MENDojMË PoZITIvIsHTga ura e cila mban emrin „Gemixhinjtë“, aty ku gjendet edhe për-mendorja me këtë emër, në ujërat e Vardarit lundroi për të 16 herë me rradhë “Gara

Nr . 60 Çmimi : 50 den. Gusht 2014IS

SN

: 18

57-

671

0

N Ë A T D H E U N E T Y R E , P A R A F L A M U R I T T Ë T Y R E , M E M Ë T Ë A F Ë R M I T E T Y R EK T H I M I I P j E s Ë T A R Ë v E T Ë K o N T I N G j E N T I T T Ë G j A s H T Ë M b Ë D H j E T Ë N G A M I s I o N I I s A F

M E N D o j M Ë P o Z I T I v I s H TI N T E R v I s T Ë M E D R . Z o R A N j o L E v s K I N , M I N I s T Ë R I M b R o j T j E s s Ë R E P U b L I K Ë s s Ë M A Q E D o N I s Ë

R E v I s T Ë E M I N I s T R I s Ë s Ë M b R o j T j E s s Ë R E P U b L I K Ë s s Ë M A Q E D o N I s Ë R e v i s t ë e M i n i s t R i s ë s ë M b R o j t j e s s ë R e p u b l i k ë s s ë M a q e d o n i s ë

ARM – NATO RApORTiMe ARMATiM HisTORi UsHTARAke LOjëRA dHe siMULiMe

ga ura e cila mban emrin „Gemixhinjtë“, aty ku gjendet edhe për-mendorja me këtë emër, në ujërat e Vardarit lundroi për të 16 herë me rradhë “Gara e Vardarit” e njohur për qytetin e Velesit, ngjarje kjo e cila lidhë të kaluarën me të ardhmen. Me këtë rast, delega-

cioni i Komandës për Trajnim dhe Doktrina i udhëhequr nga koloneli doc. d-r Zoran Jovanovski vendosi kurorra lulesh pranë pllakës përkujtimore dhe njëherit mori pjesë në hapjen e garës.Me 1 gemi, 7 barka dhe 2 kajakë sportive me gjithsej 100 pjesëmarës, mes tyre edhe pjesëmarës të ARM-së nga Bataljoni i Policisë Ushtarake dhe nga Komanda për Trajnim dhe Doktrina, filloi gara e Vardarit “Gemixhin-jtë”. Gara në mënyrë simbolike shënon aktivitetet e një grupi të rinjësh, të njo-hur ndryshe edhe si “Atentatorët e Selanikut” të cilët në mënyrë të guxim-

shme janë nisur që ti realizojnë qëllimet e tyre, duke falur gjithçka nga jeta e tyre dhe duke e lëshuar geminë e tyre në detin e trazuar, gemi për të cilën kanë këmbëngulur që të njëjtën të nxjerrin nga bregu, ose e njejta të shkatërrohet dhe thyhet nga kepat e detit. Këtë vit për herë të parë në këtë garë pjesëtarët lundruan edhe me geminë e posa përpunuar të drurit, sipas shembullit të së njejtës me të cilën kanë lundruar tregtarët e Velesit në lumin Vardar, deri në Selanik para njëqind viteve. Gara përveç pjesës kryesore, lundrim në ujërat e lumit Var-dar ka për qëllim edhe promovimin e rajonit dhe qëndrimin e pjesëtarëve në natyrë. Pjesëmarrësit e garës “Gemixhinjtë” më 26 korrik, pas ditës së parë të lundrimit, natën e kaluan pranë kapaciteteve të kampit “Shigjeta-1” në poligonin ushta-rak “Krivollak”. Komanda për Trajnim dhe Doktrina edhe sivjet në kuadër të

kapaciteteve dhe mundësive të saj kontribuoj me anë të mbështetjes logjistike gjatë re-alizimit të garës, ku njëherit mori mirën-johje nga ana e organizatorëve të garës “Gemixhin-jtë” nga Velesi.

S.N.

GARA E VARDARIT „GEMIXHINJTË“

JUBILE DHE PËRVJETORE

ë fund të muajit korrik në mënyrë solemne dhe jubilare u shënua 1000 vjetori i betejës së Bellasicës. Beteja e

Bellasicës është njëra ndër betejat më të mëdha në historinë e Maqedonisë, betejë kjo e zhvilluar me qëllim të ruajtjes së ter-ritorit të Maqedonisë. Pas një mileniumi shënojmë këtë ngjarje dhe përvjetor, në të cilën kanë qënë të verbuar 14 mijë ushtarë të mbretit maqedonas Samoil. Një delegacioni i ARM-së vendosi kurorra lulesh pranë pllakës përkujtimore “Beteja e Bellasicës” ku në këtë mënyrë shprehën respektin e paraardhësve të largët të cilët kanë rënë për këtë vend.Më 2 gushtë shënojmë Ilindenin, datë kjo e cila na përkujton në tre ngjarje. Shën Ilija, njëra ndër festat më të mëdha të cilën në përgjithësi e festojnë maqedonasit, por gjithashtu festë e cila njëherit ka rëndësi të madhe edhe për pavarësinë e kombit dhe vendit tonë, për luftën kundër robërisë os-mane si dhe ditë në të cilën është formuar republika e parë maqedonase në vitin 1903. Këtë vit shënojmë 111 vjetorin e Kryengritjes së Ilindenit, ndërsa Armata e Republikës së Maqedonisë gjithnjë është një segment i rëndësishëm në përkujtimin dhe shënimin e kësaj feste.Me rastin e 70 vjetorit të mbledhjes së parë të KAÇKM-së në kishën “Prohor Pçinski” më 2 gusht të vitit 1944, u mbajt mbledhje solemne nën organizimin e Shoqatës së Luftëtarëve të Luftës Nacionalçlirimtare dhe Antifashite të Maqedonisë 1941-1945, në të cilën morën pjesë ministri i mbrotjes i Re-publikës së Maqedonisë d-r Zoran Jolevski dhe zëvendës shefi i SHP të ARM-së, gjen-eral-nënkolonel Naser Sejdini. Ky jubile është edhe një dëshmi për trimërinë dhe synimin tonë për liri dhe pavarësi. Kryetari i shoqatës së luftëtarëve, gjenerali Todor Atanasovski me këtë rast tha se KAÇKM-ja nuk është një ngjarje e thjeshtë, por paraqet një ngjarje determinuese sa i përket përcaktimit dhe vendosmërisë për një Maqedoni të pavarur dhe zyrtarizimin e gjuhës maqedonase si gjuhë zyrtare më terrotorin e Maqedonisë, si dhe vendim për miratimin e deklaratës për të drejta themelore të qytetarëve në një Maqe-doni demokratike.Më 18 gusht të vitit 1943 gjatë luftës nacio-nalçlirimtare në malin Sllavej në Debarcë, nga ana e pjesëtarrëve të aradhës së LNÇ-së “Dame Gruev” nga Manastiri dhe Prespa, nga aradha e LNÇ-së së Velesit “Dimitar Vlla-hov”, nga aradha e LNÇ-së së Prilepit “Gjorçe Petrov” si dhe nga ushtarët e rinj nga teri-torri i Debarcës, u formua Bataljoni i parë i LNÇ-së së Maqedonisë “Mirçe Acev”. Sot, në Maqedoninë e pavarur kjo ditë njihet dhe festohet si DIta e Armatës së Repub-likës së Maqedonisë, armatë me të cilën krenohemi, armatë e cila 22 vite me rradhë paraqet mur në mbrojtjen e vendit tonë dhe armatë e cila denjësit na përfaqësonë në katër anët e botës. Edhe sivjet, më 18 gusht, me rastin e Ditës së Armatës do të kemi mundësi që ti pre-zantojmë të gjitha arritjet dhe sukseset e armatës sonë.Këto janë jubile dhe ditë shumë të rëndë-sishme të cilët na tregojnë për një histori shumëshekullore, një rezistencë dhe këm-bëngulësi të një populli i cili me shekuj ka jetuar në këto treva, një popull që veten e quan maqedonas, popull i cili flet në gjuhën e vet autentike dhe popull i cili njëherit e do shumë, lufton dhe krenohet me atdheun e tij – Republikën e Maqedonisë.I gëzofshim dhe i paçim përjetë të gjitha këto data historike të cilat flasin për luftën tonë, kontributin dhe rëndësinë e saj në këto hapësira ballkanike.

Dr. Zhanet Ristoska

MBËSHTETJE E VAZHDUESHME PËR REPUBLIKËN E MAQEDONISË

MINISTRI JoLEVSKI ME SUKSES E PëRfUNDoI VIZITëN ZyRTARE Në SHBA

GJITHMONË TË GATSHËM

TRAJNIM Në KUSHTE VERoRE Të REGJIMENTIT PëR oPERACIoNE SPECIALE

NATO DHE UKRANIA

RISHIKIM I MARRëDHëNIEVE MES NATo-S DHE UKRAINëS

LUfTA SI SHKENcË E APLIKUAR

NEVoJA E TEoRISë Së PëRGJITHSHME PëR LUfTëN

PËRBËRJA REZERVE E ARM-SË

MBëSHTETJE E SISTEMIT Të SIGURISë Së REPUBLIKëS Së MAQEDoNISë

NGA HISTORIA MË E RE E REPUBLIKËS SË MAQEDONISËZHVILLIMI I SISTEMIT Të MBRoJTJES Së ARMATëS Së REPUBLIKëS Së MAQEDoNISë

PËRJETËSISHT QIELL TË KALTËRT

ME RASTIN E AKSIDENTIT TRAGJIK ME HELIKoPTER

10

30

34 14

40

43 27

46

52

faqja

faqja

faqjafaqja

faqja

faqja

faqja

faqja

faqja faqja

MBUROJA - Viti VI, numri 60, gusht 2014, del një herë në muaj BOTUES – MINISTRIA E MBROJTJES SË REPUBLIKËS SË MAQEDONISË

BORDI BOTUES Emil Dimitriev (kryetar)Gjeneral-nënkolonel Naser Sejdini, kolonel Mirçe Gjorgovski, Dr. Zhanet Ristoska,kolonel Meri Rinxhova, Prof. Dr. Gjorgji Malkovski

REDAKTOR KRYESOR DHE PËRGJEGJËS Dr. Zhanet Ristoska

REDAKSIONIBiljana Ivanova (redaktor teknik, artistiko-grafik),Kristina Ilievska (gazetar), Mitko Vasilevski (gazetar), Asim Zaimi (redaktor gjuhësor), Aleksandar Atanasov (fotografi) Bujar Zulfiqari (perkthimi në gjuhën shqipe)

Shtyp: ,,Kosta Abrash“ - Ohër

ADRESA E REDAKSIONIT MINISTRIA E MBRoJTJES – REVISTA „MBURoJA“Rr. „orce Nikolov“ 116, 1000 ShkupTelefon: 02 3128 276www.morm.gov.mk; E-mail: [email protected]

Përmbajtja:

3

ÇMIMI I NJë KoPJE ëSHTë 50 DENARëABoNIM VJEToR 600 DENARë

Llog. Bankare 05001001 1678720(Numri i referencës: 725939-10)Numri taksativ: 4030990271748ТС 100000000063095

49

6faqja INTERVISTË

ME DR. ZORAN JOLEVSKIN, MINISTËR I MBROJTJES SË REPUBLIKËS SË MAQEDONISË

M B U R O j A

4

ë shtator të këtij viti në Kardif, Uells në Mbretërinë e Bashkuar do të mba-het samiti i shefave të qeverive të vendeve anëtare të NATo-s. Ky samit

i Alenancës do të mbahet nën hije të ngjar-jeve në Ukrainë, ngjarje këto të cilat sollën shqetësim të madh, jo vetëm në Europë por edhe më gjërë në rrethin euroatlantik.Ky samit është paralajmëruar si vazhdimësi e politikës së Aleancës para dy vitesh në Çi-kago, samit ku sipas fjalëve të sekretares së atëhershme shtetërore të SHBA-së, Hillari Klinton “Ky është samitit i fundit i Aleancës pa pranim të anëtarëve të rinj”. Megjithatë sipas paralajmërimeve të zyrtarëve të lartë të NATo-s dhe gjithnjë sipas sekretarit gjeneral Rasmusen, NATo nuk planifikon zgjeërim dhe pranim të anëtarëve të rinj. Paralajmërohet se po në këtë samit pritet që në agjendë të diskutohet për vazhdimin e angazhimit të Aleancës dhe partnerëve të saj në misionin “Përkrahje e ven-dosur” në Afganistan, situatës në Ukrainë dhe Siri si dhe për rritjen e ndikimit të Rusisë në përmasa globale. Nuk është e përjashtuar mundësia e asaj që NATo të kushtojë vëmendje të veçantë në transforminin e Ale-ancës në mjedisin e posa krijuar të sigurisë, në zhvillimin e for-cave të saj, në përdorimin dhe dobinë e forcave të Aleancës dhe partnerëve të saj, si dhe në pikpamjen e përforcimit të ka-paciteteve të sajber-mbrojtjes dhe programeve për mbrojtje të hapësirës raketore.

SAMITI i NATO-S NË MBRETËRINË E BASHKUAR

PRITJET E VENDEVE ASPIRANTE DHE TË REPUBLIKËS SË MAQEDONISË

urisë në përputhje me standardet e vendeve anëtare të NATo-s dhe institucionet e saj janë të gatshme që të marrin obligimet të cilat dalin nga anëtarësimi. Gadishmëria për anëatrësim të plotë të vendit tonë në NATo, u demonstrua edhe gjatë fjalimit të kryemnistrit Gruevski në shkurt të vitit 2014 në selinë e NATo-s në Bruksel, ku theksoi se “Republika e Maqedonisë si një anëtare me përgjegjësi e bashkësisë ndërkombëtare de fakto sillet si vend anëtar i NATo-s”. Gjithashtu edhe ministri i mbrojtjes d-r Zoran Jolevski gjatë fjalës së tij më 20 qershor në selinë e NATo-s, në lidhje me raportin e progresit të vendit tonë në kuadër të Planit të 15. Aksional për pranimin e Republikës së Maqedonisë në NATo, tha: “Me përkushtim do të vazhdojmë hapërimin tonë drejt rrugës deri në anëtarsimin e plotë në NATo. Vendi

im ndan vlerat e përbashkëta me Aleancën. Këto vlera janë shumë të rëndësishme për ne dhe për këtë shkak jemi të obliguar që të sigurojmë dhe të japim kontributin tonë në mis-ionet e udhëhequra nga NATo, në përputhje me të gjitha kapa-citetet që i kemi në disponim”.Një tjetër argument i fuq-ishëm është edhe pjesëmarrja e vazhdueshme në misionet ndërkombëtare të udhëhequra nga NATo. Sipas ish ministrit të mbrojtjes së Republikës së Maqedonisë, m-r Talat Xhaferi (2014) “ që nga viti 2002 e deri më sot, mbi 3400 pjesëtar të Armatës së Republikës së Maqedonisë kanë qenë të

Për Republikën e Maqedonisë çështja më e rëndësishme është çështja e zgjërimit të Aleancës. Zyrtarët e vendit tonë ndërmorën aktivitete të vazhdueshme diplomatike para samitit me qëllim të lobimit për pranimin e Maqedonisë në NATo. Nëpërmjet trysnisë diplomatike dhe lobimit zyrtarët përpiqen që vendeve anëtare tu japin një impuls shtesë, por nuk është e përjashtuar mundësia q ë edhe me përfaqësuesit dhe zyrtarët e lartë të NATo-s të bisedohet në lidhje me politikat e Aleancës për “të hapur dyert” dhe për të marrë ftesë në mënyrë që vendi ynë ti bash-kangjitet Aleancës Veriatlantike. Republika e Maqedonisë ka argumente të fuqishme për marrjen e ftesës. Në fakt, që nga viti 2008 vendi ynë i plotësoi kriteret e nevojshme për anëtarsim në NATo, e transformoi sistemin e mbrotjes dhe sig-

5

dhe figura më të larta politike në SHBA dhe në Europë. fije shprese mund të ekzistojnë, por porosia e sekretarit Rasmusen drejt lid-ershipit politik në Maqedoni ishte e qartë – “Do të merrni ftesë, në atë moment që do të zgjidhni çështjen e emrit!”. Kryeministri Nikolla Gruevski megjithatë është optimist për tejkalimin e sfidës sa i përket anëtarsimit në NATo, ai gjatë pres konferencës së përbashkët me sekretarin e përgjithshëm të NATo-s, Rasmusen tha: “Ne do të bëjmë përpjekjet maksimale që sa më shpejt të gjindet një zgjidhje sa i përket çështjes së emrit, gjë nga e cila varet ftesa për anëtarsim të plotë në NATo. Shpreso-jmë që edhe pala tjetër do të bëjë përpjekje të njejta. Sa i përket samitit të ardhshëm të

NATo-s, do të ishim të kënaqur, shpresojmë dhe do të bëjmë gjithçka që është e mundur që deri atëhere të ndodh diçka, por siç e ceka, ajo nuk varet vetëm nga ne, kjo varet edhe nga Greq-ia, nga vullneti dhe gatishmëria e tyre për të gjetur një zgjidhje “ Në përputhje me Deklaratën e Samitit të NATo-s në Buku-resht nga viti 2008, ftesa për anëtarsim mund të dërgohet në të gjitha mbledhjet e rregullta në nivelin e ambasadorëve të NATo-s në Bruksel. Megjithatë, kryeministri Gruevski theksoi se do të ishte diçka jashtëza-konisht pozitive në qoftë se kjo ndodhë në kuadër të ndonjë samiti, njëherit ai shtoi edhe atë

që para dhe pas samitit nëse gjindet zgjidhja e çështjes së cilës NATo e adreson si kusht, do të kishte gjasa që të dërgohet ftesa.Edhe përskaj këtyre sfidave, Republika e Maqedonisë edhe më tej ngelet e përkush-tuar në avancimin e interoperativitetit të Aleancës. Anëtarsimi në NATo edhe më tej ngelet lartë në agjendën e Qeverisë së Re-publikës së Maqedonisë si një qëllim strat-egjik dhe si një nga prioritetet e larta të poli-tikës së jashtme, por gjithashtu ngel edhe si interes i përbashkët jo vetëm për vendin tonë, por edhe për NATo-n.Vendit tonë i mbetet që të vazhdojë rrugën e reformave dhe avancimit të bashkëpun-imit në të gjitha sferat. Në prill të vitit 2014, Republika e Maqedonisë pranoi pako të re të Qëllimeve Partnere 2014, me anë të së cilave bëhet edhe një hap derjt zhvillimit të aftësive dhe kapaciteteve shpërndarëse të armatës dhe njëherit vjen në shprehje edhe avancimi i interoperatibilitetit me forcat e vendeve anëtare të NATo-s. Më 20 qershor, zyrtarish u mbyll cikli i 15. i planit aksional për anëtarsimin e Republikës së Maqedonisë në NATo. Me siguri se vendi ynë edhe për një kohë të gjatë do të mbajë “rekordin e ginisit” si vend aspirant për anëtarsim në NATo, me kritere të përmbushura. Lidershipit tonë politik, sipas fjalëve të sek-retarit të përgjithshëm Rasmusen, nuk i mbetet asgjë tjetër, përveç se të vazhdojë me reformat e filluara, të mer vendime të qëlluara dhe të guximshme. Me siguri se me kët fjalë Rasmusen ka aluduar në atë se lid-ershipi në Republikën e Maqedonisë duhet të veprojë në mënyrë më të “guximshme” dhe të merr “vendim të vështirë” që do të ishte në interes të tejkalimit të sfidës rreth çështjes së emrit së bashku me fqiun tonë jugor, në të mirë të së ardhmes së Repub-likës së Maqedonisë.

Dr. Igor Gjoreski

vendosur nëpër misione dhe operacione ndërkombëtare”. Me fjalë tjera kjo nënkup-ton se 50% nga struktura tokësore e ARM-së ka qenë vazhdimisht e vendosur jashtë territorit të Republikës së Maqedonisë. Kon-tributi momental i ARM-së në operacionet ndërkombëtare është 165 vetë personel të vendosur apo diku rreth 3% nga struktura e përgjithshme tokësore e ARM-së. Kjo do të thotë se kontributi i vendit tonë është disa herë më i madh nga kontributi i disa vendve anëtare të NATo-s. Ky kontribut pothuaj se gjithmonë dhe në të gjitha samitet e Aleancës është i vlerësuar lartë nga ana e NATo-s, por ftesa për anëtarësim gjithnjë mungon. Këtë gjë e theksoi edhe sekretari Rasmuson gjatë vizitës së tij në Repub-likën e Maqedonisë kur tha se “ Maqedonia është një kon-tribuese e rëndësishme për sig-urinë ndërkombëtare”.Si argument i tretë që është në anën e Republikës së Maqedo-nisë është edhe trasformimi i ARM-së. Me vetë transformimin i cili është në një fazë kaluese dhe pritet që e njejta të përfun-dojë kah fundi i vitit 2015, pritet që të rritet shpërndarja dhe ven-dosja e njësive dhe komandave në nivel deri në 50%. Kjo nga ana tjetër do të thotë implemen-tim praktik të politikave në zhvil-lim të aftësive dhe kapaciteteve shpërndarëse të NATo-s. Edhe në këtë segment armata jonë është një hap para shumë vendeve anëtare të NATo-s. Momentalisht Republika e Maqedonisë ka deklaruar disa njësi më të mëdha ( Grupi i mesëm i batal-jonit luftarak, Spital i lehtë manovrues po-lak Roli 2, çeta e policisë ushtarake, çeta e renxherëve) si dhe disa njësi më të vogla për operacione udhëheqëse.Bashkëpunimi rajonal është gjithashtu një argument tjetër i Republikës së Maqedonisë për anëtarsim në NATo. Vendet e Ballkanit Perëndimor zhvillojnë një bashkëpunim të shkëlqyeshëm në të gjitha sferat, ndërsa bashkëpunimi më i theksuar është ai në sferën e mbrojtjes dhe sigurisë. Në këtë kon-tekst, sekretari gjeneral i NATo-s Rasmusen në Shkup tha: “NATo është i përkushtuar në të ardhmen e Ballkanit Perëndimor si pjesë e natyrshme e familjes euroatlantike. Ardh-mëria, stabiliteti dhe siguria juaj është shumë e rëndësishme për ne. Ju nuk jeni afër nesh vetëm gjeogarfikisht, por edhe historikisht edhe në aspektin kulturor, kështu që besoj se i përkisni familjes sonë të popujve dhe me kënaqësi e vërej këtë fakt gjithashtu duke parë se si dalngadalë do të bëheni anëtar i kësaj familjeje në të ardhmen e afërt “. Anëtarsimi në NATo për çdo vend është një zgjedhe në vete, por për të arritur këtë nevo-jiten reforma të vazhdueshme, vendime të vështira dhe një lidership i guximshëm. Sipas Rasmusenit “Dyert e NATo-s janë të hapura, ashtu siç u pajtuam në samitin e Bukuresh-tit në vitin 2008. Vendimi i Bukureshtit nuk është marrë vetëm nga një vendm por është marrë me konsenzus mes vendeve anëtare. Ju do të merrni ftesë për të filluar negoci-atat për anëtarsim në NATo, posa të gjen-det zgjidhja e përshtatshme e përbashkët e çështjes së emrit. Ju inkurajoj që të vazhdoni më përpjekjet dhe të synooni drejt gjetjes së zgjidhjes. Koha është tani”.Edhe përskaj përparimit të tillë të Repub-likës së Maqedonisë drejt rrugës së saj

për anëtarsim të plotë në NATO, edhe më tutje anëtarsimi i saj është i kushtëzuar me plotësimin e një “kushti” i cili nuk është pjesë e politikave të NATO-s për zgjërim. Gjegjë-sisht NATO ende mbështet qëndrimin e vitit 2008 se së pari duhet të gjendet një zgjidhje rreth çështjes së emrit me fqiun tonë jugor, e më pas ftesa për anëtarsim në NATO. Në këtë situatë nuk ndikon shumë as vendimi i Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë me të cilën akuzon Greqinë se e ka thyer mar-rëveshjen e përkohëshme nga viti 1994. Ky qëndrim u shpalos edhe një herë nga ana e sekretarit Rasmusen gjatë vizitës së tij të fundit në Republikën e Maqedonisë në maj të vitit 2014 kur tha se:” Në raport me Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë, gjegjësisht

vendimi i marrrë ka të bëjë me marrëdhëniet bilaterale mes Athinës dhe Shkupit dhe nuk është i zbatueshëm për NATO-n. Vendimin që mori NATO në samitin e Bukureshtit në vitin 2008 për gadishmërinë për të marrë ftesë për fillimin e negociatave menjëherë pas gjetjes së një zgjidhjeje të pranueshme të përbashkët rreth çështjes së emrit, nuk është vendim i cili ka dal nga një aleatë, ajo është një vendim kolektiv i dalë nga të gjitha vendet aleate. Për këtë arsye, vendimi i Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë nuk ndikon ndaj vendimit që Aleanca solli gjatë samitit të Bukureshtit në vitin 2008”. Por, te ekspertët vendas ekziston një skep-ticizëm i theksuar për atë se a do të arrijë ft-esa e anëtarsimit të plotë gjatë muajit shta-tor të këtij viti. Sipas ish ambasadorit Risto Nikovski “nuk është aspak për tu lavdëruar fakti se NATO vazhdon të demonstrojë mos respektimin e vendimit të GJND-së dhe kjo paraqet një injorancë klasike të së dretës ndërkombëtare…Vetëm disa orë pas shpal-ljes së vendimit në Hagë, sekteri i përgjith-shëm Rasmusen doli me vlerësimin se `ajo nuk është relevante për NATO-n .̀..Gjykata e Hagës në të vërtetë nuk ka ingerenca formale ndaj NATO-s, por këto ingerenca ajo i ka mbi anëtarët e saj..që paraqet një çështje që lidhet. NATO nuk mund të arrijë konsenzus për bllokadë dhe kushtëzim të Republikës së Maqedonisë në qoftë se res-pektohet zotimi zyrtar i Greqisë për të mos penguar anëtarsimin e vendit në NATO.“Sipas ish ambasadorit të Republikës së Maqedonisë në NATO, Nano Ruzhin, me insistimin e zgjidhjes së çështjes së emrit si dhe anëtarsimit të vendit tonë në NATO, shi-het qartë se opcioni gjeopolitk për ftesë të vendit tonë në Aleancë nën ndikimin e situ-atës në Ukrainë, nuk mund të realizohet. Në fakt, për këtë opcion nuk vendos sekretari i përgjithshëm Rasmusen, por vendosin lojtar

ME DR. ZORAN JOLEVSKIN, MINISTËR I MBROJTJES SË REPUBLIKËS SË MAQEDONISË

MENDOJMË POZITIVISHT

INTERVISTË Pas 7 vitesh të suksesshme si ambasa-dor i RM-së në SHBA, gjashtë nga të cilat tërësisht ua përkushtoi negociatave lid-hur me çështjen e emrit me Republikën e Greqisë, çfarë sfide paraqet për ju të jeni në krye të Ministrisë së Mbrojtjes së Republikës së Maqedonisë?Të udhëheqësh mbrojtjen e atdheut është me të vërtet një nder i madh por nga ana tjetër edhe sfidë e madhe. Ndjej krenari të veçantë që do të jem në krye të Min-istrisë së Mbrojtjes në një periudhë ku me të vërtetë kemi me çfarë të krenohemi dhe të tregohemi para botës. Armata jonë është një shembull i shkëlqyer e një trans-formacioni të kryer me shumë sukses. Ne kemi një formacion funksional të armatës i përbërë nga pjesëtarë të përgaditur në mënyrë më profsionale, të trajnuar dhe të gatshëm që vetë, por edhe në kuadër të misioneve ndërkombëtare paqësore, tu përgjigjen të gjitha llojeve të sfidave klasike dhe bashkëkohore të sigurisë. Më duhet të them se si ministër i mbrojtjes i Republikës së Maqedonisë do të vazhdojë me misionin që e kisha edhe në kohën kur isha në detyrën e ambasadorit të Repub-likës së Maqedonisë, për të promovuar edhe Armatën e Republikës së Maqedo-nisë. Unë me të gjitha forcat e mundshmë para opinionit ndërkombëtar do të pre-zantoj në mënyrën më dinjitoze armatën tonë duke dëshmuar se e njejta i plotëson të gjitha kriteret për anëtarsim në NATO, se pjesëtarët tanë janë ndër më të për-gaditurit gjatë realizimit të misioneve, se

të njejtit në mënyrë të barabartë me pje-starët e vendeve anëtare i realizojnë dhe i kryejnë të gjitha detyrat e dhëna. Në fakt, për këtë flasin edhe shumë çmime dhe mirënjohje dhe lavdërata që u janë ndarë pjestarëve të ARM-së. Duhet të krenohemi se ushtarët tanë krah për krah me ushtarët tjerë të vendeve anëtare të NATo-s kon-tribuojnë për paqen dhe përforcimin e de-mokracië në botë. Kjo është tregues i qartë se Republika e Maqedonisë meriton të jetë pjesë e familjes së NATo-s për shkak se jo vetëm pjesëtaret dhe vlerat e Aleancës ne i pranuam dhe i inkorporuam në shoqërinë

6

DR. ZORAN JOLEVSKI ERDHI NË KRYE TË MINISTRISË SË MBROJTJES ME SHUMË KRENARI PËR fAKTIN SE PIKËRISHT AI U EMËRUA NË KËTË fUNKSION…GJATË cEREMONISË SË PRANIM DORËZIMIT TË DETYRËS MINISTËR I MBROTJEJS, PARA PLATOSË SË MINISTRISË SË MBROJTJES, TË GJITHË NE E NDJEMË ENERGJINË TË cILËN KY DIPLOMAT DHE EKSPERT I fUSHËS SË EKONOMISË U ZOTUA SE DO TË PUNOJË ME PËRKUSHTIM NË DREJTIM TË AfRIMIT TË REPUBLIKËS SË MAQEDONISË DREJT NATO-S DHE BE-SË, DO TË PUNOJË PËR REfORMA NË ARM DHE MM, GJITHASHTU DO TË PËRPIQET QË TA MODERNIZOJË ARMATËN DHE DO TI SHfRYTËZOJË RESURSET MË TË MIRA NJERËZORE NË KËTË MINISTRI….

fikojmë rritjen e kapaciteteve prodhuese vendore të cilat do të përfshiheshin në proeksionet e zhvillimit dhe modernizimit të Armatës së Republikës së Maqedonisë në nivele të ndryshme. Gjithashtu plani-fikojmë edhe zhvillimin e kapaciteteve ripa-ruese dhe kapaciteteve servisuese në tërë teritorrin e Republikës së Maqedonisë, ku do të uleshin shpenzimet e mirëmbajtjes dhe riparimit të pajisjeve ushtarake të cilat bëhen jashtë kufijve të vendit. Në këtë drejtim dhe për këtë, gjithsesi se do të konsultohemi me ekspertë të fushës së mbrotjes, menaxhimit dhe ekonomisë. Gjitahshtu do të punojmë edhe në përmir-simin e stadardeve dhe kushteve të punës për pjesëtarrët e ARM-së dhe MM-së, do të përfundojmë disa nga projektet e fillu-ara, do të bëjmë furnizimet e nevojshme, etj.Për vende të vogla si Republika e Maqedo-nisë është shumë i rëndësishëm definimi i drejtë i prioriteteve, modernizimi për pjesët e ARM-së të cilat janë poashtu të rëndë-sishme, planifikim i mirëfilltë mesatar dhe afatgjatë.

Si e shihni kontributin e pjesëtarëve të Armatës së Republikës së Maqedonisë në misionet paqësore? Kontributi i Republikës së Maqedonisë në misionet nën patronazhin e OKB-së, NATO-s dhe BE-së është i vazhdueshëm me një numër reprezentativ ku ne edhe në të ardh-men planifikojmë të japim kontributin tonë drejt paqes dhe sigurisë ndërkoëmbëtare.

Momentalisht është aktuale çështja se a do të vazhdojmë me së kontribuari në peri-udhën post ISAF në Afganistan. Republika e Maqedonisë dymbëdhjet vjet kontribon në misionin ISAF në Afganistan. Në mbled-hjen e Këshillit Veriatlantik të NATO-s në Bruksel që u mbajt gjatë muajit qershor që ju kushtua raportit të progresit të ven-dit tonë në kuadër të Planit Aksional për anëtarsimin e Republikës së Maqedonisë në NATO për periudhën 2013-201, edhe një herë dëshmuam se i mbështesim përpjek-jet e NATO-s drejt paqes dhe vlerave de-mokratike për një Afganistan progresiv dhe se jemi të gatshëm që të japim kontributin tonë në misionin “Përkrahje e vendosur” me anë të ekspertëve për trajnim dhe këshillim në fushën e policisë ushtarake, lid-hjeve dhe komunikimeve, këmbësorisë, etj.

kontribuojë në përforcimin e stabilitetit dhe prosperitetit, jo vetëm të Republikës së Maqedonisë, por edhe tërë rajonit dhe Eu-ropës. Në këtë drejtim, gjithsesi se përvoja ime paraprake, kontaktet dhe raportet të cilat i kam krijuar gjatë vizitës time të fundit në SHBA ishin të drejtuara në këtë drejtim. Gjatë qëndrimit në SHBA pata rastin të ta-kohem me përfaqësues të lartë të adminis-tratës amerikane, kongresmenë, politikanë si dhe me përfaqësues të biznesit dhe përfaqësues së bashkësisë “ting-teng”. Qëllimi i takimeve ishte që të shkëmbëjmë mendime në lidhje me hapat e mëtejshmë strategjike të cilat Republika e Maqedo-nisë do të duhet ti ndërmer në raport me reformat në mbrojtje dhe me mundësitë e anëtarsimit në Aleancë, si dhe gjithsesi përforcimin e marrëdhënieve dhe partne-ritetit strategjik me SHBA-në. është tejet me rëndësi se gjatë debateve dhe bise-dave morëm mbështetje të fuqishme nga ana e kongresmenëve dhe funksionarëve të lartë, për të gjitha përpjekjet dhe hapat e ndërmara në drejtim të integrimeve eu-roatlantike. Jam shumë i knaqur që u shpre-hën falenderime dhe vlerësime të larta sa i përket kontributit të kontingjenteve nga Maqedonia në misionin ISAf në Afganistan dhe njëherit u shkëmbyen edhe mendime dhe ide në lidhje me angazhimin e ardh-shëm të ARM-së në minisonin “Përkrahje e vendusur” në Afganistan, nëpër misionet tjera që janë nën patronazhin e oKB-së, si dhe për ushtrimet dhe trajnimet e për-bashkëta multinacionale që mbahen nën patronazhin e NATo-s. U shqyrtua edhe mundësia e trajnimit të pilotëve të for-cave të sigurisë së Afganistanit, në qen-drën për trajnimin e pilotëve në RM. Në raport me përforcimin e mbështetjes nga ana e vendeve tjera anëtare të Aleancës, kam pasur takime pothuajse me të gjithë ambasadorët dhe atashetë e vendeve përkatëse të cilët po qëndrojnë në ven-din tonë. E kemi patjetër që të mendojmë pozitivisht dhe të vazhdojmë me të gjitha aktivitetet për anëtarsimin tonë në NATo dhe BE. Deri në NATo samitin e radhës që do të mbahet në shtator të këtij viti, do të bëjë përpjekjet maksimale që ti prezantojë arritjet e Maqedonisë para miqëve dhe ko-legëve të mi në vendet anëtare të NATo-s. Do të vizitoj edhe disa vende, e gjithashtu do të pranoj edhe disa delegacione të larta nga vendet anëtare të Aleancës.

Si ekspert në fushën e ekonomisë a keni vlerësime dhe plane në lidhje me përmir-simin e kapaciteteve të Armatës së Re-publikës së Maqedonisë? Sa i përket kësaj pyetjeje desha të them që para se gjithash do të përpiqem të bëj më tepër për modernizimin e ARM-së në përputhje me mundësitë dhe prioritetet. fushë prioritare gjithsesi se do të jetë menaxhimi i mjeteve disponuese, si dhe aktivitetet rreth rritjes së efikasitetit gjatë shpenzimeve. Modernizimi i armatës do të zhvillohet paralelisht me përpjekjet dhe or-vatjet për rritjen e ekonomisë së Maqedo-nisë. Kjo nënkupton se do të fokusohemi drejt asaj që një pjesë e pajisjeve të mund të paguhet me produktet vendore. Plani-

tonë, por edhe për faktin se ne së bashku me antaret tjera kontribuojmë që këto vlera dhe principe të zgjërohen edhe të gjejnë edhe më shumë hapësirë në botë. Do t’ju rikujtoj se edhe gjatë periudhës fill-estare të reformave, kur ushtroja detyrën e sekretarit të përgjithshëm të kabinetit të presidentit të ndejrë Boris Trajkovski, njëra ndër dëshirat e mëdha të presidentit si komandant suprem i armatës së RM-së, si dhe dëshira ime, ishte që të arrijmë të krijojmë një armatë me të cilën do të krenohemi, armatë që do të jetë profesio-nale dhe e përkushtuar kundrejt të gjitha sfidave të kohës së re, armatë që do të jetë e organizuar dhe tërësisht interop-eratibile me armatat e NATO-s. Sot jam vërtetë krenar që vizioni për një armatë të vogël, kompatibile, profesionale, mo-bile dhe efikase është realitet, ndërsa më shumë më gëzon edhe fakti që pa marë parasysh barierrave drejt anëtarsimit në NATO, qytetarët e Republikës së Maqe-donisë kanë besim të madh te ARM-ja si dhe njëherit e mbështesin lidershipin e shtetit në përpjekjet për të arritur qël-limin e anëtarsimit në NATO. Të gjitha an-ketat e realizuara të opinionit public janë dëshimi se qytetarët tanë e do armatën e vet, krenohet me pjestarët e ARM-së si dhe vlerson përpjekjet dhe synimin e tyre që sa më shpejtë të jenë pjesë e familjes euroatlantike.

Me të marrë detyrën, ju menjëherë fil-luat me promovimin e Republikës së

Maqedonisë dhe armatës së saj. Ku do të fokusoheni më tepër gjatë periudhës së ardhshme në raport me integrimet euroatlantike të Republikës së Maqe-donisë? Aktivitetet e ardhshme nga ana ime kanë të bëjnë me një vazhdimësi të përpjekjeve të përgjithshme nga ana ime, por edhe vazhdimësi e përpjekjeve e të gjitha sub-jekteve në vendin tonë që kanë për qëllim promovimin e Repubikës së Maqedonisë si shtet i cili meriton dhe është i gatshëm të jetë pjesë e NATO-s dhe e BE-së. Re-publika e Maqedonisë i është përkushtuar në tërësi procesit nën udhëheqjen e OKB-së sa i përket zgjidhjes së çështjes së em-rit me fqiun tonë jugor, ndërsa integrimi i Republikës së Maqedonisë në NATO do të

7

Cilat janë imperativet për periudhën e ardhshme sa i përket Armatës së Re-publikës së Maqedonisë sipas konceptit të NATO-s „Mbrojta e Mençur“?Aleanca e NATO-s përfaqëson një aleancë shtetesh të cilat bashkarisht ballafaqo-hen me sfida të cilat paraqesin rrezik për paqen dhe sigurinë në botë. Secili vend anëtar posedon kapacitete me të cilat kontribon në mbrojtjen kolektive. Qëllimi i kësaj strategjie është që para se gjithash të shmanget dyfishimi i kapaciteteve, apo të përcaktohet saktësisht se me çfarë ka-pacitetesh mund të participojë në staregji-në kolektive të mbrojtjes për të zhvilluar iniciativa dhe projekte të përbashkëta për një zhvillim dhe kontribut afatgjatë në anëtarësimin kolektiv sipas prioriteteve dhe mundësive të secilit shtet. Në këtë drejtim, në frymën e konceptit të NATO-s “mbrojte e mençur”, Republika e Maqe-donisë ka një raport aktiv, sidomos në drejtim të bashkëpunimit rajonal. Bashkë-punimi rajonal paraqet një nga prioritetet të strategjive të reja të mbrotjes dhe sig-urisë kombëtare të shteteve. Republika e Maqedonisë, është vend i cili ndër të parët e shqyrtoi këtë nevojnë dhe punon me përkushtim në realizimin e më shumë ini-ciativave rajonale. Në fushën e mbrotjes, në kuadër të bashkëpunimit rajonal, kemi dhe po realizojmë projekte funksionale dhe efektive. Për shembull, Qendra Ra-jonale për Marrëdhënie me Publikun që tashmë është pjesë e NATO-qendrave për trajnim për marrëdhëniet me publikun që nga viti 2005. Në punëtoritë dhe kurset që zhvillohen në kuadër të kësaj qendre trajnimin e tyre e kanë kryer një numër i madh i pjesëtarrëve të armatave dhe min-istrive të mbrojtjes të pothuaj se të gjitha vendeve të rajonit. Qendra për trajnimin e pilotëve gjithashtu ka tendencën e rritjes në një qendër për trajnim dhe edukim të pilotëve për pjesëtarrët e armatave të rajonit, ndërsa shqyrtohet edhe mundë-sia e trajnimit të pilotëve të armatës af-gane. Projekti i restartimit të Akademisë Ushtarake “Gjeneral Mihajllo Apostollski” u tregua si shumë efikas sepse përveç që në këtë akademi shkollohen kadetë nga vendi, u krijua mundësia që po në këtë akademi të shkollohen edhe kadetë nga vendet fqinje. Poligoni ushtarak “Krivol-lak” është gjithashtu një projekt i cili bash-kërendon me NATO konceptin për “mbro-jtjes të mençur”. Projekti rajonal BRAAD është gjithashtu një iniciativë dhe një shembull pozitiv i lidhjes dhe bashkëpun-imit rajonal në sferën e mbrojtjes ajrore, për Qendrën për Trajnim Mjekësor, si dhe për shumë projekte të cilat janë në vijim e sipër. Gjatë periudhës së ardhshme do të punojmë në drejtim që edhe më tepër të thellojmë bashkëpunimin rajonal, për sh-embull në sferën e menaxhimit me kriza, ballafaqimin me fatkeqësitë natyrore të cilat për fat të keq ndodhin gjithnjë e më shumë. Këto fatkeqësi nuk ndalen para ku-fijëve dhe si të tillla kërkojnë reagim sa më të shpejtë dhe sa më efikas me anë të të gjitha mjeteve, forcave dhe kapaciteteve disponuese…Nevoja për bashkëpunim sa më të frytshëm rajonal është shumë e

Është e qartë se nuk duhet të ndalemi rrugës së nisur drejt integrimit euroatlantik dhe me të gjitha mjetet dhe forcat duhet të vazhdojmë për të arritur këtë qëllim. E kemi të njohur faktin se vendimet janë poli-tike dhe se të njejtat mund të ndryshojnë. Gjithsesi se gjithnjë ekzistojnë sfida dhe barierra, por edhe befasitë nuk mund të përjashtohen. Ndoshta edhe samiti i Kar-difit do të jetë një samit i zgjërimit. Repub-lika e Maqedonisë është e gatshme për çdo mundësi dhe nuk heq dorë nga për-caktimet e saj. Gjatë takimeve me krerët shtetëror ne edhe njëherë e vërtetuam qëndrimin tonë në lidhje me integrimet në NATO dhe BE. Gjatë takimit me kryetarin e vendit, ku si komandant i ARM-së ka qasje në të gjitha aktivitete, planet dhe vlerësi-met sa i përket Armatës së Republikës së Maqedonisë edhe një herë vërtetuam se armata jonë vazhdon me reformat, vazh-don me kontributin e saj në misionet si dhe zhvillohet në mënyrë kompatibile me armatat e vendeve anëtare të NATO-s.

Keni diploma dhe tituj shkencorë nga shumë lëmi shkencore: nga lëmia e shkencave juridike, ekonomike, mar-rëdhënieve ndërkombëtare…Keni fituar shumë çmime dhe keni marrë shumë mirënjohje nga institucione të larta të nivelit ndërkombëtar, botoni libra, kon-

nevojshme dhe ne gjithsesi se do të puno-jmë në mënyrë intenzive në këtë drejtim.

cilat janë pritjet nga samiti i NATO-s i rradhës që do të mbahet në Uells, cilat janë aktivitetet e planifikuara sa i për-ket kësaj ngjarjeje të rëndësishme?fakt është se Republika e Maqedonisë meriton të jetë pjesë e NATo-s, këtë në vazhdimisht e vërtetojnë edhe përfaqë-suesit e shumë vendeve anëtare të NATo-s me të cilët kam pasur kontakt dhe kemi biseduar në këtë temë. Para disa kohësh në Akademinë Ushtarake patëm rast të ndjekim një ligjeratë interesante nga znj. Sali Painter, një eksperte e njohur nga SH-BA-ja, ligjeratë që pikërisht kishte të bëjë me NATo samitin e rradhës që do të mba-het në Kardif. Qëllimi i kësaj ligjerate, sa i përket Republikës së Maqedonisë, është se zgjërimi i Aleancës është i nevojshëm dhe i mundshëm. Nga përvoja e samiteve të kaluara të NATo-s e kemi të njohur se çdo zgjërim ka pasur sfida të caktuara, çdo herë kanë qenë prezente vende anëtare të cilat kanë kundërshtuar zgjërimit me anëtare të reja. Për shembull, për anëtar-simin e Polonisë, në vitin 1999 Çekia dhe Hungaria kanë shprehur qëndrim të kundërt, ndërsa gjithashtu kemi qenë dëshmitar edhe ndaj një rasti të njejtë, sa i përket anëtarsimit të vendeve të baltike.

8

dhe ndershmëria janë pasqyara e vërtetë e mediave të lira dhe të pavarura. Ministria e Mbrojtjes dhe Armata e Re-publikës së Maqedonisë janë tërësisht transparente ndaj publikut. Bashkëpun-imi me mediat është tejet i suksesshëm dhe ne kujdesemi që të mbajmë nivelin e mirëbësimit dhe interesimit tek përfqë-suesit e mediave në lidhje me të gjitha aktivitetet që zhvillohen nën ingerencat tona. Edhe në Armatën e Republikës së Maqedonisë edhe në Ministrinë e Mbro-jtjes ekzistojnë njësi të organizuara të cilat kanë për detyrë të bashkëpunojnë me të gjitha mediat në Republikën e Maqedonisë dhe më gjërë. Mendoj se me një qëndrim të tillë të transparencës dhe besimit të plotë ndaj mediave kontribojmë në tejkali-min e spekulimeve apo mosmarrëveshjeve të mundshme sa i përket çështjeve të cak-tuara.

A gjeni kohë të lirë për ndonjë hobi, rek-reacion, etj?Menaxhimi i mirë me kohën të cilën e kemi në disponim është shumë i rëndësishëm për një jetë të sukesshme në aspektin profesional dhe në atë privat. Detyrat dhe obligimet në punë janë të shumta dhe shumë të rëndësishme, por unë gjith-monë gjej kohë për familjen time dhe për miqtë. Familja është shumë e rëndësishme për mua. Mundohem që gjithmonë të gjej kohë për familjen, të kalojmë së bashku një fundjavë apo pushim. Në të kaluarën

unë dhe bashkëshortja ime Suzana, si prind kujdeseshim dhe i këshillonim djemt tanë Peron dhe Filipin se si të jenë të individ të ndershëm me norma të larta morale. Së bashku me bashkëshorten time gjithmonë i inkurajonim që në mënyrë të argumentu-ar të biesdojmë rreth gjitha çështjeve, dhe argumentet të jenë ato që do të defino-jnë vendimin, jo pozita që ne si prind kemi gjithmonë të drejtë. Tani po i afrohem periudhës jetësore kur kënd-vështrimet, pikpamjet dhe

këshillat e tyre janë shumë të rëndësishme për mua edhe në realizimin e aktiviteteve shtetërore nga ana ime. Nuk ekzsiton për-parim në një shoqëri, përderisa fëmijën nuk arrijnë më shumë se prindërit e tyre dhe studedët nuk arrijnë më shumë se sa pro-fesorët e tyre. Miqtë gjithashtu zënë vend të rëndë-sishëm në jetën time. Shoqëria e mirë duhet të ruhet në vazhdimësi. Gjithnjë kam miq dhe shokë që nga shkolla fillore, nga ajo e mesme, nga fakulteti dhe nga e gjithë bota, miq me të cilët degjohem, kontaktoj, takohemi, bisedojmë duke pirë kafe, miq me të cilët shoqërohem… Gjithashtu dua të rekreohem. E dua shumë natyrën, mer-rem me alpinizëm, të ngas biçikletë, të no-toj, gjegjësisht të merrem me sport dhe të kënaqem në bukuritë dhe pejsazhet e bu-kura natyrore. Edhe pse dita është mjaft e shkurtër mundohem të gjej kohë për këto aktivitete.

Dr. Zhanet Ristoska

toni ato dhe si ta shfrytëzoni çdo moment që ta prezentoni atdheun tuaj denjësisht. Detyra parësore e diplomatit është që të krijoi miqësi ndaj vendit të tij. Edhe pse bota është e madhe, në dis raste ndjeni se gjendi në një vend të vogël, për faktin se rrugët vazhdimisht ju kryqëzohen me kolegë të ndryshëm. Në botën globale, komunikimi permanent është shumë i rëndësishëm. Në pyetjen tuaj përmendët se me profesion jam ekonomist. Tregtia ndërkombëtare dhe e drejta tregtare për mua janë shumë të përzemërta sepse në këtë lëmi kam punuar si konsultant në njërën ndër kompanitë më me rënome për konsultantë në SHBA. Magjistratura imë është në lëminë e stragegjisë zyrtare të kompanive multinacionale, lëmi mbi të cilën kam botuar libër dhe gjithashtu lëmi në të cilën kam punuar mjaft edhe gjatë kohës kur isha ambasador në Uashington. Detyrat dhe funksionet që kam kryer deri tani kanë qenë me kohëzgjatje të kufizuar dhe gjithnjë ekziston lëmi në të cilën do të ktheheni përsëri pas përfundimit të funksionit politik. Çdo herë kam punuar me nder dhe përpikmëri, ndërsa ajo se ku do t’ju shpie jeta gjatë karierrës profesio-nale, shpesh varet nga faktorë të cilët nuk mund ti kontrollojmë. Si i perceptoni mediat?Mediat e pavarura dhe të lira paraqesin një segment të rëndësishëm në çdo shoqëri demokratike. Nga ana tjetër, transpar-

enca dhe qasja e hapur e institucioneve të shtetit kundrejt opinionit, si dhe bash-këpunimi i mirfilltë me mediat, gjithashtu kontribon në zhvillimin e demokracisë dhe lirisë së shtetit. Demoracia nuk mund të jetë e qëndrushme dhe e fortë pa media të lira, ndërsa këto të fundit kanë për detyrë që objektivisht ta informojnë opinionin rreth ngjarjeve dhe situatave të ndryshme. Parimisht, sipas meje, duhet të ekzistojë vetëdija në fellën gazetareske në lidhje me përgjegjësinë të cilën e bart çdo përfaqë-sues i mediave. Të gjithë e dimë forcën e mediave në botën bashkëkohore, e në veçanti do ti theksoja format e reja të lid-hjeve dhe transmetimit të informatave, gjegjësisht rrjetet sociale. Jetojmë në një kohë kur transformohen kanalet përmes së cilëve transmetohet infromata në pub-lik. Instrumentet tradicionale zëvendëso-hen me instrumente të reja, të paparamen-dueshme para dhjetë vitesh. objektiviteti

triboni në shumë fusha…Si e shihni veten, si profesor, shkencëtar, ekspert i ekonomisë, diplomat, politikan..?Veten e shoh në korniza dhe suaza të kufizuara. Unë jam njeri që do të vazh-dimisht të mësojë dhe të përsoset. Pas vetes kam një përvojë shumëvjeçare në të gjitha lëmitë e lartëpërmendura. Për mua është e rëndësishme që këto të mund ti përdorë, të shpërndajë dhe të shkëmbejë diturinë time dhe përmes kësaj të kon-tribuojë në zhvillimin e mëtejshëm të atd-heut tim. Për momentin, i gjithë potenciali im është i fokusuar që të jap maksimumin në detyrën e ministrit të mbrotjes të Re-publikës së Maqedonisë. Sa i përket përvojës profesionale do të thoja se njëri ndër profesionet më mirënjohës është pikërisht profesioni i të qenurit profesor, atëherë kur në mënyrë të drejtpërdrejtë merr pjesë në krijimin e ardhmërisë së gjeneratave të reja. Jo rral-lë e kemi degjuar fjalën se, bota u mbetet të rinjëve, por megjithatë ne duhet që këta të rinj ti përgadisim për botën e cila i pret. Përveç asaj që km qenë profesor pranë Universitetit Europian në Shkup, para vajtes time në SHBA, ligjeroja edhe në Kolegjin Europian në Brizh të Belgjikës, në fushën e bashkëpunimit tregëtar ra-jonal si instrument për avancimin e zhvil-limit ekonomik. Gjatë kohës që ushtroja detyrën e ambasadorit, shpesh kam qenë i ftuar për të ligjëruar nëpër universitetet më me renome në SHBA, duke përfshirë këtu edhe Universitetin e Haruardit. Ligjëroja në tema të ndryshme; në fushën e ekonomisë, teknikave të negocimit, e deri te ligjeratat për lidership. Gjithashtu këto raste i shfrytëzoja që ti njoftojë stu-dentët dhe profesorët tjerë me reformat dhe politikat ekonomike të Republikës së Maqedonisë. Në këndvështrimin e detyrës sime aktuale, vlen të përmendet ligjerata që e kam mbajtur në Universite-tin “Notuiç”, universitet më i vjetër privat ushtarak në SHBA, me temë: “Lidershipi dhe vlerat etnike në ushtri”. Më vjen mirë që Akademia Ushtarake u re-startua dhe që bëhen përpjekje për ndjekje të njësive dhe programeve mësimore si-pas shembullit të institucioneve më me re-nome të arsimit të lartë. Arsimin ushtarak nuk e kuptoi si të veçantë dhe të speciali-zuar në mënyrë më strikte. Një kuadër i arsimuar ushtarak duhet të posedojë njo-huri edhe nga shkencat shoqërore, të njeh historinë e vet kombëtare dhe historinë e përgjithshme, të ketë njohuri në lëminë e filozofisë dhe topografisë, të jetë preciz gjatë gjuajtes dhe njëherit të jetë person që posedon njohuri të përgjithshme dhe me nivel të lartë moral. Mendoj se Aka-demia Ushtarake ka kapacitet që ti arrijë këto standarde. Si diplomat, kryeja një detyrë tejet mirën-johëse duke e përfaqësuar vendin tim jashtë kufijëve të tij. Ndjenja se si indi-vid jeni përfqësues i një kolektivi të tërë, është ndjenjë e veçantë, në çdo moment duhet të jeni të gatshëm për përgjigje të duhur të jeni taktik, të durueshëm, të gjindshëm në çdo pikëpamje. Duhet të dini cilët janë prioritetet tuaja, si ti prezen-

9

10

Gjatë periudhës nga data 08 deri në datën 11 korrik të vitit 2014, ministri i mbrojtjes së Republikës së Maqedonisë, d-r Zoran Jolevski vizitoi Shtetet e Bashkuara të Amerikës, me ç’rast zhvilloi takime të rëndësishme me senatorë, kongresmenë, funksionarë aktual dhe ish funksionarë të lartë pranë administratës amerikane, si dhe takime me përfaqësues së bashkësisë “ting-tenk”.Gjatë takimeve ministri Jolevksi shprehu mbështetjen nga ana e qytetrëve si dhe vuri në pah aspiratat e Republikës së Maqedonisë për anëtarësim në institucionet euroatlantike, NATo dhe BE. Në këtë kontekst, ministri Jolevski shtoi se RM-ja është partner i denjë dhe kredibil në të cilën në të ardhmen mund të llogaritet dhe njëherit i transmetoi edhe urimet që ka pranuar nga funksionarë të lartë të administratës së Uashingtonit sa i përket gadishmërisë së lartë, trajnimit dhe përgaditjes së pjesëtarrëve të Armatës së Republikës së Maqedonisë, sidomos përgjatë angazhimit të tyre në misionet “Liri për Irakun” në Irak dhe në misionin ISAf në Afganistan. Senatorët Xhon Mek Kejn (1), Bill Nellson (2) dhe Dajen feinston (3) i shprehën falenderime të sinqerta Republikës së Maqedonisë dhe ARM-së për pjesëmarrjen në misionet paqësore të kryesuara nga NATo, qëllimi primar i së cilave është sigurimi i paqes globale, stabilitetit, sigurisë si dhe vendosjes së vlerave demokratike.Ministri Jolevski zhvilloi takime edhe me një numër të madh të kongresmenëve edhe atë me: Majkëll Konavej, Poll Kuk (4), Adam Smit, Xhef Millner, Bill Paskrell (5), frenk Vullv, Eliot Enxhëll (6), Ted Po (7), Houard Bak, Mek Koen (8). Këta kongresmenë të cilët kanë ndikim në Kongresin e SHBA-së, gjatë takimeve shprehën mbështetjen e sinqertë dhe të fuqishme për Republikën e Maqedonisë drejt realizimit të qëllimeve të saja strategjike, gjegjësisht drejt integrimeve euroatlantike. Në kuadër të vizitës, ministri Jolevski në Pentagon u takua edhe me ndihmës sekretarin e mbrojtjes për çështjet e marrëdhënieve ndërkombëtare dhe ato të mbrojtjes, Derek Kollet, ku u shkëmbyen ide rreth angazhimit të ARM-së në misionin “Përkrahje e vendosur”, ndërsa ministri Jolevski këtë rast e shftyrëzoi edhe për prezantim të Qendrës për trajnimin e pilotëve në MM si një mundësi e shkëlqyer për trajnimin e forcave afgane të sigurisë, duke pasur parasysh se kjo qendër dispono me ligjërues me përvojë dhe me 2 simulatorë të teknologjisë më të re.Stejt Departmenti për nder të ministrit Jolevski shtori një koktej rasti, ku ministri iu dha letra përshëndetëse e sekretarit shtetëror amerikan Xhon Keri për mandatin e deritanishëm si amabasador në SHBA. Pas koktejit, ministri Jolevski zhvilloi takim edhe zëvendës ndihmës sekretarin për çështje europiane dhe auroaziatike, Hojt Ji.Gjatë takimeve me përfaqësuesit e “ting-teng” bashkësisë, u biedua në temën e zgjërimit të Aleancës, ndërsa u shkëmbyen edhe mendime dhe ide në lidhje me hapat strategjik të cilat duhet të ndërmeren nga ana e Republikës së Maqedonisë në aspektin e reformave në fushën e mbrojtjes dhe në rrugën drejt anëtarësimit në NATo.Në kuadër të aktiviteteve tek lapidari i ushtarit të panjohur në Arlington, ministri Jolevski, vendosu kurrora lulesh të freskëta, në nder të forcave ushtarake të SHBA-së dhe në nder të gjithë atyre që kanë rënë për hirë të sigurisë dhe paqes globale (9).

Ministri Jolevski me sukses e përfundoi vizitën zyrtare në SHBA

MBËSHTETJE E VAZHDUESHME PËR REPUBLIKËN E MAQEDONISË

11

inistri i Mbrojtjes së Re-publikës së Maqedonis, d-r

Zoran Jolevski zhvilloi vizitë zyr-tare në Republikën e Bullgarisë. Në kuadër të kësaj vizite, min-istri Jolevski zhvilloi takime të ndara me nikoqirin e tij, ministrin e mbrojtjes së Republikës së Bullgarisë, Angell Najdenov, me kyreparlamentarin, Mihaill Mikov, me zëvendës ministrin e punëve të jashtme, Angell Vellçikov, si dhe me kryesuesin e Komitetit të Sigurisë së Brendshme dhe të Rendit, Atanas Merxhanov. Kontaktet intenzive, tha ministri Jolevski, do të kontribojnë drejt afrimit edhe më të madh të dy armatave tona, përderisa vazh-

VIZITË ZYRTARE NË REPUBLIKËN E BULLGARISËdimësia e bashkëpunimit do të jetë një temel i qëndrueshëm i paqes dhe stabilitetit. Njëko-hësisht ministri Jolevski poten-coi se përcaktimi strategjik i Maqedonisë është anëtarsimi në NATO dhe në Bashkimin Eu-ropian dhe se vendi ynë kontri-bon dhe do të vazhdojë të kon-tribojë në kuadër të misioneve ndërkombëtare në mbështetje të paqes në përmasa globale. Ministri i mbrojtjes së Republikës së Bullgarisë, Angell Najdenov theksoi se Republik e Bullgarisë i kushton vëmendje Republikës së Maqedonisë dhe zhvillimit të partneritetit të ndërsjellë. Për dy vendet dhe armatat janë te-

shquhet Republika e Bullgarisë. Ministri Jolevski nga ana e tij, përmendi edhe Qendrën për Tra-jnimin e Pilotëve i cili është në kuadër të Ministrisë së Mbrojtjes së Republikës së Maqedonisë.

jet të rëndësishme trajnimet e përbashkëta dhe zhvillimi i inter-operatibilitetit. Në kontekst të integrimeve euroatlantike, min-istri bullgar i mbrojtjes theksoi se vendi i tij mbështet Repub-likën e Maqedonisë dhe njëherit është i gatshëm që të shkëmbej mësimet dhe përvojat e deritan-ishme të mara në këtë drejtim. Ai shtoi se për Republikën e Bull-garisë është me rëndësi që ak-tivitetet e fqinjësisë së mirë me Maqedoninë të vazhdojnë në drejtim pozitiv. Ministrat e mbro-jtjes si projekt të mundshëm të bashkëpunimit të ndërsjellë, në të ardhmen përmendën edhe mjekësinë ushtarake për të cilën

eteja e Bellasicës, e njohur ndryshe edhe si Beteja e Kli-donit, është zhvilluar më 29

korrik të vitit 1014 mes ushtrisë së mbretit maqedonas Samoil dhe mes ushtrisë së mbretit bizantin

Vasilit të II. Historianët thonë se mbretëria e Samoilit është burim nga rrënjët e të cilit njohim vazhdi-mësinë kombëtare.„Është e vërtetë e pashlyer se një popull pa histori dhe pa një të kaluar, nuk mund të ketë as ardh-mëri” është titulli me të cilin sivjet shënohet jubilee, 1000 vjet nga kjo ngjarje e madhe e historisë maqe-donase. Solemniteti qëndror me rastin e njëmijë vjetorit të Betejës së Bel-

lasicës u organizua nga ana e komunës së Novo Sellës pranë lokalitetit historik Pirgo në lagjen Mokrievo nën rrëzat e malit të Bel-lasicës. Pikërisht në këtë vend ka ndodhur edhe depërtimi i parë i bizantinëve të cilët në pritë i kanë

sulmuar ushtarët maqedonas.Me rastin e këtij përvjetori të rëndë-sishëm, një delegacion i ARM-së, i kryesuar nga komandanti i Bri-garës së parë këmbësorike, gjen-erali i brigadës Pavle Arsoski ku

pranë pllakës përkujtimore “Beteja e Bellasicës”vendosi kurrora lulesh të freskëta. Gjatë shënimit të këtij përvjetori, 1000 vjet nga Beteja e Bellas-icës program artisitik mbajti edhe Orkestra Ushtarake e Armatës së Republikës së Maqedonisë. Në një atmosferë solemne, në rrëzë të malit Bellasicë, Orkestra Ush-tarake e ARM-së mbajti program gjyësm orësh, në të cilin u interpre-tuan disa tinguj të këngëve atdhë-

dashëse maqedonase. Ky program gjithashtu u pasurua edhe nga pjesëtarrët e bataljonit të nderit, të cilët shkathtësitë e veta në përdorimin e armëve i demonsturuan duke e interpretuar pikën “EGZIRCIR”.

1000 VJET NGA „BETEJA E BELLASIcËS“

e interpretimin e kompozim-it „Il Silenzio – Qetësia“ në prag të ditës së fillimit të

Luftës së Parë Botërore, në platonë pranë përmendores të heronjëve të rënë të Maqe-donisë, vendi ynë u përfshi në aktivitetet ndërkombëtare për komemorimin e të rënëve në njërën nga luftërat më të përg-jakshme të shek.XX.Në këtë mbledhje e cila u orga-nizua në koordinim dhe bash-këpunim me Ambasadën e Re-publikës së Italisë në Maqedoni, drejtori i Muzeut Ushtarak pranë Ministrisë së Mbrojtjes, d-r Alek-sandar Stojçev, theksoi se këtë

të kaluar të hidhur të historisë ne nuk mund ta ndryshojmë, por se e njejta na dërgon drejt avancimit të marrëdhënieve dhe drejt bashkëjetesës, na drejton drejt gjetjes së pikave të përbashkëta përmes respe-ktimit të vlerave të paqes. Për të mos i anashkaluar këto ide, tha Stojçev, neve si pasardhës të të rënëve të Luftës së Parë Botërore nga të gjitha anët e botës të përfshirë në këtë luftë të përgjakshme, na e tërheqin vërejtjen më shumë se 10 milion të vrarë, burra, gra dhe fëmijë, 21 milion të lënduar, një numër i mad hi të zhdukurve dhe një

numër i madh i dëmeve mate-riale. Me këtë rast drejtori Stojçev shtoi se dëshmitarë të vua-jtjeve njerëzore në Maqedoni, gjegjësisht në Shkup, Manastir, Prilep, Dojran, Shtip, Vallando-vë, etj, janë rreth 30.000 varre-za të ushtarëve të vrarë gjatë luftës në betejat në Maqedoni.

Projekti i komemorimit të vik-timave nga kjo luftë, e cila u organizua nën patronazhin e Këshillit të Ministrave të Re-publikës së Italisë me rastin e 100 vjetorit të fillimit të Luftës së Parë Botërore, paraqet një akt human të nderimit të vikti-mave dhe të rënëve gjatë peri-udhës së kësaj lufte të madhe. Të pranishmit në mbledhjen komemorative vendosën kur-rora lulesh të freskëta pranë përmendores, ndërsa kom-pozimi “Qetësia” u interpretua në mbrëmje, në kohë të njejtë edhe me shumë lokacione të botës.

MBLEDHJE KOMEMORATIVE PËR NDER TË TË RËNËVE TË LUfTËS SË PARË BOTËRORE

AVANcIMI I BASHKËPUNIMIT BILATEREAL

dhe të konceptit “bashkim dhe shkëmbim i kapaciteteve“.

Ministri Jolevski zhvilloi takim me atashenë ushtarak jorezident të Republikës federale të Gjerman-

isë, të akredituar në Republikën e Maqedonisë, nënkolonelin Gvido Altendorf, ku edhe një herë u vërtetua bashkëpunimi i shkëlqyer mes dy vendeve dhe u shpreh gadishmëri që i njejti të vazhdojë edhe në të ardhmen.

Republika e Austrisë është mike tradicionale e Republikës së Maqedonisë, kjo dëshmohet edhe përmes mbështetjes së parezervë të cilën Austria i jep në procesin e integrimeve në NATo dhe në Bashkimin Europian ven-

dit tonë, tha ministri i mbrojtjes, Zoran Jolevski gjatë takimit me ambasadorin dhe atashenë ush-tarak të Republikës së Austrisë, Tomas Mihaell Baer dhe Tomas Ahamer.

Ministri Jolevski zhvilloi edhe takime të ndara me atashenë ushtarak jorezident të Zvicrës, të akredituar në Republikën e Maqedonisë, kolonelin Llars Grove Vejstrull, si dhe me atash-enë ushtarak të SHBA-ve në ikje, dhe me atashenë ushtarak që do të vijë në vendin tonë, kolonelin Xhefri Predmor dhe nënkolonelin Tomas Batler. Në takimin me atashetë ushtarak të SHBA-ve, edhe një herë u vër-tetua se të gjitha përpjekjet do te jenë të orientuara në drejtim të avancimit të vazhdueshëm të bashkëpunimit të shkëlqyer edhe në të ardhmen.

bashkëpunimi i ndërsjellë është në nivelin më të lartë, ndërsa bashkëbiseduesit u zotuan se i njejti të vazhdojë të zhvillohet edhe më tutje.Ministri i mbrojtjes së Republikës

së Maqedonisë zhvilloi edhe ta-kime të ndara me ambasadorin e Polonisë në R. e Maqedonisë, Jacek Mulltanovski, si dhe me shefin e delegacionit të Bash-kimit Europian në R. e Maqedo-nisë, ambasadorin Aivo orav.

Maqedonia edhe Norvegjia janë dy vende partnere të cilat kanë nivel të lartë bashkëpunimi në fushën e mbrojtjes dhe sigurisë, konkluduan ministri i mbrojtjes së Republikës së Maqedonisë,

Zoran Jolevski dhe atasheu ush-tarak i Mbretërisë së Norvegjisë i akredituar në Republikën e Maqedonisë, koloneli Esben As. Me këtë rast u përmend edhe qendra e vetme partnere për trajnim dhe edukim në Repub-likën e Maqedonisë- Qendra Rajonale për Marrëdhënie me Publikun, projekti “Lepeza”, si dhe zhvillimi i forcave me-dicinale ballkanike qendra e të cilëve duhet të jetë pikërisht në Republikën e Maqedonisë. Këto projekte, theksoi minis-tri Jolevski, janë në drejtim të konceptit “mbrojtja e mençur”

Ministri Jolevski u takua me ambasadoren e Mbretërisë së Holandës në Republikën e Maqedonisë, Mariet Shurman, ku dy bashkëbiseduesit floën për bashkëpunimit bilateral mes dy vendeve. Bashkëbise-duesit u dakorduan se bashkë-punimi është në nivel të lartë. Shembull i mirë për këtë është edhe mbështetja e fuqishme e Mbretërisë së Holandës për zhvillimin e kapaciteteve të mar-rëdhënieve me publikun – Njësi-në e Produksionit, projekt në të cilin në fazën e tij të dytë vazh-don të realizohet edhe gjatë këtij viti, ndërsa u përmend edhe mbështetja për RM-në në rrugën drejt integrimeve euroatlantike.

Gjatë takimit me ambasadorin e RP të Kinës në vendin tonë, Ven Censhun dhe me atashenë ushtarak Zhang Baokun, minis-tri Jolevski theksoi se Republika Popullore e Kinës është partner tejet i rëndësishëm për vendin

tonë dhe se qëllimi ynë është që sa më shumë që është e mundur ti përforcojmë dhe ti avancojmë marrëdhëniet dhe bashkëpunimin e ndërsjellë. Bashkëpunimi me RP të Kinës përfshinë aktivitete në pjesën e shkencave dhe teknologjive të mbrojtjes, arsimit dhe trajnimit ushtarak, kulturës ushtarake, sportit, medicinës, etj.

Gjatë takimit me Lorens Oer, ambasadoren e Republikës së Francës në Republikën e Maqe-donisë, ministri Jolevski thek-soi se bashkëpunimi mes dy

vendeve në fushën e mbrojtjes është në nivelin më të lartë dhe se e njejta duhet të vazhdojë dhe të zhvillohet edhe në të ar-dhmen. Njëherit ministri Jolevski, kërkoi mbështeetjen e francës sa i përket anëtarësimit të plotë të Republikës së Maqedonisë në Aleancë, duke u shprehur se kjo do të thotë një përfitim jo vetëm për qytetarët e vendit tonë, por edhe për rajonin dhe më gjërë. Republika e Maqedonisë dhe Republika e Turqisë kanë bash-këpunim të shkëlqyeshëm në fushën e mbrojtjes dhe sigurisë, u konstatua në takimin mes min-istrit të mbrojtjes Zoran Jolevski dhe ambasadorit të Republikës së Turqisë në vendin tonë,Gjyroll

Sokmensur. Ministri Jolevski u falenderua për mbështetjen e deritanishme të Republikës së Turqisë sa i përket zhvil-limit të Armatës së Republikës së Maqedonisë, por edhe për mbështetjen të cilën ky vend i

jep vendit tonë në kuadër të as-piratave tona euroatlantike.

Gjatë takimit me ambasadorin e Mbretërisë së Bashkuar në Re-publikën e Maqedonisë, Çarëlls Edmund Garet, u theksua se

MINISTRIA E MBROJTJES DHE ARMATA E REPUBLIKËS SË MAQEDONISË I KUSHTOJNË VËMENDJE TË VEÇANTË ZHVILLIMIT TË BASHKËPUNIMIT BILATERAL ME VENDET PARTNERE, SI MUNDËSI E VETME PËR AVANcIMIN E SIGURISË DHE PROSPERITETIT NË EUROPË DHE NË BOTË. NË KËTË DREJTIM MINISTRI I MBROJTJES SË REPUBLIKËS SË MAQEDONISË, ZORAN JOLEVSKI GJATË PERIUDHËS SË SHKUAR ZHVILLOI TAKIME TË NDARA ME MË SHUMË AMBASADORË DHE ATASHE USHTARAK TË AKREDITUAR NË REPUBLIKËN E MAQEDONISË, SI DHE ME PËRfAQËSUES TË LARTË TË NATO-S DHE TË BE-SË

12

13

USHTRIM I PËRBASHKËT ZJARRfIKËS I PJESËTARRËVE TË ARM-SË DHE ZJARRËfIKËSVE TË VELESIT

e 25 korrik në hapësirat e gazermës “Alekso Demnievs-

ki-Bauman” në Veles u zhvillua një ushtrim i përbashkët demon-strues i zjarrfikësve nga Njësia Zjarrfikëse Territoriale Profesio-nale nga Velesi dhe pjesëtarrëve të ARM-së, gjegjësisht regjimen-tit zjarrfikës të përbërë nga ush-tarë të rinj.Gjatë ushtrimit bashkarisht realizuan tre ushtrime demon-struese: fikje të zjarrit në bar-ishte, fikje të zjarrit në pyll dhe

fikje e zjarrit dhe tërheqje e vikti-mave nga objektet banesore ku digjen materie djegëse.

Në deklaradën për media, ko-mandiri i NJZTP-së së Velesit, Lubço Lepidovski tha se ush-trimi ka qenë i realizuar mirë si pasojë e bashkëpunimit të mirë mes pjesëtarrëve të ARM-së dhe zjarrëfikësve profesional të Velesit të cilët i kanë ushtruar ushtarët e rinj nga regjimenti zjarrfikës.-ky ushtrim është shumë i rëndë-sishëm për pjesëtarrët e ARM-së, për sigurinë e objekteve pra-në garnizonit por edhe për fikjen e zjarreve tjerë në territorin e komunës së Velesit, në territorin e Gradskos dhe Çashkës.Lepidovski rikujtoi se ushtarët e rinj dhe pjesëtarrët e ARM-së edhe gjatë viteve të kaluara u kanë dalur në ndihmë zjarrfikësve të Velesit gjatë fikjes së zjarreve pyjorë në rajonin e Velesit dhe më gjërë, gjë për të cilën këto të fundit u janë tejet mirënjohës. Ai paralajmëroi se bashkëpunimi me pjesëtarrët e ARM-së do të vazhdojë edhe më tej me secilën gjeneratë të re të ushtarëve të ARM-së. Ai njëherit paralajmëroi se do të realizohen edhe trajnime dhe ushtrime tjera, në rast të zjarreve të shumëllojshme.

A.D.

bashkëpunim të mirëfilltë është edhe trajnimi njëditor i organi-zuar nga ana e 50 oficerëve dhe nënoficerëve të rinj rezervë nga të gjitha njësitë e vetëqeverisjes lokale në rajonin e Tetovës. Si-pas programit si pikë e parë e trajnimit ka qenë marshi kondi-cionues në relacion : rruga rajo-nale f. Rogaçevë – vendi i quajtur “Kallugjer” në distancë prej 4 km në lartësi mbidetare prej 910 m. në rëzë të malit Shar. Bozhin Mil-losavlevski, anëtar i Kuvendit të OORRM-së i informoi të pranish-mit rreth krijimit të f. Rogaçevë dhe vendit të quajtur “Kallugjer: në vitin 1467 sipas të dhënave që janë gjetur nëpër tefterët e vjetër turk. Rreth rëndësisë dhe karakteristikave të “Drejtimit strategjik verior” ligjeratë mbajti komandanti i garnizonit të ARM-së së Tetovës, nënkoloneli Ata-nas Panovski, ndërsa kryetari i OORRM-së, Mallkovski i informoi të pranishmit rreth çështjeve të rëndësishme nga ekzistimi i po-pullit dhe shtatit maqedonas përmes historisë shumëvjeçare.

NDERIMENjësia organizative komunale e Organizatës së Oficerëve Rezerëve të Republikës së Maqe-donisë nga Velesi, me të cilën udhëheq togeri rezervë Boris Allçev, është e përkushtuar në tërësi në realizimin e aktiviteteve

RESPEKTIMI I MARRËDHËNIEVE CIVILO-USHTARAKENjësia organizative komunale (NJOK) e OORRM-së së Tetovës, me të cilën udhëheq kapetani rezervë Zoran Kiroski, vite me rradhë është njëra ndër njësitë më të organizuara të OORRM-së, ku me sukses realizohen ak-tivitetet e planifikuara sa i përket progarameve vjetore për të edu-kimit, trajnimit dhe respektimit të traditave liridashëse. Rezul-tatet e suksesshe gjatë punës janë fryt e faktorëve të shumtë mes të cilëve edhe të: raportit të përgjegjshëm dhe angazhimit të mirëfilltë të anëtarëve të këshil-lit ekzekutiv dhe të aktiviteteve tjera, bashkëpunimit të mirë të garnizonit të ARM-së në Tetovë, që tregon një shembull të mirë për atë se si gjatë praktikës së përditshme duhet të respektohen dhe të thellohen marrëdhëniet civilo-ushtarake në shoqëri, në të cilat OORRM-ja paraqet një bazë të rëndësishme të segmentit të sektorit civil. Si dëshmi për këtë

të planifikuara ndaj programit të punës për vitin 2014, ku vend të rëndësishëm zënë edhe traditat liridashëse si dhe shënimi i ngjar-jeve dhe përvjetorëve të rëndë-sishëm të personaliteteve nga e kaluara e largët edhe më e afërt.Në kontekst të përcaktimeve të këtilla, në Bashino Sello, në afërsi të Velesit, u shënua 13 vjetori i rënies së pjesëtarrit të njësisë për detyra speciale “Tigrat”, oliver Ki-tanovski, i cili ran ë altarin e lirisë gjatë konfliktit në vitin 2001. Në aktin e nderimitm në shanjë res-pekti në Bashino Sello pranë varrit të tij, në shtizën 9-të metërshe u vendos flamuri shtatëror maqedo-nas.fjalë rasti para të pranishmive mbajti kryetari i ooRRM-së, prof. d-r. Gjorgji Mallkovski. Poetë të rinjë i prezantuan veprat poetike të konkursit me temë: “Ushtari dhe heroi i vitit 2001 – oliver Ki-tanovski”.Për guximin dhe trimërinë në mbrojtje të suverenitetit dhe in-tegritatit territorial të R. së Maqe-donisë në vitin 2001, kryetari i shtetit dhe njëherit komandant supreme i forcave të armatosura, d-r. Gjorge Ivanov, në vitin 2013, me medaljen e guximit dekoroi 32 pjesëtarrë të njësitit “Tigrat” mes të cilëve ishte edhe oliver Kitanovski.

Zhivko Trajanovski

NGA AKTIVITETET E OORRM-SË

U SHËNUAN 63 VJET NGA VDEKJA E PANKO BRASHNAROVIT

përulje te thellë ndaj veprës së tij, ata nderuan velesianin dhe birin e madh maqedonas, Panko Brashn-arovin. Për jetën dhe veprën e tij revolucionare, para të pranishmive foli historiani Sllobodan Nikov.Këshilli i komunës së Velesit qysh në vitin 2005 kur ende nuk dihej për eshtrat e Panko Brashnarovit, mori vendim për kthimin e mbetjeve mortore të tij në Veles. Të shpreso-jmë se së shpejti njëri ndër bijtë më të mëdhenj maqedonas dhe luftëtar i denjë i Maqedonisë, do të prehet në vendlindjen e tij, aty ku edhe duhet të jetë. A.D.

anko Brashnarov ka qenë më-sues dhe luftëtar për të drejtat sociale. Në kuvendin themel-

ues të VMRo-së (së bashkuar) në tetor të vitit 1925 është zgjedhur si anëtar i Komitetit të parë të saj. Brashnarov ka qenë zëvendës kryetar i Presidiumit të KAÇKM-së dhe si më i moshuar ka qenë edhe kryesues i parë i mbledhjes së KA-ÇKM-së në vitin 1944. Në vitin 1950 ka qenë i arrestuar, ndërsa një vit më vonë është dërguar “për punë të rëndë” dy vjetore në burgun e Goli otokut në Kroaci, ku pas disa ditëve të kaluara në kushte mizore, sëmuret dhe vdes më 13 korrik të vitit 1951. Në Veles në vitin 2004 për nder të tij është ngritur për-mendore. Përmendorja gjendet në pjesën e re të qytetit, në afërsi të garnizonit të ARM-së “Alekso Dem-nievski – Bauman” dhe është vepër e skulptorit akademik, Petar Haxhi Boshkov.Edhe ky 13 korrik i vitit 2014, në ditën e vdekjes së Panko Brashnaro-vit më 13 korrik të vitit 1951 në Goli otok, pranë përmendores së tij, u përulën delegacione të luftëtarëve, përfaqësues të KDo-së së ARM-së, delegacion nga komuna e Velesit, delegacione nga institucionet pub-like dhe partive politike. Me vend-sojen e buqetave me lule dhe me

inistri i Mbrojtjes së Repub-likës së Maqedonisë, Zoran Jolevski dhe shefi i zyrës ndër-

lidhëse të NATO-s në vendin tonë, kapetani i marinës Rumen Radev, zhvilluan takim zyrtar në hapësirat e MM-së, ku ministri Jolevski thek-soi se R. e Maqedonisë vlerëson lartë mbështetjen dhe këshillat nga ana e zyrës ndërlidhëse, duke pasur parasysh se vendi ynë punon dhe pretendon të zhvillohet edhe në të ardhmen në përputhje me stan-dardet e Aleancës. Në kontekst të kontributit të vendit tonë drejt qël-limeve dhe misioneve të Aleancës, shefi i zyrës ndërlidhëse theksoi se

vlerëson lartë punën e Qendrës Ra-joale për Marrëdhënie me Publikun, përderisa njëkohësisht vlerësohet jashtëzakonisht edhe pjesëmarrja e pjesëtarrëve të Armatës së Re-publikës së Maqedonisë në kuadër të ISAF forcave si dhe përpjekja për pjesëmarrjen në misioin e rrad-hës së Aleancës në Afganistan “Përkrahja e vendosur”

VLERËSOJMË LARTË KONTRIBUTIN E RM-SË NË MISIONET NDËRKOMBËTARE

14

„Mburroja” ju paraqetANIJA DESANTE „USS SAN ANTONIO“ ËSHTË E PARAPARË PËR MBËSHTETJE, TRANSPORT DHE DESANTIM TË MARINËVE ME PAISJEN DHE ARMATIMIN E TYRE, ME ANË TË fLUTURAKEVE DHE LUNDRUESEVE DETSANTE “HOVERKRAVTE”, MJETET AMfIBE APO PËRMES NJË KOMBINIMI TË TYRE ME QËLLIM TË REALZIMIT TË MISIONEVE LUfTARAKE AMfIBE, POR NGA ANA TJETËR ANIJA MUND TË PËRDORET EDHE PËR MISIONE PAQËSORE DHE HUMANITARE.

PROGRAMI PËR ZHVILLIMIN E ANIJES DESANTE NGA KLASA „USS SAN ANTONIO“ fILLOI MË 17.12.1996 ME NËNSHKRIMIN E MARRËVESHJES ME KOMPANINË „NORTHROP GRUMMAN SHIP SYSTEMS“. PJESA KRYESORE E ANIJES ËSHTË VENDOSUR APO KONSTRUKTUAR MË 9.12.2000. PARIMISHT KA QENË E PARAPARË DHE E PLANIfIKUAR QË ANIJA T’I DORËZOHET MARINËS AMERIKANE MË 17.7.2002 POR PËR SHKAK TË DISA ARSYEVE SUBJEKTIVE KY PLAN NGEL I PAREALIZUAR PËR DISA VITE. MË 14.1.2006 ANIJA E PARË E LLOJIT „USS SAN ANTONIO“ ËSHTË LËSHUAR NË PËRDORIM DHE E NJEJTA I ËSHTË DORËZUAR MARINËS AMERIKANE. PËR NEVOJAT E MARINËS AMERIKANE JANË POROSITUR 12 LLOJE TË ANIJES „USS SAN ANTONIO“, TË cILAT PËR SHKAK KARAKTERISTIKAVE BASHKËKOHORE TEKNOLOGJIKE DHE TAKTIKO-TEKNIKE DO TË ZËVENDËSOJNË 41 ANIJE TË VJETRA DESANTE SI QË JANË: LPD 4, LSD36, LST 1179 DHE LKA 113.ME QËLLIM TË REDUKTIMIT TË NDIKIMIT TË RADARIT TË ANIJES, NË VEND TË SHTYLLAVE KLASIKE, JANË TË VENDOSURA 2 KUPOLA TETËKËNDËSHE TË PËRBËRA DHE TË KONSTRUKTUARA NGA MATERIAL KOMPOZITE, TË LYERA ME NGJYRË QË JU REZISTOJNË RREZEVE TË RADARIT. KUPOLAT JANË TË SHËNUARA ME SHENJA TË VEÇANTA AEM/S (ADVANcED ENcLOSED MAST/ SENSOR SYSTEM – SHTYLLA E AVANcUAR E MBYLLUR ME SISTEM SENZORËSH), NDËRSA NË BRENDINË E TYRE JANË TË VENDOSUR EDHE SHUMË SENZORË TJERË ELEKTRONIK. ANIJA ËSHTË E PAJISUR ME RADAR HULUMTUES 3D, AN/SPS-48E, ME DOPPLER-RADARIN AN/SPQ-9E DHE ME 2D-RADARIN AN/SPS-73. SA I PËRKET KOMANDIMIT DHE KONTROLLIT ANIJA ËSHTË E PAJISUR ME SISTEMET ELEKTRONIME VIJUESE: AN/SPQ-12(V), AN/KSQ-1, AN/USG-2 cEc, AN/USQ-119c(V)27 JMcIS ETJ. NË PJESËN E SIPËRME TË PJESËS SË PASME TË ANIJES ËSHTË E VENDOSUR KUVERTË fLUTURUESE NË TË cILËN NJËKOHËSISHT MUND TË fLUTUROJNË DHE ATEROJNË DY HELIKOPTERË „cH-53E“, NJË AVION LUfTARAK „AV-8B“ DY KONVERTIMAL „MV-22“ APO KATËR

„UH-1“ dHe „AH-1“. Në HANgAriN e flUtUrAkeve, për sHkAk të HApësirës së kUfizUAr mUNd të veNdoset vetëm Një Helikopter i rëNdë „CH-53e“ ose vetëm Një kovertiplAN „mv-22“ së bAsHkU me AvioNiN lUftArAk „Av-8b“ dHe Helikopterët e mesëm „CH-46“ dUke i bAsHkANgjitUr edHe „UH-1“ së bAsHkU me lUftArAkët e llojit „AH-1“. Në pjesëN e pAsme të ANijes gjeNdet edHe pjesA e gypit NeUtrAlizUes e CilA ësHtë e lidHUr dHe sHtrëNgoHet Nëpërmjet HANgArëve të mjetit lUNdUres ( të NdArA Në tre Nivele), HApësirA e të Cilit kApë Një sipërfAqe prej 2.323 m². Në pjesëN e gypit NeUtrAlizUes jANë të veNdosUrA dy “HoverskrAvAtA desANte lCAC” ose Një lUNdrUese desANte “lCU”. por sipAs Nevojës, Në veNd të lUNdrUeseve të voglA mUNd të veNdoseN edHe 14 mjete bliNdUese Amfibe “AAv7”. për reAlizimiN e operACioNeve desANte lUftArAke, Në ANije mUNd të veNdoseN 699 persoNA (66 ofiCerë dHe 633 mAriNArë) me pAjisjeN e tyre stANdArd, NdërsA për destiNACioNe më të sHkUrtërA të ANijes, mUNd të veNdoseN më së sHUmti 800 persoNA. përveç kApACiteteve të veNdosjes së persoNelit (UsHtArëve), ANije posedoN edHe spitAliN e vet me 2 sAllA operACioNi, repArt për Akomodim kliNik të 24 pACieNtëve, si dHe mUNdësiNë për përkUjdesjeN NdAj 100 persoNAve të plAgosUr.për mbrojtje NgA flUtUrAke dHe rAketA ANijA ësHtë e pAjisUr me 2 lANsUes rAketAsH të tipit „mk31 mod0“, që sHërbejNë për lANsimiN e rAketAve kUNdërAjrore „rim 116“, të CilAt ArriNë distANCëN deri Në 8km. sA i përket mbrojtjes Në ANije jANë të iNstAlUArA edHe 2 topA stAbilizUes AUtomAtikë më kAlibër prej 30 mm, të Cilët ArrijNë sHepjtësiNë e gjUAjtjes NgA 250 grANAtA Në miNUtë dUke UA sHtUAr këtU edHe 2 mitrAlozët e rëNdë mk26 mod 17, me kAlibër prej 12,7 mm. me qëllim të mbrojtjes e ANijes NgA sUlmet, të iNstAlUArA jANë edHe sisteme për lUftim elektroNik si dHe sisteme të rrejsHme edHe Atë sistem për lUftim elektroNik AN/slq-32q(v)2, si dHe sistemi i rrejsHëm slq-25A NiXie dHe dy sistemet e rrejsHme për mbrojtje NgA rAketAt „mk36 sArboC“ dHe „mk53 / NUlkA“. sA i përket kArbUrANtit jANë të iNstAlUArA 4 tUrbo dizel motorë „Colt-pielstiCk 2.5 stC“, me fUqi prej 41.600 ks, NdërsA sA i përket fUrNizimit me eNergji elektrike jANë të iNstAlUArA 5 dizel gjeNerAtorë me NgA 2.500 kë.

Ivica Damevski

1. Platforma hidraulike (e pasme) 2. Platforma Helikopterike me dy 2 pozicione ateruese 3. Stacioni për kontrollin e fluturakeve4. Hangari për fluturaket 5. oxhak6. Lansuesi i raketave i llojit „Mk31 mod

0“, për raketat kundërajrore „RAM 116“7. Radar „AN/SPS-48E“8. Shtiza të mbyllura bashkëkohore të

pajisura me sisteme elektronike dhe me senzorë

9. Hapësira për vendosjen e ekuipazhit10. Hapësirë për vendosjen e dy barkave,

njëra 7 m dhe tjetra 11 m11. Hapësira për vendosjen e ekuipazhit12. Radar „AN/SPQ-9B“

Anija desante „USS San Antonio LPD-17“

1

23

15

Anija desante „USS San Antonio LPD-17“

13. Sistem për luftim elekronik „SLQ-32A“14. Magaza15. Hapësirë për vendosjen e një barke „RHIB“ si dhe shtizë për lëshim dhe ngritje të barkës nga uji16. Reparti mjekësor17. Tre nivele (hangarë) për vendosjen e mjeteve me sipërfaqe prej 2.323 m² 18. Kargo-hapësira19. Doku zhytës për vendosje të dy desanteve „Hovercraft LCAC“ apo lundrake desante „LCU“20. Rezervoar Balast21. Bosht i motorit 22. Propeler 23. Drejtuesi

KARAKTERISTIKAT TAKTIKO-TEKNIKE TË „USS SAN ANTONIO LPD-17“

EKUIPAZHI 363 (28 oficerë, 332 kapetanë dhe 3 marinarë)

GJATëSIA 208,5 m

GJATëSIA E LINJES UJoRE 201,4 m

GJERëSIA 31,9 m

GJERëSIA E LINJES UJoRE 29,5 m

GAZI (MAKSIMUM) 7 m

DEPLASMANI STANDARD 27.079 ton

DEPLASMANI MAKSIMAL GJATë oPERACIoNEVE AMfIBE 25.000 ton

SHPEJTëSIA 22 nyje

KARBURANTI 4 turbo-dizel motorë „Colt-Pielstick 2.5 STC“ me fuqi prej 41.600 ks

VENDE PëR ATERIM Në PLATfoRMë 2 pozita

2 3

45

6

7

8

9

10

11

8 12

13

1415

16

17

1819

202122

16

ë fillim të vitit 1967 kompania bri-taneze “Hoker Sidli” (Haëker Sid-deley) mori urdhërin për prodhimin serik të 61 monstër nga avioni luf-

tarak revolucionar me flurutrim dhe aterim të shkurtër vertical (V/STOL) ku Minis-tria e Mbrojtjes së Britanisë së Madhe e emëroi si “Herier GR.Mk 1” (Harrier GR.Mk 1). Çmimi i këtij avionic njëulës arriti shifrën e 850.000 paunteve britanike. Prodhimi i parë serik i “Herier” me targë të regjistrimit XV738, fluturimin e tij të parë e realizoi më 28 dhjetor të vitit 1967 edhe pse ishte shumë i ngjajshëm me paraardhësin e tij “Kestrel” po edhe me prototipin e parë të “P.1127”, në aspektin teknologjik kishte të bëjë me avion i cili në krahasim me “Kes-trel” ishte 93% i ridizajnuar. Avioni “Herier GR.Mk1” kishte një sistem më të avancuar të drejtimit ndaj lëshimit të shpërthimeve, hapëseve të ndryshuara për marrjen e ajrit dhe të motorit, ndërsa me ndryshimin e krahëve dhe me ndërrimin e vendit të qen-drës së gravitacionit nga ana e pasme në atë të përparme, u arrit edhe një stabilitet më i madh i avionit. Vështirësitë të cilat “P.1127” dhe “Kestrel” i patën gjatë aterimit në kushte jostabile atmosferike, u tejkalu-an me anë të ridizajnimit të tërësishëm të trapit të “Herierit”.Avioni “Herier” oficialisht (në letër) u ven-dos në përdorim dhe në shërbim të forcave ajrore mbretërore britanike më 1 prill të vitit 1969 edhe pse realisht “Harier GR.Mk1” ju ofrua forcave ajrore më 18 prill të 1969, ku ky avion u bë avioni i parë luftarak op-erativ V/STOL në historinë e aviacionit. Në ndërkohë në vitin 1968 ”Rolls-Royce Limit-ed” për 63,6 milion paund bleu prodhuesin e motorëve “Bristol Siddeley Engines”, ku motori revolucionar i Herierit” mori përfun-dimisht emrin e ri “Rolls-Royce Pegasus”,

trajnim të “Herier” (Harrier Conversion Unit, HCU), e cila menjëherë ishte e vënë para ballafaqimit me sfidën për të mbështetur planin ambicioz qeveritar i cili parashihte që në një afat të shkurtër kohor në territo-rin e Republikës Federale të Gjermanisë të ndërtohet forcë ajrore e përbërë nga tre V/STOL skuadronë. Ky plan filloi të realizohet më 22 qershor të vitit 1970 kur në bazën ajrore britanike “Vildenrat” e stacionuar në terrotorin e RF të Gjermanisë më anë të “Herier GR Mk 1” u riarmatos skuadroni i 4. i forcave ajrore britanike. Katër muaj më vonë më 1 tetor të vitit 1970 e a.q njësi për trajnimin e “Herier” u riemërua në njësinë e 233 të trajnimit operativ (No. 233 Opera-tional Conversion Unit, 233 OCU), ndërsa

Gjenerata e parë e avionëve luftarak britanik V-STOL “Herier” (2)

NGA P.1127 DERI TE „KESTRELL” DHE „HERIER”

emër me të cilin u prodhua deri në vitin 2005. formacioni i parë britanik “Harier” ishte i a.q skuadër për trajnim të “Harrier Conversion Team” HCT, me seli në bazën ajrore Vitering. Kjo njësi u formua në 1 janar të vitit 1969 para se “Herier” të vendoset në shërbim të forcave ajrore britanike dhe e njejta në prill të vitit 1969 filloi të nxjerë instruktorë dhe pilotë për avionin e ri. Me pilotët e parë të kualifikuar dhe me njëulë-set e reja “Herier GR Mk 1” më 1 tetor të vitit 1969 në Vitering filloi me riarmatimin e skuadronit të parë (No.1 Squadron) të for-cave ajrore britanike dhe në këtë mënyrë u bë V/SToL skuadroni i parë në botë.Më 1 prill të vitit 1970 e a.q skuadër për tra-jnim të “Herier” u riemërua në Njësinë për

FotograFia kryesore: “Herier gr. Mk1” prodHiMi i katërt Me rradHë, i vërejtur në prill të vitit 1969, Me pajisje për MbusHjen e karburantit në ajër (foto: koleksioni bellç)

1. trio “Herier gr. Mk 3” nga përbërja e skadronit të 4. të raF, gjatë FluturiMit Mbi rF të gjerManisë në vitet e sHtatëdHjeta të sHekullit të kaluar

2. sHeMbull Muzeal i “Herier gr.Mk 3” ku sHiHet qartë pozita e trapit vendosës, Freni i MadH ajror si dHe vendosja e pajisjeve të topit “aden Mk 4”

3.„Herier t.Mk 2a” i pajisur Me stabilizator të lartë vertical (foto: koleksioni “stolze”)

4. në këtë FotograFi të “Herier t.Mk 4”, sHiHet qartë vendosja Më e lartë e kokpitit të dytë si dHe bisHti i vazHduar i Fluturakes. avioni ësHtë i pajisur Me stabilizator të ulët vertical (foto: dejvid illot)

17

gjithashtu gjatë këtij viti më 1 dh-jetor në “Vildenrat” u riaktivizua skuadroni i 20. i forcave ajrore. Vetëm 13 muaj më vonë më 1 janar të vitit 1972 me avionët “Herier GR.Mk1A” u riaktivizua skuadroni i 3. i RfA ku me sukses përfundoi ndërtimi i “Harriеr Wing” në ter-rotiroin e Rf të Gjermanisë.

NJËULËSET E RAfPasi u bë pjesë e RAf, avioni su-personic “Herier” befasoi me disa arritje dhe rekorede të shkëlqye-shme. I drejtuar nga majori Tom Leki Tomson, “Herier” doli fitues në garën ditore transatlantike e cila u mbajt më 4 maj të vitit 1969, në të cilën në konkurencë prej 390 garues civil dhe ushtarak (mes tyre edhe pjesëmarrës me avionë su-personik luftarak), “Herier” arriti që me katër hedhje mbushje të kar-burantit në ajër për vetëm 6 orë dhe 11 minuta të tejkalon distancën Londër – Nju Jork. Dy vite më vonë, më 5 janar 1971, majori Leki Tomson dy herë me rradhë arriti të fluturojë në mënyrë vertikale dhe njëkohësisht të ngrejë “Herierin” e tij në 9.000 metra për 1 min. e 44 sekonda, e më pas edhe në 12.000 metra për 2 min. e 22.7 sekonda. Për nevojat e RAf në mënyrë serike u prodhuan 62 njëulëse “Herier GR. Mk 1” me shtesë lëvizëse të moto-rit “Pegasus 6 Mk.101” me shtypje nga 84,43 kN. Për realizimin e qël-limit të fluturimit ky avion në katër stacione nënkrahë dhe një stacion tjetër qëndror ku ka mundur të bartë pesha të ndryshme deri në 2.268 kg (e kemi të njohur faktin se ky avion ka bartur peshë edhe prej 3.630). Në peshën maklsimale janë përllogaritur edhe dy pajisje gypo-re të topit “Aden Mk.4) secila pjesë me komplet luftarak me nga 130 granata të kalibrit 30 mm. Këto pajsje gypore vendosen në majtas dhe djathtas nga stacioni qëndror dhe mes tjerash shërbejnë edhe si stabilizatorë të cilët ndikojnë në formimin e një “jastëku” aerodin-amik gjatë fluturimit dhe aterimit të avionit. Për arritjen e qëllimit në peshën e “Herier GR Mk1” u insta-lua kamerë 70 milimetërshe për inxhizim të pjerrët të llojit “f.95 Mk 7”. Mundësitë e fluturimit të “Her-ier” në lartësi të vogla gjatë ditës u shfaqën në mënyrë shtesë me anë të pajisjeve “Vinten” të cilat përbëheshin nga masa 186 kg dhe kishte të bëjë një sistem kompleks me katër kamera me nga 70 mm për inxhizim të pjerrët “f.95 Mk 7” dhe një kamerë vertikale 127 mm “f.135”.Me paraqitjen e motorit “Pegasus 10 Mk.102” me shtypje prej 91, 2 kN i cili rezultoi me prodhim serik të 17 avionëve shtesë, me mjete lëvizëse nga i njejti motor dhe të shënjuar si “Herier GR. 1A”. Këto fluturake iu dhanë RAf mes qer-shorit të vitit 1971 dhe janarit të vitit 1972. Në mënyrë plotësuese deri te standardet “GR. Mk1A”

ishte i pajisur edhe me sistem për navigacion taktiko-ajror, si dhe me sistem identifikimi të kundërshtarit dhe të aleatëve.Si përfitim nga motori më i fuq-ishëm i “Herier GR. Mk 3” në se-cilin stacion të brendshëm përveç rezervarit të brendshëm përçues 455 litërsh, shtesë të ketë edhe një rezervar tjetër fiks për fluturime më të gjata me kapacitet prej 1.500 litra. Gjatë periudhës së viteve 1976-1986 u prodhuan 40 avionë serik “Herier GR. Mk 3” ndërsa këtij standari iu përmbanë edhe 61 monstër të “GR.Mk 1/1A”. Numri i përgjithshëm i avionëve që ishin në shërbim të RAf tejkalonte shifrën e 101 avionëve luftarak “Herier GR. Mk 3” ndërsa për nevojat e for-cave ajrore britanike në Kingstonë të Temzës gjithsej në tre lloje u prodhuan 118 avionë, njëulese të tipit “Herier” të cilët u porositën dhe u dërguan në pako me pajisje montuese fikse për shtimin dhe plotësimin me karburant në ajër.

DYULËSET BRITANIKE „HERIER“, ENIGMË E SHENJAVEMenjëherë pas vënies në përdorim të “Herier GR. Mk 1” RAf u paraq-itën edhe problemet e para në pro-cesin e trajnimit të pilotëve të rinj, si dhe në procesin e eksplatimit momental të fluturakes. Në fakt, karakteristikat e pa zakonta të flururakes si dhe trajnimi i papër-shtatshëm sollën deri te dëmtimi dhe deri te humbja e avionëve. Shkaku u vetëm sa i përket tren-dit negativ ishte mungesa e tra-jnuesve të dyulëseve, gjë që do të rriste cilësinë dhe sigurinë gjatë trajnimit si dhe do të kontribonte

erdhi përmes procesit të ndër-rimit të motorëve ku në ndërkohë ishin vënë në funksion edhe 41 avion “Herier GR. Mk1”, ku numri i përgjithshëm i “Herier GR. Mk 1A” të cilat ishin në shërbim të RAf u rrit në 58.Verzioni i fundit dhe njëherit më modern i njëulësit “Herier” për RAf mbante shenjën “GR.Mk 3” dhe i njejti lëvizte me ndihmën e motorit “Pegasus 11 Mk 103” me shtytje nga 95,64 kN si dhe me një kohëzgjatje shtesë prej 600 orëve (në krahasim me 200 orët e para-ardhësve tjerë të motorëve “Pega-sus”). Në mënyrë iniciale “Herier GR Mk.3” për nga pamja vizuele nuk dallonte shumë nga paraardhësit e tij, por kjo ndryshoi kah fundi i shekullit të kaluarkur RAf filloj në mënyrë massive të pajisë këtë avi-on me të a.q “Snupi”. Snupi është film vizatimor i njohur amerikan ku qeni që mban këtë emër paraqitet me hundë në formë tejet cilindrike, njëlloj si pjesa e përparme e këtij avioni në të cilën u vendos dhe u instalua matës lazerik si dhe hu-lumtues i distancave të caktuara dhe të shënjuara “ferranty Type 106”, si dhe kamerë 70 mm “f.95 Mk 7”. Sa i përket pajisjes “Herier GR Mk. 3” përbëhej prej sistemit të ri sulmues integrativ dhe sistem të navigacionit (ferranty fE 541), i cili ishte i pajisur me displej për prezantimin e hartës lëvizëse si dhe me sistem pasiv për regjistrim dhe paralajmërim të rrezikut nga rrezatimi i radarëve të llojit (Mar-coni ARI.18223), sistem i ndishëm nga emiterë të cilët punojnë në distancë frekuente nga 2-20 GHz. Avioni u në