MÜSTEÞARIMIZ VEDAT MÝRMAHMUTOÐULLARI ......Güven, Ýl Genel Meclisi Baþkaný Mustafa Karakurt, AK Parti Ýl Baþkaný Fuat Köktaþ ve Samsun protokolü katýldý. Sevgi park

SSaammssuunn GGýýddaa TTaarrýýmm vvee HHaayyvvaannccýýllýýkk ÝÝll MMüddürrllüüððü AAddýýnnaa

SSaahhiibbiiKKaaddiirr GGÜÜVVEENN

ÝÝll MMüüddüürrüü

YYaazzýý ÝÝþþlleerrii MMüüddüürrüüEErrooll BBAAÞÞ

YYaayyýýnn KKuurruulluuEErrooll BBAAÞÞ

Ayytüüll DDUURUKKANNGGüürrsseell BBAALLCCII

DDr.. HHaabbiipp MMUURUUZZÝÝccaabbii ÇÇAAÐÐAANN

Cihann EERROOÐÐUULLFFuuaatt CCOOÞÞKKUUNNYYaaþþaarr BBUUDDAAKK

HHattiiccee OOLLGGUNNAAhhmeett ÞÞEENNOOÐLLU

FFoottooððrraaffllaarrRecceepp YYAAPIINNCAAKK

YYöönneettiimm YYerii AAdrreesiiGGýýddaa TTaarrýýmm vvee HHaayyvvaannccýýllýýkk

ÝÝl MMüüddürllüüðüüKKýýllýççddeddee MMhh. AAbddülhhaakhhaammit CCd..

NNo.77 5555006600 ÝÝllkkaddýmm//SSammsuunn

TTeelleeffoonn00 336622 22311 3377 000//27700

FFaaxx00 33622 22333 221 663

e--maaiillcceeyy@@ssaammsuunnttaariimm..goovv..trr

wweebhhtttpp::////wwwwww..ssaammssunttaarimm..ggovv..trr

IISSSSN 11330055-7755888

Saammssuunn GGýýdaa TTaarrýýmm vvee HHaayyvvaanccýýlýýkkÝÝll MMüüddüürlüðüü Yayýýný OOlan SSAMTÝMM

Deerggisii YYaaygýýn SSüreellii YYayyýndýr

Diizzggii//BaasskkýKaardeþþlleer OOfseet

PPaazzarr MMhh.. NNeeccattiieeffennddii SSkk.. NNo..4411TTeel: 4433220066888 ÝÝllkaadýýmm//SSaamssunn

ÖNSÖZ ..............................................................................2

MÜSTEÞARIMIZ VEDAT MÝRMAHMUTOÐULLARI

ÝL MÜDÜRLÜÐÜMÜZÜ ZÝYARET ETTÝ ....................................3

5. SAMSUN TARIM- HAYVANCILIK VE

ZÝRAÝ DONATIM FUARI AÇILDI .............................................4

TARIM ve ÝNSAN KONULU FOTOÐRAF SERGÝSÝ ....................6

SAMSUN GIDA VE TEKNOLOJÝLERÝ FUARI AÇILDI ...............7

ORGANÝK TARIM NEDÝR? ....................................................8

ÇARÞAMBA ORGANÝK FINDIK ÜR. MARKALAÞMA YOLUNDA...10

SAMSUN'DA LAHANA GRUBU SEBZE YETÝÞTÝRÝCÝLÝÐÝNDE

KARÞILAÞILAN ÖNEMLÝ ZARARLILAR ..................................12

SAMSUN VETERÝNER KONTROL ENSTÝTÜSÜ MÜD...............15

SAMSUN'DA DONDURULMUÞ GIDA SEKTÖR

POTANSÝYELÝ VE GENEL DURUM... .....................................16

FASULYE’NÝN ÝNSAN SAÐLIÐI ACISINDAN ÖNEMÝ ...........18

ÝLÝMÝZDEN HABERLER .........................................................20

içindekiler

www.samsuntarim.gov.tr

1

Milli ekonominin temeli ziraattýr. Bunun içindir kitarýmda kalkýnmaya büyük önem vermekteyiz. Köylerekadar yayýlacak programlý ve pratik çalýþmalar buamaca ulaþmayý kolaylaþtýracaktýr.

Mustafa KKemal AATATÜRK

KKýýyymmeettllii SSaammttiimm OOkkuurrllaarrýý,,Oldukça yoðun geçen bir

tarýmsal dönemin ardýndan, yeni birsayýmýzla daha siz kýymetliokurlarýmýzýn karþýnýzdayýz.Takvimlere baktýðýmýzda artýkaylardan Ocak ve bizler 2012 yýlý ilebirlikte, bütün bir seneyi de geridebýrakmaktayýz. Kiþisel sevinçlerimiz,üzüntülerimiz yanýnda, umuyorum ki2012 yýlý tarýmsal anlamda da deðerliüreticilerimiz için bol ve bereketli biryýl olmuþ olsun.

Aslýnda 2012 yýlýnýn ülkemizaçýsýndan tarýmsal anlamdadeðerlendirmesine geçmeden önce, konjonktür gereði tüm dünyaya bakmak yerindeolacaktýr. Yunanistan gibi yakýn komþularýmýz ve bilumum AB ülkelerindeki ekonomiksýkýntýlara ilaveten, bugün ABD ve Rusya gibi dünyanýn büyük güçlerinin dahi; genelekonomik krizler yanýnda, özellikle de tarýmsal üretim anlamýnda önemli bir düþüþle karþýkarþýya olduðu görülebilir. Bütün bu olumsuz yeni geliþmelere, yaþlý dünyamýzýn kronikmeselesi olan bir kýsým az geliþmiþ ülkelerdeki "Açlýk" sorununu da dahil ettiðimizdeortaya çýkan büyük resimde dünyanýn neresinde olduðumuz daha da netleþmektedir.Bugün gelinen noktada, insanoðlu açlýðý yok edecek ve sürdürülebilir kalkýnmayýgeliþtirecek olan gerekli araçlara sahipken; yapýlan araþtýrmalarýn, dünyadaki her 7kiþiden 1'inin yetersiz beslendiðini göstermesi üzücü bir durumdur. Peki, bu konuda Tarýmcamiasý olarak üzerimize düþenler nelerdir? Ýþte cevap; bu konuda bütün diðersektörlerden daha fazla iþ, bizlerin yani Tarým Camiasýnýn üzerine düþmektedir.

Ne kadar baþardýk, ne kadar yolumuz var konusu her zaman için göreceli veçeþitli kesimlerce her daim tartýþmaya açýksa da, bugün geçmiþe oranla çok daha ilerdebir yerlerde olduðumuzu söyleyebiliriz. Ve diyebiliriz ki Türkiye son yýllardakipolitikalarýyla, dünyanýn 190 ülkesi arasýnda tarým sektörü bakýmýndan 11. sýradan 7.Sýraya yükselmiþtir. Bu yükseliþ gerek tarýmsal üretimde büyüme ve gerekse de tarýmsalihracat noktasýndaki büyümeyle açýkça gözlenebilmektedir. Bu noktada bir yandanüretimde artýþ saðlarken, diðer yandan kalýntý miktarýný azaltmakla da bir baþka zorubaþarmýþ bulunuyoruz; zira bizler üretim yanýnda gýda güvenliðine de özellikle önemvermekteyiz. Gýda güvenliði demiþken, 2012 yýlýnda Bakanlýðýmýzýn yeni bir uygulamasýda yanlýþ ve hileli üretimleri ifþa etmesi olmuþtur. Bu her ne kadar üretim açýsýndanarzulanmayan bir durum olsa da, bazý kötü niyetlilerin halkýmýzýn saðlýðýný tehdit ederbiçimdeki üretimlerinin ifþasýnýn, daha önceden rutin uygulanmakta olan maddicezalardan bile daha etkili olduðu gözlenmiþtir.

2012 yýlý çiftçilerimize uygun krediler, projelendirme kolaylýklarý ve girdi bazýndaçeþitli desteklemeler dýþýnda sadece nakdi karþýlýksýz destek olarak; 2011 yýlýndaki 7milyar 84 milyon TL'nin üzerine çýkýlarak, 2012 yýlýnda 8 milyar TL'ye yakýn nakdikarþýlýksýz destek verilmiþtir. 2013 bütçesinin kabul görmesiyle ise bu rakam 2013 yýlýitibarýyla 9 milyar TL civarýnda nakdi karþýlýksýz destek olarak çiftçilerimize ödenecektir.Yine geçtiðimiz yýl ithal hayvancýlýkta artýrýlan vergi oranlarýyla, yerli üreticiezdirilmemeye çalýþýlmýþtýr. 2012'nin Ýlimiz ve ülkemiz açýsýndan üzücü yaný ise, çeþitli selzararlarý olmuþtur. Can kayýplarýnýn dahi yaþandýðý ve maddi kaybýnsa kaçýnýlmazolduðu büyük boyutlu bu felaketlerde de, Bakanlýðýmýz hasar tespit çalýþmalarýylamaðduriyetleri belirlemiþ ve yaralarý sarma gayreti göstermiþtir.

Baþta da söylediðimiz gibi 2012 yýlýný geride býrakmýþ olduðumuz þu günlerdegönlümüz; daha da bereketli, tarýmsal alandaki problemlerin minimize edildiði, sizlerinsesi ve rehberi olabileceðimiz ve en önemlisi de siz deðerli üreticilerimizin yüzünü azamigüldürebileceðimiz bir 2013 senesinden yana... Umut ediyorum ve öyle sanýyorum ki;gerek yaný baþýmýzdaki ülkelerde ve gerekse de tüm Dünyada baþ gösteren ekonomikkrizlere ve önemli tarýmsal üretim düþüþlerine raðmen, bu geliþme ve büyümeönümüzdeki yýllarda da devam edecektir.

Sözlerimi bitirirken mutlu ve bereketli bir üretim yýlý sizlerle olsun diyorum.

ÖÖNNSSÖÖZZ

KKaaddiirr GGÜÜVVEENNÝl Müdürü www

wwwwww

... sssaaa

mmmsss uuu

nnnttt aaa

rrr iiimmm

... gggooo

vvv ...ttt rrr

2

HABBER

Müüsstteeþaarrýmýýz VVeedaat MMiirmmaahmuuttooððuullllaarrýýÝl MMüüddürllüððüümmüüzzü ZZiyyaareett EEttttii

OMU Tepe Otel'de 3- 4 Ekim 2012tarihlerinde gerçekleþtirilen " 14th Meeting OfThe Fao- Chýam Sub- Network OnMediterranean Pasteurs And Fooder Crops/Akdeniz Ülkeleri 14. Çayýr Mera Yem BitkileriToplantýsý"na katýlmak üzere Samsun'a gelenMüsteþarýmýz Vedat Mirmahmutoðullarý ÝlMüdürlüðümüzü ziyaret etti.

Vedat Mirmahmutoðullarý, sabahgerçekleþtirilen toplantý açýlýþýnda bir konuþmayaptýktan sonra, ilk olarak OMU ZiraatFakültesi Dekanlýðýna giderek burada DekanYardýmcýsý Nuh Ocak ve bazýakademisyenlerle görüþtü. Sonrasýnda ÝlMüdürlüðümüze de kýsa süreli bir ziyaretgerçekleþtiren Mirmahmutoðullarý buradakikonuþmasýnda sekiz yýllýk müsteþarlýk dönemi boyuncaBakanlýðýnýn gerçekleþtirdiði hizmetlerden bahsederekþunlarý söyledi:

"Bugün gittiðimiz her noktada Tarým Bakanlýðýndayönetici olduðumu öðrenen herkesin teþekkür ve takdirleriile karþýlaþýyorum. Ýlk olarak ve özellikle belirtmek isterimki bunda siz deðerli çalýþanlarýmýzýn önemli bir payý var vebu sebepten her birinize öncelikle teþekkür etmek isterim.Diyebiliriz ki Türkiye son yýllarda uyguladýðýmýz etkin tarýmpolitikalarý sayesinde, dünyanýn 190 ülkesi arasýnda tarýmsektörü bakýmýndan 11. sýrada iken, 2009 itibarýyla 7.Sýraya yükselmiþtir. Amacýmýz en son verilerle birlikte bubüyümeyi 6. sýraya kadar yükseltmektir. Artýk 5. Sýradiyemiyoruz, zira ilk 5 sýra zaten kýtasal deðerleri ifadeetmektedir. Bu yükseliþ gerek tarýmsal üretimde büyüme

ve gerekse de tarýmsal ihracat noktasýndaki büyümeyleaçýkça gözlenebilmektedir. Farkýndaysanýz, ihracatdediðimizde artýk limanlarýmýzdan geri dönen ürünümüzyok diyebiliriz. Bu noktada bir yandan üretimde artýþsaðlarken, diðer yandan kalýntý miktarýný azaltmakla dabir baþka zoru baþarmýþ bulunuyoruz. Ülkemizde 2002yýlýnda GDO analizlerini sadece "var- yok" anlamýnda bilegerçekleþtirebilecek tek bir laboratuarýmýz yokken, bugün(özeller dýþýnda) 22 adet GDO ve ileri kalýntý analizlerinebakabilecek laboratuarlarýmýz mevcuttur. Gýdagüvenliðine özellikle önem vermekteyiz, yanlýþ ve hileliüretimleri ifþa etmemiz üretim açýsýndan üzücü olsa dabunlarýn halkýn cebinden ve saðlýðýndan elini çektirmekanlamýnda halkýmýzca memnuniyetle karþýlanmaktadýr.Ayrýca çalýþanlarýmýzýn özlük haklarýna yönelikiyileþtirmeler özel gayretimizle gerçekleþmiþ olup, ziraatmühendisi istihdamýný da artýrmýþ olmaktan büyükmemnuniyet duymaktayýz."

3

4

Bu yýl beþincisi yapýlmakta olan "Samsun Tarým-Hayvancýlýk ve Zirai Donatým Fuarý" 4 Ekim 2012Perþembe günü açýlmýþtýr. Açýlýþa; Samsun Vali YardýmcýsýMustafa Özer, Samsun Büyükþehir Belediye Baþkaný YusufZiya Yýlmaz, Samsun Ticaret ve Sanayi Odasý YönetimKurulu Baþkaný Salih Zeki Murzioðlu, Samsun Ýl ÖzelÝdaresi Genel Sekreteri Adem Arslan, Ýl Müdürümüz KadirGüven, Ýl Genel Meclisi Baþkaný Mustafa Karakurt, AKParti Ýl Baþkaný Fuat Köktaþ ve Samsun protokolü katýldý.

Sevgi park Fuar Alaný'nda ve Samsun, Tokat,Çorum ve Amasya illerini kapsayan 7 bin metrekarelikfuar alanýnda gerçekleþtirilen etkinlikte; traktör firmalarý,tarým makineleri ve yan sanayi, tarýmsal ürün iþleme veekipmanlarý, ambalaj- paketleme teknolojileri, sera-bahçe ekipmanlarý, arýcýlýk ürün ve ekipmanlarý, zirai ilaç-gübre- tohum- fide- fidan ve sulama ekipmanlarý, tarýmadayalý gýda üretimi, hayvancýlýk ekipmanlarý, veterinerlikhizmetleri, yem sektörü, kümes hayvanlarý ekipmanlarý,meteorolojik ve toprak ölçüm sistemleri, biliþimteknolojileri, ekolojik- organik- iyi tarým sektörü, tarýmsalnakliyat, finans kurulumlarý, diðer kuruluþlar ve yazýlýgörsel yayýnlar ve daha bir çok alanda geniþ bir katýlýmgerçekleþti. Daha ilk günden çok geniþ bir ziyaretçiprofilinin gözlendiði fuarda her yaþtan, sosyolojik vekültürel aralýktan katýlýmcýlar hedeflendi.

Bölgemiz tarým, turizm ve ticari hayatýna ayrýca bir

canlýlýk ve renk katacaðýný da düþündüðümüz fuaraçýlýþýnda bir konuþma yapan Ýl Müdürümüz Kadir Güven;"Fuar, Ýl Müdürlüðümüz, Büyükþehir Belediyesi, Ýl ÖzelÝdaresi, Ticaret Borsasý ve ilimizdeki diðer sektörlertarafýndan desteklenmektedir. Tarým kenti olan ilimizde butür fuarlarý önümüzdeki sene Büyükþehir Belediyesitarafýndan yapýmý devam eden yeni kongre ve fuarmerkezinde 2013 yýlýnda bu fuarlarda bizi buluþturmasýnýtemenni ediyorum. 2013 yýlýnda bu çadýr fuar kentindenkurtulup artýk kapalý mekânlarda o fuarlara geçmiþolacaðýz" dedi. Çadýr fuarlarýn bu sene son olacaðýnýifade eden TSO Baþkaný Salih Zeki Murzioðlu ise; "Geçensene de bu temennide bulunduk ama yetiþtiremedik.

HABER

55.. SSAAMMSSUUNN TTAARRIIMM-- HHAAYYVVAANNCCIILLIIKK VVEE ZZÝÝRRAAÝÝ DDOONNAATTIIMM FFUUAARRII AAÇÇIILLDDII

HABERR

Müteahhit, 2013 yýlýn ilk 3 ayýnda Fuar ve KongreMerkezi'ni bize teslim edecek. Ýnþallah bir ürünün vefirmanýn en iyi tanýtým yerleri olan fuarlara geçmiþtengelen bir fuar kenti olan Samsunumuza Fuar ve KongreMerkezi'ni kazandýracaðýz" diye konuþtu.

Konuþmalarýn ardýndan fuarýn açýlýþý gerçekleþti.Açýlýþý Samsun Vali Yardýmcýsý Mustafa Özer, Büyükþehir

Belediye Baþkaný Yusuf Ziya Yýlmaz, TSO Baþkaný SalihZeki Murzioðlu, Samsun Ýl Özel Ýdare Genel SekreteriAdem Arslan, Ýl Gýda, Tarým ve Hayvancýlýk Müdürü KadirGüven, AK Parti Ýl Baþkaný Fuat Köktaþ ve Ýl Genel MeclisiBaþkaný Mustafa Karakurt yaptý. Açýlýþýn ardýndandavetliler fuarda bulunan stantlarý gezerek ürünlerhakkýnda bilgi aldý.

5

6

Gýda Tarým ve Hayvancýlýk Bakanlýðýmýzca; 4 yýldýrtopraðýn ve tarýmýn önemi konusunda sosyal ve bireyselduyarlýlýðý geliþtirmek amacýyla fotoðraf yarýþmasýyapýlmaktadýr. Hayvancýlýk, toprak, su, gýda vemuhafazasý, tarým ürünleri iþlemesi, çiftçi, köy ve köylüyleilgili konularý kapsayan 'Tarým ve Ýnsan' konulu fotoðrafyarýþmasýnda deðerlendirmeye alýnan 137 fotoðrafýn yeraldýðý ve bu yýl 3.'sü yapýlan serginin açýlýþý 4 Ekim 2012Perþembe günü ilimizde gerçekleþtirilmiþtir.

Gýda Tarým ve Hayvancýlýk Ýl Müdürümüz KadirGüven, OMU Ziraat Fakültesi Dekan Yardýmcýsý Prof. Dr.Nuh Ocak, Eðitim Yayým ve Yayýnlar Dairesi Baþkanlýðý'nýtemsilen Cezmi Özdemir, Þube ve Ýlçe Müdürlerininkatýldýðý açýlýþa yoðun programý sebebiyle katýlamayanSamsun Valisi Hüseyin Aksoy da daha sonradan teþrifetmiþlerdir. Açýlýþta bir konuþma yapan Ýl MüdürümüzKadir Güven; "Toplumun her kesimine tarýmýn öneminikavratmak, hayatýmýzdaki yeri hususunda toplumsal bilinçoluþturarak duyarlýlýðý arttýrmak, tarým sektöründeçalýþanlarý kültürel aktivitelerle buluþturarakmotivasyonlarýný yükseltmek, insanlarýn dikkatini tarýmaçekmek amacýyla gerçekleþtirilen serginin Samsun'da datarým için faydalý sonuçlar doðurmasý amaçlanmaktadýr.'Tarým; insanýn en soylu davranýþýdýr' Fotoðraflar;insanlarýn duyduklarýný, gördüklerini, düþündüklerini,üzüntülerini, sevinçlerini yaþadýðý ana ve geleceðeaktarmaktadýr. Fotoðraf sanatýnýn ise bir aktiviteyidondurup çerçevelendirerek ölümsüzleþtirmektedir. Herfotoðraf karesinin bir öyküsü ve dili vardýr. Bu anlamdaTarým ve insan Fotoðraf yarýþmasýna gönderilen eserlerdeAnadolu insanýnýn kutsal emeðinin öyküsünün görülmesihedeflenmiþtir. Bakanlýðýmýzca 2011 yýlýnda düzenlenen3. Tarým ve Ýnsan Fotoðraf Yarýþmasýna 70 ilden 477fotoðraf sever; birbirinden güzel 2 bin 61 fotoðraflakatýlmýþ olup, en genç katýlýmcýnýn 8, en yaþlý katýlýmcýnýnise 83 yaþýnda olmasý sanatýn yaþý olmaz dedirtmiþ olmasýbakýmýndan da ayrýca önemlidir."

Ülkemiz tarýmýna ve sanatýmýza büyük katkýlarsaðlayan Tarým ve Ýnsan Fotoðraf Yarýþmasý artýk ülkemizsýnýrlarýný da aþmýþ olup; 1. Yarýþmanýn Fotoðraflarý FAOtarafýnda Dünya Gýda Günü etkinlikleri çerçevesindeRoma'da sergilenmiþtir. Fotoðraflarýn Kültür ve TurizmBakanlýðý tarafýndan Türkiye'nin tanýtýmýnda kullanýlmaküzere envantere alýnmasýný da göz önüne alýrsak,yarýþmanýn ülkemizin dýþ dünyada tanýtýmý açýsýndan dane denli katkýlar saðladýðýný da görmüþ olabiliriz.

HABER

TARIM vvee ÝÝNSAN KKOONNUULLUU

FOTOÐRAF SSERGÝÝSÝ

7

Samsun'da "Samsun Gýda ve Teknolojileri Fuarý" 11Ekim 2012'de düzenlenen törenle kapýlarýný ziyaretçilerineaçtý.

14 Ekim 2012 tarihine kadar ziyarete açýk kalanSamsun Gýda, Tarým ve Hayvancýlýk Ýl Müdürlüðü'nce SevgiPark Fuar Alaný'nda 7 bin metrekare alanda Gýda veTeknolojileri Fuarý düzenlendi. Fuarýn açýlýþýna Samsun ValiYardýmcýsý Hulusi Kaya, Ýlkadým Kaymakamý AhmetNarinoðlu, Ýlkadým Belediye Baþkaný Necattin Demirtaþ, ÝlGenel Meclis Baþkaný Mustafa Karakurt, Gýda, Tarým veHayvancýlýk Müdürü Kadir Güven ve gýda sektöründebulunan iþletmelerin temsilcileri katýldý.

Gýda üretim potansiyelinin güçlü olduðu Samsun'daFuar ve Teknolojileri Fuarý'nýn düzenlenmesinin çok önemliolduðunu belirten Samsun Ticaret ve Sanayi Odasý BaþkanYardýmcýsý Haluk Akyüz, "Türkiye'nin ilk milli fuarýna evsahipliði yapmýþ yüzlerce markayý ulusal pazara mal etmiþolan Samsun bir fuar kentidir. 80'lerden sonra bu kimliðinikaybetmiþ olsa da içindeki bu ruhu kaybetmemiþ, tümimkansýzlýklara raðmen bu geleneðini sürdürmek adýnaçaba sarf etmiþtir. Fuar, Samsun Ticaret ve Sanayi Odasý içinbir prestij meselesidir. Kentimizin prestijini kazandýrmakadýna yönetime geldiðimiz günden bu yana çabalarýmýzsonuç vermiþtir. 2013 yýlýnýn ilk aylarýnda bölgenin enmodern ve en büyük Fuar ve Kongre Merkezi'ni iþletmeyealmýþ olacaðýz" dedi.

Gýda fuarýnýn Samsun'da etkili olacaðýný ifade edenÝlkadým Belediye Baþkaný Necattin Demirtaþ, "Burada esnafarkadaþlarýn kendini göstermesi ve ürünlerini piyasayatanýtma fýrsatý bulmasýný çok önemli buluyorum" diyekonuþtu. Samsun Gýda Tarým ve Hayvancýlýk Ýl Müdürü KadirGüven de Samsun Ýlinin tarýmsal üretim potansiyeli ileTürkiye'nin önemli bir gýda müstahsili konumunda olduðunuve bunun tarýmsal kaynaklý sanayi iþletmeleri ve buralardakiistihdam bakýmýndan da bir fýrsat olduðunu söyledi.

HAABBER

SSAMMSSUUNN GGIIDDAA VVEETEEKNOLLOJJÝÝLLERRÝÝ FFUUAARRII

AAÇÇIILLDDII

98

tüketimini azaltmak, yerel ve yenilenebilir kaynaklarýdoðru kullanmak,

"Su kaynaklarýný ve su ile ilgili yaþam sistemlerinikorumak ve doðru kullanmak,

"Ekolojik tarým yöntemiyle üretilen ürünlerin izlediðitüm aþamalarda (iþleme, paketleme vb.) ekolojik ürünözelliklerini yitirmemesini saðlamak,

"Ekolojik üretim ve iþleme sistemi içerisinde yeralan herkese temel ihtiyaçlarýný karþýlayabileceklerigüvenli ve saðlýklý çalýþma ortamý saðlamak

"Sosyal olarak eþit ve ekolojik açýdan dengeli birüretim, iþleme ve daðýtým zincirinin kurulmasýný teþviketmek, yerel ve bölgesel üretim ve daðýtýmý teþvik etmek,

"Ulusal ve/veya uluslararasý ekolojik tarýmkurallarýna göre üretimin gerçekleþtirildiðinin baðýmsýzkontrol firmalarý tarafýndan denetlenerek tüketicilereekolojik ürün güvencesi vermek.

NNEEDDEENN OORRGGAANNÝÝKK ÜÜRRÜÜNNLLEERR TTÜÜKKEETTMMEELLÝÝYYÝÝZZ??11.. OOrrggaanniikk ÜÜrrüünnlleerriinn LLeezzzzeettii HHaarriikkaaddýýrr.. Ýyi

korunmuþ topraðýn saðlýklý ve güçlü ürünler verdiði vebunlarýn lezzetlerinin de daha iyi olduðu bilinmektedir.Organik domatesi deneyin, lezzetini fark edeceksiniz!Organik ürün satýn aldýðýnýzda lezzetli ve besleyici ürünalýrken ayný zamanda dünyamýzý da korumuþ olursunuz.

22.. OOrrgaanniikk ÜÜrüünnleerriin GGaarraannttiissii SSeerrttiiffiikkaallaarrýýddýýrr..Organik olarak etiketlenen ürünlerinsertifikalandýrýlmalarý kanun ve yönetmeliklerle zorunlukýlýnmýþtýr. Bu ürünler üretilirken üretim sistemi baðýmsýzkontrol ve sertifikasyon firmalarý tarafýndandenetlenmektedir.

33.. OOrrggaanniikk ÜÜrreettiim SSaaððllýýkk RRiisskklleerriinnii AAzzaallttýýrr.. Pek çokbilimsel araþtýrma tarýmsal üretimde kullanýlan kimyasalilaçlarýn saðlýða olumsuz etkilerini ortaya koymuþtur. Ensavunmasýzlar özellikle çocuklar, çiftçiler ve tarýmdaçalýþan iþçilerdir. Organik ürün alarak çocuklarýnýz vekendi saðlýðýnýzý korurken üretimde çalýþan kiþilerindesaðlýðýný korumuþ olursunuz.

44.. OOrrggaanniikk TTaarrýýmm TToopprraaððýý KKoorruurr.. Organik tarýmdatoprak yapýsý, saðlýðý ve verimliliðinin korunmasýhedeflenir. Bir avuç toprak içinde barýndýrdýðý binlercemikroorganizma ile bitkilerin su besin ihtiyaçlarýnýkarþýlamasýna yardým eder. Uygun toprak iþleme verotasyon ile organik tarýmla toprak korunmuþ olur.Kimyasallar yerine doðal maddelerle toprak verimliliðiarttýrýlýr.

55.. OOrrggaanniikk TTaarrýýmm SSuu KKaayynnaakkllaarrýýnnýý KKoorruurr.. Bizim vetüm canlýlar için vazgeçilmez olan su kaynaklarýnýnkorunmasý organik tarýmýn prensiplerinden biridir.Sentetik kimyasal ilaçlarýn kullanýmý organik üretimdeyasak olduðundan yer altý su kaynaklarýna bukimyasallarýn karýþmasý önlenmiþ olur.

66.. OOrrggaanniikk TTaarrýýmm AArraaþþttýýrrmmaallaarrddaa YYeenniilliikkççiiddiirr..Organik üretim de aþaðýdaki teknikler kullanýlýr vegeliþtirilir:

Yeþil gübreleme, yararlý böceklerin kullanýmý, ürünrotasyonu ve çeþitliliði, botanik ve biyolojik mücadele,kompost yapýmý, toprak, bitki ve doðal yaþamýn yakýndangözlemlenmesi, kültürel ve mekanik ot mücadelesi

Organik üretimde tarým ilaçlarýna dayalý kesinreçeteler yoktur. Sürekli gözlem, inceleme, saðlýk ve çevredostu uygun yöntemi bulma esastýr.

77.. OOrrggaanniikk TTaarrýýmm KKýýrrssaall NNüüffuussuu KKoorruurr.. Organiktarýmýn prensiplerinden biri küçük çiftçilerin güvenliðiniüretim döngüsü veya gelir düzeylerini arttýraraksaðlamaktýr. Organik üretim yapan çiftçiler aldýklarýsertifikayla ürünlerine ek bir deðer katar ve saðlýklýürünlerini size ulaþtýrýr.

88.. OOrrggaanniikk TTaarrýýmm ÇÇeeþþiittlliilliiððiinn KKoorruunnmmaassýý ÝÝççiinnÇÇaallýýþþýýrr.. Yeryüzünde her gün pek çok tür yok olmakta,tohum kaynaklarý azalmaktadýr. Organik tarým yerelçeþitlerin yetiþtirilmesini desteklerken çevreyi de koruyarakdiðer yaþam türlerinin korunmasýný amaçlar.

99.. OOrrggaanniikk TTaarrýýmmddaa GGDDOO'' llaarraa ÝÝzziinn VVeerriillmmeezz..Çevre ve insan saðlýðý açýsýndan riskleri olabilecekgenetiði deðiþtirilmiþ organizmalarýn kullanýmý organiktarýmda yasaktýr.

1100.. HHaayyvvaann SSaaððllýýððýý vvee RReeffaahhýý ÖÖnneemmlliiddiirr.. Organiküretimde hayvan refahý ciddi bir þekilde ele alýnýr ve belirlikurallara göre hayvansal ürünler üretilir. Yetiþtirilenhayvanlar doðal ortamlarýnda organik besinlerle beslenir.

MMAAKKAALLEE

MMeehhmmeett AAllii YYEETTGGÝÝNNSamsun Gýda, Tarým ve Hayvancýlýk Ýl Müdürlüðü

OORRGGAANNÝÝKK TTAARRIIMMNNEEDDÝÝRR?

Organik (Ekolojik, Biyolojik) tarým yüksek girdikullanýmýna dayalý endüstriyel tarýmýn insan saðlýðý,ekonomi ve çevre açýsýndan ortaya çýkardýðý olumsuzsonuçlarýn karþýsýnda alternatif olarak ortaya çýkmýþ birtarým sistemidir. Kaynaklarýn en iyi þekilde kullanýmýnadayanarak yanlýþ uygulamalar sonucu bozulan doðaldengeyi korumayý amaçlayan ekolojik tarým sisteminde,sentetik kimyasal gübrelerin, ilaçlarýn ve hormonlarýnkullanýmý yasaklanmýþtýr. Toprak verimliliði, hastalýk vezararlýlardan korunmada uygun çeþit seçimi, ürünrotasyonu, bitki atýklarýnýn deðerlendirilmesi, yeþilgübreleme, organik atýklarýn kullanýlmasý, hayvan gübresive biyolojik kontrol gibi yöntemler esas olarakbelirlenmiþtir.

KKýýssaaccaa OOrrggaanniikk TTaarrýýmm;; üürreettiimmddee iinnssaann ssaaððllýýððýý iiççiinnzararlý oolan kkimyasal ggübre vvee iillaaççlarý kkuullanmmadaan,, bbuuiihhttiissaass üürreettiimmii iiççiinn iizziinn vveerriilleenn ggiirrddiilleerrllee yyaappýýllaann,, iinnssaann vveeçevre ssaðlýðý üüzerine ggirdilerllee yyappýlaann, üüreettimdeen ttüükketimeekadar hher aaþamasý kkontrolllüü vve sseertiffikkalý ttaarýmmsaal üürrettimbiçimidir.

OORRGGAANNÝÝKK TTAARRIIMMIINN TTEEMMEELL PPRREENNSSÝÝPPLLEERRÝÝ"Tüm üretim zincirinde sürdürülebilir bir sistem

kurularak yüksek kalitede yeterli miktarda üretim yapmak,"Üretim sistemi içindeki doðal döngüler ve canlý

sistemleri ile uyumlu olarak çalýþmak,"Geçmiþ bilgilerin ve geleneksel tarým sistemlerinin

önemini fark etmek, bu bilgileri korumak ve yararlanmak,"Güncel bilgileri doðal proseslerin iþleyiþini

kavrayarak uygulamak,"Toprak verimliliðini üretim kapasitesinin temeli

olarak ele almak ve yoðun girdi kullanýmýnýn tersinerotasyon, uygun toprak iþleme, yeþil gübreleme,hayvansal gübre ve kompost gibi kültürel, biyolojik vemekanik yöntemler kullanarak toprak verimliliðini vebiyolojik aktivitesini uzun dönemde korumak ve artýrmak

"Hastalýk ve zararlýlara karþý mücadelede mevcutkoþullara uygun tür, ýrk ve çeþitlerin seçilerek bitkisel vehayvansal üretimin uyum içinde yürütülmesine çalýþmak,

"Tarýmsal faaliyetler sonucu çevre, insan ve hayvansaðlýðýný etkileyebilecek her türlü kirliliði en azaindirgemek, sentetik kimyasal gübre, ilaç, hormon vekatký maddelerini kullanmamak,

"Hayvansal üretimde hayvanlarýn doðalihtiyaçlarýný karþýlayabilecekleri yaþam koþullarý saðlamak

"Üretim birimi içinde ve çevresindeki tarýmsal vedoðal biyo çeþitliliði korumak

"Üretim ve iþlemede mümkün olabildiðince enerjitüketimini azaltmak, yerel ve yenilenebilir kaynaklarýdoðru kullanmak,

"Hastalýk ve zararlýlara karþý mücadelede mevcutkoþullara uygun tür, ýrk ve çeþitlerin seçilerek bitkisel vehayvansal üretimin uyum içinde yürütülmesine çalýþmak,

"Tarýmsal faaliyetler sonucu çevre, insan ve hayvansaðlýðýný etkileyebilecek her türlü kirliliði en azaindirgemek, sentetik kimyasal gübre, ilaç, hormon vekatký maddelerini kullanmamak,

"Hayvansal üretimde hayvanlarýn doðalihtiyaçlarýný karþýlayabilecekleri yaþam koþullarýsaðlamak,

"Üretim birimi içinde ve çevresindeki tarýmsal vedoðal biyo çeþitliliði korumak

"Üretim ve iþlemede mümkün olabildiðince enerji

MMAAKKAALLEE

10

SÖYLEÞÝ

11

SSoorruu:: Çarþamba Organik FýndýkÜreticileri Birliði ne zaman ve kaç üyeylekuruldu? Þu anda gelinen nokta vefaaliyet alanlarý nelerdir?

CCeevvaapp:: Çarþamba OrganikFýndýk Üreticileri Birliði 2007 yýlýnda 57üreticiyle kuruldu. Þu anda ise 800'ü ÇKSyani Çiftçi Kayýt Sistemine kayýtlý 1300üretici ile yaklaþýk 82 bin dekar alandaorganik tarým çalýþmalarýný birinciplanda yürütüyor. Sebebi de Samsun'uniçme suyunu saðlayan Çakmak Barajýhavzasýna meyli olan ve 130 köyüniçinde önceliði olan 2 köyün yerleþimidir.Amacýmýz % 30 anlamýna gelen 2500 daalanda daha sertifikalý organik tarýmgerçekleþtirmektir. Birliðimiz ayrýca,Çarþamba ilçesindeki mevcutkonvansiyonel fýndýk üretiminden desorumludur. Tabi ki Birliðimize üye olmayanlarýn dauygulamalarýmýzý takip ettiðini görmek sevindirici…Ayrýca burada belki hiç ilaç ya da gübre kullanmamýþüreticimiz var ama yaptýðýnýn organik tarým olduðunukendisi de henüz bilmiyor. Bu kiþiler belki de tarýmýnrastgele yapýldýðý bir dönemden geliyorlar ve aslýndabölgenin bakir kalmasý adýna sevindirici olan bu durum,üretim bilinci adýna iyi deðil ve bizim de üzerinde durmakistediðimiz biraz da bu bilinç meselesi.

Soru: Peki neler yapýyorsunuz bu "bilinç" meselesiniaþmak ve üreticiyi daha farkýnda ve bilgili kýlmak adýna?

CCeevvaapp:: Öncelikle söylemek isterim ki;Bakanlýðýmýzýn tarým danýþmanlarý projesi bu noktadaimdadýmýza yetiþmiþtir. Her biri gayet bilgili ve idealistolan bu tarým danýþmaný gençler, çiftçi ya da üreticidediðimiz kesimle iç içe olmak suretiyle bir farklýlýkoluþturdular bile. Düþünün ki önceden bizler, her hangibir konuda bilgi almak istediðimizde; ancak en yakýnilçeye gitmek suretiyle, kýsýtlý zamanda, daha sýnýrlý birsamimiyetin verdiði çekinceyle ve tabi ne de olsa bir resmiortamda sýkýntýlarýmýzdan bahsederdik. Ya da tam olarakbahsedemezdik de, üstü kapalý bir þeyler söylerdik. Þimdiise sadece mesai saatleri ve resmi ortamlarla sýnýrlýolmayan, her dilediðimizde ve her ihtiyacýmýz olduðundaulaþabileceðimiz, daha rahat kendimizi anlatabileceðimiztarým danýþmanlarýmýz var ve bizler bu durumdanmemnunuz. Bunu özellikle ifade etmek istedim. Amaeðitim olayýna girersek, az önce bahsettiðimizdanýþmanlarýmýzý da kapsayan bir dizi eðitim projelerihazýrlýðýmýz da var.

SSoru:: Projelerinizi biraz açalým isterseniz, birbiriylebaðlantýlý bazý projelerden bahsediyorsunuz sanýrým?

CCeevvap:: Elbette. Aslýnda henüz hazýrlýk aþamasýndave birbiriyle baðlantýlý 3 projemiz var.. Ýlk projemiz, 10kadar danýþmaný kapsayan bir "Tarým Danýþmanlýðý"projesi ve bununla az önce bahsettiðimiz üreticiyibilinçlendirme konusunu amaçlýyoruz. Dediðim gibihazýrlýk aþamasýnda ve bunu geniþletebilmemiz halindeulaþmadýðýmýz köy kalmayacak. Diðer projemiz ise Ta-Tu-Ta kapsamýndaki bir "Eko- Tarým" projesidir. Þehirdekiinsanýn doðal hayata uzaklýðýndan yola çýkarakhazýrlamýþ bu projede amacýmýz; þehirli insanýn senedebelli dönemlerle sýnýrlý da olsa gelerek buradaki hayatýyaþamasý ve bu havayý solumasýdýr. Bungalov ya dakerpiç, toprak gibi doðal malzemeden evler tasarlýyoruz.Bu evlerin hemen yanýndaki üretim alanlarý olacak vegelen vatandaþ hem þehirden uzak- doðayla iç içe birkaçsakin gün geçirecek, hem de bu üretim alanlarýndandilerse kendi eliyle topladýðý ürünlerden satýn alabilecek.Bu hem bir maddi gelir olarak katký saðlayacak ve hemde Ta-Tu-Ta uluslar arasý bir uygulama olduðu içinköyümüzün tanýtýmýný saðlar diye düþünüyorum. Ayrýcadomatesin aðaçta yetiþtiðini sanan ve "tavuk çizer misin"dendiðinde tabakta kýzarmýþ tavuk çizen çocuklardan sözediyoruz ve yeni neslin de bu baðlamda topraða bu kadaruzak yetiþmesini dilemiyoruz. Bu açýdan da projemizin,ayrýca bir kültürel misyonu da olacak diye düþünüyorum.Bunun dýþýnda (çocuklar demiþken), fýndýk dallarýndanorganik oyuncak ve mobilya düþüncemiz de var zamaniçinde.

ÇÇAARRÞÞAAMMBBAA OORRGGAANNÝÝKK FFIINNDDIIKK ÜÜRREETTÝÝCCÝÝLLEERRÝÝMMAARRKKAALLAAÞÞMMAA YYOOLLUUNNDDAA

SSoorruu:: Gayet güzel düþünceler, inþallah uygulamaalaný bulabilirsiniz diyelim. Bir baþka projelerimiz dahavar sanýrým, deðil mi?

CCeevvaapp:: Evet, aslýnda az önceki tatil köyüuygulamasýyla baðlantýlý bir proje bu da… Tatil köyününhemen yanýnda kurulacak "Demonstrasyon Çiftliði"projemiz var ki bundan beklentimiz de þudur; köyümüzdeyetiþebilecek ama kimsenin de üretmediði ürünler var.Nane, kekik vs. gibi.. Bir de bunlarý satýn almak isteyen vebuna hazýr bir grup var. Ýþte proje ile bu ürünlerinüretimine aðýrlýk vererek yerinde pazarlama imkânýsayesinde de pazarlama maliyetlerini karþýlamýþ olacaðýz.Bu ürünlerin yetiþme koþullarýný araþtýrýrken; örneðinmeteorolojiden iklim ve yaðýþ gibi verileri aldýk. DSÝ'denürün yetiþtirilebilirlik durumlarýna göre bir ürün deseniraporu istedik. Söz konusu alanda toprak tahlillerini deilgili kuruluþa yaptýrdýktan ve Bakanlýðýmýzýn desteklediðiürünlere de baktýktan sonra bu konuda bir fikrimiz oldu.Mesela bir Cin Mýsýrý var ki, bu ürüne çevreden çok datalep var. Daha geçen seneki tarým fuarýnda bizden 600ton cin mýsýrý talep ettiler mesela. Bizde mýsýr üretimi yokdeðil ama bu türden deðil.

SSoorruu:: Uluslararasý olma noktasýnda hatýrlatalým,dýþ pazarda da zaten bir miktar payýnýz var Birlik olarakdeðil mi? Markalaþma yolundasýnýz.

CCeevvaapp:: Elbette. Bizim aslýnda uluslararasý olmakanlamýnda bir sýkýntýmýz yok ve marka dediðimizde azönce anlattýðýmýz bütün bu emeðe bir ad konulmasýgerekir deðil mi? Biz mesela Çarþamba ovasýný datemsilen ve "yeþil"e vurgu babýnda "Yeþilýrmak" marka adýüzerinde duruyoruz. Eðer bütün bunlarý halledebilirsek,ambalaj vs. gibi aþamalarýn da dâhil olduðu çoklu biryapý hayal ediyor, hatta hayal etmenin de ötesinde giriþimanlamýnda üzerinde duruyoruz. Bugün yurt içi ve dýþýndabirçok önemli markaya mal verir durumundayýz, ama tabiki bu söylediðimiz firmalarýn çok yüksek standartlarýmevcut. Bizden mal almalarý demek birçok analiz vekontrolden alnýmýzýn akýyla çýkmamýz demektir. Malýmýzbu pazarlardan dönmüyorsa, en üst standartlarý dasaðlýyoruz ve ürünümüz kaliteli demektir.

SSoorruu:: Yaklaþýk 8 yýldýr bu iþi yapýyoruz diyorsunuz,yerli talep ve üretici alakasý nasýl peki organik fýndýk iþine?

CCeevvaapp:: Bugün konvansiyonel üreticimiz gelip defýndýðýný organik olanla deðiþtirmek istiyorsa demek ki bukonuda bir dönüþ var diye düþünebiliriz. Dönüþdediðimizde elbette konvansiyonel olan üretimden,organik üretime geçiþ anlamýnda diyorum. Yoksa tersidurum, yani organik üretimden normal þartlara geçiþ,bugüne kadar (8 yýldan beri) sadece 2 üreticimizdegerçekleþmiþ. Yani 1300'den fazla üretici içinde sadece 2üretici.. Oldukça düþük bir oran.. Bunun yanýnda bir deher iki yetiþtiricilik þeklini ayný anda yapanlar da var vedüþünün ki kalan çoðunluk organik fýndýkyetiþtiriciliðinden memnun ve bu iþi benimsemiþ durumda.Bu hale gelmemizde üreticimizin istek ve özverisininyanýnda Tarým Ýl- Ýlçe Müdürlüðümüzün de katkýlarýný daatlamak istemem. Geçiþ döneminde gerçekten sorunlaryaþadýk, gübreyi ve ilacý kestiðimizde yerine nelerkullanacaðýmýzý, ürünü zararlýdan nasýl koruyup, verimide düþürmeden yetiþtiricilik yapacaðýmýzý bilemedik. Bunoktada gerek tarým danýþmanlarýmýz ve gerekse de tümtarým personeli bizlere elinden gelen her türlü desteðigöstermiþ ve göstermektedir.

SSoorruu:: Son olarak, fýndýk üreticileri adýna söylemekistedikleriniz neler?

CCeevvaapp:: Öncelikle "organik mal" üzerine konuþacakolursak, piyasada bir güvensizlik olabiliyor. Yani, meselatüketicinin kafasý karýþýk olabiliyor. Piyasada her önünegelen, malýna organik deyince bir güvensizlik oluþuyortüketicide. Aslýnda emin olsa alacak, ama bunca þaibelisöylem arasýnda her "organik" ibaresine güven duymuyor.Bunun yolu en iyisini yapmaktýr ve biz inatla en iyisiniyapacaðýz diyoruz. Bu konuda bir iç pazar oluþturulmasýþart ve devletin alým garantisini biz üreticiler olarak arzuediyoruz. Zira, hiçbir üründe fýndýktaki kadar çokgözlenmeyen mevcut fiyat dalgalanmalarý üreticiyiendiþelendirebiliyor. Bu sene örneðin fýndýk piyasasýndafiyatlar geçen senenin çok altýnda gerçekleþti. Biz bu

piyasada, devletin fiyatlara üretici lehinedahlini istiyoruz. Örneðin fýndýkta aþýrýüretim gerçekleþtiði yýllarda, bir miktarýnýdevlet satýn alýp sonraki yýl az üretimgerçekleþtiðinde piyasaya sürerek fiyatlarýdengeleyebilir diye düþünüyoruz. Sonuçtaraf ömrü uzun olan bir üründen sözediyoruz, bu yolla denge mümkünolabilir. Ayrýca devletin, en azýndan üretimve fiyat politikalarýný belirlerken, yurtçapýndaki sayýlý Birliklerle bir arayagelmesini ve bizzat üretimin ve pazarýniçinde olan bizleri de dinlemek suretiylebir politika oluþturmasýný arzu ederiz.

SSÖYLEÞÝ

MMAAKKAALLEE MMAAKKAALLEE

13

33.. LLaahhaannaa KKeelleebbeeððii ((PPiieerriiss bbrraassssiiccaaee))Lahanagillerin ana zararlýlarýndandýr. Bölgemizde,

nisan ayýndan itibaren ergin çýkýþlarý baþlar. Zararýlarvalar yapar. Larvalar önce yapraklarýn damar aralarýnýyüzeysel olarak kemirirler, daha sonra bulunduklarý bitkiniyapraklarýný yiyerek, sadece kalýn damarlarýný býrakýrlar.Zararlý, sadece verimi düþürmekle kalmaz. Ayrýca;dýþkýlarý, bitkinin yapraklarý arasýnda birikerek lahananýnpazar deðerini düþürür. Bunun yanýnda; zararlý, bazý virüshastalýklarýnýn da vektörlüðünü yapar. Lahana,karnabahar, turp, þalgam, kara ve kýrmýzý lahana, roka,yabani turp ve yabani hardal gibi çeþitli kültür ve yabanibitkilerde beslenir.

Ýlimizde, lahana yetiþtiriciliðinin yapýldýðý hemenher alanda sýkça karþýlaþýlan ana zararlýlardandýr.

Þekil 3. Lahana Kelebeði Zararý

MMüüccaaddeellee YYöönntteemmlleerriiKKüüllttüürreell ÖÖnlleemmleerrLarvalar toplu halde iken ve pupalarý toplanarak

imha edilmelidir.BBiiyyolloojjiikk mmüüccaaddeellee::Bacillus thuringiensis etkili maddeli ilaçlar kullanýlýr.

Ýlk larvalar görüldüðünde uygulama yapýlmalýdýr.KKiimmyyaassaall MMüüccaaddeelleeÝlaçlama zamanýnýn belirlenmesiKelebek uçuþlarýnýn görülmesinden sonra bitkiler

kontrol edilir. Bulaþma oraný %l0 olunca ilaçlama yapýlýr.ÝÝllaçllaammaa tteekknniiððiLarvalar yaprak altýnda beslendiði için, yapraklarýn

alt yüzeylerinin ilaçlanmýþ olmasýna özen göstermelidir.Ýlaçlarýn yüzeye yapýþmasýný saðlamak için þekerli veyayapýþtýrýcý maddeler kullanýlmalýdýr.

44.. LLaahhaannaa YYaapprraak GGüüvveessii ((PPlluutteellllaa xxyylloosstteellllaa LL))Zararý veren larva, epidermisi delerek, gözenekli

kalýn dokularý yemek suretiyle galeriler açmaya baþlar.Larvanýn en belirgin özelliði; bir iplikçik salgýlayarakkendini yere atmasýdýr. Yapraklara üstten bakýldýðýnda,yenik kýsýmlar gümüþi beyaz bir renkte görülür. Bir müddetsonra yapraklar, irili ufaklý olmak üzere, çok delikli birgörünüþ alýrlar. Larva yoðunluðunun fazla olduðuyýllarda, zararý aðýr olur. Özellikle genç bitkilerin geliþmesiduraklar, hatta kurumalar görülebilir.

Ayrýca larvalar, beslenmeleri dýþýnda dýþkýlarý ile deyapraklan kirleterek yaprak kalitesini düþürürler. Zararlý,Ýlimizde, yýllara göre deðiþen yoðunlukta bulunmaktadýr.

KKüüllttüürreell ÖÖnnlleemmlleerrUygun bir gübreleme ve düzenli bir sulama

yapmak, zararlýya konukçuluk yapacak yabancý otlarlamücadele etmek.

KKiimmyyaassaall MMüüccaaddeelleeÝlaçlamada ergin ve larvalar hedef alýndýðýndan,

özellikle yapraklarýn alt yüzlerinin ve iç tarafta olanyapraklarýn ilaçlanmýþ olmasýna dikkat edilmelidir.

ÝÝllaaççllaammaa ZZaammaannýýFidelerin tarlaya dikilmesinden 10 gün sonra

baþlamak üzere tarlada 10 günde bir zararlý aramasýyapýlmalýdýr. Tarlaya köþegenleri doðrultusunda girilip her10 adýmda bir, 1 bitki kontrol edilir. Her tarlada, kontroledilen bitkilerde yüzde bulaþma oraný saptanýr. Zararbelirtilerine yaygýn olarak rastlandýðýnda ilaçlamayakarar verilir. Mayýs -eylül aylarý arasýnda yoðun larvalarave yaygýn zarar belirtilerine rastlandýðý zaman ilaçuygulamasý yapýlýr. Ýlk ilaçlamadan sonraki günlerdeperiyodik kontrollere devam edilir. Yeni çýkan yapraklardazarar belirtileri artýyor ise ilaçlamanýn tekrarlanmasýgereklidir.

Þekil 4. Lahana yaprak güvesi zararý

55.. LLaahhaannaa GGaall BBööcceeððii ((CCeettoorrrrhhyynncchhuusspplleeuurroossttiiggmmaa))

Zararý yapan larva, konukçu bitkinin kökboðazýnda urlar meydana getirir. Zamanla urlarbirleþerek kök boðazýný tamamen sarar. Lahana vekarnabahar baþ baðlayamaz. Erginler, bitkilerinyapraklarý ve saplarý ile beslenirler. Zararlý, fidelikte debüyük zararlar meydana getirir.

Ýlimiz Bafra Ýlçesi'nde özellikle son yýllarda, lahanaalanlarýnda zarar yapan ana zararlýlardandýr.

MMüüccaaddeellee YYöönntteemmlleerriiKKüüllttüürreell ÖÖnnlleemmlleerrHasattan sonra, toprak üstünde kalan bitki

saplarýný ve yabancý otlarý imha etmek, ekim nöbetiyapmak, gübreleme, sulama ve bakým iþlerine özengöstermek, bulaþýk fideleri tarlaya dikmemek, larvalarýn

DDrr.. AAssuummaann SSEEZZEERRSamsun Gýda, Tarým ve Hayvancýlýk Ýl Müdürlüðü

Samsun Ýli için önemli bir üretim potansiyelioluþturan lahana grubu sebzelerde, bir üretim sezonuiçerisinde, yýllara göre deðiþen yoðunlukta görülen bazýönemli hastalýk ve zararlýlarla, eðer tekniðine uygun,zamanýnda mücadele edilmezse, büyük verim ve kalitedolayýsýyla gelir kaybý oluþacaðý kesindir. Ülkemizdeyetiþtirilen kültür bitkilerinde ekonomik olarak zararaneden olan toplam 506 hastalýk, zararlý ve yabancý otetmenlerinden, yýllara göre deðiþen yoðunluk veçeþitlilikte yaklaþýk olarak 15 tanesi bu grup sebzelerdezarar oluþturmaktadýr. Bu noktadan hareketle; Ýlimizdeönemli bir katma deðere sahip, ihracatta ekolojikavantajýmýzýn olduðu lahana grubu sebzelerde, sonzamanlarda, öne çýkan önemli bazý zararlýlar ile bunlarýnmücadelesine ait bilgiler aþaðýda verilmiþtir.

11.. LLaahhaannaa GGööbbeekk KKuurrdduu ((HHeelllluullaa uunnddaalliiss)) Larva en önemli zararý, bitkinin büyüme noktasýnda

yapar. Bitki geliþemez, yan dallar vererek çatallanýr, baþbaðlayamaz. Larvanýn genç bitkideki zararý daha fazladýr.Genellikle zarar görmüþ bitkide cüceleþme, zayýflama vegeliþme geriliði, saðlýklý bir bitki ile kýyaslanýnca hemenfark edilebilir. Özellikle, Bölgemizde karnabaharlarda,baþ baðlamayý engelleyerek verimi düþürür. Dýþkýlarýný,genellikle açtýðý galerinin aðzýnda ve içinde salgýladýðýipliklerle baðlar ve böylece aðýmsý bir görünüm meydanagelir. Bu durum zararlýnýn varlýðýný gösteren tipik birbelirtidir.

Akdeniz Bölgesi'nde yýlda 5 döl vermektedir.Zararlý, baþlýca Lahana, karnabahar, kýrmýzýlâhana

ve turpta zarar yapar.Mücadele YYöntemmlleeri KKültürel ÖÖnlemlleer Tarladaki kurumuþ, çürümüþ, lahana, karnabahar

gibi bitkiler toplanýp yok edilmelidir. Kimyasal MMücaddele Fidelik ve tarla kontrollerinde, zarar görmüþ bitki

görülür görülmez, ilaçlý mücadeleye baþlanýr.Bakanlýk tarafýndan yayýnlanan "Bitki Koruma

Ürünleri" kitabýnda, tavsiye edilen bitki koruma ürünleri vedozlarý kullanýlarak yapýlan Ýlk ilaçlamadan 10 gün sonra2. ilaçlama yapýlmalýdýr. Ancak; lahana gibi yapraðýkaygan bitkilerde, etkin bir ilaçlama için ilaçlý suyun içineþeker veya hazýr yapýþtýrýcýlar ilave edilmelidir.

Þekil 1. Lahana Göbek Kurdu larvasý ve zararý

22.. LLaahhaannaa GGüüvveessii ((MMaammeessttrraa bbrraassssiiccaaee LL..)) Zararý yapan larva, lahanada özellikle göbek

kýsmýnda, karnabaharda ise çiçek ve yapraklardabeslenmekte, ayrýca dýþkýlarý ile de bitkiyi kirletmektedir.Bu zararlý, özellikle Bafra Ýlçesi'nde Cruciferaefamilyasýna(Lahanagiller) ait bitkilerde, önemli orandazarar meydana getirebilmektedir.

Müüccaddelee yyöönnttemmllerriiMMeekkaanniikk MMüüccaaddeelleeYumurtalarý ve toplu halde beslenen erken

dönemdeki larvalarý toplanarak tarladan uzaklaþtýrýlýr. Kimyassal mmüüccaddeelleeÝlaççlammaa ZZamannýýErgin çýkýþlarý görüldükten sonra, tarlada tesadüfî

olarak 50-100 bitki kontrol edilerek, yumurta ve larvaaranýr. 100 bitkide 5 tanesi bulaþýk olursa kimyasalmücadele uygulanýr.

Þekil 2. Lahana Güvesi larvasýnýn zararý

12

SSaammssuunn''ddaa LLaahhaannaa GGrruubbuu SSeebbzzee YYeettiiþþttiirriicciilliiððiinnddee KKaarrþþýýllaaþþýýllaann

ÖÖnneemmllii ZZaarraarrllýýllaarr

MAKALE

14

neme karþý hassasiyetinden faydalanarak hasat sonrasýtarlalarý sulamak.

KKiimmyyaassaall MMüüccaaddeelleeKimyasal Mücadele önerilmemektedir.

Þekil 5. Lahana gal böceðinin oluþturduðu urlar

66.. LLaahhaannaa SSiinneeððii ((DDeelliiaa bbrraassssiiccaaee))Yumurtadan çýkan larva, bitkinin kök boðazý ve köklerin

epidermisi altýna girer ve galeriler açarak zararýna baþlar. Açtýðýgaleride kök çürüklüðü yapan bakterilerin de faaliyeti sonucundabitkinin kök sistemi bozulur. Zarara uðrayan lahanalar kurþunibir renk alýr, büyümeleri yavaþlar ve en dýþtaki yapraklarý aþaðýyadoðru sarkar. Bir bitkideki larva yoðunluðu yüksek olduðundasararma veya kök boðazýndan kýrýlmalar görülür. ÜlkemizinKaradeniz, Ýç Anadolu ve Doðu Anadolu Bölgeleri'nde yaygýnolarak bulunmaktadýr.

Baþta lahanalar olmak üzere, Lahanagiller familyasýndankültür bitkileri ve yabancý otlarda zararlý olur.

MMüüccaaddeellee YYöönntteemmlleerrii KKüüllttüürreell ÖÖnnlleemmlleerr Tarla ve çevresinde Lahanagiller familyasýndan olan

yabancý otlar temizlenmeli ve hasattan sonra lahana kökleri yokedilmelidir.

Zarar gören lahanalarda, geliþmenin devamýnýsaðlayacak yeni köklerin oluþmasý için boðaz doldurma iþlemiyapýlmalýdýr.

Hýzlý geliþen lahana çeþitleri yetiþtirilmelidir. Ýlkbaharda dikim zamaný mümkün olduðu kadar

geciktirilmelidir. KKiimmyyaassaall MMüüccaaddeellee Önceki yýllarda sinek zararýnýn önemli olduðu yerlerde

lahanalarý birinci döl larvalarýna karþý korumak amacýyla fidebandýrmasý ve sýra üzeri toprak ilaçlamasý yapýlýr.

Þekil 6. Lahana sineði larvasý zararý.

77.. SSeebbzzeelleerrddee YYaapprraakk BBiittlleerrii PPaammuukk yyaapprraakkbbiittii((AApphhiiss ggoossssyyppiiii)) BBaakkllaa yyaapprraakkbbiittii ((AApphhiiss ffaabbaaee)) ÞÞeeffttaalliiyyaapprraakkbbiittii ((MMyyzzuuss ppeerrssiiccaaee)) PPaattaatteess yyaapprraakkbbiittii((MMaaccrroossiipphhuumm eeuupphhoorrbbiiaaee))

Bölgelere ve türlere göre yýlda 10-16 döl veren vegeniþ bir ürün yelpazesinde zarar meydana getirenyaprak bitleri; lahana, karnabahar gibi lahanagiller de dezarar oluþturabilmektedir. Bitki özsuyunu emerek beslenenyaprak bitleri, beslendikleri yapraklarda ve tazesürgünlerde kývrýlmalar ve þekil bozukluklarýna nedenolurlar. Ayrýca; bitkilerde verim ve kalite kayýplarýna yolaçan bu zararlý, virüs hastalýklarýný taþýyarak saðlýklýbitkilerin de hastalanmasýna ortam oluþtururlar.

Mücadele YYönntemleerrii KKültüürel ÖÖnnlleemmleerr Hasattan sonra toprak üstünde kalan bitki saplarý

ve yabancý otlar imha edilmelidir. KKiimmyyaassaall MMüüccaaddeellee Küçük yapraklý bitkilerde yaprak baþýna 10 adet,

büyük yapraklý bitkilerde 20 adet ve daha fazla yaprakbiti olduðunda ilaçlama yapýlmalýdýr.

Þekil 7. yapraðýn alt yüzeyinde emgi yapan yaprak bitleri

KaayynnaklarrCabbage Online Information Service for non chemical pest. com

Cole Crop Diseases and Pests.

How to Grow Cabbage.com.

Lahana Hastalýk ve Zararlýlarý ile Mücadele, 2011. Tarým ve Köy ÝþleriBakanlýðý. Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüðü.

Natural Garden Pest Control and Attracting Beneficial Insects,

Tarým ve Köy iþleri Bakanlýðý Zirai Mücadele Teknik Talimatlarý. Cilt 3,2008.

The Essential Garden Guide, Cabbage Diseases and Pests.

Vegetable Crops Research Bulletin,2012. Volume 76, Volume 76 / 2012

15

Gýda, Tarým ve Hayvancýlýk Bakanlýðý Gýda veKontrol Genel Müdürlüðüne doðrudan baðlý olarakfaaliyetlerini yürüten Samsun Veteriner Kontrol EnstitüsüMüdürlüðü faaliyet alaný içerisinde yer alan 9 il ((RRiizzee,,Trraabbzzoonn,, GGiirreessunn,, OOrdduu,, SSaammssuunn, SSiinnoopp,, AAmmaassyyaa,, TTookkaattvee SSiivvaas)) gibi, oldukça geniþ sayýlabilecek alandaçalýþmalarýný sürdürmektedir. Enstitü; hayvan hastalýklarýve hayvanlardan insanlara bulaþan zoonoz hastalýklarkonusunda teþhis, bilimsel çalýþma, proje, denetim vekontrol hizmetlerini yürütmekte olup, bu hizmetlerinin yanýsýra ülkemiz ihtiyacýný karþýlamak üzere yýllýk 400.000 dozcivarýnda da YYaannýýkkaarraa aaþýýssýýnnýý üreterek, bu hastalýktankaynaklanacak ekonomik kayýplarýn engellenmesinisaðlama gibi konularda hizmet vermektedir.

Enstitümüz gerek kurumumuzda gerekse de baðlý ilve ilçelerde görev yapan Veteriner Hekimlere yönelikeðitim seminerleri düzenlemekte ve bölgemizde hayvanve insan saðlýðýný tehdit edecek hastalýklar, bilimselgeliþmeler, yeni teþhis - tedavi - koruma ve kontrolmetotlarý hakkýnda Veteriner Hekimlerbilgilendirilmektedir. Ayrýca, ülkemiz ve bölgemiz için riskoluþturabilecek salgýn ve zoonoz hastalýklara aitepidemiyolojik veri tabanlarý oluþturmaktadýr.

Bölgemize baðlý il ve ilçelerde teþhisi yapýlamayanhayvan hastalýklarýnýn mahallinde çözümünün

saðlanmasý ve laboratuar imkânlarý ile tespitininyapýlabilmesi amacýyla, kurumumuz bünyesinde görevyapan uzman veteriner hekimler, yapýlan "uzmantalepleri" doðrultusunda saha çalýþmalarý yapmaktadýrlar.Böylece hem yetiþtiricilerin oluþabilecek ekonomikkayýplarý hem de teþhisi yapýlan hastalýðýn daha geniþbölgelere yayýlmasý engellenmektedir.

Enstitümüzde çalýþan Veteriner Hekimler ÇeþitliÜniversitelerin Veteriner ve Týp Fakülteleri ile iþbirliðiiçerisindedirler. Bunun yanýnda ülkesel olarak düzenlenenseminer, kongre, sempozyumlara ve Bakanlýðýmýzcatertiplenen "Hayvan Saðlýðý Deðerlendirme Toplantýlarýnaiþtirak edilerek, bölgemize ait hayvan saðlýðý ile ilgiliveriler ve araþtýrma projeleri hakkýnda bilgilersunulmaktadýr.

Samsun Veteriner Kontrol Enstitüsü 64 yýllýk geçmiþive tecrübesiyle, bölgemizde, hayvan hastalýklarýnýnlaboratuar teþhisine ile denetim ve kontrolüne yönelikhizmet veren ve alanýnda Avrupa Birliði normlarýnaakreditasyonu saðlayabilecek tek kurumdur.

Adaylýk sürecinde bulunduðumuz ve ülkegündemini devamlý olarak meþgul eden ve devlet olarakkriterlerine uymak gayretinde bulunduðumuz AvrupaBirliði Uyum Yasalarýnýn % 25' i Veteriner Hekimlikhizmetlerine aittir.

Bölgesel olarak faaliyette bulunan SamsunVeteriner Kontrol Enstitüsü bünyesinde bulundurduðuuzman personeli ile bu süreçte yer almakta olup, bugayret ve azim içerisinde tüm bölge hayvancýlýðýmýzýnhizmetinde olmayý hedeflemektedir.

Uzmanlarý tarafýndan bu zamana kadarsonuçlandýrýlmýþ 46 projeyle beraber, halen devam eden8 projeyi yürüten Enstitümüz bünyesinde; akreditasyonsürecinde 12 adet laboratuar ve 3 ünite mevcut olup,laboratuar altyapý ve donanýmý üst düzeydedir.

ÖÖNNEE ÇÇIIKKAANNLLAARR

SSAAMMSSUUNN VVEETTEERRÝÝNNEERRKKOONNTTRROOLL EENNSSTTÝÝTTÜÜSSÜÜ MMÜÜDDÜÜRRLLÜÜÐÐÜÜ

16

2010 yýlýnda dondurulmuþ gýda sektörünün dünyabüyüklüðü 218 milyar dolar olmuþ ve pazarýn geçen2011 yýlýnda %4 büyümek suretiyle yaklaþýk 235 milyardolara ulaþtýðý görülmüþtür. 2015?de ise 261 milyardolarý aþacaðý hesaplanmýþtýr.

Bu yükseliþte, geliþmekte olan ülkelerdeki 'artanrefahýn' etkisinin büyük olacaðý tahmin edilmektedir. Kiþibaþýna tüketilen dondurulmuþ gýda miktarý ABD'de 50kgiken, Ýngiltere'de 45 kg, Almanya'da 31 kg, Ýtalya'da 14kg ve Türkiye'de ise 1 kg civarýndadýr.

Gýda sektörünün alt sektörlerinden olandondurulmuþ gýda sektörü; dondurulmaya uygunhammaddenin temini ve hammaddenin uygun koþullardatesislere taþýnmasý ürünün özel tekniklerle iþlenmesi, derindondurma ve uygun þekillerde paketlenerek daðýtým ve

tüketimi sonucunda müþteri sonuçlarýnýn izlenmesinekadar faaliyet gösteren bir gýda sanayi koludur.

Türkiye'de 1970'li yýllarda geliþmeye baþlayandondurulmuþ gýda pazarý, bugün gýda sanayi içinde hýzlabüyüyen sektörlerden biridir. Her ne kadar Türkiye'dedondurulmuþ gýda pazarý rakamlarý geliþmiþ ülkelereoranla çok geride kalýyor olsa da son yýllarda hýzlý geliþensanayileþme süreci, ev hanýmlarýnýn iþ hayatýnda dahafazla yer almasý ve tek baþýna yaþayan bireylerinsayýsýndaki artýþ gibi etkenler sektörün önünü açmaktadýr.Ayrýca Türkiye'de dondurulmuþ gýda sektörü turizmin vekadýn iþgücüne dayanan sektörlerin geliþmesiyle birliktehýzlý büyümeye baþlamýþtýr.

Sektörde temel olarak üç farklý ürün grubundaDondurulmuþ sebze ve meyve, Su Ürünleri ve Unlu

Mamuller üretim yapýlmasýna karþýn dondurulmuþ gýdadenildiðinde tüm dünyada ve ülkemizde akladondurulmuþ sebze ve meyve gelmektedir.

Dondurulmuþ sebze ve meyve üretim ve tüketimitoplam dondurulmuþ gýda sektörü içinde yaklaþýk % 70-80 dolayýndadýr. Bu büyük yeri ve önemi nedeniyleSamsun ilimizde çok büyük potansiyele sahip sebze vemeyve sektörü sektör taraflarýnca, daha iyi irdelenmelidir.Ayrýca Samsun ilimiz diðer ürün gruplarýnda yani Suürünleri iþleme ve paketleme ve Unlu mamuller sektörüsýcak ve taze olarak kendi içinde oldukça iyi bir trendyakalamýþtýr.

Ülkemizde ve Özellikle Samsun ilimizde üretilenyeþil ve kýrmýzý kapya biber, domates, pýrasa, bezelye,ýspanak, karnabahar, brokoli, beyaz lahana,kýrmýzýlahana, domates ve taze fasulye gibi sebzelerde;Fiyat belirleme, pazarlama ve hasat esnasýnda yaþananürün kayýplarý, ürünün optimal koþullarýn dýþýndadepolanmasý, ürünün depoda kalma ve hal satýþsürecinde yaþanan aksaklýklar, yükleme ve boþaltmadakidikkatsizlikler, kontrolsüz olgunlaþmalar sebzelerde çokönemli ürün kayýplarýna neden olmaktadýr. Bu nedenleSamsun ilinde üretilen sebze ürünlerinin dondurulmuþürün olarak pazarlama aðý içerisinde yer almasý oldukçaönemlidir.

Ülkemizde 2011 yýlý sonunda, ev dýþý tüketimlebirlikte pazarýn büyüklüðü tonajda 381.000 tonu, cirodaise 1 milyar lirayý bulmuþtur. Bu yükseliþe etki eden hýzlýgeliþen turizm sektörü, sanayileþme süreci ve evhanýmlarýnýn iþ hayatýnda daha fazla yer almasý gibifaktörlerin gücü Türkiye'de dondurulmuþ gýda tüketimininde AB ülkeleri tüketim düzeylerine yaklaþma ihtimalioldukça yüksek olduðundan, sektörde faaliyet gösterenfirmalar arasýnda yoðun bir rekabetin yaþanmasý

ARAÞTIRMA

17

kaçýnýlmazdýr. Tartýþýlan faydalardan biride çalýþan kadýnsayýsýnýn hýzla artmasýna paralel olarak kadýnlarcamutfaklarda harcanan zaman kýsýlmaya, sosyal hayatadaha fazla zaman ayrýlmaya baþlanmýþtýr.

Türkiye'de yeni geliþen dondurulmuþ gýda pazarýöncelikle sosyal tüketim geleneklerinin ve aile gýdatüketim þeklinin direnciyle karþýlaþmýþtýr. Önceleri özellikleyaþlý tüketicilerin ve üreticilerin/çiftçilerin soðuk baktýðý busektör hakkýnda ülkemiz kamuoyunda çok fazla yanlýþbilgi bulunmaktaydý. Ancak bilinmelidir ki bir tazemeyvenin hasat edilip paketlenerek tarladan manavagelinceye kadar yaklaþýk 4-6 gün geçirdiði bir ortamdadondurulmuþ gýda ürünleri için yýkanýp temizlenmesiiþlenerek dondurulmasý için geçen zaman en fazla 12saat ile sýnýrlýdýr. Bu sebeple dondurulmuþ gýda sektörüaslýnda en taze ürünlerin en uygun ve en saðlýklý þartlardaen yüksek besin deðeri korunarak tüketiciye sunumunyapýldýðý çok güvenilir bir gýda sektörüdür.

Dondurulmuþ gýda sektöründe Sebze ve Meyveler,Su Ürünleri ve Unlu Mamuller olmak üzere üç temel ürüngrubu vardýr. Bu gruplarda dondurulmuþ gýda üretimi içinen önemli faktör olan ve Samsun ilimizde istenilenmiktarda ve kalitede bulunan hammadde potansiyeli enönemli avantajdýr.

Tüketiciler tarafýndan giderek daha fazla tercihedilmeye baþlanan dondurulmuþ meyve ve sebzelere olantalebin; sanayileþme süreci ve ülkemizde ve ÖzellikleSamsun Ýlimizdeki Su Ürünleri, Unlu Mamuller, meyve vesebzenin çeþit ve miktar yönünden zenginliði dikkatealýndýðýnda hammaddenin bolluðu bir avantaj olarakkullanýlarak daha da artacaðý düþünülmektedir. Ayrýca,ülkemizde ve bölgemizde turizm sektörünün geliþmesi,kadýnlarýn iþ dünyasýnýn aktif birer üyesi olmasý ve yalnýzyaþayan bireylerin sayýsýndaki artýþýn sonucunda buürünlere olan talebin de artýrmasýna yol açmýþtýr.

Samsun Ýli sebze üretiminde ve özellikle ikinci ürünkýþlýk sebze üretim potansiyelinde Türkiye'de ve dünyadasöz sahibi bir konumdadýr. Samsun Ýlimiz daha öncede

belirttiðimiz gibi kýþlýk sebze üretiminde dünyada enmükemmel ekolojik þartlara sahiptir. Bu sebeple deSamsun ekolojisinde kýþlýk sebzelerin yetiþtiriciliði kolayolup üretim sürecinde kimyasal kullanýmýgerekmemektedir.

Bilindiði üzere; Türkiye'nin genç bir nüfusa sahipolmasý, ülkemizde son yýllarda sanayide görülen hýzlýgeliþme, turizm sektöründe görülen büyüme, dünyaülkelerine göre tüketimin düþüklüðü ve dondurulmuþgýdaya olan ilginin giderek artmasý Türkiye pazarýnýnbüyük bir potansiyele sahip olduðunu göstermektedir. Bupotansiyeli gören yabancý yatýrýmcýlar da Türkiye pazarýnayönelmekte ve dondurulmuþ gýda pazarýna Türkiye'dekifirmalar ile ortaklýk yaparak girmektedirler.

Tarýmsal ürünlerin dondurulmuþ gýda sanayindeiþlenmesi ile ürünler, sadece üretildikleri mevsimlerdedeðil yýlýn her döneminde tüketime sunulabilecek, böylecedaha geniþ bir zaman diliminde ticaret imkâný

saðlanabilecektir. Ayrýca, hedef pazarlar ve tüketicitalebindeki deðiþmeler de dikkate alýnarak ürünçeþitliliðinin artýrýlmasý pazarda rekabet þansýný daartýracaktýr.

Ülkemizde ve Özellikle Samsun ilimizde yeþil vekýrmýzý kapya biber, domates, pýrasa, bezelye, ýspanak,karnabahar, brokoli, beyaz lahana, kýrmýzýlâhana,domates ve taze fasulye gibi sebzeler sektöre hammaddesaðlayacak kalitede ve miktarda yeterince üretilmektedir.Bununla birlikte farklý çeþitlerin üretimi sözleþmeli tarýmlayaptýrýlabilir. Bu nedenle Samsun ilinde üretilen sebzeürünlerinin dondurulmuþ ürün üretim, iþleme vepazarlama aðý içerisinde yer almasý oldukça önemlidir.

Sonuç olarak diyebiliriz ki gerek ülkemizde vegerekse de Samsun ilimizde Dondurulmuþ GýdaSektöründe faaliyet gösteren üretim ve pazarlama yapanfirmalar; yerel, ulusal ve küresel stratejiler geliþtirir veplanlamalar yaparlarsa yoðun rekabet ortamýndan karlýçýkacaklardýr.

ARAÞÞTIIRRMMA

SAMSUN'DA DDONDURULMUÞ GGIDA SSEEKKTTÖÖRR PPOOTTAANNSSÝÝYYEELLÝÝ VVEE GGEENNEELL DDUURRUUMM

Gýda Tarým ve Hayvancýlýk Samsun il Müdürlüðü- Strateji Geliþtirme BirimiAAllii KKOORRKKMMAAZZ -- MMuussttaaffaa AALLTTIINNDDEEÐÐEERR -- BBuurrhhaann HHEEKKÝÝMMOOÐÐLLUU

FFaassuullyyeenniinn BBiilleeþþeennlleerrii::Baklagillerden, fasulye (taze ve yeþil) insanlarýn

saðlýBaklagillerden, fasulye (taze ve yeþil)insanlarýnsaðlýklý yaþamasý için tavsiye edilen önemli besinlerdenbirisidir. Protein deðeri yüksek ve bileþiminde yer alanbesin içerikleri oldukça deðerlidir. Özellikle proteindeðerinin yaný sýra karbonhidrat içeriði bakýmýndan daönemi son yýllarda oldukça artmýþ ve sadece proteinkaynaðý olmadýðý anlaþýlmýþtýr. Fasulyede, karbonhidratýnyapýsýnýn ve bileþiminin saðlýk için en önemli faktörolduðu tespit edilmiþ, bu durum araþtýrýcýlar tarafýndanþöyle açýklanmýþtýr;

Bir insanýn beslenmesini yaklaþýk olarak % 50sindirilebilir karbonhidratlar oluþmaktadýr. Sindirilebilirkarbonhidratlar (þeker ve niþastalarýn çoðu) ve emilebilirþekerler ince baðýrsaklarda çözülmektedir.Karbonhidratlar, glukoz olarak emilebilir veya glukozudönüþtürebilmektedir. Bu karbonhidratlar glisemik(glycemic) karbonhidratlar olarak isimlendirilmiþtir.Karbonhidratlarýn, glukoz olarak hýzlý bir þekildeemilmesi, kandaki glukozun en yüksekkonsantrasyondaki hýzlý bir artýþýyla sonuçlanmaktadýr.Kandaki glukoz seviyesini dengelemek için, vücut insülinhormunu salgýlamaktadýr. Ýnsulin dokular tarafýndangulukoz alýmýný teþvik etmektedir. Bu yolla kandaki glukozseviyesi artmýþ olmaktadýr. Böylece kandaki yüksekglukoz, yüksek insülin deðeriyle sonuçlanmaktadýr.

Yüksek insülin deðerinden dolayý, dokular tarafýndanalýnan glukoz, glukoz seviyesinin temel seviyenin altýnadüþmesine neden olmaktadýr (yemeden önceki seviye). Budüþük glikoz deðeri açlýk hissine sebep olmaktadýr.Yüksek glycemic karbonhidratlar, glukozun düþmesine,daha sonra açlýk hissine göre, yüksek glukoza vemaksimum insüline neden olmaktadýr.

Daha yavaþ bir þekilde çözünen karbonhidratlar,kandaki glukozda daha çok kademeli bir artýþ, dahadüþük bir uç konsantrasyonda yavaþ bir düþüþe sebepolmaktadýr. Kandaki glukoz seviyesi kademeli olaraktemel seviyeye inmektedir. Bu durum daha uzun süretokluk hissine neden olmakta ve gün boyunca toplamkalori alýmýný düþürebilmektedir.

Karbonhidrat ihtiva eden besinler ve bu besinbileþenlerinin sýnýflandýrýlmasýnda glisemik indeksi(Glycemic-GI) kullanýlmaktadýr. Glisemik indeksiaraþtýrýcýlar tarafýndan, sindirilebilir karbonhidratlarýn 50g'ný içeren bir besinin yenilmesinden sonra kandakiglukoz artýþ seviyesi ve oranýnýn bir ölçümü olarak ifadeedilmiþtir. Düþük bir GI kan glukoz seviyesinindengelenmesinde yardýmcý olabilmektedir. Bu yalnýzcadiabetten sýkýntý çeken bir kiþi veya günlük þeker alýmýnýazaltmayý deneyen insanlar için deðil, ayný zamandadiyabet geliþme riskini azaltmak içinde önemli birbesindir.

Baklagillerin (fasulye, mercimek ve bezelye),

MAKALE

19

MAAKAALEE

kardiovasculer (kalp- damar) hastalýklarý, diyabet Tip II,obezite ve kolon kanseri geliþme riskini azaltmasýyla,saðlýk üzerine pozitif etkilere sahip olduðu ilerisürülmüþtür. Çünkü onlar yüksek lif, düþük GI ve kalitelibir protein içeriðine sahiptir. Düþük GI ve pozitif lif etkiside þöyle açýklanmaktadýr;

Soðuk ya da sýcak suda fasulye tohumlarýnýnýslatýlmasý, dokularýn þiþmesine ve hücrelerin ayrýlmadansu alýmýný saðlamaktadýr. Piþirme ise niþastanýnpelteleþmesi ve hücrelerin ayrýlmasýyla sonuçlanmaktadýr.Fakat piþme esnasýnda hücre duvarlarý bütünkalmaktadýr. Niþasta tanecikleri, piþme süresince kýsmenkabaran hücre duvarý içerisinde tutulmaktadýr. Hücreduvarýnýn sertliðine göre granüllerin bu kýsmenkabarmasý, fasulyenin düþük GI ile açýklanmýþtýr.

Baklagil niþastasýnýn kýsmen amiloz (amylose)ihtiva etmesi, GI etkileyen diðer bir faktördür. Bu yüksekamiloz içeriði, ham niþastanýn yüksek bir kristallenmeyesahip olduðu anlamýna gelmektedir. Tam bir jelatinleþme(pelteleþme) için yüksek bir sýcaklýða ihtiyaç vardýr.Amiloz/ Amilopektin (amylopectin) oraný niþastanýnsindirilmesini etkilemektedir. Çünkü amiloz ayrýlmasý zorolan, gýda iþlemeden sonra niþasta granülü halinde deikincil yapýlar oluþturabilmektedir. Ýnce baðýrsaktaparçalanan niþasta, uç konsantrasyonlarda düþük kanþekeri ve uzun süre tokluk hissiyle sonuçlanýrken,parçalanan niþastanýn düþük bir oranýna sahiptir.

Niþastanýn yüksek amiloz içeriði de, piþme

süresince ve pelteleþme sonrasýnda yüksek bir orandabozulmayla sonuçlanmaktadýr. Bozulmuþ niþasta çokyavaþ bir oranda parçalanýr. Bu nedenle, ince baðýrsaktasindirime kýsmen dayanýklýdýr. Ýnce baðýrsakta sindirilerekyapýlan ayrýþma kandaki glukozda bir artýþ saðlar.Ayrýþmayan dayanýklý niþasta lif olarakisimlendirilmektedir. Lif, çözünemez olmakla birlikleçözünür, kolonda bakteriler tarafýndan kýsmenfermentlenebilmektedir. Dayanýklý (dirençli)niþasta saðlýklýbir lif olarak kabul edilmektedir. Çünkü yüksek oranda birbutirik asit ürünü meydana getirmektedir. Butirik asitkolon hücreleri için en yararlý enerji kaynaðý olarakbilinmektedir. Kolon kanserini de içerisine alan kolonlailgili hastalýklarýn engellenmesinde bir rol oynadýðý tespitedilmiþtir.

FFaassuullyyeenniinn KKaannsseerree EEttkkiissiiFasulyenin tespit edilen deðerli bileþenlerinin insan

saðlýðý açýsýndan önemi anlaþýldýktan sonra, bilimadamlarý; "daha çok fasulye yemek kanseri önler mi?"sorusuna cevap bulabilmek için çeþitli çalýþmalarbaþlatmýþlardýr. Fasulyenin kanseri önlemek güçlü biranti-kanser bileþiðini içerdiðini ileri sürmüþlerdir. Bubileþiðin, tümör büyümesine sebep olan bir anahtarenzimi bloke ettiðini tespit etmiþlerdir. Daha ilerikiçalýþmalarda, bu bileþiðin anti-kanser haplarý için,kopyasýnýn yapýlabileceðini bildirilmiþtir.

Bilim adamlarý, birçok kez kanseri tedavi etmek içinphosphoinositide 3- kinase enzimini araþtýrmýþlardýr.Fakat engelleyici etkisi, kimyasal denge ve toksitede gibiproblemlerden dolayý geliþtirilmesi zor olmuþtur.

Doðal bir bileþen olan-inositolpentakisfosfat'ýn(inositolpentakisphosphate) çoðunlukla legumlardabulunduðu ve kanser oluþturan enzimin aktivitesini blokeettiði bu konuda çalýþan araþtýrmacýlar tarafýndankeþfedilmiþtir. Bu bileþenin etkinliði, ovaryum ve akciðerkanseri farelerde test edilmiþtir. Farelerde yalnýzca tümörbüyümesi engellenmemiþ, ayný zamanda kanseri öldürenhaplarýn etkinliðini de artýrmýþtýr. Ýlaveten gelenekselkemoterapi ajanlarý gibi toksit etki yapmadýðýgörülmüþtür. Kanserli hastalarýn tedavisi için, fosfat(phospahate) engelleyicisinin anti-kanser ajaný olupolmadýðýný tespit etmek için çalýþmalara hýz verilmiþtir.Bundan sonraki çalýþmalarda inositolpentakisfosfatýnkanserli hastalarda tümör büyümesini engelleyipengellemediði de bilim adamlarýnýn üzerinde durduðuönemli konulardan biri olmuþtur.

Sonuç olarak, fasulye kanser geliþme riskinitamamen düþürmekte ve azaltmaktadýr.Ýnositolpentakisfosfatýn umut verici bir anti- kanser aracýolduðuna inanýlmaktadýr. Çalýþmalarýn klinik testaþamasýna hemen getirilmesi düþünülmektedir. Özellikledoðal bir þekilde fasulyede tespit edilen kimyasalýnlaboratuvarda anti- kanser etkinliðine sahip olduðukeþfedildikten sonra, gelecekte diðer bitkilerde yapýlacakolan çalýþmalarý da cesaretlendirmiþtir.

KKaayynnaakkllaarrhttp://www.svz.comhttp://news.bbc.co.uk/2/hi/health/4247984.stm

YYrrdd.. DDooçç.. SSeehheerr YYýýllddýýzz MMAADDAAKKBBAAÞÞAhi Evran Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Bahçe Bitkileri BölümüFFAASSUULLYEE’’NNÝÝNN

ÝÝNNSSAANN SSAAÐÐLLIIÐÐII AACCIISSIINNDDAANN ÖÖNNEEMMÝÝ,,BBÝÝLLEEÞÞEENNLLEERRÝÝ VVEE AANNTTÝÝ--KKAANNSSEERR EETTKKÝÝSSÝÝ

18

20

HABER

Ýlimizde bugüne kadar Toplu Basýnçlý SulamaTesislerine yönelik altyapý yatýrýmlarýnda, 3. etapta 1 ve 5.Etapta da 3 olmak üzere toplam 4 adet toplu basýnçlýsulama projesi bitirilmiþti. 6. etapta hibe protokolüimzalanan 4 projeden 3'ü tamamlanmýþ olup, sadece 1proje gerçekleþmemiþtir. Çalýþmalar sonunda isetoplamda 14.370 da. arazi kapalý sistem toplu basýnçlýsulamaya açýlmýþtýr. Projelerin toplam tutarý (KDV hariç)5.264.012 TL, hibeye esas miktarý 3.372.023 TL olup hakediþler sonucu 1.709.172 TL hibe desteði yapýlmýþtýr.

Tamamlanan Projeler; Vezirköprü Güldere BarajýSulamasýný Yaðmurlama Sistemine DönüþtürülmesiProjesi, Havza Kaleköy HÝS ve Sulama GöletininYaðmurlama Sistemine Dönüþtürülmesi Projesi, BafraÝkizpýnar Sulama Göletinin Damla Sulama SistemineDönüþtürülmesi Projesi, Vezirköprü YukarýNarlý(Narlýsaray) Köyü Sulama Gölet'inin YaðmurlamaSistemine Dönüþtürülmesi Projesi ile; Havza KargaköySulama Gölet'inin Yaðmurlama Sulama SistemineDönüþtürülmesi, Havza Güvercinlik Sulama Gölet'ininYaðmurlama Sulama Sistemine Dönüþtürülmesi ve HavzaBeyköy Yaðmurlama Sulama Projeleridir.

Konuyla ilgili olarak bir açýklama yapan SamsunGýda Tarým ve Hayvancýlýk Ýl Müdürü Kadir Güven; Projeile sulama alanýnda hali hazýrda sulanamayan alanlarýnsulama imkânýna kavuþacaðýný, sulanan alanlarda isesulama etkinliðinin artacaðýný belirtmiþtir. Bu sayede sukayýplarýnýn minimuma indirileceðini ve en önemlisi deyüzey erozyonunun engellenmesinden dolayý toprakkayýplarýnýn önleneceðini ifade eden Güven konuþmasýnaþöyle devam etmiþtir; "Bu durumda da uzun vadedealanýn verimliliði ve yaþanabilirliði korunmuþ olacaktýr.Etkili ve verimli bir sulama ile alanda meyve ve sebze gibikatma deðeri yüksek diðer ürünlerin yetiþtirilebilmesi demümkün hale gelecek ve bu durum sonuç olaraküreticilerin gelir ve refahýný olumlu yönde geliþtirecektir.Ayrýca proje sayesinde kýrsalda yaþayan halkýmýzýnekonomik gücü artacak ve köyden kente göçengellenebilecektir."

6. EETAP TTOPLLU BBAASSINNÇLI SSULLAAMMAA PPROJEELLERÝÝTAAMMAAMMLLAANNDDII

21

HHABEER

Ýl Müdürlüðümüz toplantý salonunda Ýlimizdefaaliyet gösteren kýrmýzý et üretim tesislerine "GýdaÝþletmelerinin Kayýt ve Onay Ýþletmelerine DairYönetmelik" hakkýnda toplantý düzenlendi. HayvanSaðlýðý, Yetiþtiriciliði ve Su Ürünleri Þube Müdürlüðünceorganize edilen toplantýya resmi ve özel mezbahasahipleri ve bu tesislerde görevli sorumlu veterinerhekimler katýldý.

Ýl Müdürümüz Kadir GÜVEN toplantýya iliþkinyaptýðý açýklamada "Hayvansal ürünlerle ilgili iþletmelereonay belgesi alma zorunluluðu getiren bir yönetmelikyayýnlanmýþtýr. Yönetmelik gereði bütün mezbahalar onayalmak zorunda. Ancak Samsun'da maalesef birçokmezbaha bu yönetmelik þartlarý ile uyumlu deðil. Sürekýsýtlý ve yapacak çok iþ vardýr. Ýl bazýnda bir incelemeyaptýrdýk. Bunun sonucunda bir ya da iki kesimhane hariçþu diðerleri þu anki haliyle onay belgesi alamayacakdurumda. Bu ciddi bir durumdur. Yönetmelik þartlarýnýn

yerine getirmede maddi açýdan kesimhanelere yükgetireceði kesin. Ancak halkýn saðlýðýný ilgilendirenkonuda taviz verilmez ve bütün mezbahalarýn ABstandartlarýna uygun hale getirilmesi lazýmdýr. Bu sebepleben ve arkadaþlarým her noktada teknik destek gerekirse24 saat sizlere yardýmcý olmak ve destek vermeye hazýrýz"dedi.

Mezbahalarýn onay almasý için sürecin nasýldeðerlendirileceði konusunda bilgi veren Hayvan Saðlýðý,Yetiþtiriciliði ve Su ürünleri Þube Müdürü Dr.Habip MURUZ"Önce müracaatlar yapýlacak, sonra arkadaþlarýmýzmezbahaya giderek yönetmelik kapsamýndaeksikliklerinizi tespit ederek bir rapor haline getirecek. Burapor sizlerin ne yapmanýz gerektiðini bildirecek. Burapora göre modernizasyon hazýrlayacaksýnýz. Uymakkaydýyla hazýrlayacaðýnýz modernizasyon planý sizin

faaliyetinizi 2013 yýlý sonuna kadar uzatacak. Þu ankonuþtuðumuz hususlar yönetmelikten önce yetki almýþiþletmeler için. Bu durumu hep birlikte iyi bir þekildekullanmalýyýz. Kýsaca Bakanlýðýmýz bir yönetmelikyayýnladý. Bütün mezbahalarýn iþletme onay belgesinin,yani ruhsatýnýn yenilenmesi gerekiyor. 2012 sonuna kadarbunu yenileyecek. Yenileyemeyecekse plan projehazýrlayacak ve kendisine 2013 yýlý sonuna kadar süretanýnacak. 2013 sonuna kadar da yapmazsa iþyerifaaliyetten men edilecektir" dedi.

Toplantý, Veteriner Hekim Mahmut ÇETÝNKAYA"nýnonay iþlemleri prosedürünü ayrýntýlý olarak verdiði sunu ilesona erdi.

MMEEZZBBAAHHAA ÝÝÞÞLLEETTMMEELLEERRÝÝNNEE BBÝÝLLGGÝÝLLEENNDDÝÝRRMMEETTOOPPLLAANNTTIISSII

HHABEER

Gýda Tarým ve Hayvancýlýk Ýl Müdürü Kadir GÜVEN,sertifikalý tohumluk kullanýmýyla verimin % 25 oranýndaarttýrýlabileceðini söyledi.

Kadir GÜVEN konuþmasýnda; sertifikalý tohumlayapýlan ekimlerde % 25 oranýnda daha fazla verim eldeedilebildiðini söyledi. Bakanlýðýn ülke genelinde sertifikalýtohum üretiminin ve kullanýmýnýn artýrýlmasý yönündeçalýþmalarýnýn devam ettiðini de belirten Kadir GÜVEN,Ekim döneminin yaklaþtýðý bugünlerde tüm ÝlçeMüdürlüklerimizde çiftçilere sertifikalý tohumlukkullanýmýnýn yaygýnlaþtýrýlmasý için eðitim çalýþmalarýnýnaraklýksýz sürdürüldüðünü kaydetti.

Güven; Sertifikalý tohumluk üretimi ve kullanýmýkonusunda ülkemizde son yýllarda önemli geliþmelerolduðunu belirterek, Bakanlýðýmýzca çiftçilere sertifikalýtohumluk kullanýmýnda; buðday ve yoncaya 6 TL/da;arpa, tritikale, yulaf ve çavdara 4,5 TL/da; çeltik veyerfýstýðýna 8 TL/da; nohut, kuru fasulye ve mercimeðe 7TL/da; susam, kolza (kanola) ve aspire 4 TL/da; patatesve soyaya 20 TL/da; korunga ve fiðe 3 TL/da desteklemeverildiðini, ayný zamanda sertifikalý tohumluk üretimine dekilo baþýna destekleme yapýldýðýný belirtti.

SSERTÝFÝKKAALI TTOHUUM KKUULLANIMI VVERRÝÝMÝ AARTTTIRIYYORR

2012 yýlý ayçiçeði hasadý sona erdi. Gýda, Tarým veHayvancýlýk Ýl Müdürü Kadir GÜVEN Ýlimizdeki ayçiçeðihasat mevsiminin sona ermesi nedeniyle yaptýðýaçýklamada;

"Vezirköprü, Havza, Ladik ve Bafra ilçelerinde 2012yýlý ayçiçeði hasadýnýn sona erdiðini, 2003 yýlýnda yaklaþýk84.000 dekar alanda 15.114 tonluk üretim varken; 2012yýlýnda yaklaþýk 5000 çiftçi tarafýndan 137.400 dekaralanda 48.000 ton civarý üretimle Türkiye üretiminin %3'ünün gerçekleþtirildiðini söyledi. Dekar baþýna veriminde yýllar itibari ile artýþ göstererek 2012 yýlýnda dekaraortalama 350 Kg. verim alýndýðýný ve ekilen alanlarýntamamýna yakýnýnýn biçerdöverle hasat edildiðini belirtenGÜVEN, biçerdöverle hasatta dane kaybýnýn da yasal sýnýrolan % 1'in altýnda gerçekleþtiðini" ifade etti.

Ýl Müdürü Kadir GÜVEN çiftçimizin ürettiðiayçiçeðini de yaklaþýk 1,50 TL'ye sattýðýný, Bakanlýðýmýzýn2012 yýlý ürünü yaðlýk ayçiçeði üreterek satýþýnýgerçekleþtiren üreticilere kilogram baþýna 24 kuruþdestekleme ödemesi yaptýðýný belirtmiþtir.

23

AAYYÇÇÝÝÇÇEEÐÐÝÝ HHAASSAADDII SSOONNAA EERRDDÝÝ

OMÜ Ziraat Fakültesi öðretim üyesi Prof.Dr. ÜmitSERDAR tarafýndan 2000 yýlýnda Terme Ýlçesi UludereKöyü'nde yerel kestane çeþitleri üzerine Marýguel kestaneçeþidinin aþýlanmasýyla elde edilen fidanlarýn Kestane DalKanserine dayanýklý olduðu, bu çeþidin meyve iriliði vekalitesi yanýnda yerli çeþitlere göre de 30 gün daha erkenhasat edildiði tespit edildi.

Ýl Müdürlüðümüzden Mustafa Rasi Uysal, TufanAydýn ile Terme Ýlçe Müdürü Tuncay Demir, TeknikerYýlmaz Bayram'la birlikte OMU Ziraat Fakültesinden Yard.Doç. Dr. Kadir Ersin Temizel, Arþt. Gör. Burak Akyüz'ün deyürütücülüðünü yaptýðý projenin teknik danýþmaný vekoordinatörü Öðretim Üyesi Ümit SERDAR olmuþtur. Biraçýklama yapan SERDAR; 2000 yýlýnda Yaþar NAS'a aitfýndýk bahçesinde deðiþik noktalarda daðýnýk haldebulunan kestane aðaçlarýna Marýguel çeþidi aþýkalemleriyle kabuk altý deðiþtirme aþýlamasý yaptýklarýný,aþý kalemlerinden geliþen gövde, dal ve sürgünlerdebugüne kadar dal kanserinin görülmemiþ olmasýnýnsevindirici olduðunu ifade ederek, Marýguel çeþidinin dal

kanserine karþý dayanýklý olmasý yanýnda mürekkephastalýðýna da dayanýklý olduðunun tespit edildiðinibelirtmiþtir.

Bahçe sahibi Yaþar NAS ise; verim çaðýnda 20 adetkestane aðacýnýn olduðunu, 15 Eylül' de ilk hasadý yaptýðýaðaçlardan aðaç baþýna ortalama 25 kg verim eldeettiðini ve kestane meyvesinin kilosunu toptan 10 TL' yasattýðýný ifade ederek; " Hesaplarýma göre 20 adetkestane aðacýndan kazandýðým parayý yaklaþýk 7 dekarfýndýk bahçesinden ancak kazanabiliyorum. Üstelikkestane her yýl istikrarlý verim veriyor, alýcý ve pazarproblemi yok, Marýguel çeþidi erkenci olduðu için de dahayüksek fiyatla satýlabiliyor. Baþlangýçta ailem bu iþeinanmýyordu, çünkü köyümüzdeki bütün yerli kestaneaðaçlarý bu kanser denilen hastalýktan dolayý kurumuþtuve meyve vermiyordu, ancak, Ümit SERDAR hocamýzýnüstün gayretleriyle bugünkü sonucu elde ettik " dedi.

Terme Kaymakamý Fahri MERAL yaptýðýaçýklamada: "Kaymakamlýðýmýz ve Ýl Gýda Tarým veHayvancýlýk Ýl Müdürlüðü iþbirliði ile, Terme Ýlçesi'nde DalKanserine Dayanýklý Kestane YetiþtiriciliðininYaygýnlaþtýrýlmasý ve Terme Ýlçesi'nde Aþýlý CevizÜretiminin Yaygýnlaþtýrýlmasý konulu iki ayrý projeyi

uygulamaya koyduk. Ýlçemize baðlý Þuayp Köyü'nde, köytüzel kiþiliðine ait yaklaþýk 58 dekar arazinin 50 dekarýnýbu amaçla deðerlendireceðiz. Kestane ve Cevizyetiþtiriciliðini ürün çeþitlendirmede ve çiftçiye alternatifsunma anlamýnda önemli görüyorum. Þahsým veKaymakamlýðým adýna, emeði geçen herkese teþekkürediyorum" dedi.

Konu hakkýnda açýklamada bulunan Ýl MüdürümüzKadir GÜVEN: "2012 yýlýnda uygulamaya konulan projekapsamýnda; hem Terme Ýlçemiz ve hem de Ýlimiz,Bölgemiz ve Türkiye tarýmý açýsýndan örnek bir çalýþmayürütülmektedir. Zira Karadeniz Bölgesi, Türkiye kestaneüretiminin % 35' ini karþýlýyor, Terme Ýlçesinde ise Ýlimizkestane üretimin % 50' si gerçekleþtiriliyor. Proje kuruluþyerinin Terme Ýlçesi olarak tercih edilmesini bu yönüyle deisabetli görüyorum. Samsun Ýl Özel idaresinin, TermeKaymakamlýðýnýn, Karadeniz Tarýmsal AraþtýrmaEnstitüsü'nün, Terme Gýda Tarým ve Hayvancýlýk ÝlçeMüdürlüðümüzün Terme Ziraat Odasý Baþkanlýðýnýn veilgili köy muhtarlýklarýnýn söz konusu projelere maddi vemanevi baðlamda geniþ katkýlarý mevcut, bu proje güçlüpaydaþlarý olan, arkasýnda güçlü bir kamu iradesibulunan önemli bir proje, gösterdikleri hassasiyet vesaðladýklarý destek nedeniyle ben Sayýn KaymakamýmýzFahri MERAL beye, Prof. Dr. Ümit SERDAR beye, Karadeniztarýmsal Araþtýrma Enstitüsü Müdürü Sayýn Dr. HasanÖZCAN beye ve deðerli personeline, Terme Ziraat OdasýBaþkanýmýz sayýn M. Yetkin KARAMOLLAOÐLU beye,Terme Ýlçe Müdürümüz Tuncay DEMÝR ve emeði geçen ilçepersoneli ile proje yürütücüsü olan kýymetli teknikpersonelimize hususiyetle teþekkür ediyorum. Allah bizleriutandýrmasýn, mahcup etmesin" þeklinde ifade vetemennide bulunmuþtur.

KESTANE YYETÝÞTÝRÝCÝLÝÝÐÝÝ PPROJJESSÝNNDE ÖÖNEEMLLÝÝ GGEELÝÞÞMEELLERHABER

22

24

HABER HHABEER

Çarþamba Kaymakamlýðý Sosyal Yardýmlaþma veDayanýþma Vakfý destekli Kültür Mantarý Üretim Tesisiaçýldý. Açýlýþta bir konuþma yapan Çarþamba Gýda Tarýmve Hayvancýlýk Ýlçe Müdürü Osman AKMAN; "SayýnKaymakamýmýzýn oluru ile Sosyal Dayanýþma Vakfýtarafýndan finanse edilen tesis 120 metrekarelik alanüzerine kurulmuþtur. Buradaki amacýmýz bölgenin kültürmantarý eksiðini gidererek, piyasalarýn ihtiyacýnýkarþýlamaktýr. Son yýllarda ovamýzýn kavak ve fýndýk aðacýçokluðu olmasýný ve ovada üretilen ürünlerin girdimasraflarýnýn yüksek olmasýný düþünürsek atýl þekildekiahýrlarýmýzýn böyle tesisler kurulmasýnýn daha faydalýolabileceðini, Ýlçe ve Ülke ekonomilerine de katkýsýolacaðýný düþünüyoruz. Böyle tesisler kurduk kurmaya dadevam edeceðiz. Bunu bir adým daha ileriye götürerekKaradeniz Bölgesinde Çarþamba'yý mantar ve kompostüretim merkezi haline getirmeyi düþünüyoruz" þeklindekonuþtu.

Çarþamba kaymakamý Caner YILDIZ daÇarþamba'nýn Karadeniz'in en zengin ilçesi olmasýyolunda bir parke taþý daha döþediklerini ve mantarüretim merkezinin Çarþamba'ya hayýrlý olmasýný dileðinidile getirdi. Açýlýþýn ardýndan tesis sahibi Ýrfan TEMÝZ "Tesisimizi 120 metrekarelik bir alan üzerine yaptýk. Bunudaha da geliþtirmek üzere bir üretim odasý dahayapýyoruz. Böylece tesisimiz 180 metrekareye çýkacak.Bunun yanýnda paketleme odamýzý yapýyoruz ve bir soðukhava deposuna sahibiz. Pazarlama konusunda bir sýkýntýyaþamýyoruz bunun aksine üretimi yetiþtiremiyoruz. Butesisi biraz daha geliþtirerek Çarþamba'nýn adýndan sözettirmek istiyoruz" diye konuþtu. Açýlýþa çok sayýda davetlive misafir katýldý.

Ýlimiz 2012 Yýlý Yaðlý Tohumlu Bitkiler, Hububatve Baklagil Destekleme Ödeme Çalýþmalarý, TürkiyeTarým Havzalarý Üretim ve Destekleme Modeline Göre2012 Yýlý Ürünü Yaðlý Tohumlu Bitkiler, Hububat veBaklagil Fark Ödemesi Desteðine iliþkin Bakanlar KuruluKararý Uygulama Tebliði (Teblið No: 2012/42) ve ilgiliGenelgeler doðrultusunda yürütülmektedir.

Konu ile ilgili Uygulama Tebliðinde "Fark ödemesidesteðinden yararlanmak isteyen üreticilerin baþvurubaþlangýç tarihi 01.10.2012, son baþvuru tarihi iseyaðlýk ayçiçeði, soya fasulyesi, kanola ve aspir için01.04.2013, dane mýsýr, buðday, arpa, çavdar, tritikale,yulaf, çeltik, kuru fasulye, nohut ve mercimek için30.04.2013 olarak belirtilmiþtir.

Söz konusu destekleme uygulamalarýkapsamýnda;

1-Prime esas ürün miktarýnýn belirlenmesinde TÜÝK(Türkiye Ýstatistik Kurumu) tarafýndan belirlene il ortalamaverimleri kullanýlacaktýr.

2-2012/3570 sayýlý Bakanlar Kurulu Kararýkapsamýnda; afetler sebebiyle meydana gelen ve tespitiyapýlmýþ ürün kayýplarý olan çiftçilere 2012 Yýlý ÜrünüYaðlý Tohumlu Bitkiler ve Hububat-Baklagil Fark ÖdemesiDesteði ödemelerinden yararlanmak için müracaatetmeleri durumunda, hasar oranýna baðlý olarak eksiködeme yapýlacaktýr.

3-Fark Ödemesi Destekleme Uygulamalarýyla ilgiliteblið ve genelgelerde belirtildiði üzere, MaliyeBakanlýðýna baðlý kuruluþlar ile gerekli koordinasyonsaðlanarak ödemelere esas alým satým belgelerine(müstahsil makbuzu veya fatura) ait toplam tahakkukuyapýlmýþ ve bu toplam tahakkuka karþýlýk gelen stopajvergisi yatýrýlmýþ faturalarýn kontrolü, Bakanlýkçapaylaþýlan belge doðrulama Web adresinden yapýldýktansonra ödemeye esas alýnacaktýr.

Ýlimiz üreticilerinin konu ile ilgili maðduriyetyaþamamasý için, 2012 yýlý fark ödemesi desteðiuygulamalarýnda yapýlan bu deðiþikliklerden (ortalamaverim ve fatura sorgulama) haberdar olmasýgerekmektedir.

ÇÇAARRÞÞAAMMBBAA''DDAA KKÜÜLLTTÜÜRR MMAANNTTAARRIIÜÜRREETTÝÝMM TTEESSÝÝSSÝÝ AAÇÇIILLDDII

22001122 YYIILLII ÜÜRRÜÜNNÜÜ YYAAÐÐLLII TTOOHHUUMMLLUU BBÝÝTTKKÝÝLLEERR,,HHUUBBUUBBAATT VVEE BBAAKKLLAAGGÝÝLL FFAARRKKÖÖDDEEMMEESSÝÝ DDEESSTTEEKKLLEEMMEE

ÇÇAALLIÞÞMMAALLARRII ÝÝLLEE ÝÝLLGGÝÝLLÝÝ UUYYGGUULLAAMMAALLAARRDDAA BBAAZZIIDDEEÐÐÝÝÞÞÝÝKKLLÝÝKKLLEERR YYAAPPIILLDDII

25

26

HABER

27

HHABEER

Birleþmiþ Milletler Gýda ve Tarým Örgütü'nün"Dünya Gýda Günü" olarak kabul ettiði 16 Ekim günüBirleþmiþ Milletlere üye ülkelerde; açlýk, gýda üretimi vetüketimi gibi konularýn incelendiði ve beslenme üzerindedurulduðu bir gün olarak tüm dünyada yer bulmuþtur.

Her yýl bu günde, dünyada açlýkla karþý karþýyaolan ülkelere yapýlan vurgu artýrýlarak; çözüm yollarý,artan dünya nüfusuna karþýn gýda üretimindeki artýþýnnasýl saðlanacaðý ve bu yönde bir bilinç oluþturma gibikonularda bir dizi etkinlik ve toplantýlar düzenlenir,demeçler verilir ve hatta popüler yüzler tarafýndan konuyadikkat çekilir. Her yýl farklý eksenlerde tartýþýlan vegündemde yer bulan bu günle ilgili olarak 2012 yýlýtemasý, gýda güvencesinin iyileþtirilmesi ve açlýðýn ortadankaldýrýlmasýnda kooperatiflerin oynadýðý önemli rol gözönüne alýnarak "Tarým Kooperatifleri: Dünyayý Beslemeninanahtarý" olarak belirlenmiþtir. Ülkemizde de Gýda Tarýmve Hayvancýlýk Bakanlýðý ve tabi ki Samsun ÝlMüdürlüðümüz olarak her yýl her yýl kutlanmakta veönemle üzerinde durulmakta olan bu güne dair GýdaTarým ve Hayvancýlýk Ýl Müdürümüz Kadir Güven þunlarýsöyledi:

"Ýnsanoðlu açlýðý yok edecek ve sürdürülebilirkalkýnmayý geliþtirecek olan gerekli araçlara sahipkenyapýlan araþtýrmalarýn dünyada her 7 kiþiden 1'ininyetersiz beslendiðini göstermesi gerçekten üzücü birdurumdur. Ama dikkatinizi çekerim, bu insanlar yeterikadar üretim yapýlmadýðý için deðil; yoksulluktan dolayý,ticaret politikalarýndan dolayý aç. Yine kýrsal alandayaþayan insanlarýn kendi gýdalarýný çok az bir yatýrýmla,

az bir gayretle üretebilecekleri sistem kurulmadýðýndandolayý açlýk var dünyada.. Öte yandan, böyle bir tablonuniçinde 1 milyar 900 milyon insanýn da aþýrý beslenmedendolayý saðlýk sorunu yaþamasý bir o kadardüþündürücüdür. Peki, bu konuda Tarým camiasý olaraküzerimize düþenler nelerdir? Ýþte cevap; bu konuda bütündiðer sektörlerden daha fazla iþ, bizlerin yani TarýmCamiasýnýn üzerine düþmektedir. Tarýmda ilerlemekaydedilmesi, birim alandan üretim artýþý saðlanmasý vedaha fazla gýda üretimi ile kendi nüfusumuzubeslemekten baþka açlýk konusunda dünyada bir þeyleryapabilmemiz de mümkündür. Fakat bir diðer gerçek deaçlýk sýkýntýsýyla karþý karþýya olan ülkelere yapýlan gýdayardýmlarýnýn acil müdahale olmaktan öte gitmediði vegerçek bir çözüm olmadýðýdýr. Bugün bu konudaki engenel kabul; geliþmiþ ülkelerin bir yandan kendi tarým vegýda yatýrýmlarýný gözden geçirerek iyileþtirmeleri, diðeryandan geliþmemiþ olan ülkelerdeki yatýrýmlarýdesteklemeleridir. Böylelikle, bu ülke halklarýna balýkyemeði deðil, balýk tutmayý öðretebileceklerdir. Türkiyeolarak son yýllarda devletimizin Somali ve benzer açlýksýkýntýsý çeken ülkelerdeki bu tür yatýrýmlarý da en az gýdayardýmlarý kadar dikkat çekicidir. Gerek sulama alt yapýsýve gerekse de tarýmsal üretimle ilgili tüm altyapýnýn ilgilifirmalarýmýzca saðlanmasý, yardým ve iþbirliðikonularýnda Türkiye örnek bir tavýr sergilemiþtir.Temennimiz, buralardaki insanlarý doyurabilecek gýdaüretiminin, yine bu insanlarca gerçekleþtirilebileceði birsistemin var edilmesidir. Konuþmama son verirken; savaþ,kaza ve felaketlerin canlar aldýðý günümüz þartlarýnda enazýndan açlýktan kimsenin ölmediði bir daha yaþanabilirdünya dilerim, Dünya Gýda Günü'nüz kutlu olsun."

2012 Yýlý Temmuz- Aðustos- Eylül aylarýnýkapsayan 3. Dönem Bilgi Alýþ Veriþ Toplantýsý, 16 Ekim2012 tarihinde Ýl Müdürlüðümüz Toplantý Salonundagerçekleþtirilmiþtir.

Toplantýya, Ýl Müdürümüz Kadir GÜVEN, Ýl MüdürYardýmcýsý Ýsmail DEMÝR, Þube Müdürleri, Ýlçe Müdürleri,Karadeniz Tarýmsal Araþtýrma Enstitüsü Müdürlüðü'ndenkonu uzmanlarý ve Ýl/ Ýlçe Müdürlüklerimizden ilgili teknikelemanlarý katýlým saðladý.

Açýlýþ konuþmasýný yapan Ýl Müdürümüz KadirGÜVEN; Bilgi Alýþveriþ Toplantýlarýnýn, kurumsalçalýþmalarýn sergilendiði, deðerlendirildiði, sorunlarýntartýþýldýðý ve çözüm yollarýnýn arandýðý önemliplatformlardan biri olduðunu ifade ederek, butoplantýlarýn önemini vurgulamýþtýr. Kadir GÜVEN yaptýðýkonuþmada " Þüphesiz ki tarým çok önemli bir sektör, busektörün pek çok aktörü var. Ancak, Ýl ve Ýlçe Müdürlükleriolarak bizim rolümüz, sorumluluðumuz ve fonksiyonumuzdaha farklý. Samsun Ýl Müdürlüðü'ndeki görevime duhulettiðim tarihten itibaren önceki birikimleri de dikkatealarak, Samsun tarýmýnýn beklentilerini karþýlayacak

stratejik hedefler belirledik. Ýlçelerimizin hizmet binalarý,personel durumu, bütçe ihtiyaçlarý da dahil her türlüsorunlarýna çözüm bulma ve beklentilerini karþýlamadadaha titiz davranýyoruz. Þüphesiz ki bütün bunlarý birlikteyapýyoruz ve yapacaðýz, bu toplantýlarýn verimli ve etkingerçekleþmesi için ortak aklý kullanmak durumundayýz."dedi.

Akabinde, toplantý programýnda yer alan akýþnagöre Þube Müdürleri tarafýndan, Þubelerinin faaliyetleri ilealakalý sunum ve anlatým yapýldý. Toplantýda; 2012 YýlýTemmuz-Aðustus aylarýnda yaþanan doðal afetler verafetlerle ilgili hasar tespit çalýþmalarý, Ýl Yayým Programlarýkapsamýndaki gerçekleþmeler ile Kýrsal KalkýnmaYatýrýmlarýnýn Desteklenmesi Projesi kapsamýnda yer alançalýþmala