamış olup, günümüzde 20 eyalette 250 mağaza ile hizmetlerine devam etmektedir. Trader Joe’s mağazalarında sağlıklı gıdalar, organik ürünler ve gıda takviyeleri gibi üst gelir seviyesine hitap eden ürünler satılmaktadır. 2000’den fazla çeşitte ve satışlarının

66

%80’nini oluşturan kendi markalarını (Trade Joe’s, Trader Jose’s ve Trader Giotta’s) geliştirmek üzerine çalışmalar yapmaktadır. Mağazaların ortalama büyüklüğü 1.000 m²’dir. Mağazada pek çok organik ürün satılmakla birlikte bunların çok azı üretici firmanın markası ile satılmaktadır.

Wild Oat’s Kuzey Amerika’daki üçüncü en büyük doğal gıda süpermarket zinciridir. Kolorado Bolderd 1987 yılında kurulmuş olup, şu anda Amerika’nın 24 eyaletinde 110 mağaza ve Kanada’da 4 mağazaya sahiptir.

Wild Oat’s organik ürünler toplam satışların %40’ını oluşturmaktadır. Organik ürünlere ek olarak doğal ürünler, gıda takviyeleri ve çevre dostu ürünler de satılmaktadır. Wild Oat’s 2007 yılında Whole Food ile birleşmiştir.

Kanada’nın en büyük süpermarket zinciri olan Loblaws’ın 1.000’den fazla mağazaya sahiptir. Lablows’da 2001 yılında 20 organik ürün satılırken 2005 yılında 300’ün üzerinde organik ürün satılmaya başlanmıştır. Loblaw’sun kendi markası olan President’s Choice Organics (PC Organics) tüm mağazalarında satılmaktadır. PC Organic adı altında meyve ve sebzeler, ekmek, un, bebek gıdaları, peynir ve süt ürünleri, dondurulmuş gıdalar, makarna ve sos çeşitleri satılmaktadır.

Organik ürünlerin satışı yıllık %30 artmaktadır. Bu büyük artışın nedeni mağazaların organik ürün çeşidini artırmasıdır. Loblaws’un hedefi organik ürün satışının tüm gıda ürünleri satışının %5’ini temsil etmesidir.

Planet Organic, Kanada’nın doğal gıda süpermarket zinciridir. İlk mağazası Haziran 2001’de Edmanton’da açılmış olup, 2005 yılında 5 mağaza ile hizmet vermekteydi. Zincirin Kanada doğal ve organik pazarında söz sahibi olma planının bir parçası olarak başka zincirleri bünyesine katmıştır. Bu çerçevede 35 mağaza sahibi “Sangster’s Health Centres” zincirini ve vitamin, mineral ve bitkisel gıda takviyesi üreticisi ve dağıtıcısı olan “Trophic Canada” firmasını 2004 yılında satın almıştır. 2005 yılında 17 mağazalı “Newfound Health” zincirini de alarak büyümeye devam etmiştir.

Planet Organic süpermarketlerinde, mağaza içinde fırınlarda pişirilen unlu mamuller, et, meyve ve sebzeler, salatalar, süt ürünleri, işlenmiş gıdalar ve tatlılar satışa sunulmaktadır. Doğal kişisel bakım ürünleri ve tekstil gibi gıda dışı ürünler de satılmaktadır.

3.3.8. Organik ve Konsanviyonel Ürünler Arasındaki F iyat Farkları

USDA tarafından organik ve konvansiyonel ürünlerin çiftlik ve perakende fiyatları düzenli olarak raporlanmakla birlikte, USDA’nın AMS (Agricultural Marketing Service Tarımsal Pazarlama Servisi) tarafından bazı organik meyve ve sebzelerin toptan fiyatları son 10 yıldır açıklanmaktadır.

ERS’nin yaptığı çalışmaya göre meyve, sebzeler, tahıllar ve süt de fiyat farkları oldukça yüksektir.

67

Tablo 44: Seçilmiş aylar itibar ıyle Boston ve San Fransisco Toptancı Haller indeki Organik ve Konvansiyonel Meyve Fiyatlar ı, ABD dolar ı, 2007

Toptancı Hali ve

Meyve Adı Ay Organik Fiyat

Konvansiyonel Fiyat Çeşit ve Ambalaj

Boston Elma Ocak 47,95 22,43 Red Delicious, WAExFcy, tray packs, 88s Elma Şubat 44,17 22,82 Red Delicious, WAExFcy, tray packs, 88s Elma Nisan 36,00 24,05 Red Delicious, WAExFcy, tray packs, 88s Elma Nisan 41,00 25,00 Red Delicious, WAExFcy, tray packs, 88s Elma Haziran 41,00 25,00 Red Delicious, WAExFcy, tray packs, 88s Elma Temmuz 43,67 25,05 Red Delicious, WAExFcy, tray packs, 88s Elma Ağutos 49,00 24,50 Red Delicious, WAExFcy, tray packs, 88s Elma Ekim 53,00 25,14 Red Delicious, WAExFcy, tray packs, 88s Elma Kasım 43,94 24,73 Red Delicious, WAExFcy, tray packs, 88s Elma Aralık 47,00 25,00 Red Delicious, WAExFcy, tray packs, 88s

Elma Nisan 44,00 28,53 Braeburn, cartons, tray pack mostly 80s Elma Nisan 60,87 28,19 Braeburn, cartons, tray pack mostly 80s Elma Kasım 41,12 28,83 Braeburn, cartons, tray pack mostly 80s Elma Aralık 39,00 29,50 Braeburn, cartons, tray pack mostly 80s

Elma Kasım 61,00 35,11 Cameo, cartons, tray pack Elma Aralık 61,00 35,00 Cameo, cartons, tray pack

Elma Nisan 59,50 30,00 Fuji, cartons, tray pack, 80s Elma Nisan 59.50* 36,81 Fuji, cartons, tray pack, 80s Elma Ekim 62,55 39,05 Fuji, cartons, tray pack, 80s Elma Kasım 65,00 36,11 Fuji, cartons, tray pack, 80s

Elma Ekim 62,81 33,64 Gala, tray packs, mostly 80s Elma Kasım 53,53 31,05 Gala, tray packs, mostly 80s Elma Aralık 51,00 31,00 Gala, tray packs, mostly 80s

Elma Ocak 57,00 35,00 Golden Delicious, tray pack 80s Elma Şubat 76,89 33,95 Golden Delicious, tray pack 80s Elma Ekim 57,00 34,95 Golden Delicious, tray pack 80s

Elma Kasım 53,00 41,11 Pink Lady, tray pack 80s Elma Aralık 53,00 40,00 Pink Lady, tray pack 80s

Avokado Mart 59,50 31,28 CA or MX Hass ctns Avokado Nisan 57,50 36,45 CA or MX Hass ctns Avokado Nisan 72,91 38,95 CA or MX Hass ctns Avokado Haziran 76,00 39,57 CA or MX Hass ctns Avokado Temmuz 81,86 43,48 CA or MX Hass ctns Avokado Ağutos 84,00 48,40 CA or MX Hass ctns

68

Avokado Eylül 92,11 44,53 CA or MX Hass ctns

Ahududu Haziran 17,77 16,48 flats 12 6oz cups with lids CA Red med or large

Ahududu Temmuz 27,00 21,83 flats 12 6oz cups with lids CA Red med or large

Ahududu Ekim 26,96 28,27 flats 12 6oz cups with lids CA Red med or large

Ahududu Kasım 27.25* 24,67 flats 12 6oz cups with lids CA Red med or large

Ahududu Aralık 26.70* 25,75 flats 12 6oz cups with lids CA Red med or large

Çilek Nisan 19,80 12,26 flats 8 1lb cntrs with lids CA medlge or med Çilek Nisan 18,41 15,67 flats 8 1lb cntrs with lids CA medlge or med Çilek Haziran 14,90 11,26 flats 8 1lb cntrs with lids CA medlge or med Çilek Temmuz 18,72 9,33 flats 8 1lb cntrs with lids CA medlge or med Çilek Ağutos 25,42 14,02 flats 8 1lb cntrs with lids CA medlge or med Çilek Eylül 16,45 14,00 flats 8 1lb cntrs with lids CA medlge or med Çilek Ekim 27,61 18,43 flats 8 1lb cntrs with lids CA medlge or med Çilek Kasım 22,90 18,78 flats 8 1lb cntrs with lids CA medlge or med

San Francisco

Elma Kasım 58,00 Arkansas Black, U.S. ExFcy, cartons traypack, 100s, CA

Elma Ocak 39,00 21,05 Red Delicious, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Şubat 37,42 20,24 Red Delicious, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Mart 34,73 20,35 Red Delicious, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Nisan 34,00 20,73 Red Delicious, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Nisan 33,00 23,06 Red Delicious, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Kasım 37,00 22,50 Red Delicious, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Aralık 37,00 23,03 Red Delicious, WAExFcy, cartons traypack, 72s

Elma Ocak 44,00 34,79 Golden Delicious, WAExFcy, cartons traypack, 72s

Elma Şubat 44,26 35,50 Golden Delicious, WAExFcy, cartons traypack, 72s

Elma Mart 42,73 32,00 Golden Delicious, WAExFcy, cartons traypack, 72s

Elma Nisan 42,00 31,95 Golden Delicious, WAExFcy, cartons traypack, 72s

Elma Nisan 42,00 35,53 Golden Delicious, WAExFcy, cartons traypack, 72s

Elma Ağutos 34,55 Golden Delicious, WAExFcy, cartons traypack, 72s

Elma Ocak 43,83 25,80 Granny Smith, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Şubat 45,00 34,94 Granny Smith, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Mart 45,00 35,74 Granny Smith, WAExFcy, cartons traypack, 72s

69

Elma Nisan 45,00 35,07 Granny Smith, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Aralık 45,00 35,29 Granny Smith, WAExFcy, cartons traypack, 72s

Elma Ocak 46,00 32,50 Gala, WAExFcy, cartons traypack, 72s and 100s Elma Şubat 46,53 29,00 Gala, WAExFcy, cartons traypack, 72s and 100s Elma Mart 47,00 29,00 Gala, WAExFcy, cartons traypack, 72s and 100s Elma Nisan 47,00 Gala, WAExFcy, cartons traypack, 72s and 100s Elma Nisan 47,39 Gala, WAExFcy, cartons traypack, 72s and 100s

Elma Ocak 47,00 34,50 Fuji, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Şubat 48,58 30,49 Fuji, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Mart 49,00 32,43 Fuji, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Nisan 49,95 34,11 Fuji, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Nisan 57,00 36,38 Fuji, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Kasım 50,00 30,68 Fuji, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Aralık 47,89 28,25 Fuji, WAExFcy, cartons traypack, 72s

Elma Ocak 55,50 30,15 Braeburn, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Şubat 49,00 29,00 Braeburn, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Mart 47,73 29,08 Braeburn, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Nisan 47,00 29,30 Braeburn, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Ekim 48,00 26,00 Braeburn, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Kasım 48,00 Braeburn, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Aralık 41,82 26,00 Braeburn, WAExFcy, cartons traypack, 72s

Elma Şubat 46,00 29,50 Cameo, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Mart 46,00 29,50 Cameo, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Nisan 46,00 29,50 Cameo, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Ekim 47,00 Cameo, WAExFcy, cartons traypack, 72s Elma Aralık 35,83 Cameo, WAExFcy, cartons traypack, 72s

Muz Ocak 19,00 13,48 40lb carton, imports Muz Şubat 19,08 15,05 40lb carton, imports Muz Mart 19,86 14,40 40lb carton, imports Muz Nisan 20,50 13,77 40lb carton, imports Muz Nisan 20,95 14,79 40lb carton, imports Muz Haziran 20,52 13,75 40lb carton, imports Muz Temmuz 20,73 12,50 40lb carton, imports Muz Ağutos 22,55 13,35 40lb carton, imports Muz Eylül 20,32 13,20 40lb carton, imports Muz Ekim 19,75 13,49 40lb carton, imports Muz Kasım 19,59 13,66 40lb carton, imports Muz Aralık 22,83 14,61 40lb carton, imports

Portakal Nisan 28,11 23,21 7/10 bushel ctns, Shprs 1st Grade, Navel Portakal Nisan 26,25 21,85 7/10 bushel ctns, Shprs 1st Grade, Navel Portakal Aralık 32,00 10,03 7/10 bushel ctns, Shprs 1st Grade, Navel

70

Portakal Eylül 31,00 17,76 7/10 bushel ctns, Shprs 1st Grade, Valencia

Armut Ocak 49,00 27,06 D'Anjou, 4/5 bushel cartons, U.S. One Armut Ekim 50,33 27,86 D'Anjou, 4/5 bushel cartons, U.S. One Armut Kasım 49.00* 26,16 D'Anjou, 4/5 bushel cartons, U.S. One Armut Aralık 40,00 25,89 D'Anjou, 4/5 bushel cartons, U.S. One

Armut Ekim 53,11 Bosc, 4/5 bushel cartons, U.S. One Armut Kasım 50.00* 34,50 Bosc, 4/5 bushel cartons, U.S. One Armut Aralık 47,00 34,50 Bosc, 4/5 bushel cartons, U.S. One

Armut Ekim 49,46 27,50 Bartlett, 4/5 bushel cartons, U.S. One Armut Aralık 49,64 27,22 Bartlett, 4/5 bushel cartons, U.S. One

Çilek Haziran 12,80 10,48 flats 81lb cntrs with lids CA medlge Çilek Temmuz 13,20 8,00 flats 81lb cntrs with lids CA medlge Çilek Ağutos 16,66 12,63 flats 81lb cntrs with lids CA medlge Çilek Eylül 16.00* 11,01 flats 81lb cntrs with lids CA medlge Çilek Ekim 20,50 16,49 flats 81lb cntrs with lids CA medlge Çilek Kasım 34,75 23,19 flats 81lb cntrs with lids CA medlge Çilek Aralık 41,09 25,57 flats 81lb cntrs with lids CA medlge

Ahududu Haziran 21,00 16,45 flats, 12 6oz cups w lids, CA Ahududu Temmuz 17,10 18,21 flats, 12 6oz cups w lids, CA Ahududu Ağutos 21,32 18,90 flats, 12 6oz cups w lids, CA Ahududu Eylül 33.14* 27,28 flats, 12 6oz cups w lids, CA Ahududu Ekim 33,33 25,60 flats, 12 6oz cups w lids, CA Ahududu Kasım 30,17 25,14 flats, 12 6oz cups w lids, CA Ahududu Aralık 27,25 23,25 flats, 12 6oz cups w lids, CA : Mevcut değil. 1/ Market News Service tarafından açıklanan günlük fiyatların aylık ortalaması * 8 günden daha az rapor edilmiştir. Kaynak: U.S. Department of Agriculture, Agricultural Marketing Service (Amerikan Tarım Dairesi, Tarımsal Pazarlama Servisi)

Tablo 45: Seçilmiş Ürünler İtibarıyle ABD’deki Ürün Fiyatlar ı 1lb: 0.453 kg, Oz: Ons, 1 oz =28.3 gr

Ürün Adı Miktar ı Fiyat Kurutulmuş Elma 2 lb 18.60 Gün kurusu kuru kayısı 2 lb 22.55 Türk gün kurusu kayısı 2 lb 9.80 Kiraz kurusu 2 lb 13.65 Türk İnciri 2 lb 14.25 Armut Kurusu 2 lb 13.70 Erik Kurusu 2 lb 9.55 Erik Kurusu (Çekirdeksiz) 2 lb 9.70 Thompson Çekirdeksiz Üzüm 2 lb 6.50 Çilek Kurusu 2 lb 9.35

71

Kabuklu Badem 2 lb 17.25 Çavdar unu 2 lb 4.25 Karabuğday unu 2 lb 4.60 Çemen tohumu 2 lb 10.80 Keten tohumu 2 lb 4.65 Makarna 2 lb 3.75 Domates Salçası 6 adet 6 oz

metal kutu 10.90

Domates Püresi 3/ 28 oz metal kutu

10.00

Tuzsuz/tuzlu Domates Sosu 3/ 15 oz metal kutu

7.55

İspanyol zeytinyağı (Rapunzel) 2 adet 25.3 oz cam şişe

27.80

Kaynak: http://www.organicfruitsandnuts.com/shop/?shop=1&cat=2&

72

Tablo 46: Seçilmiş Ürünler İtibarıyle ABD’deki Perakende Ürün Fiyatları Oz: Ons, 1 oz = 28.3 gr

Ürün Adı Marka Adı Miktarı Ambalaj Fiyat $

Sızma Zeytinyağı Bella Terra 16.9 OZ Şişe 13.49 Kırmızı Şarap Sirkesi Gourmet Artisan 16.9 OZ Şişe 5.99 Soğuk Sıkım Sprey Zeytinyağı Spectrum

Naturals 6 OZ Cam

kavanoz 7.49

Ayçiçek yağı (Kızartmalık) Spectrum Naturals

16 OZ Şişe 7.29

Karışık Kuruyemiş Bear Naked 5 OZ Poşet 4.99 Kurutulmuş Mango Made In Nature 3 OZ Paket 4.39 Kuru Üzüm (Kırmızı çekirdeksiz) Sunview 15 OZ Metal Kutu 6.99 Kavrulmamış Badem Woodstock Farms 8 OZ Paket 9.99 Çikolata Kaplı Badem Woodstock Farms 7 OZ Paket 7.99 Muz Cipsi Woodstock Farms 6 OZ Paket 2.39 Kavrulmuş Tuzlu Kaju Woodstock Farms 8 OZ Paket 6.99 Çikolata Kaplı Kuru Üzüm Woodstock Farms 9 OZ Paket 7.99 Çiğ Ayçekirdeği İçi Woodstock Farms 16 OZ Paket 3.69 Ceviz içi yarım ve parçalı Woodstock Farms 6 OZ Paket 6.99 Karışık Kuruyemiş Woodstock Farms 12 OZ Paket 6.39 Ceviz içi yarım ve parçalı Woodstock Farms 6 OZ Paket 6.99 Çavdar Unu Bob's Red Mill 22 OZ Poşet 3.79 Mısır Unu (Doğal ve Organik) Hodgson 32 OZ Poşet 5.59 Dereotu tozu McCormick .5 OZ Şişe 6.29 Kırmızıbiber McCormick 1.62 OZ Kavanoz 7.79 Biberiye Yağı McCormick .65 OZ Kavanoz 5.99 Biberiye Yağı McCormick .62 OZ Şişe 6.29 Kekik(Thyme) McCormick .62 OZ Şişe 5.79 Kekik(Thyme) McCormick .65 OZ Kavanoz 6.19 Öğütülmüş Tam Keten Tohumu Bob's Red Mill 16 OZ Poşet 3.59 Kavrulmamış Keten Tohumu (Doğal)

Bob's Red Mill 24 OZ Poşet 3.29

Bulgur Bob's Red Mill 28 OZ Poşet 4.29 Keten Tohumu Woodstock Farms 16 OZ Paket 3.19 Nohut La Preferida 15 OZ Metal Kutu 1.79 Papatya Çayı (poşet çay) Choice 16 adet Karton Kutu 3.69 Elma Suyu Earth's Best 4 OZ Kavanoz 1.39 Elma ve Havuç Suyu (%43) First Juice 32 OZ Şişe 3.99 Elma ve Havuç Suyu (%43) First Juice 8 OZ Şişe 2.49 Muz ve Havuç Suyu (%49) First Juice 32 OZ Şişe 3.99 Muz ve Havuç Suyu (%49) First Juice 8 OZ Şişe 2.49 Ketçap Wholemato

Agave 13 OZ Şişe 4.99

Keten Tohumu Arrowhead Mills 1 lb 12’li paket 30.67 Un Arrowhead Mills 32 OZ 12’li paket 35.23 Mısır unu Arrowhead Mills 32 OZ 12’li paket 29.53 Tam Buğday unu Arrowhead Mills 5 lb 33.57 Fırınlanmış Tarçınlı Elma Kurusu Bare Fruit 0.63 OZ 6’li paket 5.94

73

Fırınlanmış Tarçınlı Elma Kurusu Bare Fruit 2.57 OZ 2’li paket 6.50 Fırınlanmış Armut Kurusu Bare Fruit 0.63 OZ 6’li paket 5.94 Fırınlanmış Armut Kurusu Bare Fruit 2.57 OZ 2’li paket 6.98 Kiraz Kurusu Bare Fruit 2.57 OZ 2’li paket 6.50 Kaynak: www.pea pod.com, http://kroger.elsstore.com/

Tablo 47: Organik Perakende Meyve ve Sebze Fiyatlar ı, Ocak 2009

ÜRÜN BİRİM FİYAT ARALIĞI

Elma, Breaburn lb 0,982,29

Elma, Fuji lb 0,982,49

Elma, Fuji 3 lb paket 3,99

Elma, Gala lb 0,981,99

Elma, Gala 3 lb paket 3,99

Elma, Golden Delicious lb 1,491,99

Elma, Granny Smith lb 1,501,99

Elma, Granny Smith 3 lb paket 3,99

Elma, Jonagold lb 0,991,49

Elma, Karışık lb 1,99

Elma, Pink Lady lb 1,69

Elma, Red Delicious 3 lb paket 2,49

Elma, Red Delicious lb 1,001,99

Avakado Adet 0,882,00

Yaban Mersini 4.46 oz paket 2,973,99

Brokoli lb 2,29

Brokoli (sapsız) 9 oz paket 2,99

Havuç, paketsiz lb 0,991,69

Havuç, paketli 5 lb paket 4,995,99

Havuç, yapraklı demet Demet 1,59

Karnabahar Adet 3,48

Karnabahar lb 3,99

Kereviz sapı lb 0,99

Kereviz sapı Adet 0,991,99

Kereviz 2’li paket 1,893,69

74

Kiraz lb 7,99

Hıyar Adet 0,880,99

Patlıcan Adet 1,50

Greyfurt lb 1,491,99

Greyfurt, kırmızı 4 lb paket 5,99

Kivi Adet 0,390,80

Limon Adet 0,50

Marul, Atom Adet 1,49199

Marul, Yeşil ve Kırmızı lb 2,49

Marul, Yeşil ve Kırmızı Demet 2,00

Marul, Roman Paket 2,99

Marul, Roman Göbek Salata 3 adet paket 2,483,99

Marul, Roman Göbek Salata 12 oz paket 2,993,49

Marul, Mini Roman 57 oz paket 2,503,99



Mango Adet 1,251,50

Mantar, Beyaz Şapkalı 68 oz paket 1,002,99

Soğan, Yeşil 4,5 oz paket 1,00

Soğan, Yeşil Demet 0,79

Soğan, Sarı lb 0,790,68

Soğan, Sarı 3 lb paket 1,993,99

Portakal, Hamlin 4 lb paket 3,99

Portakal, Navel 34 lb paket 3,994,99

Portakal, Navel lb 0,791,80

Portakal, Navel Adet 0,670,99

Armut, Bosc lb 1,492,00

Armut, D’Anjou lb 1,491,99

Biber, Yeşil Adet 2,00

Biber, Kırmızı lb 2,99

Biber, Kırmızı 2 lb paket 3,49

Patates, Russet lb 0,79

Patates, Russet 3 lb paket 1,992,00

75

Patates, Russets 4 lb paket 2,99

Patates, Russet 5 lb paket 1,993,99

Patates, Sarı 5 lb paket 3,99

Salata, Karışık 59 oz paket 2,504,99



Ispanak, Mini 57 oz paket 2,983,99



Kabak, Sarı lb 1,99

Kabak, Yeşil lb 1,481,99

Tatlı Patates lb 1,491,99

Tanjerin 3 lb paket 3,99

Domates, Salkım lb 3,99

Domates, Mini (plum) lb 1,49 Kaynak: Fruit and Vegetable Retail Report VOL. III. No: 2 Sayfa 10, 9 Ocak 2009, USDA

3.3.9. Mevzuat

3.3.9.1. USDA Organik Standardı

Organik gıdaların sertifikasyonu ile ilgili ulusal standartlar 21 Ekim 2002 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Birleşik Devletler Tarım Dairesi (USDA)’nın 2000 yılı Aralık ayında hazırladığı söz konusu standardlar “Organik” ürünler için ulusal bir tanımlama getirmiştir. Böylece, üreticiler ve tüketiciler organik tarım ürünlerinin, canlı hayvanların ve işlenmiş ürünlerin üretimi ve diğer konularla ilgili uygulama üzerine bir rehbere sahip olmuştur. Söz konusu standartlar ayrıca, daha net etiketleme kriterleri ile genetik mühendislik metodları ile üretilen gıdalar için organik kelimesinin kullanılmasının ve verimliliğini artırılması için kullanılan antibiyotikler, sulama ve gübreleme konularına kurallar getirmiştir.

“%100 Organik” sertifikası olabilmesi için ürünler sadece organik içeriğe sahip olmak zorundadır. “Organik” sertifikası alabilmesi için ürünlerin en az %95 organik içeriğe sahip olması gerekmektedir. AB standartlarına uygun olarak “Organik içerik ile yapılmış olan” etiketi ile etiketlenen ürünler en az %70 organik içeriğe sahip olmak zorundadır.

76

Organik Gıda Üretim Kanunu (Organic Foods Production ActOFPA) ve Ulusal Organik Programı (National organic ProgramNOP) tüketicilerin satın aldıkları ürünlerin organik olarak üretildiğini, işlendiğini ve ulusal organik standartlara göre sertifikalandırıldıklarını garanti altına almaktadır. NOP’nin gerektirdiği etiketleme kuralları işlenmemiş ürünler, taze ürünler ve üretilirken içerisinde organik ürün kullanılan işlenmiş ürünlere uygulanmaktadır. Satılan, etiketlenen veya organik olarak tanımlanan tarım ürünleri NOP standartlarına göre üretilmiş ve işlenmiş olmak zorundadır.

5000 $ ve altında satış yapan çiftlik ve imalathaneler haricindeki organik çiftlik ve imalathaneler, USDA tarafından akredite edilmiş sertifikasyon kuruluşlarınca sertifikalandırılmak zorundadır.

3.3.9.2. Etiketleme Kuralları

Etiketleme kuralları ürünün içindeki organik içeriğin yüzdesine göre belirlenmektedir.

“%100 organik” ve “Organik” etiketi kullanılan tarım ürünleri:

Tarım ürünleri için “%100 Organik” ve “Organik” etiketleri kullanılmaktadır. USDA’nın Standard gerekliliklerini yerine getiren bu iki kategorideki ürünler, gıdaların organik olduğunu belgeleyen yeşil ve kahverengi “USDA Organik” etiketini kullanabilmektedir.

“%100 Organik” etiketine sahip ürünlerin su ve tuz dışında içeriğinin sadece organik olması zorunludur.

“Organik” etiketine sahip ürünlerin su ve tuz dışında içeriğinde en az %95 organik ürün olması zorunludur. Ürünün geri kalan kısmı organik formu mevcut olmayan ulusal listede yer alan onaylanmış spesifik olmayan maddelerden oluşmak zorundadır.

“%100 organik” ve “Organik” ürün gerekliliklerini karşılayan ürünlerin etiketleri üzerinde bu ibareler ve içeriğindeki organik yüzde değeri yer alabilmektedir. USDA Organik sertifikasının alındığın sertifikasyon kuruluşunun adına ürün paketinin üzerinde ve reklamlarında yer verilebilir.

%100 organik ve organik etiketine sahip tarım ürünleri kullanılmasına izin verilmeyen yöntemler, kanalizasyon suyu ve radyasyon kullanılarak üretilemez.

Tarım ürünleri için “%100 organik” ve “Organik” etiketleri kullanılmaktadır.

“Organik ürünler kullanılarak üretilmiştir” etiketi kullanılan işlenmiş ürünler:

77

İçinde en az %70 organik ürün kullanılan işlenmiş ürünlerde “organik ürünler kullanılarak üretilmiştir” ibaresini kullanılabilmekte ve içinde kullanılan en fazla üç tane organik ürün ya da ürün grubu etiketin ön yüzünde listelenmelidir. Örneğin, organik ürünler ile üretilmiş bir çorba etiketi üzeride” organik bezelye, patates ve havuç ile üretilmiş çorba” veya “organik sebzeler ile üretilmiş çorba” yazabilir.

İşlenmiş ürünler de kullanımına izin verilmeyen yöntemler, kanalizasyon suyu ve radyasyon kullanılarak üretilemez. Ürünün içinde kullanılan organik ürünlerin yüzdesi, sertifikasyon kuruluşunun logosu ürünün etiketinin ön yüzünde kullanılabilir. Bununla birlikte, USDA etiketi ürün paketinde kullanılmayabilir.

İçinde %70’den daha az organik ürün kullanılan işlenmiş organik ürünler:

Bu ürünlerin etiketinin ön yüzünde organik kelimesi kullanılamaz. Bununla birlikte, ürün içinde kullanılan organik ürünler etiketin bilgilendirme bölümünde belirtilebilir.

Etiketin yanlış kullanımına ver ilen cezalar

NOP’ye uygun üretilmemiş ve işlenmemiş ürünleri bilerek organik olarak etiketleyen veya satan kişiler en fazla 11.000 ABD doları para cezasına çarptırılırlar.

3.3.9.3. Diğer Etiketleme Kuralları

Organik olarak etiketlenen her üründe, etiketin bilgilendirme bölümünde içinde kullanılan organik ürünlerin belirtilmesi zorunludur.

Son ürünü sertifikalandıran sertifikasyon kuruluşunun adının etiketin bilgilendirme bölümünde belirtilmesi zorunludur.

“İlaç ve büyüme hormonu kullanılmamıştır”, gibi gerçekçi ifadelerin de etiket üzerinde kullanılmasında bir kısıtlama getirilmemiştir.

3.3.9.4. Gümrük Vergileri

ABD ithalat gümrük oranları ürüne ve menşe ülkeye göre değişmekle birlikte ürün organik ya da konvansiyonel olsun olmasın aynı oran uygulanır.

ABD’nin 2002 Armonize Gümrük Cetveline Birleşik Devletler Uluslararası Ticaret Komisyonu’nun web sayfası olan http://dataweb.usitc.gov/ adresinden ulaşılabilir.

3.3.9.5. Sertifikasyon

Ulusal Organik Programının (NOP National Organic Program) oluşturulması amacıyla hazırlanan Organik Gıdalar Üretim Kanunu (OFPAOrganic Foods Production Act), Çiflik Kanun Tasarısı (Farm Bill)’nın bir parçası olarak adapte edilmiştir. NOP, organik

78

olarak üretilmiş gıdaların üretilmesi, işlenmesi ve pazarlanması ile ilgili federal standardları belirlemektedir.

Organik Gıdalar Üretim Kanunu – OFPA’ya göre

• Organik olarak üretilen bazı tarım ürünlerinin pazarlanmasını yönlendiren standardlar oluşturulmalı,

• Tüketicilere organik olarak üretilen gıdaların uygun standardlarda olduğu garanti edilmeli, • Organik olarak üretilen yaş ve işlenmiş ürünlerin eyaletler arası ticareti

kolaylaştırılmalıdır.

1993 yılında USDA (Amerikan Tarım Dairesi) tarafından Ulusal Organik Standardlar Kurulunu’nu (National Organic Standards BoardNOSB) kurulmuştur. 16 Aralık 1997’de, NOP (Ulusal Organik Program)’u kurmayı teklif eden düzenleme hazırlanarak 16 Mart 1998 tarihine kadar halkın yorumu için Resmi Gazetede (Federal Register) yayımlanmış olup, bu düzenleme, organik tarımsal ürünlerin (ürün ve canlı hayvanların her ikisi için de) üretimi, işlenmesi ve pazarlanması ile ilgili talepleri detaylarıyla içermektedir. Organik ticaret ile ilgili son tüzük 21 Nisan 2001’de yürürlüğe girmiş ve 21 Ekim 2002’de tamamen uygulamaya konulmuştur.

ABD’ye ihracat yapmayı düşünen her üretici/ihracatçı firmanın ABD pazarına girişini sağlayacak bir sertifikasyon kuruluşu seçme zorunluluğu vardır.

Genelde, yabancı üretici/ihracatçı firmaların deneyimli ve kabul görmüş bir Amerikan ithalatçısıyla anlaşması ve ithalatçı firmanın çalıştığı sertifikasyon kuruluşunun USDA tarafından akredite olması tavsiye edilmektedir.

ABD’deki akredite yerel sertifikasyon kuruluşu sayısı 55 ve akredite yabancı sertifikasyon kuruluşu sayısı 40 olup, http://www.ams.usda.gov/ adresinden akredite sertifikasyon kuruluşlarına güncel olarak ulaşılabilmektedir.

Uygunluk değerlendirmesi tanınan ülkeler:

Ocak 2009 tarihi itibariyle USDA aşağıda belirtilen ülkelerin sertifikasyon kuruluşlarını değerlendirmeye ve akredite etmeye yetkin oldukları konusunda çalışmalar yapmaktadır.

o Kanada (ve iki ili) o İsrail o Danimarka o Yeni Zelanda o Quebec o İspanya o Birleşik Krallık o Hindistan

Söz konusu ülkelerin değerlendirmeye yetkin akredite sertifikasyon kuruluşlarının USDA NOP taleplerini karşılayabildiği kabul edilmektedir.

79

Denklik Değerlendirmesi yapılan ülkeler:

Amerika Tarım DairesiUSDA aşağıdaki ülkelerle ilgili olarak da söz konusu ülkelerin organik sertifikasyon programlarının NOP’nin teknik taleplerine ve uygunluk değerlendirme sistemine denk olup olmadığını belirlemek için çalışmalar yürütmektedir.

o Japonya o Avustralya o Avrupa Birliği

3.3.9.6. Diğer Gıda Yasaları ve Düzenlemeler

Organik olsun veya olmasın ithal edilen ve ülke içinde üretilen gıdalar ile ilgili yasalar birçok federal büro tarafından düzenlenmektedir. Bu bürolar:

o The Food and Drug Administration (FDA) http://www.fda.gov o The U.S Department of Agriculture (USDA) http://www.usda.gov o Centers for Disease Control and Prevention (CDC) http://www.cdc.gov o Environmental Protection Agency (EPA) http://www.epa.gov o US Customs Service http://www.customs.ustreas.gov o Federal Trade Commission (FTC) http://www.ftc.gov

4. DÜNYA’DA DÜZENLENEN ORGANİK ÜRÜNLERLE İLGİLİ FUARLAR

ANUGA Köln messe, Messeplatz 1, 50679 Cologne, Germany Tel: + 49 (0) 221 821 0 Faks: + 49 (0) 221 821 2574 Email: [email protected] Internet: www.koelnmesse.de

Bio Fach Industriestrasse 12, 91186 Büchenbach, Germany Tel: + 49 (0) 9171 96100 Faks: + 49 (0) 9171 4016 Email: [email protected] Internet: www.biofach.de

Food Ingredients Europe (FI) P.O. Box 200,3600 AE Maarssen, The Netherlands Tel: + 31 (0) 346 559444 Faks: + 31 (0) 346 573811 Email: [email protected] Internet: www.fievents.com

Health Ingredients Europe (HI) P.O. Box 200, 3600 AE Maarssen, The Netherlands Tel: + 31 (0) 346 559444 Faks: + 31 (0) 346 573811 Email: [email protected] Internet: www.hievents.com

IFE 11 Manchester Square, London W1U 3PL, United Kingdom Tel: + 44 (0) 20 7886 3100 Faks: + 44 (0) 20 7886 3091 Email: [email protected] Internet: www.ife.co.uk

NATURAL PRODUCTS EXPO EUROPE New Hope International Media Ltd. Penton House, 288290 Worton Road, Isleworth, Middlesex TW7 6EL, United Kingdom Tel: + 44 (0) 20 8232 1600 Faks: + 44 (0) 20 8232 1625 Internet: www.expoeurope.com

Natural Products Expo Asıa Penton Media Asia Ltd. 20/F, Yu Fung Commercial Centre, 289 Hennessy Road, Wanchai, Hong Kong Tel: +85229759051 Faks: +85228576144 Email: [email protected]

Natural Products Expo West Tel: 1.866.458.4935, 1.303.390.1776 Email: [email protected]

Natural Products Expo East Tel: 1.866.458.4935, 1.303.390.1776 Email: [email protected]

Organic Products Expo – Biofach Amer ica Tel: 1.866.458.4935, 1.303.390.1776 Email: [email protected]

NATEXPO 55 quai Alphonse Le Gallo, 92107 Boulogne Cedex, France Tel: + 44 (0) 1 4909 6000 Faks: + 44 (0) 1 4909 6003 Email: info@comexpoparis.com Internet: www.natexpo.com

81

SANA Fiere e Comunicazioni Illaria Borri, Via San Vittore 14, I20123 Milan, Italy Tel: + 39 (0) 2 8645 1078 Faks: + 39 (0) 2 8645 3506 Email: [email protected] Internet: www.sana.it

International Food Industry Exhibition, Seoul 2009 (IFIES 2009) http://www.seoulfood.or.kr

SIAL (2 YILDA 1) Rue du Parc, 92593 LevalloisPerret, France Tel: + 33 (0) 1 4968 5488 Faks: + 33 (0) 1 4968 5632 Internet: www.sial.fr

Organic Food Expo Uljin Korea (24 Temmuz – 16 Ağustos 2009) http://www.ofex.or.kr/english/main.html

82

5. TÜRKİYE’DE FAALİYET GÖSTEREN SERTİFİKASYON KURULUŞLARI

ANADOLU Süleymanbey Mah. Ezgi Sok. No: 3 77200 YALOVA Tel: (0 226) 812 21 00 Faks: (0 226) 812 21 05 Email: [email protected]

BCS Kazım Dirik Mah. Gediz Cad. Kadri Dağüstü Apt. No:21 B Blok Daire:2 35040 Bornova /İZMİR Tel: (0 232) 339 05 81 Faks: (0 232) 339 05 91 [email protected]

CERES İnönü Cad. No.705 Yunus Emre Apt.Kat1/1 Poligon/İZMİR Tel: (0 232) 247 20 22 Faks: (0 232) 247 70 01 Email: ceres@cerescert.com.tr

CU Mansuroğlu Mah. 286 Sok. Ali Çolakoğlu SitesiA1 Blok No: 16 Kat: 1 Daire: 3 35040 Bornova /İZMİR Tel: (0 232) 347 07 04–347 07 12 Faks: (0 232) 347 06 93 Email: [email protected]

ECOCERTSA 184.Sok.No:60 Kat:2 Daire:3 35040 Bornova/İzmir Tel: (0 232) 343 43 60, 343 55 50 Faks: (0 232) 343 39 59 Email: [email protected]

EKOTAR Merkez: Adnan Menderes Bulvarı Denis Apt. 36/1 33110 MERSİN Şube: Ziraat Mühendisleri Sitesi 4.Blk. 52/A Yıldız Çankaya/ANKARA Tel: (0 324) 325 49 64, (0 312) 440 54 32 Faks: (0 324) 327 19 44, (0 312) 440 95 57 Email: info@ekotar.com







83

ETKO 160.Sokak No:13/7 35040 Bornova/İzmir Tel: (0 232) 339 76 06 Faks: (0 232) 339 76 07 Email: [email protected]

ICEA Mustafa Kemal Cad.Halil Bey Apt.B Blok No:166/2 Kat:7 Daire: 13 35040 BornovaİZMİR Tel: (0 232) 342 60 68 Faks: (0 232) 342 84 64 Email: info@iceatr.com, admin@iceatr.com

IMC İzmir cad.3/17 Kızılay/ANKARA Tel: 0312232 54 32 Faks: 03122325000 Email: [email protected], [email protected]

IMO 225.Sokak Dündar Apt. No:29 Kat:7 Daire:7 35040 Bornova /İzmir Tel: (0 232) 347 47 05 Faks: (0 232)347 47 80 Email: imotr@imocontrol.org

NİSSERT Anadolu Bulv. Gıda Toptancılar Sitesi Gimat 3.Blk No: 29 Macunköy Yenimahalle/ANKARA Tel: (0 312) 397 60 09 Faks: (0 312) 397 00 58 Email: [email protected]

ORSER Merkez: Simon Bolivar Caddesi, Cemal Nadir Sokak No:10 Kat:2 No: 5 06550Çankaya/ANKARA Şube: Kale Mah. Namık Kemal Cad. Ankara İş Merkezi Kat:2 No:4 SAMSUN Tel: (0 312) 438 15 60, (0 362) 435 62 68 Faks: (0 312) 438 15 59 , (0 362) 432 62 50 Email: [email protected], [email protected]

TÜRKGAP Palmiye Mahallesi 1216 Sokak S. Yılmaz Apt. No:2/A 33110 MERSİN Tel: (0 324) 327 41 91 Faks: (0 324) 327 41 91 Email: [email protected]








http://us.f338.mail.yahoo.com/ym/Compose?To=or_ser%40hotmail.com



84

KAYNAKLAR

o Koç, Dilek; Babadoğan, Gülay, Organik Tarım Ürünleri Dış Pazar Araştırması, 2005

o Oberholtzer, Lydia; Dimitri, Carolyn, Using Vertically Coordinated Relationship to Overcome Tight Supply in the Organic Market, USDA, 2008

o Willer, Helga and Yussefi, Minou, Eds., The World of Organic Agriculture. Statistics and Emerging Trends 2007

o Willer, Helga; YussefiMenzler, Minou and Sorensen, Neil, Eds., The World of Organic Agriculture. Statistics and Emerging Trends 2008

o Wright, Simon; McCrea, Diane, The Handbook of Organic and Fair Trade Food Marketing, 2007

o NOP, Organic Labeling and Marketing Information, USDA, AMS, Ekim 2002, güncelleme Nisan 2008, URL: http://www.ams.usda.gov/AMSv1.0/getfile?dDocName=STELDEV3004446&acct=nopgeninfo

o U.S. Organic Food, Mintel, Ekim 2007

o World Markets and Trade: August 2008 Issue, USDA, FAS, URL: http://www.fas.usda.gov/agx/World_Markets_Trade_Organics_2008.pdf

o Fruit and Vegetable Retail Report VOL. III. No: 2 Sayfa 10, 9 Ocak 2009, USDA URL: http://www.ams.usda.gov/mnreports/fvwretail.pdf

o How will imported organic agricultural product be handled under the National Organic Standards? USDA, AMS, URL: http://www.ams.usda.gov/AMSv1.0/getfile?dDocName=STELDEV3018253&acct=nopgeninfo

o USDA FAS Worldwide, URL: www.fas.usda.gov/info/fasworldwide/2005/09 2005/SKoreaenviroproducts.pdf

o Haelth and Wellness – Packaged Food USA, Organic Food Key Trends and Developments, Euromonitor, 2007

o Korea, Republic of Organic Products Organic Market Update 2008, USDA, FAS Attaché Report No: KS8037

o Korea, Republic of Organic Products Organic Market Brief Update 2006, USDA, FAS Attaché Report No: KS6028

o Russian Federation Organic Products Developments in the Russian Organics Market 2008, USDA, FAS Attaché Report No: RS8060

o http://www.organiceurope.net/europe_eu/euregulation209291.asp

http://www.fas.usda.gov/agx/World_Markets_Trade_Organics_2008.pdf

http://www.ams.usda.gov/mnreports/fvwretail.pdf

85

o http://www.reading.ac.uk/foodlaw/news/eu07042.htm

o http://www.reading.ac.uk/foodlaw/news/eu07048.htm

o http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/site/en/oj/2007/l_189/l_18920070720en00010023.pdf

o http://www.peapod.com

ORGANİK - cu.edu.trtraglor.cu.edu.tr/objects/objectFile/QRyr7diX-15122012...Organik bebek mamaları, bebek giysileri, oyuncak ve bebek koz metiklerine olan talep özellikle 0 12 aylık

Documents