Międzynarodowy Trybunał Karny - Statut Rzymski

708

RZYMSKI STATUT MI¢DZYNARODOWEGO TRYBUNA¸U KARNEGO

sporzàdzony w Rzymie dnia 17 lipca 1998 r.

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

podaje do powszechnej wiadomoÊci:

W dniu 17 lipca 1998 r. zosta∏ przyj´ty Rzymski Statut Mi´dzynarodowego Trybuna∏u Karnego, w nast´pujàcymbrzmieniu:

Przek∏ad

RZYMSKI STATUT MI¢DZYNARODOWEGOTRYBUNA¸U KARNEGO

PREAMBU¸A

Paƒstwa-Strony niniejszego statutu,

Êwiadome, i˝ wszyscy ludzie sà po∏àczeni wspól-nymi wi´zami, ˝e ich kultury tworzà wspólne dziedzic-two, oraz zaniepokojeni, i˝ ta delikatna mozaika mo˝ew ka˝dej chwili zostaç zniszczona,

pami´tajàc, i˝ w mijajàcym wieku miliony dzieci,kobiet i m´˝czyzn by∏y ofiarami niewyobra˝alnychokrucieƒstw, które g∏´boko poruszy∏y sumienie ludzko-Êci,

uznajàc, i˝ tego typu powa˝ne zbrodnie zagra˝ajàpokojowi, bezpieczeƒstwu i pomyÊlnoÊci Êwiata,

potwierdzajàc, i˝ najpowa˝niejsze zbrodnie wagimi´dzynarodowej nie mogà pozostaç bezkarne oraz ˝eich skuteczne Êciganie musi zostaç zapewnione po-przez podjćie odpowiednich dzia∏aƒ zarówno przezposzczególne paƒstwa, jak i poprzez wzmocnieniewspó∏pracy mi´dzynarodowej,

zdecydowane, by po∏o˝yç kres bezkarnoÊcisprawców tych zbrodni i w ten sposób przyczyniç si´do zapobie˝enia ich pope∏nianiu,

przypominajàc, i˝ obowiàzkiem ka˝dego Paƒstwajest wykonywanie jurysdykcji karnej w stosunku doosób odpowiedzialnych za zbrodnie mi´dzynarodowe,

potwierdzajàc cele i zasady Karty Narodów Zjed-noczonych, a w szczególnoÊci zasad´ powstrzymywa-nia si´ przez ka˝de paƒstwo od groêby u˝ycia si∏y lub jeju˝ycia przeciwko ca∏oÊci terytorialnej lub niezawis∏oÊcipolitycznej któregokolwiek paƒstwa, jak i w inny spo-sób niezgodny z celami Narodów Zjednoczonych,

podkreÊlajàc, i˝ ̋ adne z postanowieƒ niniejszegoStatutu nie mo˝e byç traktowane jako upowa˝nieniedla któregokolwiek Paƒstwa-Strony do interweniowa-nia w konflikt zbrojny lub w wewn´trzne sprawy jakie-gokolwiek paƒstwa,

zdecydowane, ze wzgl´du na powy˝sze cele orazdla dobra obecnych i przysz∏ych pokoleƒ, utworzyç nie-zale˝ny sta∏y Mi´dzynarodowy Trybuna∏ Karny zwiàza-ny z systemem Narodów Zjednoczonych, posiadajàcyjurysdykcj´ w stosunku do najpowa˝niejszych zbrodniwagi mi´dzynarodowej,

podkreÊlajàc, i˝ Mi´dzynarodowy Trybuna∏ Karnyutworzony na podstawie niniejszego statutu ma cha-rakter komplementarny w stosunku do krajowych sys-temów wymiaru sprawiedliwoÊci w sprawach karnych,

postanawiajàc zagwarantowaç trwa∏e poszano-wanie sprawiedliwoÊci mi´dzynarodowej i jej realizacj´,

uzgodni∏y, co nast´puje:

CZ¢Âå I. UTWORZENIE TRYBUNA¸U

Artyku∏ 1

Trybuna∏

Niniejszym tworzy si´ Mi´dzynarodowy Trybuna∏Karny (zwany dalej „Trybuna∏em”). Trybuna∏ jest insty-tucjà sta∏à i jest on w∏adny wykonywaç jurysdykcj´ wo-bec osób, które dopuÊci∏y si´ najpowa˝niejszychzbrodni wagi mi´dzynarodowej, wymienionych w ni-niejszym statucie. Trybuna∏ ma charakter komplemen-tarny w stosunku do krajowych systemów wymiarusprawiedliwoÊci w sprawach karnych. Jurysdykcjai dzia∏alnoÊç Trybuna∏u uregulowane sà postanowie-niami niniejszego statutu.

Artyku∏ 2

Stosunki pomi´dzy Trybuna∏ema Narodami Zjednoczonymi

Stosunki pomi´dzy Trybuna∏em a Narodami Zjed-noczonymi sà regulowane w oparciu o umow´ za-twierdzonà przez Zgromadzenie Paƒstw-Stron niniej-szego statutu, a nast´pnie zawartà przez Prezesa Try-buna∏u w jego imieniu.

Artyku∏ 3

Siedziba Trybuna∏u

1. Siedzibà Trybuna∏u ustanawia si´ Hag´ w Holan-dii („Paƒstwo przyjmujàce”).

2. Trybuna∏ zawiera porozumienie w sprawie g∏ów-nej siedziby z Paƒstwem przyjmujàcym. Porozumienie tozawierane jest przez Prezesa Trybuna∏u w jego imieniu,po zatwierdzeniu przez Zgromadzenie Paƒstw-Stron.

3. Na podstawie niniejszego statutu Trybuna∏ mo˝eustanowiç swojà siedzib´ gdzie indziej, je˝eli uzna to zapo˝àdane.

Artyku∏ 4

Status prawny i uprawnienia Trybuna∏u

1. Trybuna∏ posiada mi´dzynarodowà osobowoÊçprawnà. Trybuna∏ posiada równie˝ zdolnoÊç prawnàw zakresie koniecznym do wykonywania swych funkcjii realizowania swoich celów.

2. Trybuna∏ mo˝e wykonywaç swoje funkcjei uprawnienia przewidziane w niniejszym statucie naterytorium ka˝dego Paƒstwa-Strony oraz — na podsta-wie specjalnej umowy — na terytorium jakiegokolwiekinnego paƒstwa.

CZ¢Âå II. JURYSDYKCJA, DOPUSZCZALNOÂåORAZ PRAWO W¸AÂCIWE

Artyku∏ 5

Przest´pstwa obj´te jurysdykcjà Trybuna∏u

1. Jurysdykcja Trybuna∏u jest ograniczona do naj-powa˝niejszych zbrodni wagi mi´dzynarodowej. Ju-rysdykcja Trybuna∏u na podstawie niniejszego statutuobejmuje nast´pujàce zbrodnie:

(a) zbrodni´ ludobójstwa;

(b) zbrodnie przeciwko ludzkoÊci;

(c) zbrodnie wojenne;

(d) zbrodni´ agresji.

2. Trybuna∏ wykonuje jurysdykcj´ w odniesieniu dozbrodni agresji, gdy tylko zostanie przyj´te postanowie-nie zgodnie z artyku∏ami 121 i 123 definiujàce t´ zbrod-ni´ oraz okreÊlajàce warunki wykonywania przez Trybu-na∏ jurysdykcji w odniesieniu do tej zbrodni. Powy˝szepostanowienie powinno byç zgodne z odpowiednimipostanowieniami Karty Narodów Zjednoczonych.

Artyku∏ 6

Ludobójstwo

Dla celów niniejszego statutu „ludobójstwo” ozna-cza którykolwiek z nast´pujàcych czynów, dokonanyz zamiarem zniszczenia w ca∏oÊci lub cz´Êci grupy na-rodowej, etnicznej, rasowej lub religijnej, takich jak:

(a) zabójstwo cz∏onków grupy;

(b) spowodowanie powa˝nego uszkodzenia cia∏a lubrozstroju zdrowia psychicznego cz∏onków grupy;

(c) rozmyÊlne stworzenie dla grupy warunków ˝ycia,obliczonych na spowodowanie jej ca∏kowitego lubcz´Êciowego zniszczenia fizycznego;

(d) stosowanie Êrodków, które majà na celu wstrzy-manie urodzin w obr´bie grupy;

(e) przymusowe przekazywanie dzieci cz∏onków gru-py do innej grupy.

Artyku∏ 7

Zbrodnie przeciwko ludzkoÊci

1. Dla celów niniejszego statutu „zbrodnia przeciw-ko ludzkoÊci” oznacza którykolwiek z nast´pujàcychczynów, pope∏niony w ramach rozleg∏ego lub systema-tycznego, Êwiadomego ataku skierowanego przeciwkoludnoÊci cywilnej:

(a) zabójstwo;

(b) eksterminacja;

(c) niewolnictwo;

(d) deportacja lub przymusowe przemieszczanie lud-noÊci;

Dziennik Ustaw Nr 78 — 5046 — Poz. 708

(e) uwi´zienie lub inne dotkliwe pozbawienie wolno-Êci fizycznej z naruszeniem podstawowych regu∏prawa mi´dzynarodowego;

(f) tortury;

(g) zgwa∏cenie, niewolnictwo seksualne, przymuso-wa prostytucja, wymuszona cià˝a, przymusowasterylizacja oraz jakiekolwiek inne formy przemo-cy seksualnej porównywalnej wagi;

(h) przeÊladowanie jakiejkowiek mo˝liwej do zidenty-fikowania grupy lub zbiorowoÊci z powodów poli-tycznych, rasowych, narodowych, etnicznych, kul-turowych, religijnych, p∏ci (gender) w rozumieniuust´pu 3 lub z innych powodów powszechnieuznanych za niedopuszczalne na podstawie prawami´dzynarodowego, w zwiàzku z jakimkolwiekczynem, do którego odnosi si´ niniejszy ust´p, lubz jakàkolwiek zbrodnià obj´tà jurysdykcjà Trybu-na∏u;

(i) wymuszone zaginićia osób;

(j) zbrodnia apartheidu;

(k) inne nieludzkie czyny o podobnym charakterze ce-lowo powodujàce ogromne cierpienie lub powa˝-ne uszkodzenie cia∏a albo zdrowia psychicznegolub fizycznego.

2. W rozumieniu ust´pu 1:

(a) „atak skierowany przeciwko ludnoÊci cywilnej”oznacza sposób dzia∏ania, polegajàcy na wielo-krotnym dopuszczaniu si´ czynów opisanychw ust´pie 1 skierowanych przeciwko ludnoÊci cy-wilnej, podj´ty stosownie do lub dla wsparcia po-lityki paƒstwowej lub organizacyjnej zak∏adajàcejdokonanie takiego ataku;

(b) „eksterminacja” obejmuje celowe stworzenie ta-kich warunków ˝ycia, inter alia, pozbawienie do-st´pu do jedzenia i opieki medycznej, które sà ob-liczone na wyniszczenie cz´Êci ludnoÊci;

(c) „niewolnictwo” oznacza realizowanie niektórychlub wszystkich uprawnieƒ zwiàzanych z prawemw∏asnoÊci w stosunku do cz∏owieka oraz obejmujerealizacj´ tych uprawnieƒ w zakresie handlu ludê-mi, a w szczególnoÊci kobietami i dzieçmi;

(d) „deportacja lub przymusowe przemieszczanie lud-noÊci” oznacza zmuszenie ludzi do zmiany ichzgodnego z prawem miejsca zamieszkania po∏à-czone z wydaleniem lub innymi przymusowymidzia∏aniami, bez podstawy w prawie mi´dzynaro-dowym;

(e) „tortury” oznaczajà celowe zadawanie dotkliwegobólu lub cierpienia, fizycznego bàdê psychiczne-go, jakiejkolwiek osobie b´dàcej pod opiekà lubpod kontrolà oskar˝onego; termin ten nie obejmu-je bólu i cierpienia wynikajàcych jedynie ze zgod-nych z prawem sankcji, nieod∏àcznie zwiàzanychz tymi sankcjami lub wywo∏anych przez nie przy-padkowo;

(f) „wymuszona cià˝a” oznacza bezprawne uwi´zie-nie kobiety, której zajÊcie w cià˝´ nastàpi∏o na sku-tek przemocy, z zamiarem wp∏ynićia na sk∏ad et-niczny jakiejkolwiek grupy ludnoÊci lub dokonaniainnych powa˝nych naruszeƒ prawa mi´dzynarodo-wego; niniejsza definicja w ˝adnym razie nie mo˝ebyç rozumiana jako naruszajàca prawo krajowe do-tyczàce cià˝y;

(g) „przeÊladowanie” oznacza celowe i dotkliwe,sprzeczne z prawem mi´dzynarodowym, pozba-wianie podstawowych praw jakiejkolwiek grupylub wspólnoty z powodu jej to˝samoÊci;

(h) „zbrodnia apartheidu” oznacza niehumanitarnedzia∏ania o charakterze podobnym do opisanychw ust´pie 1, dokonane w ramach zinstytucjonali-zowanego ustroju ukierunkowanego na systema-tyczny ucisk oraz przewag´ jednej grupy rasowejnad jakàkolwiek innà grupà lub grupami rasowy-mi oraz dokonane w zamiarze utrzymania tegoustroju;

(i) „wymuszone zaginićia osób” oznaczajà zatrzyma-nie, aresztowanie lub porwanie osób przez Paƒ-stwo lub organizacj´ politycznà lub z ich upowa˝-nienia, przy ich poparciu lub milczàcej zgodzie,a nast´pnie odmow´ przyznania faktu tego pozba-wienia wolnoÊci lub odmow´ przekazania informa-cji dotyczàcych losu i miejsca pobytu tych ludzi,z zamiarem pozbawienia ich ochrony prawnejprzez d∏u˝szy okres czasu.

3. Dla celów niniejszego statutu przyjmuje si´, ˝epojćie „p∏eç” (gender) odnosi si´ do dwóch p∏ci: m´-skiej i ˝eƒskiej w kontekÊcie spo∏ecznym. Pojćie„p∏eç” (gender) nie ma ˝adnego innego znaczenia odwskazanego powy˝ej.

Artyku∏ 8

Zbrodnie wojenne

1. Trybuna∏ posiada jurysdykcj´ w odniesieniu dozbrodni wojennych, w szczególnoÊci pope∏nionychw ramach realizacji planu lub polityki albo kiedy zbrod-nie te sà pope∏niane na szerokà skal´.

2. Dla celów niniejszego statutu „zbrodnie wojen-ne” oznaczajà:

(a) powa˝ne naruszenia Konwencji Genewskich z dnia12 sierpnia 1949 r., mianowicie jakiekolwiek z wy-mienionych poni˝ej dzia∏aƒ skierowanych przeciw-ko ludziom lub dobrom chronionym na podstawiepostanowieƒ odpowiedniej Konwencji Genewskiej:

(i) zamierzone zabójstwo;

(ii) tortury lub nieludzkie traktowanie, w tym eks-perymenty biologiczne;

(iii) umyÊlne sprawianie wielkich cierpieƒ alboci´˝kich uszkodzeƒ cia∏a i zdrowia;

(iv) powa˝ne zniszczenia i przyw∏aszczania mie-nia, nieusprawiedliwione koniecznoÊcià woj-


skowà i dokonywane bezprawnie i samowol-nie;

(v) zmuszanie jeƒców wojennych lub innychchronionych osób do s∏u˝by w si∏ach zbroj-nych mocarstwa nieprzyjacielskiego;

(vi) umyÊlne pozbawianie jeƒców wojennych lubinnych chronionych osób prawa do rzetelnegoprocesu prowadzonego w normalnym trybie;

(vii) bezprawna deportacja lub przesiedlenie albobezprawne pozbawianie wolnoÊci;

(viii) branie zak∏adników;

(b) inne powa˝ne naruszenia praw i zwyczajów prawami´dzynarodowego majàcych zastosowanie dokonfliktów zbrojnych o mi´dzynarodowym cha-rakterze, mianowicie:

(i) zamierzone kierowanie ataków przeciwkoludnoÊci cywilnej lub osobom cywilnymniebioràcym bezpoÊredniego udzia∏u w dzia-∏aniach wojennych;

(ii) zamierzone kierowanie ataków na obiektycywilne, czyli obiekty nieb´dàce celami woj-skowymi;

(iii) zamierzone kierowanie ataków na personel,instalacje, materia∏y, oddzia∏y lub pojazdyzwiàzane z pomocà humanitarnà lub misja-mi pokojowymi dzia∏ajàcymi w oparciuo Kart´ Narodów Zjednoczonych tak d∏ugo,jak sà one uprawnione do ochrony przys∏u-gujàcej osobom cywilnym i obiektom cywil-nym na podstawie mi´dzynarodowego pra-wa konfliktów zbrojnych;

(iv) zamierzone przeprowadzanie ataku ze Êwia-domoÊcià, i˝ atak ten spowoduje przypadko-wà utrat´ ˝ycia lub zranienie osób cywilnychlub szkod´ w obiektach cywilnych, lub rozle-g∏à, d∏ugotrwa∏à i powa˝nà szkod´ w Êrodo-wisku naturalnym, które by∏yby wyraênienadmierne w stosunku do konkretnej, bez-poÊredniej i ca∏kowitej spodziewanej korzy-Êci wojskowej;

(v) atakowanie lub bombardowanie, przy u˝yciujakichkolwiek Êrodków, bezbronnych miast,wsi, domów mieszkalnych i budowli nieb´-dàcych celami wojskowymi;

(vi) zabijanie lub ranienie nieprzyjaciela, któryz∏o˝ywszy broƒ lub nie majàc ju˝ Êrodkówobrony, zda∏ si´ na ∏ask´;

(vii) bezpodstawne u˝ywanie flagi rozjemczej lubsztandaru, lub oznak wojskowych i mundurunieprzyjaciela, lub Organizacji NarodówZjednoczonych, jak równie˝ oznak rozró˝nia-jàcych, ustanowionych przez Konwencje Ge-newskie, skutkujàce Êmiercià lub powa˝nymzranieniem osoby;

(viii) przesiedlanie, bezpoÊrednio lub poÊrednio,przez mocarstwo okupujàce cz´Êci w∏asnejludnoÊci cywilnej na terytorium okupowane

lub deportacja albo przesiedlanie ca∏oÊci lubcz´Êci ludnoÊci cywilnej zamieszka∏ej na te-rytorium okupowanym w ramach tego tery-torium lub poza nie;

(ix) zamierzone kierowanie ataków na budynkiprzeznaczone na cele religijne, edukacyjne,artystyczne, naukowe lub charytatywne, po-mniki historyczne, szpitale oraz miejsca,gdzie gromadzeni sà ranni i chorzy, pod wa-runkiem ˝e nie sà one celami wojskowymi;

(x) poddawanie osób, które sà pod w∏adzà stro-ny przeciwnej, okaleczeniom fizycznym lubwszelkiego rodzaju eksperymentom me-dycznym lub naukowym, które nie sà uspra-wiedliwione leczeniem medycznym, stoma-tologicznym lub szpitalnym tej osoby aniprowadzone w jej interesie, a które powodu-jà Êmierç lub powa˝ne zagro˝enie zdrowiatej osoby lub osób;

(xi) podst´pne zabijanie lub ranienie osób nale-˝àcych do ludnoÊci lub wojsk nieprzyjaciela;

(xii) og∏aszanie, ˝e nikomu nie b´dzie darowane˝ycie;

(xiii) niszczenie lub zagarnianie w∏asnoÊci nie-przyjaciela, z wyjàtkiem przypadków, gdy ta-kiego zniszczenia lub zagarnićia wymagakoniecznoÊç wojenna;

(xiv) og∏aszanie praw i roszczeƒ obywateli stronyprzeciwnej za wygas∏e, zawieszone lub nie-dopuszczalne do dochodzenia przed sàdem;

(xv) zmuszanie obywateli strony przeciwnej douczestnictwa w dzia∏aniach wojennych skie-rowanych przeciwko ich krajowi, nawet gdypozostawali oni w s∏u˝bie strony wojujàcejprzed rozpoczćiem wojny;

(xvi) wydawanie na ∏up miast lub miejsc, nawetzdobytych szturmem;

(xvii) u˝ywanie trucizny lub zatrutej broni;

(xviii) u˝ywanie gazów duszàcych, trujàcych lub in-nych oraz wszelkich podobnych cieczy, ma-teria∏ów i urzàdzeƒ;

(xix) stosowanie pocisków, które z ∏atwoÊcià roz-szerzajà si´ lub sp∏aszczajà w ciele cz∏owieka,takich jak pociski z twardà ∏uskà, która nie po-krywa w ca∏oÊci rdzenia lub jest ponacinana;

(xx) stosowanie broni, pocisków i materia∏óworaz sposobów prowadzenia wojny, którez natury rzeczy powodujà zb´dne szkody lubnadmierne cierpienie lub które ze swej isto-ty stanowià naruszanie mi´dzynarodowegoprawa konfliktów zbrojnych, pod warunkiem˝e taka broƒ, pociski i materia∏y, a tak˝e spo-soby prowadzenia wojny sà obj´te ca∏kowi-tym zakazem i sà wymienione w aneksie doniniejszego statutu w wyniku poprawki przy-j´tej zgodnie z odpowiednimi postanowie-niami artyku∏ów 121 i 123;


(xxi) dopuszczanie si´ zamachów na godnoÊçosobistà, a w szczególnoÊci poni˝ajàce i upo-karzajàce traktowanie;

(xxii) dopuszczanie si´ zgwa∏cenia, niewolnictwaseksualnego, przymusowej prostytucji, wy-muszonej cià˝y w rozumieniu artyku∏u 7ust´p 2 (f), przymusowej sterylizacji oraz in-nych form przemocy seksualnej równie˝ sta-nowiàcych powa˝ne naruszenie KonwencjiGenewskich;

(xxiii) u˝ywanie osób cywilnych lub innych chro-nionych osób do ochraniania swojà obecno-Êcià punktów, obszarów lub si∏ wojskowychprzed dzia∏aniami wojskowymi;

(xxiv) zamierzone kierowanie ataków na budynki,materia∏y, oddzia∏y medyczne i Êrodki trans-portu oraz personel u˝ywajàcy znaków od-ró˝niajàcych ustanowionych przez Konwen-cje Genewskie zgodnie z prawem mi´dzyna-rodowym;

(xxv) zamierzone g∏odzenie osób cywilnych jakometoda prowadzenia dzia∏aƒ wojennych po-przez pozbawianie tych osób Êrodków nie-zb´dnych do ˝ycia, w tym umyÊlne pozba-wianie racji ˝ywnoÊciowych przewidzianychw Konwencjach Genewskich;

(xxvi) wcielanie lub werbowanie dzieci poni˝ejpi´tnastego roku ˝ycia do narodowych si∏zbrojnych lub faktyczne u˝ywanie ich w dzia-∏aniach zbrojnych;

(c) w przypadku wybuchu konfliktu zbrojnego niema-jàcego charakteru mi´dzynarodowego, powa˝nenaruszenia artyku∏u 3, wspólnego dla czterechKonwencji Genewskich, mianowicie nast´pujàceczyny pope∏nione wobec osób niebioràcych bez-poÊredniego udzia∏u w dzia∏aniach wojennych,w∏àcznie z cz∏onkami si∏ zbrojnych, którzy z∏o˝ylibroƒ, oraz osób wy∏àczonych z walki na skutekchoroby, ran, pozbawienia wolnoÊci lub z jakiego-kolwiek innego powodu:

(i) zamachy na ˝ycie i nietykalnoÊç cielesnà,a w szczególnoÊci zabójstwa we wszelkiej po-staci, okaleczenia, okrutne traktowanie i tortury;

(ii) zamachy na godnoÊç osobistà, a w szczególno-Êci poni˝ajàce i upokarzajàce traktowanie;

(iii) branie zak∏adników;

(iv) skazywanie i wykonywanie egzekucji bezuprzedniego wyroku, wydanego przez nale˝y-cie ukonstytuowany sàd dajàcy gwarancje pro-cesowe powszechnie uznane za niezb´dne;

(d) ust´p 2(c) ma zastosowanie do konfliktów zbroj-nych, które nie majà charakteru mi´dzynarodowe-go; nie ma wić zastosowania do wewn´trznychzamieszek i napi´ç, takich jak bunty oraz odizolo-wane i sporadyczne akty przemocy lub inne dzia-∏ania o podobnym charakterze;

(e) inne powa˝ne naruszenia praw i zwyczajów w ob-r´bie ustalonych ram prawa mi´dzynarodowego

majàcych zastosowanie do konfliktów zbrojnych,które nie majà charakteru mi´dzynarodowego,mianowicie:

(i) zamierzone kierowanie ataków przeciwko lud-noÊci cywilnej lub osobom cywilnym niebio-ràcym bezpoÊredniego udzia∏u w dzia∏aniachwojennych;

(ii) zamierzone kierowanie ataków na budynki,materia∏y, oddzia∏y medyczne i Êrodki trans-portu oraz personel u˝ywajàcy znaków odró˝-niajàcych ustanowionych przez KonwencjeGenewskie zgodnie z prawem mi´dzynarodo-wym;

(iii) zamierzone kierowanie ataków na personel,instalacje, materia∏y, oddzia∏y lub pojazdyzwiàzane z pomocà z humanitarnà lub misja-mi pokojowymi dzia∏ajàcymi w oparciu o Kar-t´ Narodów Zjednoczonych tak d∏ugo, jak sàone uprawnione do ochrony przys∏ugujàcejosobom cywilnym i obiektom cywilnym napodstawie mi´dzynarodowego prawa konflik-tów zbrojnych;

(iv) zamierzone kierowanie ataków na budynkiprzeznaczone na cele religijne, edukacyjne,artystyczne, naukowe lub charytatywne, po-mniki historyczne, szpitale oraz miejsca, gdziegromadzeni sà ranni i chorzy, pod warunkiem˝e nie sà one celami wojskowymi;

(v) wydawanie na ∏up miast lub miejsc, nawetzdobytych szturmem;

(vi) dopuszczanie si´ zgwa∏cenia, niewolnictwaseksualnego, przymusowej prostytucji, wymu-szonej cià˝y w rozumieniu artyku∏u 7ust´p 2(f), przymusowej sterylizacji oraz in-nych form przemocy seksualnej równie˝ stano-wiàcych powa˝ne naruszenie artyku∏u 3 wspól-nego czterem Konwencjom Genewskim;

(vii) wcielanie lub werbowanie dzieci poni˝ej pi´t-nastego roku ̋ ycia do si∏ zbrojnych lub u˝ywa-nie ich w dzia∏aniach zbrojnych;

(viii) zarzàdzanie przesiedleƒ ludnoÊci cywilnejz powodów zwiàzanych z konfliktem zbroj-nym, chyba ˝e wymaga tego potrzeba zapew-nienia bezpieczeƒstwa ludnoÊci cywilnej lubjest to podyktowane koniecznoÊcià wojskowà;

(ix) podst´pne zabijanie lub ranienie walczàcegonieprzyjaciela;

(x) og∏aszanie, ˝e nikomu nie b´dzie darowane˝ycie;

(xi) poddawanie osób, które sà pod w∏adzà stronyprzeciwnej, okaleczeniom fizycznym lubwszelkiego rodzaju eksperymentom medycz-nym lub naukowym, które nie sà usprawiedli-wione leczeniem medycznym, stomatologicz-nym lub szpitalnym tej osoby ani prowadzonew jej interesie, a które powodujà Êmierç lubpowa˝ne zagro˝enie zdrowia tej osoby lubosób;


(xii) niszczenie lub zagarnianie w∏asnoÊci nieprzy-jaciela, z wyjàtkiem przypadków, gdy takiegozniszczenia lub zagarnićia wymaga koniecz-noÊç wojenna;

(f) ust´p 2(e) ma zastosowanie do konfliktów zbroj-nych, które nie majà charakteru mi´dzynarodowe-go; nie ma wić zastosowania do wewn´trznychzamieszek i napi´ç, takich jak bunty oraz odizolo-wane i sporadyczne akty przemocy lub inne dzia∏a-nia o podobnym charakterze; ma natomiast zasto-sowanie do konfliktów zbrojnych, majàcych miej-sce na terytorium paƒstwa, gdzie toczy si´ przed∏u-˝ajàcy si´ konflikt zbrojny mi´dzy w∏adzami paƒ-stwowymi a zorganizowanymi, zbrojnymi ugrupo-waniami lub pomi´dzy takimi ugrupowaniami.

3. ˚adne z postanowieƒ ust´pu 2 (c) i (e) nie wp∏y-wa na odpowiedzialnoÊç Rzàdu za utrzymanie lub przy-wrócenie prawa i porzàdku w paƒstwie oraz obron´jednoÊci i integralnoÊci terytorialnej paƒstwa przy u˝y-ciu usprawiedliwionych Êrodków.

Artyku∏ 9

Elementy Definicji Zbrodni

1. Elementy Definicji Zbrodni stanowià pomoc dlaTrybuna∏u w interpretacji i stosowaniu artyku∏u 6, 7 i 8.Przyjmowane sà wi´kszoÊcià dwóch trzecich g∏osówcz∏onków Zgromadzenia Paƒstw-Stron.

2. Poprawki do Elementów Definicji Zbrodni mogàzostaç zg∏oszone przez:

(a) Ka˝de Paƒstwo-Stron´;

(b) s´dziów, o ile za poprawkà opowiedzia∏a si´ bez-wzgl´dna wi´kszoÊç spoÊród nich;

(c) Prokuratora.

Poprawki przyjmuje Zgromadzenie Paƒstw-Stron wi´k-szoÊcià dwóch trzecich g∏osów.

3. Elementy Definicji Zbrodni i poprawki do nichpowinny byç zgodne z niniejszym statutem.

Artyku∏ 10

˚adne z postanowieƒ niniejszej cz´Êci nie mo˝e byçinterpretowane jako ograniczajàce lub naruszajàcew jakikolwiek sposób istniejàce i rozwijajàce si´ zasa-dy prawa mi´dzynarodowego dla celów innych ni˝ ni-niejszy statut.

Artyku∏ 11

Jurysdykcja ratione temporis

1. Jurysdykcjà Trybuna∏u obj´te sà wy∏àczniezbrodnie pope∏nione po wejÊciu w ˝ycie niniejszegostatutu.

2. Je˝eli paƒstwo stanie si´ Stronà statutu po jegowejÊciu w ˝ycie, Trybuna∏ mo˝e wykonywaç swojà ju-

rysdykcj´ jedynie w odniesieniu do zbrodni pope∏nio-nych po wejÊciu w ˝ycie statutu w stosunku do tegopaƒstwa, chyba ˝e paƒstwo to z∏o˝y∏o deklaracj´ napodstawie artyku∏u 12 ust´p 3.

Artyku∏ 12

Przes∏anki wykonywania jurysdykcji

1. Paƒstwo, które staje si´ Stronà statutu, uznajetym samym jurysdykcj´ Trybuna∏u w odniesieniu dozbrodni wymienionych w artykule 5.

2. W przypadku okreÊlonym w artykule 13 punk-cie (a) lub (c), Trybuna∏ mo˝e wykonywaç jurysdykcj´,je˝eli jedno lub wićej spoÊród nast´pujàcych paƒstwjest Paƒstwem-Stronà niniejszego statutu lub uzna∏ojurysdykcj´ Trybuna∏u w trybie wskazanym w ust´pie 3:

(a) Paƒstwo, na terytorium którego zosta∏ pope∏nionyczyn, lub — je˝eli zbrodnia zosta∏a pope∏niona napok∏adzie statku wodnego lub powietrznego — Paƒ-stwo rejestracji statku wodnego lub powietrznego;

(b) Paƒstwo, którego obywatelem jest osoba oskar˝o-na o pope∏nienie zbrodni.

3. Je˝eli zgodnie z ust´pem 2 wymagane jest uzna-nie jurysdykcji Trybuna∏u przez Paƒstwo, które nie jestStronà statutu, paƒstwo to mo˝e, w drodze deklaracjiz∏o˝onej Sekretarzowi, uznaç jurysdykcj´ Trybuna∏uw odniesieniu do danej zbrodni. Paƒstwo uznajàce ju-rysdykcj´ powinno zgodnie z cz´Êcià IX podjàç wspó∏-prac´ z Trybuna∏em bez zw∏oki i bez zastrze˝eƒ.

Artyku∏ 13

Wykonywanie jurysdykcji

Trybuna∏ mo˝e wykonywaç jurysdykcj´ zgodniez postanowieniami niniejszego statutu w odniesieniudo zbrodni wymienionych w artykule 5, je˝eli:

(a) sytuacja, wskazujàca na pope∏nienie jednej lubwićej zbrodni, zostanie przedstawiona Prokurato-rowi przez Paƒstwo-Stron´ w trybie artyku∏u 14;

b) sytuacja, wskazujàca na pope∏nienie jednej lubwićej zbrodni, zostanie przedstawiona Prokurato-rowi przez Rad´ Bezpieczeƒstwa, dzia∏ajàcà napodstawie rozdzia∏u VII Karty Narodów Zjednoczo-nych; lub

(c) post´powanie przygotowawcze w odniesieniu dotakiej zbrodni zosta∏o wszcz´te przez Prokuratorana podstawie artyku∏u 15.

Artyku∏ 14

Przedstawienie sytuacji przez Paƒstwo-Stron´

1. Paƒstwo-Strona mo˝e przedstawiç Prokuratoro-wi sytuacj´ wskazujàcà na pope∏nienie jednej lub wi´-cej zbrodni obj´tych jurysdykcjà Trybuna∏u, ̋ àdajàc odProkuratora wst´pnego zbadania sprawy w celu usta-lenia, czy nale˝y postawiç zarzut pope∏nienia tychzbrodni konkretnej osobie lub wi´kszej liczbie osób.


2. W miar´ mo˝liwoÊci przedstawienie powinnowskazywaç odpowiednie okolicznoÊci sprawy i powin-no byç poparte dokumentami, które sà dost´pne paƒ-stwu przedstawiajàcemu sytuacj´.

Artyku∏ 15

Prokurator

1. Prokurator mo˝e proprio motu dokonaç wst´p-nego zbadania sprawy na podstawie informacjio zbrodniach podlegajàcych jurysdykcji Trybuna∏u.

2. Prokurator bada wiarygodnoÊç otrzymanej infor-macji. W tym celu mo˝e ˝àdaç dodatkowych informa-cji od paƒstw, organów Narodów Zjednoczonych, or-ganizacji mi´dzyrzàdowych lub pozarzàdowych i in-nych wiarygodnych êróde∏, które uwa˝a za w∏aÊciwe,oraz mo˝e zapoznawaç si´ z pisemnymi lub ustnymizeznaniami w siedzibie Trybuna∏u.

3. Je˝eli Prokurator uzna, ˝e istnieje uzasadnionapodstawa do prowadzenia post´powania przygoto-wawczego, sk∏ada do Izby Przygotowawczej wnioseko upowa˝nienie do wszczćia tego post´powania, wrazz zebranymi w sprawie materia∏ami, na których wnio-sek jest oparty. Pokrzywdzeni mogà sk∏adaç oÊwiad-czenia do Izby Przygotowawczej zgodnie z Regu∏amiProcesowymi i Dowodowymi.

4. Je˝eli po rozpoznaniu wniosku i do∏àczonychmateria∏ów Izba Przygotowawcza uzna, ˝e istnieje uza-sadniona podstawa do wszczćia post´powania przy-gotowawczego i ˝e sprawa wydaje si´ byç obj´ta ju-rysdykcjà Trybuna∏u, Izba udziela upowa˝nienia dowszczćia tego post´powania, bez przesàdzania póê-niejszego rozstrzygnićia Trybuna∏u co do jurysdykcjii dopuszczalnoÊci sprawy.

5. Odmowa udzielenia upowa˝nienia do wszczćiapost´powania przygotowawczego przez Izb´ Przygoto-wawczà nie wyklucza mo˝liwoÊci z∏o˝enia przez Proku-ratora kolejnego wniosku w oparciu o nowe fakty lubdowody odnoszàce si´ do tego samego stanu faktycz-nego.

6. Je˝eli po wst´pnym zbadaniu sprawy przewi-dzianym w ust´pach 1 i 2 Prokurator stwierdzi, ˝eprzedstawiona informacja nie stanowi uzasadnionejpodstawy do wszczćia post´powania przygotowaw-czego, informuje o tym zawiadamiajàcych. Nie pozba-wia to jednak Prokuratora mo˝liwoÊci badania dal-szych przedstawianych mu informacji odnoszàcych si´do tego samego stanu faktycznego, w Êwietle nowychfaktów lub dowodów.

Artyku∏ 16

Odroczenie wszczćia i zawieszenie post´powaniaprzygotowawczego

Nie mo˝na wszczàç ani prowadziç post´powaniaprzygotowawczego na podstawie niniejszego statutuprzez okres 12 miesićy od chwili zwrócenia si´ do Try-buna∏u z takim wnioskiem przez Rad´ Bezpieczeƒstwa,

dzia∏ajàcà w oparciu o rezolucj´ podj´tà na mocy roz-dzia∏u VII Karty Narodów Zjednoczonych; wniosek mo-˝e zostaç ponowiony przez Rad´ na tych samych wa-runkach.

Artyku∏ 17

Przes∏anki dopuszczalnoÊci

1. Majàc na wzgl´dzie ust´p 10 Preambu∏y i arty-ku∏ 1, Trybuna∏ orzeka, ˝e sprawa jest niedopuszczal-na, je˝eli:

(a) sprawa jest przedmiotem post´powania karnegow paƒstwie, do którego jurysdykcji sprawa ta na-le˝y, chyba ˝e paƒstwo to nie wyra˝a woli lub jestniezdolne do rzeczywistego przeprowadzenia po-st´powania karnego;

(b) w sprawie by∏o prowadzone post´powanie przy-gotowawcze w paƒstwie, do którego jurysdykcjisprawa ta nale˝y, i paƒstwo to postanowi∏o zanie-chaç wniesienia oskar˝enia przeciwko osobie po-dejrzanej, chyba ˝e decyzja taka zosta∏a spowodo-wana brakiem woli lub niezdolnoÊcià tego paƒ-stwa do rzeczywistego Êcigania;

(c) osoba podejrzana zosta∏a ju˝ osàdzona z powoduczynu b´dàcego przedmiotem skargi i rozprawaprzed Trybuna∏em jest niedopuszczalna na podsta-wie artyku∏u 20 ust´p 3;

(d) waga sprawy nie usprawiedliwia dalszego dzia∏a-nia Trybuna∏u.

2. W celu ustalenia braku woli w danej sprawie Try-buna∏ bierze pod uwag´, czy majàc na wzgl´dzie zasa-dy rzetelnego procesu, uznane w prawie mi´dzynaro-dowym, wyst´puje jedna lub wićej spoÊród nast´pu-jàcych okolicznoÊci:

(a) post´powanie zosta∏o wszcz´te lub toczy si´ albodecyzja krajowa zosta∏a podj´ta w celu uchronie-nia osoby podejrzanej od odpowiedzialnoÊci kar-nej za zbrodnie obj´te jurysdykcjà Trybuna∏u, wy-mienione w artykule 5;

(b) mia∏a miejsce nieusprawiedliwiona zw∏oka w pro-wadzeniu post´powania, której w Êwietle okolicz-noÊci danej sprawy nie da si´ pogodziç z zamia-rem wymierzenia sprawiedliwoÊci osobie podej-rzanej;

(c) post´powanie nie by∏o lub nie jest prowadzonew sposób niezawis∏y lub bezstronny, ani te˝ nie by-∏o lub nie jest prowadzone w sposób, który w Êwie-tle okolicznoÊci danej sprawy da si´ pogodziç z za-miarem wymierzenia sprawiedliwoÊci osobie po-dejrzanej.

3. W celu stwierdzenia niezdolnoÊci w danej spra-wie Trybuna∏ bierze pod uwag´, czy na skutek ca∏kowi-tego lub znacznego rozpadu lub nieosiàgalnoÊci krajo-wego wymiaru sprawiedliwoÊci paƒstwo nie jest w sta-nie ujàç oskar˝onego bàdê uzyskaç niezb´dnych dowo-dów i zeznaƒ lub w inny sposób jest niezdolne do pro-wadzenia post´powania.


Artyku∏ 18

Wst´pne orzeczenie o dopuszczalnoÊci

1. Je˝eli sytuacja zosta∏a przedstawiona Trybuna∏o-wi na podstawie artyku∏u 13 (a) i Prokurator uzna∏, ˝eistnieje uzasadniona podstawa do wszczćia post´po-wania przygotowawczego, lub Prokurator wszczà∏ topost´powanie zgodnie z artyku∏ami 13 (c) i 15, Proku-rator zawiadamia wszystkie Paƒstwa-Strony, jak rów-nie˝ te paƒstwa, które w Êwietle dost´pnych informa-cji sprawowa∏yby jurysdykcj´ w stosunku do danychzbrodni. Prokurator mo˝e zawiadomiç te paƒstwaw sposób poufny i, je˝eli uzna to za konieczne dlaochrony osób, zapobie˝enia zniszczeniu dowodów i za-pobie˝enia ukrywaniu si´ osób, mo˝e ograniczyç za-kres informacji udzielonej paƒstwu.

2. W ciàgu miesiàca od otrzymania zawiadomieniapaƒstwo mo˝e poinformowaç Trybuna∏, ˝e toczy si´lub toczy∏o si´ post´powanie przygotowawcze prze-ciwko jego obywatelom lub innym osobom obj´tymjego jurysdykcjà z powodu czynów, które mogà stano-wiç zbrodnie wymienione w artykule 5 i które majàzwiàzek z informacjami udost´pnionymi Paƒstwomw zawiadomieniu. Prokurator odst´puje temu paƒ-stwu, na jego wniosek, prowadzenie post´powaniaprzygotowawczego przeciwko tym osobom, chyba ˝ena wniosek Prokuratora Izba Przygotowawcza posta-nowi upowa˝niç Prokuratora do prowadzenia post´po-wania przygotowawczego.

3. Odstàpienie paƒstwu post´powania przygoto-wawczego podlega ponownemu badaniu przez Proku-ratora po up∏ywie szeÊciu miesićy od daty odstàpie-nia oraz w razie istotnej zmiany okolicznoÊci wskazujà-cych na brak woli lub mo˝liwoÊci rzeczywistego prze-prowadzenia post´powania przygotowawczego przezto paƒstwo.

4. Zainteresowanemu paƒstwu oraz Prokuratorowiprzys∏uguje odwo∏anie od orzeczenia Izby Przygoto-wawczej do Izby Odwo∏awczej stosownie do artyku∏u82 ust´p 2. Odwo∏anie mo˝e zostaç rozpoznane w try-bie przyspieszonym.

5. Je˝eli Prokurator odstàpi∏ paƒstwu post´powa-nie przygotowawcze na podstawie ust´pu 2, mo˝e ˝à-daç od zainteresowanego paƒstwa okresowego przed-stawiania informacji na temat post´pu w prowadzeniutego post´powania i wniesionych aktów oskar˝enia.Paƒstwa-Strony udzielajà odpowiedzi na takie ˝àdaniabez nieuzasadnionej zw∏oki.

6. W trakcie rozpoznawania sprawy przez Izb´ Przy-gotowawczà oraz w razie odstàpienia przez Prokurato-ra od post´powania przygotowawczego na podstawieniniejszego artyku∏u, Prokurator mo˝e wyjàtkowoubiegaç si´ o upowa˝nienie go przez Izb´ Przygoto-wawczà do przeprowadzenia niezb´dnych czynnoÊciÊledczych w celu zabezpieczenia dowodów, je˝eli ist-nieje niepowtarzalna mo˝liwoÊç uzyskania istotnychdowodów albo powa˝ne niebezpieczeƒstwo, ˝e dowo-dy te nie b´dà dost´pne w póêniejszym czasie.

7. Paƒstwo, które odwo∏a∏o si´ od orzeczenia IzbyPrzygotowawczej na podstawie tego artyku∏u, mo˝ewnieÊç sprzeciw wobec dopuszczalnoÊci sprawy napodstawie artyku∏u 19, powo∏ujàc si´ na nowe wa˝nefakty lub istotnà zmian´ okolicznoÊci sprawy.

Artyku∏ 19

Sprzeciw wobec jurysdykcji Trybuna∏ulub dopuszczalnoÊci sprawy

1. Trybuna∏ bada, czy wniesiona sprawa podlega je-go jurysdykcji. Trybuna∏ mo˝e z urz´du stwierdziç do-puszczalnoÊç sprawy na podstawie artyku∏u 17.

2. Sprzeciw wobec dopuszczalnoÊci sprawyw oparciu o przes∏anki z artyku∏u 17 lub sprzeciw wo-bec jurysdykcji Trybuna∏u mo˝e byç wniesiony przez:

(a) oskar˝onego lub osob´, w stosunku do której wy-dano nakaz aresztowania lub wezwanie do stawie-nia si´ na podstawie artyku∏u 58;

(b) paƒstwo, które ma jurysdykcj´ w danej sprawiez uwagi na to, ˝e prowadzi lub prowadzi∏o post´-powanie karne w danej sprawie; lub

(c) paƒstwo, od którego wymagane jest uznanie ju-rysdykcji na podstawie artyku∏u 12.

3. Prokurator mo˝e ˝àdaç od Trybuna∏u wydaniaorzeczenia w sprawie jurysdykcji lub dopuszczalnoÊci.W post´powaniu dotyczàcym jurysdykcji lub dopusz-czalnoÊci podmioty, które przedstawi∏y sytuacj´ napodstawie artyku∏u 13, jak równie˝ pokrzywdzeni mo-gà przed∏o˝yç Trybuna∏owi swoje uwagi.

4. Sprzeciw wobec dopuszczalnoÊci sprawy lub ju-rysdykcji Trybuna∏u mo˝e byç wniesiony tylko razprzez ka˝dà z osób lub paƒstw wymienionych w ust´-pie 2. Sprzeciw powinien zostaç z∏o˝ony przed rozpo-czćiem lub w chwili rozpoczćia rozprawy. W wyjàtko-wych okolicznoÊciach Trybuna∏ mo˝e udzieliç zezwole-nia na wniesienie sprzeciwu wićej ni˝ raz albo po roz-poczćiu rozprawy. Sprzeciw wobec dopuszczalnoÊcisprawy wniesiony w chwili rozpoczćia rozprawy lubw terminie póêniejszym za pozwoleniem Trybuna∏umo˝e byç oparty jedynie na postanowieniu zawartymw artykule 17 ust´p 1 (c).

5. Paƒstwo wymienione w ust´pie 2 (b) i (c) powin-no wnieÊç sprzeciw przy pierwszej mo˝liwej okazji.

6. Przed zatwierdzeniem zarzutów oskar˝eniasprzeciwy wobec dopuszczalnoÊci sprawy lub jurys-dykcji Trybuna∏u wnosi si´ do Izby Przygotowawczej.Po zatwierdzeniu zarzutów oskar˝enia wnosi si´ je doIzby Orzekajàcej. Od decyzji w sprawie jurysdykcji lubdopuszczalnoÊci przys∏uguje odwo∏anie do Izby Odwo-∏awczej zgodnie z artyku∏em 82.

7. Je˝eli sprzeciw zosta∏ wniesiony przez paƒstwo,o którym mowa w ust´pie 2 (b) lub (c), prokurator za-wiesza Êledztwo do czasu wydania przez Trybuna∏orzeczenia zgodnie z artyku∏em 17.


8. Do czasu wydania przez Trybuna∏ stosownegoorzeczenia Prokurator mo˝e staraç si´ o upowa˝nieniego przez Trybuna∏ do:

(a) podjćia niezb´dnych czynnoÊci Êledczych, o któ-rych mowa w artykule 18 ust´p 6;

(b) odebrania oÊwiadczeƒ lub zeznaƒ od Êwiadków lubdokoƒczenia gromadzenia i badania dowodów, któ-re rozpocz´∏o si´ przed wniesieniem sprzeciwu;

(c) zapobie˝enia, we wspó∏pracy z odpowiednimipaƒstwami, ukrywaniu si´ osób, w stosunku doktórych Prokurator z∏o˝y∏ wniosek o wydanie naka-zu aresztowania na podstawie artyku∏u 58.

9. Wniesienie sprzeciwu nie pozbawia skutecznoÊci˝adnej czynnoÊci dokonanej przez Prokuratora ani ˝ad-nego zarzàdzenia lub nakazu wydanego przez Trybuna∏przed z∏o˝eniem sprzeciwu.

10. Je˝eli Trybuna∏ uzna∏, ̋ e sprawa jest niedopusz-czalna na podstawie artyku∏u 17, Prokurator mo˝e z∏o-˝yç wniosek o uchylenie decyzji, je˝eli jest przekonany,˝e ujawni∏y si´ nowe fakty podwa˝ajàce podstawywczeÊniejszego uznania sprawy za niedopuszczalnà napodstawie artyku∏u 17.

11. Je˝eli Prokurator majàc na wzgl´dzie przes∏an-ki wymienione w artykule 17 odst´puje paƒstwu post´-powanie przygotowawcze, mo˝e ˝àdaç, aby paƒstwoto udost´pni∏o mu informacje na temat prowadzonegopost´powania. Na wniosek paƒstwa informacja ta jestpoufna. Je˝eli Prokurator nast´pnie podejmie decyzjó wszczćiu post´powania przygotowawczego, zawia-damia o tym paƒstwo, któremu odstàpiono prowadze-nie post´powania.

Artyku∏ 20

Ne bis in idem

1. O ile niniejszy statut nie stanowi inaczej, nikt niemo˝e byç sàdzony przez Trybuna∏ za czyn b´dàcyzbrodnià, w zwiàzku z którà osoba ta zosta∏a skazanalub uniewinniona przez Trybuna∏.

2. Nikt nie mo˝e byç sàdzony przez inny sàd zazbrodnie wymienione w artykule 5, w zwiàzku z który-mi osoba ta zosta∏a ju˝ skazana lub uniewinniona przezTrybuna∏.

3. Nikt, kto zosta∏ ju˝ osàdzony przez inny sàd zaczyn opisany w artykule 6, 7 lub 8, nie mo˝e byç sàdzo-ny przez Trybuna∏ za ten sam czyn, chyba ˝e post´po-wanie przed innym sàdem:

(a) by∏o prowadzone w celu uchronienia danej osobyprzed odpowiedzialnoÊcià karnà za zbrodnie obj´-te jurysdykcjà Trybuna∏u; lub

(b) nie by∏o prowadzone w sposób niezale˝ny lub bez-stronny, stosownie do norm rzetelnego procesuuznanych przez prawo mi´dzynarodowe, a w Êwie-tle okolicznoÊci danej sprawy sposób jego prowa-dzenia wskazuje na brak zamiaru wymierzeniasprawiedliwoÊci tej osobie.

Artyku∏ 21

Prawo w∏aÊciwe

1. Trybuna∏ stosuje:

(a) w pierwszej kolejnoÊci niniejszy statut, ElementyDefinicji Zbrodni, Regu∏y Procesowe i Dowodowe;

(b) w drugiej kolejnoÊci odpowiednie traktaty oraz za-sady i regu∏y prawa mi´dzynarodowego, ∏àczniez uznanymi zasadami mi´dzynarodowego prawakonfliktów zbrojnych;

(c) w razie braku (a) i (b) — ogólne zasady prawa wy-interpretowane przez Trybuna∏ z praw krajowychró˝nych systemów prawnych Êwiata, a we w∏aÊci-wych przypadkach — w∏àcznie z prawem krajo-wym paƒstw, które same wykonywa∏yby jurysdyk-cj´ w stosunku do danej zbrodni, o ile zasady te niesà niezgodne z niniejszym statutem, prawem mi´-dzynarodowym i uznanymi przez spo∏ecznoÊç mi´-dzynarodowà normami i standardami.

2. Trybuna∏ mo˝e stosowaç zasady i regu∏y zgodniez ich interpretacjà zawartà w poprzednich orzeczeniach.

3. Stosowanie i interpretacja prawa na podstawieniniejszego artyku∏u muszà byç zgodne z uznanymiprzez spo∏ecznoÊç mi´dzynarodowà prawami cz∏owie-ka i pozbawione jakiegokolwiek negatywnego ró˝nico-wania opartego na podstawach takich jak p∏eç (gender)w rozumieniu artyku∏u 7 ust´p 3, wiek, rasa, kolor skó-ry, j´zyk, religia lub wierzenia, przekonania politycznei inne, pochodzenie narodowe, etniczne lub spo∏eczne,majàtek, urodzenie lub inny status.

CZ¢Âå III. OGÓLNE ZASADY PRAWA KARNEGO

Artyku∏ 22

Nullum crimen sine lege

1. Nikt nie mo˝e byç pociàgni´ty do odpowiedzial-noÊci karnej na podstawie niniejszego statutu, je˝eli je-go czyn w chwili pope∏nienia nie stanowi∏ zbrodni pod-legajàcej jurysdykcji Trybuna∏u.

2. Definicja zbrodni powinna byç interpretowanados∏ownie i nie mo˝e byç rozszerzana w drodze analo-gii. W razie niejasnoÊci, definicja powinna byç interpre-towana na korzyÊç osoby podejrzanej, oskar˝onej lubskazanej.

3. Niniejszy artyku∏ nie stoi na przeszkodzie uznaniujakiegokolwiek zachowania za przest´pstwo na pod-stawie prawa mi´dzynarodowego, niezale˝nie od ni-niejszego statutu.

Artyku∏ 23

Nulla poena sine lege

Osobie skazanej przez Trybuna∏ mo˝e zostaç wy-mierzona kara jedynie zgodnie z niniejszym statutem.


Artyku∏ 24

Zasada retroaktywnoÊci ratione personae

1. Nikt nie mo˝e byç pociàgni´ty do odpowiedzial-noÊci karnej na podstawie niniejszego statutu za czynpope∏niony przed wejÊciem w ˝ycie statutu.

2. Je˝eli przed wydaniem prawomocnego wyrokuw sprawie ma miejsce zmiana przepisów prawa majà-cych zastosowanie w danej sprawie, stosuje si´ prawowzgl´dniejsze dla osoby podejrzanej, oskar˝onej lubskazanej.

Artyku∏ 25

Indywidualna odpowiedzialnoÊç karna

1. Jurysdykcja Trybuna∏u okreÊlona statutem mazastosowanie do osób fizycznych.

2. Osoba, która pope∏ni∏a zbrodni´ obj´tà jurysdyk-cjà Trybuna∏u, ponosi indywidualnie odpowiedzialnoÊçkarnà i podlega karze na podstawie niniejszego statutu.

3. OdpowiedzialnoÊci karnej i karze za zbrodnie ob-j´te jurysdykcjà Trybuna∏u podlega na podstawie ni-niejszego statutu osoba, która:

(a) pope∏nia takà zbrodni´ sama, wspólnie z innà oso-bà albo za poÊrednictwem innej osoby bez wzgl´-du na to, czy ta inna osoba ponosi odpowiedzial-noÊç karnà;

(b) zleca, namawia bàdê nak∏ania do pope∏nienia ta-kiej zbrodni, zarówno w przypadku jej dokonania,jak i usi∏owania;

(c) w celu u∏atwienia pope∏nienia takiej zbrodni po-maga, pod˝ega bàdê w inny sposób przyczynia si´do dokonania lub usi∏owania, w∏àcznie z dostar-czeniem Êrodków do jej pope∏nienia;

(d) w jakikolwiek inny sposób przyczynia si´ do doko-nania lub usi∏owania takiej zbrodni przez grupósób dzia∏ajàcych we wspólnym celu; takie przy-czynienie si´ musi byç zamierzone oraz musi:

(i) zostaç podj´te w celu u∏atwienia dzia∏alnoÊciprzest´pczej lub przest´pczego celu grupy, je˝elidzia∏alnoÊç lub cel obejmuje pope∏nienie zbrod-ni podlegajàcej jurysdykcji Trybuna∏u; albo

(ii) zostaç podj´te ze ÊwiadomoÊcià zamiaru pope∏-nienia zbrodni przez grup´;

(e) w przypadku zbrodni ludobójstwa bezpoÊrednioi publicznie pod˝ega do pope∏nienia ludobójstwa;

(f) usi∏uje pope∏niç takà zbrodni´ poprzez podjćiedzia∏aƒ rozpoczynajàcych jej dokonanie, jednak dotakiego dokonania nie dochodzi z powodów nieza-le˝nych od zamiaru osoby; jednak osoba, która za-niecha wysi∏ków podj´tych w celu pope∏nieniazbrodni lub w inny sposób zapobiega jej dokona-niu, nie podlega karze na mocy niniejszego statu-

tu, je˝eli osoba ta ca∏kowicie i dobrowolnie odst´-puje od przest´pczego zamiaru.

4. ˚adne z postanowieƒ niniejszego statutu odno-szàcych si´ do indywidualnej odpowiedzialnoÊci kar-nej nie ma wp∏ywu na odpowiedzialnoÊç paƒstwa napodstawie prawa mi´dzynarodowego.

Artyku∏ 26

Wy∏àczenie jurysdykcji wobec osóbponi˝ej osiemnastego roku ˝ycia

Jurysdykcjà Trybuna∏u nie sà obj´te osoby, którenie ukoƒczy∏y 18 roku ̋ ycia w chwili pope∏nienia zarzu-canej im zbrodni.

Artyku∏ 27

IrrelewantnoÊç pe∏nionej funkcji publicznej

1. Niniejszy statut ma równe zastosowanie dowszystkich osób, bez jakichkolwiek ró˝nic wynikajà-cych z pe∏nienia funkcji publicznej. W szczególnoÊcipe∏nienie funkcji g∏owy paƒstwa czy szefa rzàdu, cz∏on-ka rzàdu czy parlamentu, wybieralnego przedstawicie-la lub funkcjonariusza paƒstwowego w ˝adnym razienie mo˝e zwolniç sprawcy od odpowiedzialnoÊci kar-nej przewidzianej niniejszym statutem, ani nie mo˝esamo w sobie stanowiç podstawy do zmniejszenia wy-miaru kary.

2. Immunitety i inne przywileje zwiàzane z pe∏nie-niem funkcji publicznej danej osoby, przewidzianeprzez prawo krajowe lub mi´dzynarodowe, nie stano-wià przeszkody do wykonywania jurysdykcji Trybuna-∏u wobec takiej osoby.

Artyku∏ 28

OdpowiedzialnoÊç dowódców i innych prze∏o˝onych

W uzupe∏nieniu innych przes∏anek odpowiedzial-noÊci karnej okreÊlonych niniejszym statutem zazbrodnie obj´te jurysdykcjà Trybuna∏u:

(a) dowódca wojskowy lub inna osoba dzia∏ajàca fak-tycznie jako dowódca wojskowy ponosi odpowie-dzialnoÊç karnà za zbrodnie obj´te jurysdykcjà Try-buna∏u, pope∏nione przez si∏y zbrojne pozostajàcepod jego rzeczywistym dowództwem i kontrolàbàdê rzeczywistà w∏adzà i kontrolà, na skutek nie-wykonywania przez niego nale˝ytej kontroli nad si-∏ami zbrojnymi, je˝eli:

(i) ten˝e dowódca wojskowy lub inna osoba albowiedzia∏a, albo, bioràc pod uwag´ okolicznoÊciw danym czasie, powinna by∏a wiedzieç, ˝e si∏yzbrojne pope∏nia∏y czy zmierza∏y do pope∏nie-nia takich zbrodni; oraz

(ii) ten˝e dowódca wojskowy lub inna osoba niepodj´∏a wszystkich niezb´dnych i rozsàdnychÊrodków b´dàcych w jej mocy w celu zapobie-˝enia lub powstrzymania od pope∏nienia takichzbrodni albo skierowania sprawy do w∏aÊci-wych organów post´powania karnego;


(b) w odniesieniu do stosunków zwierzchnictwai podleg∏oÊci innych ni˝ okreÊlone pod literà (a)prze∏o˝ony ponosi odpowiedzialnoÊç karnà zazbrodnie obj´te jurysdykcjà Trybuna∏u pope∏nioneprzez podw∏adnych znajdujàcych si´ pod jego fak-tycznà w∏adzà i kontrolà, je˝eli dosz∏o do nich naskutek niewykonywania przez niego nale˝ytej kon-troli nad podw∏adnymi, je˝eli:

(i) prze∏o˝ony wiedzia∏ albo Êwiadomie zlekcewa-˝y∏ informacj´, która wyraênie wskazywa∏a nato, ̋ e podw∏adni pope∏niali lub zmierzali do po-pe∏nienia takich zbrodni;

(ii) takie zbrodnie dotyczy∏y dzia∏alnoÊci obj´tejrzeczywistà odpowiedzialnoÊcià i kontrolàprze∏o˝onego; i

(iii) prze∏o˝ony nie podjà∏ wszystkich niezb´dnychi rozsàdnych Êrodków pozostajàcych w jegomocy w celu zapobie˝enia lub powstrzymaniaod pope∏nienia takich zbrodni albo skierowaniasprawy do w∏aÊciwych organów post´powaniakarnego.

Artyku∏ 29

Wy∏àczenie przedawnienia

Zbrodnie obj´te jurysdykcjà Trybuna∏u nie podle-gajà przedawnieniu.

Artyku∏ 30

UmyÊlnoÊç

1. O ile niniejszy statut nie stanowi inaczej, osobaponosi odpowiedzialnoÊç karnà i podlega karze zazbrodni´ obj´tà jurysdykcjà Trybuna∏u tylko wtedy,gdy Êwiadomie i z zamiarem jej pope∏nienia realizujeznamiona zbrodni.

2. W rozumieniu niniejszego artyku∏u osoba dzia∏az zamiarem, je˝eli:

(a) w odniesieniu do czynu — osoba ta zmierza do je-go pope∏nienia;

(b) w odniesieniu do skutku czynu — osoba ta zamie-rza wywo∏aç taki skutek lub jest Êwiadoma, ˝e takiskutek nastàpi w normalnym nast´pstwie zdarzeƒ.

3. W rozumieniu niniejszego artyku∏u „Êwiado-moÊç” oznacza wiedz´, ˝e istnieje okreÊlona okolicz-noÊç albo ˝e skutek nastàpi w normalnym nast´pstwiezdarzeƒ. Pojćie „Êwiadomie” nale˝y rozumieç odpo-wiednio.

Artyku∏ 31

Podstawy wy∏àczenia odpowiedzialnoÊci karnej

1. W uzupe∏nieniu innych podstaw wy∏àczenia od-powiedzialnoÊci karnej przewidzianych w niniejszymstatucie osoba nie ponosi odpowiedzialnoÊci karnej,je˝eli w chwili pope∏nienia czynu:

(a) osoba ta cierpia∏a na chorob´ psychicznà lub upo-Êledzenie umys∏owe, które wy∏àcza∏y jej zdolnoÊçrozpoznania bezprawnoÊci lub znaczenia jej zacho-wania bàdê te˝ zdolnoÊç pokierowania jej zacho-waniem zgodnie z wymogami prawa;

(b) osoba ta by∏a w stanie odurzenia, który wy∏àcza∏jej zdolnoÊç do rozpoznania bezprawnoÊci lub zna-czenia jej zachowania bàdê zdolnoÊç pokierowaniajej zachowaniem zgodnie z wymogami prawa,chyba ˝e osoba ta dobrowolnie wprawi∏a si´w stan odurzenia w takich okolicznoÊciach, ̋ e wie-dzia∏a o tym lub zlekcewa˝y∏a ryzyko tego, ˝e podwp∏ywem odurzenia prawdopodobnie pope∏niczyn stanowiàcy zbrodni´ podlegajàcà jurysdykcjiTrybuna∏u;

(c) osoba ta dzia∏a∏a w obronie w∏asnej lub innej oso-by lub, w przypadku zbrodni wojennych, w obro-nie w∏asnoÊci niezb´dnej dla jej przetrwania lubprzetrwania innej osoby, lub w∏asnoÊci, która jestniezb´dna do wype∏nienia misji wojskowej, przedbezpoÊrednim i bezprawnym u˝yciem si∏y, w spo-sób proporcjonalny do stopnia niebezpieczeƒ-stwa gro˝àcego jej samej, innej osobie lub chro-nionej w∏asnoÊci; fakt, ˝e osoba uczestniczy∏aw operacji obronnej prowadzonej przez si∏y zbroj-ne, nie stanowi sam w sobie podstawy do wy∏à-czenia odpowiedzialnoÊci karnej przewidzianejw niniejszym punkcie;

(d) czyn, który stanowi zbrodni´ podlegajàcà jurys-dykcji Trybuna∏u, zosta∏ pope∏niony w wynikuprzymusu spowodowanego groêbà bezpoÊrednie-go pozbawienia ˝ycia lub bezpoÊredniego ci´˝kie-go uszkodzenia cia∏a wobec tej lub innej osoby,a osoba ta podj´∏a niezb´dne i rozsàdne dzia∏aniew celu usunićia tej groêby, przy czym nie zamie-rza∏a ona spowodowaç szkody wi´kszej ni˝ ta, któ-rej chcia∏a uniknàç; taka groêba mo˝e byç albo:

(i) wywo∏ana przez innà osob´; albo

(ii) wywo∏ana przez inne okolicznoÊci, nad którymita osoba nie mia∏a kontroli.

2. Trybuna∏ orzeka o istnieniu podstaw wy∏àczeniaodpowiedzialnoÊci karnej przewidzianych niniejszymstatutem w oparciu o konkretne okolicznoÊci rozpatry-wanej sprawy.

3. Na rozprawie Trybuna∏ mo˝e uwzgl´dniç innàpodstaw´ wy∏àczenia odpowiedzialnoÊci karnej ni˝wymieniona w ust´pie 1, je˝eli da si´ jà wyprowadziçz prawa majàcego zastosowanie w danej sprawiezgodnie z artyku∏em 21. Post´powanie dotyczàceuwzgl´dnienia takiej podstawy jest uregulowane w Re-gu∏ach Procesowych i Dowodowych.

Artyku∏ 32

B∏àd co do faktu i b∏àd co do prawa

1. B∏àd co do faktu stanowi podstaw´ wy∏àczeniaodpowiedzialnoÊci karnej tylko wtedy, gdy wy∏àczaumyÊlnoÊç.


2. B∏àd co do prawa odnoÊnie do tego, czy okreÊlo-ny rodzaj czynu stanowi zbrodni´ podlegajàcà jurys-dykcji Trybuna∏u, nie stanowi podstawy wy∏àczenia od-powiedzialnoÊci karnej. B∏àd co do prawa mo˝e jednakstanowiç podstaw´ wy∏àczenia odpowiedzialnoÊci kar-nej, je˝eli wy∏àcza umyÊlnoÊç albo w sytuacji przewi-dzianej w artykule 33.

Artyku∏ 33

Polecenia prze∏o˝onego i nakazy prawa

1. Pope∏nienie przez sprawc´ zbrodni podlegajàcejjurysdykcji Trybuna∏u na skutek wykonania poleceniarzàdu albo prze∏o˝onego wojskowego lub cywilnegonie zwalnia go od odpowiedzialnoÊci karnej, chyba ˝e:

(a) na sprawcy cià˝y∏ prawny obowiàzek wykonaniapolecenia rzàdu lub prze∏o˝onego;

(b) sprawca nie wiedzia∏, ̋ e polecenie by∏o bezprawne;

(c) polecenie nie by∏o oczywiÊcie bezprawne.

2. W rozumieniu przepisów niniejszego artyku∏upolecenia pope∏nienia zbrodni ludobójstwa orazzbrodni przeciwko ludzkoÊci sà oczywiÊcie bezprawne.

CZ¢Âå IV. SK¸AD I ORGANIZACJA TRYBUNA¸U

Artyku∏ 34

Organy Trybuna∏u

Trybuna∏ sk∏ada si´ z nast´pujàcych organów:

(a) Prezydium;

(b) Wydzia∏u Odwo∏awczego, Wydzia∏u Orzekajàcegoi Wydzia∏u Przygotowawczego;

(c) Urz´du Prokuratora;

(d) Sekretariatu.

Artyku∏ 35

Kadra s´dziowska

1. Wszyscy s´dziowie sà wybierani jako cz∏onkowieTrybuna∏u w pe∏nym wymiarze czasu i powinni pozo-stawaç do dyspozycji Trybuna∏u od rozpoczćia swojejkadencji.

2. S´dziowie wchodzàcy w sk∏ad Prezydium wyko-nujà swojà funkcj´ w pe∏nym wymiarze czasu od mo-mentu wyboru.

3. JeÊli uzasadnia to obcià˝enie Trybuna∏u pracà,i po uzgodnieniu z innymi jego cz∏onkami, Prezydiummo˝e co pewien czas decydowaç, w jakim stopniu po-zostali s´dziowie b´dà wykonywaç swoje obowiàzkiw pe∏nym wymiarze czasu. Ustalenia te nie mogà na-ruszaç postanowieƒ artyku∏u 40.

4. Sposób wynagradzania s´dziów niepe∏niàcychobowiàzków w pe∏nym wymiarze czasu zostanie ure-gulowany zgodnie z artyku∏em 49.

Artyku∏u 36

Kwalifikacje, nominacja i wybór s´dziów

1. Z zastrze˝eniem postanowieƒ ust´pu 2, Trybuna∏sk∏ada si´ z 18 s´dziów.

2. (a) Prezydium, dzia∏ajàc w imieniu Trybuna∏u,mo˝e zaproponowaç zwi´kszenie liczby s´dziów wy-mienionej w ust´pie 1, wskazujàc powody, dla któ-rych jest to konieczne i uzasadnione. Sekretariat nie-zw∏ocznie przekazuje takà propozycj´ wszystkim Paƒ-stwom-Stronom.

(b) Taka propozycja jest nast´pnie rozwa˝ana na posiedzeniu Zgromadzenia Paƒstw-Stron zwo∏a-nym zgodnie z artyku∏em 112. Propozycja zostaje uzna-na za przyj´tà, je˝eli zostanie zaakceptowana na posie-dzeniu wi´kszoÊcià dwóch trzecich g∏osów cz∏onkówZgromadzenia Paƒstw-Stron i wchodzi w ˝ycie w ter-minie okreÊlonym przez Zgromadzenie Paƒstw-Stron.

(c) (i) Je˝eli propozycja zwi´kszenia liczby s´-dziów zostanie przyj´ta zgodnie z punktem (b), wy-bór dodatkowych s´dziów odbywa si´ na nast´pnymposiedzeniu Zgromadzenia Paƒstw-Stron zgodniez postanowieniami ust´pów 3 do 8 i artyku∏u 37ust´p 2.

(ii) Je˝eli propozycja zwi´kszenia liczby s´-dziów zostanie przyj´ta i wykonana zgodnie z punk-tem (b) i (c)(i), Prezydium mo˝e nast´pnie w ka˝dymczasie, je˝eli obcià˝enie pracà Trybuna∏u to uzasadnia,zaproponowaç zmniejszenie liczby s´dziów, przy czymliczba s´dziów nie mo˝e zostaç zmniejszona poni˝ejliczby wskazanej w ust´pie 1. Propozycja jest rozpatry-wana w trybie okreÊlonym w punkcie (a) i (b). W razieprzyjćia propozycji, liczba s´dziów powinna byç stop-niowo zmniejszana w miar´ up∏ywu kadencji s´dziówpe∏niàcych obowiàzki, a˝ do momentu uzyskania wy-maganej liczby s´dziów.

3. (a) S´dziowie sà wybierani spoÊród osób o wy-sokim poziomie moralnym, bezstronnych i uczciwych,posiadajàcych kwalifikacje wymagane w ich Paƒ-stwach ojczystych do sprawowania najwy˝szych sta-nowisk sàdowych.

(b) Kandydat na s´dziego Trybuna∏u powinien:

(i) posiadaç uznane kompetencje w dziedzi-nie prawa karnego i procedury karnej orazodpowiednie doÊwiadczenie nabytew wyniku pe∏nienia funkcji s´dziowskiej,prokuratorskiej, adwokackiej lub innej po-dobnej w post´powaniu karnym; lub

(ii) posiadaç uznane kompetencje w odpo-wiednich dziedzinach prawa mi´dzynaro-dowego, takich jak mi´dzynarodowe pra-


wo humanitarne i prawa cz∏owieka, orazrozleg∏à wiedz´ prawniczà i zwiàzane z niàdoÊwiadczenie zawodowe przydatnew orzeczniczej pracy Trybuna∏u.

(c) Kandydat na s´dziego Trybuna∏u musi od-znaczaç si´ doskona∏à znajomoÊcià i umiej´tnoÊcià po-s∏ugiwania si´ przynajmniej jednym j´zykiem robo-czym Trybuna∏u.

4. (a) Kandydatów na s´dziego Trybuna∏u mo˝eprzedstawiaç ka˝de Paƒstwo-Strona statutu i powinnoto nastàpiç albo:

(i) zgodnie z procedurà nominowania kan-dydatów do sprawowania najwy˝szychstanowisk sàdowych w danym Paƒstwie;albo

(ii) zgodnie z procedurà przewidzianà dla no-minowania kandydatów do Mi´dzynaro-dowego Trybuna∏u SprawiedliwoÊci okre-Êlonà w Statucie tego Trybuna∏u.

Do aktów nominacji nale˝y do∏àczyç oÊwiadczeniewskazujàce z niezb´dnà dok∏adnoÊcià, w jaki sposóbkandydat spe∏nia wymogi okreÊlone w ust´pie 3.

(b) Ka˝de Paƒstwo-Strona mo˝e przedstawiçjednego kandydata, który niekoniecznie musi byç je-go obywatelem, ale musi byç obywatelem Paƒstwa--Strony.

(c) Zgromadzenie Paƒstw-Stron mo˝e, jeÊli uznato za wskazane, zdecydowaç o utworzeniu KomitetuDoradczego do spraw Nominacji. W takim przypadkusk∏ad i zakres obowiàzków Komitetu okreÊla Zgroma-dzenie Paƒstw-Stron.

5. Na potrzeby wyborów tworzy si´ dwie listy kan-dydatów:

list´ A zawierajàcà nazwiska kandydatów posiadajà-cych kwalifikacje okreÊlone w ust´pie 3 (b)(i); i

list´ B zawierajàcà nazwiska kandydatów posiadajà-cych kwalifikacje okreÊlone w ust´pie 3 (b)(ii).

Kandydat posiadajàcy wystarczajàce kwalifikacjeprzewidziane dla obu list mo˝e wskazaç list´, naktórej ma byç umieszczone jego nazwisko. W czasiepierwszych wyborów do Trybuna∏u przynajmniejdziewićiu s´dziów powinno byç wybranych z li-sty A i co najmniej pićiu s´dziów z listy B. Nast´pnewybory sà organizowane w taki sposób, aby w Trybu-nale utrzymaç w∏aÊciwà proporcj´ s´dziów o kwalifi-kacjach z obu list.

6. (a) S´dziowie sà wybierani w g∏osowaniu taj-nym na posiedzeniu Zgromadzenia Paƒstw-Stron zwo-∏anym w tym celu zgodnie z artyku∏em 112. Z zastrze-˝eniem ust´pu 7, osobami wybranymi na s´dziów Try-buna∏u b´dzie osiemnastu kandydatów, którzy otrzy-majà najwi´kszà liczb´ g∏osów przy udziale dwóchtrzecich obecnych i g∏osujàcych Paƒstw-Stron.

(b) Je˝eli w pierwszym g∏osowaniu nie zostaniewybrana wystarczajàca liczba s´dziów, nast´pne g∏o-sowania odbywajà si´ w trybie przewidzianym w punk-cie (a) a˝ do obsadzenia pozosta∏ych miejsc.

7. WÊród s´dziów nie mo˝e byç wićej ni˝ jedenobywatel tego samego paƒstwa. Dla celów cz∏onko-stwa Trybuna∏u osob´, która mo˝e byç uwa˝ana zaobywatela wićej ni˝ jednego paƒstwa, uznaje si´ zaobywatela tego paƒstwa, w którym zwykle korzystaona z praw obywatelskich i politycznych.

8. (a) Paƒstwa-Strony, dokonujàc wyboru s´dziów,biorà pod uwag´ potrzeb´ zapewnienia wÊród cz∏on-ków Trybuna∏u:

(i) reprezentacji g∏ównych systemów praw-nych Êwiata;

(ii) sprawiedliwego podzia∏u geograficzne-go; i

(iii) sprawiedliwej reprezentacji s´dziów p∏ci˝eƒskiej i m´skiej.

b) Paƒstwa-Strony powinny równie˝ uwzgl´d-niç potrzeb´ wybrania s´dziów posiadajàcych wiedz´prawniczà w specjalistycznych dziedzinach, obejmu-jàcà mi´dzy innymi wiedz´ na temat przemocy wobeckobiet i dzieci.

9. (a) Z zastrze˝eniem punktu (b), s´dziowie sà wy-bierani na okres dziewićiu lat i, z zastrze˝eniem punk-tu (c) i artyku∏u 37 ust´p 2, nie mogà byç wybrani po-wtórnie.

b) W czasie pierwszych wyborów jedna trzeciaspoÊród wybranych s´dziów zostanie w drodze loso-wania wybrana na okres trzyletni; jedna trzecia spo-Êród wybranych s´dziów zostanie w drodze losowaniawybrana na okres szeÊcioletni. Kadencja pozosta∏ychwybranych s´dziów trwa dziewi´ç lat.

(c) S´dzia wybrany na okres trzech lat zgodniez punktem (b) mo˝e zostaç wybrany ponownie na pe∏-nà kadencj´.

10. Niezale˝nie od postanowieƒ ust´pu 9 s´dziawchodzàcy w sk∏ad Izby Orzekajàcej lub Izby Odwo∏aw-czej zgodnie z artyku∏em 39 kontynuuje wype∏nianieobowiàzków w celu zakoƒczenia rozprawy lub post´-powania odwo∏awczego, które rozpocz´∏o si´ przed tà Izbà.

Artyku∏ 37

Wakaty s´dziowskie

1. W razie wakatu przeprowadza si´ wybory zgod-nie z postanowieniami artyku∏u 36.

2. S´dzia wybrany w celu obsadzenia miejsca wa-kujàcego sprawuje swój urzàd przez okres pozostajàcydo zakoƒczenia kadencji poprzednika i, jeÊli okres tenwynosi trzy lata lub mniej, mo˝e byç ponownie wybra-ny na pe∏nà kadencj´ na podstawie artyku∏u 36.


Artyku∏ 38

Prezydium

1. Prezes, jak równie˝ Pierwszy i Drugi Wiceprezes,sà wybierani przez s´dziów bezwzgl´dnà wi´kszoÊciàg∏osów. Ka˝dy z nich sprawuje swój urzàd przez trzy la-ta lub do czasu zakoƒczenia kadencji s´dziowskiej, je-˝eli up∏ywa ona wczeÊniej. Prezes oraz Pierwszy i Dru-gi Wiceprezes mogà byç wybrani ponownie tylko je-den raz.

2. Pierwszy Wiceprezes dzia∏a zamiast Prezesa,w razie gdy ten jest nieobecny lub zosta∏ wy∏àczony.Drugi Wiceprezes dzia∏a zamiast Prezesa, w razie gdyzarówno Prezes, jak i Pierwszy Wiceprezes sà nieobec-ni lub zostali wy∏àczeni.

3. Prezydium tworzy Prezes, wraz z Pierwszym i Dru-gim Wiceprezesem. Prezydium jest odpowiedzialne za:

(a) prawid∏owe administrowanie Trybuna∏em, z wy-jàtkiem Urz´du Prokuratora; oraz

(b) inne zadania na∏o˝one na nie w niniejszym sta-tucie.

4. Przy wype∏nianiu swoich obowiàzków na pod-stawie ust´pu 3 (a) Prezydium wspó∏dzia∏a z Urz´-dem Prokuratora i koordynuje z nim wykonywaniewszystkich zadaƒ obj´tych wspólnà odpowiedzialno-Êcià.

Artyku∏ 39

Izby

1. Niezw∏ocznie po wyborze s´dziów Trybuna∏ two-rzy wydzia∏y wymienione w artykule 34 punkt (b). Wy-dzia∏ Odwo∏awczy sk∏ada si´ z przewodniczàcegoi czterech innych s´dziów; Wydzia∏ Orzekajàcy — z niemniej ni˝ szeÊciu s´dziów i Wydzia∏ Przygotowawczy— z nie mniej ni˝ szeÊciu s´dziów. Przydzia∏ s´dziów doposzczególnych wydzia∏ów powinien byç oparty nacharakterze funkcji ka˝dego wydzia∏u oraz kwalifika-cjach i doÊwiadczeniu s´dziów wybranych do Trybuna-∏u w taki sposób, aby zapewniç ka˝demu wydzia∏owiodpowiednià wiedz´ w dziedzinie prawa karnego, pro-cedury karnej i prawa mi´dzynarodowego. Wydzia∏Orzekajàcy i Wydzia∏ Przygotowawczy powinny sk∏a-daç si´ w przewa˝ajàcej wi´kszoÊci z s´dziów posiada-jàcych doÊwiadczenie w prowadzeniu rozpraw kar-nych.

2. (a) Funkcj´ orzeczniczà Trybuna∏u w ramach wy-dzia∏ów sprawujà Izby.

(b) (i) W sk∏ad Izby Odwo∏awczej wchodzà wszy-scy s´dziowie Wydzia∏u Odwo∏awczego.

(ii) Funkcje Izby Orzekajàcej sprawuje trzechs´dziów Wydzia∏u Orzekajàcego.

(iii) Funkcje Izby Przygotowawczej sprawujealbo trzech s´dziów Wydzia∏u Przygotowawczego, al-

bo jeden s´dzia tego wydzia∏u zgodnie z niniejszymstatutem i Regu∏ami Procesowymi i Dowodowymi.

(c) Postanowienia niniejszego ust´pu nie stojàna przeszkodzie równoczesnemu utworzeniu wićejni˝ jednej Izby Orzekajàcej czy Izby Przygotowawczej,je˝eli wymaga tego efektywne zarzàdzanie pracà Try-buna∏u.

3. (a) S´dziowie przydzieleni do Wydzia∏u Orzekajà-cego i Wydzia∏u Przygotowawczego wykonujà swojefunkcje w tych wydzia∏ach przez okres trzech lat, a d∏u-˝ej jedynie do czasu zakoƒczenia prowadzenia sprawy,której rozpatrywanie rozpocz´∏o si´ w danym wydziale.

(b) S´dziowie przydzieleni do Wydzia∏u Odwo-∏awczego sprawujà swój urzàd w tym wydziale przezca∏à swojà kadencj´.

4. S´dziowie przydzieleni do Wydzia∏u Odwo∏aw-czego sprawujà swój urzàd wy∏àcznie w tym wydziale.Jednak ˝adne z postanowieƒ niniejszego artyku∏u niewy∏àcza mo˝liwoÊci czasowego skierowania s´dziówz Wydzia∏u Orzekajàcego do Wydzia∏u Przygotowaw-czego lub odwrotnie, je˝eli Prezydium uzna, ˝e wyma-ga tego efektywne zarzàdzanie pracà Trybuna∏u. Jed-nak˝e w ˝adnym razie s´dzia, który uczestniczy∏ w po-st´powaniu przygotowawczym w danej sprawie, niemo˝e zasiadaç w Izbie Orzekajàcej rozpatrujàcej t´ sa-mà spraw´.

Artyku∏ 40

Niezawis∏oÊç s´dziów

1. W sprawowaniu swoich funkcji s´dziowie sà nie-zawiÊli.

2. S´dziowie nie mogà wykonywaç ˝adnej dzia∏al-noÊci, która by utrudnia∏a pe∏nienie ich funkcji lub mo-g∏a podwa˝aç zaufanie do ich niezawis∏oÊci.

3. S´dziowie wykonujàcy swoje obowiàzki w pe∏-nym wymiarze czasu w siedzibie Trybuna∏u nie mogàwykonywaç ˝adnych innych zaj´ç o charakterze zawo-dowym.

4. Wszystkie kwestie dotyczàce stosowania ust´-pów 2 i 3 sà rozstrzygane bezwzgl´dnà wi´kszoÊciàg∏osów s´dziów. Je˝eli sprawa dotyczy danego s´-dziego, nie bierze on udzia∏u w podejmowaniu de-cyzji.

Artyku∏ 41

Wy∏àczenie s´dziego

1. Prezydium na wniosek s´dziego mo˝e wy∏àczyçgo od wykonywania funkcji na podstawie niniejszegostatutu stosownie do postanowieƒ zawartych w Regu-∏ach Procesowych i Dowodowych.

2. (a) S´dzia nie mo˝e braç udzia∏u w sprawie,w której jego bezstronnoÊç mog∏aby byç podanaw wàtpliwoÊç na jakiejkolwiek podstawie. S´dzia zo-


staje wy∏àczony z post´powania w sprawie zgodniez postanowieniami niniejszego ust´pu, inter alia, je˝e-li bra∏ on poprzednio udzia∏ w jakimkolwiek charakte-rze w rozpatrywaniu tej sprawy przez Trybuna∏ lub naszczeblu krajowym bra∏ udzia∏ w zwiàzanej z nià spra-wie karnej przeciwko temu samemu podejrzanemu luboskar˝onemu. S´dzia zostaje równie˝ wy∏àczony na in-nych podstawach okreÊlonych w Regu∏ach Proceso-wych i Dowodowych.

(b) Prokurator lub osoba, przeciwko której toczysi´ post´powanie, mo˝e ˝àdaç wy∏àczenia s´dziego napodstawie niniejszego ust´pu.

(c) Wszelkie kwestie zwiàzane z wy∏àczeniems´dziego sà rozstrzygane przez s´dziów bezwzgl´dnàwi´kszoÊcià g∏osów. S´dzia, którego dotyczy wnioseko wy∏àczenie, ma prawo przed∏o˝yç swoje uwagi w tejsprawie, lecz nie bierze udzia∏u w podejmowaniu de-cyzji.

Artyku∏ 42

Urzàd Prokuratora

1. Urzàd Prokuratora dzia∏a niezale˝nie jako odr´b-ny organ Trybuna∏u. Nale˝y do niego przyjmowanie za-wiadomieƒ i innych informacji o zbrodniach podlega-jàcych jurysdykcji Trybuna∏u, badanie tych zawiado-mieƒ i informacji oraz prowadzenie post´powaniaprzygotowawczego. Cz∏onek Urz´du nie mo˝e przyj-mowaç wskazówek z jakiegokolwiek zewn´trznegoêród∏a ani kierowaç si´ nimi.

2. Na czele Urz´du stoi Prokurator. Prokurator po-siada pe∏ni´ w∏adzy w zakresie kierowania i admini-strowania Urz´dem, w∏àcznie z jego personelem, za-pleczem technicznym i innymi jego zasobami. Prokura-torowi pomaga jeden lub dwóch wiceprokuratorów,którzy majà prawo wykonywaç ka˝dà czynnoÊç zastrze-˝onà do kompetencji Prokuratora zgodnie z niniejszymstatutem. Prokurator i wiceprokuratorzy nie mogà byçobywatelami tego samego paƒstwa. Sprawujà oniswój urzàd w pe∏nym wymiarze czasu.

3. Prokurator i wiceprokuratorzy powinni byç oso-bami o wysokim poziomie moralnym, posiadaç wyso-kie kompetencje i rozleg∏e doÊwiadczenie praktycznew Êciganiu lub sàdzeniu w sprawach karnych. Powinnioni równie˝ odznaczaç si´ doskona∏à znajomoÊciài umiej´tnoÊcià pos∏ugiwania si´ przynajmniej jednymj´zykiem roboczym Trybuna∏u.

4. Prokurator jest wybierany w g∏osowaniu tajnymbezwzgl´dnà wi´kszoÊcià g∏osów cz∏onków Zgroma-dzenia Paƒstw-Stron. Wiceprokuratorzy sà wybieraniw ten sam sposób z listy kandydatów przedstawionejprzez Prokuratora. Prokurator wskazuje po trzech kan-dydatów na ka˝de ze stanowisk wiceprokuratora. O ilew czasie wyborów kadencja nie zostanie ustalona nakrótszy termin, Prokurator i wiceprokuratorzy sprawu-jà swój urzàd przez okres dziewićiu lat i nie mogà byçwybrani powtórnie.

5. Prokurator i wiceprokuratorzy nie mogà podej-mowaç ˝adnej dzia∏alnoÊci, która by utrudnia∏a pe∏nie-nie przez nich funkcji prokuratorskiej lub mog∏a pod-wa˝aç zaufanie do ich niezale˝noÊci. Nie mogà oni po-nadto podejmowaç ̋ adnego innego zajćia o charakte-rze zawodowym.

6. Prezydium na wniosek Prokuratora lub wiceproku-ratora mo˝e wy∏àczyç go od dzia∏ania w danej sprawie.

7. Ani Prokurator ani wiceprokurator nie mogà braçudzia∏u w sprawie, w której ich bezstronnoÊç mog∏abybyç podana w wàtpliwoÊç na jakiejkolwiek podstawie.Prokurator i wiceprokurator zostajà wy∏àczeni z post´-powania w sprawie zgodnie z postanowieniami niniej-szego ust´pu, inter alia, je˝eli brali oni poprzednioudzia∏ w jakimkolwiek charakterze w rozpatrywaniu tejsprawy przez Trybuna∏ lub na szczeblu krajowym braliudzia∏ w zwiàzanej z nià sprawie karnej przeciwko te-mu samemu podejrzanemu lub oskar˝onemu.

8. Wszelkie kwestie zwiàzane z wy∏àczeniem Proku-ratora i wiceprokuratora sà rozstrzygane przez Izb´ Od-wo∏awczà.

(a) Osoba, przeciwko której prowadzone jest post´po-wanie, mo˝e w ka˝dym czasie ˝àdaç wy∏àczeniaProkuratora i wiceprokuratora na podstawie oko-licznoÊci wymienionych w niniejszym artykule.

(b) Prokurator i wiceprokurator, których sprawa doty-czy, majà prawo przed∏o˝yç swoje uwagi w kwestiiwy∏àczenia.

9. Prokurator powo∏uje doradców posiadajàcychwiedz´ prawniczà w specjalistycznych dziedzinach,obejmujàcà mi´dzy innymi wiedz´ na temat przemocyseksualnej i zwiàzanej z p∏cià (gender) oraz przemocywobec dzieci.

Artyku∏ 43

Sekretariat

1. Sekretariat ponosi odpowiedzialnoÊç za poza-orzecznicze aspekty administracji i obs∏ugi Trybuna∏u,z zastrze˝eniem uprawnieƒ Prokuratora przewidzia-nych w artykule 42.

2. Na czele Sekretariatu stoi Sekretarz, który jestg∏ównym urz´dnikiem administracyjnym Trybuna∏u.W wykonywaniu swoich funkcji Sekretarz podlega bez-poÊrednio Prezesowi Trybuna∏u.

3. Sekretarz i zast´pca Sekretarza powinni byç oso-bami o wysokich kwalifikacjach moralnych, posiadaçwysokie kompetencje oraz odznaczaç si´ doskona∏àznajomoÊcià i umiej´tnoÊcià pos∏ugiwania si´ przynaj-mniej jednym j´zykiem roboczym Trybuna∏u.

4. Sekretarz jest wybierany przez s´dziów bez-wzgl´dnà wi´kszoÊcià g∏osów w g∏osowaniu tajnym,z uwzgl´dnieniem rekomendacji ZgromadzeniaPaƒstw-Stron. W razie potrzeby s´dziowie wybierajàw ten sam sposób zast´pc´ Sekretarza, uwzgl´dniajàcrekomendacj´ Sekretarza.


5. Sekretarz sprawuje swój urzàd przez okres pićiulat w pe∏nym wymiarze czasu i mo˝e zostaç wybrany po-nownie. Zast´pca Sekretarza sprawuje swój urzàd przezokres pićiu lat lub okres krótszy, zgodnie z decyzjà pod-j´tà bezwzgl´dnà wi´kszoÊcià g∏osów s´dziów, i mo˝ezostaç wybrany z zastrze˝eniem, ˝e b´dzie wzywany dosprawowania swojego urz´du w miar´ potrzeb.

6. Sekretarz tworzy Biuro do spraw Pokrzywdzo-nych i Âwiadków w ramach Sekretariatu. W porozu-mieniu z Urz´dem Prokuratora Biuro ma zapewniçÊrodki ochronne, Êrodki bezpieczeƒstwa, doradztwoi innà pomoc Êwiadkom, pokrzywdzonym wyst´pujà-cym przed Trybuna∏em i innym osobom, którym groziniebezpieczeƒstwo w zwiàzku z zeznaniami z∏o˝onymiprzez Êwiadków. Biuro powinno zatrudniaç osoby po-siadajàce wiedz´ na temat urazów, obejmujàcà urazyzwiàzane z przemocà seksualnà.

Artyku∏ 44

Personel

1. Prokurator i Sekretarz zatrudniajà personel po-siadajàcy kwalifikacje niezb´dne do pracy w ich urz´-dach. W przypadku Prokuratora obejmuje to powo∏y-wanie osób do prowadzenia post´powania przygoto-wawczego.

2. Zatrudniajàc personel, Prokurator i Sekretarz po-winni zapewniç najwy˝sze standardy efektywnoÊci,kompetencji i uczciwoÊci i powinni stosowaç, mutatismutandis, kryteria zawarte w artykule 36 ust´p 8.

3. W porozumieniu z Prezydium i Prokuratorem Se-kretarz przedk∏ada Regulamin Personelu, który regulu-je kadencje i warunki powo∏ywania, wynagradzaniai zwalniania personelu. Regulamin Personelu jest za-twierdzany przez Zgromadzenie Paƒstw-Stron.

4. W wyjàtkowych okolicznoÊciach Trybuna∏ mo˝ezatrudniç bezp∏atny, fachowy personel zaproponowa-ny przez Paƒstwa-Strony, organizacje mi´dzyrzàdowelub pozarzàdowe do pomocy w pracy któregokolwiekz organów Trybuna∏u. Prokurator mo˝e przyjàç ka˝dàtakà propozycj´ w imieniu Urz´du Prokuratora. Takibezp∏atny personel jest zatrudniany na zasadach okre-Êlonych przez Zgromadzenie Paƒstw-Stron.

Artyku∏ 45

Uroczyste zobowiàzanie

Przed rozpoczćiem wykonywania obowiàzków napodstawie niniejszego statutu s´dziowie, Prokurator,wiceprokuratorzy, Sekretarz i zast´pca Sekretarza sk∏a-dajà publicznie uroczyste zobowiàzanie do bezstronne-go i sumiennego wykonywania swoich funkcji.

Artyku∏ 46

Usunićie ze stanowiska

1. S´dzia, Prokurator, wiceprokuratorzy, Sekretarzi zast´pca Sekretarza zostajà usunići ze stanowiska,

o ile taka decyzja zostanie podj´ta zgodnie z ust´-pem 2, je˝eli osoba ta:

(a) dopuÊci∏a si´ powa˝nego uchybienia lub powa˝-nego naruszenia swoich obowiàzków okreÊlonychw niniejszym statucie, stosownie do Regu∏ Proce-sowych i Dowodowych; lub

(b) jest niezdolna do wykonywania funkcji wymaga-nych przez niniejszy statut.

2. Decyzj´ o usunićiu ze stanowiska s´dziego, Pro-kuratora lub wiceprokuratora na podstawie ust´pu 1podejmuje Zgromadzenie Paƒstw-Stron w g∏osowaniutajnym:

(a) w przypadku s´dziego — wi´kszoÊcià dwóch trze-cich g∏osów Paƒstw-Stron na podstawie wnioskuprzyj´tego wi´kszoÊcià dwóch trzecich g∏osów po-zosta∏ych s´dziów;

(b) w przypadku Prokuratora — bezwzgl´dnà wi´k-szoÊcià g∏osów Paƒstw-Stron;

(c) w przypadku wiceprokuratora — bezwzgl´dnàwi´kszoÊcià g∏osów Paƒstw-Stron na podstawiewniosku Prokuratora.

3. Decyzj´ o usunićiu ze stanowiska Sekretarzai zast´pcy Sekretarza podejmujà s´dziowie bezwzgl´d-nà wi´kszoÊcià g∏osów.

4. S´dzia, Prokurator, wiceprokuratorzy, Sekretarzi zast´pca Sekretarza, których zdolnoÊç do wykonywa-nia funkcji zgodnie z wymogami statutu zosta∏a zakwe-stionowana na podstawie niniejszego artyku∏u, majàprawo do przedstawienia dowodów i sk∏adania oÊwiad-czeƒ zgodnie z postanowieniami Regu∏ Procesowychi Dowodowych. Osoby te nie mogà jednak w inny spo-sób uczestniczyç w rozpatrywaniu ich sprawy.

Artyku∏ 47

Ârodki dyscyplinarne

Wobec s´dziego, Prokuratora, wiceprokuratora,Sekretarza i zast´pcy Sekretarza, którzy dopuÊcili siúchybienia o mniej powa˝nym charakterze ni˝ okreÊlo-ne w artykule 46 ust´p 1, stosuje si´ Êrodki dyscypli-narne zgodne z postanowieniami Regu∏ Procesowychi Dowodowych.

Artyku∏ 48

Przywileje i immunitety

1. Na terytorium ka˝dego z Paƒstw-Stron Trybuna∏korzysta z przywilejów i immunitetów niezb´dnych dowykonywania jego zadaƒ.

2. S´dziowie, Prokurator, wiceprokuratorzy i Sekre-tarz w zakresie czynnoÊci pe∏nionych podczasi w zwiàzku z wykonywaniem obowiàzków s∏u˝bowychna rzecz Trybuna∏u korzystajà z takich samych przywi-lejów i immunitetów, jakie przys∏ugujà szefom przed-stawicielstw dyplomatycznych, a po up∏ywie ich ka-


dencji nie mo˝na prowadziç przeciwko nim ˝adnegopost´powania z powodu ich wypowiedzi ustnych lubpisemnych oraz czynnoÊci podejmowanych w ramachich urz´dowych funkcji.

3. Zast´pca Sekretarza, personel Urz´du Prokura-torskiego i personel Sekretariatu korzystajà z przywile-jów, immunitetów i udogodnieƒ niezb´dnych do wyko-nywania ich funkcji zgodnie z umowà o przywilejachi immunitetach Trybuna∏u.

4. Obroƒcom, bieg∏ym, Êwiadkom i wszystkim in-nym osobom zobowiàzanym do stawiania si´ w siedzi-bie Trybuna∏u zapewnia si´ takie traktowanie, jakie jestniezb´dne dla prawid∏owego funkcjonowania Trybu-na∏u zgodnie z umowà o przywilejach i immunitetachTrybuna∏u.

5. Przywileje i immunitety:

(a) s´dziego i Prokuratora mogà zostaç uchylone bez-wzgl´dnà wi´kszoÊcià g∏osów s´dziów;

(b) Sekretarza mogà zostaç uchylone przez Prezy-dium;

(c) wiceprokuratorów i personelu Urz´du Prokuratoramogà zostaç uchylone przez Prokuratora;

(d) zast´pcy Sekretarza i personelu Sekretariatu mo-gà zostaç uchylone przez Sekretarza.

Artyku∏ 49

Wynagrodzenie, dodatki i diety

S´dziowie, Prokurator, wiceprokuratorzy, Sekretarzi zast´pca Sekretarza otrzymujà wynagrodzenie, do-datki i diety w wysokoÊci ustalonej przez Zgromadze-nie Paƒstw-Stron. Wynagrodzenie i dodatki nie ulega-jà zmniejszeniu w czasie trwania kadencji.

Artyku∏ 50

J´zyki urz´dowe i robocze

1. J´zykami urz´dowymi Trybuna∏u sà: arabski,chiƒski, angielski, francuski, rosyjski i hiszpaƒski. Wy-roki Trybuna∏u, jak równie˝ inne decyzje rozstrzygajà-ce zasadnicze kwestie przed Trybuna∏em, sà publiko-wane w j´zykach urz´dowych. Prezydium, zgodniez kryteriami ustalonymi przez Regu∏y Procesowe i Do-wodowe, okreÊla, które decyzje sà uwa˝ane za roz-strzygajàce zasadnicze kwestie przed Trybuna∏em napotrzeby niniejszego ust´pu.

2. J´zykami roboczymi Trybuna∏u sà: j´zyk angiel-ski i francuski. Regu∏y Procesowe i Dowodowe okreÊla-jà przypadki, w których inne j´zyki urz´dowe mogà byçu˝ywane jako j´zyki robocze Trybuna∏u.

3. Na wniosek strony post´powania lub paƒstwadopuszczonego do interwencji w post´powaniu Trybu-na∏ zezwala na u˝ywanie przez t´ stron´ lub paƒstwo

j´zyka innego ni˝ angielski czy francuski, o ile Trybuna∏uzna udzielenie zezwolenia za odpowiednio uzasad-nione.

Artyku∏ 51

Regu∏y Procesowe i Dowodowe

1. Regu∏y Procesowe i Dowodowe wchodzà w ˝yciepo przyjćiu przez Zgromadzenie Paƒstw-Stron wi´k-szoÊcià dwóch trzecich g∏osów jego cz∏onków.

2. Poprawki do Regu∏ mogà zg∏aszaç:

(a) ka˝de Paƒstwo-Strona;

(b) s´dziowie, o ile za poprawkà opowiedzia∏a si´ bez-wzgl´dna wi´kszoÊç spoÊród nich; lub

(c) Prokurator.

Poprawki te wchodzà w ˝ycie po przyjćiu przez Zgro-madzenie Paƒstw-Stron wi´kszoÊcià dwóch trzecichg∏osów jego cz∏onków.

3. Po przyjćiu Regu∏ Procesowych i Dowodowych,je˝eli Regu∏y nie regulujà danej kwestii, w nag∏ych wy-padkach s´dziowie mogà wi´kszoÊcià dwóch trzecichg∏osów opracowaç regu∏y tymczasowe, które stosujesi´ do czasu ich przyjćia, uzupe∏nienia lub odrzuceniana nast´pnej zwyczajnej lub nadzwyczajnej sesji Zgro-madzenia Paƒstw-Stron.

4. Regu∏y Procesowe i Dowodowe, poprawki donich i wszelkie regu∏y tymczasowe powinny byç zgod-ne z niniejszym statutem. Poprawki do Regu∏ Proceso-wych i Dowodowych, jak równie˝ regu∏y tymczasowe,nie mogà byç stosowane z mocà wstecznà na nieko-rzyÊç osób, przeciwko którym toczy si´ post´powanielub które zosta∏y skazane.

5. W razie niezgodnoÊci pomi´dzy niniejszym Statutem a Regu∏ami Procesowymi i Dowodowymi,pierwszeƒstwo ma statut.

Artyku∏ 52

Regulamin Trybuna∏u

1. S´dziowie przyjmujà bezwzgl´dnà wi´kszoÊciàg∏osów, zgodnie z niniejszym statutem i Regu∏ami Pro-cesowymi i Dowodowymi, Regulamin Trybuna∏u nie-zb´dny dla jego funkcjonowania.

2. W przygotowaniu Regulaminu i poprawek doniego g∏os doradczy majà Prokurator i Sekretarz.

3. Regulamin i poprawki do niego obowiàzujà odmomentu przyjćia, chyba ˝e s´dziowie postanowiàinaczej. BezpoÊrednio po przyjćiu Regulaminu jest onprzedk∏adany Paƒstwom-Stronom w celu przedstawie-nia uwag. Je˝eli w ciàgu szeÊciu miesićy nie zostaniez∏o˝ony sprzeciw przez wi´kszoÊç Paƒstw-Stron, Regu-lamin zostaje utrzymany w mocy.


CZ¢Âå V. POST¢POWANIE PRZYGOTOWAWCZE

Artyku∏ 53

Wszczćie post´powania przygotowawczego

1. Po dokonaniu oceny uzyskanych informacji Pro-kurator wszczyna post´powanie przygotowawcze,chyba ˝e uzna, i˝ nie istnieje uzasadniona podstawado prowadzenia post´powania na podstawie niniej-szego statutu. Podejmujàc decyzj´ o wszczćiu lubodmowie wszczćia post´powania, Prokurator bierzepod uwag´, czy:

(a) informacje dost´pne Prokuratorowi stanowià roz-sàdnà podstaw´ do przyjćia, ˝e zosta∏a pope∏nio-na lub jest pope∏niana zbrodnia podlegajàca jurys-dykcji Trybuna∏u;

(b) sprawa jest lub by∏aby uznana za dopuszczalnà napodstawie artyku∏u 17; i

(c) pomimo uwzgl´dnienia wagi zbrodni i interesówpokrzywdzonych istniejà istotne powody do uzna-nia, ̋ e post´powanie przygotowawcze nie s∏u˝y∏o-by interesowi wymiaru sprawiedliwoÊci.

Je˝eli Prokurator uzna, ˝e nie istnieje uzasadnionapodstawa do wszczćia post´powania, a jego decyzjaoparta jest wy∏àcznie na okolicznoÊciach wskazanychw punkcie (c), Prokurator zawiadamia Izb´ Przygoto-wawczà.

2. Je˝eli w wyniku przeprowadzenia post´powaniaprzygotowawczego Prokurator uzna, ˝e nie istniejewystarczajàca podstawa do wniesienia oskar˝enia,poniewa˝:

(a) brak jest dostatecznej podstawy prawnej lub fak-tycznej do wydania nakazów lub wezwaƒ na pod-stawie artyku∏u 58;

(b) sprawa jest niedopuszczalna na podstawie artyku-∏u 17; lub

(c) oskar˝enie nie le˝y w interesie wymiaru sprawie-dliwoÊci, bioràc pod uwag´ wszystkie okoliczno-Êci, w∏àcznie z wagà zbrodni, interesami pokrzyw-dzonych, wiekiem i stanem zdrowia podejrzanegooraz jego rolà w pope∏nieniu danej zbrodni.

Prokurator zawiadamia Izb´ Przygotowawczà i paƒ-stwo, które przedstawi∏o sytuacj´ na podstawie artyku-∏u 14, oraz Rad´ Bezpieczeƒstwa w przypadku przewi-dzianym w artykule 13 punkt (b) o swojej decyzji i po-wodach jej podjćia.

3. (a) Na wniosek paƒstwa, które przedstawi∏o sy-tuacj´ na podstawie artyku∏u 14, lub Rady Bezpieczeƒ-stwa w przypadku przewidzianym w artykule 13punkt (b) Izba Przygotowawcza mo˝e zbadaç zasad-noÊç decyzji Prokuratora o odmowie wszczćia post´-powania lub wniesienia oskar˝enia, podj´tych na pod-stawie ust´pu 1 lub 2, i mo˝e nakazaç Prokuratorowiponowne rozwa˝enie jego decyzji.

(b) Ponadto Izba Przygotowawcza mo˝e z w∏a-snej inicjatywy zbadaç zasadnoÊç decyzji Prokuratorao odmowie wszczćia post´powania lub wniesieniaoskar˝enia, je˝eli decyzja ta zosta∏a podj´ta wy∏àczniena podstawie ust´pu 1 (c) lub 2 (c). W takim przypadkudecyzja Prokuratora staje si´ ostateczna dopiero po jejzatwierdzeniu przez Izb´ Przygotowawczà.

4. Prokurator mo˝e w ka˝dym czasie zmieniç swojàdecyzj´ w kwestii wszczćia post´powania przygoto-wawczego lub wniesienia oskar˝enia w oparciu o no-we fakty lub informacje.

Artyku∏ 54

Obowiàzki i uprawnienia Prokuratoraw post´powaniu przygotowawczym

1. Prokurator jest zobowiàzany:

(a) celem ustalenia prawdy materialnej rozszerzyç za-kres post´powania przygotowawczego w celu ob-jćia nim wszystkich faktów i dowodów niezb´d-nych dla wyjaÊnienia kwestii odpowiedzialnoÊcikarnej na podstawie niniejszego statutu i w ra-mach tego uwzgl´dniaç okolicznoÊci przemawiajà-ce zarówno na korzyÊç, jak i na niekorzyÊç oskar˝o-nego;

(b) podejmowaç odpowiednie Êrodki w celu zapew-nienia skutecznoÊci post´powania przygotowaw-czego w sprawach o zbrodnie podlegajàce jurys-dykcji Trybuna∏u i, wykonujàc swoje obowiàzkiw tym zakresie, szanowaç interesy i uwzgl´dniaçokolicznoÊci osobiste pokrzywdzonych i Êwiad-ków, w∏àcznie z wiekiem, p∏cià (gender) w rozu-mieniu artyku∏u 7 ust´p 3, i stanem zdrowia, orazbraç pod uwag´ charakter zbrodni, w szczególno-Êci gdy dotyczy ona przemocy seksualnej, zwiàza-nej z p∏cià (gender) lub wobec dzieci; i

(c) w pe∏ni przestrzegaç praw przyznanych osobomna mocy niniejszego statutu.

2. Prokurator mo˝e prowadziç post´powanie przy-gotowawcze na terytorium paƒstwa:

(a) w trybie przewidzianym postanowieniami cz´-Êci IX; lub

(b) za zezwoleniem Izby Przygotowawczej wydanymna podstawie artyku∏u 57 ust´p 3 (d).

3. Prokurator ma prawo:

(a) gromadziç dowody i dokonywaç ich oceny;

(b) ˝àdaç stawiennictwa osób, przeciwko którym pro-wadzone jest post´powanie przygotowawcze, po-krzywdzonych i Êwiadków oraz przes∏uchiwaç ich;

(c) nawiàzaç wspó∏prac´ z ka˝dym paƒstwem oraz or-ganizacjà lub podmiotem mi´dzyrzàdowym sto-sownie do ich kompetencji lub mandatu;


(d) zawieraç takie porozumienia i umowy, niepozosta-jàce w sprzecznoÊci z niniejszym statutem, któresà niezb´dne do u∏atwienia wspó∏pracy ze stronypaƒstwa, organizacji mi´dzyrzàdowej lub osoby;

(e) wyraziç zgod´ na nieujawnianie na ˝adnym etapiepost´powania dokumentów lub informacji, któreProkurator otrzymuje z zastrze˝eniem ich poufno-Êci i wy∏àcznie dla uzyskania nowych dowodów,chyba ˝e podmiot dostarczajàcy informacji zgadzasi´ na ich ujawnienie; i

(f) podejmowaç niezb´dne Êrodki lub ˝àdaç podjćianiezb´dnych Êrodków w celu zapewnienia poufno-Êci informacji, ochrony osób lub zabezpieczeniadowodów.

Artyku∏ 55

Uprawnienia osób w post´powaniuprzygotowawczym

1. W zwiàzku z post´powaniem przygotowawczymprowadzonym na podstawie niniejszego statutu:

(a) nikt nie mo˝e byç zmuszony do oskar˝ania same-go siebie ani do przyznania si´ do winy;

(b) nikt nie mo˝e byç poddany ˝adnej formie przymu-su, nacisku czy groêby, torturom oraz innemu nie-godnemu, nieludzkiemu lub poni˝ajàcemu trakto-waniu lub karaniu;

(c) ka˝dy, kto jest przes∏uchiwany w j´zyku innym ni˝j´zyk, którym w∏ada i który w pe∏ni rozumie, maprawo do korzystania z bezp∏atnej pomocy kom-petentnego t∏umacza oraz do uzyskania t∏uma-czeƒ niezb´dnych dla zapewnienia rzetelnoÊci;oraz

(d) nikt nie mo˝e byç bezprawnie zatrzymany lubaresztowany, ani nie mo˝e byç pozbawiony wol-noÊci, z wyjàtkiem przypadków i w trybie przewi-dzianym w niniejszym statucie.

2. Je˝eli istniejà podstawy do podejrzeƒ, ˝e osobapope∏ni∏a zbrodni´ podlegajàcà jurysdykcji Trybuna∏ui ma zostaç przes∏uchana przez Prokuratora albo przezorgany krajowe zgodnie z wnioskiem przed∏o˝onym napodstawie cz´Êci IX, osobie tej przys∏ugujà nast´pujà-ce uprawnienia, o których nale˝y jà pouczyç przed roz-poczćiem przes∏uchania:

(a) prawo do bycia poinformowanym przed przes∏u-chaniem o tym, ̋ e istniejà podstawy do podejrzeƒ,˝e osoba ta pope∏ni∏a zbrodni´ podlegajàcà jurys-dykcji Trybuna∏u;

(b) prawo do milczenia, przy czym milczenie to niemo˝e byç brane pod uwag´ przy orzekaniu o winielub niewinnoÊci tej osoby;

(c) prawo do korzystania z pomocy ustanowionegoprzez siebie obroƒcy lub, je˝eli osoba ta nie posia-da obroƒcy ustanowionego przez siebie, prawo doobroƒcy wyznaczonego z urz´du, w razie gdy wy-maga tego dobro wymiaru sprawiedliwoÊci, oraz

do bezp∏atnego obroƒcy, je˝eli osoba ta nie posia-da wystarczajàcych Êrodków na pokrycie kosztówobroƒcy; oraz

(d) prawo do bycia przes∏uchiwanym w obecnoÊciobroƒcy, chyba ˝e osoba ta dobrowolnie zrzek∏asi´ prawa do korzystania z pomocy obroƒcy.

Artyku∏ 56

Rola Izby Przygotowawczejw odniesieniu do czynnoÊci niepowtarzalnych

1. (a) Je˝eli prokurator stwierdzi, ˝e w post´powa-niu przygotowawczym pojawi∏a si´ niepowtarzalnamo˝liwoÊç uzyskania wyjaÊnieƒ lub zeznaƒ Êwiadkalub oceny, zebrania czy sprawdzenia dowodów, któremogà nie byç dost´pne na rozprawie, zawiadamiao tym Izb´ Przygotowawczà.

(b) W takim przypadku Izba Przygotowawcza mo-˝e, na wniosek Prokuratora, podjàç wszelkie Êrodki ko-nieczne dla zapewnienia skutecznoÊci i rzetelnoÊci po-st´powania, a w szczególnoÊci zagwarantowania prawobrony.

(c) O ile Izba Przygotowawcza nie zarzàdzi ina-czej, Prokurator przekazuje odpowiednie informacjeosobie, która zosta∏a aresztowana lub stawi∏a si´ nawezwanie w zwiàzku z post´powaniem przygotowaw-czym okreÊlonym w punkcie (a), w celu przes∏uchaniajej w tej kwestii.

2. Ârodki, o których mowa w ust´pie 1 (b), mogàobejmowaç:

(a) wydawanie poleceƒ lub zarzàdzeƒ dotyczàcychpost´powania;

(b) zarzàdzenie dotyczàce utrwalania przebiegu po-st´powania;

(c) wyznaczenie bieg∏ych do pomocy;

(d) upowa˝nienie obroƒcy osoby, która zosta∏a aresz-towana lub stawi∏a si´ przed Trybuna∏em na we-zwanie, do uczestniczenia w czynnoÊciach lub —je˝eli aresztowanie jeszcze nie nastàpi∏o lub osobanie stawi∏a si´ lub obroƒca nie zosta∏ jeszcze wy-znaczony — wyznaczenie innego obroƒcy do sta-wienia si´ i reprezentowania interesów obrony;

(e) wyznaczenie jednego z cz∏onków Izby Przygoto-wawczej lub, je˝eli jest to konieczne, innego s´-dziego Wydzia∏u Przygotowawczego lub Wydzia∏uOrzekajàcego do obserwowania oraz wydawaniapoleceƒ i zarzàdzeƒ dotyczàcych gromadzenia i za-bezpieczenia dowodów i przes∏uchiwania osób;

(f) podejmowanie innych czynnoÊci koniecznych dlagromadzenia lub zabezpieczenia dowodów.

3. (a) Je˝eli Prokurator nie z∏o˝y∏ wniosku o zasto-sowanie Êrodków na podstawie niniejszego artyku∏u,a Izba Przygotowawcza uzna, ˝e podjćie takich Êrod-ków jest wymagane dla zabezpieczenia dowodów, któ-


re Izba uwa˝a za istotne dla obrony na rozprawie, kon-sultuje si´ z Prokuratorem w celu ustalenia, czy istnie-jà podstawy do zaniechania przez Prokuratora z∏o˝eniawniosku o podjćie takich Êrodków. Je˝eli w wynikukonsultacji Izba Przygotowawcza uzna, ˝e Prokuratorbezpodstawnie zaniecha∏ z∏o˝enia wniosku o zastoso-wanie takich Êrodków, Izba Przygotowawcza mo˝epodjàç takie Êrodki z w∏asnej inicjatywy.

(b) Od decyzji Izby Przygotowawczej o podjćiudzia∏ania z w∏asnej inicjatywy na podstawie niniejsze-go ust´pu Prokuratorowi przys∏uguje odwo∏anie. Od-wo∏anie rozpoznaje si´ w trybie przyspieszonym.

4. DopuszczalnoÊç na rozprawie dowodów zabez-pieczonych lub zgromadzonych w post´powaniu zgod-nie z niniejszym artyku∏em lub protoko∏ów z ich prze-prowadzenia okreÊla artyku∏ 69. WartoÊç takich dowo-dów ocenia Izba Orzekajàca.

Artyku∏ 57

Funkcje i uprawnienia Izby Przygotowawczej

1. O ile niniejszy statut nie stanowi inaczej, IzbaPrzygotowawcza wykonuje swoje funkcje zgodniez postanowieniami niniejszego artyku∏u.

2. (a) Zarzàdzenia i decyzje Izby Przygotowawczejwydane na podstawie artyku∏u 15, 18, 19, 54 ust´p 2,artyku∏u 61 ust´p 7 i artyku∏u 72 zapadajà wi´kszoÊciàg∏osów s´dziów Izby.

(b) We wszystkich pozosta∏ych przypadkachfunkcje okreÊlone niniejszym statutem sà wykonywa-ne przez jednego s´dziego Izby Przygotowawczej, chy-ba ˝e Regu∏y Procesowe i Dowodowe przewidujà innysk∏ad orzekajàcy lub wi´kszoÊç s´dziów Izby Przygoto-wawczej tak postanowi.

3. W uzupe∏nieniu swoich funkcji okreÊlonych ni-niejszym statutem Izba Przygotowawcza mo˝e:

(a) wydawaç na wniosek Prokuratora zarzàdzenia i na-kazy niezb´dne do prowadzenia post´powaniaprzygotowawczego;

(b) na wniosek osoby aresztowanej lub osoby, którastawi∏a si´ na wezwanie na podstawie artyku∏u 58,wydawaç odpowiednie zarzàdzenia, w∏àcznie z za-rzàdzeniami dotyczàcymi Êrodków przewidzia-nych w artykule 56, oraz domagaç si´ takiej wspó∏-pracy przewidzianej postanowieniami cz´Êci IX,jaka jest konieczna dla udzielenia tej osobie pomo-cy w przygotowaniu obrony;

(c) w razie koniecznoÊci zapewniç ochron´ i prywat-noÊç pokrzywdzonym i Êwiadkom oraz zapewniçzabezpieczenie dowodów, ochron´ osób areszto-wanych lub tych, które stawi∏y si´ na wezwanie,i ochron´ informacji dotyczàcych bezpieczeƒstwanarodowego;

(d) upowa˝niç Prokuratora do podjćia okreÊlonychczynnoÊci Êledczych na terytorium Paƒstwa-Stronybez uprzedniego zapewnienia wspó∏pracy tegopaƒstwa na podstawie cz´Êci IX, je˝eli Izba Przygo-towawcza, w miar´ mo˝liwoÊci, majàc na wzgl´dzieopini´ zainteresowanego paƒstwa, uzna∏a w da-nym przypadku, ˝e paƒstwo to jest bezsprzecznieniezdolne do wykonania wniosku o wspó∏prac´z powodu nieistnienia w tym paƒstwie ˝adnej w∏a-dzy lub jakiegokolwiek organu wymiaru sprawiedli-woÊci w∏aÊciwego do wykonania wniosku o wspó∏-prac´ na podstawie cz´Êci IX;

(e) w razie wydania nakazu aresztowania lub wezwaniana podstawie artyku∏u 58, majàc na wzgl´dzie war-toÊç dowodów i uprawnienia zainteresowanychstron oraz dzia∏ajàc zgodnie z niniejszym statutemi Regu∏ami Procesowymi i Dowodowymi, domagaçsi´ wspó∏pracy ze strony Paƒstwa na podstawie ar-tyku∏u 93 ust´p 1 (k) w podejmowaniu Êrodkóww celu zabezpieczenia przepadku, w szczególnoÊcina rzecz pokrzywdzonych.

Artyku∏ 58

Wydawanie przez Izb´ Przygotowawczànakazu aresztowania i wezwaƒ

1. Po wszczćiu post´powania przygotowawczegoIzba Przygotowawcza wydaje na wniosek Prokuratoranakaz aresztowania osoby, je˝eli po zbadaniu wnioskui dowodów oraz innych informacji przed∏o˝onych przezProkuratora stwierdzi, ˝e:

a) istniejà rozsàdne podstawy do przyjćia, ˝e osobata pope∏ni∏a zbrodni´ podlegajàcà jurysdykcji Try-buna∏u; i

(b) aresztowanie tej osoby jest konieczne w celu:

(i) zapewnienia jej osobistego stawiennictwa narozprawie;

(ii) zapewnienia, ˝e osoba ta nie b´dzie utrudnia∏aani zagra˝a∏a post´powaniu przygotowawcze-mu lub rozprawie, lub

(iii) uniemo˝liwienia tej osobie kontynuowania tejsamej lub powiàzanej z nià zbrodni podlegajà-cej jurysdykcji Trybuna∏u, majàcej êród∏ow tych samych okolicznoÊciach.

2. Wniosek Prokuratora powinien zawieraç:

(a) nazwisko osoby i wszelkie inne stosowne informa-cje identyfikujàce t´ osob´;

(b) wskazanie zbrodni podlegajàcych jurysdykcji Try-buna∏u, o pope∏nienie których osoba ta jest podej-rzana;

(c) zwi´z∏e przedstawienie faktów sk∏adajàcych si´ naopis zarzucanych zbrodni;

(d) streszczenie dowodów i wszelkich innych informa-cji, które uzasadniajà podejrzenie pope∏nieniaprzez t´ osob´ zarzucanych jej zbrodni; i


(e) wskazanie powodów, dla których Prokurator uwa-˝a, ˝e aresztowanie osoby jest konieczne.

3. Nakaz aresztowania powinien zawieraç:

(a) nazwisko osoby i wszelkie inne stosowne informa-cje pozwalajàce zidentyfikowaç t´ osob´;

(b) wskazanie zbrodni podlegajàcych jurysdykcji Try-buna∏u, z zwiàzku z którymi domaga si´ areszto-wania osoby; i

(c) zwi´z∏e przedstawienie faktów sk∏adajàcych si´ naopis zarzucanych zbrodni.

4. Nakaz aresztowania pozostaje w mocy a˝ do wy-dania przez Trybuna∏ odmiennej decyzji.

5. Na podstawie nakazu aresztowania Trybuna∏mo˝e ˝àdaç tymczasowego aresztowania lub areszto-wania i dostarczenia osoby na podstawie cz´Êci IX.

6. Prokurator mo˝e z∏o˝yç do Izby Przygotowawczejwniosek o uzupe∏nienie nakazu aresztowania poprzezzmian´ lub dodanie zbrodni do wymienionych w naka-zie. Izba Przygotowawcza uzupe∏nia nakaz stosowniedo wniosku, je˝eli stwierdzi, ˝e istnieje uzasadnionepodejrzenie pope∏nienia przez t´ osob´ zbrodniw zmienionej postaci lub dodatkowych zbrodni.

7. Zamiast wniosku o wydanie nakazu aresztowa-nia Prokurator mo˝e z∏o˝yç do Izby Przygotowawczejwniosek o wezwanie osoby do stawienia si´. Je˝eliIzba Przygotowawcza uzna, ̋ e istnieje uzasadnione po-dejrzenie pope∏nienia przez osob´ zarzucanej jej zbrod-ni i ˝e wezwanie do stawienia si´ jest wystarczajàce dlazapewnienia stawiennictwa osoby, wzywa t´ osob´ dostawienia si´ pod rygorem ograniczenia wolnoÊci (in-nego ni˝ aresztowanie), je˝eli jest on przewidzianyw prawie krajowym lub bez takiego rygoru. Wezwaniezawiera:

(a) nazwisko osoby i wszelkie inne stosowne informa-cje pozwalajàce zidentyfikowaç t´ osob´;

(b) wskazanie daty wymaganego stawienia si´;

(c) wskazanie zbrodni podlegajàcych jurysdykcji Try-buna∏u, o pope∏nienie których osoba ta jest podej-rzana;

(d) zwi´z∏e przedstawienie faktów sk∏adajàcych si´ naopis zarzucanej zbrodni.

Wezwanie dorćza si´ osobie podejrzanej.

Artyku∏ 59

Post´powanie w sprawie aresztowaniaw Paƒstwie aresztujàcym

1. Paƒstwo-Strona, które otrzyma∏o wniosek o tym-czasowe aresztowanie lub o aresztowanie i dostarcze-nie osoby, natychmiast podejmuje kroki w celu aresz-towania osoby podejrzanej zgodnie z prawem krajo-wym i postanowieniami cz´Êci IX.

2. Osoba aresztowana powinna zostaç niezw∏ocz-nie postawiona przed w∏aÊciwym organem sàdowymw Paƒstwie aresztujàcym, który zgodnie z prawem te-go paƒstwa powinien ustaliç, czy:

(a) nakaz dotyczy tej osoby;

(b) osoba ta zosta∏a aresztowana zgodnie z odpowied-nià procedurà; i

(c) prawa tej osoby by∏y przestrzegane.

3. Osoba aresztowana ma prawo w oczekiwaniu nadostarczenie z∏o˝yç wniosek do w∏aÊciwego organuPaƒstwa aresztujàcego o tymczasowe zwolnienie.

4. Podejmujàc decyzj´ w kwestii wniosku, w∏aÊciwyorgan Paƒstwa aresztujàcego bierze pod uwag´, czy ma-jàc na wzgl´dzie wag´ zarzucanych zbrodni, istniejà na-g∏e i wyjàtkowe okolicznoÊci usprawiedliwiajàce tymcza-sowe zwolnienie oraz czy istniejà niezb´dne zabezpie-czenia gwarantujàce wype∏nienie przez Paƒstwo aresz-tujàce obowiàzku dostarczenia osoby Trybuna∏owi. W∏a-Êciwy organ Paƒstwa aresztujàcego nie jest uprawnionydo badania, czy nakaz aresztowania zosta∏ prawid∏owowydany zgodnie z artyku∏em 58 ust´p 1 (a) i (b).

5. Izb´ Przygotowawczà nale˝y zawiadomiç o z∏o˝e-niu ka˝dego wniosku o tymczasowe zwolnienie; przed-stawia ona swoje stanowisko w tej sprawie w∏aÊciwe-mu organowi Paƒstwa aresztujàcego. W∏aÊciwy organPaƒstwa aresztujàcego przed podjćiem decyzji bierzew pe∏ni pod uwag´ stanowisko Izby, w∏àcznie ze wska-zaniami odnoÊnie do Êrodków, jakie nale˝y podjàç, abyzapobiec ucieczce osoby.

6. Je˝eli osoba zosta∏a tymczasowo zwolniona,Izba Przygotowawcza mo˝e ˝àdaç przedk∏adaniaokresowych raportów na temat tymczasowego zwol-nienia.

7. Osoba, co do której Paƒstwo aresztujàce podj´∏odecyzj´ o dostarczeniu, powinna zostaç przekazanaTrybuna∏owi w mo˝liwie najkrótszym terminie.

Artyku∏ 60

Wst´pne post´powanie przed Trybuna∏em

1. Po dostarczeniu osoby do Trybuna∏u, albo je˝eliosoba stawi∏a si´ przed Trybuna∏em dobrowolnie lubwskutek wezwania, Izba Przygotowawcza sprawdza,czy osoba ta zosta∏a poinformowana o stawianych jejzarzutach pope∏nienia zbrodni, o jej prawach zagwa-rantowanych w niniejszym statucie, w∏àcznie z pra-wem do ubiegania si´ o tymczasowe zwolnienie przedrozprawà.

2. Osoba, wobec której wydano nakaz aresztowa-nia, mo˝e z∏o˝yç wniosek o tymczasowe zwolnienieprzed rozprawà. Je˝eli Izba Przygotowawcza uzna, ˝ewarunki okreÊlone w artykule 58 ust´p 1 sà spe∏nione,aresztowanie stosuje si´ w dalszym ciàgu. Je˝eli wa-runki te nie sà spe∏nione, Izba Przygotowawcza zwalniaosob´ warunkowo lub bezwarunkowo.


3. Izba Przygotowawcza okresowo bada zasadnoÊçswojej decyzji o zwolnieniu lub aresztowaniu, jak rów-nie˝ mo˝e badaç zasadnoÊç tej decyzji w ka˝dym cza-sie na wniosek Prokuratora lub osoby, której decyzjadotyczy. W wyniku dokonanego badania, je˝eli wyma-gajà tego zmienione okolicznoÊci, Izba Przygotowaw-cza mo˝e zmieniç swojà decyzj´ w kwestii aresztowa-nia, zwolnienia lub warunków zwolnienia.

4. Izba Przygotowawcza zapewnia, aby czas trwa-nia aresztowania osoby przed rozprawà nie przekro-czy∏ rozsàdnego terminu wskutek nieusprawiedliwio-nego opóênienia Prokuratora. Je˝eli takie opóênieniema miejsce, Trybuna∏ powinien rozwa˝yç zwolnieniearesztowanej osoby warunkowo lub bezwarunkowo.

5. W razie koniecznoÊci Izba Przygotowawcza mo˝ewydaç nakaz aresztowania w celu zapewnienia sta-wiennictwa osoby zwolnionej.

Artyku∏ 61

Zatwierdzenie zarzutów oskar˝enia przed rozprawà

1. Z zastrze˝eniem postanowieƒ ust´pu 2, w roz-sàdnym terminie po dostarczeniu osoby lub dobrowol-nym stawieniu si´ jej przed Trybuna∏em, Izba Przygo-towawcza odbywa posiedzenie w celu zatwierdzeniazarzutów oskar˝enia, na podstawie których Prokuratordomaga si´ przeprowadzenia rozprawy. Posiedzenieodbywa si´ w obecnoÊci Prokuratora i podejrzanego,jak równie˝ jego obroƒcy.

2. Na wniosek Prokuratora lub z w∏asnej inicjaty-wy Izba Przygotowawcza mo˝e odbyç posiedzeniew celu zatwierdzenia zarzutów oskar˝enia, na podsta-wie których Prokurator domaga si´ przeprowadzeniarozprawy pod nieobecnoÊç podejrzanego, je˝eli po-dejrzany:

(a) zrzek∏ si´ prawa do uczestnictwa; albo

(b) zbieg∏ lub nie mo˝na ustaliç miejsca jego pobytu,przy czym podj´to wymagane kroki w celu zapew-nienia stawiennictwa podejrzanego przed Trybu-na∏em i poinformowania go o zarzutach oskar˝e-nia, jak równie˝ o tym, ̋ e odb´dzie si´ posiedzeniew celu zatwierdzenia tych zarzutów.

W takim przypadku podejrzanego reprezentuje obroƒ-ca, je˝eli Izba Przygotowawcza uzna, ˝e wymaga tegodobro wymiaru sprawiedliwoÊci.

3. W rozsàdnym terminie przed posiedzeniem po-dejrzany:

(a) otrzymuje kopi´ dokumentu zawierajàcego zarzu-ty, na których Prokurator zamierza opieraç oskar-˝enie na rozprawie; i

(b) zostaje poinformowany o dowodach, na które Pro-kurator powo∏a si´ w czasie posiedzenia.

Izba Przygotowawcza mo˝e wydaç zarzàdzenia doty-czàce ujawnienia informacji na potrzeby posiedzenia.

4. Do czasu posiedzenia Prokurator mo˝e kontynu-owaç prowadzenie post´powania przygotowawczegoi mo˝e uzupe∏niç lub wycofaç przedstawione zarzutyoskar˝enia. Podejrzanego informuje si´ w odpowied-nim terminie przed posiedzeniem o wszelkich uzupe∏-nieniach tych zarzutów lub ich wycofaniu. W przypad-ku wycofania zarzutów, Prokurator przedk∏ada IzbiePrzygotowawczej powody wycofania.

5. W czasie posiedzenia Prokurator popiera ka˝dyzarzut oskar˝enia dostatecznymi dowodami w celuustalenia, czy zachodzi uzasadnione podejrzenie, ˝epodejrzany pope∏ni∏ zarzucanà mu zbrodni´. Prokura-tor mo˝e powo∏ywaç si´ na dowody z dokumentów lubze streszczeƒ dowodów i nie musi wzywaç Êwiadków,którzy majà zeznawaç na rozprawie.

6. W czasie posiedzenia podejrzany mo˝e:

(a) zaprzeczyç stawianym zarzutom oskar˝enia;

(b) podwa˝aç dowody przedstawione przez Prokura-tora; i

(c) przedstawiaç w∏asne dowody.

7. W oparciu o wyniki posiedzenia Izba Przygoto-wawcza stwierdza, czy istniejà wystarczajàce dowodydla przyjćia istnienia uzasadnionego podejrzenia, ˝epodejrzany pope∏ni∏ ka˝dà z zarzucanych mu zbrodni.Na podstawie dokonanych ustaleƒ Izba Przygoto-wawcza:

(a) zatwierdza te zarzuty oskar˝enia, w stosunku doktórych stwierdzi∏a istnienie wystarczajàcych do-wodów, i przekazuje podejrzanego Izbie Orzekajà-cej w celu odbycia rozprawy odnoÊnie do zatwier-dzonych zarzutów;

(b) odmawia zatwierdzenia tych zarzutów oskar˝enia,w stosunku do których stwierdzi∏a brak wystarcza-jàcych dowodów;

(c) odracza posiedzenie i zobowiàzuje Prokuratora dorozwa˝enia:

(i) dostarczenia dalszych dowodów lub dalszegoprowadzenia post´powania przygotowawcze-go w odniesieniu do okreÊlonego zarzutu oskar-˝enia; lub

(ii) zmiany zarzutu oskar˝enia, je˝eli przed∏o˝onedowody wskazujà na innà zbrodni´ podlegajà-cà jurysdykcji Trybuna∏u.

8. W razie odmowy zatwierdzenia zarzutów oskar-˝enia przez Izb´ Przygotowawczà Prokurator mo˝e po-nownie domagaç si´ ich zatwierdzenia, je˝eli jegowniosek zostanie poparty dodatkowymi dowodami.

9. Po zatwierdzeniu zarzutów oskar˝enia, a przedrozpoczćiem rozprawy, Prokurator mo˝e je zmieniç zazezwoleniem Izby Przygotowawczej i po poinformowa-niu oskar˝onego. Je˝eli Prokurator chce do∏àczyç do-datkowe zarzuty oskar˝enia lub zastàpiç je powa˝niej-szymi, musi odbyç si´ posiedzenie na podstawie ni-niejszego artyku∏u w celu zatwierdzenia tych zarzutów.


Po rozpoczćiu rozprawy Prokurator mo˝e wycofaç za-rzuty oskar˝enia za zezwoleniem Izby Orzekajàcej.

10. Wszelkie nakazy wydane poprzednio tracà mocw odniesieniu do tych zarzutów oskar˝enia, które niezosta∏y zatwierdzone przez Izb´ Przygotowawczà lubktóre zosta∏y wycofane przez Prokuratora.

11. Je˝eli zarzuty oskar˝enia zosta∏y zatwierdzonew trybie niniejszego artyku∏u, Prezydium powo∏ujeIzb´ Orzekajàcà, która, z zastrze˝eniem ust´pu 9 i arty-ku∏u 64 ust´p 4, jest odpowiedzialna za prowadzeniedalszego post´powania i mo˝e wykonywaç wszelkieodpowiednie funkcje Izby Przygotowawczej, któreznajdujà zastosowanie w tym post´powaniu.

CZ¢Âå VI. ROZPRAWA

Artyku∏ 62

Miejsce rozprawy

O ile nie postanowiono inaczej, rozprawa odbywasi´ w siedzibie Trybuna∏u.

Artyku∏ 63

Rozprawa w obecnoÊci oskar˝onego

1. Oskar˝ony jest obecny na rozprawie.

2. Je˝eli oskar˝ony obecny przed Trybuna∏em kon-tynuuje zak∏ócanie porzàdku rozprawy, Izba Orzekajàcamo˝e go usunàç z sali, zapewniajàc mu mo˝liwoÊç ob-serwowania rozprawy i porozumiewania si´ z obroƒcàspoza sali rozpraw przy u˝yciu technicznych Êrodkówkomunikowania si´, je˝eli wymaga tego sytuacja. TakieÊrodki podejmuje si´ tylko w wyjàtkowych okoliczno-Êciach, je˝eli inne rozsàdne rozwiàzania okaza∏y sińiewystarczajàce i jedynie na taki okres, na jaki jest toÊciÊle niezb´dne.

Artyku∏ 64

Funkcje i uprawnienia Izby Orzekajàcej

1. Funkcje i uprawnienia przewidziane w niniej-szym artykule Izba Orzekajàca wykonuje zgodnie z ni-niejszym statutem i Regu∏ami Procesowymi i Dowodo-wymi.

2. Izba Orzekajàca zapewnia rzetelnoÊç i sprawnoÊçrozprawy oraz prowadzenie jej z pe∏nym poszanowa-niem praw oskar˝onego i z uwzgl´dnieniem ochronypokrzywdzonych i Êwiadków.

3. Po skierowaniu sprawy na rozpraw´ zgodnie z ni-niejszym statutem Izba Orzekajàca wyznaczona do rozpoznania sprawy:

(a) porozumiewa si´ ze stronami i podejmuje Êrodkiprocesowe niezb´dne dla zapewnienia rzetelnegoi sprawnego prowadzenia rozprawy;

(b) okreÊla j´zyk lub j´zyki, które majà byç u˝ywanepodczas rozprawy; i

c) z zastrze˝eniem innych stosownych postanowieƒniniejszego statutu, ze stosownym wyprzedzeniemprzed rozpoczćiem rozprawy, zapewnia ujawnie-nie dokumentów i informacji nieujawnionych wcze-Êniej w celu umo˝liwienia odpowiedniego przygo-towania rozprawy.

4. Je˝eli oka˝e si´ to konieczne dla zapewnieniaskutecznego i rzetelnego funkcjonowania Izby Orzeka-jàcej, mo˝e ona przekazaç rozpatrzenie kwestii wst´p-nych Izbie Przygotowawczej lub, w razie koniecznoÊci,innemu dost´pnemu s´dziemu Wydzia∏u Przygoto-wawczego.

5. Zawiadamiajàc strony, Izba Orzekajàca mo˝e za-rzàdziç, je˝eli uzna to za wskazane, po∏àczenie lub roz-dzielenie zarzutów oskar˝enia, w przypadku gdy doty-czà wićej ni˝ jednego oskar˝onego.

6. Wykonujàc swoje funkcje przed rozprawà lubw czasie rozprawy, Izba Orzekajàca mo˝e w razie ko-niecznoÊci:

(a) wykonywaç wszelkie funkcje Izby Przygotowaw-czej okreÊlone w artykule 61 ust´p 11;

(b) domagaç si´ stawienia si´ Êwiadków i z∏o˝eniaprzez nich zeznaƒ oraz przedstawienia dokumen-tów i innych dowodów w drodze udzielenia przezPaƒstwa, w razie koniecznoÊci, pomocy okreÊlonejniniejszym statutem;

(c) zapewniç ochron´ informacji poufnych;

(d) zarzàdziç przedstawienie dowodów uzupe∏niajà-cych w stosunku do tych, które zosta∏y ju˝ zebraneprzed rozprawà lub przedstawione przez strony narozprawie;

(e) zapewniç ochron´ oskar˝onego, Êwiadków i po-krzywdzonych; i

(f) podejmowaç decyzje w innych stosownych spra-wach.

7. Rozprawa odbywa si´ jawnie. Jednak˝e IzbaOrzekajàca mo˝e uznaç, ̋ e szczególne okolicznoÊci wy-magajà przeprowadzenia pewnych czynnoÊci proceso-wych na posiedzeniu zamkni´tym dla celów okreÊlo-nych w artykule 68 lub dla ochrony tajnych lub pouf-nych informacji stanowiàcych dowód.

8. (a) Rozprawa rozpoczyna si´ od odczytaniaoskar˝onemu przez Izb´ Orzekajàcà zarzutów oskar˝e-nia zatwierdzonych uprzednio przez Izb´ Przygotowaw-czà. Izba Orzekajàca upewnia si´ nast´pnie, czy oskar-˝ony rozumie treÊç zarzutów oskar˝enia. Nast´pnieumo˝liwia oskar˝onemu wypowiedzenie si´ w kwestiiwiny albo przez przyznanie si´ do winy w trybie artyku-∏u 65, albo przez stwierdzenie, ˝e jest niewinny.

(b) W czasie rozprawy przewodniczàcy sk∏aduorzekajàcego mo˝e dawaç wskazówki co do prowadzenia


post´powania, w tym wskazówki majàce na celu zapew-nienie, ˝e post´powanie jest prowadzone w sposób rze-telny i bezstronny. Z zastrze˝eniem wskazówek wyda-nych przez przewodniczàcego sk∏adu orzekajàcego, stro-ny mogà przedstawiaç dowody zgodnie z postanowie-niami niniejszego statutu.

9. Izba orzekajàca jest, inter alia, uprawniona nawniosek strony lub z w∏asnej inicjatywy do:

(a) decydowania o dopuszczalnoÊci lub przydatnoÊcidowodów; i

(b) podejmowania wszelkich Êrodków koniecznych doutrzymania porzàdku w czasie rozprawy.

10. Izba Orzekajàca zapewnia sporzàdzenie pe∏ne-go protoko∏u rozprawy wiernie odzwierciedlajàcego jejprzebieg oraz zapewnia zabezpieczenie go i nale˝yteprzechowanie przez Sekretarza.

Artyku∏ 65

Post´powanie w razie przyznania si´ do winy

1. Je˝eli oskar˝ony przyznaje si´ do winy w trybieartyku∏u 64 ust´p 8 (a), Izba Orzekajàca ustala, czy:

(a) oskar˝ony rozumie znaczenie i konsekwencje przy-znania si´ do winy;

(b) przyznanie si´ oskar˝onego jest dobrowolne i czyzosta∏o poprzedzone wystarczajàcymi konsulta-cjami z obroƒcà; i

(c) przyznanie si´ do winy ma oparcie w okoliczno-Êciach faktycznych sprawy zawartych w:

(i) opisie zarzutów oskar˝enia przedstawionychprzez Prokuratora i przyznanych przez oskar˝o-nego;

(ii) wszelkich materia∏ach przedstawionych przezProkuratora uzupe∏niajàcych zarzuty oskar˝e-nia i uznanych przez oskar˝onego; i

(iii) wszelkich innych dowodach, takich jak zezna-nia Êwiadków, przedstawionych przez Prokura-tora lub oskar˝onego.

2. W razie stwierdzenia okolicznoÊci wskazanychw ust´pie 1, Izba Orzekajàca uznaje przyznanie si´ dowiny, wraz ze wszystkimi przedstawionymi dodatko-wymi dowodami, za potwierdzenie wszystkich istot-nych faktów wymaganych do udowodnienia zbrodni,do której odnosi si´ przyznanie si´ do winy, i mo˝e ska-zaç oskar˝onego za t´ zbrodni´.

3. W razie stwierdzenia braku okolicznoÊci wskaza-nych w ust´pie 1, Izba Orzekajàca uznaje przyznanie si´do winy za nieby∏e. W takim przypadku Izba zarzàdzadalsze prowadzenie rozprawy w trybie zwyczajnymokreÊlonym niniejszym statutem i mo˝e przekazaç spra-w´ innej Izbie Orzekajàcej.

4. Je˝eli w opinii Izby Orzekajàcej interes wymiarusprawiedliwoÊci, a w szczególnoÊci interes pokrzyw-dzonych, wymaga pe∏niejszego przedstawienia oko-licznoÊci sprawy, Izba Orzekajàca mo˝e:

(a) zwróciç si´ do Prokuratora o przedstawienie do-datkowych dowodów, ∏àcznie z zeznaniami Êwiad-ków; lub

(b) zarzàdziç dalsze prowadzenie rozprawy w trybiezwyczajnym okreÊlonym niniejszym statutem.W takim przypadku uznaje przyznanie si´ do winyza nieby∏e i spraw´ mo˝e przekazaç innej IzbieOrzekajàcej.

5. ˚adne porozumienia pomi´dzy Prokuratorema obronà, dotyczàce zmiany zarzutów oskar˝enia, przy-znania si´ do winy lub wymiaru kary, nie wià˝à Trybu-na∏u.

Artyku∏ 66

Domniemanie niewinnoÊci

1. Ka˝dego uwa˝a si´ za niewinnego, dopóki jegowina nie zostanie udowodniona przed Trybuna∏emzgodnie z prawem, które ma zastosowanie w danejsprawie.

2. Ci´˝ar udowodnienia winy oskar˝onego spoczy-wa na Prokuratorze.

3. Aby skazaç oskar˝onego, Trybuna∏ musi byçprzekonany o jego winie ponad uzasadnionà wàtpli-woÊç.

Artyku∏ 67

Prawa oskar˝onego

1. Przy rozstrzyganiu ka˝dego zarzutu oskar˝enia,z uwzgl´dnieniem postanowieƒ niniejszego statutu,oskar˝ony ma prawo do publicznego, rzetelnego i bez-stronnego procesu oraz, na zasadach pe∏nej równoÊci,do co najmniej nast´pujàcych gwarancji:

(a) niezw∏ocznego otrzymania w j´zyku, którymoskar˝ony w∏ada i który w pe∏ni rozumie, szczegó-∏owej informacji o rodzaju, przyczynach i treÊci za-rzutu;

(b) dysponowania odpowiednim czasem i warunkamido przygotowania obrony, jak równie˝ swobodne-go i poufnego porozumiewania si´ z obroƒcà usta-nowionym przez oskar˝onego;

(c) rozprawy bez nieuzasadnionej zw∏oki;

(d) z zastrze˝eniem artyku∏u 63 ust´p 2, obecnoÊci narozprawie, bronienia si´ osobiÊcie lub przez usta-nowionego przez siebie obroƒc´; do otrzymaniainformacji, je˝eli oskar˝ony nie posiada obroƒcy,o istnieniu powy˝szego uprawnienia oraz posiada-nia obroƒcy wyznaczonego przez Trybuna∏ w ka˝-dym przypadku, je˝eli wymaga tego dobro wymia-ru sprawiedliwoÊci, bez ponoszenia kosztów obro-


ny, je˝eli oskar˝ony nie posiada wystarczajàcychÊrodków na ich pokrycie;

(e) przes∏uchania lub spowodowania przes∏uchaniaÊwiadków oskar˝enia i zapewnienia obecnoÊcii przes∏uchania Êwiadków obrony na tych samychwarunkach, co Êwiadków oskar˝enia. Oskar˝onyma równie˝ prawo do wskazywania podstaw wy-∏àczenia odpowiedzialnoÊci karnej i przedstawia-nia dowodów dopuszczalnych na podstawie ni-niejszego statutu;

(f) korzystania z bezp∏atnej pomocy kompetentnegot∏umacza i uzyskiwania t∏umaczeƒ niezb´dnych dlazapewnienia rzetelnoÊci, je˝eli jakiekolwiek czyn-noÊci procesowe nie sà dokonywane w j´zyku, któ-rym oskar˝ony w∏ada i który w pe∏ni rozumie, lubdokumenty przedstawione Trybuna∏owi nie sàsporzàdzone w takim j´zyku;

(g) ochrony przed przymusem zeznawania przeciwkosobie lub przyznania si´ do winy; prawo do milcze-nia, przy czym milczenie nie mo˝e byç brane poduwag´ przy orzekaniu o winie lub niewinnoÊcioskar˝onego;

(h) sk∏adania niezaprzysi´˝onych oÊwiadczeƒ ustnychlub pisemnych na swojà obron´; i

(i) ochrony przed na∏o˝eniem na niego ci´˝aru dowo-du oraz obowiàzku odpowiedzi na twierdzeniaoskar˝enia.

2. Oprócz przewidzianego niniejszym statutemujawnienia dowodów, Prokurator, najszybciej, jak to jestpraktycznie mo˝liwe, ujawnia obronie dowody znajdu-jàce si´ w jego posiadaniu lub pod jego kontrolà, którew jego przekonaniu wskazujà lub mogà wskazywaç naniewinnoÊç oskar˝onego lub na okolicznoÊci ∏agodzàcewin´ oskar˝onego lub które mogà podwa˝yç wiarygod-noÊç dowodów oskar˝enia. WàtpliwoÊci co do stosowa-nia niniejszego ust´pu rozstrzyga Trybuna∏.

Artyku∏ 68

Ochrona pokrzywdzonych i Êwiadków oraz ich udzia∏w post´powaniu

1. Trybuna∏ podejmuje stosowne Êrodki w celu za-pewnienia bezpieczeƒstwa, dobrego stanu fizycznegoi psychicznego, godnoÊci i prywatnoÊci pokrzywdzo-nych i Êwiadków. Podejmujàc powy˝sze Êrodki, Trybu-na∏ bierze pod uwag´ wszystkie odpowiednie okolicz-noÊci, w∏àcznie z wiekiem, p∏cià (gender) w rozumieniuartyku∏u 7 ust´p 3, stanem zdrowia, charakterem zbrod-ni, zw∏aszcza, ale nie tylko, gdy dotyczy ona przemocyseksualnej lub zwiàzanej z p∏cià (gender) lub przemocywobec dzieci. Prokurator podejmuje powy˝sze Êrodkiw szczególnoÊci w post´powaniu przygotowawczymw sprawach o takie zbrodnie. Podj´te Êrodki nie mogàbyç niezgodne z prawami oskar˝onego ani naruszaç je-go praw i wymogów rzetelnej i bezstronnej rozprawy.

2. Jako wyjàtek od zasady jawnoÊci rozprawy prze-widzianej w artykule 67, Izby Trybuna∏u mogà, w celuochrony pokrzywdzonych i Êwiadków lub oskar˝one-go, prowadziç cz´Êç post´powania in camera lub ze-

zwoliç na przedstawienie dowodów przy u˝yciu prze-kazu elektronicznego lub innych specjalnych Êrodków.Ârodki takie stosuje si´ w szczególnoÊci w odniesieniudo ofiar przemocy seksualnej lub dziecka wyst´pujàce-go w charakterze pokrzywdzonego lub Êwiadka, chyba˝e Trybuna∏ zarzàdzi inaczej, majàc na wzgl´dziewszystkie okolicznoÊci sprawy, a w szczególnoÊci zapa-trywania pokrzywdzonego lub Êwiadka.

3. W przypadku gdy zosta∏y naruszone osobiste in-teresy pokrzywdzonych, Trybuna∏ zezwala na przedsta-wienie i wzićie pod uwag´ zapatrywaƒ i obaw po-krzywdzonych na takim etapie post´powania, jaki Try-buna∏ uzna za stosowny, oraz w sposób, który nie na-rusza praw oskar˝onego i wymagaƒ rzetelnej i bez-stronnej rozprawy. Takie zapatrywania i obawy po-krzywdzonych mogà byç przedstawione przez ich pe∏-nomocnika, je˝eli Trybuna∏ uzna to za w∏aÊciwe, zgod-nie z Regu∏ami Procesowymi i Dowodowymi.

4. Biuro do spraw Pokrzywdzonych i Âwiadków mo-˝e udzielaç Prokuratorowi i Trybuna∏owi porad dotyczà-cych odpowiednich Êrodków ochrony, kroków podejmo-wanych w celu zapewnienia bezpieczeƒstwa, doradztwai innej pomocy okreÊlonej w artykule 43 ust´p 6.

5. Je˝eli przewidziane w niniejszym statucie ujaw-nienie dowodu lub informacji mo˝e prowadziç do po-wa˝nego zagro˝enia bezpieczeƒstwa Êwiadka lub jegorodziny, Prokurator mo˝e dla celów post´powania, dochwili rozpoczćia rozprawy, wycofaç taki dowód lubinformacj´ i zastàpiç je streszczeniem. Stosowanie ta-kiej procedury powinno odbywaç si´ w sposób niena-ruszajàcy praw oskar˝onego i wymogów rzetelneji bezstronnej rozprawy.

6. Paƒstwo mo˝e z∏o˝yç wniosek o zastosowanieÊrodków niezb´dnych dla ochrony jego funkcjonariu-szy lub agentów oraz ochrony tajnych lub poufnych in-formacji.

Artyku∏ 69

Dowody

1. Przed z∏o˝eniem zeznaƒ Êwiadek sk∏ada przewi-dziane w Regu∏ach Procesowych i Dowodowych przy-rzeczenie mówienia prawdy.

2. Na rozprawie Êwiadek sk∏ada zeznania osobiÊcie,z wyjàtkiem sytuacji przewidzianych w artykule 68 lubw Regu∏ach Procesowych i Dowodowych. Trybuna∏mo˝e równie˝ zezwoliç na sk∏adanie viva voce (ust-nych) lub nagranych zeznaƒ Êwiadka za pomocà tech-niki video lub aparatury utrwalajàcej dêwi´k, jak rów-nie˝ na przedstawienie dokumentów i zapisków, z za-strze˝eniem postanowieƒ niniejszego statutu i zgodniez Regu∏ami Procesowymi i Dowodowymi. Zastosowa-ne Êrodki nie mogà byç niezgodne z prawami oskar˝o-nego ani ich naruszaç.

3. Strony mogà przedstawiaç dowody majàce zna-czenie dla sprawy, zgodnie z artyku∏em 64. Trybuna∏ jestw∏adny domagaç si´ przedstawienia wszystkich dowo-dów, które uznaje za konieczne dla ustalenia prawdy.


4. Trybuna∏ mo˝e orzekaç o przydatnoÊci i dopusz-czalnoÊci ka˝dego dowodu, uwzgl´dniajàc mi´dzy in-nymi jego wartoÊç dowodowà i negatywny wp∏yw, ja-ki dany dowód mo˝e wywrzeç na rzetelnoÊç rozprawylub rzetelnà ocen´ zeznaƒ Êwiadka, stosownie do Re-gu∏ Procesowych i Dowodowych.

5. Trybuna∏ respektuje i przestrzega zasad poufno-Êci przewidzianych w Regu∏ach Procesowych i Dowo-dowych.

6. Trybuna∏ nie przeprowadza dowodów co do fak-tów powszechnie znanych, lecz mo˝e zwróciç na nieuwag´ stronom.

7. Dowody uzyskane z naruszeniem postanowieƒniniejszego statutu lub praw cz∏owieka uznanych przezspo∏ecznoÊç mi´dzynarodowà sà niedopuszczalne,je˝eli:

(a) naruszenie to rodzi powa˝ne wàtpliwoÊci co dowiarygodnoÊci uzyskanego dowodu; lub

(b) dopuszczenie dowodu by∏oby sprzeczne z rzetel-noÊcià post´powania lub mog∏oby powa˝nie jejzagroziç.

8. Podejmujàc decyzj´ o przydatnoÊci i dopuszczal-noÊci dowodów zgromadzonych przez paƒstwo, Try-buna∏ nie wypowiada si´ w kwestii stosowania prawakrajowego tego paƒstwa.

Artyku∏ 70

Przest´pstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwoÊci

1. Trybuna∏ jest w∏aÊciwy w sprawach o nast´pujà-ce przest´pstwa umyÊlne przeciwko sprawowanemuprzezeƒ wymiarowi sprawiedliwoÊci:

(a) sk∏adanie fa∏szywych zeznaƒ, mimo obowiàzkumówienia prawdy przewidzianego w artykule 69ust´p 1;

(b) przedstawianie dowodów, co do których stronama ÊwiadomoÊç, ˝e sà nieprawdziwe lub sfa∏szo-wane;

(c) przekupstwo Êwiadka, przeszkadzanie lub ingero-wanie w stawiennictwo lub sk∏adanie zeznaƒ przezÊwiadka, branie odwetu na Êwiadku za z∏o˝enie ze-znaƒ oraz niszczenie dowodów, ingerowanie w ichtreÊç lub utrudnianie ich gromadzenia;

(d) utrudnianie pracy, zastraszanie lub przekupstwourz´dnika Trybuna∏u w celu zmuszenia lub nak∏o-nienia go do niewykonywania lub niew∏aÊciwegowykonywania jego obowiàzków;

(e) branie odwetu na urz´dniku Trybuna∏u z powoduobowiàzków wykonywanych przez tego lub inne-go urz´dnika;

(f) domaganie si´ wrćzenia lub przyjćie ∏apówkiprzez urz´dnika Trybuna∏u w zwiàzku z wykonywa-niem przez niego obowiàzków s∏u˝bowych.

2. Zasady i post´powanie odnoszàce si´ do wyko-nywania jurysdykcji przez Trybuna∏ w sprawach o prze-st´pstwa przewidziane niniejszym artyku∏em uregulo-wane sà w Regu∏ach Procesowych i Dowodowych. Wa-runki udzielania Trybuna∏owi mi´dzynarodowej pomo-cy prawnej w odniesieniu do post´powania prowadzo-nego na podstawie niniejszego artyku∏u reguluje pra-wo krajowe Paƒstwa wezwanego.

3. W razie skazania, Trybuna∏ mo˝e wymierzyç kar´pozbawienia wolnoÊci nieprzekraczajàcà pićiu lat lub,zgodnie z Regu∏ami Procesowymi i Dowodowymi,grzywn´, lub obie te kary.

4. (a) Ka˝de Paƒstwo-Strona rozszerza katalogprzest´pstw przeciwko integralnoÊci w∏asnego wymia-ru sprawiedliwoÊci o przest´pstwa przeciwko wymia-rowi sprawiedliwoÊci wymienione w niniejszym arty-kule pope∏nione na jego terytorium lub przez jego oby-watela.

(b) Na wniosek Trybuna∏u Paƒstwo-Strona prze-kazuje spraw´ swoim w∏aÊciwym organom w celuprzeprowadzenia post´powania karnego. Organy tezobowiàzane sà rozpatrzyç spraw´ z nale˝ytà staranno-Êcià i przeznaczyç wystarczajàce Êrodki na skuteczneprowadzenie post´powania w tej sprawie.

Artyku∏ 71

Kary za niew∏aÊciwe zachowanie przed Trybuna∏em

1. W stosunku do osób, które dopuszczajà si´ przedTrybuna∏em niew∏aÊciwego zachowania, w∏àcznie z za-k∏ócaniem post´powania lub celowym uchylaniem siód wykonywania zarzàdzeƒ Trybuna∏u, Trybuna∏ mo˝ezastosowaç Êrodki administracyjne inne ni˝ pozbawie-nie wolnoÊci, takie jak czasowe lub trwa∏e usunićiez sali rozpraw, kara pieni´˝na lub inne podobne Êrodkiprzewidziane w Regu∏ach Procesowych i Dowodo-wych.

2. Post´powanie w sprawie zastosowania Êrodkówprzewidzianych w ust´pie 1 normujà Regu∏y Proceso-we i Dowodowe.

Artyku∏ 72

Ochrona informacji dotyczàcych bezpieczeƒstwanarodowego

1. Postanowienia niniejszego artyku∏u stosuje si´w ka˝dym przypadku, gdy ujawnienie informacji lubdokumentów paƒstwowych mog∏oby, w opinii paƒ-stwa, naruszaç interesy jego bezpieczeƒstwa narodo-wego. Przypadki te obejmujà sytuacje wchodzàce w za-kres artyku∏u 56 ust´p 2 i 3, artyku∏u 61 ust´p 3, artyku-∏u 64 ust´p 3, artyku∏u 67 ust´p 2, artyku∏u 68 ust´p 6,artyku∏u 87 ust´p 6 i artyku∏u 93, jak równie˝ inne, któ-re majà miejsce na innych etapach post´powania,a w których mo˝e dojÊç do takiego ujawnienia.

2. Postanowienia niniejszego artyku∏u stosuje si´równie˝, gdy osoba wezwana do udzielenia informacji


lub dowodu odmówi∏a ich udzielenia lub przedstawi∏at´ spraw´ paƒstwu, powo∏ujàc si´ na to, ˝e ujawnienieprzez nià wymaganych informacji lub dowodów naru-szy∏oby interesy bezpieczeƒstwa narodowego tegopaƒstwa, a paƒstwo to potwierdza, ˝e w jego opinii ta-kie ujawnienie mog∏oby naruszaç interesy jego bezpie-czeƒstwa narodowego.

3. ˚adne z postanowieƒ niniejszego artyku∏u nienarusza wymogów poufnoÊci majàcych zastosowaniena podstawie artyku∏u 54 ust´p 3 (e) i (f) lub zastoso-wania artyku∏u 73.

4. Je˝eli paƒstwo si´ dowie, ˝e informacje lub do-kumenty tego paƒstwa sà ujawniane lub prawdopo-dobnie zostanà ujawnione na którymkolwiek etapiepost´powania, a paƒstwo to uwa˝a, ˝e takie ujawnie-nie mog∏oby naruszaç interesy jego bezpieczeƒstwanarodowego, paƒstwo to ma prawo interweniowaçw celu doprowadzenia do rozwiàzania tej kwestii zgod-nie z niniejszym artyku∏em.

5. Je˝eli paƒstwo uwa˝a, ˝e ujawnienie informacjimog∏oby naruszaç interesy jego bezpieczeƒstwa naro-dowego, to dzia∏ajàc w porozumieniu z Prokuratorem,obronà, Izbà Przygotowawczà lub Izbà Orzekajàcà, po-dejmuje ono wszelkie rozsàdne kroki w celu za∏atwie-nia sprawy na drodze wspó∏pracy. Kroki te mogà obej-mowaç:

(a) zmian´ lub sprecyzowanie wniosku;

(b) okreÊlenie przez Trybuna∏ przydatnoÊci wymaga-nej informacji lub dowodu, lub stwierdzenie, czydowód, choç uznany za przydatny, móg∏by zostaçuzyskany lub zosta∏ uzyskany ze êród∏a innego ni˝to paƒstwo;

(c) uzyskanie informacji lub dowodu z innego êród∏alub w innej formie; lub

(d) porozumienie co do warunków, na których pomocmog∏aby zostaç udzielona, w∏àcznie mi´dzy inny-mi z przedstawieniem streszczeƒ lub zmian redak-cyjnych, ograniczeniem zakresu ujawnienia, pro-wadzeniem post´powania in camera lub ex parteoraz zastosowaniem innych Êrodków ochronnychdozwolonych na podstawie niniejszego statutui Regu∏ Procesowych i Dowodowych.

6. Je˝eli podj´to wszelkie rozsàdne kroki w celu za-∏atwienia sprawy na drodze wspó∏pracy i je˝eli paƒ-stwo uwa˝a, ̋ e nie istniejà Êrodki lub warunki, po spe∏-nieniu których informacja lub dokument mog∏yby zo-staç wydane lub ujawnione bez naruszenia interesówjego bezpieczeƒstwa narodowego, to zawiadamiao tym Prokuratora lub Trybuna∏, podajàc wyraêne po-wody swojej decyzji, chyba ˝e wyraêny opis tych po-wodów sam w sobie spowodowa∏by naruszenie inte-resów bezpieczeƒstwa narodowego tego paƒstwa.

7. W nast´pnej kolejnoÊci, je˝eli Trybuna∏ stwierdzi,˝e dowód ma znaczenie dla sprawy i jego uzyskaniejest konieczne dla ustalenia winy lub niewinnoÊcioskar˝onego, mo˝e podjàç nast´pujàce dzia∏ania:

(a) je˝eli ˝àdanie ujawnienia informacji lub dokumen-tu oparte jest na wniosku o wspó∏prac´ z∏o˝onymna podstawie cz´Êci IX lub w warunkach opisa-nych w ust´pie 2, a paƒstwo powo∏uje si´ na pod-staw´ odmowy wspó∏pracy wskazanà w artyku-le 93 ust´p 4:

(i) Trybuna∏ mo˝e, przed podjćiem decyzji okre-Êlonej w ust´pie 7 (a) (ii), domagaç si´ przepro-wadzenia dalszych konsultacji w celu rozwa˝e-nia opinii paƒstwa, co mo˝e obejmowaç, tamgdzie jest to w∏aÊciwe, posiedzenie in cameralub ex parte;

(ii) Je˝eli Trybuna∏ uzna, ˝e powo∏ujàc si´ na pod-staw´ odmowy wspó∏pracy wskazanà w arty-kule 93 ust´p 4 w okolicznoÊciach danej spra-wy paƒstwo, do którego zwrócono si´ o wspó∏-prac´, nie wykonuje swoich zobowiàzaƒ okre-Êlonych niniejszym statutem, Trybuna∏ mo˝eprzekazaç spraw´ do rozstrzygnićia zgodniez artyku∏em 87 ust´p 7, wskazujàc powodyswojej decyzji; i

(iii) Trybuna∏ mo˝e przy rozpoznawaniu sprawyoskar˝onego wyciàgnàç wnioski odnoÊnie doistnienia lub nieistnienia faktu, jakie w danychokolicznoÊciach uzna za w∏aÊciwe; albo

(b) w innych okolicznoÊciach:

(i) zarzàdziç ujawnienie; lub

(ii) w zakresie, w jakim nie zarzàdzi∏ ujawnienia,wyciàgnàç wnioski przy rozpoznaniu sprawyoskar˝onego odnoÊnie do istnienia lub nieist-nienia faktu, jakie w danych okolicznoÊciachuzna za w∏aÊciwe.

Artyku∏ 73

Informacje lub dokumenty pochodzàceod stron trzecich

Je˝eli Trybuna∏ zwróci si´ do Paƒstwa-Stronyo przekazanie dokumentu lub informacji, które znajdu-jà si´ w jego posiadaniu lub nad którymi paƒstwo tosprawuje piecz´ lub kontrol´, a które zosta∏y przekaza-ne temu paƒstwu w zaufaniu przez inne paƒstwo, or-ganizacj´ mi´dzyrzàdowà lub mi´dzynarodowà, Paƒ-stwo to powinno postaraç si´ o wyra˝enie zgody przezpodmiot przekazujàcy na ujawnienie takiego doku-mentu lub informacji. Je˝eli podmiotem przekazujà-cym jest Paƒstwo-Strona, wówczas albo wyra˝a onozgod´ na ujawnienie informacji lub dokumentu, albowraz z Trybuna∏em podejmuje kroki w celu rozstrzy-gnićia kwestii ujawnienia, na podstawie postanowieƒartyku∏u 72. Je˝eli podmiotem przekazujàcym nie jestPaƒstwo-Strona i podmiot ten odmawia zgody naujawnienie, paƒstwo, do którego Trybuna∏ zwróci∏ sió wydanie dokumentu lub informacji, zawiadamia Try-buna∏, ˝e nie mo˝e przekazaç wymaganego dokumen-tu lub informacji z powodu istniejàcego wobec pod-miotu przekazujàcego zobowiàzania do zachowania ta-jemnicy.


Artyku∏ 74

Wymogi dotyczàce orzekania

1. ObecnoÊç wszystkich s´dziów Izby Orzekajàcejjest wymagana podczas ka˝dego etapu rozprawy oraznarady. Prezydium mo˝e wyznaczyç dla potrzeb kon-kretnego post´powania jednego lub wićej s´dziówdodatkowych, którzy sà obecni podczas ka˝dego etapurozprawy i którzy mogà zastàpiç cz∏onka Izby Orzekajà-cej, je˝eli nie mo˝e on w dalszym ciàgu braç udzia∏uw post´powaniu.

2. Orzeczenie Izby Orzekajàcej oparte jest na oceniedowodów i ca∏ego post´powania. Orzeczenie nie mo-˝e wykraczaç poza granice faktów i okolicznoÊci zawar-tych w zarzutach oskar˝enia i uzupe∏nieniu tych zarzu-tów. Trybuna∏ opiera swoje orzeczenie wy∏àcznie nadowodach przedstawionych i ujawnionych na rozpra-wie.

3. S´dziowie powinni dà˝yç do wydania orzeczeniajednomyÊlnie; w razie braku jednomyÊlnoÊci orzecze-nie zapada wi´kszoÊcià g∏osów.

4. Przebieg narady Izby Orzekajàcej jest tajny.

5. Orzeczenie sporzàdza si´ na piÊmie; powinnoono zawieraç pe∏ny opis ustaleƒ dowodowych i wnio-sków Izby Orzekajàcej wraz z uzasadnieniem. IzbaOrzekajàca wydaje jedno orzeczenie. W razie braku jed-nomyÊlnoÊci orzeczenie Izby Orzekajàcej powinno za-wieraç opinie wi´kszoÊci i mniejszoÊci s´dziów. Orze-czenie lub jego streszczenie og∏asza si´ publicznie.

Artyku∏ 75

Naprawienie szkody wyrzàdzonej pokrzywdzonym

1. Trybuna∏ okreÊla zasady dotyczàce naprawieniaszkody wyrzàdzonej pokrzywdzonym w∏àcznie z przy-wróceniem stanu poprzedniego, odszkodowaniemi zadoÊçuczynieniem. Na tej podstawie Trybuna∏ mo˝ew swoim orzeczeniu, na wniosek, a w wyjàtkowychokolicznoÊciach tak˝e z urz´du, okreÊliç zakres szkody,straty lub krzywdy wyrzàdzonej pokrzywdzonym,wskazujàc zasady, na podstawie których dzia∏a.

2. Trybuna∏ mo˝e wydaç zarzàdzenie bezpoÊredniowobec skazanego, w którym okreÊla odpowiedni spo-sób naprawienia szkody pokrzywdzonym, w∏àczniez przywróceniem stanu poprzedniego, odszkodowa-niem i zadoÊçuczynieniem.

W stosownych wypadkach Trybuna∏ mo˝e zarzà-dziç przekazanie Êwiadczenia odszkodowawczego zapoÊrednictwem Funduszu Powierniczego okreÊlonegow artykule 79.

3. Przed wydaniem zarzàdzenia na podstawie ni-niejszego artyku∏u Trybuna∏ mo˝e zwróciç si´ o z∏o˝e-nie oÊwiadczeƒ przez skazanego lub w jego imieniu,przez pokrzywdzonych, inne zainteresowane osoby lubzainteresowane paƒstwa i bierze te oÊwiadczenia poduwag´.

4. Wykonujàc swoje uprawnienia na podstawie ni-niejszego artyku∏u, Trybuna∏, po skazaniu osoby zazbrodni´ podlegajàcà jurysdykcji Trybuna∏u, mo˝eorzec, czy w celu umo˝liwienia wykonania zarzàdzeniawydanego na podstawie niniejszego artyku∏u niezb´d-ne jest stosowanie Êrodków okreÊlonych w artykule 93ust´p 1.

5. Paƒstwo-Strona wykonuje orzeczenie podj´te napodstawie niniejszego artyku∏u, tak jakby postanowie-nia artyku∏u 109 mia∏y zastosowanie do niniejszego artyku∏u.

6. ˚adne z postanowieƒ niniejszego artyku∏u niemo˝e byç interpretowane jako naruszajàce prawa po-krzywdzonych przewidziane w prawie krajowym lubmi´dzynarodowym.

Artyku∏ 76

Orzekanie o karze

1. W razie skazania Izba Orzekajàca wymierza sto-sownà kar´, bioràc pod uwag´ przeprowadzone dowo-dy i oÊwiadczenia z∏o˝one w czasie rozprawy, które ma-jà znaczenie dla wymiaru kary.

2. Z wyjàtkiem przypadków, do których ma zastoso-wanie artyku∏ 65, przed zakoƒczeniem rozprawy IzbaOrzekajàca mo˝e z w∏asnej inicjatywy, a jest zobowià-zana w razie z∏o˝enia wniosku przez Prokuratora luboskar˝onego, odbyç posiedzenie w celu zapoznania si´z dodatkowymi dowodami lub oÊwiadczeniami majà-cymi znaczenie dla wymiaru kary, w trybie przewidzia-nym w Regu∏ach Procesowych i Dowodowych.

3. Tam, gdzie ma zastosowanie ust´p 2, wszelkieoÊwiadczenia okreÊlone w artykule 75 sk∏adane sàw czasie dodatkowego posiedzenia przewidzianegow ust´pie 2 i, je˝eli oka˝e si´ to konieczne, w czasie do-datkowej rozprawy.

4. Wyrok og∏asza si´ publicznie i, o ile to tylko mo˝-liwe, w obecnoÊci oskar˝onego.

CZ¢Âå VII. KARY

Artyku∏ 77

Katalog kar

1. Z zastrze˝eniem postanowieƒ artyku∏u 110, oso-bie skazanej za zbrodni´ wymienionà w artykule 5 ni-niejszego statutu Trybuna∏ mo˝e wymierzyç jednà z na-st´pujàcych kar:

(a) kar´ pozbawienia wolnoÊci wymierzonà na czasoznaczony, nieprzekraczajàcy 30 lat; lub

(b) kar´ do˝ywotniego pozbawienia wolnoÊci, je˝eliprzemawia za tym wyjàtkowy ci´˝ar pope∏nionejzbrodni i w∏aÊciwoÊci osobiste skazanego.


2. Obok kary pozbawienia wolnoÊci Trybuna∏ mo˝eorzec:

(a) grzywn´ na warunkach okreÊlonych w Regu∏achProcesowych i Dowodowych;

(b) przepadek korzyÊci, majàtku i aktywów pochodzà-cych bezpoÊrednio lub poÊrednio z przest´pstwa,bez naruszania nabytych w dobrej wierze prawosób trzecich.

Artyku∏ 78

Zasady wymiaru kary

1. Wymierzajàc kar´, Trybuna∏, stosownie do Re-gu∏ Procesowych i Dowodowych, uwzgl´dnia takieczynniki jak ci´˝ar zbrodni i w∏aÊciwoÊci osobiste ska-zanego.

2. Wymierzajàc kar´ pozbawienia wolnoÊci, Trybu-na∏ zalicza na poczet wymierzonej kary rzeczywistyokres aresztowania zastosowanego w sprawie na pod-stawie nakazu Trybuna∏u. Trybuna∏ mo˝e równie˝ zali-czyç na poczet wymierzonej kary inny okres pozbawie-nia wolnoÊci skazanego w zwiàzku z czynem stanowià-cym zbrodni´.

3. W przypadku skazania za wićej ni˝ jednà zbrod-ni´, Trybuna∏ wymierza kar´ za ka˝dà ze zbrodni i kar´∏àcznà, okreÊlajàcà ca∏kowity czas trwania kary pozba-wienia wolnoÊci. Czas ten nie b´dzie krótszy ni˝ czastrwania najwy˝szej z kar wymierzonych za jednà z przy-pisanych zbrodni i nie przekroczy 30 lat pozbawieniawolnoÊci albo, jeÊli zachodzà przes∏anki z artyku∏u 77ust´p 1(b), kary do˝ywotniego pozbawienia wolnoÊci.

Artyku∏ 79

Fundusz Powierniczy

1. Na mocy decyzji Zgromadzenia Paƒstw-Strontworzy si´ Fundusz Powierniczy na rzecz ofiar zbrodnipodlegajàcych jurysdykcji Trybuna∏u i ich rodzin.

2. Trybuna∏ mo˝e zarzàdziç przekazanie pieni´dzyi innych wartoÊci majàtkowych uzyskanych z grzywieni przepadku na rzecz Funduszu Powierniczego.

3. Zarzàdzanie Funduszem Powierniczym odbywasi´ na warunkach okreÊlonych przez ZgromadzeniePaƒstw-Stron.

Artyku∏ 80

Niezale˝noÊç krajowego stosowania sankcji karnychi prawa krajowego

˚adne z postanowieƒ niniejszej cz´Êci nie wykluczastosowania przez paƒstwa kar przewidzianych w ichprawie krajowym ani prawa paƒstw, które nie przewi-dujà kar opisanych w tej cz´Êci.

CZ¢Âå VIII. KONTROLA ODWO¸AWCZAI WZNOWIENIE POST¢POWANIA

Artyku∏ 81

Odwo∏anie od orzeczenia uniewinniajàcego lub skazujàcego albo orzeczenia o karze

1. Orzeczenie wydane na podstawie artyku∏u 74mo˝e zostaç zaskar˝one zgodnie z Regu∏ami Proceso-wymi i Dowodowymi w nast´pujàcy sposób:

(a) Prokurator mo˝e zaskar˝yç orzeczenie w oparciuo któràkolwiek z nast´pujàcych przyczyn odwo-∏awczych:

(i) obraza przepisów post´powania,

(ii) b∏àd w ustaleniach faktycznych lub

(iii) obraza przepisów prawa;

(b) Skazany lub Prokurator w imieniu skazanego mo-gà zaskar˝yç orzeczenie w oparciu o któràkolwiekz nast´pujàcych przyczyn odwo∏awczych:

(i) obraza przepisów post´powania,

(ii) b∏àd w ustaleniach faktycznych,

(iii) obraza przepisów prawa, lub

(iv) jakakolwiek inna okolicznoÊç naruszajàca rze-telnoÊç i wiarygodnoÊç post´powania luborzeczenia.

2. (a) Orzeczenie o karze mo˝e zostaç zaskar˝onezgodnie z Regu∏ami Procesowymi i Dowodowymiprzez Prokuratora lub skazanego ze wzgl´du na nie-wspó∏miernoÊç kary w stosunku do zbrodni.

(b) Je˝eli rozpatrujàc odwo∏anie od orzeczeniao karze Trybuna∏ stwierdzi, ˝e zachodzà podstawy douchylenia orzeczenia skazujàcego w ca∏oÊci lub w cz´-Êci, mo˝e wezwaç Prokuratora i skazanego do przed-stawienia przyczyn odwo∏awczych wskazanych w arty-kule 81 ust´p 1 (a) lub (b) i mo˝e wydaç orzeczeniew kwestii skazania zgodnie z artyku∏em 83.

(c) Trybuna∏ post´puje w taki sam sposób, je˝elipodczas rozpatrywania odwo∏ania jedynie od orzecze-nia skazujàcego stwierdzi istnienie podstaw do zmniej-szenia wymiaru kary na podstawie ust´pu 2 (a).

3. (a) O ile Izba Orzekajàca nie postanowi inaczej,w czasie rozpoznawania odwo∏ania skazany pozostajew areszcie.

(b) Je˝eli czas przebywania skazanego w aresz-cie przekracza wymiar kary pozbawienia wolnoÊciorzeczonej wobec niego, zarzàdza si´ jego zwolnienie,z wyjàtkiem sytuacji, kiedy Prokurator równie˝ zaskar-˝y∏ orzeczenie i kiedy zwolnienie skazanego mo˝e byçuzale˝nione od spe∏nienia warunków okreÊlonychponi˝ej w punkcie (c).


(c) W razie uniewinnienia, oskar˝onego zwalniasi´ natychmiast, z zastrze˝eniem nast´pujàcych posta-nowieƒ:

(i) w wyjàtkowych okolicznoÊciach, majàcna wzgl´dzie, inter alia, realne ryzykoucieczki, ci´˝ar zarzucanego przest´p-stwa i prawdopodobieƒstwo uwzgl´dnie-nia wniesionego odwo∏ania, Izba Orzeka-jàca na wniosek Prokuratora mo˝e utrzy-maç tymczasowe aresztowanie wobecoskar˝onego w czasie post´powania od-wo∏awczego;

(ii) od postanowienia Izby Orzekajàcej wyda-nego na podstawie punktu (c)(i) przys∏u-guje odwo∏anie zgodnie z Regu∏ami Pro-cesowymi i Dowodowymi.

4. Z zastrze˝eniem postanowieƒ ust´pu 3 (a) i (b)wykonanie orzeczenia lub kary zawiesza si´ na czasprzewidziany do wniesienia odwo∏ania i czas trwaniapost´powania odwo∏awczego.

Artyku∏ 82

Odwo∏anie od innych decyzji

1. Stosownie do Regu∏ Procesowych i Dowodo-wych stronom przys∏uguje odwo∏anie od nast´pujà-cych decyzji:

(a) decyzji w sprawie jurysdykcji lub dopuszczal-noÊci;

(b) decyzji o zwolnieniu lub odmowie zwolnieniaz aresztu osoby, przeciwko której prowadzonejest post´powanie przygotowawcze;

(c) decyzji Izby Przygotowawczej o podjćiu dzia-∏ania z urz´du na podstawie artyku∏u 56ust´p 3;

(d) decyzji dotyczàcej kwestii, która mog∏abyw istotny sposób wp∏ynàç na rzetelny i spraw-ny przebieg post´powania lub wynik rozprawyi której natychmiastowe rozstrzygnićie przezIzb´ Odwo∏awczà mo˝e, w opinii Izby Przygoto-wawczej lub Izby Orzekajàcej, znacznie przy-spieszyç post´powanie.

2. Decyzja Izby Przygotowawczej podj´ta na pod-stawie artyku∏u 57 ust´p 3(d) mo˝e byç zaskar˝onaprzez Paƒstwo-Stron´, którego decyzja dotyczy, lubprzez Prokuratora za zgodà Izby Przygotowawczej. Od-wo∏anie rozpatruje si´ w trybie przyspieszonym.

3. Odwo∏anie nie wstrzymuje wykonania zaskar˝o-nej decyzji, chyba ˝e Izba Odwo∏awcza tak postanowina wniosek i w trybie przewidzianym w Regu∏ach Pro-cesowych i Dowodowych.

4. Pe∏nomocnik pokrzywdzonych, skazany lub po-siadacz w dobrej wierze majàtku, którego dotyczy za-rzàdzenie wydane na podstawie artyku∏u 75, mo˝e za-skar˝yç takie zarzàdzenie naprawienia szkody zgodniez Regu∏ami Procesowymi i Dowodowymi.

Artyku∏ 83

Post´powanie odwo∏awcze

1. Dla potrzeb post´powania prowadzonego napodstawie artyku∏u 81 i niniejszego artyku∏u Izba Od-wo∏awcza posiada wszystkie uprawnienia Izby Orze-kajàcej.

2. Je˝eli Izba Odwo∏awcza stwierdzi, ˝e zaskar˝onepost´powanie by∏o nierzetelne w stopniu zagra˝ajà-cym wiarygodnoÊci orzeczenia o winie lub karze lub za-skar˝one orzeczenie o winie lub karze by∏o powa˝niedotkni´te b∏´dem w ustaleniach faktycznych, obrazàprawa lub obrazà przepisów post´powania, Izba Od-wo∏awcza mo˝e:

(a) uchyliç lub zmieniç orzeczenie lub wymiar kary;lub

(b) przekazaç spraw´ do ponownego rozpoznania in-nej Izbie Orzekajàcej.

W tym celu Izba Odwo∏awcza mo˝e zwróciç si´ do po-przednio orzekajàcej Izby Orzekajàcej o dokonanie od-powiednich ustaleƒ faktycznych i przekazanie ich IzbieOdwo∏awczej lub mo˝e samodzielnie przeprowadziçdowody w celu dokonania odpowiednich ustaleƒ.W razie zaskar˝enia orzeczenia lub wymiaru kary wy-∏àcznie przez skazanego lub Prokuratora dzia∏ajàcegona korzyÊç skazanego, orzeczenie to lub wymiar karynie mogà byç zmienione na niekorzyÊç skazanego.

3. Je˝eli przy rozpatrywaniu odwo∏ania od orzecze-nia o karze Izba Odwo∏awcza stwierdzi, ˝e orzeczonakara jest niewspó∏mierna do wagi zbrodni, mo˝e zmie-niç orzeczenie o karze zgodnie z cz´Êcià VII.

4. Wyrok Izby Odwo∏awczej zapada wi´kszoÊciàg∏osów s´dziów i jest og∏aszany publicznie. Wyrok za-wiera uzasadnienie. W razie braku jednomyÊlnoÊci wy-rok Izby Odwo∏awczej zawiera opinie wi´kszoÊcii mniejszoÊci s´dziów, jednak˝e s´dzia mo˝e zg∏osiçzdanie odr´bne co do prawa.

5. Izba Odwo∏awcza mo˝e og∏osiç swój wyrok podnieobecnoÊç osoby uniewinnionej lub skazanej.

Artyku∏ 84

Wznowienie post´powania

1. Skazany, a w razie jego Êmierci, jego ma∏˝onek,dzieci, rodzice lub jakakolwiek osoba ˝yjàca w chwiliÊmierci oskar˝onego, która otrzyma∏a od oskar˝onegowyraêne, pisemne polecenie z∏o˝enia takiej skargi, lubProkurator, dzia∏ajàc w imieniu skazanego, mogà zwróciçsi´ do Izby Odwo∏awczej o wznowienie post´powania za-koƒczonego prawomocnym wyrokiem skazujàcym lubwymierzajàcym kar´ w oparciu o nast´pujàce podstawy:

(a) zosta∏ ujawniony nowy dowód, który:

(i) nie by∏ dost´pny w czasie rozprawy, a jego bra-ku wówczas nie mo˝na przypisaç w ca∏oÊci aniw cz´Êci stronie sk∏adajàcej wniosek; i


(ii) jest na tyle istotny, ˝e gdyby przeprowadzonogo na poprzedniej rozprawie, to prawdopodob-nie spowodowa∏by wydanie odmiennego orze-czenia;

(b) wysz∏o na jaw, ˝e dowody o zasadniczym znacze-niu na rozprawie, od których uzale˝nione by∏oskazanie, by∏y nieprawdziwe, sfa∏szowane lub sfa-brykowane;

(c) jeden lub wićej s´dziów, którzy brali udzia∏ w wy-daniu orzeczenia skazujàcego lub w zatwierdzaniuzarzutów oskar˝enia, dopuÊci∏o si´ w tej sprawiera˝àcego zaniedbania lub ra˝àcego naruszeniaobowiàzków na tyle powa˝nego, ˝e uzasadnia∏oono usunićie tego s´dziego lub tych s´dziów zestanowiska na podstawie artyku∏u 46.

2. Izba Odwo∏awcza odrzuca wniosek o wznowieniepost´powania, je˝eli uzna, ˝e jest on bezpodstawny.W razie uznania wniosku za uzasadniony, Izba Odwo-∏awcza mo˝e:

(a) ponownie zwo∏aç poprzednio orzekajàcà IzbÓrzekajàcà;

(b) powo∏aç nowà Izb´ Orzekajàcà; lub

(c) uznaç swojà w∏aÊciwoÊç w danej sprawie,

w celu ustalenia, po wys∏uchaniu stron w sposóbprzewidziany w Regu∏ach Procesowych i Dowodo-wych, czy wyrok zas∏uguje na zmian´.

Artyku∏ 85

Odszkodowanie za aresztowanie i skazanie

1. Ka˝dy, kto sta∏ si´ ofiarà bezprawnego zatrzyma-nia lub aresztowania, ma prawo do odszkodowania.

2. Osoba prawomocnie skazana za przest´pstwo,której skazanie zosta∏o nast´pnie uchylone z powodunowych lub nowo odkrytych faktów wskazujàcych nie-zbicie na to, ˝e mia∏a miejsce pomy∏ka sàdowa, przyczym wykonano kar´, otrzymuje odszkodowanie zgod-ne z prawem, chyba ˝e zostanie udowodnione, ˝e nie-ujawnienie we w∏aÊciwym czasie faktów nale˝y w ca-∏oÊci lub w cz´Êci przypisaç tej osobie.

3. W wyjàtkowych wypadkach, je˝eli Trybuna∏ ustaliistnienie faktów niezbicie wskazujàcych na to, ˝e mia∏amiejsce powa˝na i oczywista pomy∏ka sàdowa, mo˝ewed∏ug swego uznania i zgodnie z kryteriami okreÊlony-mi w Regu∏ach Procesowych i Dowodowych przyznaçodszkodowanie osobie, która zosta∏a zwolniona z aresz-tu w nast´pstwie prawomocnego orzeczenia uniewin-niajàcego lub koƒczàcego post´powanie z tego powodu.

CZ¢Âå IX. WSPÓ¸PRACA MI¢DZYNARODOWAI POMOC PRAWNA

Artyku∏ 86

Ogólne zobowiàzanie do wspó∏pracy

Zgodnie z postanowieniami niniejszego statutuPaƒstwa-Strony w pe∏ni wspó∏pracujà z Trybuna∏em

w zakresie Êcigania i osàdzania zbrodni podlegajàcychjurysdykcji Trybuna∏u.

Artyku∏ 87

Wnioski o wspó∏prac´: postanowienia ogólne

1. (a) Trybuna∏ jest w∏adny zwracaç si´ do Paƒstw--Stron z wnioskami o wspó∏prac´. Wnioski sà przeka-zywane drogà dyplomatycznà lub w jakikolwiek innyodpowiedni sposób, który mo˝e zostaç wskazanyprzez ka˝de Paƒstwo-Stron´ przy ratyfikowaniu, przy-jćiu, zatwierdzeniu lub przystàpieniu do niniejszegostatutu.

Póêniejsze zmiany wskazanych sposobów przeka-zywania wniosków sà dokonywane przez ka˝de Paƒ-stwo-Stron´ w trybie przewidzianym w Regu∏ach Pro-cesowych i Dowodowych.

(b) Z zastrze˝eniem postanowieƒ punktu (a), tamgdzie jest to w∏aÊciwe, wnioski mogà byç tak˝e przeka-zywane za poÊrednictwem Mi´dzynarodowej Organi-zacji Policji Kryminalnej lub innej w∏aÊciwej organiza-cji regionalnej.

2. Wnioski o wspó∏prac´ i za∏àczone dokumentysporzàdza si´ w urz´dowym j´zyku Paƒstwa wezwane-go albo do∏àcza si´ do nich t∏umaczenie na ten j´zyklub sporzàdza si´ w jednym z roboczych j´zyków Try-buna∏u, zgodnie z wyborem dokonanym przez to paƒ-stwo przy ratyfikowaniu, przyjćiu, zatwierdzeniu lubprzystàpieniu do niniejszego statutu.

Póêniejsze zmiany wyboru j´zyka dokonywane sàw trybie przewidzianym w Regu∏ach Procesowychi Dowodowych.

3. Paƒstwo wezwane zachowuje w tajemnicy wnio-sek oraz do∏àczone dokumenty. Ujawnienie jest mo˝li-we jedynie w zakresie koniecznym dla wykonaniawniosku.

4. W zwiàzku z ka˝dym wnioskiem o pomoc praw-nà z∏o˝onym na podstawie cz´Êci IX, Trybuna∏ mo˝eprzedsi´wziàç takie Êrodki, ∏àcznie ze Êrodkami odno-szàcymi si´ do ochrony informacji, jakie b´dà koniecz-ne dla zapewnienia bezpieczeƒstwa oraz dobrego sta-nu fizycznego i psychicznego pokrzywdzonych, poten-cjalnych Êwiadków i ich rodzin. Trybuna∏ mo˝e doma-gaç si´, aby informacje udost´pniane na podstawiecz´Êci IX by∏y przekazywane i traktowane w sposób za-pewniajàcy bezpieczeƒstwo oraz dobry stan fizycznyi psychiczny pokrzywdzonych, potencjalnych Êwiad-ków i ich rodzin.

5. (a) Trybuna∏ mo˝e zwróciç si´ z proÊbà do paƒ-stwa nieb´dàcego stronà niniejszego statutu o udziele-nie pomocy prawnej na podstawie niniejszej cz´Êciw oparciu o porozumienie ad hoc, umow´ zawartàz tym paƒstwem lub na innej w∏aÊciwej podstawie.

(b) Je˝eli paƒstwo nieb´dàce stronà niniejszegostatutu, które zawar∏o porozumienie ad hoc lub umo-w´ z Trybuna∏em, nie dope∏nia obowiàzku wspó∏pracy


przewidzianego w zawartym porozumieniu lub umo-wie, Trybuna∏ mo˝e zawiadomiç o tym ZgromadzeniePaƒstw-Stron lub Rad´ Bezpieczeƒstwa, w przypadkugdy ta przedstawi∏a spraw´ Trybuna∏owi.

6. Trybuna∏ mo˝e zwróciç si´ do organizacji mi´-dzyrzàdowej o przekazanie informacji lub dokumen-tów. Trybuna∏ mo˝e równie˝ zwróciç si´ o inne formywspó∏pracy i pomocy, które mogà zostaç uzgodnionez tà organizacjà i które sà zgodne z jej kompetencjamii mandatem.

7. Je˝eli wbrew postanowieniom niniejszego statu-tu Paƒstwo-Strona nie wykonuje wniosku o wspó∏pra-c´, uniemo˝liwiajàc w ten sposób Trybuna∏owi wyko-nywanie jego funkcji i uprawnieƒ przewidzianych w ni-niejszym statucie, Trybuna∏ mo˝e dokonaç ustaleniaw tym wzgl´dzie i przedstawiç spraw´ ZgromadzeniuPaƒstw-Stron lub Radzie Bezpieczeƒstwa, gdy ta przed-stawi∏a spraw´ Trybuna∏owi.

Artyku∏ 88

Dost´pnoÊç procedur w prawie krajowym

Paƒstwa-Strony zapewnià istnienie w ustawodaw-stwie wewn´trznym takich instytucji prawnoproceso-wych, które umo˝liwià realizowanie wszystkich formwspó∏pracy przewidzianych w niniejszej cz´Êci.

Artyku∏ 89

Dostarczanie osób Trybuna∏owi

1. Trybuna∏ mo˝e przekazaç wniosek o aresztowa-nie i dostarczenie osoby uzupe∏niony uzasadniajàcymiwniosek materia∏ami, o których mowa w artykule 91,jakiemukolwiek paƒstwu, na terytorium którego taosoba mo˝e si´ znajdowaç, i domagaç si´ wspó∏pracytego paƒstwa w aresztowaniu i dostarczeniu takiej oso-by. Paƒstwa-Strony wykonujà wnioski o aresztowaniei dostarczenie osób w oparciu o postanowienia niniej-szej cz´Êci i procedury przewidziane w ich prawie kra-jowym.

2. Gdy osoba poszukiwana w celu dostarczeniapodnosi przed sàdem krajowym zarzut na podstawiezasady ne bis in idem, o której mowa w artykule 20,Paƒstwo wezwane niezw∏ocznie konsultuje si´ z Trybu-na∏em w celu ustalenia, czy zosta∏o wydane odpowied-nie orzeczenie w sprawie dopuszczalnoÊci. Je˝eli spra-wa zosta∏a uznana za dopuszczalnà, Paƒstwo wezwanekontynuuje wykonanie wniosku. Je˝eli post´powaniew sprawie dopuszczalnoÊci jest w toku, Paƒstwo we-zwane mo˝e odroczyç wykonanie wniosku o dostarcze-nie osoby do czasu wydania przez Trybuna∏ orzeczeniaw sprawie dopuszczalnoÊci.

3. (a) Paƒstwo-Strona zezwala, zgodnie ze swoimustawodawstwem wewn´trznym, na przewiezienieprzez jego terytorium osoby dostarczanej Trybuna∏owiprzez inne paƒstwo, chyba ˝e przewiezienie to utrud-nia∏oby lub opóênia∏o dostarczenie.

(b) Wniosek Trybuna∏u o tranzyt przekazywanyjest zgodnie z artyku∏em 87. Wniosek o tranzyt powi-nien zawieraç:

(i) okreÊlenie osoby przewo˝onej;

(ii) krótkie przedstawienie stanu faktyczne-go sprawy i jego kwalifikacji prawnej;

(iii) nakaz aresztowania i dostarczenia.

(c) W czasie tranzytu osoba przewo˝ona pozo-staje pozbawiona wolnoÊci.

(d) Zezwolenie nie jest wymagane, gdy osobajest przewo˝ona drogà lotniczà bez przewidywanegolàdowania na terytorium paƒstwa tranzytowego.

(e) Je˝eli nastàpi nieprzewidziane làdowanie naterytorium paƒstwa tranzytowego, paƒstwo to mo˝edomagaç si´ od Trybuna∏u wniosku o tranzyt, o którymmowa w punkcie (b). Paƒstwo tranzytowe stosujeareszt wobec osoby przewo˝onej do czasu otrzymaniawniosku o tranzyt i wykonania przewozu. Aresztowa-nie dla celów przedstawionych w niniejszym punkcienie mo˝e trwaç d∏u˝ej ni˝ 96 godzin od momentu nie-przewidzianego làdowania, chyba ˝e w tym czasie zo-stanie dostarczony wniosek.

4. Je˝eli przeciwko poszukiwanej osobie toczy si´post´powanie lub odbywa ona kar´ w Paƒstwie we-zwanym z powodu przest´pstwa innego ni˝ to,w zwiàzku z którym Trybuna∏ ˝àda dostarczenia, Paƒ-stwo wezwane, po podjćiu decyzji o uwzgl´dnieniuwniosku, konsultuje si´ z Trybuna∏em.

Artyku∏ 90

Zbieg wniosków

1. Paƒstwo-Strona, które otrzyma∏o wniosek Trybu-na∏u o dostarczenie osoby na podstawie artyku∏u 89i które równie˝ otrzyma∏o wniosek innego paƒstwao ekstradycj´ tej samej osoby z powodu tego samegoczynu, który wype∏nia znamiona zbrodni, w zwiàzkuz którà Trybuna∏ domaga si´ dostarczenia tej osoby, za-wiadamia Trybuna∏ oraz paƒstwo, które wystàpi∏oz wnioskiem ekstradycyjnym, o zaistnia∏ych faktach.

2. W przypadku gdy paƒstwo, które z∏o˝y∏o wniosekekstradycyjny, jest jednoczeÊnie Paƒstwem-Stronà ni-niejszego statutu, Paƒstwo wezwane daje pierwszeƒ-stwo wnioskowi zg∏oszonemu przez Trybuna∏, je˝eli:

(a) Trybuna∏ zgodnie z artyku∏em 18 lub 19 orzek∏, ˝esprawa, w zwiàzku z którà ˝àda dostarczenia oso-by, jest dopuszczalna i, stwierdzajàc t´ dopuszczal-noÊç, wzià∏ pod uwag´ post´powanie karne pro-wadzone przez Paƒstwo wzywajàce w zwiàzku z je-go wnioskiem o ekstradycj´ lub

(b) Trybuna∏ wyda∏ orzeczenie, o którym mowaw punkcie (a), zgodnie z zawiadomieniem otrzy-manym od Paƒstwa wezwanego na podstawieust´pu 1.


3. Do czasu wydania przez Trybuna∏ w trybie okre-Êlonym w ust´pie 2 (b) orzeczenia, o którym mowaw ust´pie 2 (a), Paƒstwo wezwane mo˝e wed∏ug swe-go uznania prowadziç dalej post´powanie co do wnio-sku o ekstradycj´ zg∏oszonego przez Paƒstwo wzywa-jàce. Nie mo˝e jednak dokonaç ekstradycji, dopóki Try-buna∏ nie stwierdzi, ˝e sprawa jest niedopuszczalna.Ustalenie Trybuna∏u dokonywane jest w trybie przy-spieszonym.

4. Je˝eli Paƒstwo wzywajàce nie jest Paƒstwem--Stronà niniejszego statutu, Paƒstwo wezwane, je˝elinie cià˝y na nim zobowiàzanie o charakterze mi´dzyna-rodowym do dokonania ekstradycji tej osoby do Paƒ-stwa wzywajàcego, daje pierwszeƒstwo wnioskowio dostarczenie zg∏oszonemu przez Trybuna∏, je˝eli Try-buna∏ orzek∏, ˝e sprawa jest dopuszczalna.

5. W przypadku gdy sprawa okreÊlona w ust´pie 4nie zosta∏a uznana za dopuszczalnà przez Trybuna∏,Paƒstwo wezwane mo˝e wed∏ug swego uznania kon-tynuowaç post´powanie w sprawie wniosku o ekstra-dycj´ z∏o˝onego przez Paƒstwo wzywajàce.

6. W przypadkach, do których ma zastosowanieust´p 4, przy czym na Paƒstwie wezwanym cià˝y zobo-wiàzanie o charakterze mi´dzynarodowym do wydaniaosoby w drodze ekstradycji do Paƒstwa wzywajàcego,które nie jest stronà niniejszego statutu, Paƒstwo we-zwane podejmuje decyzj´ o dostarczeniu osoby Trybu-na∏owi bàdê ekstradycji do Paƒstwa wzywajàcego.Przy podejmowaniu tej decyzji Paƒstwo wezwane bie-rze pod uwag´ wszystkie stosowne okolicznoÊci,w tym mi´dzy innymi:

(a) daty wniosków;

(b) interesy Paƒstwa wzywajàcego, w tym — je˝elidotyczy tego Paƒstwa — kwesti´, czy zbrodnia zo-sta∏a pope∏niona na jego terytorium, oraz obywa-telstwo pokrzywdzonych i osoby poszukiwanej; i

(c) mo˝liwoÊç póêniejszego dostarczenia osoby po-mi´dzy Trybuna∏em a Paƒstwem wzywajàcym.

7. Gdy Paƒstwo-Strona, które otrzyma∏o wniosekTrybuna∏u o dostarczenie okreÊlonej osoby, otrzyma∏ote˝ wniosek innego paƒstwa o ekstradycj´ tej samejosoby z powodu innego czynu ni˝ ten, który wype∏niaznamiona zbrodni, w zwiàzku z którà Trybuna∏ domagasi´ dostarczenia tej osoby:

(a) je˝eli Paƒstwo wezwane nie jest zwiàzane zobo-wiàzaniem o charakterze mi´dzynarodowym dowydania tej osoby w drodze ekstradycji do Paƒ-stwa wzywajàcego, daje pierwszeƒstwo wniosko-wi Trybuna∏u;

(b) je˝eli Paƒstwo wezwane jest zwiàzane zobowiàza-niem o charakterze mi´dzynarodowym do wyda-nia tej osoby w drodze ekstradycji do Paƒstwawzywajàcego, decyduje wed∏ug swego uznaniao dostarczeniu osoby Trybuna∏owi bàdê ekstrady-cji do Paƒstwa wzywajàcego. Podejmujàc t´ decy-zj´, Paƒstwo wezwane bierze pod uwag´ wszyst-kie stosowne okolicznoÊci sprawy, w∏àcznie, ale

nie tylko z tymi, o których mowa w ust´pie 6,zwracajàc szczególnà uwag´ na charakter i ci´˝arzarzucanych czynów.

8. Je˝eli zgodnie z zawiadomieniem przewidzia-nym w niniejszym artykule Trybuna∏ orzek∏ o niedo-puszczalnoÊci sprawy, a nast´pnie Paƒstwo wezwaneodmówi ekstradycji do Paƒstwa wzywajàcego, Paƒ-stwo wezwane informuje Trybuna∏ o swojej decyzji.

Artyku∏ 91

TreÊç wniosku o aresztowanie i dostarczenie

1. Wniosek o aresztowanie i dostarczenie sporzà-dza si´ na piÊmie. W nag∏ych wypadkach wniosek mo-˝e zostaç przekazany za poÊrednictwem jakiegokolwiekÊrodka umo˝liwiajàcego przenoszenie treÊci w formiepisemnej, pod warunkiem i˝ wniosek zostanie potwier-dzony drogà, o której mowa w artykule 87 ust´p 1 (a).

2. W przypadku wniosku o aresztowanie i dostar-czenie osoby, wobec której zosta∏ wydany nakaz aresz-towania przez Izb´ Przygotowawczà na podstawie arty-ku∏u 58, wniosek powinien zawieraç lub byç popartyprzez:

(a) informacje zawierajàce opis osoby poszukiwanej,w sposób pozwalajàcy na jej identyfikacj´, oraz in-formacje dotyczàce jej przypuszczalnego miejscapobytu;

(b) kopi´ nakazu aresztowania;

(c) dokumenty, oÊwiadczenia oraz informacje, któremogà byç konieczne dla spe∏nienia wymagaƒ pro-cedury dostarczania przewidzianej w Paƒstwiewezwanym, z zastrze˝eniem, ̋ e wymagania te niepowinny byç bardziej ucià˝liwe ni˝ te, które stosu-je si´ do wniosków ekstradycyjnych na podstawietraktatów lub porozumieƒ pomi´dzy Paƒstwemwezwanym i innymi paƒstwami, oraz powinnybyç, na ile to mo˝liwe, mniej ucià˝liwe, bioràc poduwag´ odmienny charakter Trybuna∏u.

3. W przypadku wniosku o aresztowanie i dostar-czenie osoby skazanej, wniosek powinien zawieraç lubbyç poparty przez:

(a) kopi´ nakazu aresztowania tej osoby;

(b) kopi´ orzeczenia skazujàcego;

(c) informacj´ wykazujàcà, i˝ osoba poszukiwana jestosobà, o której mowa w orzeczeniu skazujàcym;

(d) kopi´ orzeczenia o karze, je˝eli wobec osoby po-szukiwanej orzeczono kar´, w przypadku zaÊ orze-czenia skazujàcego na kar´ pozbawienia wolno-Êci, zaÊwiadczenie stwierdzajàce okres odbytej ka-ry i okres kary pozosta∏ej do odbycia.

4. Na wniosek Trybuna∏u Paƒstwo-Strona odbywakonsultacje z Trybuna∏em dotyczàce zarówno sprawogólnych, jak i kwestii szczegó∏owych dotyczàcych


wymogów prawa krajowego Paƒstwa-Strony, któremogà mieç zastosowanie na podstawie ust´pu 2 (c).Podczas tych konsultacji Paƒstwo-Strona informujeTrybuna∏ o szczególnych wymogach jego prawa krajo-wego.

Artyku∏ 92

Tymczasowe aresztowanie

1. W nag∏ych wypadkach Trybuna∏ mo˝e zg∏osiçwniosek o tymczasowe aresztowanie osoby poszuki-wanej na czas potrzebny do przedstawienia wnioskuo dostarczenie wraz z za∏àczonymi dokumentami wy-mienionymi w artykule 91.

2. Wniosek o tymczasowe aresztowanie przekazy-wany jest za poÊrednictwem jakiegokolwiek Êrodkaumo˝liwiajàcego przenoszenie treÊci w formie pisem-nej i powinien zawieraç:

(a) informacje zawierajàce opis osoby poszukiwanej,w sposób pozwalajàcy na jej identyfikacj´, oraz in-formacje dotyczàce jej przypuszczalnego miejscapobytu;

(b) zwi´z∏e wskazanie zbrodni, z powodu których oso-ba jest poszukiwana, oraz faktów sk∏adajàcych sińa ich opis, w tym — w miar´ mo˝liwoÊci — datóraz miejsce pope∏nienia zbrodni;

(c) stwierdzenie istnienia nakazu aresztowania luborzeczenia skazujàcego osob´ poszukiwanà; i

(d) oÊwiadczenie, i˝ wniosek o dostarczenie osobyposzukiwanej zostanie przekazany.

3. Osoba, wobec której zastosowano tymczasowearesztowanie, mo˝e zostaç zwolniona, je˝eli Paƒstwowezwane nie otrzyma wniosku o dostarczenie oraz za-∏àczonych dokumentów wymienionych w artykule 91w terminie przewidzianym w Regu∏ach Procesowychi Dowodowych. Jednak˝e taka osoba mo˝e si´ zgo-dziç na dostarczenie jej Trybuna∏owi przed up∏ywemtego terminu, je˝eli pozwala na to prawo Paƒstwa we-zwanego. W takim przypadku Paƒstwo wezwane do-starcza t´ osob´ Trybuna∏owi w mo˝liwie najkrótszymczasie.

4. Zwolnienie osoby poszukiwanej stosownie doust´pu 3 nie stoi na przeszkodzie póêniejszemu aresz-towaniu i dostarczeniu tej osoby, je˝eli wniosek o do-starczenie tej osoby, wraz z za∏àczonymi dokumenta-mi, zostanie z∏o˝ony w póêniejszym terminie.

Artyku∏ 93

Inne formy wspó∏pracy

1. Paƒstwa-Strony zgodnie z postanowieniami ni-niejszej cz´Êci oraz na podstawie przepisów prawa kra-jowego wykonujà wnioski Trybuna∏u o nast´pujàcà po-moc prawnà w zwiàzku z post´powaniem karnym:

(a) ustalenie to˝samoÊci i miejsca pobytu osób orazmiejsca przechowywania przedmiotów;

(b) przeprowadzenie dowodów, w tym zeznaƒ podprzysi´gà, oraz przedstawienie dowodów, w tymopinii bieg∏ych i sprawozdaƒ, niezb´dnych dlaTrybuna∏u;

(c) przes∏uchiwanie osób, przeciwko którym toczy si´post´powanie karne;

(d) dorćzanie dokumentów, w tym dokumentów sà-dowych;

(e) u∏atwianie osobom dobrowolnego stawienia si´przed Trybuna∏em w charakterze Êwiadków lubbieg∏ych;

(f) czasowe przekazywanie osób, przewidzianew ust´pie 7;

(g) ogl´dziny miejsc i terenów, w tym ekshumacje,oraz ogl´dziny miejsc pochówku;

(h) przeprowadzanie przeszukania i zajćia;

(i) dostarczanie akt i dokumentów, w tym akt i doku-mentów urz´dowych;

(j) ochrona pokrzywdzonych i Êwiadków oraz zabez-pieczanie dowodów;

(k) identyfikacja, odnalezienie i zabezpieczenie lubzajćie korzyÊci, majàtku i aktywów oraz narz´dziprzest´pstwa dla celów ewentualnego przepadku,jednak˝e bez uszczerbku dla nabytych w dobrejwierze praw osób trzecich; i

(l) jakikolwiek inny rodzaj pomocy, który nie jest za-broniony przez prawo Paƒstwa wezwanego, a któ-rego celem jest u∏atwienie Êcigania i osàdzeniazbrodni podlegajàcych jurysdykcji Trybuna∏u.

2. Trybuna∏ jest uprawniony do udzielenia gwaran-cji Êwiadkowi lub bieg∏emu stawiajàcemu si´ przedTrybuna∏em, i˝ nie b´dzie wobec niego wszcz´te aniprowadzone post´powanie karne, nie b´dzie zatrzyma-ny ani poddany ˝adnym ograniczeniom wolnoÊci oso-bistej przez Trybuna∏ z powodu jakichkolwiek dzia∏aƒlub zaniechaƒ, poprzedzajàcych opuszczenie przez tósob´ Paƒstwa wezwanego.

3. Je˝eli wykonanie pomocy prawnej okreÊlonej wewniosku przed∏o˝onym na podstawie ust´pu 1 jest za-bronione w Paƒstwie wezwanym na podstawie po-wszechnie obowiàzujàcych fundamentalnych zasadprawnych, Paƒstwo wezwane niezw∏ocznie konsultujesi´ z Trybuna∏em w celu rozstrzygnićia tej kwestii.W czasie konsultacji nale˝y rozwa˝yç, czy pomoc praw-na mo˝e zostaç wykonana w inny sposób lub pod pew-nymi warunkami. Je˝eli po odbyciu konsultacji kwestiitej nie mo˝na rozstrzygnàç, Trybuna∏ zmienia wniosekw zakresie, w jakim jest to konieczne.

4. Zgodnie z artyku∏em 72 Paƒstwo-Strona mo˝eodmówiç, w ca∏oÊci lub w cz´Êci, wykonania wnioskuo pomoc prawnà tylko wtedy, gdy wniosek dotyczyudost´pnienia dokumentu lub ujawnienia dowoduzwiàzanego z jego bezpieczeƒstwem narodowym.


5. Zanim Paƒstwo wezwane odmówi wykonaniawniosku o pomoc prawnà z∏o˝onego na podstawieust´pu 1 (l), Paƒstwo to rozwa˝a, czy pomoc prawnamo˝e zostaç udzielona pod pewnymi warunkami,w póêniejszym terminie lub w inny sposób, z zastrze˝e-niem, ̋ e, o ile Trybuna∏ lub Prokurator wyrazi zgod´ naudzielenie pomocy prawnej pod pewnymi warunkami,Trybuna∏ lub Prokurator jest nimi zwiàzany.

6. Je˝eli wezwane Paƒstwo-Strona odmówi wyko-nania wniosku, niezw∏ocznie informuje o tym Trybuna∏lub Prokuratora, podajàc powody odmowy.

7. (a) Trybuna∏ mo˝e ̋ àdaç czasowego przekazaniaosoby pozbawionej wolnoÊci w celu dokonania identy-fikacji lub przes∏uchania lub uzyskania innej pomocy.Osoba ta mo˝e zostaç przekazana po spe∏nieniu nast´-pujàcych warunków:

(i) osoba ta dobrowolnie i Êwiadomie wyra-zi∏a zgod´ na przekazanie; i

(ii) Paƒstwo wezwane zgadza si´ na przeka-zanie na warunkach uzgodnionych przezto Paƒstwo i Trybuna∏.

(b) Osoba przekazana pozostaje pozbawionawolnoÊci. Kiedy cele przekazania zosta∏y osiàgni´te,Trybuna∏ niezw∏ocznie odsy∏a osob´ przekazanà Paƒ-stwu wezwanemu.

8. (a) Trybuna∏ zapewnia poufnoÊç otrzymanychdokumentów i informacji, chyba ˝e przemawiajà prze-ciwko temu wzgl´dy post´powania przygotowawcze-go bàdê innego post´powania wskazane we wniosku.

(b) W razie koniecznoÊci Paƒstwo wezwane mo-˝e przekazaç Prokuratorowi dokumenty lub informacjez zastrze˝eniem poufnoÊci. W takim przypadku Proku-rator mo˝e wykorzystaç przekazane informacje i doku-menty jedynie w celu uzyskania nowych dowodów.

(c) Paƒstwo wezwane mo˝e z w∏asnej inicjatywylub na wniosek Prokuratora wyraziç zgod´ na ujawnie-nie tych dokumentów lub informacji. W takim przypad-ku mogà byç one u˝yte jako dowody w sprawie zgod-nie z postanowieniami cz´Êci V i VI oraz Regu∏ami Pro-cesowymi i Dowodowymi.

9. (a) (i) W razie otrzymania przez Paƒstwo-Stron´konkurencyjnych wniosków, innych ni˝ o dostarczenielub ekstradycj´, od Trybuna∏u i innego paƒstwa dzia∏a-jàcego na podstawie zobowiàzania mi´dzynarodowe-go Paƒstwo-Strona dok∏ada wszelkich staraƒ, aby,w konsultacji z Trybuna∏em i innym paƒstwem, wyko-naç oba wnioski, w razie koniecznoÊci poprzez odro-czenie wykonania jednego z wniosków lub wykonaniejednego z nich pod pewnymi warunkami.

(ii) W razie niepowodzenia powy˝szego, kon-kurencyjne wnioski zostajà rozpatrzone zgodnie z zasa-dami okreÊlonymi w artykule 90.

(b) Je˝eli jednak wniosek Trybuna∏u dotyczy in-formacji, przedmiotów lub osób pozostajàcych pod

kontrolà paƒstwa trzeciego lub organizacji mi´dzyna-rodowej na mocy umowy mi´dzynarodowej, Paƒstwowezwane informuje o tym Trybuna∏, który kieruje swójwniosek do paƒstwa trzeciego lub organizacji mi´dzy-narodowej.

10. (a) Trybuna∏ mo˝e, na wniosek Paƒstwa-Stronyprowadzàcego post´powanie przygotowawcze lub sà-dowe z powodu czynu, który stanowi zbrodni´ podle-gajàcà jurysdykcji Trybuna∏u lub który stanowi powa˝-ne przest´pstwo wed∏ug prawa Paƒstwa wzywajàce-go, wspó∏pracowaç z Paƒstwem wzywajàcym i udzie-liç mu pomocy prawnej.

(b) (i) Pomoc przewidziana w punkcie (a) obej-muje, inter alia:

a. przekazanie oÊwiadczeƒ, dokumen-tów lub innego rodzaju dowodówzgromadzonych w trakcie post´po-wania przygotowawczego lub rozpra-wy prowadzonej przez Trybuna∏; i

b. przes∏uchanie osoby aresztowanejna mocy postanowienia Trybuna∏u.

(ii) W przypadku pomocy udzielanej na pod-stawie punktu (b)(i)a.:

a. je˝eli dokumenty lub dowody innegorodzaju zosta∏y zgromadzone przypomocy Paƒstwa, takie przekazaniewymaga zgody tego Paƒstwa;

b. je˝eli oÊwiadczenia, dokumenty i in-nego rodzaju dowody zosta∏y dostar-czone przez Êwiadka lub bieg∏ego,przekazanie podlega postanowie-niom artyku∏u 68.

(c) Trybuna∏ mo˝e na warunkach okreÊlonychw niniejszym ust´pie udzieliç pomocy prawnej przewi-dzianej w niniejszym ust´pie paƒstwu, które nie jestStronà niniejszego statutu.

Artyku∏ 94

Odroczenie wykonania wniosku ze wzgl´du na toczàce si´ post´powanie przygotowawcze

1. Je˝eli niezw∏oczne wykonanie wniosku mog∏o-by zak∏ócaç prowadzone post´powanie karne w innejsprawie ni˝ ta, do której odnosi si´ wniosek, Paƒstwowezwane mo˝e odroczyç wykonanie wniosku na czasuzgodniony z Trybuna∏em. Jednak˝e odroczenie niemo˝e trwaç d∏u˝ej, ni˝ jest to konieczne do zakoƒcze-nia wspomnianego post´powania karnego w Paƒ-stwie wezwanym. Przed podjćiem decyzji o odro-czeniu Paƒstwo wezwane rozwa˝a, czy pomoc niemo˝e byç udzielona niezw∏ocznie pod pewnymi wa-runkami.

2. Je˝eli zostanie podj´ta decyzja o odroczeniu napodstawie ust´pu 1, Prokurator mo˝e ˝àdaç zabezpie-czenia dowodów w oparciu o artyku∏ 93 ust´p 1 (j).


Artyku∏ 95

Odroczenie wykonania wniosku ze wzgl´du nasprzeciw w sprawie dopuszczalnoÊci

Je˝eli Trybuna∏ rozpatruje sprzeciw w sprawie do-puszczalnoÊci na podstawie artyku∏u 18 lub 19, Paƒ-stwo wezwane mo˝e odroczyç wykonanie wniosku napodstawie niniejszej cz´Êci do czasu wydania przezTrybuna∏ decyzji w sprawie dopuszczalnoÊci, chyba ˝eTrybuna∏ zarzàdzi∏, ̋ e Prokurator mo˝e zbieraç dowodyna podstawie artyku∏u 18 lub 19.

Artyku∏ 96

TreÊç wniosku o udzielenie innych form pomocy napodstawie artyku∏u 93

1. Wniosek o udzielenie innych form pomocy okre-Êlonych w artykule 93 sporzàdza si´ na piÊmie. W na-g∏ych wypadkach wniosek mo˝e zostaç przekazany zapoÊrednictwem jakiegokolwiek Êrodka umo˝liwiajàce-go przenoszenie treÊci w formie pisemnej, pod warun-kiem i˝ wniosek zostanie potwierdzony drogà, o którejmowa w artykule 87 ust´p 1 (a).

2. Wniosek powinien, tam gdzie ma to zastosowa-nie, zawieraç lub byç poparty przez:

(a) zwi´z∏e przedstawienie celu, jakiemu ma s∏u˝yçwniosek i ˝àdana pomoc, w∏àcznie ze wskazaniempodstawy prawnej i uzasadnieniem wniosku;

(b) mo˝liwie szczegó∏owà informacj´ o miejscu po-bytu lub to˝samoÊci osoby lub miejsca, które ma-jà byç odnalezione lub których to˝samoÊç ma byçustalona w celu udzielenia ˝àdanej pomocy;

(c) zwi´z∏e przedstawienie faktów le˝àcych u pod-staw wniosku;

(d) powody i szczegó∏y procedur i wymogów, któremajà byç zastosowane;

(e) takie informacje, które mogà byç wymagane napodstawie prawa Paƒstwa wezwanego w celu wy-konania wniosku; i

(f) wszelkie inne informacje istotne dla udzielenia ̋ à-danej pomocy.

3. Na wniosek Trybuna∏u Paƒstwo-Strona odbywakonsultacje z Trybuna∏em dotyczàce zarówno sprawogólnych, jak i kwestii szczegó∏owych, dotyczàcychwymogów prawa krajowego Paƒstwa-Strony, któremogà mieç zastosowanie na podstawie ust´pu 2 (e).Podczas tych konsultacji Paƒstwo-Strona informujeTrybuna∏ o szczególnych wymogach swego prawa kra-jowego.

4. Postanowienia niniejszego artyku∏u stosuje si´równie˝ do wniosku o pomoc skierowanego do Trybu-na∏u.

Artyku∏ 97

Konsultacje

Je˝eli Paƒstwo-Strona otrzyma na podstawie ni-niejszej cz´Êci wniosek, który stwarza problemy mogà-ce utrudniç lub uniemo˝liwiç jego wykonanie, Paƒstwoto niezw∏ocznie konsultuje si´ z Trybuna∏em w celu roz-wiàzania tej kwestii. Problemy te mogà obejmowaç, inter alia:

(a) brak informacji wystarczajàcych do wykonaniawniosku;

(b) w przypadku wniosku o dostarczenie, fakt, ˝e po-mimo do∏o˝enia wszelkich staraƒ nie mo˝na usta-liç miejsca pobytu osoby poszukiwanej albo ˝ew wyniku przeprowadzonego post´powaniastwierdzono, i˝ osoba zlokalizowana w Paƒstwiewezwanym ponad wszelkà wàtpliwoÊç nie jestosobà wskazanà we wniosku; lub

(c) fakt, ˝e wykonanie wniosku w jego aktualnej for-mie wymaga∏oby od Paƒstwa wezwanego naru-szenia istniejàcych zobowiàzaƒ traktatowych za-ciàgni´tych wobec innego paƒstwa.

Artyku∏ 98

Wspó∏praca w odniesieniu do uchylenia immunitetui zgody na dostarczenie

1. Trybuna∏ nie mo˝e wystàpiç z wnioskiem o do-starczenie lub pomoc, który wymaga∏by od Paƒstwawezwanego dzia∏ania niezgodnego z jego zobowiàza-niami wynikajàcymi z prawa mi´dzynarodowego w od-niesieniu do immunitetu Paƒstwa, immunitetu dyplo-matycznego osoby lub majàtku Paƒstwa trzeciego,chyba ˝e Trybuna∏ wczeÊniej uzyska zgod´ Paƒstwatrzeciego na uchylenie immunitetu.

2. Trybuna∏ nie mo˝e wystàpiç z wnioskiem o do-starczenie, który wymaga∏by od Paƒstwa wezwanegodzia∏ania niezgodnego z jego zobowiàzaniami wynika-jàcymi z umów mi´dzynarodowych, zgodnie z którymiwymagana jest zgoda Paƒstwa wysy∏ajàcego na do-starczenie Trybuna∏owi jakiejkolwiek osoby, chyba ˝eTrybuna∏ wczeÊniej podjà∏ wspó∏prac´ z Paƒstwem wy-sy∏ajàcym w celu uzyskania zgody na dostarczenie.

Artyku∏ 99

Wykonanie wniosków na podstawie artyku∏u 93 i 96

1. Wnioski o wspó∏prac´ sà wykonywane zgodnieze stosownà procedurà przewidzianà w prawie Paƒ-stwa wezwanego i, o ile nie jest to zabronione przez toprawo, w sposób okreÊlony we wniosku, w∏àcznie z za-stosowaniem procedury wskazanej we wniosku lub ze-zwoleniem osobom wymienionym we wniosku naobecnoÊç i udzielanie pomocy przy wykonywaniuwniosku.

2. W przypadku wniosku niecierpiàcego zw∏oki, do-kumenty lub dowody sporzàdzone w odpowiedzi na


wniosek przesy∏ane sà na ˝àdane Trybuna∏u w trybiepilnym.

3. Odpowiedzi Paƒstwa wezwanego przekazuje si´w ich oryginalnym j´zyku i formie.

4. Z zastrze˝eniem postanowieƒ innych artyku∏ówniniejszej cz´Êci, je˝eli jest to konieczne dla skuteczne-go wykonania wniosku, który mo˝e zostaç wykonanybez zastosowania Êrodków przymusu, w tym w szcze-gólnoÊci dobrowolnego przes∏uchania osoby lub prze-prowadzenia dowodu z osoby nawet bez obecnoÊci or-ganów Paƒstwa wezwanego, je˝eli jest to niezb´dnedla wykonania wniosku, albo ogl´dzin terenu publicz-nego lub innego miejsca publicznego, Prokurator mo-˝e wykonaç taki wniosek bezpoÊrednio na terytoriumPaƒstwa w sposób nast´pujàcy:

(a) je˝eli wezwane Paƒstwo-Strona jest paƒstwem,wobec którego istnieje podejrzenie, ˝e na jego te-rytorium zosta∏a pope∏niona zbrodnia i orzeczonoo dopuszczalnoÊci zgodnie z artyku∏em 18 lub 19,Prokurator mo˝e bezpoÊrednio wykonaç takiwniosek po przeprowadzeniu wszelkich mo˝li-wych konsultacji z wezwanym Paƒstwem-Stronà;

(b) w innych przypadkach Prokurator mo˝e wykonaçtaki wniosek po przeprowadzeniu konsultacjiz wezwanym Paƒstwem-Stronà i po uwzgl´dnie-niu wszystkich rozsàdnych warunków i uwagprzedstawionych przez to Paƒstwo-Stron´. Je˝eliPaƒstwo-Strona napotyka trudnoÊci z wykona-niem wniosku zgodnie z niniejszym punktem, nie-zw∏ocznie konsultuje si´ z Trybuna∏em w celu roz-wiàzania tej kwestii.

5. Postanowienia zezwalajàce osobie przes∏uchi-wanej przez Trybuna∏ na podstawie artyku∏u 72 na po-wo∏ywanie si´ na ograniczenia s∏u˝àce zapobieganiuujawnianiu informacji poufnych zwiàzanych z bezpie-czeƒstwem narodowym stosuje si´ tak˝e do wykona-nia wniosków o pomoc na podstawie niniejszego ar-tyku∏u.

Artyku∏ 100

Koszty

1. Zwyk∏e koszty zwiàzane z wykonaniem wnio-sków na terytorium Paƒstwa wezwanego ponosi toPaƒstwo, z wyjàtkiem nast´pujàcych kosztów, któreponosi Trybuna∏:

(a) koszty zwiàzane z podró˝à i zapewnieniem bezpie-czeƒstwa Êwiadkom i bieg∏ym lub przekazaniemosoby pozbawionej wolnoÊci na podstawie arty-ku∏u 93;

(b) koszty t∏umaczenia i przepisywania;

(c) koszty podró˝y i utrzymania s´dziów, Prokurato-ra, zast´pców Prokuratora, Sekretarza, zast´pcySekretarza i personelu ka˝dego organu Trybuna∏u;

(d) koszty opinii lub raportu bieg∏ego sporzàdzonychna ˝àdanie Trybuna∏u;

(e) koszty zwiàzane z transportem osoby dostarcza-nej do Trybuna∏u przez Paƒstwo, na terytoriumktórego ona przebywa∏a; i

(f) po uzgodnieniu — wszelkie nadzwyczajne kosztyspowodowane wykonaniem wniosku.

2. Postanowienia ust´pu 1 stosuje si´ odpowiedniodo wniosków pochodzàcych od Paƒstw-Stron i skiero-wanych do Trybuna∏u. W takim przypadku Trybuna∏ponosi zwyk∏e koszty wykonania.

Artyku∏ 101

Zasada specjalnoÊci

1. Osoba dostarczona Trybuna∏owi na podstawieniniejszego statutu nie b´dzie Êcigana, ukarana ani po-zbawiona wolnoÊci z powodu czynu pope∏nionegoprzed dostarczeniem, innego ni˝ czyn, który wype∏niaznamiona zbrodni stanowiàcych podstaw´ dostarcze-nia jej Trybuna∏owi.

2. Trybuna∏ mo˝e domagaç si´ od paƒstwa, któredostarczy∏o osob´ Trybuna∏owi, zrzeczenia si´ wymo-gów ust´pu 1 i, w razie koniecznoÊci, Trybuna∏ dostar-czy dodatkowych informacji zgodnie z artyku∏em 91.Paƒstwa-Strony sà w∏adne dokonaç takiego zrzeczeniana rzecz Trybuna∏u i do∏o˝à w tym celu wszelkich staraƒ.

Artyku∏ 102

WyjaÊnienie poj´ç

W rozumieniu niniejszego statutu:

(a) „dostarczenie” oznacza wydanie osoby Trybuna-∏owi przez paƒstwo, w trybie przewidzianym ni-niejszym statutem;

(b) „ekstradycja” oznacza wydanie osoby przez jednopaƒstwo drugiemu paƒstwu na podstawie trakta-tu, konwencji lub ustawodawstwa krajowego.

CZ¢Âå X. WYKONANIE

Artyku∏ 103

Rola paƒstw w wykonywaniu karypozbawienia wolnoÊci

1. (a) Kara pozbawienia wolnoÊci jest wykonywa-na w Paƒstwie wyznaczonym przez Trybuna∏ z listypaƒstw, które zadeklarowa∏y Trybuna∏owi wol´ przyj´-cia osób skazanych.

(b) Sk∏adajàc deklaracj´ woli przyjćia osób ska-zanych, paƒstwo mo˝e zastrzec warunki takiego przy-jćia, o ile Trybuna∏ wyrazi na nie zgod´ i sà one zgod-ne z niniejszà cz´Êcià.

(c) Paƒstwo wyznaczone w konkretnej sprawieniezw∏ocznie informuje Trybuna∏, czy akceptuje decy-zj´ Trybuna∏u.


2. (a) Paƒstwo wykonania zawiadamia Trybuna∏o wszelkich okolicznoÊciach, w∏àcznie z wystàpieniemjakichkolwiek warunków uzgodnionych na podstawieust´pu 1, które mog∏yby istotnie rzutowaç na warunkii d∏ugoÊç pozbawienia wolnoÊci. Trybuna∏ powinienzostaç poinformowany z co najmniej 45-dniowym wy-przedzeniem o wszelkich tego typu znanych lub prze-widywanych okolicznoÊciach. W tym czasie Paƒstwowykonania nie podejmuje ˝adnych kroków, które mo-g∏yby naruszyç jego zobowiàzania wynikajàce z arty-ku∏u 110.

(b) Je˝eli Trybuna∏ nie mo˝e przystaç na warun-ki okreÊlone w punkcie (a), zawiadamia Paƒstwo wyko-nania i post´puje zgodnie z artyku∏em 104 ust´p 1.

3. Trybuna∏, wyznaczajàc w granicach swobodnegouznania paƒstwo w oparciu o ust´p 1, bierze pod uwa-g´ nast´pujàce okolicznoÊci:

(a) zasad´, ˝e Paƒstwa-Strony powinny dzieliç odpo-wiedzialnoÊç za wykonanie kary pozbawienia wol-noÊci, zgodnie z zasadà s∏usznego podzia∏u przewi-dzianà w Regu∏ach Procesowych i Dowodowych;

(b) stosowanie szeroko akceptowanych standardówmi´dzynarodowego prawa traktatowego regulu-jàcych traktowanie wi´êniów;

(c) opini´ osoby skazanej;

(d) obywatelstwo osoby skazanej;

(e) wszelkie inne czynniki dotyczàce okolicznoÊcizbrodni, osoby skazanej oraz efektywnego wyko-nania kary, które mogà mieç znaczenie dla wyzna-czenia Paƒstwa wykonania.

4. Je˝eli ̋ adne paƒstwo nie zostanie wyznaczone napodstawie ust´pu 1, kar´ pozbawienia wolnoÊci wyko-nuje si´ w wi´zieniu udost´pnionym przez Paƒstwoprzyjmujàce, zgodnie z warunkami ustalonymi w poro-zumieniu w sprawie siedziby, o którym mowa w artyku-le 3 ust´p 2. W takim przypadku koszty wynikajàce z wy-konania kary pozbawienia wolnoÊci ponosi Trybuna∏.

Artyku∏ 104

Zmiana w wyznaczeniu Paƒstwa wykonania

1. Trybuna∏ mo˝e w ka˝dej chwili postanowiço przekazaniu osoby skazanej do wi´zienia w innympaƒstwie.

2. Osoba skazana mo˝e w ka˝dej chwili zwracaç si´do Trybuna∏u o przekazanie jej z Paƒstwa wykonania.

Artyku∏ 105

Wykonanie wyroku

1. Z uwzgl´dnieniem warunków, które paƒstwo za-strzeg∏o zgodnie z artyku∏em 103 ust´p 1 (b), wyrokskazujàcy na kar´ pozbawienia wolnoÊci wià˝e Paƒ-stwo-Stron´, które w ˝adnym przypadku nie mo˝e gozmieniç.

2. Wy∏àcznie Trybuna∏ ma prawo rozpatrywaç od-wo∏ania od wyroków i wnioski o wznowienie post´po-wania. Paƒstwo-Strona nie b´dzie utrudniaç sk∏adaniatakich skarg przez osob´ skazanà.

Artyku∏ 106

Nadzorowanie wykonania karyi warunków pozbawienia wolnoÊci

1. Wykonywanie kary pozbawienia wolnoÊci podle-ga nadzorowi Trybuna∏u i powinno byç zgodne z szero-ko przyj´tymi standardami mi´dzynarodowego prawatraktatowego regulujàcymi traktowanie wi´êniów.

2. Warunki wykonywania kary pozbawienia wolno-Êci sà regulowane przez prawo Paƒstwa wykonaniai muszà byç zgodne z szeroko przyj´tymi standardamimi´dzynarodowego prawa traktatowego regulujàcymitraktowanie wi´êniów; w ˝adnym razie warunki te niemogà byç lepsze lub gorsze od tych, w jakich przeby-wajà wi´êniowie skazani za podobne przest´pstwaw Paƒstwie wykonania.

3. Porozumiewanie si´ osoby skazanej z Trybuna-∏em powinno byç poufne i odbywaç si´ bez prze-szkód.

Artyku∏ 107

Przekazanie osoby po odbyciu kary

1. Po odbyciu kary osoba, która nie jest obywate-lem Paƒstwa wykonania, mo˝e, zgodnie z prawemPaƒstwa wykonania, zostaç przekazana do paƒstwa,które jest zobowiàzane do jej przyjćia, lub do innegopaƒstwa, które wyrazi zgod´ na jej przyjćie, bioràcpod uwag´ opinie osoby, która ma zostaç przekazanado tego paƒstwa, chyba ̋ e Paƒstwo wykonania zezwo-li tej osobie na pozostanie na swoim terytorium.

2. Je˝eli ˝adne z paƒstw nie ponosi kosztów wyni-kajàcych z przekazania osoby do innego paƒstwa napodstawie ust´pu 1, koszty te ponosi Trybuna∏.

3. Z zastrze˝eniem postanowieƒ artyku∏u 108 Paƒ-stwo wykonania mo˝e równie˝, stosownie do swojegoprawa wewn´trznego, wydaç lub w inny sposób prze-kazaç osob´ do paƒstwa, które domaga∏o si´ wydanialub przekazania osoby w celu przeprowadzenia post´-powania karnego lub wykonania kary.

Artyku∏ 108

Ograniczenie Êcigania lub karaniaza inne przest´pstwa

1. Osoba skazana pozbawiona wolnoÊci w Paƒ-stwie wykonania nie mo˝e byç Êcigana, ukarana lubpodlegaç ekstradycji do paƒstwa trzeciego z powoduczynu pope∏nionego przed przekazaniem tej osobyPaƒstwu wykonania, chyba ˝e na takie Êciganie, ukara-nie lub ekstradycj´ wyrazi zgod´ Trybuna∏ na wniosekPaƒstwa wykonania.


2. Trybuna∏ orzeka w tej kwestii po wys∏uchaniuosoby skazanej.

3. Ust´pu 1 nie stosuje si´, je˝eli osoba skazana, poodbyciu pe∏nego wymiaru kary wymierzonej przez Try-buna∏, dobrowolnie pozostaje przez okres d∏u˝szy ni˝30 dni na terytorium Paƒstwa wykonania lub powracana terytorium tego paƒstwa po jego opuszczeniu.

Artyku∏ 109

Wykonywanie orzeczeƒ grzywny i przepadku

1. Paƒstwa-Strony wykonujà orzeczenia grzywnyoraz przepadku wydane przez Trybuna∏ na podstawiecz´Êci VII, zgodnie z procedurà przewidzianà w prawiewewn´trznym, nie naruszajàc nabytych w dobrej wie-rze praw osób trzecich.

2. Je˝eli Paƒstwo-Strona nie mo˝e wykonaç orzecze-nia przepadku, podejmuje Êrodki w celu odzyskania rów-nowartoÊci majàtku, korzyÊci lub aktywów obj´tych wy-danym przez Trybuna∏ orzeczeniem przepadku, nie naru-szajàc nabytych w dobrej wierze praw osób trzecich.

3. Majàtek lub korzyÊci ze sprzeda˝y nieruchomoÊcilub, tam gdzie jest to w∏aÊciwe, ze sprzeda˝y innychprzedmiotów, uzyskane przez Paƒstwo-Stron´ w wyni-ku wykonania wyroku Trybuna∏u, przekazuje si´ Trybu-na∏owi.

Artyku∏ 110

Zmniejszenie wymiaru kary

1. Paƒstwo wykonania nie mo˝e zwolniç osobyprzed up∏ywem okresu kary wymierzonej przez Trybu-na∏.

2. Wy∏àcznie Trybuna∏ ma uprawnienie do orzeka-nia o zmniejszeniu wymiaru kary i orzeka w tej kwestiipo wys∏uchaniu osoby skazanej.

3. Je˝eli osoba odby∏a dwie trzecie wymierzonejkary lub 25 lat w przypadku kary do˝ywocia, Trybuna∏dokonuje oceny wyroku pod kàtem ewentualnegozmniejszenia jej wymiaru. Taka ocena wyroku nie mo-˝e mieç miejsca przed up∏ywem wskazanych okresów.

4. Dokonujàc oceny na podstawie ust´pu 3, Trybu-na∏ mo˝e zmniejszyç wymiar kary, je˝eli stwierdzi, ˝ezachodzi przynajmniej jedna z nast´pujàcych okolicz-noÊci:

(a) wczeÊnie wyra˝ona i podtrzymywana ch´ç wspó∏-pracy osoby z Trybuna∏em w prowadzonych po-st´powaniach przygotowawczych;

(b) dobrowolna pomoc osoby w umo˝liwieniu wyko-nania wyroków i orzeczeƒ Trybuna∏u w innychsprawach, a w szczególnoÊci pomoc w zlokalizo-waniu przedmiotów obj´tych orzeczeniamigrzywny, przepadku lub naprawienia szkody, któ-re mogà byç spo˝ytkowane dla dobra pokrzyw-dzonych; lub

(c) inne czynniki wskazujàce na wyraênà i znaczàcàzmian´ okolicznoÊci usprawiedliwiajàcà zmniej-szenie wymiaru kary przewidziane w Regu∏achProcesowych i Dowodowych.

5. Je˝eli po przeprowadzeniu pierwszej oceny karyna podstawie ust´pu 3 Trybuna∏ stwierdzi brak pod-staw do zmniejszenia wymiaru kary, dokonuje dal-szych ocen wyroku w takich odst´pach czasowychi z zastosowaniem takich kryteriów, jakie przewidzianesà w Regu∏ach Procesowych i Dowodowych.

Artyku∏ 111

Ucieczka

Je˝eli osoba skazana zbiegnie z wi´zienia i opuÊciPaƒstwo wykonania, paƒstwo to mo˝e, po przeprowa-dzeniu konsultacji z Trybuna∏em, z∏o˝yç wniosek o wy-danie tej osoby przez paƒstwo, w którym si´ ona znaj-duje, na podstawie istniejàcych porozumieƒ dwustron-nych lub wielostronnych, lub mo˝e zwróciç si´ do Try-buna∏u o wystàpienie z wnioskiem o dostarczenie oso-by na podstawie cz´Êci IX. Trybuna∏ mo˝e wskazaç, abyosoba zosta∏a przekazana paƒstwu, w którym odbywa-∏a kar´, lub innemu paƒstwu wyznaczonemu przez Try-buna∏.

CZ¢Âå XI. ZGROMADZENIE PA¡STW-STRON

Artyku∏ 112

Zgromadzenie Paƒstw-Stron

1. Tworzy si´ Zgromadzenie Paƒstw-Stron niniej-szego statutu. Ka˝de Paƒstwo-Strona ma w Zgroma-dzeniu jednego przedstawiciela, któremu mogà towa-rzyszyç zast´pcy i doradcy. Inne paƒstwa, które podpi-sa∏y niniejszy statut lub Akt Koƒcowy, mogà mieç sta-tus obserwatorów w Zgromadzeniu.

2. Zgromadzenie Paƒstw-Stron:

(a) rozpatruje i przyjmuje zalecenia Komisji Przygoto-wawczej;

(b) sprawuje nadzór nad Prezydium, Prokuratoremoraz Sekretarzem w zakresie administracji Trybu-na∏u;

(c) rozpatruje sprawozdania z dzia∏alnoÊci Biurautworzonego na podstawie ust´pu 3 oraz podej-muje w zwiàzku z tym odpowiednie dzia∏ania;

(d) rozpatruje oraz uchwala bud˝et Trybuna∏u;

(e) decyduje zgodnie z artyku∏em 36 o zmianie liczbys´dziów;

(f) rozpatruje zgodnie z artyku∏em 87 ust´p 5 i 7 kwe-stie dotyczàce braku wspó∏pracy;

(g) pe∏ni inne funkcje stosownie do postanowieƒ ni-niejszego statutu oraz Regu∏ Procesowych i Do-wodowych.


3. (a) Zgromadzenie Paƒstw-Stron posiada Biurosk∏adajàce si´ z Prezesa, dwóch wiceprezesów oraz18 cz∏onków wybieranych przez Zgromadzenie na trzy-letnià kadencj´.

(b) Biuro ma charakter reprezentatywny, bioràcpod uwag´ w szczególnoÊci sprawiedliwy podzia∏ geo-graficzny oraz odpowiednià reprezentacj´ Êwiatowychsystemów prawnych.

(c) Biuro odbywa posiedzenia tak cz´sto, jak tojest konieczne, ale nie rzadziej ni˝ raz na rok. Biurowspomaga Zgromadzenie Paƒstw-Stron w wykonywa-niu jego obowiàzków.

4. Zgromadzenie Paƒstw-Stron mo˝e w razie ko-niecznoÊci utworzyç organy pomocnicze, w tym nieza-le˝ny mechanizm nadzorczy dla kontroli, oceny orazbadania Trybuna∏u w celu podniesienia sprawnoÊci je-go dzia∏ania i usprawnienia gospodarki.

5. Prezes Trybuna∏u, Prokurator i Sekretarz oraz ichprzedstawiciele mogà uczestniczyç w posiedzeniachZgromadzenia Paƒstw-Stron oraz Biura.

6. Posiedzenia Zgromadzenia Paƒstw-Stron odby-wajà si´ w siedzibie Trybuna∏u lub w g∏ównej siedzibieOrganizacji Narodów Zjednoczonych raz do roku, a je-Êli okolicznoÊci tego wymagajà, odbywajà si´ specjal-ne posiedzenia. Z wyjàtkiem przypadków przewidzia-nych w niniejszym statucie, posiedzenia specjalneZgromadzenia mogà byç zwo∏ane przez Biuro z w∏a-snej inicjatywy lub na wniosek jednej trzeciej Paƒstw--Stron.

7. Ka˝de Paƒstwo-Strona posiada jeden g∏os. Nale-˝y czyniç wszelkie wysi∏ki w celu podejmowania decy-zji przez Zgromadzenie i Biuro w drodze konsensusu.Je˝eli konsensusu nie mo˝na osiàgnàç, to z wyjàtkiem,kiedy statut nie stanowi inaczej:

(a) decyzje dotyczàce kwestii merytorycznych muszàzostaç podj´te przez wi´kszoÊç dwóch trzecichobecnych i g∏osujàcych Paƒstw-Stron, z tym za-strze˝eniem, ˝e bezwzgl´dna wi´kszoÊç Paƒstw--Stron stanowi quorum,

(b) decyzje dotyczàce spraw proceduralnych sà po-dejmowane zwyk∏à wi´kszoÊcià obecnych i g∏osu-jàcych Paƒstw-Stron.

8. Paƒstwo-Strona, które zalega z p∏atnoÊcià sk∏a-dek na poczet wydatków Trybuna∏u, nie ma prawa g∏o-su w Zgromadzeniu Paƒstw-Stron i w Biurze, je˝eli su-ma zaleg∏ych kwot jest równa lub wy˝sza od wysoko-Êci sk∏adek nale˝nych za dwa ostatnie lata. Zgroma-dzenie Paƒstw-Stron mo˝e jednak wyraziç zgod´ naudzia∏ Paƒstwa-Strony w g∏osowaniu w Zgromadze-niu oraz w Biurze, o ile uzna, i˝ brak p∏atnoÊci jest spo-wodowany okolicznoÊciami niezale˝nymi od Paƒstwa--Strony.

9. Zgromadzenie Paƒstw-Stron przyjmuje w∏asnyregulamin.

10. Urz´dowymi i roboczymi j´zykami Zgromadze-nia sà j´zyki obowiàzujàce na Zgromadzeniu OgólnymOrganizacji Narodów Zjednoczonych.

CZ¢Âå XII. SPRAWY FINANSOWE

Artyku∏ 113

Regulacje finansowe

O ile przepisy szczególne nie stanowià inaczej,wszelkie sprawy finansowe dotyczàce Trybuna∏u orazposiedzeƒ Zgromadzenia Paƒstw-Stron, w tym jegoBiura i organów pomocniczych, sà regulowane przezniniejszy statut oraz regulaminy i przepisy finansoweprzyj´te przez Zgromadzenie Paƒstw-Stron.

Artyku∏ 114

Wydatki

Wydatki Trybuna∏u i Zgromadzenia Paƒstw-Stron,w tym Biura i organów pomocniczych, pokrywane sàz funduszy Trybuna∏u.

Artyku∏ 115

Fundusze Trybuna∏u oraz ZgromadzeniaPaƒstw-Stron

Wydatki Trybuna∏u i Zgromadzenia Paƒstw-Stron,w tym Biura i organów pomocniczych, przewidzianew bud˝ecie przyj´tym przez Zgromadzenie Paƒstw--Stron, pokrywane sà z nast´pujàcych êróde∏:

(a) ustalonych sk∏adek wp∏acanych przez Paƒstwa--Strony;

(b) funduszy przydzielonych przez Organizacj´ Naro-dów Zjednoczonych, po uzyskaniu zgody Zgro-madzenia Ogólnego, w szczególnoÊci w zwiàzkuz wydatkami spowodowanymi przedstawieniemspraw Trybuna∏owi przez Rad´ Bezpieczeƒstwa.

Artyku∏ 116

Dobrowolne dotacje

Z zastrze˝eniem artyku∏u 115, jako dodatkowe fun-dusze Trybuna∏ mo˝e przyjmowaç i wykorzystywaçdobrowolne dotacje od Rzàdów, organizacji mi´dzy-narodowych, osób indywidualnych, przedsi´biorstworaz innych podmiotów, stosownie do odpowiednichkryteriów przyj´tych przez Zgromadzenie Paƒstw--Stron.

Artyku∏ 117

Ustalanie wysokoÊci sk∏adek

Sk∏adki Paƒstw-Stron sà ustalane wed∏ug uzgod-nionej skali wzorowanej na skali przyj´tej przez Orga-nizacj´ Narodów Zjednoczonych przy ustalaniu jejzwyk∏ego bud˝etu i dostosowane zgodnie z zasadami,na których ta skala jest oparta.


Artyku∏ 118

Audyt roczny

Akta, ksi´gi i rachunki Trybuna∏u, wraz z rocznymsprawozdaniem finansowym, podlegajà corocznemubadaniu przez niezale˝nego audytora.

CZ¢Âå XIII. POSTANOWIENIA KO¡COWE

Artyku∏ 119

Rozstrzyganie sporów

1. Spory dotyczàce funkcji sàdowych Trybuna∏urozstrzyga sam Trybuna∏.

2. Ka˝dy inny spór pomi´dzy dwoma lub wićejPaƒstwami-Stronami dotyczàcy interpretacji lub stoso-wania niniejszego statutu, o ile nie zosta∏ rozstrzygni´-ty w ciàgu trzech miesićy w drodze negocjacji, jestprzedstawiany Zgromadzeniu Paƒstw-Stron. Zgroma-dzenie mo˝e staraç si´ rozstrzygnàç spór bàdê te˝ przy-jàç zalecenia co do dalszych sposobów rozstrzygnićiasporu, w tym skierowania sprawy do Mi´dzynarodo-wego Trybuna∏u SprawiedliwoÊci, stosownie do posta-nowieƒ statutu tego Trybuna∏u.

Artyku∏ 120

Zastrze˝enia

Do niniejszego statutu nie mogà byç czynione ˝ad-ne zastrze˝enia.

Artyku∏ 121

Poprawki

1. Po up∏ywie siedmiu lat od wejÊcia w ˝ycie niniej-szego statutu ka˝de Paƒstwo-Strona mo˝e zapropono-waç poprawki do niego. Tekst proponowanej popraw-ki przedstawia si´ Sekretarzowi Generalnemu Organi-zacji Narodów Zjednoczonych, który niezw∏ocznie ko-munikuje zaproponowanà poprawk´ wszystkim Paƒ-stwom-Stronom.

2. Nie wczeÊniej ni˝ trzy miesiàce po notyfikacjiZgromadzenie Paƒstw-Stron na swoim nast´pnym po-siedzeniu, wi´kszoÊcià obecnych i g∏osujàcych, decy-duje, czy przyjàç poprawk´. Zgromadzenie mo˝e roz-patrzyç proponowanà poprawk´ bezpoÊrednio lubzwo∏aç Konferencj´ Rewizyjnà, je˝eli uzasadnia to cha-rakter problemu.

3. Je˝eli przyjćie poprawki podczas ZgromadzeniaPaƒstw-Stron lub na Konferencji Rewizyjnej jest nie-mo˝liwe w drodze konsensusu, wymagana jest wi´k-szoÊç dwóch trzecich g∏osów Paƒstw-Stron.

4. Z zastrze˝eniem ust´pu 5 poprawka wchodziw ˝ycie w stosunku do wszystkich Paƒstw-Stron poup∏ywie roku od z∏o˝enia Sekretarzowi GeneralnemuOrganizacji Narodów Zjednoczonych dokumentów ra-

tyfikacji lub przyjćia przez siedem ósmych Paƒstw--Stron.

5. Ka˝da poprawka do artyku∏ów 5, 6, 7 i 8 niniej-szego statutu wchodzi w ˝ycie w stosunku do tychPaƒstw-Stron, które jà przyj´∏y, w ciàgu jednego rokupo z∏o˝eniu dokumentów ratyfikacji lub przyjćia. JeÊlichodzi o Paƒstwo-Stron´, które nie przyj´∏o poprawki,Trybuna∏ nie mo˝e wykonywaç jurysdykcji w stosunkudo zbrodni obj´tej tà poprawkà, je˝eli zosta∏a pope∏nio-na przez obywatela tego Paƒstwa-Strony lub na jegoterytorium.

6. Je˝eli zgodnie z ust´pem 4 poprawka zosta∏aprzyj´ta przez siedem ósmych Paƒstw-Stron, Paƒstwo--Strona, które nie przyj´∏o tej poprawki, mo˝e wypo-wiedzieç niniejszy statut ze skutkiem natychmiasto-wym, niezale˝nie od artyku∏u 127 ust´p 1, ale z zastrze-˝eniem artyku∏u 127 ust´p 2, poprzez z∏o˝enie zawiado-mienia nie póêniej ni˝ w ciàgu jednego roku od wejÊciaw ˝ycie tej poprawki.

7. Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjed-noczonych zawiadamia wszystkie Paƒstwa-Stronyo poprawce przyj´tej na posiedzeniu ZgromadzeniaPaƒstw-Stron lub na Konferencji Rewizyjnej.

Artyku∏ 122

Poprawki dotyczàce postanowieƒo charakterze instytucjonalnym

1. Poprawki do postanowieƒ niniejszego statutumajàcych wy∏àcznie instytucjonalny charakter, to jest:artyku∏u 35, artyku∏u 36 ust´py 8 i 9, artyku∏u 37, arty-ku∏u 38, artyku∏u 39 ust´p 1 (dwa pierwsze zdania), 2i 4, artyku∏u 42 ust´py 4—9, artyku∏u 43 ust´py 2 i 3oraz artyku∏u 44, 46, 47 i 49 mogà byç zg∏oszone w ka˝-dej chwili, niezale˝nie od artyku∏u 121 ust´p 1, przezka˝de Paƒstwo-Stron´. Tekst proponowanej poprawkiprzedstawia si´ Sekretarzowi Generalnemu Organiza-cji Narodów Zjednoczonych lub innej osobie upowa˝-nionej przez Zgromadzenie Paƒstw-Stron, która nie-zw∏ocznie komunikuje zg∏oszonà poprawk´ wszystkimPaƒstwom-Stronom oraz innym uczestnikom Zgroma-dzenia Paƒstw-Stron.

2. Poprawki przewidziane w tym artykule, co doktórych nie osiàgni´to konsensusu, sà przyjmowaneprzez Zgromadzenie Paƒstw-Stron lub przez Konferen-cj´ Rewizyjnà wi´kszoÊcià dwóch trzecich PaƒstwStron. Poprawki te wchodzà w ˝ycie w stosunku dowszystkich Paƒstw-Stron szeÊç miesićy po ich przyj´-ciu przez Zgromadzenie lub Konferencj´.

Artyku∏ 123

Rewizja statutu

1. Po up∏ywie siedmiu lat od wejÊcia w ˝ycie statu-tu Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjedno-czonych zwo∏uje Konferencj´ Rewizyjnà w celu rozwa-˝enia poprawek do niniejszego statutu. Taka rewizjamo˝e obejmowaç w szczególnoÊci list´ zbrodni wy-mienionych w artykule 5. Konferencja jest otwarta dla


uczestniczàcych w Zgromadzeniu Paƒstw-Stron na ta-kich samych warunkach.

2. Nast´pna Konferencja Rewizyjna mo˝e zostaçzwo∏ana w dowolnym czasie na wniosek Paƒstwa-Stro-ny, w celu okreÊlonym w ust´pie 1, przez Sekretarza Ge-neralnego Organizacji Narodów Zjednoczonych po uzy-skaniu aprobaty wi´kszoÊci Paƒstw-Stron.

3. Postanowienia artyku∏u 121 ust´py 3—7 stosujesi´ odpowiednio do przyjćia oraz wejÊcia w ˝ycie po-prawek do statutu rozpatrywanych na Konferencji Re-wizyjnej.

Artyku∏ 124

Postanowienia przejÊciowe

Niezale˝nie od artyku∏u 12 ust´py 1 i 2 ka˝de paƒ-stwo, stajàc si´ stronà niniejszego statutu, mo˝eoÊwiadczyç, ̋ e przez okres siedmiu lat od wejÊcia w ˝y-cie niniejszego statutu w stosunku do tego paƒstwapaƒstwo to nie uznaje jurysdykcji Trybuna∏u w odnie-sieniu do kategorii zbrodni wymienionych w artyku-le 8, je˝eli istnieje podejrzenie, ˝e zbrodnia zosta∏a po-pe∏niona przez jego obywateli lub na jego terytorium.OÊwiadczenie z∏o˝one na podstawie niniejszego arty-ku∏u mo˝e zostaç w ka˝dej chwili cofni´te. Postanowie-nia niniejszego artyku∏u podlegajà rewizji na Konferen-cji Rewizyjnej zwo∏anej na podstawie artyku∏u 123ust´p 1.

Artyku∏ 125

Podpisanie, ratyfikacja, przyjćie, zatwierdzenielub przystàpienie

1. Niniejszy statut jest otwarty do podpisu dlawszystkich paƒstw w Rzymie, w siedzibie Organiza-cji Narodów Zjednoczonych do Spraw Wy˝ywieniai Rolnictwa, dnia 17 lipca 1998 r. Nast´pnie Statut b´dzie otwarty do podpisu w Rzymie, w Minister-stwie Spraw Zagranicznych W∏och, do dnia 17 paê-dziernika 1998 r. Po tym terminie Statut b´dzieotwarty do podpisu w Nowym Yorku, w siedzibie Or-ganizacji Narodów Zjednoczonych, do dnia 31 grud-nia 2000 r.

2. Niniejszy statut podlega ratyfikacji, przyjćiu lubzatwierdzeniu przez podpisujàce paƒstwa. Dokumentyratyfikacji, przyjćia lub zatwierdzenia sk∏ada si´ Se-kretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjedno-czonych.

3. Niniejszy statut jest otwarty do przystàpienia dlawszystkich paƒstw. Dokumenty przystàpienia sk∏adasi´ Sekretarzowi Generalnemu Organizacji NarodówZjednoczonych.

Artyku∏ 126

WejÊcie w ˝ycie

1. Niniejszy statut wchodzi w ˝ycie pierwszego dniamiesiàca po up∏ywie szeÊçdziesićiu dni od dnia z∏o˝e-nia Sekretarzowi Generalnemu Organizacji NarodówZjednoczonych szeÊçdziesiàtego dokumentu ratyfika-cji, przyjćia, zatwierdzenia lub przystàpienia.

2. W stosunku do ka˝dego paƒstwa, które dokonaratyfikacji, przyjćia, zatwierdzenia lub przystàpieniado niniejszego statutu po z∏o˝eniu szeÊçdziesiàtegodokumentu ratyfikacyjnego, przyjćia, zatwierdzenialub przystàpienia, niniejszy statut wejdzie w ˝yciepierwszego dnia miesiàca po up∏ywie szeÊçdziesićiudni od dnia z∏o˝enia przez to paƒstwo dokumentu raty-fikacji, przyjćia, zatwierdzenia lub przystàpienia.

Artyku∏ 127

Wypowiedzenie

1. Paƒstwo-Strona mo˝e wypowiedzieç niniejszystatut w drodze pisemnego zawiadomienia SekretarzaGeneralnego Organizacji Narodów Zjednoczonych.Wypowiedzenie staje si´ skuteczne po up∏ywie jedne-go roku od daty otrzymania zawiadomienia, chyba ˝ew zawiadomieniu okreÊlono dat´ póêniejszà.

2. Wypowiedzenie nie zwalnia paƒstwa z jego zo-bowiàzaƒ wynikajàcych z niniejszego statutu, kiedyby∏o ono jego Stronà, w tym zobowiàzaƒ finansowych.Wypowiedzenie nie narusza obowiàzku wspó∏pracyz Trybuna∏em w zwiàzku z prowadzonymi Êledztwamioraz post´powaniami, w odniesieniu do których Paƒ-stwo sk∏adajàce wypowiedzenie by∏o zobowiàzanewspó∏pracowaç oraz które zosta∏y wszcz´te przed da-tà, w której wypowiedzenie sta∏o si´ skuteczne, jakrównie˝ nie stoi na przeszkodzie rozpatrywaniu spra-wy, która by∏a ju˝ przez Trybuna∏ rozpatrywana przeddatà, w której wypowiedzenie sta∏o si´ skuteczne.

Artyku∏ 128

Tekst autentyczny

Orygina∏ niniejszego statutu, którego teksty w j´zykuarabskim, chiƒskim, angielskim, francuskim, rosyjskimi hiszpaƒskim sà jednakowo autentyczne, zostanie z∏o˝o-ny do depozytu Sekretarzowi Generalnemu OrganizacjiNarodów Zjednoczonych, który przeka˝e uwierzytelnio-ne odpisy niniejszego statutu wszystkim paƒstwom.

Na dowód czego ni˝ej podpisani, nale˝ycie w tymcelu upowa˝nieni przez swoje Rzàdy, podpisali niniej-szy statut.

Sporzàdzono w Rzymie dnia 17 lipca 1998 r.





























































Po zapoznaniu si´ z powy˝szym statutem, w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej oÊwiadczam, ˝e:

— zosta∏ on uznany za s∏uszny zarówno w ca∏oÊci, jak i ka˝de z postanowieƒ w nim zawartych,

— jest on przyj´ty, ratyfikowany i potwierdzony wraz z nast´pujàcà deklaracjà: „W odniesieniu do artyku-∏u 87 ust´p 2 statutu Rzeczpospolita Polska oÊwiadcza, ˝e wnioski o wspó∏prac´ sk∏adane przez Trybuna∏oraz za∏àczone dokumenty sporzàdzane b´dà w j´zyku polskim.”,

— b´dzie on niezmiennie zachowywany.

Na dowód czego wydany zosta∏ akt niniejszy, opatrzony pieczćià Rzeczypospolitej Polskiej.

Dano w Warszawie dnia 9 paêdziernika 2001 r.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: A. KwaÊniewski

L.S.

Prezes Rady Ministrów: J. Buzek

Międzynarodowy Trybunał Karny - Statut Rzymski

Documents