Page 1
PhÀn III
Nh»ng câu thành ng» ph° thông
Sau Çây là nh»ng câu thành ng» ph° thông. Chúng tôi x‰p Ç¥t theo thÙ t¿ tØ A ljn Y các ch» ÇÙng ÇÀu m‡i câu :
A, ˆ, Â
* Anh em c¶t chéo.
* Anh hùng rÖm.
* Ao liŠn ru¶ng cä.
* Ao sâu nܧc cä.
* Ao tù nܧc džng.
* Áo bào g¥p ngày h¶i.
* Áo c¶c quÀn manh.
* Áo ÇÖn lÒng áo kép.227
Page 2
* Áo gÃm Çi Çêm.
* Áo gÃm vŠ làng.
* Áo rách quÀn manh.
* Ào ào nhÜ thác lÛ.
* ˆn bánh vë.
* ˆn B¡c m¥c Kinh. (B¡c : miŠn b¡c nܧc ViŒt Nam; Kinh : kinh Çô Hu‰ ngày xÜa).
* ˆn b¢ng nói tr¡c.
* ˆn bòn æn mót.
* ˆn b© ª bøi.
* ˆn b§t æn xén.
* ˆn cá bÕ l©.
* ˆn càn nói bÆy.
* ˆn cånh n¢m kŠ.
* ˆn cay ngÆm Ç¡ng.
* ˆn cay nuÓt Ç¡ng (ˆn Ç¡ng nuÓt cay). 228
Page 3
* ˆn cÀn ª kiŒm.
* ˆn cháo Çá bát.
* ˆn cháo lá Ça.
(Cháo thí cûa nhà giàu hay cûa chùa; Ç° cháo thí trên lá Ça cho ngÜ©i nghèo æn).
* ˆn chay n¢m ÇÃt.
* ˆn chay niŒm PhÆt.
* ˆn ch¡c m¥c bŠn.
* ˆn chung ª chå.
* ˆn chung ª l¶n.
* ˆn ch¿c n¢m ch©.
* ˆn dÀm ª dŠ.
* ˆn ÇÃt n¢m sÜÖng.
* ˆn ÇÆu ª nh©.
* ˆn Çình ngû ch®.
* ˆn Çình ngû quán.
229
Page 4
* ˆn Çói m¥c rách.
* ˆn Çói m¥c rét.
* ˆn Çói nhÎn khát.
* ˆn Çong ª Ç®.* ˆn Ç©i ª ki‰p.
* ˆn Çút æn lót.
* ˆn gan uÓng máu.
* ˆn già æn non.
* ˆn giä làm thÆt.
* ˆn gian nói dÓi.
* ˆn giành æn giÆt.
* ˆn gió n¢m mÜa (ˆn gió n¢m sÜÖng).
* ˆn gªi n¢m nh©.
* ˆn hiŠn ª lành.
* ˆn hô nói thØa.
* ˆn hÜÖng æn hoa.
(ˆn chút ít g†i là có æn, æn thanh cänh).
230
Page 5
* ˆn ké ª ÇÆu.
* ˆn không ngÒi rÒi.
* ˆn lÃy æn Ç‹.
* ˆn lông ª l‡.
* ˆn mày æn nh¥t.
* ˆn m¡m mút dòi.
* ˆn m¥n khát nܧc.
* ˆn mÆn trä Çào.
* ˆn mÆt trä gØng.
* ˆn mi‰ng trä mi‰ng.
*ˆn mót æn nh¥t.
* ˆn nên làm ra.
* ˆn ngay nói th£ng (ˆn ngay nói thÆt).
* ˆn ngon ngû yên.
* ˆn nh© ª ÇÆu.
* ˆn nhÜ æn cܧp.231
Page 6
* ˆn nhÜ h°.
* ˆn nhÜ mèo.
* ˆn nhÜ t¢m æn r‡i. (æn r‡i : æn nhiŠu và nhanh).
* ˆn nhÜ th® ÇÃu.
* ˆn no m¥c Ãm.
* ˆn no ngû yên.
*ˆn no t¡m mát.
* ˆn no vác n¥ng.
* ˆn Óc nói mò.
* ˆn phäi bùa mê.
* ˆn sÓng nuÓt tÜÖi (ˆn tÜÖi nuÓt sÓng).
* ˆn sung m¥c sܧng.
* ˆn sÜÖng n¢m gió.
* ˆn t¢n æn tiŒn.
* ˆn thô nói tøc.232
Page 7
* ˆn thua Çû.
* ˆn thúng uÓng våi.
* ˆn thûng nÒi, trôi r‰.
* ˆn to nói l§n.
* ˆn tr¡ng m¥c trÖn.
* ˆn trên ngÒi trÓc. (ngÒi trÓc : ngÒi trên. TrÓc là cái ÇÀu).
* ˆn tro mò trú (trÃu).
* ˆn tøc nói phét.
* ˆn tÜÖi nuÓt sÓng.
* ˆn vóc h†c hay.
* ˆn xó mó niêu.
* ˆn xôi chùa ng†ng miŒng.
* ˆn x°i ª thì.
* ƒm cÆt no lòng.
233
Page 8
B
* Ba bà bÓn chuyŒn.
* Ba bŠ bÓn phía.
* Ba bò chín trâu.
* Ba cha bäy mË.
* Ba chân bÓn c£ng.
* Ba chìm bäy n°i.
* Ba chÓn bÓn nÖi.
* Ba ch§p, ba nhoáng.
* Ba c†c ba ÇÒng.
* Ba c®t ba lÖn (Ba lÖn ba c®t).
(Dùa gi«n).
* Ba dây bäy d®.
* Ba ÇÀu sáu tay.
* Ba ÇiŠu bÓn chuyŒn.
* Ba hoa chích chòe.
234
Page 9
* Ba hoa thiên ÇÎa.
* Ba hÒn bäy vía.
(ñàn ông bäy vía).
* Ba hÒn chín vía.
(ñàn bà chín vía).
* Ba láp ba xàm.
* Ba læng nhæng. * Ba lÀn bäy lÜ®t.
* Ba lia ba tr®n.
* Ba lo bäy liŒu.
* Ba lØa bäy l†c.
* Ba m¥t m¶t l©i.
* Ba mÛi giáp công.
* Ba phäi.
(Không có lÆp trÜ©ng).
* Ba que xÕ lá.
235
Page 10
* Ba thê bäy thi‰p.
* Ba tr®n ba tråc.
* Ba vån sáu nghìn ngày.
(M¶t træm næm; m¶t Ç©i ngÜ©i).
* Bà la sát.
* Bå Çâu xâu Çó.
* Båc nhÜ vôi.
* Ban ngày ban m¥t.
* Bán Ç° bán tháo.
* Bán nܧc buôn dân.
* Bán phÃn buôn hÜÖng (Bán phÃn buôn son). * Bán rao chào khách.
* Bán sÓng bán ch‰t.
* Bán thÀn buôn thánh.
* Bán thua mua l‡.
* Bán trâu vë bóng.
236
Page 11
* Bán trôn nuôi miŒng.
* Bán Tr©i không m©i Thiên Lôi.
* Bán Tr©i không væn t¿.
* Bán Ç° bán tháo.
* Bán tÓng, bán tháo.
* Bán v® Ç® con.
* Bàn dân thiên hå.
* Bàn ra tán vào.
* Bàn t§i bàn lui.
* Bån nÓi khÓ.
* Bån træm næm.
* Bäng vàng bia Çá.
* Banh da xÈo thÎt.
* Båo mÒm båo miŒng.
* Bäy n°i ba chìm (Ba chìm bäy n°i).
237
Page 12
* Bát nܧc ÇÀy.
* B¡c nam Çôi ngä.
* B¡t cá hai tay.
* B¡t cóc bÕ dïa.
* B¡t ÇÜ®c tay, day ÇÜ®c cánh.
* B¡t tÆn tay, day tÆn m¥t.
* B¡t tråch Çàng Çuôi.
* BÀm gan tím ru¶t.
* BÀu rÜ®u túi thÖ.
* Bé håt tiêu.
* Bé xé ra to.
* Bè ai nÃy chÓng.
* BÈ nång chÓng tr©i.
* Bén rÍ Çâm chÒi.
* Bèo dåt mây trôi.
* B‰n cÛ Çò xÜa.
238
Page 13
* Bi‰t ngÜ©i bi‰t ta.
* BiŒt tæm biŒt tích.
* Bình cÛ rÜ®u m§i.
* BÎt m¡t b¡t chim (BÎt m¡t b¡t dê).
* BÎt mÒm bÎt miŒng.
* Bó tay bó chân.
* Bò lê bò càng.
* BÕ lºa tay ngÜ©i.
* BÕ mÒi b¡t bóng.
* BÕ ngoài tai.
* Bóc áo tháo cày.
* Bóc ng¡n c¡n dài.
(Ki‰m ÇÜ®c ít tiŠn nhÜng æn tiêu nhiŠu).
* Bóc vÕ bÕ h¶t.
* Bòn tro Çãi trÃu (Bòn tro Çãi sån).
* Bóng câu qua cºa s°.
239
Page 14
* Bóp hÀu n¥n h†ng.
* Bôi tro trát trÃu.
(trát : trét).
* BÒi ª lª Çi.
* BÓn b‹ næm châu.
* BÖ ngÖ báo ngáo.
* B® trên lòn dܧi.
* B§i bèo ra b†.
* B§i ÇÀu cá, våch ÇÀu tôm.
* B§i lông tìm v‰t.
* Bùn lÀy nܧc džng. * Bøng làm då chÎu.
* Bøng mang då chºa.
* Bu¶c chÌ chân voi. * Buôn chín, bán mÜ©i. * Buôn gánh bán bÜng.
240
Page 15
* Buôn gian bán lÆn.
* Buôn mây bán gió.
* Buôn m¶t, bán mÜ©i.
* Buôn nguyŒt bán hoa.
* Buôn ngÜ®c bán xuôi.
* Buôn quan, bán tܧc. * Buôn quan tám, bán quan tÜ.
* Buôn son, bán phÃn.
* Buôn täo bán tÀn.
* Buôn thÀn bán thánh.
* Buôn thúng bán mËt.
* Buôn vån bán nghìn.
* Bút sa gà ch‰t.
* Bøt nhà không thiêng.
* BÜng tai giä Çi‰c.
241
Page 16
* BÙng cây sÓng, trÒng cây ch‰t.
* Bܧc thÃp bܧc cao.
* Bܧm chán ong chÜ©ng.
* BÙt cÕ Ç¶ng rØng.
C* Cá æn ki‰n, ki‰n æn cá.
* Cá b‹ chim ngàn.
* Cá c¡n câu.
* Cá chÆu chim lÒng.
* Cá g¥p nܧc.
* Cá hóa rÒng.
* Cá l§n nuÓt cá bé.
* Cá mè Çè cá chép.
* Cá mè m¶t lÙa.
* Cá n¢m trên th§t.
* Cá nܧc chim tr©i.242
Page 17
* Cà kê dê ng‡ng.
* Cà lÖ phÃt phÖ.
* Cà riŠng cà tÕi.
* Cä ti‰ng dài hÖi.
* Cä vú lÃp miŒng em.
* Cách m¥t xa lòng.
* Cách núi ngæn sông.
* Cãi chày cãi cÓi. * Cam làm quít chÎu.
* Cám treo heo nhÎn Çói.
* Cån tàu ráo máng.
* Cành vàng lá ng†c.
* Cao lÜÖng mÏ vÎ.
* Cao t¢ng cÓ t°. (Chܪi)
* Cáo mÜ®n oai hùm.
* Cày sâu cuÓc bÅm.
243
Page 18
* Cæm gan tím ru¶t.
* C¡m ÇÀu c¡m c°.
* C¡m sào Ç®i nܧc.
* C¡m sØng.
(Ngoåi tình).
* C¡n cÕ kêu tr©i.
* C¡n ræng mà chÎu.
* Câm nhÜ miŒng h‰n.
* CÀm cân näy m¿c.
* CÀm dao Çàng lÜ«i.
* CÀm v® Ç® con.
* CÀu Tr©i khÄn PhÆt.
* Cây cao bóng cä.
* Cây lành sanh trái tÓt.
* Cây ng†t sinh trái Ç¡ng. * Cây nhà lá vÜ©n.
244
Page 19
* Cây quÿnh cành dao.
* CÆy thÀn cÆy th‰.
* Cha æn m¥n, con khát nܧc.
* Cha cæng chú ki‰t.
* Cha chài chú chóp.
(NgÜ©i sÓng vÃt vܪng, không rõ tung tích).
* Cha già con mu¶n.
* Cha hát con khen.
* Cha nào con nÃy.
(ViŒt hóa thành ng» Pháp:"Tel père tel fils ".
* Cha truyŠn con nÓi.
* Chán nhÜ cÖm n‰p.
* Cháy nhà ra m¥t chu¶t.
* Chåy æn tØng b»a. * Chåy ch£ng khÕi Tr©i. * Chåy Çôn chåy Çáo.
* Chåy long tóc gáy.
245
Page 20
* Chåy ngÜ®c chåy xuôi.
* Chåy nhÜ ma Çu°i.
* Chåy sÃp chåy ngºa.
* Chåy thøc mång.
* Chåy tr©i không khÕi n¡ng.
* Ch¡c nhÜ cua gåch.
* Ch¡c nhÜ Çinh Çóng c¶t.
* Ch¡c nhÜ nêm.
* Chæn ÇÖn gÓi chi‰c.
* Chæn loan gÓi phÜ®ng.
* Ch£ng chóng thì chÀy.
* ChÆm chân l« bܧc.
* ChÆm mÒm chÆm miŒng.
* ChÆm nhÜ rùa.
* ChÆm nhÜ sên.
246
Page 21
* Chân cÙng Çá mŠm.
* Chân Çæm Çá chân chiêu.
[Çæm (tØ c°): bên phäi; chiêu (tØ c‡): bên trái].
* Chân ÇÒng vai s¡t.
* Chân giày chân dép.
* Chân lÃm tay bùn.
* Chân mây cuÓi tr©i.
* Chân tÖ kë tóc.
* Chân trong chân ngoài.
* Chân tr©i góc bi‹n.
* Chân ܧt chân ráo.
* Chân y‰u tay mŠm.
* Châu chÃu Çá voi (Châu chÃu Çá xe).
* Châu vŠ HiŒp phÓ.
* Che m¡t th‰ gian.
* Chém cây sÓng, trÒng cây ch‰t.
247
Page 22
(Hành Ƕng ngu dåi).
* Chen vai sát cánh.
* Chén tåc chén thù.
* Chèo xuôi mát mái.
* Ch‰t cay ch‰t Ç¡ng.
* Ch‰t dª sÓng dª.
* Ch‰t Çi sÓng låi.
* Ch‰t Çói ch‰t khát.
* Ch‰t ÇÜ©ng ch‰t ch®.
* Ch‰t không kÎp ngáp.
* Ch‰t mê ch‰t mŒt.
* Ch‰t nhæn ræng.
* Ch‰t nhÜ rå. * Ch‰t thèm ch‰t khát.
* Ch‰t trÈ khÕe ma.
* ChÌ bu¶c chân voi (Bu¶c chÌ chân voi).
248
Page 23
* ChÌ Çâu Çánh Çó.
* ChÌ non thŠ bi‹n.
* ChÌ tay næm ngón.
* Chia næm xÈ bäy.
* Chia ng†t xÈ bùi.
* ChiŠu nhÜ chiŠu vong.
*Chim chích ghËo bÒ nông.
* Chim kêu vÜ®n hú.
* Chim sa cá l¥n.
* Chim s° lÒng.
* Chim tr©i cá nܧc.
* Chín bÕ làm mÜ©i.
* Chín ch» cù lao.
[Công Ön cha mË. Chín ch» cù lao: sinh (sinh ÇÈ), cúc (nâng Ç«), phû (v‡ vŠ), xúc (cho bú), trܪng (nuôi cho l§n), døc (dåy d‡), cÓ (trông nom), phøc (chæm sóc), phúc (bäo vŒ)].
* Chín ngÜ©i mÜ©i š.
249
Page 24
* ChÎu ÇÃm æn xôi.
* Cho æn bánh vë.
* Cho vay c¡t c°.
* Chó æn Çá, gà æn muÓi.
* Chó c¡n áo rách.
* Chó chåy cong Çuôi.
* Chó chui gÀm chån.
* Chó m¥c váy lãnh.
* Chó ngáp phäi ruÒi.
* Chó ngÒi bàn Ƕc.
* Ch†c gÆy bánh xe.
* Ch†c tr©i khuÃy nܧc.
* Ch†n Çá thº vàng.
* Ch†n m¥t gºi vàng.
* Ch†n ngÜ©i gºi cûa.
250
Page 25
* Ch°i cùn, giÈ rách.
* Chôn nhau c¡t rún.
(NÖi sinh thành).
* ChÒng chung v® chå.
* ChÒng Çông v® Çoài.
* Chª cûi vŠ rØng.
* Chúi ÇÀu chúi mÛi.
* Chung lÜng ÇÃu cÆt.
* Chu¶t sa chïnh m«.
* Chu¶t sa hÛ n‰p. * Chu¶t sa lu gåo.
* ChÜa ráo máu ÇÀu.
* ChÙc tr†ng quyŠn cao.
* Chºi tܧi h¶t sen.
* Chºi xiên chºi xéo.
* ChÙng nào tÆt nÃy.
251
Page 26
* Chܪi bóng chܪi gió.
* Chܧng tai gai m¡t.
* Có cam phø quít.
* Có ghÈ né ruÒi. * Có kh‰ ‰ chanh. * Có lê quên l¿u.
* Có máu m¥t.
* Có m¡t không ngÜÖi.
* Có m¡t nhÜ mù. * Có m§i n§i cÛ. * Có nanh có vuÓt.
* Có n‰p có tÈ.
* Có ngæn có n¡p.
* Có qua có låi.
* Có tÆt giÆt mình. * Có the quên løa.
252
Page 27
* Có thÎt Çòi xôi.
* Có thûy có chung.
* Có træng quên Çèn.
* Có vàng quên thau.
* Có vÕ mà nÕ có ru¶t.
* Cò bay th£ng cánh.
* Cóc kêu không thÃu tr©i.
* Coi ngÜ©i b¢ng nºa con m¥t.
(Thái Ƕ khinh ngÜ©i).
* Coi ngÜ©i nhÜ rÖm nhÜ rác.
(Thái Ƕ khinh ngÜ©i).
* Coi tr©i b¢ng vung.
* Con b‰ con bÒng. * Con cà con kê.
* Con chÃy c¡n Çôi.
[con chÃy (Ti‰ng B¡c) : con chí].
253
Page 28
* Con dåi cái mang.
* Con dòng cháu giÓng.
* Con Çàn cháu lÛ.
* Con hiŠn dâu thäo.
* Con mÓng, sÓng mang.
[mÓng : dåi; sÓng (tØ c°): cha]. * Con ông cháu cha.
* Con rÒng cháu tiên.
(Dân t¶c ViŒt Nam).
* Con sâu làm rÀu nÒi canh.
* Con thÖ v® dåi.
* Còn da lông m†c.
* Còn nܧc còn tát.
* Cõng r¡n c¡n gà nhà.
* CÓ ÇÃm æn xôi. * C° cày vai bØa.
254
Page 29
* Công dã tràng.
* Công tº B¡c Liêu
* Công tº b¶t.
* C© bí dí tÓt.
* C© gian båc lÆn.
* C«i håc chÀu Tr©i.
* C«i ng¿a xem hoa.
* CÖm hàng cháo ch®.
* CÖm hÄm cá thiu.
* CÖm hÄm cà meo.
* CÖm lành canh ng†t.
* CÖm lånh canh ngu¶i.
* CÖm n¡m cÖm v¡t.
* CÖm niêu nܧc l†.
* CÖm no áo Ãm.
* CÖm sÓt canh nóng.
255
Page 30
* CÖm thØa canh c¥n.
* Cú dòm nhà bŒnh.
* Cú kêu ma b¡t. * Cù bÖ cù bÃt.
* Cûa æn cûa Ç‹.
* Cûa chìm cûa n°i. * Cûa chÒng công v®.
* Cûa ít lòng nhiŠu.
* Cûa thÆp phÜÖng.
* Cûa thiên trä cho ÇÎa.
* Cûa Tr©i trä låi cho Tr©i.
* Cùng h¶i cùng thuyŠn.
* CÜa sØng làm nghé.
* C¿c nhÜ chó không lông.
* CÙng ÇÀu cÙng c°.
256
Page 31
* CÜ©i nhÜ n¡c-nÈ.
* CÜ©i ra nܧc m¡t.
* CÜ©i ruÒi. * CÜ«i ÇÀu cÜ«i c°.
* CÜ«i lÜng c†p.
* CÜ«i ng¿a xem hoa.
D* Da b†c xÜÖng.
* Da chì m¥t bûng (M¥t bûng da chì).
* Da mÒi tóc båc.
* Da ng¿a b†c thây.
* Dã tràng xe cát.
* Då cá, lòng chim.
(Lòng då nhÕ nhen).
* Då Çá gan vàng.
* Då ng†c gan vàng.
257
Page 32
* Dai nhÜ gië rách.
* Dài dòng væn t¿.
* Dài lÜng tÓn väi.
* Dài mÕ khó ki‰m æn.
* Dãi gió dÀm sÜÖng.
* Dãi n¡ng dÀm mÜa.
* Dåi mÒm dåi miŒng.
* Dao hai lÜ«i. * Dao to búa l§n.
* Dày gió dån sÜÖng.
* Dãy d†c tòa ngang.
* Dåy Çï vén xÓng.
* Dåy khÌ leo cây.
* Dæm b»a nºa tháng.
* DÀm mÜa dãi n¡ng.
258
Page 33
* DÀm sÜÖng dãi gió.
* Dân ngu khu Çen.
* DÃu ÇÀu hª Çuôi. * DÀu sôi lºa bÕng.
* Dây mÖ r‹ má.
* DÍ ngÜ©i dÍ ta.
* Dòm trܧc ngó sau.
* D‡ ngon d‡ ng†t.
* DÓt Ç¥c cán mai.
* Dª dª ÜÖng ÜÖng.
* Dª dÖi dª chu¶t.
* Dª khóc dª cÜ©i.
* Dª khôn dª dåi.
* Dª ông dª th¢ng.
* Dª sÓng dª ch‰t.
* D©i non lÃp bi‹n.
259
Page 34
* Dùi mài kinh sº.
* DuÒng gió bÈ mæng.
[duÒng (tØ c°): nÜÖng theo].
* D» nhÜ quÌ sÙ.
* DÜa khú bÀu già. * D¿a hÖi hùm.
* D¿ng v® gä chÒng.
* D¿ng tóc gáy.
ñ
* ña sÀu Ça cäm.
* ña sÀu Ça mang.
* ña s¿ Ça Çoan.
* ña tài Ça tÆt.
* ña tình Ça hÆn.
* ñá ch†i trÙng.
260
Page 35
* ñá mŠn chân cÙng (Chân cÙng Çá mŠm).
* ñá n°i vông chìm !
* ñá thúng Çøng nia.
(Thái Ƕ không b¢ng lòng, tÙc giÆn).
* ñã trót thì phäi trét.
* ñãi cát tìm vàng.
* ñan gàu tát bi‹n.
* ñan lÒng nhÓt ki‰n.
* ñan thúng úp voi.
* ñàn gãy tai trâu.
* ñån låc tên bay.
* ñánh Çông dËp b¡c.
* ñánh hÖi Çón š.
* ñánh lÆn con Çen.
* ñánh liŠu ÇÜa chân.
* ñánh trÓng bÕ Çùi.
261
Page 36
* ñánh trÓng läng.
* ñao to búa l§n.
* ñào non lÃp bi‹n.
* ñào núi lÃp sông.
* ñào sâu chôn ch¥t.
* ñào tÆn gÓc, trÓc tÆn rÍ.
* ñào tÖ liÍu y‰u.
* ñåo v® nghïa chÒng (ñạo chÒng nghïa v®).
* ñau lòng xót då.
* ñ¡m nguyŒt say hoa.
* ñ¡ng nhÜ ngÆm bÒ hòn.
* ñ¥ng cá quên nÖm.
* ñ¥ng træng quên Çèn.
* ñ¡t chè hÖn rÈ nܧc.
* ñ¡t nhÜ tôm tÜÖi.
* ñâm bÎ thóc, th†c bÎ gåo.
262
Page 37
* ñâm ÇÀu vào hang c†p.
* ñÃt b¢ng n°i sóng.
* ñÃt khách quê ngÜ©i.
* ñÃt lành chim ÇÆu.
* ñÃt r¶ng tr©i cao. * ñÀu båc ræng long.
* ñÀu chu¶t hÖn Çít voi.
* ñÀu chày, Çít th§t.
* ñÀu dây mÓi nh®.
* ñÀu Ƕi tr©i, chân Çåp ÇÃt.
* ñÀu ÇÜ©ng xó ch®.
* ñÀu gà, Çít vÎt.
* ñÀu gà hÖn duôi trâu.
* ñÀu gÓi quá tai.
* ñÀu gÓi tay Ãp.
263
Page 38
* ñÀu làng cuÓi xóm.
* ñÀu mày cuÓi m¡t.
* ñÀu môi chót lÜ«i.
* ñÀu Ngô, mình Sª.
* ñÀu râu tóc båc.
* ñÀu rÒng, Çuôi tôm.
* ñÀu rÖi máu chäy.
* ñÀu t¡t m¥t tÓi.
* ñÀu tôm Çuôi tép.
* ñÀu trÀn thân trøi.
* ñÀu trâu m¥t ng¿a.
* ñÀu tr¶m Çuôi cܧp.
* ñÀu voi Çuôi chu¶t.
* ñÀu xanh tu°i trÈ.
* ñÀu xuôi Çuôi l†t.
* ñè ÇÀu cÜ«i c° (ñè ÇÀu Çè c°).
264
Page 39
* ñem con bÕ ch®.
* ñem cûi vŠ rØng.
* ñem muÓi bÕ bi‹n.
* ñen nhÜ c¶t nhà cháy.
* ñen thûi Çen thui.
* ñèn nhà ai nÃy sáng.
* ñeo nhÜ dïa Çói.
* ñèo heo hút gió.
* ñËp nhÜ tiên.
* ñ‹ lâu cÙt trâu hóa bùn.
* ñ‹ m« trܧc miŒng mèo.
* ñ‰n chÆm g¥m xÜÖng.
* ñi Çêm có ngày g¥p ma.
* ñi ljn nÖi, vŠ ljn chÓn.
* ñi Çông Çi tây.
265
Page 40
* ñi Ç©i nhà ma.
* ñi guÓc trong bøng.
* ñi không vŠ rÒi.
* ñi mây vŠ gió.
* ñi ngang vŠ t¡t.
* ñi ngÜ®c vŠ xuôi.
* ñi s§m vŠ khuya.
* ñÌa Çói Çeo chân håc.
* ñÎa ngøc trÀn gian.
* ñi‰c không s® súng.
* ñi‹m phÃn tô son.
* ñiŠu hay lë phäi.
* ñiŠu qua ti‰ng låi.
* ñÕ da th¡m thÎt.
* ñÕ m¥t tía tai.
* ñoán già Çoán non.
266
Page 41
* ñón trܧc rào sau.
* ñong ÇÀy, bán vÖi.
* ñ° dÀu vào lºa.
* ñ° mÒ hôi, sôi nܧc m¡t.
* ñ° quán xiêu Çình.
* ñ°i tr¡ng thay Çen.
* ñ¶i Çá vá tr©i.
* ñ¶i tr©i Çåp ÇÃt.
* ñông nhÜ ki‰n cÕ.
* ñÒng cân ÇÒng lång.
* ñÒng không mông quånh.
* ñÒng ra ÇÒng vào.
* ñÒng tiŠn chi‰c ÇÛa bÈ Çôi.
* ñÒng tiŠn liŠn khúc ru¶t.
* ñ©i Ç©i ki‰p ki‰p.
267
Page 42
* ñÖn thân Ƕc mã.
* ñû lông Çû cánh.
* ñÛa mÓc chòi mâm son.
(chòi : Ç‹ vào, chuÒi vào). * ñøc nܧc béo cò.
* ñøc nܧc thä câu.
* ñui què mÈ sÙt.
* ñûng Çà Çûng ÇÌnh.
* ñút c° vào tròng.
* ñÜa tay m¥t, Ç¥t tay trái.
* ñÙng mÛi chÎu sào.
* ñÙng nhÜ Tr©i trÒng.
* ñÙng núi này trông núi n†.
* ñÜ®c voi Çòi tiên.
* ñÜ©ng Çi nܧc bܧc.
* ñÜ©ng ÇÜ©ng, chính chính.
268
Page 43
* ñÜ©ng tÖ kë tóc.
E, Ê
* Ép liÍu nài hoa.
* ch ngÒi Çáy gi‰ng.
* Êm chèo mát mái.
* Êm nhÜ ru.
G
* Gà ÇÈ gà tøc tác.
* Gà ÇÈ trÙng vàng.
* Gà mái Çá gà cÒ.
* Gà què æn quÄn cÓi xay.
* Gà trÓng nuôi con.
* Gác ngoài tai.
* Gãi ÇÀu gãi c°.
* Gãi Çúng ch‡ ngÙa.
269
Page 44
* Gan s¡t lòng son.
* Gan vàng då s¡t.
* Gån Çøc khÖi trong.
* Gáo dài hÖn chuôi.
* Gåo bÒ thóc ÇÓng.
* Gåo châu cûi qu‰.
* Gåo ch® nܧc sông.
* Gåo tr¡ng nܧc trong.
* Gàu nan tát bi‹n.
* G¡p lºa bÕ tay ngÜ©i.
* G¥p ræng hay rÙa.
* G¡t nhÜ m¡m.
* GÀn ÇÃt xa tr©i.
* GÀn Çèn thì sáng.
* GÀn kŠ miŒng l‡.
270
Page 45
* GÀn lºa rát m¥t.
* GÀn m¿c thì Çen.
* GÀn nhà xa ngõ.
* GÀy nhÜ con m¡m.
* GÀy nhÜ håc.
* GÀy nhÜ que cûi.
* GÆy ông ÇÆp lÜng ông. * Ghen bóng ghen gió.
* Ghét cay ghét Ç¡ng.
* Ghi lòng tåc då.
* Giá áo túi cÖm.
* Già Çòn non lë.
* Già kén kËn hom.
(kén : l¿a ch†n; kËn : m¡c kËt).
* Già néo ÇÙt dây.
* Giä câm giä Çi‰c.
271
Page 46
* Giä dåi giä ngây.
* Giä ngây giä ng†ng. * Giä nhân giä nghïa.
* Giang sÖn gÃm vóc.
* Giao trÙng cho ác.
* Giãy nhÜ ÇÌa phäi vôi.
(giãy : vùng vÅy).
* GiÅm chân tåi ch‡.
* GiÆn cá chém th§t.
* GiÆn chu¶t ném v« chum.
* GiÆp liÍu vùi hoa.
* GiÆt ÇÀu cá, vá ÇÀu tôm.
* GiÆt gÃu vá vai.
* GiÃu ÇÀu hª Çuôi.
* GiÃu vuÓt che nanh.
* GiÃy tr¡ng m¿c Çen.272
Page 47
* Gieo gió g¥t bão.
* Gi‰t ngÜ©i không dao.
* Gi‰t ngÜ©i không dính máu.
* Gió thuÆn mÜa hòa.
* GiÖ cao Çánh së.
* GiÖ tay m¥t, Ç¥t tay trái.
* Gi» mÒm gi» miŒng.
* Gi»a ÇÜ©ng ÇÙt gánh.
* Góc b‹ chân tr©i.
* G†i då bäo vâng.
* Góp gió thành bão.
* GÓi ÇÃt n¢m sÜÖng.
* GÓi êm nŒm Ãm.
* G¶i gió dÀm mÜa.
* Gºi trÙng cho ác.
273
Page 48
* GÜÖng v« låi lành.
H
* Há miŒng ch© sung.
* Há miŒng m¡c quai. * Hä lòng hä då.
* Hai bàn tay tr¡ng.
* Hai m¥t m¶t lòng.
* Hai tay buông xuôi.
* Ham vàng bÕ ngãi.
* Hån g¥p mÜa.
* Hàng tôm hàng cá.
* Hæng ti‰t vÎt.
* H¢ng hà sa sÓ.
* HËn lÀn hËn hÒi.
* HËn rày hËn mai.
274
Page 49
* Héo gan héo ru¶t. (Héo ru¶t héo gan).
* Hét ra lºa.
* H‰t hÒn h‰t vía.
* H‰t lòng h‰t då.
* H‰t nåc våc ljn xÜÖng.
* H‰t nܧc h‰t cái.
* H‰t såch sành sanh.
* H‰t tr†i h‰t trÖn. * H‰t xôi rÒi viŒc.
* HÌ mÛi chÜa såch.
* HiŠn nhÜ Bøt.
* HiŠn nhÜ cøc ÇÃt.
* Hoa chân múa tay.
* Hoa nhÜ©ng nguyŒt thËn.
* Hoa tàn nhøy r»a.
275
Page 50
* Hoa thäi hÜÖng thØa.
* Hoa trôi bèo dåt.
* H†c m¶t hi‹u mÜ©i.
* H†c tài thi phÆn. * HÕi sÜ mÜ®n lÜ®c.
* HÒ ÇÒ h‡n Ƕn.
* HÒn xiêu phách låc.
* H©n duyên tûi phÆn.
* Hù ma nhát khÌ.
* HÛ m¡m treo ÇÀu giàn.
* HÙa hÜÖu hÙa vÜ®n.
* HÜÖng lºa ba sinh.
(L©i thŠ nguyŠn.Ba sinh là ba ki‰p: quá khÙ, hiŒn tåi, tÜÖng lai).
* HÜÖng phai phÃn nhåt.
* HÜÖng tàn khói lånh.
I276
Page 51
* th‰ Ì thÀn. (Ì thÀn Ì th‰).·
* ´ch nhà l®i nܧc.
* ´ch nܧc l®i dân.
* Im hÖi l¥ng ti‰ng.
* Im l¥ng nhÜ t©.
* nh tai nhÙc óc.·
* ´t xít ra nhiŠu.
K
* KÈ æn Óc, ngÜ©i Ç° vÕ.
* KÈ b¡c ngÜ©i nam.
* KÈ c¡p g¥p bà già.
* KÈ nói ÇÖn, ngÜ©i nói kép.
* KÈ nói xuôi, ngÜ©i nói ngÜ®c.
* KÈ tám lång, ngÜ©i nºa cân.
(1 cân b¢ng 16 lång).
* Kë tóc chân tÖ. (Chân tÖ kë tóc).
277
Page 52
* Kén cá ch†n canh.
* Keo sÖn g¡n bó.
* Kéo bè kéo cánh.
* KŠ vai sát cánh.
* K‰t cÕ ngÆm vành.
* K‰t tóc xe tÖ.
* Khác máu tanh lòng. * Kh¡c lòng tåc då.
* Khen phò mã tÓt áo.
* Khéo æn khéo nói.
* Khéo chân khéo tay.
* KhÌ ho cò gáy.
* KhÌ mÜ®n oai hùm.
* Ki‰n tha lâu ÇÀy t°.
* Khóc ÇÙng khóc ngÒi.
278
Page 53
* Khóc nhÜ mÜa.
* KhÕe nhÜ voi.
* Khom lÜng uÓn gÓi.
* KhÓ rách áo ôm.
* Khôn nhà dåi ch®.
* Khôn nh© dåi chÎu.
* Khôn sÓng, mÓng ch‰t.
(mÓng : dåi d¶t).
* Không bi‰t ƒt Giáp gì.
* Không cánh mà bay.
* Không Ƕi tr©i chung.
* Không kèn không trÓng.
* Khua chiêng gõ mõ.
* Khua môi múa mép.
* Khuôn vàng thܧc ng†c.
* Ki‰n tha lâu ÇÀy t°.
279
Page 54
* Kín c°ng cao tÜ©ng.
* Kinh hÒn båt vía.
* Kÿ Çà cän mÛi.
L
* La làng la xóm.
* La lÓi om sòm.
* Lá lành dùm lá rách.
* Lá ng†c cành vàng.
* Lá røng vŠ c¶i.
* Lå nܧc lå cái.
* Lãi mË ÇÈ lãi con.
* Làm b¶ làm tÎch.
* Làm mÜa làm gió.
* Làm nhÜ mèo mºa.
* Làm nhÜ nhái bÕ dïa.
280
Page 55
* Làm oai làm tܧng.
* Làm Ön m¡c oán.
* Làm thuê cuÓc mܧn.
* Làm tình làm t¶i.
* Lånh nhÜ ÇÒng.
* Lånh nhÜ tiŠn.
* Láo nháo nhÜ cháo v§i cÖm.
* Låt mŠm bu¶c ch¥t.
* Låt nhÜ nܧc Óc.
* Låy cä tÖi cä nón.
* L¡m thÀy thÓi ma.
* L¥ng nhÜ t©.
* LÃm la lÃm lét.
* LÃp bi‹n vá tr©i. * LÀu son gác tía.
* LÃy oán trä Ön.281
Page 56
* LÃy thÎt Çè ngÜ©i.
* LÃy thúng úp voi.
* LÃy väi thÜa che m¡t thánh.
* LÅy sÄy cùi.
* Len lét nhÜ r¡n mÒng næm.
* Lên Çèo xuÓng äi.
* Lên nguÒn xuÓng bi‹n.
* Lên tay múa ngón.
* Lên thác xuÓng ghŠnh.
* Lên voi xuÓng chó.
* Lên xe xuÓng ng¿a.
* LŒnh ông công bà.
* LiŒt giÜ©ng liŒt chi‰u.
* LiÍu chán, hoa chê.
* LiÍu ép, nài hoa.
282
Page 57
* LiÍu y‰u, Çào tÖ (ñào tÖ, liÍu y‰u).
* Lo bò tr¡ng ræng.
* Loan chung, phÜ®ng chå.
* Loån cào cào.
* Long tr©i lª ÇÃt.
* Lòng chim då cá.
* Lòng gang då Çá.
* Lòng gÃm miŒng vóc.
* Lòng lang då sói (Lòng lang då thú).
* Lòng ngay då th£ng.
* Lòng son då s¡t.
* Lòng tham không Çáy.
* Lòng trÀn m¡t tøc.
* Lòng vä cÛng giÓng lòng sung.
* L†t sàng xuÓng nia.
* Lôi bè kéo cánh.
283
Page 58
* L¶i suÓi bæng ngàn.
* L¶n gan lên ÇÀu.
(GiÆn d», tÙc tÓi).
* L¶n ru¶t l¶n gan.
* L« ông, l« th¢ng.
* L« thÀy, l« th®.
* L©i æn ti‰ng nói.
* L©i nói gói vàng.
* L©i qua ti‰ng låi.
* L©i ra ti‰ng vào.
* Løt lÎt mà ÇÎt ra khói.
* Lºa cháy Ç° thêm dÀu.
* Lºa Çã ÇÕ, bÕ thêm rÖm.
* LÜng dài vai r¶ng.
* Lܧi Tr©i khó thoát.
* Lܧi Tr©i lÒng l¶ng.
284
Page 59
* LÜ«i không xÜÖng nhiŠu ÇÜ©ng l¡t léo.
* LÜ«i s¡c hÖn gÜÖm.
M* Ma chê quÌ h©n.
* Ma cÛ b¡t nåt ma m§i.
* Ma ÇÜa lÓi, qu› dÅn ÇÜ©ng.
* Ma không thÜÖng ngÜ©i Óm.
* Man ri m†i r®.
* Màn che trܧng phû.
* Màn tr©i chi‰u ÇÃt.
* Mang tai mang ti‰ng.
* Mát da mát thÎt.
* Mát gan mát ru¶t.
* Mát mái xuôi chèo.
* Mát mày mát m¥t.
* Måt cÜa mܧp Ç¡ng.
285
Page 60
* Mau mÒm mau miŒng.
* Máu chäy ru¶t mŠm.
* Mày day m¥t dån.
* M¡n ÇÈ nhÜ gà.
* M¡t nh¡m m¡t mª.
* M¡t s¡c nhÜ dao.
* M¥t chai, mày Çá. * M¥t dày, mày dån. (M¥t dån, mày dày).
* M¥t hoa da phÃn.
* M¥t mo.
* M¥t ngÜ©i då thú.
* M¥t sÙa gan lim.
* M¥t û mày châu.
* M¥t xanh nanh vàng.
* Mâm cao c‡ ÇÀy.
286
Page 61
* MÃt cä chì lÅn chài.
* MÆt ít ruÒi nhiŠu.
* MÆt ng†t ch‰t ruÒi.
* MÆt rót vào tai.
* MË gà con vÎt.
* MË tròn con vuông.
* Mèo Çàng chó Çi‰m.
* Mèo già hóa cáo.
* Mèo khen mèo dài Çuôi. * Mèo mä gà ÇÒng.
* Mê nhÜ Çi‰u Ç°.
* MŠm lÜng uÓn gÓi.
* MiŒng æn núi lª.
* MiŒng còn hÖi s»a.
* MiŒng hùm gan sÙa (MiŒng hùm gan thÕ).
287
Page 62
* MiŒng hùm n†c r¡n.
* Mình ÇÒng gan s¡t.
* Mình håc xÜÖng mai.
* Mình trÀn thân trøi.
* Mò kim Çáy bi‹n.
* M†c lông m†c cánh.
* M†c lông trong bøng.
* MÕi gÓi chÒn chân.
* Mòn ÇÜ©ng ch‰t cÕ.
* MÕng manh nhÜ s®i chÌ mành.
* Môi hª ræng lånh.
* MÒm loa mép dãi.
* Môn Çæng h¶ ÇÓi.
* M¶t chín m¶t mÜ©i.
* M¶t còn m¶t mÃt (M¶t mÃt m¶t con).
288
Page 63
* M¶t c° hai tròng.
* M¶t công Çôi ba viŒc.
* M¶t då hai lòng.
* M¶t Çôi l©i.
* M¶t liŠu, ba bäy cÛng liŠu.
* M¶t lòng m¶t då.
* M¶t mÃt mÜ©i ng©. * M¶t n¡ng hai sÜÖng.
* M¶t ng© mÜ©i t¶i.
* M¶t sÓng m¶t ch‰t.
* M¶t s§m m¶t chiŠu.
* M¶t tr©i m¶t v¿c.
* M¶t vÓn bÓn l©i. * Mª c© trong bøng.
* Mª m¥t mª mày.
* M« Ç‹ miŒng mèo.
289
Page 64
* MÛ ni che tai.
* Mua chín bán mÜ©i.
* Mua não chuÓc sÀu.
* Mua quan bán tܧc.
* Múa gÆy vÜ©n hoang.
* Múa mép khua môi (Khua môi múa mép).
* Múa rìu qua m¡t th®.
* MÛi dåi, lái chÎu Çòn.
* Mùng xiêu chi‰u rách.
* MÜa tånh gió hòa.
* MÜ®n ÇÀu heo nÃu cháo.
* MÜu ma chܧc quÌ.
N
* Nài hoa ép liÍu.
* Nát gan nát ru¶t.
290
Page 65
* Nát nhÜ tÜÖng.
* Nay Çây mai Çó.
* Næm bè bäy mÓi.
* Næm cha bäy mË.
* Næm châu bÓn b‹.
* Næm chìm bäy n°i.
* Næm cùng tháng tÆn.
* Næm Ç®i mÜ©i ch©.
* Næm lÀn bäy lÜ®t.
* Næm liŒu bäy lo.
* Næm thì mÜ©i h†a.
* Næm xung tháng hån.
* N¢m gai n‰m mÆt.
* N¢m sÜÖng gÓi ÇÃt.
* N¡ng dãi mÜa dÀu.
* N¥ng m¥t sa mày.
291
Page 66
* Nâng khæn sºa túi.
* Nâng trÙng hÙng hoa.
* NÃu sº sôi kinh.
* Nem công chä phÜ®ng.
* Ném Çá giÃu tay.
* Ném tiŠn qua cºa s°.
* Ngä theo chiŠu gió.
* Ngán nhÜ cÖm n‰p.
* Ngàn cân treo s®i tóc.
* Ngàn næm m¶t thuª.
* Ngang nhÜ cua.
* Ngày lành tháng tÓt.
* Ngày m¶t ngày hai.
* Ngày qua tháng låi.
* Ngày r¶ng tháng dài.
292
Page 67
* Ng¡n c° bé h†ng.
* NgÆm Ç¡ng nuÓt cay.
* NgÆm h©n nuÓt tûi.
* NgÆm máu phun ngÜ©i.
* Ngây thÖ cø.
* Nghèo r§t mÒng tÖi.
* Nghèo xÖ nghèo xác.
* Ng†c quí có v‰t.
* Ngoe ngoÄy nhÜ cua gãy càng.
* Ng†t nhÜ ÇÜ©ng phèn.
* NgÒi æn núi lª.
* NgÒi chÖi xÖi nܧc.
* NgÒi lê Çôi mách.
* NgÒi mát æn bát ÇÀy. * NgÒi mát æn bát vàng.
* NgÒi thŠm l‰t ch®.
293
Page 68
* NgÒi trên lÜng c†p.
* Ngu nhÜ bò.
* Ngû Çình ngû quán.
* Ngû gà ngû gÆt.
* NgÙa mÒm ngÙa miŒng.
* Ng¿a non háu Çá.
* Ng¿a quen ÇÜ©ng cÛ.
* NgÜ©i ba ÇÃng, cûa ba loài.
* NgÜ©i dÜng nܧc lã.
* Nhà cao cºa r¶ng.
* Nhà d¶t c¶t xiêu.
* Nhà tan cºa nát.
* Nhà tranh vách ÇÃt.
* Nhang tàn khói lånh.
* Nhanh nhÜ c¡t.
294
Page 69
* Nhanh nhÜ ch§p.
* Nhát nhÜ cáy.
* Nhát nhÜ thÕ Ç‰.
* Nhåt phÃn phai hÜÖng.
* Nh¡m m¡t ÇÜa chân.
* Nh¡m m¡t xuôi tay.
* NhÆp nh¢ng Çánh lÆn con Çen.
* NhÃt v® nhì Tr©i.
* Nhe nanh múa vuÓt.
* NhË nhÜ bÃc.
* NhË nhÜ lông hÒng.
* NhiŠu thÀy l¡m ma. * Nhìn r¶ng thÃy xa.
* Nh§n nhác nhÜ gà m¡c ÇÈ. * Nhúng tay vào chàm.
295
Page 70
* NhÜ chó v§i mèo.
* NhÜ hình v§i bóng.
* NhÜ©ng cÖm sÈ áo.
* No cÖm Ãm áo.
* No cÖm Ãm cÆt.
* Nói bÆy nói bå.
* Nói bóng nói gió.
* Nói cånh nói khoé.
* Nói chuyŒn v§i ÇÀu gÓi.
* Nói có sách, mách có chÙng.
* Nói dai nhÜ ÇÌa.
* Nói dÓi nhÜ Cu¶i.
* Nói gÀn nói xa.
* Nói hÜÖu nói vÜ®n.
* Nói không hª ræng. * Nói không mª miŒng.
296
Page 71
* Nói móc h†ng.
* Nói n¥ng nói nhË.
* Nói ngon nói ng†t. * Nói ng†t l†t ljn xÜÖng.
* Nói ng†t nhÜ mía lùi. * Nói ngÜ®c nói xuôi.
* Nói nhæng nói cu¶i.
* Nói nhÜ chó sûa ma.
* Nói nhÜ dao chém Çá.
* Nói nhÜ ÇÃm vào tai.
* Nói nhÜ Çinh Çóng c¶t.
* Nói nhÜ móc h†ng.
* Nói nhÜ pháo rang.
* Nói nhÜ tåt nܧc vào m¥t.
* Nói nhÜ thánh.
297
Page 72
* Nói nhÜ trång.
* Nói nhÜ vËt.
* Nói phét nhÜ thÀn.
* Nói quÃy nói quá.
* Nói rã b†t mép.
* Nói toåc móng heo.
* Nói trܧc quên sau. * Nói vuÓt Çuôi.
* Non mòn bi‹n cån.
* Non sông gÃm vóc.
* Non xanh nܧc bi‰c.
* Nóng ru¶t nóng gan.
* NÓi dáo cho gi¥c.
* NÒi da xáo thit.
* NÒi tròn úp vung méo.
* N°i tam bành.
298
Page 73
* Nôm na mách qué.
* Nª mày nª m¥t.
* N® nhÜ chúa Ch°m.
(Chúa Ch°m là NguyÍn Duy Ninh, con cûa vua Chiêu Tông bÎ nhà Måc cܧp ngôi. Duy Ninh trong th©i gian Än trÓn phäi vay n® mà sÓng qua ngày. VŠ sau, tܧng NguyÍn Kim Çánh Ç° nhà Måc, lÆp Duy Ninh làm vua, danh hiŒu là vua Trang Tông. Sau khi lên ngôi, vua Lê Trang Tông cho trä n® và ban Ön cho nh»ng ngÜ©i Çã cho ông vay. N® phäi trä nhiŠu næm m§i h‰t, cho nên m§i có câu: n® nhÜ chúa Ch°m. Giäi nghïa Tuc ng» ViŒt Nam cûa NguyÍn CØ. Nhà xuÃt bän Væn H†c, 2012)
* Nuôi cáo trong nhà.
* Nuôi khÌ ÇÓt nhà.
* Nuôi ong tay áo.
* NuÓt cay ngÆm Ç¡ng (NgÆm Çáng nuÓt cay).
* NuÓt giÆn làm lành.
* Núp bóng tØ-bi.
* Nºa ÇÜ©ng ÇÙt gánh.
* Nºa ngÜ©i nºa ng®m.
299
Page 74
* Nºa úp nºa mª.
* Nܧc chäy bèo trôi.
* Nܧc chäy Çá mòn.
* Nܧc chäy hoa trôi.
* Nܧc ljn trôn m§i nhäy.
* Nܧc Ç° ÇÀu vÎt.
* Nܧc Ç° lá khoai.
* Nܧc Ç° lá môn.
* Nܧc Çøc thä câu.
* Nܧc l† cÖm niêu. * Nܧc m¡t cá sÃu.
* Nܧc m¡t chäy xuôi.
* Nܧc sâu sào ng¡n.
* Nܧc sông gåo ch®.
* NÙt ÇÓ Ç° vách.
300
Page 75
O, Ô, ÷
* Oan ThÎ Kính.
* Oan Thi MÆu.
* Ong chê bܧm chán.
* Ong non ngÙa n†c.
* Ong qua bܧm låi.
* Ôm chân núp bóng.
* Ôm Çào Ãp mÆn.
* Ôm sÀu nuÓt tûi. * Ôm rÖm ch»a cháy.
* –m o xo båi.
* –m tha, già thäi.
* —n ào nhÜ ong v« t°.
* Ông æn chä, bà æn nem.
* Ông già bà cä.
301
Page 76
* Ông nói gà, bà nói vÎt.
* Ông tha, bà b¡t.
* Ông phû Çi, ông tri ljn.
* Ông TÖ bà NguyŒt.
* ÷n n¥ng nghïa dày.
* n xÜÖng sÓng.
P
* Phai son låt phÃn.
* PhÃn nhåt, hÜÖng phai.
* PhÆn båc nhÜ vôi.
* PhÆn hÄm duyên ôi.
* Phong ba bão táp.
* PhÒng mang tr®n m¡t.
* Ph‡ng tay trên.
* Phøc sát ÇÃt.
302
Page 77
* Phun châu nhä ng†c.
* PhÜ®ng chå loan chung.
Q
* Qua cÀu lÆt ván tháo Çinh.
* Quan san nghìn d¥m.
* Quåt nÒng Ãp lånh.
* Quân dân cá nܧc.
* Quân sÜ quåt mo.
* QuÀn manh áo vá (QuÀn manh áo väi).
* QuÃy hôi, bôi nh†.
* Quen æn bén mùi.
* Quen hÖi bén ti‰ng.
* Quê cha ÇÃt t°.
* Quê m¶t cøc.
* Qu› khóc thÀn sÀu (ThÀn sÀu qu› khóc).
303
Page 78
* Qu› tha ma b¡t.
* Quít làm cam chÎu. * Quÿ gÓi cúi ÇÀu.
R
* Ra luÒn vào cúi.
* Ra lÜ©m vào ngušt.
* Ra ngÄn vào ngÖ.
* Ra ngÕ g¥p gái.
(ñiŠm xúi xÈo).
* Ra oai tác quái.
* Rách nhÜ t° ÇÌa.
* Rán sành ra m«. * Rào trܧc Çón sau.
* Rau cháo qua ngày.
* Rau nào sâu nÃy. * Rày gió mai mÜa.
304
Page 79
* Ræng Çen mã tÃu.
* RÈ nhÜ bèo.
* Rét nhÜ c¡t.
* Rõ nhÜ ban ngày.
* RÓi bòng bong.
* RÓi nhÜ gà m¡c ÇÈ.
* RÓi nhÜ ru¶t t¢m.
* RÓi nhÜ tÖ vò.
* RÒng bay phÜ®ng múa.
* RÒng ljn nhà tôm.
* RÒng g¥p mây.
* RÒng mây g¥p h¶i.
* RÒng vàng t¡m nܧc ao tù.
* R®n tóc gáy.
* Run nhÜ cây sÆy.
305
Page 80
* Rung cây nhát khÌ.
* Røng nhÜ sung.
* Ru¶ng cä ao liŠn.
* Ru¶ng sâu trâu nái.
* Ru¶t Çau nhÜ c¡t. * Ru¶t Ç‹ ngoài da.
* Ru¶t nóng nhÜ cào.
* Rút mây Ƕng rØng (Kéo mây Ƕng rØng).
(mây : cây mây; m¶t loåi cây leo, thân cÙng, bŠn, dài; thÜ©ng dùng làm bàn, gh‰, tû, kŒ).
* RØng thiêng nܧc Ƕc.
* RØng vàng bi‹n båc.
* Rܧc voi vŠ giày mÒ.
* RÜ®u s§m trà trÜa.
S
* Sa chân l« bܧc.
306
Page 81
* Sa cÖ l« bܧc.
* Sa cÖ l« vÆn.
* Sa cÖ thÃt th‰. * Sa mày n¥ng m¥t.
* Såch sành sanh.
* Sai con toán, bán con trâu.
* Sai m¶t ly, Çi m¶t d¥m.
* Sáng m¡t ra.
(TÌnh ng¶, thÃy rõ s¿ thÆt).
* Sao d©i vÆt Ç°i.
* Sát khí Ç¢ng Ç¢ng.
* Say hoa Ç¡m nguyŒt.
* Say nhÜ Çi‰u Ç°.
* S¡c nܧc hÜÖng tr©i.
* S¡c säo nhÜ dao.
* SÄy Çàn tan nghé.
307
Page 82
* SÈ áo nhÜ©ng cÖm.
* Sét Çánh ngang tai.
* Sinh næm ÇÈ bäy.
* Sinh sau ÇÈ mu¶n.
* Sinh sôi nÄy nª.
* Sình lên x†p xuÓng.
* So vai rút c°.
* S° lÒng tung cánh.
* Sôi gan tím mÆt.
* Sông cån Çá mòn.
* SÓng dª ch‰t dª. (Dª sÓng dª ch‰t).
* SÓng gºi, thác vŠ.
* SÓng khôn thác thiêng.
* SÓt ru¶t sÓt gan.
* S® bóng s® gió.
308
Page 83
* S® n°i da gà.
* S®i tóc chÈ làm tÜ.
* S§m mÆn tÓi Çào.
* SÖn son thi‰p vàng.
* S©n lòng nän chí.
* Suy bøng ta ra bøng ngÜ©i.
* SÜ tº Hà ñông.
* Sܧng nhÜ tiên.
T* Tác oai tác quái.
* Tåc då ghi lòng.
* Tai bay vå gió.
* Tai nghe m¡t thÃy.
* Tai qua nån khÕi.
* Tai to m¥t l§n.
309
Page 84
* Tai tr©i ách ÇÃt.
* Tai vách måch rØng.
* Tài cao ÇÙc tr†ng.
* Tài hèn sÙc m†n.
* Tan Çàn rë nghé.
* Tan xÜÖng nát thÎt.
* Tán hÜÖu tán vÜ®n.
* Tát nhÜ tát nܧc bÀu.
* Tay b¡t m¥t mØng.
* Tay b‰ tay bÒng.
* Tay bÒng tay d¡t.
* Tay chai vai mòn.
* Tay chèo tay lái.
* Tay làm hàm nhai.
* Tay xách nách mang.
* TÃc ÇÃt tÃc vàng.
310
Page 85
* Tâm ÇÀu š h®p.
* Tên bay Çån låc.
* Thä con tép b¡t con tôm. * Thä h° vŠ rØng.
* Thä mÒi b¡t bóng.
* Tham bát bÕ mâm.
* Tham Çó bÕ Çæng. * Tham th¿c c¿c thân.
* Tham vàng bÕ ngãi. * Tham viŒc ti‰c công. * Than mây khóc gió.
* Than thân trách phÆn.
* Tháng Ç®i næm ch©.
*Tháng r¶ng ngày dài.
* Tháo cÛi s° lÒng.
311
Page 86
* Thay da Ç°i thÎt.
* Thay lòng Ç°i då.
* Th£ng cánh cò bay.
* Th£ng nhÜ ru¶t ng¿a.
* Th¡t gan th¡t ru¶t.
* Th¡t lÜng bu¶c bøng.
* Thâm cæn cÓ Ç‰.
* Thâm gan tím ru¶t.
* Thâm sÖn cùng cÓc.
* ThÀm yêu tr¶m nh§.
* Thân lØa Üa n¥ng.
* Thân lÜÖn ch£ng quän lÃm ÇÀu.* Thân tàn ma dåi.
* ThÃp c°, bé h†ng.
* Th t b i là m thành công.ấ ạ ẹ
* ThÃt cÖ l« vÆn.
312
Page 87
* ThÆt thà là cha dåi d¶t.
* ThÆt thà ma vÆt không ch‰t ! * ThÃy gà hóa cuÓc.
* Theo voi æn bã mía.
* Thét ra lºa.
* ThŠ non hËn bi‹n.
* ThŠ sÓng thŠ ch‰t.
* Thêm m¡m thêm muÓi.
* Thêm vây thêm cánh
* Thí cô-hÒn.
* Thiên Lôi chÌ Çâu Çánh Çó.
* ThiŒt vàng s® chi lºa.
* ThÎt nát xÜÖng tan.
* ThÕa chí tang bÒng.
* Thóc cao gåo kém.
* Th†c gÆy bánh xe.313
Page 88
* Th© ma låy quÌ.
* Thª ng¡n than dài.
* Th©i gi© thÃm tho¡t thoi ÇÜa.
* ThuÆn buÒm xuôi gió.
* ThuÆn chèo mát mái.
* ThuÆn v® thuÆn chÒng.
* Thùng r‡ng kêu to.
(ViŒt-hóa thành ng» Pháp:"Les tonneaux vides font beaucoup de bruit " ).
* ThuÓc Ç¡ng dã tÆt.
* Thu¶c lòng nhÜ cháo.
* ThuyŠn xuôi, gió ngÜ®c.
* ThØa giÃy vë voi.
* ThØng mŠm trói ch¥t. * ThÜÖng thÀm nh§ tr¶m.
* ThÜÖng vay khóc mܧn.
314
Page 89
* ThÜ®ng c£ng chân, hå c£ng tay.
* ThÜ®ng vàng hå cám.
* Ti‰c cay ti‰c Ç¡ng.
* Tiên sÜ cÓ t°. (chܪi)
* TiŠn lÜng gåo túi.
* TiŠn mÃt tÆt mang.
* TiŠn nào cûa nÃy.
* TiŠn rØng båc b‹.
* TiŠn rÜÖng båc ÇÓng.
* TiŠn trä må nh°.
* TiŠn trao, cháo múc.
* TiŠn vô nhÜ nܧc.
* Ti‰ng khoan ti‰ng nh¥t.
* Ti‰ng n¥ng ti‰ng nhË.
* Tiêu tiŠn nhÜ rác.
* Tím gan tím ru¶t.
* Tin sét Çánh.
315
Page 90
* Tính quÄn lo quanh. * Tình ngay lš gian.
* Tình sâu nghïa n¥ng.
* Tình xÜa nghïa cÛ.
* TÎt mù tæm cá bóng chim.
* To ÇÀu khó chui.
* To gan l§n mÆt.
* Tóc båc da mÒi.
* Tô rÒng vë r¡n.
* Tô son Çi‹m phÃn.
* TÓi mày tÓi m¥t.
* TÓi nhÜ Çêm ba mÜÖi.
* TÓi tæm m¥t mÛi.
* Tôm ljn nhà rÒng.
* TÓt g‡ hÖn tÓt nܧc sÖn.
* TÓt vay dày n®.
316
Page 91
* Trà dÜ tºu hÆu.
* Trai tài gái s¡c.
* Trai thanh gái lÎch.
* Trái gió trª tr©i.
* Trái tai gai m¡t.
* Träi gió dÀm mÜa.
* Tranh tÓi tranh sáng.
* Træm cay nghìn Ç¡ng.
* Træm công nghìn viŒc.
* Træm dâu Ç° ÇÀu t¢m.
* Træm Ç¡ng nghìn cay (Træm cay nghìn Ç¡ng).
* Træm hÒng nghìn tía.
* Træm phÜÖng nghìn k‰.
* Tr¡ng da dài tóc.
* Tr¡ng nhÜ ngà.
* Tr¡ng nhÜ trÙng gà bóc.
317
Page 92
* Trâm gãy bình rÖi.
* TrÀm tÜ m¥c tܪng.
* TrÀn nhÜ nh¶ng.
* TrÀn trùng trøc.
* Trâu bò húc nhau, ruÒi mu‡i ch‰t. * Trâu chÆm uÓng nܧc Çøc.
* Trâu già g¥m cÕ non.
* Tre già mæng m†c.
* Tréo c£ng ng‡ng.
* Trèo cao té n¥ng.
* Trên dao, dܧi th§t.
* Trên Çe, dܧi búa.
* Trói gà không ch¥t.
* Trói voi bÕ r†.
* Trong Ãm ngoài êm.
318
Page 93
* Trong ng†c tr¡ng ngà.
* Trôi sông, dåt ch®.
* Tr¶m c¡p nhÜ rÜÖi. (rÜÖi : m¶t loåi trùn sinh sÓng rÃt nhiŠu ª vùng nܧc l®).
* TrÓn chúa l¶n chÒng.
* TrÓn chui trÓn nhûi.
* Tr¶m nh§ thÀm yêu (Trộm yêu thÀm nh§). * Trông gà hóa cuÓc (Nom gà hóa cu¶i).
* Trông mòn con m¡t.
* TrÓng Çánh xuôi, kèn th°i ngÜ®c. * TrÖ m¡t ‰ch.
* TrÖ nhÜ Çá, v»ng nhÜ ÇÒng.
* TrÖ nhÜ m¥t th§t.
* TrÖ tráo nhÜ gáo múc dÀu.
* Tr©i Çánh thánh vÆt. * Tr©i g†i ai nÃy då.
319
Page 94
* Tr©i không có m¡t. * Tr©i long ÇÃt lª.
* Tr©i quang mây tånh.
* Tr©i sÀu ÇÃt thäm.
* Tr©i tru ÇÃt diŒt.
* Tr©i xui ÇÃt khi‰n. * TrÙng ch†i Çá.
* Trܧng rû màn che.
* Trܪng giä h†c làm sang.
* Túi cÖm giá áo (Giá áo túi cÖm). * TÙc l¶n ru¶t.
* TÙc nܧc v« b©.
U, Ð
* U mê ám chܧng.
* ¨ ù cåc cåc.
320
Page 95
* UÓn ba tÃc lÜ«i.
* UÓn lÜng quÿ gÓi.
* UÓng máu æn thŠ.
* UÓng nܧc nh§ nguÒn.
* Чt nhÜ chu¶t l¶t.
V* Vá tr©i lÃp bi‹n.
* Vå mÒm vå miŒng.
* Våch áo cho ngÜ©i xem lÜng.
* Våch Çùi cho ngÜ©i ta véo.
* Våch lá tìm sâu.
* Vai u thÎt b¡p.
* Väi thÜa che m¡t thánh.
* Ván Çã Çóng thuyŠn.
* Vang bóng m¶t th©i.
321
Page 96
* Vang tr©i dÆy ÇÃt.
* Vàng ÇÕ làm nh† lòng son. * Vàng thau lÅn l¶n.
* Vào l‡ tai, ra l‡ miŒng.
* Vào luÒn ra cúi. * Vào sinh ra tº.
* Vào thÜa ra bÄm.
* Væn dÓt vÛ nhát.
* Væn hay ch» tÓt.
* V¡n c° kêu ch£ng thÃu Tr©i.
(v¡n : ng¡n)
* V¡ng nhÜ chùa Bà ñanh.
* V¡ng tanh nhÜ bu°i ch® chiŠu.
* V¡t chanh bÕ vÕ.
* V¡t chân lên c°.
* V¡t c° chày ra nܧc.
322
Page 97
* V¥t ÇÀu cá, vá ÇÀu tôm.
* VÆt Ç°i sao d©i.
* Vë hùm thêm cánh.
* Vë r¡n thêm chân.
* Vì thÀn phäi n‹ cây Ça.
* VÎt nghe sÃm.
* VÕ qušt dày có móng tay nh†n.
* VÖ ÇÛa cä n¡m.
* Vu oan giá h†a.
* Vui lòng hä då.
* VuÓt m¥t phäi n‹ mÛi.
* VuÓt râu hùm.
* VØa æn cܧp, vØa la làng. * VØa Çánh trÓng, vØa æn cܧp.
* VØa ÇÃm vØa xoa.
* V»ng nhÜ bàn thåch.
323
Page 98
* V»ng nhÜ kiŠng ba chân.
* VÜ©n không nhà trÓng.
* VÜ®t suÓi bæng rØng (VÜ®t suÓi băng ngàn).
X
* Xa chåy cao bay.
* Xa l¡c xa lÖ (Xa lÖ xa l¡c).
* Xa m¥t cách lòng.
* Xa sông, cách núi.
* Xa v©i v®i.
* Xác rác xÖ rÖ.
* Xanh bûng xanh beo.
* Xanh nhÜ tàu lá.
* Xanh vÕ ÇÕ lòng.
* XÃu m¥t ch¥t då (XÃu m¥t ch¥t nÒi).
* XÃu nhÜ cú.
324
Page 99
* XÃu nhÜ då xoa.
* XÃu nhÜ ma.
* XÃu nhÜ qu›.
* Xe tÖ k‰t tóc (K‰t tóc xe tÖ).
* Xé m¡m mút tay.
* Xé ru¶t xé gan.
* XÈ núi lÃp sông.
* XÈ ván bán thuyŠn.
* XÕ chân l‡ mÛi.
* Xoay nhÜ chong chóng.
* Xót ru¶t xót gan.
* Xuôi chèo mát mái.
* XÙng Çôi vØa lÙa.
* XÜÖng ÇÒng da s¡t.
* XÜÖng tàn cÓt røi.
325
Page 100
Y
* Yên giÃc ngàn thu. * Yêu chó, chó li‰m m¥t. * Yêu nܧc thÜÖng nòi.
* Yêu thÀm nh§ tr¶m (Yêu tr¶m nh§ thÀm).
* Yêu vøng nh§ thÀm.
* Y‰u bóng vía.
¤ ¤ ¤
326