MỤC LỤC - Tra Vinh University

iii

MỤC LỤC

Lời cam đoan .................................................................................................................... i

Lời cảm ơn ...................................................................................................................... ii

Danh mục các hình ........................................................................................................ vii

PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1

1. Lí do chọn đề tài ...................................................................................................... 1

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ....................................................................................... 3

3. Mục đích nghiên cứu ............................................................................................... 8

4. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................................... 9

5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................... 9

6. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................... 9

7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ............................................................... 10

8. Bố cục của luận văn ............................................................................................... 11

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ................................................. 12

1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI ..................................................................... 12

1.1.1. Một số khái niệm liên quan .......................................................................... 12

1.1.1.1. Khái niệm về múa ................................................................................... 12

1.1.1.2. Khái niệm vũ đạo ................................................................................... 14

1.1.1.3. Nghệ thuật sân khấu Dù kê .................................................................... 15

1.1.2. Lý thuyết ứng dụng trong nghiên cứu đề tài ................................................ 16

1.1.2.1. Lý thuyết về cấu trúc .............................................................................. 16

1.1.2.2. Lý thuyết về chức năng .......................................................................... 16

1.1.3. Mối quan hệ giữa nghệ thuật với văn hóa .................................................... 16

1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI ................................................................ 19

1.2.1. Khái quát về người Khmer ở Trà Vinh ........................................................ 19

1.2.1.1. Về phân bố dân cư ................................................................................. 19

1.2.1.2. Về tinh thần yêu nước của đồng bào Khmer tỉnh Trà Vinh ................... 20

1.2.1.3. Về đời sống sản xuất và kinh tế ............................................................. 21

1.2.2. Một số đặc điểm về văn hóa của người Khmer Trà Vinh ............................ 22

1.2.2.1. Tín ngưỡng, tôn giáo .............................................................................. 22

1.2.2.2. Ngôn ngữ, chữ viết ................................................................................. 23

iv

1.2.2.3. Âm nhạc.................................................................................................. 24

1.2.3. Sân khấu Dù kê và các thể loại sân khấu khác của người Khmer ................ 26

1.2.3.1. Khái quát sân khấu Dù kê ...................................................................... 26

1.2.3.2. Nguồn gốc .............................................................................................. 26

1.2.3.3. Về tuồng tích .......................................................................................... 28

1.2.3.4. Về lối diễn .............................................................................................. 28

1.2.3.5. Các thể loại sân khấu khác .................................................................... 29

CHƯƠNG 2. ĐẶC ĐIỂM CỦA VŨ ĐẠO TRONG NGHỆ THUẬT SÂN KHẤU

DÙ KÊ .......................................................................................................................... 34

2.1. CÁC THẾ TAY, CHÂN CƠ BẢN CỦA MÚA CỔ ĐIỂN VÀ DÂN GIAN

TRONG VŨ ĐẠO SÂN KHẤU DÙ KÊ ................................................................ 35

2.1.1. Các bàn tay cơ bản ....................................................................................... 36

2.1.2. Các thế chân cơ bản ...................................................................................... 37

2.2. CÁC HÌNH THỨC VŨ ĐẠO TƯƠNG ỨNG VỚI VAI DIỄN TRONG

NGHỆ THUẬT SÂN KHẤU DÙ KÊ ..................................................................... 38

2.2.1. Vũ đạo sử dụng trong vai người ................................................................... 38

2.2.1.1. Bài 1: Huôn Côma ................................................................................. 39

2.2.1.2. Bài 2: Huôn Âysây ................................................................................. 40

2.2.1.3. Bài 3: Huôn Banh Phek (Pre Crola) ..................................................... 44

2.2.1.4. Bài 4: Huôn Chhup ................................................................................ 46

2.2.1.5. Bài 5: Cach Chhak (chỉ dùng trong vai nữ) .......................................... 47

2.2.1.6. Bài 6: Huôn Đom Bong .......................................................................... 49

2.2.1.7. Bài 7: Huôn Kombit – Vũ đạo kiếm ....................................................... 54

2.2.1.8. Bài 8: Huôn Thnu ................................................................................... 56

2.2.2. Vũ đạo sử dụng trong vai chằn ..................................................................... 59

2.2.2.1. Bài 1: Huôn Yeak - Chằn ....................................................................... 59

2.2.2.2. Bài 2: Chằn nữ (yeak khây nầy) ............................................................ 65

2.2.3. Vũ đạo sử dụng trong vai thú vật ................................................................. 67

2.3. CHỨC NĂNG VŨ ĐẠO VÀ CÁC THÀNH TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VŨ

ĐẠO TRONG SÂN KHẤU DÙ KÊ ....................................................................... 69

2.3.1. Chức năng của vũ đạo trong sân khấu Dù kê ............................................... 69

2.3.1.1. Chức năng minh họa .............................................................................. 69

v

2.3.1.2. Chức năng biểu hiện .............................................................................. 70

2.3.1.3. Chức năng trang trí ............................................................................... 70

2.3.1.4. Chức năng bày cảnh .............................................................................. 71

2.3.1.5. Chức năng giới thiệu loại hình .............................................................. 71

2.3.2. Các thành tố ảnh hưởng đến vũ đạo trong sân khấu Dù kê .......................... 72

2.3.2.1. Âm nhạc.................................................................................................. 72

2.3.2.2. Nghệ thuật ngôn từ ................................................................................. 73

2.3.2.3. Nghệ thuật tạo hình ................................................................................ 74

2.4. GIÁ TRỊ VĂN HÓA CỦA VŨ ĐẠO TRONG SÂN KHẤU DÙ KÊ ........... 74

2.4.1. Giá trị nhận thức ........................................................................................... 74

2.4.2. Giá trị giáo dục ............................................................................................. 75

2.4.3. Giá trị thẩm mỹ ............................................................................................. 76

CHƯƠNG 3. GIAO LƯU TIẾP BIẾN TRONG VŨ ĐẠO CỦA SÂN KHẤU DÙ KÊ . 77

3.1. SỰ GIAO LƯU VÀ TIẾP BIẾN VĂN HÓA CỦA NGƯỜI KHMER TỈNH

TRÀ VINH................................................................................................................ 78

3.2. NHỮNG ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC LOẠI HÌNH NGHỆ THUẬT KHÁC

TRONG VŨ ĐẠO SÂN KHẤU DÙ KÊ ................................................................ 80

3.2.1. Ảnh hưởng của các loại hình múa Khmer .................................................... 80

3.2.2. Ảnh hưởng của sân khấu Rô băm................................................................. 82

3.2.3. Ảnh hưởng của sân khấu Dì kê .................................................................... 84

3.2.4. Ảnh hưởng của sân khấu Hồ Quảng người Hoa .......................................... 85

3.2.5. Ảnh hưởng của sân khấu Cải lương ............................................................. 86

3.3. NHỮNG THÀNH TỰU VÀ HẠN CHẾ TRONG BIỂU DIỄN VŨ ĐẠO

SÂN KHẤU DÙ KÊ ................................................................................................. 89

3.3.1. Thành tựu...................................................................................................... 89

3.3.2. Hạn chế ......................................................................................................... 91

3.3.3. Những vấn đề rút ra ...................................................................................... 93

3.4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ VỀ VIỆC BẢO TỒN VÀ PHÁT

HUY VŨ ĐẠO TRONG SÂN KHẤU DÙ KÊ ...................................................... 94

3.4.1. Đối với cộng đồng người Khmer ................................................................. 94

3.4.2. Đối với chủ thể sáng tạo sân khấu Dù kê ..................................................... 95

3.4.3. Đối với các cấp đơn vị quản lý chức năng ................................................... 95

vi

KẾT LUẬN .................................................................................................................. 98

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................. 100

PHỤ LỤC

vii

DANH MỤC CÁC HÌNH

Số hiệu hình Tên hình Trang

Hình 2.1 Tư thế 1 của Huôn Côma 40

Hình 2.2 Tư thế 2 của Huôn Côma 40

Hình 2.3 Tư thế 1 của Huôn Khrup Kru 41




Hình 2.7 Tư thế 3 của Huôn Khrup Kru (đối với nữ) 42

Hình 2.8 Tư thế 6 của Huôn Khrup Kru (đối với nữ) 42

Hình 2.9 Hình tư thế 6 của Huôn Lear Kru 43

Hình 2.10 Hình tư thế 8 của Huôn Lear Kru 43

Hình 2.11 Hình tư thế 6 của Huôn Lear Kru (đối với nữ) 44

Hình 2.12 Hình tư thế 1 của Huôn Banh Phek 45






Hình 2.18 Hình tư thế 3 của Huôn Chhup 47

Hình 2.19 Hình tư thế 10 của Huôn Chhup 47

Hình 2.20 Hình tư thế 1 của Huôn Cach Chhak 48

Hình 2.21 Hình tư thế 3 của Huôn Cach Chhak 48

Hình 2.22 Tư thế 6 của Huôn Cach Chak 48

Hình 2.23 Hình tư thế 1 của Huôn Đom Bong 50





Hình 2.28 Hình tư thế 1 của Huôn Đom Bong Chong Muôi 52

viii





Hình 2.32 Hình tư thế 2 của Huôn Đom Bong Chong Phì 54

Hình 2.33 Hình tư thế 5 của Huôn Đom Bong Chong Phì 54

Hình 2.34 Hình tư thế 2 của Huôn Kombit 2 55




Hình 2.38 Tư thế 1 của Huôn Thnu 57





Hình 2.43 Tư thế 2 của Huôn Yeak Knong Prây 60






Hình 2.49 Tư thế 1 của Huôn Yeak Knong Văng 63







Hình 2.56 Tư thế 1 của Huôn Yeak Khây nầy 66



ix


Hình 2.59 Tư thế 2 của Huôn Angtri 68




x

BẢNG THUẬT NGỮ

Thuật ngữ Ý nghĩa Trang

Kbach huôn Theo tiếng Khmer, dùng để nói về vũ đạo trong sân khấu Dù

kê 7

Long chhat Một nghi thức cúng tổ trong biẻu diễn loại hình sân khấu

của người Khmer 28

Lear Xòe, mở,… - một thế tay trong múa của người Khmer 36

Sthuôy Đón, đỡ,… - một thế tay trong múa của người Khmer 36

Cheap Thế hai đầu ngón cái và ngón trỏ áp vào nhau - một thế tay

trong múa của người Khme 36

Khuôn Thế ngón giữa áp xác vào ngón cái tạo thành một vòng tròn

- một thế tay trong múa của người Khmer 36

Chon-ol Chỉ - một thế tay trong múa của người Khmer 36

Pca Hoa - một thế tay trong múa của người Khmer 37

Learm Thế mở chân - một thế chân trong múa của người Khmer 37

Thanh Sôn Thế chân két - một thế chân trong múa của người Khmer 37

Điêu Thế co ngập chân - một thế chân trong múa của người

Khmer 37

Ptoat chhơn Thế búng chân - một thế chân trong múa của người Khmer 37

Kuos chhơn Thế gõ chân - một thế chân trong múa của người Khmer 37

Lơk chhơn Thế nhấc chân - một thế chân trong múa của người Khmer 37

Rom kâl

chhơn

Thế chuyển động chân - một thế chân trong múa của người

Khmer 38

Bonvơl

chhơn Thế xoay chân - một thế chân trong múa của người Khmer 38

Chuk chhơn Thế đi lướt - một thế chân trong múa của người Khmer 38

Tuanh

troam chhơn Thế dậm chân - một thế chân trong múa của người Khmer 38

Huôn Côma Vũ đạo Côma – một bài vũ đạo trong sân khấu Dù kê 38

Huôn Âysây Vũ đạo kính bái thầy - một bài vũ đạo trong sân khấu Dù kê 39

Huôn Khrup

Kru

Vũ đạo kính bái chào thầy khi vừa mới gặp - một bài vũ đạo

trong sân khấu Dù kê 40

Huôn Lier

Kru

Vũ đạo kính từ biệt thầy khi rời khỏi - một bài vũ đạo trong

sân khấu Dù kê 40

Huôn Banh Vũ đạo tự biến hình - một bài vũ đạo trong sân khấu Dù kê 43

xi

Phek (Pre

Crola)

Huôn

Chhup

Vũ đạo dùng phép thuật đối với người khác - một bài vũ đạo


Cach Chhak Vũ đạo khi xuất hiện hay ra khỏi sân khấu - một bài vũ đạo


Huôn Đom

Bong Vũ đạo dùng gậy - một bài vũ đạo trong sân khấu Dù kê 47

Huôn Đom

Bong Chong

Muoi

Vũ đạo dùng gậy một đầu - một bài vũ đạo trong sân khấu

Dù kê 49

Huôn Đom

Bong Chong

Phì

Vũ đạo dùng gậy hai đầu - một bài vũ đạo trong sân khấu

Dù kê 51

Kombit 1 Vũ đạo kiếm đơn - một bài vũ đạo trong sân khấu Dù kê 53

Kombit 2 Vũ đạo song kiếm - một bài vũ đạo trong sân khấu Dù kê 54

Huôn Thnu Vũ đạo cung tên - một bài vũ đạo trong sân khấu Dù kê 54

Huôn Yek Vũ đạo chằn - một bài vũ đạo trong sân khấu Dù kê 59

Yeak Knong

Prây

Vũ đạo chằn trong rừng - một bài vũ đạo trong sân khấu Dù

kê 62

Yeak Knong

Văng

Vũ đạo chằn trong cung - một bài vũ đạo trong sân khấu Dù

kê 65

Yeak Khây

Nầy

Vũ đạo dành cho chằn nữ - một bài vũ đạo trong sân khấu

Dù kê 67

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Người Khmer có lịch sử tồn tại và phát triển từ khá lâu đời trên vùng đất Nam

Bộ. Trong sự giao lưu và tiếp biến văn hóa, họ có những loại hình nghệ thuật có giá trị

văn hóa đặc sắc. Tất cả đã được cộng đồng duy trì, phát triển, một số đã được công

nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Cụ thể, chúng ta có thể nhắc đến nghệ

thuật sân khấu Dù kê được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh sách di sản

văn hóa phi vật thể dự kiến lập hồ sơ trình UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi

vật thể nhân loại giai đoạn 2012 – 2016. Ngoài ra, nghệ thuật Chầm riêng Chà pây

cũng được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ra quyết định số 1524/QĐ-BVHTTDL

ngày 24/4/2013 đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Loại hình nghệ

thuật trình diễn dân gian và lễ hội Ok Om Bok đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du

lịch ra Quyết định số 2684/QĐ-BVHTTDL ngày 25/8/2014 về việc công bố Danh mục

di sản văn hóa phi vật thể quốc gia gồm 19 di sản văn hóa phi vật thể. Như vậy, trong

quá trình cộng cư với dân tộc anh em khác trên đất nước Việt Nam, người Khmer đã

tạo ra những sắc thái riêng, góp phần tạo nên một sự đa dạng mà thống nhất của vùng

văn hóa Nam bộ.

Sorya trong bài viết Cần phát huy hơn nữa vốn văn nghệ của đồng bào Khmer

ở Đồng bằng Sông Cửu Long đã nêu:

Vốn văn nghệ truyền thống của người Khmer ở Đồng bằng sông Cửu Long còn

là một khu rừng rậm. Cho nên công việc sưu tầm – nghiên cứu phải có trọng điểm.

Yukê1, theo tôi, là một trong những trọng điểm có thể chọn. Đây là một hình thái nghệ

thuật tổng hợp: phần lớn số vốn ca – nhạc – múa – thơ Khmer truyền thống quy tụ lại

trong đó. Và sưu tầm – nghiên cứu Yukê về mọi mặt cho hoàn chỉnh vô hình trung đã

là lôi ra ánh sáng rất nhiều mặt của nền văn nghệ Khmer truyền thống ở Đồng bằng

sông Cửu Long [32, tr. 41].

Trong nghệ thuật sân khấu Dù kê, các yếu tố về kịch bản, âm nhạc, diễn xuất,

sân khấu, hóa trang, vũ đạo,... luôn có sự gắn kết chặt chẽ lẫn nhau. Vũ đạo giữ một

vai trò rất quan trọng trong biểu diễn sân khấu Dù kê. Tăng Bạch Vân là nghệ nhân xã

Tân Hùng, huyện Tiểu Cần, tỉnh Trà Vinh đã phát biểu trong chương trình Tạp chí

1 Một cách phiên âm khác của từ Dù kê.

2

Chính sách và Cuộc sống của Đài Truyền hình VTV Cần Thơ có chuyên đề Vũ đạo

trong sân khấu Dù kê rằng: “Diễn La-khôn Ba-sắc2 nếu không có vũ đạo thì giống như

mình ăn cơm mà không có đồ ăn. Vì không có mùi vị. Ra diễn, đứng nói thôi thì ai mà

xem”.

Thật vậy, vũ đạo như là một ngôn ngữ hình thể hỗ trợ cho nghệ thuật biểu diễn

thêm đặc sắc, phong phú và hấp dẫn. Theo nhà nghiên cứu, biên đạo múa Hoàng Túc

thì vũ đạo trong sân khấu Dù kê “...là một thành phần không thể thiếu được của ngôn

ngữ trong thể loại kịch hát này...” [45, tr. 122]. Từng động tác có những giá trị và ý

nghĩa riêng biệt, biểu hiện của kết tinh về trí tuệ, óc sáng tạo và sự tiếp nhận tinh hoa

sân khấu Đông – Tây của người Khmer. Hiểu được ý nghĩa từng động tác của nhân

vật, khán giả hiểu thêm được tính cách của từng nhân vật, từ đó có sự cảm nhận sâu

sắc hơn về giá trị nhân văn và giáo dục của sân khấu Dù kê. Nhìn từ góc độ văn hóa,

đó còn là sự biểu hiện của bản sắc văn hóa tộc người.

Vũ đạo trong sân khấu Dù kê là phong phú và đa dạng, đặc biệt là các vũ đạo

trong những vai phản diện. Để thể hiện vai ác các diễn viên cần múa dang rộng tay,

chân một cách thoải mái để thể hiện sự hung tàn của mình. Tính cách của các nhân vật

được bộc lộ và nhân diện một phần thông qua vũ đạo. Nó thật sự có ý nghĩa và quan

trọng trong biểu diễn sân khấu Dù kê. Tuy nhiên theo thời gian, nghệ thuật Dù kê do

tác động của nhu cầu công chúng và nhận thức ngay trong giới làm nghề nên vũ đạo

ngày càng mất dần trong các vở diễn có đề tài hiện đại và ít được nhiều người quan

tâm như trước kia. “Bóng dáng” của vũ đạo được nhắc đến rất ít và mờ nhạt trong

những công trình nghiên cứu khoa học về sân khấu Dù kê. Thậm chí thực trạng hiện

nay, các diễn viên tham gia biểu diễn sân khấu Dù kê hay các nhà biên đạo, dàn dựng

trẻ gặp rất nhiều khó khăn vì vốn kiến thức và kỹ năng thực hành vũ đạo khá ít. Điều

này sẽ hạn chế phần nào về sự thể hiện giá trị nghệ thuật trong biểu diễn sân khấu Dù

kê. Như vậy, về lâu dài các giá trị văn hóa đặc trưng của dân tộc từ vũ đạo sẽ dần bị

mai một. Đây còn là một khoảng trống về nghiên cứu vũ đạo trong sân khấu Dù kê.

Như Hoàng Túc đã trình bày:

... Lớp diễn viên trẻ, do tuổi đời và tuổi nghề chưa là bao, chưa được rèn luyện

một cách có hệ thống – vả chăng, cho đến nay, vũ đạo cơ bản trong Yukê, chưa được

2 Cách gọi khác của Dù kê. Tên gọi này người Campuchia thường sử dụng để nói về sân khấu Dù kê. La-

khôn nghĩa là sân khấu, Ba- sắc chỉ sông Cửu Long (sông Hậu). La-khôn Ba-sắc tức là sân khấu của

người vùng sông Hậu.

100

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tiếng Việt

1. Nguyễn Thị Tâm Anh (2011), Giao lưu tiếp biến văn hóa trong cộng đồng người

Khmer ở Nam Bộ, Báo cáo tổng kết đề tài khoa học và công nghệ cấp

Trường, Trường Đại học Mở TP. Hồ Chí Minh.

2. Ban Chấp hành Đảng Bộ tỉnh Trà Vinh (2015), Phong trào yêu nước của đồng

bào Khmer tỉnh Trà Vinh (1930 – 2010), NXB Chính trị Quốc gia – Sự thật.

3. Lê Ngọc Canh (2002), Đại cương Nghệ thuật múa, NXB Văn hóa thông tin, Hà Nội.

4. Nguyễn Khắc Cảnh (1998), Phum sóc Khmer ở Đồng bằng sông Cửu Long,

NXB Giáo dục, Hà Nội.

5. Hà Đình Cẩn (2014), Ký ức nghệ thuật sân khấu truyền thống và tác phẩm, NXB

Văn học.

6. Thạch Thị Thanh Dung (2013), Nguồn gốc về sự ra đời của Phật giáo và sự ảnh

hưởng của tư tưởng Phật giáo đối với đời sống tinh thần của người Khmer

ở tỉnh Trà Vinh, Luận văn tốt nghiệp đại học, Trường Đại học Cần Thơ.

7. Lâm Thị Ngọc Giàu (2014), Chủ thể sân khấu Dù kê tỉnh Trà Vinh, Luận văn

thạc sĩ Văn hóa học, trường Đại học Trà Vinh.

8. Phạm Thị Phương Hạnh (2013), Văn hóa Khmer Nam Bộ nét đẹp trong bản sắc

văn hóa Việt Nam, NXB Chính trị Quốc gia.

9. Lý Tùng Hiếu (2011), Các vùng văn hóa Việt Nam, NXB Đại học Quốc gia TP.

Hồ Chí Minh.

10. Vũ Hoài (2004), Sổ tay biên đạo phong trào – nghệ thuật múa và kỹ năng biên

đạo phong trào, Hội Nghệ sĩ múa Việt Nam.

11. Hội dân tộc học thành phố Hồ Chí Minh, 2014, Nhân học và cuộc sống, NXB

Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh.

12. Lê Hương (1969), Người Việt gốc Miên, NXB Văn Đàn, Sài Gòn.

13. Tài Lê Khanh (2014), “Nghệ thuật Dù kê và sự giao thoa với các loại hình sân

khấu của các quốc gia Đông Nam Á”, Tạp chí Khoa học Trường Đại học

Trà Vinh, (13).

14. Phạm Tiết Khánh (2014), “Nghệ thuật sân khấu Dù kê Khmer Nam Bộ - vấn đề

và suy nghĩ”, Tạp chí Khoa học Trường Đại học Trà Vinh, (13).

101

15. Thạch Thị Út Linh (2014), Giữ gìn và phát huy nghệ thuật Chầm Riêng Chà pây

của người Khmer, Nghệ thuật âm nhạc phương đông: Bản sắc và giá trị,

NXB Đại học quốc gia.

16. Thạch Thị Út Linh, Thạch Ngọc Xuân (2016), Vài trò của “Dây chi” Phật giáo

Nam tông Khmer đối với sự phát triển và ổn định xã hội, Nữ giới Phật giáo

Việt Nam truyền thống và hiện đại, NXB Đại học Quốc gia Tp. Hồ Chí

Minh.

17. Trường Lưu (1993), Văn hóa người Khmer vùng Đồng bằng sông Cửu Long,

NXB Văn hóa Dân tộc, Hà Nội.

18. Tạ Minh (2007), Xã hội học đại cương, NXB Đại học Quốc gia TP. HCM.

19. Thạch Qui Nạt (2015), Trang phục biểu diễn trên sân khấu Dù kê ở tỉnh Trà

Vinh, Luận văn thạc sĩ Văn hóa học, trường Đại học Trà Vinh.

20. Nhiều tác giả (1998), Về sân khấu truyền thống Khmer Nam Bộ, NXB Sở Văn

hóa thông tin tỉnh Sóc Trăng Phân viện văn hóa nghệ thuật tại TP. HCM.

21. Nhiều tác giả (1995), Đường lối văn hóa văn nghệ của Đảng Cộng sản Việt Nam,

NXB Văn hóa – Thông tin.

22. Nhiều tác giả (1994), Văn hóa Việt Nam một chặng đường, NXB Văn hóa Thông

tin và tạp chí văn hóa nghệ thuật.

23. Nhiều tác giả (1987), Người Khơ – me tỉnh Cửu Long, NXB Sở Văn hóa – Thông

tin Cửu Long.

24. Thạch Thị Omnara (2014), “Vũ đạo trong nghệ thuật sân khấu Dù kê”, Tạp chí

Khoa học Trường Đại học Trà Vinh, (13).

25. Thạch Thị Omnara (2013), Đề xuất phương pháp dạy múa Khmer tại Trường Đại

học Trà Vinh, Đề tài Nghiên cứu khoa học cấp Trường, Trường Đại học Trà

Vinh.

26. Nguyễn Đình Phúc (1981), Vài nét về văn nghệ truyền thống Campuchia, NXB

Khoa học Xã hội, Hà Nội.

27. Lâm Vĩnh Phương, (2014), Nghệ thuật múa cổ điển trong sân khấu Rô băm Khmer

Nam Bộ ở Sóc Trăng, Luận văn thạc sĩ Văn hóa học, Trường Đại học Trà

Vinh.

28. Huỳnh Thanh Quang (2011), Giá trị Văn hóa Khmer vùng Đồng bằng sông Cửu

Long, NXB Chính trị Quốc gia – Sự thật.

102

29. Nguyễn Quân (1994), Vài đặc điểm văn hóa Việt Nam và thị trường nghệ thuật

chỉ là thị trường. Văn hóa Việt Nam một chặng đường. NXB. Văn hóa

Thông tin và tạp chí văn hóa nghệ thuật.

30. Trương Rinh (1988), Những năm trên sân khấu múa và hát Yukê, Tìm hiểu vốn

văn hóa dân tộc Khmer Nam Bộ, NXB Tổng hợp Hậu Giang.

31. Sang Sết (2014), “Nghệ thuật sân khấu Dù kê – Di sản văn hóa độc đáo của dân

tộc Khmer Nam Bộ”, Tạp chí Khoa học Trường Đại học Trà Vinh, (13).

32. Sorya (1981), Cần phát huy hơn nữa vốn văn nghệ của đồng bào Khmer ở Đồng

bằng Sông Cửu Long, Văn hóa, văn nghệ truyền thống của người Khmer ở

Đồng bằng Sông Cửu Long, Viện Nghiên cứu lý luận và lịch sử nghệ thuật,

Bộ Văn hóa và Thông tin.

33. Sết Sô Pha Ny (2016), Nhu cầu và thị hiếu của công chúng Trà Vinh đối với nghệ

thuật sân khấu Dù kê, Luận văn thạc sĩ Văn hóa học, trường Đại học Trà Vinh.

34. Trần Thanh Tâm (2014), Nghệ thuật sân khấu Dù kê tỉnh Trà Vinh, Luận văn

thạc sĩ Văn hóa học, trường Đại học Trà Vinh.

35. Đặng Vũ Thị Thảo (1988), Sân khấu của người Khmer ở Đồng bằng Sông Cửu

Long, Tìm hiểu vốn văn hóa dân tộc Khmer Nam Bộ, NXB Tổng hợp Hậu

Giang.

36. Sơn Cao Thắng (2011), Múa của người Khmer ở Trà Vinh, Nam bộ Đất và

Người tập VIII, NXB Đại học Quốc gia TP. HCM

37. Trần Ngọc Thêm (2012), Cơ sở Văn hóa Việt Nam, NXB Giáo dục.

38. Lê Ngọc Trà, Lâm Vinh, Huỳnh Như Phương (1997), Giáo trình Mỹ học Đại

cương, NXB Giáo dục.

39. Trương Bá Trạng (2014), “Bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật sân khấu

Dì kê dân tộc Khmer tỉnh An Giang”, Tạp chí Khoa học Trường Đại

học Trà Vinh, (13).

40. Trần Minh Trí (2005), Múa, NXB Đại học Sư phạm.

41. Tiền Văn Triệu, Dương Hoàng Lộc, “Nghệ thuật sân khấu Dù kê Khmer Nam

Bộ - Nguồn gốc, đặc trưng và các giải pháp bảo tồn, phát triển”, Tạp chí

Khoa học Trường Đại học Trà Vinh, (13).

103

42. Trường Cao đẳng múa Việt Nam (2015), Giáo trình múa cổ điển Việt Nam (Phần

huấn luyện cơ bản cho diễn viên hệ Múa Dân tộc), NXB Văn hóa Dân tộc,

Hà Nội.

43. Trường Cao đẳng múa Việt Nam (2013), Giáo trình múa Dân tộc Kinh, NXB

Văn hóa Dân tộc, Hà Nội.

44. Hoàng Túc (2011), Diễn ca Khmer Nam Bộ, NXB Thời đại.

45. Hoàng Túc (1988), Múa truyền thống của người Khmer ở Đồng bằng sông cửu

long, Tìm hiểu vốn văn hóa dân tộc Khmer Nam Bộ, NXB Tổng hợp Hậu

Giang.

46. Hoàng Túc (1981), Múa truyền thống của tộc người Khmer ở Đồng bằng sông

Cửu Long, Văn hóa, văn nghệ truyền thống của người Khmer ở Đồng bằng

Sông Cửu Long, Viện Nghiên cứu lý luận và lịch sử nghệ thuật, Bộ Văn hóa

và Thông tin.

47. Sơn Tươi (2015), Báo cáo Tổng kết công tác dân tộc năm 2015 và chương trình

công tác năm 2016, Ban Dân tộc tỉnh Trà Vinh.

48. Viện Văn hóa – Bộ phận thường trú tại thành phố Hồ Chí Minh và Nhà Xuất bản

Tổng hợp tỉnh Hậu Giang (1988), Tìm hiểu vốn văn hóa dân tộc Khmer

Nam Bộ, NXB Tổng hợp Hậu Giang.

49. Thạch Chane Vitu (2015), Kịch bản sân khấu Dù kê từ văn học dân gian Khmer,

Luận văn thạc sĩ Văn hóa học, trường Đại học Trà Vinh.

50. Thạch Chane Vitu (2014), “Sân khấu Dù kê – Góc nhìn từ văn hóa dân gian,

Nghệ thuật sân khấu Dù kê Khmer Nam Bộ”, Tạp chí Khoa học Trường

Đại học Trà Vinh, (13).

51. Phạm Thu Yến (2014), “Nét đặc sắc của Dù kê Khmer Nam Bộ qua cảm nhận

của một người Việt Bắc Bộ, Nghệ thuật sân khấu Dù kê Khmer Nam Bộ”,

Tạp chí Khoa học Trường Đại học Trà Vinh, (13).

Tiếng Anh

52. Chan Moly sam (1987), Khmer Court Dance, Khmer Studies Institute

Tiếng Campuchia

53. ក្េមុជំនុំទុនុកំទមជំនល់ាបខ្ម ែរ (Hội sưu tầm phong tục tập quán Khmer) (1964), របុក្ខជាក្ខីយម ែរ (Prochear

prây Khmer - Múa dân gian Khmer), ការផ្សាយរខស្ពទនធសាសំខិណ្ឌ ិត្យ, (NXB. Giáo hội

Phật giáo, Pnum Pênh).

104

54. កពក្ននទុក្េវទ៉ិល (Pich Tum Kravel) (2010), ត្ន្តំតី របុ ំិងកខោ ំម ែរ (Âm nhạc, múa và sân khấu

Khmer), ក្្រឹះសាា ំកបឹះពទមជំពក្ាយសាន្តសាត (NXB. Ánh sáng Khmer).

55. Pich Tum Kravel (2001), Khmer Dances, NXB Toyota Foundation.

56. Pich Tum Kravel (1997), Yike and Bassac theaters, Royal University of Fine

Arts.

57. Nhiều tác giả) (2003), Pestle Dance, (អងគការយូកណ្សកូ) NXB Viện Phật học Campuchia.

58. ហ ទំសារ៉ិំ (Hung Sa Rinh) (2004), Khmer Orchestra, ក្េសូំវខបធមជំ៏ំិងវ៉ិចិក្ត្សិលបឹះ, (Bộ Văn hóa và

Nghệ thuật Vương quốc Campuchia).

Tài liệu qua mạng Internet

59. Nguyễn Hoa Bằng, Mỹ học đại cương, Trường Đại học Cần Thơ, https://we

bsrv1. ctu.edu.vn/coursewares/supham/myhocdc/chuong.htm/, Truy cập

ngày: .

60. Nguyễn Khắc Duyên, Múa tuồng (Vũ đạo), Nhà hát tuồng Việt Nam,

http://www.Vietnamtuongtheatre.com/vi/nghe-thuat-tuong/nghe-thuat/mua-

tuong/-mua-tuong-vu-dao/, Truy cập ngày: .

61. Nguyễn Văn Hậu, 19/9/2015, Về tính hình tượng và tính biểu tượng trong tác

phẩm văn hóa nghệ thuật, Văn hóa học, Trung tâm Văn hóa học lí luận và

ứng dụng, ĐHQG TP. HCM – Trường Đại học KHXH & NV,

http://www.vanhoahoc.vn/nghien-cuu/ly-luan-van-hoa-hoc/cac-binh-dien-

cua-van-hoa/-nguyen-van-hau-ve-tinh-hinh-tuong-va-tinh-bieu-tuong-

trong-tac-pham-van-hoa-nghe-thuat.html, Truy cập ngày: .

62. Ca Lê Hồng, Sân khấu Dù kê Khmer Nam Bộ khởi sắc, Trang tin điện tử của tập

chí sân khấu, http://www.vanhoaxahoi.vn/san-khau/san-khau-du-ke-khmer-

nam-bo-khoi-sac-.html, Truy cập ngày: .

63. Trần Ngọc Khánh, Mấy Cơ sở tiếp cận lý thuyết nghiên cứu văn hóa, Văn hóa

học, http://www.vanhoahoc.vn/nghien-cuu/ly-luan-van-hoa-hoc/llvhh-

nhung-van-de-chung/-tran-ngoc-khanh-may-co-so-tiep-can-ly-thuyet-

nghien-cuu-van-hoa.html/, Truy cập ngày: .

64. Đinh Hồng Phúc, Claude Lesvi – Strauss và Lý thuyết Nhân loại học của ông,

http://triethoc.edu.vn/vi/ban-tin-triet-hoc/danh-nhan-triet-hoc/claude-levi-

strauss-va-ly-thuyet-nhan-loai-hoc-cua-ong_.html/, Truy cập ngày: .

http://www.vietnamtuongtheatre.com/vi/nghe-thuat-tuong/nghe-thuat/mua-tuong/-mua-tuong-vu-dao/

http://www.vietnamtuongtheatre.com/vi/nghe-thuat-tuong/nghe-thuat/mua-tuong/-mua-tuong-vu-dao/

http://www.vanhoahoc.vn/nghien-cuu/ly-luan-van-hoa-hoc/cac-binh-dien-cua-van-hoa/-nguyen-van-hau-ve-tinh-hinh-tuong-va-tinh-bieu-tuong-trong-tac-pham-van-hoa-nghe-thuat.html



http://www.vanhoaxahoi.vn/san-khau/san-khau-du-ke-khmer-nam-bo-khoi-sac-.html

http://www.vanhoaxahoi.vn/san-khau/san-khau-du-ke-khmer-nam-bo-khoi-sac-.html

http://www.vanhoahoc.vn/nghien-cuu/ly-luan-van-hoa-hoc/llvhh-nhung-van-de-chung/-tran-ngoc-khanh-may-co-so-tiep-can-ly-thuyet-nghien-cuu-van-hoa.html/



http://triethoc.edu.vn/vi/ban-tin-triet-hoc/danh-nhan-triet-hoc/claude-levi-strauss-va-ly-thuyet-nhan-loai-hoc-cua-ong_.html/

http://triethoc.edu.vn/vi/ban-tin-triet-hoc/danh-nhan-triet-hoc/claude-levi-strauss-va-ly-thuyet-nhan-loai-hoc-cua-ong_.html/

105

65. Vtv Cần Thơ 2, Vũ đạo trong sân khấu Dù kê

https://www.youtube.com/watch?v=NL KMhiGd, Truy cập ngày: .

66. Vtv Cần Thơ 2, Vai chính diện và phản diện trong sân khấu Dù kê https://www.

youtube.com/watch?v=vtHCMhmOQM, Truy cập ngày: .

67. Khái quát về văn hóa và nghệ thuật.http://toc.123doc.org/document/-i-khai-quat-

ve-van-hoa-va-nghe-thuat.htm/., Truy cập ngày: .

MỤC LỤC - Tra Vinh University

Documents