-
Hakkat Kitbevi Yaynlar
MEKTBTTERCEMES
NC BASKI
Y A Z A N
riflerin fl, Vellerin nderi, slmn bekisive Mslimnlarn Bafltc
MM-I RABBNAHMED- FRK SERHEND
Terceme eden
HSEYN HLM IfiIKRahmetullahi aleyh
[1911-2001 Eyyb-stanbul]
BRNC CLD
Hakkat KitbeviDarflflefeka Cad. 53 P.K.: 35 34083
Tel: 0212 523 45 56-532 58 43 Fax: 0212 523 36
93http://www.hakikatkitabevi.com.tr
e-mail: [email protected]
fiUBAT-2007
-
Hilmi! Mektbunuza mteflekkir oldum. Shhatinizeflkr etdim. Din ve
dnynza en ziyde yaryan ve dn-iislmda misli telf olmyan (Mektbt)
kitbnokuyup, bazsn anlamak, ok ziyde bir fadl veihsndr. Bu ihsna
kavuflduunu anlaynca, Rabbimeok flkr eyledim.
Abdlhakm-i Arvs_________________
TENBH: Bir ocuk ve bir hayvan yavrusu dnyyagelir gelmez, btn
azlar ve his organlar alflmaabafllyor. Bunlarn henkli, muntazam
alflmalarylayaflamaa devm ediyor. Bu hl, btn akl shiblerini,btn ilm
adamlarn hayretde brakyor. Bu organlarvar eden ve byle alfldran
sonsuz kuvvet shibininismi (Allah)dr. Allahn var olduunu anlamayan
kimseyokdur. nsanlarn gznde kuvvet olsayd, kendisinigrrlerdi. Her
insana, her iyilii, her rhatl gnderenve her derdi, her sknty
gnderen Allahdr. Nimetgelince flkr, derd gelince, istigfr ve sabr
etmelidir.Derdler, nimetin kymetinin anlafllmasna sebebolmakdadr.
stigfrn ve sabrn sevb pek okdur.Dnydaki derdler, hretde ok sevb
verilmesinesebeb olmakdadr.
Her gn (Estagfirullah min klli m kerihallah) okokumaldr. Bunun
mans, (Y Rabb, rz olmadn,beenmediin fleylerden, yapdklarmz afv
et!Yapmadklarm yapmakdan koru!)dr.
_________________
KELME- TENZH
(Sbhnallahi ve bi-hamdihi sbhnallahil-azm). Bukelime-i tenzh, bu
kitbn 307 ve 308.ci mektblarndayazldr. Bunu, sabh ve akflam yz
kerre okuyanngnhlar afv olur. Derdlerden kurtulur. Bir dah
gnhifllemekden muhfaza olunur.
Bask: hls Gazetecilik A.fi.29 Ekim Cad. No: 23
Yenibosna-STANBULTel: 0.212.454 30 00
2
-
MEKTBT TERCEMES
NSZ
flte budur, mifth- genc-i kadm:Bismillhirrahmnirrahm.
Allah tel, dnyda btn insanlara acyor. Fideli fleyleri yaratp,
dos-tu ve dflman ayrmadan, herkese gnderiyor. hretde, Cehenneme
git-mesi gereken mminlerden tevbe etmiyenlere ihsn ederek, onlar
afv ede-cek, Cennete kavuflduracakdr. Her canly yaratan, her vr,
her n varlk-da durduran, hepsini korku ve dehfletden koruyan yalnz
Odur. Byle y-ce bir Allahn flerefli ismine snarak, bu kitb yazmaa
bafllyorum.
Allah telya hamd olsun! Peygamberlerin en stnne ve Onun te-miz
line ve Ona Eshb olmakla flereflenmifllerin hepsine selmlar vehayrl
dlar olsun!
Trh boyunca, mnllar ile mnszlar arpflmakda, kuvvetli, alfl-kan
olan, glib ve hkim olmakda, inanlarn, dflncelerini yaymakdadr.Bu
arpflma, harb vstalar ile, dflerek olduu gibi, propaganda ile,
neflryolu ile de yaplmakdadr. fiimdi, ikinci savafl btn hz ve
kuvveti ilehergn devm etmekdedir. mnszlar, alaka ve aka iftir
etdikleri gi-bi, mslimn flekline girerek, din adam grnerek,
islmiyyeti ierden yk-maa da alflyorlar. Kitbl ve kitbsz bu
kfirlerin, plnl olarak hzr-ladklar uydurma kitblar, radyo,
televizyon neflriyyt ve sinema filmle-ri bir yandan, chil ve mnfk
kimselerin, dnylk ele geirmek iin, or-taya kardklar yanlfl, bozuk
din kitblar ve szleri de bir yandan, dni,mn yok etmekdedir. Bu
manev yknty durdurabilmek iin, Ehl-i sn-net limlerinin doru
bilgilerini yaymakdan baflka kurtulufl yolu yokdur. Bu-nun iin,
yllarca alflarak, o byk limlerin kitblarn inceledim. Sonsuzlme
srkleyen kalb hastalklarnn ilc olan kymetli yazlar toplama-a ve
terceme etmee urafldm. Cenb- Hakkn yardm ve ihsn ile, bir-ka kitb
hsl oldu ve basld.
Reslullahn veftndan sonra da, islm dflmanlar dne, mna insafsz-ca
saldrmfllard. Allah tel, Hindistnda, imm- Rabbn Ahmed-i F-rk
Serhendyi kuddise sirruh yaratarak, o korkun aknty, bunun
a-lflmalar ile durdurmufldu. Bu yce immn mektblar, kitblar,
insanla-r gafletden uyandrd. Dnyya flk sald. Kendisi 1034 [m. 1624]
senesin-de Hindistnda veft etdi. eflidli memleketlere gndermifl
olduu mek-tblardan beflyzotuzalt mektbu, cild hlinde toplanarak
(MEKT-BT) kitb meydna gelmifldir. Byk lim, seyyid (Abdlhakm
Efen-di), (Allahn kitbndan ve Reslullahn hadslerinden sonra, islm
ki-tblarnn en stn, en fidelisi, mm- Rabbnnin Mektbt kitbdr.
3
-
Mektbtda bildirilen tesavvufdan, tarkatden ve hakk
mrflidlerdenflimdi hi kalmad. Bizler, Mektbtdaki ince bilgileri,
marifetleri anlya-mayz) buyurdu. [Abdlhakm efendinin hl tercemesi
(Eshb- Kirm) ki-tbmzda yazldr.] Bu kitbdaki mektblarn birka arab,
geri kalanla-rn hepsi frisdir. 1392 [m. 1972] senesinde, Pkistnda,
Karaflide (EdebMenzil Sad Kompani) de gulm Mustaf hn tarafndan,
cildi iki kitbhlinde ve hfliyesinde aklamalar olarak, gyet okunakl
ve nefs baslmfl-dr. Bu fris basknn, 1397 [m. 1977] senesinde,
stanbulda, foto-kopisi bas-drlmfldr. Muhammed Murd-i Kazn Mekk
tarafndan binyziki1302 [m. 1884] senesinde arabye terceme edilerek
(Drer-l-meknnt)ad verilmifl, 1316 [m. 1898] da, Mekke-i mkerremede
Mriyye matbaa-snda baslmfldr. 1382 [m. 1963] de, stanbulda da
baslmfldr. Muhammedbin Abdllah Kazn 1352 [m. 1933] de Mekkede veft
etmifldir. mm-Rabbnnin ve olu Muhammed Masmun (Mektbt) kitblar
Mste-kmzde Sleymn efendi tarafndan farscadan trkeye terceme
edilip,[1277] hicr senesinde stanbulda taflbasmas yaplmfldr.
Trh incelenirse, kitbl ve kitbsz btn islm dflmanlarnn ve ms-limn
ismini taflyan chil ve sapklarn (Ehl-i snnet) limlerinin kitbla-rna
amur atmaa, bu doru yolun bilgilerini rtmee, yok etmee sal-drdklar
hemen grlr. Bir tarafdan da, din chili mnfklarn, dnykarlar iin,
tarkatclk yapdklar grlyor. Temiz genleri, flehd evld-larn bu alaka
saldrlardan korumak, onlara sedet ve kurtulufl yolu-nu gstermek ve
tarkatclarn tuzaklarna dflmemeleri iin, (Mektbt)kitbnn hepsini,
frisden trkeye terceme edip, basdrarak, kymetli oku-yucularmza
sunma lzmlu grdm. Ehl-i snnet bilgilerini ve ok in-ce ve derin
yazlmfl olan tesavvuf marifetlerini kolay anlafllacak akkelimelerle
yazdm.[1] Baz yerleri iyi aklyabilmek iin, baflka kaynaklar-dan
eklemeler yapdm. Bu eklemeleri ve tevlleri bir kfleli parantez [ ]
ii-ne yazarak, (Mektbt)dan ayr olduklarn belli etdim. Aylarca
geceligndzl alflarak, birinci cilddeki yzon mektbun tercemesi, 1
Zil-hicce 1387 ve 1 Mart 1968 Cuma gn temm oldu. Birinci basks 1968
se-nesinde yaplarak, kymetli genlerin istifdelerine sunuldu. kinci
cilddebulunan doksandokuz mektbdan krksekiz adedi ve nc cildde
bulu-nan yzyirmidrt mektbdan, otuzsekiz adedi, (Sedet-i Ebediyye)
kit-bmda okuyabilirsiniz.
flbu (Mektbt Tercemesi) kitbnda, mn ve tesavvuf bilgilerinearlk
verilmifldir. Bu kitb dikkat ile okuyan tlili bir kimse, kmil birmn
ve gzel ahlk shibi olur. Tesavvufu, hakk tarkati anlyarak, sah-te
tarkatclara aldanmaz. Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sel-lem,
(Kmil mmin, eli ile, dili ile, mahlklara zarar dokunmyan kim-sedir)
buyurdu. Derin lim seyyid Abdlhakm efendi rahmetullahialeyh de,
(Er-Riydut-tesavvufiyye) kitbnda, (Tesavvuf, tarkat, kthuylarn
hepsinden kurtulmak, iyi huylarn hepsine kavuflmakdr) demek-
4
[1] Evliynn baz kelimeleri tevle muhtacdr. Tevl vey melen
bildirmek,muhtelif manlar iinden dne uygun olan semekdir. Bunu
herkes yapamaz.[46.c ve sonraki mektblar okuyunuz!]
-
dedir. Grlyor ki, bu kitbmz, insanlar zararsz ve iyi huylu
yapmakiin yazlmfldr. Bu kitb anlyan ve uyan insan, Allah telnn
emrleri-ne ve devletin kannlarna itat eder. slm dni, hkmete isyn
etmei,kannlara karfl gelmei, fitne karma fliddetle yasak etmifl, bu
konudahibir zr kabl etmemifldir. Seyyid Kutbun ve Mevddnin
ihtillci, bl-c kitblarna ve bofl kafalarndan yazdklar uydurma
fetvlarna aldan-mamal, fitne karmamaldr. Mslimn, vatanna, milletine
fideli olur. Va-tandafllarn ayn hak ve hrriyyetlere mlik olduklarn
bilir. Kendini kim-seden stn grmez. Rhat ve huzr iinde yaflad azz
vatann, milleti-ni ve bayran ok sever. Herkese iyilik eder. Blclk
yapmaz. Gayrmslimlere, baflka dinden, baflka mezhebden olanlara,
turistlere, yabanctccrlara, msfirlere de hi ktlk yapmaz. Mslimnlarn
gzel huy-lu, iyi insanlar olduklarn, gler yz ile, tatl szleri ile
ve iyi hareketle-ri ile, btn dnyya tantr. Herkesin seve seve mslimn
olmalarna se-beb olur. Ktlk yapanlara nashat verir. Kimseye hle,
hynet yapmaz.Devml alflr. Hall kazanr. Kimsenin hakkna dokunmaz.
Vergilerini,borlarn vaktinde der. Bunu, Allah da sever, kullar da
sever. alflarakhall para kazanmann lzm ve ok sevb olduu (Mektb-i
flerfe)nin sek-sensekizinci mektbu sonunda uzun yazldr. Bu mektb,
(Sedet-i Ebe-diyye) ikinci ksm sonundadr.
Allah tel, btn insanlar, imm- Rabbn hazretlerinin yazlarn-dan ve
rhniyyetinden feyz alarak, kfrden ve sapk inanfllardan korusun!
(Ehl-i snnet) limlerinin, Reslullahdan alarak bizlere
ulafldrdklar,biricik kurtulufl yoluna kavufldursun! mn.
Bugn, mslimnlar frkaya ayrlmfldr. Birincisi, Eshb- kirmn
yo-lunda olan hakk mslimnlardr. Bunlara (Ehl-i snnet) ve (Snn)
denir.kincisi (fi), nc frka (Vehhb)lerdir. Bu ikisine (Frka-i
melne) de-nir. nki bunlarn mslimnlara mflrik dedikleri (Kymet ve
hret) ki-tbmzda yazldr. Mslimnlar bu frkaya paralayan, yehdlerle
in-gilizlerdir. Hangi frkadan olursa olsun, nefsine uyan ve kalbi
bozuk olan,Cehenneme gidecekdir. Her mmin, nefsini tezkiye iin, yan
nefsin ya-ratlflnda mevcd olan kfr ve gnhlar temizlemek iin, her
zemn ok(L ilhe illallah) okumal ve nefsden ve fleytndan ve kt
arkadafllardanve zararl, bozuk kitblardan gelen kfr ve gnhlardan
kalbini tasfiye iin,kurtulmak iin (Estagfirullah) okumaldr.
slmiyyete uyann dlar mu-hakkak kabl olur. Nemz klmyann, ak kadnlara
bakann ve harm yi-yip ienin, islmiyyete uymad anlafllr. Bunun dlar
kabl olmaz.
Mld Hicr fiems Hicr Kamer2001 1380 1422
5
-
Aflkn banda aan gllere, blbl olan,slmn hasret ile bekledii
kahramn,Maflkunun aflkndan yanp yanp kl olan,Alasa yeri vardr, seni
grmiyen zemn!
lmle, irfanle, shib olan (Sl)ya,ki temel bilgiyi, vasl eden bir
araya,dalp usuz bucaksz, o muazzam deryya,Ve bu zikr derysndan en
byk pay alan!
Kimi shile gider ve bu bana yeter der;kimi uzakdan grr, mest
olur, bafl dner,kimi yalnz seyr eder, kimi bir katra ier;bir
Sensin, bu derydan, iip iip de kanan!
Kurndan, hadslerden sonra, gelir eserin,rhlara flif olan, o
mubrek szlerin,bafl kumandansn sen vellerin, erlerin;ve (Mceddid-i
elf-i sn) adn alan!
Bize seni duyuran, ftraten dostun olan,ve cihnda bir tekdir,
senin izinde kalan.(Seyyid Abdlhakm) O, senin aflknla
yanan,hrmetine nasb et, bize flefatndan!
Eserinle cihn, yeniden tenvr eden,sihrli bir kuvvetle, bizi
kendine eken,ondrdnc yzyln, zulmetini gideren,(Arvs)n fldr, gerisi
hayl yalan!
Biz onun talebesi, o sizin tlibiniz,muhakkak aks yapar; o nrlu
kalbleriniz,belli, birbirinize, flksnz ikiniz,ve size flk olur
(Mektbt) anlyan!
6
-
MEKTBT-I MM-I RABBN
BRNC CLDlemlerin rabbi olan Allah telya hamd olsun. Rabbimizin
sevecei
ve beenecei fleklde ve btn mahlklarn yapdklar hamd ve
flkrlerinkatlarndan dah ok hamd olsun. Onun lemlere rahmet olarak
gnder-dii en sevgili kulu Muhammed Mustafya salt ve selm olsun.
Onunmubrek ismini syliyenlerin her syleyiflinde ve gaflet uykusuna
dalarakismini sylemeyenlerin saysnca ve Ona lyk ve yakflk dlar ve
selm-lar olsun ve Onun gnhsz, her drl aybdan, kusrdan uzak line ve
Es-hbna da dlar ve selmlar olsun!
Bu kitb, hakk limlerin gavsi, riflerin kutbu, vilyet-i
Muhammediy-yenin burhn, yan senedi, flerat-i Mustafviyyenin
hucceti, yan senedi,fleyh-ul-islm, mslimnlarn byk limi ve Evliynn
nderi (mm-Rabbn mceddid-i elf-i sn AHMED- FRK Nakflibend)
selleme-hullah sbhneh ve ebkh hazretlerinin (MEKTBT) adndaki
kit-bnn birinci cildidir. Bu cildde yzon mektb vardr. Bu
mektblar,mm- Rabbn hazretlerinin hizmetinde ve sohbetinde bulunarak
ilm vemarifet shibi olan yr Muhammed-l Cedd-i Bedahfl Talkan
kuddisesirruh hazretleri toplamfldr. Hak telnn rzsna kavuflmak
isteyenlerefideli olmak iin bu kitb vcde getirmifldir. Allah teldan
ismet ve tev-fk dileriz, yan bizleri ayblardan, gnhlardan korumasn
ve ilerlememiz,ykselmemiz iin yardm etmesini dileriz.
1BRNC MEKTB
Bu mektb, kendi mrflidi, Evliynn by, kalb ilmlerinin mte-hasss
(Bk-billh) hazretlerine yazlmfldr. sm-i zhire bal olan hlle-ri ve
Arfln stndeki makmlara ykselmeyi ve Cennetin derecelerini vebaz
Evliynn mertebelerini bildirmekdedir:
Kmil ve herkesi kemle kavuflduran, vilyet derecelerine ulaflmfl,
ni-hyeti bafllangca yerlefldirilmifl olan yolda gidenlerin nderi,
Allah tel-nn beendii dnin kuvvetlendiricisi, fleyhimiz ve immmz
fleyh Muham-med Bk Nakflibend ve Ahrr kaddesallah tel sirrehl akdes
vebellegahllah sbhneh il aks m yetemennh hazretlerine, kle-lerinin
en aflas olan Ahmedden en yksek makma dilekcedir. Kymet-li
emrlerinize uyarak bu mektbu yzmn karas ile yazyorum. Dank,
7
-
bozuk olan hllerimi titriyerek arz ediyorum. Bu yolda
ilerlerken, Allahtelnn zhir ismi o kadar ok tecell etdi ki, her
fleyde ayr ayr grnd.Bu tifeye o kadar balandm ki, nasl bildireyim,
kendimi tutamyordum.Onlarn fleklindeki zuhr baflka hibir fleyde
yokdu. lem-i emrdeki la-tfelerin hlleri ve acib gzellikler bu
fleklde grld kadar baflka hi-bir fleyde grlmyordu. Onlarn yannda
eriyordum. Yanp kl oluyor-dum. Bunun gibi her yiyecekde, her
iecekde ve her cismde ayr ayr te-celller oldu. Lezzetli yemeklerde
olan letfet ve gzellik baflka fleyler-de yokdu. Tatl flerbetler de,
tatl olmayanlardan byle baflka idi. Ksa-ca her tatl fleyde baflka
baflka keml vard. Bu tecellnin incelikleri, yaz-makla bildirilemez.
Yksek hizmetinizde bulunmakla flereflenmifl ol-saydm, belki
bildirmek nasb olurdu. Bu tecelllerin hepsi karflsnda, yal-nz
(Refk- al)y istiyordum. Bu tecelllere bakmamaa alflyordum,fekat
kendimi tutamyordum. Birdenbire, bu tecelllerin, o zemnsz,meknsz,
hibirfleye benzemeyen varla ball deifldirmediini an-ladm. Btn, yan
kalb ve rh, hep ona bal idi. Zhire hi bakmyor-du. Zhirde bu ballk
yokdu. Zhir, bu tecelllerle flereflenmifldi. Bt-nn gz bu tecelllere
hi kaymyordu. Bunlar bilmekden, grmekdenyz evirmifldi. Zhir, oklua
ve iki varla bal olduundan, bu tecel-llere uygun idi.
Bir zemn sonra, bu tecelller grnmez oldu. Btnn flaflknl ve
bil-gisizlii yine vard. Tecelller yok oldu. Bundan sonra, (FEN) hsl
oldu.Teayyn geri geldikden sonra hsl olan Teayyn-i ilm, bu fenda
yok ol-du, bundan hibir fley kalmad. Bu zemn islm-i hakk bafllamaa
veflirk-i hafnin almetleri yok olmaa bafllad. bdetleri kusrlu ve
niyyet-leri bozuk grmek ve kulluk ve yokluk almetleri grnmee
bafllad. Al-lah tel, yksek tevecchlerinizin ve merhametinizin
bereketi ile kullukne demek olduunu bildiriyor. Arfln stne ykselmek
ok oluyor. Bunlar-dan birinci kflda, uzun yolculukdan sonra, Arfln
stne ykselince, Cen-net yukardan kufl bakfl grnd. Bildiklerimden
birkann Cennetdeki ma-kmlarn grmek istedim. Dikkat etdim. Grndler;
makmlarn shib-lerini de o makmlarda grdm. Dereceleri, yerleri,
flevkleri ve zevkleri bafl-ka baflka idi. Baflka bir ykseliflde
byklerimizin ve Ehl-i beyt immlar-nn ve Hulef-i Rflidnin ve
Reslullah sallallah aleyhi ve sellem haz-retlerinin ve baflka
peygamberlerin makmlar ayr ayr grnd. Melekle-rin ykseklerinin
makmlar. Arfln stnde grnd. Arfln stnde o ka-dar ykseltdiler ki,
yeryznden Arfla kadar vey bundan biraz dah az, yanHce Nakflibend
kaddesallah tel sirrahl akdes hazretlerinin mak-mna olan uzaklk
kadar ilerletdiler. Nakflibend hazretlerinin makmnn s-tnde,
byklerden birkann makm vard. Bu makmn az stndeMarf-i Kerh ve fieyh
Eb Sad-i Harrzn makm vard. Baflka byk-lerin makmlar, bu makmlardan
biraz aflada ve bir ou bu makmda idi-ler. fieyh Alddevle ve fieyh
Necmeddn-i Kbr aflada idi. Ehl-i beytimmlar bu makmn stnde idi.
Bunlarn stnde, drt halfenin rdv-nullahi tel aleyhim ecman makmlar
vard. Peygamberlerin al ne-biyyin ve aleyhimssalt vesselm makmlar,
o Serverin sallallah aley-hi ve sellem makmnn bir yannda idi.
Meleklerin byklerinin salev-
8
-
tullahi ve selmh al nebiyyin ve aleyhim ecman makmlar, bu ma-kmn
te yannda ve bu makmdan ayr idiler. O Serverin makm, btnmakmlarn
stnde, en baflda idi. Herfleyin dorusunu Allah tel bilir.
Allah telnn yardm ile, her istediim zemn ykseltiyorlar.
steme-den de ykseltdikleri oluyor. Her birinde baflka baflka
fleyler grlyor.Hepsinin eserleri belli oluyor. Bunlarn ou
unutuluyor. O hllerin birka-n yazmak istiyorum, fekat kalemi elime
alnca htrlyamyorum. n-ki, hibirine kymet vermiyorum. Hatt bu
hllerden tevbe ve istigfr ede-ceim geliyor. Onun iin yazmaa sra
gelmiyor. Bu bozuk yazlarm dol-dururken birka fley htrmda idi,
fekat hibirini yazmak nasb olmad. Say-gszlm uzatmyaym.
Molla Ksm Alnin hli ok iyidir. Kendini gayb etmifl, flrsuz,
bitkinbir hldedir. Cezbe makmlarnn hepsini afld. Kendi hllerinin,
sfatlar-nn asldan geldiini biliyordu. fiimdi, o sfatlar kendinden
uzak gryor.Kendini bombofl buluyor, hatt sfatlar durduran nru da
kendinden ay-rlmfl gryor. Kendini o nrun te tarafnda buluyor.
Sevdiklerimizin hep-sinin hlleri, her gn dah iyi olmakdadr. Bundan
sonraki mektbda in-flallah tel uzun uzun arz ederim, efendim.
2KNC MEKTB
Bu mektb, yine byk mrflidine yazlmfldr. Terakklerini ve
Allahtelnn ihsnlarn bildirmekdedir:
Klelerinizin en aflas olan Ahmedin yksek makma
dilekcesidir.stihre yapmamz emr buyuran mektbu, Ramezna yakn bir
zemndaMevln fih Muhammed getirdi. Ramezndan nce kapnzn efliini
p-mekle flereflenmek iin vakt bulamadm. Ramezndan sonra bu
flerefekavuflmay dflnerek seviniyorum. Yksek tevecchlerinizin
bereketiolarak, Allah teldan durmadan birbiri ard sra gelen
ihsnlarn hangibirini yazaym. Fris iki beyt tercemesi:
Ben o topram ki, ilk behr bulutu,Lutf eder, verir bereketli
yamuru.Vcdumun her kl dile gelse de,fikr edemem nimetlerinin
hibirine.
Byle hlleri bildirmek her ne kadar bir atlganlk ve saygszlk
sanlrsa danimetlerle sevinmeyi, vnmeyi de gstermekdedir. Fris beyt
tercemesi:
Beni toprakdan kaldran, sultn ise eer,Baflm gkden yukar olsa,
elbet deer.
Sahv ve Bekya kavuflmak, Rebul-hr aynn sonunda bafllad. Bug-ne
kadar her nda tam bir Bek ile flereflendiriyorlar. nce fieyh
Muhyid-dn-i Arab kuddise sirruh hazretlerinin Tecell-i zt dedii
hlden sah-ve yan uyanklk, flr hline getiriyorlar. Sonra sekr hline
gtryor-lar. nerken ve karken flafllacak bilgiler, duyulmamfl
marifetler veriyor-lar. Her mertebede, bu mertebenin beksna uygun
flhd ile ve ihsnlar-
9
-
la flereflendiriyorlar. Ramezn- mubrek aynn altnc gn bek ile
fle-reflendirdiler. yle bir ihsnda bulundular ki, nasl anlatacam
bilemiyo-rum. Gcmn oraya kadar olduunu anlyorum. Hlime uygun olan
ka-vuflmak burada nasb oldu. Cezbe taraf flimdi temm oldu. Cezbe
mak-mna uygun olan (Seyr-i fillah) bafllad. Fen makm ne kadar
temmolursa, hsl olan bek da o kadar yksek oluyor. Bek ne kadar
yksekolursa, sahv da o kadar ok oluyor. Sahv ne kadar ok olursa,
islmiyyeteuygun bilgiler o kadar ok geliyor. Sahvn temm, btn
peygamberleriindir aleyhimssalt vesselm. O byklerin bildirdikleri
marifetlerde, dinleridir. Allah telnn ztnda ve sfatlarnda
bildirdikleri mn bil-gileridir. Bu bilgilere uymayan marifetler
sekrden ileri gelmekdedir. fiim-di, bu fakrin zerine yaan
marifetlerin ou, islmiyyetin bildirdiimarifetlerin aklamasdr ve
onlar bildirmekdedir. Akl ile, dflnce ile an-lafllan bilgiler,
flimdi keflf yolu ile ve kendiliinden hsl olmakdadr ve top-luca
kazanlanlar, uzun ve ak olarak ele gemekdedir.
Fris beyt tercemesi:
Dah sylersem eer, ok uzun srer,Korkarm, utanmazla kadar
gider.
Fris msra tercemesi:
Kle, haddini bilmelidir!
3NC MEKTB
Bu mektb, yine byk mrflidine yazlmfldr. Sevdiklerinin belli bir
ma-kmda kaldklarn, birkann bu makm gediklerini ve tecell-i
ztmakmlarna kavuflduklarn bildirmekdedir:
Yksek makmnza sunulur ki, buradaki sevdiklerimiz ve oradaki
sev-diklerimizden her biri, bir makmda kalmfllardr. Onlar bu
makmlardankurtarp karmak g oluyor. O makmlara yakflan bir kuvveti
kendim-de bulamyorum. Yksek tevecchleriniz ve merhametleriniz ile
Hak te-l ilerletiyor. Bu alan yaknlarndan biri bu makmdan kurtulup
ge-di. Allah telnn ztnn tecellleri bafllad. ok gzel bir hldedir.
Aya-, bu afla klenizin aya zerindedir. Baflkalarnn da
ilerlemeleriniumuyorum. Oradaki sevdiklerimizden birkann yaradlfl
mukarreblereuygun deildir. Bunlarn hli, ebrrn yoluna uygundur.
Hlleri byle iken,elde etdikleri yakn de byk nimetdir. Bu yolda
olmalarna emr olunma-lar uygundur. Fris msra tercemesi:
Herkesi bir ifl iin yaratmfllardr.
Bunlarn ismlerini aklamyacam. nki, yksek varlnza gizli
de-ildirler. ok yazarak saygszlk etmekden ekiniyorum. Bu kd
doldur-duum gn, Mr Seyyid fih Hseyn, alflrken flyle grdn
syledi:(Byk bir kap nne gelmiflim. Bu kap, hayret, flaflknlk kapsdr
dedi-ler. eri bakdm, o yksek zt ve seni grdm. Ben de gireyim diye
ok u-rafldm ise de, ayaklarm kaldramadm.)
10
-
4DRDNC MEKTB
Bu mektb yine yksek mrflidine yazlmfldr. Kymeti ok byk
olanRamezn aynn stnlklerini ve (Hakkat-i Muhammediyye)yi
bildirmek-dedir:
Hizmetilerinizin en aflas olan Ahmed, yksek katnza sunar ki,
okzemndan beri yksek kapnzn hizmetilerinin hllerini bildiren
mub-rek mektbunuza kavuflmakla flereflenemedim; gzlerim yoldadr.
Mu-brek Ramezn aynn gelmesi hayrl olsun. Bu ayn Kurn- kerm ile
tamball vardr. Bu ballkdan dolay, Kurn- kerm bu ayda inmeyebafllad.
Bekara sresinin yzseksenbeflinci yetinde, (Kurn- kerm Ra-mezn aynda
indirildi) buyuruldu. Kurn- kerm, Allah telnn zt-nn ve flnlarnn btn
kemllerini kendinde toplamfldr, asl diresininiindedir. Ona hibir zl
yaklaflmamfldr. (Kbiliyyet-i l) onun zllidir. Ra-mezn- flerf aynn
Kurn- kerm ile ball olduu iin, bu ay da btnhayrlar ve bereketleri
kendinde toplamfldr. Btn bir yl iinde herhan-gi bir yoldan herhangi
bir kimseye gelen btn hayrlar ve bereketler, bu okkymetli ayn
bereketleri denizinden bir damla gibidir. Bir kimse bu aydakendini
toparlarsa, btn yl iyi olarak geer. Bu ay ktlkle geirirse,btn
senesi kt geer. Ramezn- mubrek ay bir kimseden rz olursa,o kimseye
mjdeler olsun. Bir kimseye gcenirse, bereketlerinden vehayrlarndan
pay almazsa, o kimseye yazklar olsun! Bu ayda, Kurn- ke-rmi hatm
etmek, asln btn kemllerine ve zllin btn bereketlerine ka-vuflmak
iin olabilir. Ramezn- flerfde Kurn- kermi hatm eden kimse-nin,
bereketlerine kavuflmas hayrlarndan pay almas umulur. Bu
ayngnlerinin bereketi baflka, gecelerinin hayrlar baflkadr. ftrda
acele et-menin ve sahru gecikdirmenin, bylece gecesi ile gndznn tam
ayrl-masnn snnet olmas, bu incelikden ileri gelebilir. Yukarda
sylediimiz(Kbiliyyet-i l)ya (Hakkat-i Muhammediyye) de denir al
masdarihes-salt vesselm vettehyye. Bu, btn sfatlar bulunan
(Kbiliyyet-izt) demek deildir. Byklerden birka byle demifl ise de,
yle deildir.Zt-i ilhnin ilm itibrnn kbiliyyetidir ki, Kurn- kermin
hakkati olan,ztn ve flnlarnn kemllerinin hepsine baldr. Sfatlara
bal olan vezt ile sfatlar arasnda bir geit olan (Kbiliyyet-i
ittisf), ondan baflka b-tn Peygamberlerin hakkatlardr al nebiyyin
ve aleyhimssalevt vet-teslmt vettehyyt. Bu kbiliyyet, kendisinde
birok (tibrat) bulun-mak dflncesi ile, birok hakkatlar olmufldur.
Hakkat-i Muhammediyyeolan kbiliyyet, kendisinde zlliyet bulunmakla
berber, sfatlara benzemez.Zt-i ilh ile arasnda hi bir perde yokdur.
Muhammed yaratlmfl olan ev-liynn hakkatlar, Zt- ilhnin ilm itibr
ile olan kbiliyyetleridir. Bu k-biliyyet-i Muhammediyye, Zt-i ilh
ile o eflidli kbiliyyetler arasndabir geitdir. Bu kbiliyyete
onlardan birinin ad da verilir. nki, bu kbi-liyyet sfatlara yakndr.
Sfatlarda olan ilerleme, bu kbiliyyete kadar olur.Bunun iin, bu
kbiliyyete (Hakkat-i Muhammediyye) denilmifldir. Bukbiliyyet-i
ittisf, gzden hi yok olmad iin, buna o kbiliyyetlerinde ismi
verilmifldir. nki, hakkat-i Muhammediyye, arada hep perde-dir.
Kbiliyyet-i Muhammediyye, Zt-i ilhde bir itibrdr ve slikin g-
11
-
znden yok olabilir. Yok olduu da bilinmekdedir. Kbiliyyet-i
ittisf da,itibr ise de, arada geit gibi olduundan, sfatlar gibi,
ztdan baflka, ay-rca vardr ve gzden yok olamaz. Bunun iin, bu
perdenin aradan hikalkmadn sylemifllerdir.
Asl ve zll bir arada toplayan makmn byle bilgileri ok
gelmekdedir.Bunlarn ou kd zerine yazld. (Makm- kutbiyyet), zl
makmnnbilgilerinin inceliinin kaynadr. (Ferdiyyet mertebesi), asl
diresininmarifetlerinin gelmesine vstadr. Zl ile asl birbirinden
ayrmak, bu ikinimete kavuflmadan olamaz. Bunun iindir ki, byklerden
ou, kbiliy-yet-i lya (Teayyn-i evvel) diyorlar ve ztdan ayr deildir
diyorlar.(Tecell-i zt), bu kbiliyyeti grmekdir diyorlar. flin
dorusu, bizim bil-dirdiimiz gibidir. Allah tel, iflin dorusunu doru
olarak bildirir ve di-lediini doru yola kavufldurur. Yazmak emr
olunan fleyleri bitiremedim.Yazlanlar ylece kald. Bu duraklamann
hikmeti acaba nedir? Mektbusklmadan dah uzatmak edebsizlik
olur.
5BEfiNC MEKTB
Bu mektb, yine yksek mrflidine yazlmfldr. Kendisini ok
sevenler-den Hce Brhn gnderdii ve onun baz hlleri
bildirilmekdedir:
Yksek kapnzn hizmetilerinin en aflas olan Ahmed,
(Hcegn)kaddesallah tel esrrehm hazretlerinin tarkatn bildiren kkbir
kitb yazarak, mubrek huzrunuza gnderdim. Dah msvedde hlin-dedir,
mubrek bymz okudukdan sonra bir dah yazlacakdr. HceBrhn, yola abuk
kd iin bir dah yazmaa vakt olmad. Bundan son-ra, belki baflka
bilgiler de ona eklenir.
Bir gn (Silsile-tl Ahrr) kitbna bakyordum. Ksa aklma flyle
gel-di ki, yksek makmnza yazaym. Oradaki bilgilerden birka zerinde
ay-rca bir fleyler yazlsn, yhud bu fakrin yazmas iin emr
buyurulsun. Budflncem gitgide kuvvetlendi. Buna bal baz bilgiler,
bu msveddeye ek-lendi. Bu arada, o kitbdaki baz bilgiler de
msveddeye yazld. Bu bakm-dan bu msvedde, o kitbn eki yaplrsa uygun
olur, yhud msveddede-ki bilgilerden uygun olanlar seilerek o kitba
ek yaplrsa, yine iyi olur.Dah ileri gitmek edebe aykr olacakdr. Hce
Brhn, bugnlerde gzelifller yapd. Cezbe makmna bal olan nc seyrden
bir fleylere kavufl-du. Gnlk geim dflncesi kendisini zmekdedir.
Yksek kapnza gel-mifldir. Kymetli emrleriniz onun iin byk kazan
olacakdr.
_________________
Binlerce top ve tfek, yapamaz asl,Gz yaflnn seher vakti
yapdn,Dflman karan sngleri ok defa,Toz gibi yapar, bir mminin
ds.
12
-
6ALTINCI MEKTB
Bu mektb, yine yksek mrflidine yazlmfldr. Cezbe ve slke
kavufl-ma ve ceml ve cell sfatlar ile terbiye olma ve Fen ve Beky
ve Nak-flibendiyye bann stnln bildirmekdedir:
Hizmetilerinizin en aflas olan Ahmed, yksek kapnza bildirir ki,
tammrflid olan Allah tel, sizin yksek tevecchlerinizin yardm ile,
cez-be ve slk yollarnn her ikisi ile de terbiye etmekdedir. Ceml ve
cell s-fatlar ile yetifldirmekdedir. fiimdi ceml, cell oldu ve
cell, ceml oldu. (Ri-sle-i kudsiyye) kitbnn aklamalarndan bir
kanda, bu yazy ak an-laflld gibi yazmayp, hayle gelen fleyleri
yazmfllardr. Bu yazy ak an-laflld gibi yazmak yerinde olur. Baflka
drl yazmak, anlafllan baflka flek-le evirmek yersiz olur. Bu
terbiye ile yetiflmenin almeti, Zt-i ilhnin sev-gisinin hsl
olmasdr. Bundan nce bu sevgi hsl olamaz. Zt-i ilhninsevgisinin hsl
olmas (Fen)nn almetidir. (Fen), msivy unutmak de-mekdir. Allah
teldan baflka her fleye (Msiv) denir. Btn ilmler g-sden
silinmedike, tam bir chillik hsl olmadka, Fen elde edile-mez. Bu
chillik ve flaflknlk, aralksz olur; hi yok olmaz. Bir zemn h-sl
olup baflka zemn yok olmas dflnlemez. Bekdan nce tam bir c-hillik
vardr. Bekdan sonra, bilgi ile bilgisizlik bir arada bulunur.
Hibir-fley bilmez iken, flru yerindedir. Tam bir flaflknlk varken,
huzr iinde-dir. Bu makm, (Hakk-ul yakn) makmdr. Burada bilgi ve
grmek bir-birine perde olmaz. Bu chillikden nce bulunan bilginin hi
kymeti yok-dur. Bu chillik varken ilm de verilirse, kendinde olur.
(fihd), yan b-tn ile grmek varsa, yine kendindedir. Marifet vey
hayret yan marifet-siz olmak, flaflknlk varsa yine kendindedir.
Kendinden baflka fleyleri gr-dke, kendinde de grmfl olsa dah,
ilerleyememifl demekdir. Dflary gr-mesinin bsbtn yok olmas lzmdr.
Hce Beheddn kaddesallah sir-rehlazz hazretleri buyuruyor ki,
(Ehlllah, yan Evliy, Fen ve Bek-dan sonra, her grdklerini
kendilerinde grrler. Her bildiklerini kendi-lerinde bilirler.
Onlarn hayretleri, bilgisiz olmalar kendilerindedir). Bun-dan da
aka anlafllyor ki, flhd ve marifet ve hayret yalnz kendinde-dir.
Bunlarn hibiri dflarda yokdur. Bu nden biri dflarda olduka,
ken-dinde de olsa dah, Fenya hi kavuflamamfl demekdir. Fen
olmaynca, Be-k nasl olabilir? Fen ve Bek mertebesinin sonu budur.
Bu Fen tamdrve tam olan Fen her fleyin yok olmasdr. Bek da, Fenya
gre olur. Bu-nun iindir ki, Ehlllahdan bir ou, Fen ve Bek hsl
oldukdan sonra,dflarda da grrler. Fekat bizim byklerin yolu btn
yollarn stnde-dir. Fris beyt tercemesi:
Her aynas olan, skender sanma!Her san keseni, kalender
sanma!
Bu yolun byklerinden birini vey ikisini yzlerce sene sonra bu
ma-kma kavufldurmakla flereflendirirler. Baflka yollar artk
dflnmelidir. Buyol, Hce Abdlhlk- Goncdevn kuddise sirruh
hazretlerine ba-lanmakdadr. Bu yolu temmlayan, kuvvetlendiren ise,
hcelerin hcesi olanHce Beheddn-i Nakflibend kuddise sirruh
hazretleridir. Bunun hal-
13
-
felerinden Hce Alddn-i Attr kuddise sirruh hazretleri de bu
nime-te kavuflmakla flereflenmifldir. Fris msra tercemesi:
Bu byk nimeti acaba kime verirler?
fiafllacak fleydir ki, nce, her bel ve sknt gelince sevinirdim,
derd vebel arardm. Elimden dnylk knca da tatl gelirdi. Hep byle
olmas-n isterdim. fiimdi ise, sebebler lemine getirdiler. Kendi
zevalllm, afla-lm grmeye baflladm. Az bir sknt gelince, hemen
zlyorum. Herne kadar znt abuk bitiyor, hi kalmyor ise de, nce znt
gelmedenolmuyor. Bunun gibi nce, bellarn ve skntlarn gitmesi iin d
ederken,bunlarn gitmesini, yok olmasn dflnmyordum. (Bana yalvarnz!)
em-rine uymak istiyordum. fiimdi ise, bellarn, skntlarn gitmesi iin
d edi-yorum. Eskiden korkular, zntler yok olmufldu, flimdi yine
geldiler.
Eski hllerin hep sekr, flrsuzlukdan ileri geldiini anladm.
Sahv,yan flrlu olunca, chiller iin olan fleyler hsl olmakdadr.
Bylece ze-valllk, yalvarmak, korkmak, zlmek, sklmak, sevinmek
oluyor. Bafllan-gda d etmek, beldan kurtulmak iin deildi. Bunu
dflnmek gnl-me iyi gelmiyordu. Fekat, hl kaplamfld. Peygamberlerin
aleyhimssa-levt vetteslmt dlarnn byle olmadn dflnyordum. Onlar,bir
fleye kavuflmak iin d ediyorlard. fiimdi, bu hl ile
flereflendirdiler.flin i yzn akladlar. Peygamberlerin
aleyhimssalevt vettehyytdlarnn zevalllkla, dflknlkle, korku ile
olduu, yalnz emre uymakiin olmad anlaflld. Yalnz yksek emrinize
uymufl olmak iin, hsl olanfleylerden bir ounu arasra bildirmekle
saygszlk yapmakdaym.
7YEDNC MEKTB
Bu mektb, yine yksek mrflidine yazlmfldr. Kendisinin
flafllacakbirka hlini bildirmekde ve birka fley sormakdadr:
Hizmetilerinizin en aflas olan Ahmed, yksek kapnza bildirir
ki,Arfln stndeki makma, rhumun ykselerek ulafldn anladm. BurasHce
Beheddn-i Buhr kaddesallah sirrehl akdes hazretlerinin ma-km idi.
Bir zemn sonra, maddeden yaplmfl olan bu bedenimi de, o ma-kmda
buldum. O zemn byle anladm ki, bu madde lemi ve gkler afla-da kald.
smleri ve niflnlar yok oldu. O makmda yalnz Evliynn b-yklerinden
birka vard. O zemn btn lemi o mahlde ve o makmdakendime ortak
buldum. Onlardan temmen ayr olduum hlde kendimi on-larla birlikde
grnce flaflrdm kaldm. Zemn zemn yle hller hsl olu-yor ki, ne kendim
kalyorum ve ne lem kalyor. Gzme hibirfley grn-myor. Htrma birfley
gelmiyor. fiimdi de bu hldeyim. lemin varln veyaratlmfl olduunu ne
biliyorum ne gryorum. Bundan sonra yine o ma-kmda yksek bir kflk
grld. Bir merdiven konuldu. Oraya kdm. Bumakm da, lem gibi yavafl
yavafl afla indi. Her n ykseldim. Orada abdes-tin flkr nemzn klmak
htrma geldi. Kldm. ok yksek bir makm g-rld. Nakflibendiyyenin drt
byk Hcesini orada grdm. [Bu drt ztnkaddesallah esrrehm Hce Abdlhlk-
Goncdevn ve Hce Muham-med Beheddn-i Nakflibend ve Hce Alddn-i Attr
ve Hce Ubeydul-
14
-
lah- Ahrr olduklar zan olunur.] Seyyid-t-tife Cneyd ve bunun
gibibirka vel de orada idi. Birka vel bu makmdan dah yukarda idi.
Fekatbunun direklerini tutmufl oturuyorlard. Birka vel de bu
makmdan dahaflada idi. Derecelerine gre yer almfllard. Kendimi bu
makmdan okuzakda grdm. Hatt bu makmla hibir ilgim yok idi. Bunun
iin okzldm. Aklm karacak gibi oldum. Aflr zntden ve skntdan
canmkacak idi. ok zemn bu hl zere kaldm. Sonunda, yksek
tevecchle-riniz ve yardmlarnz ile kendimi o makma iliflik grdm. nce
baflm onunyksekliinde buldum. Kendim de ykselerek o makmn stnde
otur-dum. yice inceliyerek, o makmn tam bir tekml makm, yan
slikleri ke-mle erdirenlerin makm olduu anlaflld. Slk, yan tesavvuf
yolculuun-da en son bu makma varlr. Tam slk yapmamfl olan meczb bu
mak-ma kavuflamaz. O makmda flyle dflndm ki, ok zemn nce yksek
ka-pnzda bildirdiim ry ile bu makma yetiflmifl oldum. O ryda
emr-il-mminn hazret-i Al kerremellah tel vecheh (Gklerin ilmini
sana bil-dirmek iin geldim) buyurmufldu. yi dikkat ederek bu makmn,
Hulef-iRflidn radyallah tel anhm ecman arasnda yalnz Emr
hazretle-rine ayrlmfl olduunu anladm. Herfleyin dorusunu Allah tel
bilir.
Kt huylarn her n kendimden ayrlarak uzaklafldklar grlyor.
Bir-oklarnn iplik gibi kdklar, baflkalarnn solucan gibi ayrldklar
bellioluyor. Bir vakt geliyor ki, tam ayrldklar anlafllyor. Baflka
bir zemn, bafl-ka birfley yine grlyor.
Baz hastalklarn ve skntlarn gitmesi iin tevecch ederken,
Allahtelnn bu tevecchden rz olup olmadn bilmek lzm mdr, yoksa l-zm
deil midir? (Reflaht) kitbnda hce Nakflibend kaddesallah sir-rehl
akdes hazretlerini anlatrken bildirdiklerinden, lzm olmadklar
an-lafllyor. Siz, bunun iin nasl emr buyuruyorsunuz? Byle
tevecchdebulunmak bu fakre tatl gelmiyor.
Tliblerde huzr hsl oldukdan sonra, zikr etmelerine son vererek
buhuzr zerinde durmalar lzm mdr, deil midir? Huzrun hangi
merte-besinde zikr yaplmaz? Burada yle slikler var ki, bafllangdan
sonuna ka-dar zikr yapyorlar. Zikri hi brakmyorlar. Nihyete kadar
yaklaflyorlar.flin dorusu nasldr? Ne yapmamz emr buyurulur?
Yksek kapnza drdnc olarak sunulur ki, Hce hazretleri
[yan,Ubeydllah-i Ahrr] (Fkart) kitbnda buyuruyor ki, (Sonunda
zikryapmak emr olunur. nki, birok dilekler vardr ki, zikrsiz ele
gemez).Bu dileklerin ne olduunu beyn buyurunuz.
Beflinci olarak yksek kapnza sunulur ki, ok kimse geliyor tarkat
-retilmesini istiyorlar. Fekat, yidikleri lokmalarn hall olmasn
gzetemi-yorlar. Bu gevflek davranfllar ile birlikde huzra ve biraz
flrsuzlua ka-vuflduklar grlyor. Lokmalara dikkat etmeleri iin
skfldrlacak olur-sa, istekleri gevflek olduundan, bsbtn brakp
gidecekler. Bunlara neyapmamz emr buyurulur? Biroklar da, yalnz bu
flerefli zincire halka ol-mak istiyor, zikr retilmesini
istemiyorlar. Bu kadarck balanmalar c-iz midir, deil midir? Eer ciz
ise, nasl yapacamz emr buyurunuz? S-z dah uzatmak saygszlk ve tam
edebsizlik olur.
15
-
8SEKZNC MEKTB
Bu mektb, yine byk mrflidine yazlmfldr. Bek ve sahv makmn-daki
hlleri bildirmekdedir:
Klelerinizin en aflas olan Ahmed, yksek kapnza sunar ki, sahva
ge-tirdikleri ve bekya kavufldurduklar gnden beri flafllacak
bilgiler ve ifli-tilmemifl marifetler durmadan, birbiri ardnca ihsn
olunmakdadr. Bun-larn ou, byklerin sylediklerine ve bildirdiklerine
uymamakdadr.(Vahdet-i Vcd) ve buna benzer fleyler iin syledikleri
fleyleri dah o h-lin baflnda ihsn etdiler. oklukda, yan mahlklar
aynasnda birlii,yan yaratan grmek hsl oldu. Bu makmdan ok yukar
derecelere -kardlar. Bu bilgilerden eflid eflid bildirdiler. Fekat,
o makmlarn vemarifetlerin almetleri, iflretleri, o byklerin
szlerinden aka anlafl-lamyor. Byklerden birkann szlerinde ksaca ve
kapal bildirilmifldir.Bunlarn doru olduuna en salam flhid,
islmiyyet ve Ehl-i snnet lim-lerinin sz birlii ile bildirdiklerine
uygun olmalardr. Hibirfley dn-i is-lma uygunsuz olmuyor. Hibiri
felesoflara ve onlarn ksa akllar ile an-layp bildirdiklerine uygun
dflmyor. Hatt, islm limlerinden olup da,Ehl-i snnetden ayrlmfl
olanlarn bildirdiklerine de uymuyor. Kaz ve ka-der bilgisinde,
kulun kuvveti ifle tesr etdii gsterildi. fli yapmadan evvelgc,
kudreti yokdur. fl yaplrken kudret verilir. Teklf, yan Allah te-lnn
emrleri ve yasaklar, Ehl-i snnet limlerinin bildirdikleri gibi
sebeb-lerde ve uzvlarda selmet bulunduu zemn yapld anlaflld. Bu
makm-da kendimi Hce Nakflibend kaddesallah tel sirrehl akdes
hazret-lerinin izinde buluyorum. Kendileri bu makmda idi. Hce
Alddn-i At-tr hazretleri de, bu makmdan pay almfldr. Bu yksek
zincirin byk hal-kalarndan biri, hce Abdlhlk- Goncdevn kaddesallah
sirrehlakdes hazretleridir. Eski byklerden, hce Marf-i Kerh ve imm-
D-vd-i T ve Hasen-i Basr ve Habb-i Acem kaddesallah tel esrre-hml
mukaddese hazretleri de bu makmdadrlar. Bu makmdaki hl-lerin sonu,
tam bir uzaklk ve yabanclkdr. fl ilc kabl etmez hle gelmifl-dir.
Perdeler arada olduka alflarak, uraflarak perdeler
kaldrlabilir.fiimdi kendini byk bilmesi en byk perdesidir. Onu bu
dertden kurta-racak bir tabb ve okuyacak bir slih yokdur. Sanki tam
bir yabancla veayrla, kavuflmak ve birleflmek adn vermifller.
Yazklar olsun! Ysf ileZelhnn beyti onun hline uygundur. Fris beyt
tercemesi:
Defi dinliyor ve bu ses dostdandr diyor,Def alann eline, ondan
kuvvet geliyor.
fihd nerede ve gren kimdir ve grlen nedir? Fris msra
terceme-si:
Yzn mahlka nasl gsterir O?
Arab msra tercemesi:
Topraa olan nerede, her fleyin shibine olanlar nerede?
Kendimi gsz yaratlmfl bir kul biliyorum. Btn lemi de ve
herfle-
16
-
yin yaratan olan tam kudret shibini de biliyorum. Ve Onu yaratc
ve her-fleye gc yetici olmakdan baflka drl bilmiyorum. Mahlklarna
benze-mesi ve herfleyde Onun grnmesi gibi fleyler bilmiyorum. Fris
msra ter-cemesi:
Hangi aynada grlebilir O?
Ehl-i snnet limleri baz ifllerinde kusr yapsa bile, onlarn Allah
te-l iin ve Onun sfatlar iin syledikleri bilgiler, o kadar ok doru
ve okadar ok nrludur ki, o szlerin gzellii yannda, o kusrlar hi
grn-myor. Tesavvufculardan ou, o kadar riyzetler ve mchedeler,
skn-tlar ekdikleri hlde, Allah telnn zt iin, sfatlar iin
inanfllar,tam doru olmadndan, bunlarda yle gzellik grlmyor. Bunun
iin,limlere ve ilm renenlere muhabbet ok oluyor. Onlarn hli, tatl
geli-yor. Onlarn arasnda bulunmak istiyorum. Drt bafllangdan olan
(Telvh)kitbn onlarla konuflmak ve (Hidye) fkh kitbn onlarla
birlikde oku-mak arz ediyorum. Allah telnn ilminin btn mahlklarla
berber ol-duunu ve her fleyi kaplamfl olduunu, limlerin
bildirdikleri gibi anlyo-rum. Bunun gibi, Allah tel bu mahlklar
deildir. Bunlara bitiflik, bun-lardan ayr, bunlarla birlikde,
bunlardan uzak, lemi kaplamfl, herfleye sin-mifl olmadn biliyorum.
nsanlarn kendilerini ve sfatlarn ve ifllerini Al-lah tel yaratyor,
biliyorum. Onlarn sfatlarnn, Onun sfat ve onlarnifllerinin Onun
iflleri olmadn anlyorum. Her iflin Onun kudreti ile ya-pldn,
mahlklarn kudretleri ile olmadn anlyorum. Ehl-i snnet lim-leri de
byle sylemekdedir. Allah telnn yedi sfatnn var olduunu veirde
sfatnn da olduunu biliyorum. Kudret sfatnn, bir ifli yapmaa
veyapmamaa gc yetmek olduunu iyi anlyorum. sterse yapar, istemez-se
yapmaz demek deildir. nki, istemezse demek, irde sfat yok
demek-dir. Bu ise olamaz. Kudreti, felesoflar ve baz tesavvufcular
byle anlamfl-lardr. Bu szleri, Allah telnn mecbr olmasn gsterir.
Onu tabat ka-nnlar gibi yapmfl olurlar. Her fleyi tabat yapyor
demelerine uygunolur. Kaz ve kader bilgilerini Ehl-i snnet
limlerinin bildirdikleri gibi an-lyorum. Mal shibi, mlk shibi,
kendi maln, mlkn diledii gibi kul-lanr. nsanlarn bir ifle uygun
yaratlmasn, yan kbiliyyet ve istidd, hitesrli grmyorum. nki, tesr
olursa insanlar mecbr edilmifl olur. Al-lah tel seer, dilediini
yapar. Bafla gelenleri bildirmek vazfe olduu iin,saygszlk olacak
kadar yazdm. Fris msra tercemesi:
Kle, kendi haddini bilmelidir.
9DOKUZUNCU MEKTB
Bu mektb, yine yksek mrflidine yazlmfldr. Geri dnfl
makmlarn-daki hlleri bildirmekdedir:
Bu kleniz, gaflet uykusuna dalmfldr.Yz siyhdr, kusrlar
okdur,huysuzdur, eline geen birka fleye aldanmfldr. Kavuflmak ve
ykselmekdflncesi ile bafl dnmfldr. Her ifli, shibine karfl
gelmekdir. yi, fide-li fleyleri yapmaz. Herkes grsn diye sslenir.
Allah telnn her an
17 Mektbt Tercemesi: - F:2
-
grd gnln ykmakdadr. Hep gsterifl iin alflmakdadr. Bunun iingnl,
rhu kararmakdadr. Szleri, dflncelerine uymaz. Dflnceleride hep
samadr. Bu gaflet uykusundan, bu sama dflncelerden ele ne
ge-ebilir? Byle szlerin, byle dflncelerin ne fidesi olur? Hep
zararda,hep alalmakdadr. Anlayfl kt, gitdii yol bozukdur. Fesd
karfldrr,ktlklere sebeb olur. Baflkalarna zarar ok, kendi gnhlar
pek ok-dur. Ayblardan, kusrlardan yaplmfl bir heykel gibidir.
Gnhlar yn-dr. yilik olarak yapdklar bir ifle yaramaz, hep atlr.
Fideli ve gzel bil-dii iflleri hep ktdr, beenilmez. (ok Kurn- kerm
okuyan vardr ki,Kurn- kerm ona lanet eder) hads-i flerfi tam onun
hline uygundur.(ok oruc tutanlar vardr ki, orucundan eline geen
yalnz alk ve susuz-lukdur) hads-i flerfi onun hlini gstermekdedir.
Bu hlde olan bir kim-seye ve makm, derecesi, kemli byle olana
yazklar olsun. Onun istig-fr etmesi de, gnhlarndan dah byk bir
gnhdr. Tevbesi, baflka ir-kin ifllerinden de dah irkindir. Bozuk
olan kimsenin her ifli de bozuk olur,demifllerdir. Fris msra
tercemesi:
Budaydan arpa, arpadan buday kmaz elbet!
Onun hastal, iliine, kemiine ifllemifldir. lc fide vermez.
Temelin-den bozukdur, tamr ile dzelmez. Bir fleyin znde, yapsnda
bulunan-lar, ondan ayrlmaz. Fris msra tercemesi:
Habeflden siyhlk ayrlmaz, nki kendi rengidir.
Ne yaplabilir, Bekara, Arf, Tevbe, Nahl srelerinde ve Rm
sresinindokuzuncu yetinde, (Allah tel onlara zulm etmedi. Fekat
onlar ken-dilerine zulm ediyorlar) buyuruldu.
Evet, tam iyilie karfl tam ktlk lzmdr. Bylece iyilik tam
olarakmeydna kar. Herfley, zdd ile, tersi ile anlafllr. Hayr ve
keml hzr olun-ca, bunlara fler ve naks lzm olur. nki, iyilie ve
gzellie elbette aynalzmdr. Birfleyin aynas onun karflsnda olur.
Bundan dolay iyiliin ay-nas ktlkdr. Aflalk da, stnln aynasdr. Bunun
iindir ki, bir-fleyde aflalk ve ktlk ne kadar ok olursa, iyiliin ve
stnln o fley-de grlmesi de, o kadar ok olur. fiafllacak fleydir.
Yukarda saydmz k-tlkler iyilie dndler. Bu ktlkler, bu aflalklar,
iyiliklerin ve stn-lklerin yeri oldu. flte bunun iin, abdiyyet,
kulluk makm, her makm-dan dah stndr. nki, bu sylediklerimiz,
(Abdiyyet makm)ndatamdr ve en okdur. Sevilenleri bu makma
indirmekle flereflendirirler. Se-venler, grmenin zevkinden tad
almakdadr. Kulluun tadn almak veona alflmak ise, sevilenler iindir.
Sevenler, sevgiliyi grmekle rhatlanr.Sevilenlerin rhatl ise,
sevgiliye kul olmakdadr. Onlar kullua alflarakbu devlete
kavufldurulur. Bu nimetle flereflendirilir. Kulluk
meydnndayarflanlarn bafl, din ve dnynn efendisi, gemifllerin ve
geleceklerin enstn ve lemlerin Rabbinin sevgilisi olan Muhammed
aleyhisselmdr.Bir kimseyi, ihsn ederek, acyarak bu devlete, bu
nimete kavufldurmakisterlerse, ona Reslullaha tam uyabilmek
nimetini verirler. O serverealeyhi minessalevti etemmh ve
minettehyyti ekmelh uymakla, oyksek makma ulafldrrlar. Bu, Allah
telnn yle bir ihsndr ki, di-lediine verir. Allah tel, byk ihsanlarn
shibidir.
18
-
fierrin ve aflaln ok olmas demek, bunu zevkle anlamak
demekdir.Yoksa, kt, afla bir kimse olmak deildir. Byle anlayfll
kimse, Allahtelnn ahlkn huy edinmifl kimsedir. O ahlk huy edinmenin
fidelerin-den biri de, byle anlayfl shibi olmakdr. Bu makmda ktlk,
aflalkhi bulunabilir mi? Ancak bunlarn bilgisi bulunur. Bu ilm, tam
bir flhdile hsl olduu iin tam bir ykseklikdir. yle bir iyilikdir
ki, herfley onunyannda ktlk grlr. Bu grfl, nefs-i mutmainnenin
kendi makmnainmesinden sonra ele geer. Bunun iin kul, zevkinden
gemedike vekendini yere vurmadka ve ifli buraya vardrmadka, Mevlsnn
yk-sekliinden bir fley anlayamaz. Nerede kald ki, kendini mevl bile
ve ken-di sfatlarn Onun sfatlar sana. Allah tel, byle fleylerden ok
uzak, okyksekdir. Byle bilmek ismlerde ve sfatlarda ilhddr,
zndklkdr. Arfsresi yzyetmifldokuzuncu yet-i kermesinde, (Allah
telnn ismle-rinde ilhd edenleri, yan ismleri deifldirenleri terk
edin. Onlar hretdeyapdklarnn cezsn ekeceklerdir) bildirilen
mlhidlerdendirler.
[Bu yet-i kerime, Allah telnn ismlerini deifldirenlerin,
tercemeedenlerin, doksandokuz ismden baflka ism syleyenlerin,
kymetde azbekeceklerini bildiriyor. Allah yerine tanr diyenlerin bu
yet-i kermedenkorkmalar, tevbe etmeleri lzmdr.]
Cezbesi slkdan nce olan herkes sevilmifllerden olamaz. Fekat
sevil-mifllerden olmak iin cezbenin nce olmas flartdr. Evet, her
cezbede se-vilmifllerden az birfley vardr. nki sevilmifl
olmayanlarda cezbe olmaz. Buaz birfley sonradan hsl olmufldur.
Kendinden deildir. Kendisinde bulu-nan mahbbiyyet hibirfleye bal
deildir. Sona varan her slik cezbeye ka-vuflur. Fekat ou
sevenlerdendir. Dflardan az bir sevilmifllik gelmifldir. Bukadar
fley sevilmifllerden olmak iin yetiflmez. Dflardan sevilmifllii
geti-ren sebeb, tezkiye ve tasfiyedir, yan kalbin ve nefsin
temizlenmeleridir.Bafllangda olan birok sliklerde de, O Servere
sallallah aleyhi ve sel-lem uyduklar iin, az bir sevilmifllik hsl
olur. Bu sevilmifllii mnteh-de de husle getiren, yine o Servere
sallallah aleyhi ve sellem uymak-dr. Sevilmifllerde de kendilerine
ihsn edilmifl olan bu nimetin meydnakmas, yine o Servere
aleyhissalt vesselm vettehyye uymaa ba-ldr. Hatt, kendilerine,
sevilmifl olmak nimetinin verilmesi de, o Serve-re sallallah aleyhi
ve sellem ballklar olduu iindir. Onun rabbiyan terbiye edicisi,
yetifldiricisi olan ism, o Serverin aleyhissalt vesse-lm vettehyye
rabbi olan isme yakn olduu iin, sevilmifllerden ol-mufldur. Bunun
iin bu sedete kavuflmufldur. Her fleyin dorusunu Alla-h tel bilir.
Herkes, sonunda Onun huzruna kacakdr. Hakly mey-dna karan Allah
teldr. Doru yolu gsteren, doru yola kavuflduranOdur.
_________________
Niin kfrn eder insn, Hud nimet verir iken,Utanmayp eder isyn,
kamyu ol grr iken.Beher an hamd flkretmez, dah ihsn fikretmez,Hergn
Hakk zikretmez, bedende cn durur iken?
19
-
10ONUNCU MEKTB
Bu mektb, yine yksek mrflidine yazlmfldr. Kurb ve bud ve firk
vevasln bilinmeyen manlarn arz etmekdedir:
Kapnz hizmetilerinin en aflas olan Ahmed, yksek huzrunuzasunar
ki, ok zemn oluyor, o yksek kap hizmetilerinden haber gelme-di.
Gzlerimiz yoldadr. Fris beyt tercemesi:
fiaflmaynz! Rhuma hayt veriyor her n,Haber geldikce hep, uzakda
kalan dostumdan.
Huzrunuza kavuflmak nimetine lyk olmadm biliyorum. Frismsra
tercemesi:
Hayvanlarnzn ann uzakdan iflitmek bana yeter!
fiafllacak fleydir. ok uzakda kalmaa yaknlk adn vermifller.
Ayrl-n en ouna kavuflmak demifller. Sanki bu yaknlk ve kavuflmak
kelime-leriyle uzakl ve ayrl bildirmek istemifller. Arab beyt
tercemesi:
Sevgiliye kavuflmak ele geer mi acaba?Yksek dalar ve korkun
tehlkeler var arada.
Bundan dolay, sonsuz zlmek ve durmadan dflnmek lzmdr.
ste-nilenlerin de, sonunda isteyeni arayc, isteyici olmas lzmdr.
Sevileninde, seviciyi sevmekle sevici olmas lzmdr. O, dnin by
minessale-vti ekmelh ve minettehyyti efdalh arananlarn ve
sevilenlerinmakmnda olduu hlde, sevicilerden oldu. Arayanlardan
oldu. Bunun iin,o Serverin hlini bildirenler: (Reslullah sallallah
aleyhi ve sellem,hep zntl, hep dflnceli idi) dediler. O Server
aleyhissalt vesselm(Benim ekdiim sknt gibi hibir Peygamber sknt
ekmemifldir) buyur-du. Sevenlerin, muhabbet ykn taflmalar lzmdr.
Sevilmifllerin buyk kaldrmalar gdr. Dah sylersek, sonu gelmez. Arab
msra ter-cemesi:
Aflk hikyesinin sonu gelmez.
Mektbu getiren fieyhullah Bahfl, biraz cezbe ve muhabbete
mlikdir.Onun zorlamasyla, yksek kapnzn hizmetilerine birka kelime
yazld.Kendisi, yksek hizmetinizde bulunma ok istiyor. Bunun iin
yola k-d. nce burada birfleyler istedi. Fekat fakrin ekindiini
anlaynca, yal-nz grflmee rz oldu. Bu birka kelimeyi yazdrd. Mektbu
dah uza-tarak saygszlk yapmak edebsizlik olur.
_________________
Niin klmazsn, farz- snneti?Deil misin Muhammedin mmeti?
(Aleyhisselm)Anmazmsn, Cehennemi, Cenneti?mn shibi kul byle mi
olur?
20
-
11ONBRNC MEKTB
Bu mektb yine yksek mrflidine yazlmfldr. Baz keflfleri ve
kusr-larn grmek makmnn hsl olduu ve fieyh Eb Sad-i Ebl-Hayrn s-znn
aklanmas bildirilmekdedir:
Klelerinizin en aflas olan Ahmed, yksek katnza sunar.
ncelerikendimi iinde grdm makm, yksek emrinize uyarak bir dah
dfln-dm. halfenin rdvnullahi tel aleyhim bu makmdan gediklerigrld.
Fekat oras makmm olmad ve ok kalmadm iin, birinci -kflmda onlar
grmemifldim. Bunlar gibi, Ehl-i beytin oniki immndanmm- Hasen ve
Hseyn ve Zeynelbidnden baflkalar da radyallahtel anhm bu makmda
yerleflmemifldi. Fekat buradan gemifllerdi.ok inceleyerek
anlaflld.
nce kendimi bu makma uygun grmemifldim. Uygun olmamak iki
dr-ldr. Birincisi, yollardan hibir yol bulunamamasdr. Bunun iin,
uy-gunsuzluk olur. Bir yol gsterilince, bu uygunsuzluk aradan
kalkar. kin-cisi, tam uygunsuzlukdur ki, aradan hi kalkmaz. O makma
kavuflduranyol iki dnedir, bir ncs yokdur. Yan bir nc yol grnmyor.
Bi-rinci yol, kendini kusrlu ve afla grmekdir ve iyi niyyetlerini
de been-memekdir. Kuvvetle ekildii hlde kendini kabhatli bilmekdir.
kinci yol,ekile ekile slkn temmlayan ve tlibleri de ekip
ulafldrabilen birmrflidin sohbetine kavuflmakdr. Allah tel, yksek
kapnzda salan im-knlarnzn yardm ile yaradlfldaki istidd kadar
birinci yoldan ihsn ey-ledi. Yapdm iyiliklerden hibirini
beenmiyorum. O iflin ayblarn, ku-srlarn bulmadka, rhat edemiyorum.
Sa omuzumdaki meleklerin ya-zaca iyi bir ifl yapdm bilmiyorum. Bu
meleklerin elindeki sahfelerinbombofl olduunu, meleklerin birfley
yazmadn anlyorum. Byle birkimseyi Allah tel beenir mi?
Dnyda bulunan her insan, hatt frenk kfirlerini ve sapklarn,
zn-dklar, her bakmdan kendimden dah iyi gryorum. Bunlarn en kt-s
olarak kendimi gryorum.
Her ne kadar cezbe ile (Seyr-i ilallah) temm oldu ise de, birka
para-s kalmfld. Bunlar da, (Seyr-i fillh) makmnn ortasnda hsl olan
fen-da temm oldular. Bu fendaki hlleri bundan nce uzun uzun yazarak
yk-sek kapnza sunmufldum. Hce-i Ahrr hazretlerinin (Bu iflin sonu
fen-ya kavuflmakdr) szndeki fen, tecell-i ztdan ve seyr-i fillhdan
sonrahsl olan fen olmaldr. (Fen-i irdet) de bu fennn dallarndan
biridir.Fris beyt tercemesi:
Bir kimsede hsl olmazsa fen,Hak telya yol bulamaz asl!
Bu makma ball olmayanlarn da iki drl olduklar grnd:
Birincileri bu makm istiyorlar ve ona kavuflduran yolu aryorlar.
kin-cileri bu makm istemiyorlar ve hi aramyorlar. Yksek
tevecchlerini-zin, o makma kavuflduran iki yoldan ikincisi ile
olduu dah ok grl-
21
-
yor ve bu yola dah uygun oluyor. Yksek kapnzdan aldm emre
uya-rak, bir ka fleyi bildirmek saygszlnda bulundum. Yoksa, fris
msratercemesi:
Ben o Ahmedim ki, eskisi gibiyim, eskisi gibiyim!
kinci olarak sunulur ki, o makm ikinci olarak incelediimde,
birbiristnde, bir ok baflka makmlar da grnd. Yalvararak, krlarak
urafl-dkdan sonra, nceki makmn stndeki makma kavufluldu. Bu
makmnhazret-i Osmn- Zinnreynin makm olduu, dier halfelerin de
bura-dan gedikleri anlaflld. Bu makm da, tlibleri yetifldirmek ve
irfld etmekmakmdr. fiimdi, bunun stnde de iki makm bildirilecek ki,
bunlar datekml ve irfld makmdr. Bunlardan biri, nceki makmn stnde
grl-d. Bu makma knca, hazret-i mer-l-Frkun makm olduu anla-flld.
teki halfe de, bu makmdan gemifllerdir. Bu makmn stn-de hazret-i Eb
Bekr-i Sddkn makm grnd radyallah anhm ec-man. Bu makma da kld.
Byklerimizden Hce Nakflibend kadde-sallah sirrehl akdes hazretleri
her makmda yanmda geliyordu. te-ki halfe de, bu makmdan
gemifllerdi. Aramzdaki ayrlk flu idi ki, bizbu makmlardan
geiyorduk. Onlar ise bu makmlarn shibleri idi. Biz,yolcu olarak
geip gidiyorduk, onlar bu yksek makmlarnda kalyorlar-d. Bu makmn
stnde, yalnz bir makm vard. Baflka hi bir makm g-rnmyordu. Bu bir
makm, Peygamberlerin sonuncusu olan Muham-med aleyhisselmn aleyhi
minessalevti etemmh ve minettehyytiekmelh makm idi. Hazret-i Sddkn
radyallah tel anh makmkarflsnda, ok yksek, nrdan bir makm vard.
Bunun gibi hi bir makmgrlmemifldi, o makmdan biraz dah yksek idi.
Kanapenin yerden da-h yksek olmas gibi idi. Bu makmn, mahbbiyyet
makm olduu an-laflld. Bu makm ok ssl ve ifllemeli idi. Onun ssleri,
nakfllar bana aksetdi. Kendimi de yle ssl grdm. Bundan sonra,
kendimi de latf, mad-desiz buldum. Hava gibi, yhud bulut gibi, her
tarafa yaylmfl olduumu gr-dm. Birka yeri, dah ok kapladm. Hce
Nakflibend hazretlerini, haz-ret-i Sddkn radyallah anhm makmnda ve
kendimi onun karflsn-daki makmda buldum. Bildirdiim hlde idim.
Bu ok tatl iflleri brakmak istemiyorum. Fekat herkes, sapklk,
taflkn-lk denizinde girdba yakalanarak boulmakdadr. nsanlar bu
girdbdankurtaracak kadar gl olduunu anlayan bir kimse, bunlarn
hline naslseyirci kalabilir. Kendinin baflka ifli var ise de,
bunlar kurtarmaa urafl-mas lzmdr ve dah iyidir. Fekat bu ifli
baflarrken, hsl olan kuruntularve bozuk dflnceler iin istigfr etmek
flartdr. Bu ifl, ancak bu flartla fide-li olur, beenilir. Bu flart
yerine getirilmezse, hi beenilmez, aflaya at-lr. Fekat Hce
Nakflibend hazretleri ve Hce Alddn-i Attr hazretlerikaddesallah tel
esrrehm bu flart dflnmeyerek beenilmifllerdir.Bu afla klenizin bu
flart dflnmeksizin alflmas ise, bazan beenilmek-dedir, bazan da
atlmakdadr.
(Nefaht) kitbnda fieyh Eb Sad-i Ebl-Hayrn szleri arasnda di-yor
ki, (Ayn, yan kendisi kalmad, eseri yan izi nasl kalr. Mddessir
s-resinin yirmisekizinci yetinde buyurulduu gibi, geride birfley
kalmaz). Bu
22
-
sz, ilk bakflda g grnd. nki, fieyh Muhyiddn-i Arab hazretleri
veona uyanlar diyorlar ki, birfleyin ayn yan kendisi yok olamaz.
nki, Al-lah tel o fleyin varln bilmekdedir. Yok olursa, Allah telnn
bilgi-si bilgisizlik olur. Ayn yok olmaynca eseri nereye gidecek.
Bu szleri zih-nimde yerleflmifldi. Eb Sad hazretlerinin sz zlemedi.
ok urafldm,Allah tel, bu szn i yzn aa kard. Ayn da kalmaz, eser de
kal-maz olduu anlaflld. Kendimi de byle olmufl buldum. Hi glk
kalma-d. Bu marifetin makm da grnd, ok yksek idi. fieyh
Muhyiddninve ona uyanlarn syledikleri makmn stnde idi. Bu iki
marifet birbi-rini bozmuyordu. nki, biri bir makmda, teki ise
baflka makmda an-lafllmfld. Dah ok aklamak, sz uzatacak ve
usandracakdr.
fieyh Eb Sad hazretleri bu tecellnin devml olduunu bildirmifldi.
Butecellnin ne demek olduu ve devml olmasnn nasl olduu da
gsteril-di. Kendimde de bu hadsi yan tecellyi aralksz buldum. Bu
hadsin d-im olmas ok az kimselere nasb olur. [mm- Rabbn kuddise
sir-ruh hazretlerinin (Hads) kelimesi ile anlatdklar fley, tecell-i
zt oldu-u baflka mektblardan anlafllmakdadr. Allah telnn zt,
baflkalarnaok aralkla tecell etdii hlde, kendisine aralksz tecell
etmekdedir.]
Kitb okumak hi tatl gelmiyor. Yalnz byklerin yksek makmlar-daki
hllerinin bir yere yazlmasn, sonra bunlar okuma istiyorum. Es-ki
byklerin hllerini okumak, her fleyden dah tatl geliyor.
Marifetle-rin inceliklerini ve hele tevhd-i vcd ve mertebelerin
tenezzllerini bil-diren yazlar okuyamyorum. Bu hlimi, fieyh
Alddevle-i Semnn haz-retlerine ok uygun buluyorum. Bu bilgilerdeki
zevkim ve hlim onunla bir-leflmekdedir. Fekat eski bilgilerim, bu
marifetleri inkr etmeme ve sert kar-fllamama mni oluyor.
Baz hastalklarn giderilmesi iin birka kerre tevecch olundu
vetesri grld. Bunun gibi, birka lnn mezrdaki hlleri grnd.Bunlarn da
azblardan, skntlardan kurtulmalar iin tevecch olundu.Fekat flimdi
hibirfleye tevecch etmeye gcm kalmamfldr. Hibirfley iinkendimi
toparlayamyorum. Birka kimse bu fakre sert davrandlar ve
acsylediler. Bu fakre bal olanlardan oklarn, bofl yere incitdiler
ve yer-lerinden uzaklafldrdlar. Bundan dolay gnlme hi bir toz
konmad, birsknt gelmedi, nerede kald onlarn ktl zihnimizden gemifl
ola.
Sevdiklerimizden birka cezbe makmnda flhd ve marifet elde
et-mifllerdi. Ve flimdiye kadar slk konaklarna ayak basmamfllardr.
Bun-larn hllerinden az bir fley sunuyorum. Cezbeyi bitirdikden
sonra, Allahtelnn bunlar slk nimetine kavufldurmakla
flereflendirmesini umuyo-rum. fieyh Nr, bulunduu makmda bal
kalmakdadr. Cezbe makmn-daki dah yukar bir noktaya kamyor. zc
hareketleri ve hlleri olu-yor. Kabhatini anlamyor. Bunun iin onun
ifli ilerlemiyor. Bunun gibi, sev-diklerimizin ou, edebleri iyi
gzetmedikleri iin, olduklar makmlardakalyorlar. fiuna flafllr ki,
bu fakr hi birinin yolda kalmasn dilemiyorum;hatt hepsinin
ilerlemesini istiyorum. Fekat, elde olmyarak iflleri ylece
du-ruyor. Hlbuki bu yol abuk kavufldurucudur. Mevln Mahd son
nokta-ya indi. Cezbeyi sonuna ulafldrd. O makmn araclna kavufldu ve
ka-
23
-
fasn bir bakmdan nihyete ulafldrd. nce sfatlar, hatt sfatlar
durdu-ran nru kendinden ayr grmfld. Kendisini bofl bir kalp olarak
bulmufl-du. Sonra sfatlar ztdan ayrlmfl grd. Bu grflle, cezbe
makmndanehadiyyete kavufldu, flimdi herfleyi ve kendini yok
sanmakdadr. hta vemaiyyet grmemekdedir. Gizlilerin gizlisine yle
balanmfldr ki, flaflknve chil bir hldedir. Seyyid fih Hseyn de
cezbe makmnn sonuna yak-lafld ve bafl son noktaya ulafld. Bu da,
Allah telnn sfatlarn ztndanayr grmekdedir. Fekat bir olan bu zt her
yerde bulmakdadr. Bundanzevk almakdadr. Meyn Cafer de son noktaya
yaklafld. ok sevinlidir.Hareketli ve seslidir. fih Hseyne
yaklaflmfldr. Dier sevdiklerimizinhlleri de baflka baflkadr. Meyn
fieyh ve fieyh s ve fieyh Keml, cezbemakmnda yukarki noktaya
kmfllardr. fieyh Keml, inmeye de baflla-mfldr. fieyh Nkr yukardaki
noktann altna gelmifldir. Fekat dah gide-cek ok yolu vardr.
Buradaki sevdiklerimizden, flimdiye kadar sekiz veydokuz, hatt on
kifli, yukardaki noktann altna ulaflmfldr. Birka nokta-ya gelmifl
ve inmeye bafllamfllardr. Kimisi noktaya yakn, kimisi uzakdr.Meyn
fieyh Mzemmil kendini yok buluyor. Sfatlar asldan gryor.Mutlak olan
varl her yerde buluyor. Hatt hibirini grmyor. MevlnMahda, tlibleri
yetifldirmek iin izn vermenin iyi olaca grnyor.Fekat, cezbeye uygun
iczet olacakdr. Her ne kadar, onun da istifde ede-cei birka fley
kalmfl ise de, gitmek iin acele etdi, durmad. Yksek ka-pnza
kavuflmak iin yola kd. Ona yaryacak bir vazfeyi kendisine
bu-yurursunuz. Bu afla kleniz bildiini yazd. Emr sizindir. Hce
ZiyeddnMuhammed bir ka gn burada kald. Biraz huzr ve cemyyet
edindi. Fe-kat, sonunda, geim skntsndan kendini toparlyamad, askere
gitdi.Mevln fir Muhammedin olu da yksek kapnza doru yola kd.
Birazhuzr ve cemyyet edinmifldir. Baz engeller dolays ile o kadar
ilerliye-medi. Dah ok yazmak saygszlk olacakdr. Fris msra
tercemesi:
Kle, kendi haddini bilmelidir!
Mektbu yazdkdan sonra bir hl kaplad, yazmakla anlatlacak gibi
de-ildir. Bu hlde iken (Fen-i irde) hsl oldu. Dah nce de, bir fleye
istekkalmamfld. Fekat, istek bsbtn yok olmamfld. O hlimi yksek
kap-nza sunmufldum. fiimdi, irde de kknden kaznd. fiimdi ne
istenilen bir-fley var, ne de istek var. Bu fennn flekli de
gsterildi. Bu makma uygunolan birok bilgiler de verildi. Bu
bilgiler ok ince ve karflk olduklarndanyazlmas g oluyor. Bunun iin,
bunlar zerinde kalem yrtemedim. Bufennn hsl olduu ve ilmlerin
verildii zemn vahdetden ileride yepye-ni fleyler grnd. Vahdetin
tesinde birfley grlemiyecei, hatt hibirballk bulunmad belli ise de,
bulunan yazma emr buyurmufldunuz.Birfleyi iyi anlamadka yazmaa
cesret edemiyorum. Bu makmn flek-li, vahdetin tesinde yle grnd ki,
Egre flehri Delhi flehrinin tesindebulunduu gibi. Bu grfln
doruluunda hi flbhe kalmad. Her ne ka-dar, gzmde ne vahdet var, ne
vahdetden tesi var ve ne de hakkat ola-rak vey hakk onun tesinde
bileceim bir makm var. Hayret ve cehlettamdr. Bu grfllerle, hibir
deifliklie uramamfldr. Ne yazacam bi-lemiyorum. Hep birbirine
uymayan fleyler, hibiri anlatlamyor. Fekat, hep-sinin varlnda
flbhem yokdur. Estagfirullah ve etb ilellah min cemi
24
-
m kerihallah, kavlen ve filen ve htran ve nzran. [Yan, Allah
tel-dan magfiret dilerim ve Allah telnn beenmedii szden, iflden,
dfln-ceden ve grflden Allah telya tevbe ederim.]
fiimdi anlaflld ki, bundan nce sfatlarn fens yan, sfatlar
unut-mak, sfatlarn birbirlerinden ayrlmamalarna sebeb olan fleyler
de fen idi.Bu fleyler, vahdetde bulunmakda idiler. Bunlar yok
olmufllard. fiimdi, sfat-larn kendileri de, vahdetde bulunarak olsa
bile, yok oldu. Ehadiyyet kah-ramn, varlkda hibir fley brakmad.
lm-i ilhde, sfatlarn topluca veybirer birer olan ayrlklar da
kalmad. Yalnz hric grnd. (Allah telvar idi. Ondan baflka hibir fley
yok idi.) fiimdi de byledir. Bundan nce,bu hads-i flerfi yalnz
biliyordum. Fekat, bu hlde deildim. Bu hlimin do-ruluunda vey
yanlfllnda bu fakri uyandracanz mmd ederim.
Mevln Ksm Alnin tekml makmna erifldii grlyor. Oradaki
sev-diklerimizden birkann da, bu makma ulafldklar anlafllyor.
Herfleyindorusunu ancak Allah tel bilir.
12ONKNC MEKTB
Bu mektb, yine yksek mrflidine yazlmfldr. Fen ve Bek makm-nn hsl
olduunu ve Seyr-i fillah ve Tecell-i zt bildirilmekdedir:
Yksek kapnz klelerinin en aflas olan Ahmed, sunar ki,
kusrlarm-dan hangisini bildireyim. Allah telnn istedii olur. Onun
istemedii ol-maz. Hi kimsede hareket ve kuvvet olmaz. Ancak, byk ve
yksek olanAllahn dilemesi ile olur. (Fen-fillh) ve (Bek-billh)
makmna bal olanilmleri, Allah tel ihsn ederek aklad. Bylece
herfleyin z anlafll-d. (Seyr-i fillah) ve (Tecell-i zt-i berk)nin
ne olduklar ve Muhamme-d-yl-meflreb kime dendii, bunlara benzer
fleyler anlaflld. Her makm-da, bu makma lzm olan fleyleri gsterildi
ve hepsinden ileri gtrldm.Evliyullahn haber verdikleri fleylerden,
gsterilmedik ve geirilmedik pekaz kald. Beendiklerini sebebsiz
olarak beenirler. Herfleyin kendisi,maddesi, mahlk olduu gibi,
yaratlfllarnda bulunan kbiliyyetlerin, uy-gunluklarn da, mahlk
olduklar anlaflld. Allah tel, kbiliyyetlerin tes-ri altnda deildir.
Hibirfleyin Ona hkm etmesi ciz deildir. Dah uza-tarak saygszlk
yapmakdan ekindim. Fris msra tercemesi:
Kle olan, haddini bilmelidir.
13ONNC MEKTB
Bu mektb, yine yksek mrflidine yazlmfldr. Yolun sonsuz olduu
vehakkat bilgilerinin, islmiyyet bilgilerine uygun olduu
bildirilmekdedir:
Yksek kapnz klelerinin en aflas olan Ahmed, sunar ki, bu
yolunsonsuzluundan, bitmez tkenmez olmasndan h ederim! Binlerle h
ede-rim! Yolda ok hzl gtryorlar ve ok fleyler ihsn ediyorlar.
Bununiindir ki, bykler, Seyr-i ilallah yolculuunun ellibin senelik
yol olduu-
25
-
nu bildirmifllerdir. Belki de, Meric sresinin drdnc [4] yetinde,
(Me-lekler ve rh oraya bir gnde varrlar. Bu gnn uzunluu ellibin
senelik yol-dur) buyurulmakla bu yola iflret edilmifldir. Yolun
okluu bizi ok zd.mmdlerimiz kesildi. Fekat hemen fir sresinin
yirmisekizinci [28] ye-tinde; (mmd kesildikden sonra, O, fideli
yamur gnderir ve rahmeti-ni yayar) mjdesi, bizi sevindirdi. Birka
gnden beri eflyda seyr, yan yol-culuk hsl olmufldur. Fekat,
talebeler lgnlk gsterdiklerinden, yine on-larla uraflmaa bafllanld.
Dah o makma kavuflacam sanmyorum. Fe-kat, talebeler skfldrdklar
iin, hay ve ihsn duygular ile onlara birfley-ler sylyorum. Bundan
nce tevhd-i vcd bilgilerine balanp kalmfl-dm. Hlimi arka arkaya
yksek kapnza bildirmifldim. flleri, sfatlar as-la vermifldim. flin
iyz anlafllnca, o bilgilerden kurtuldum. Terzinin (He-me ezst)
kefesinin ar basdn anladm. Yksekliin byle grflde ol-duunu, (Heme
st) demekde olmadn anladm. Fillerin ve sfatlarn on-dan baflka
olduklar anlaflld. Herbirini ayr ayr gstererek, yukar merte-beye
kardlar. fibheler hi kalmad. Keflflerin hepsi, ahkm- islmiyye-nin
ak bilgilerine tam uymakdadr. slmiyyetin aka bildirdiklerindenkl
kadar ayrlklar yokdur. Tesavvufcularn birka, islmiyyetin aka
bil-dirdiklerine uymyan keflfler bildirmifller ise de, y yanlfl
anlamfllar veysekr, yan flrsuzluk hlinde iken sylemifllerdir. Btnn
zhire uygun-suz olduu hi grlmemifldir. Tesavvuf yolunun ortasnda,
zhire uymayanfleyler grnyor ise de, bunlar da zhire uydurulur.
Zhirle btn birlefl-dirilir. Yolun sonuna varanlarn btn, islmiyyetin
zhirine hep uygun olur.limler ile bu bykler arasnda yalnz bir ayrlk
vardr ki, limler dfl-nerek ve ilm yolu ile bilirler. Bu bykler ise,
keflf ederek, tadn alarak bu-lurlar. Bu byklerin hllerinin doru
olmasna birinci almet, islmiyye-tin zhirine uygun bulunmalardr.
fiuar sresi onnc yet-i kermesi(Gsm daralyor, dilim sylemez oluyor)
bunlarn hline uygundur. Neyazacam bilemiyorum. Hllerimin birounu
kaleme alamyorum. Mek-tblarda da yazacak yer kalmyor. Belki bunda
da bir hikmet vardr. Uzak-da kalan bu mahrmu kymetli tevecchnzden
ve garblere olan merha-metinizden ayrmaynz. Yolda brakmaynz. Fris
beyt tercemesi:
Bu sze sebeb olan sensin,Uzarsa uzatan da sensin.
Mektbu uzatmak saygszlndan ekiniyorum. Fris msra tercemesi:
Kle olan haddini bilmelidir.
14ONDRDNC MEKTB
Bu mektb yine yksek mrflidine yazlmfldr. Yolculukda hsl olan
fley-leri ve birka talebenin hllerini bildirmekdedir:
Yksek kapnzn klelerinin en aflas olan Ahmed sunar ki, mahlk-larn
mertebelerinde grlen tecelllerden biraz, nceki mektbda
su-nulmufldu. Ondan sonra (Vcb), yan varl lzm olan mertebe grn-d.
Btn sfatlar bu mertebededir. irkin, siyh bir kadn fleklinde
grn-
26
-
d. Bundan sonra ehadiyyet, yan bir olan varlk, ince bir dvar
stnde du-ran uzun bir gen adam fleklinde tecell etdi. Bu iki tecell
hakkn olarakgrndler. Bundan evvelki tecelller byle grnmyordu. Bu
zemn l-mek istedim. Kendimi byk bir deniz kenrnda ayakda grdm.
Kendi-mi denize atmak istedim. Fekat arkamdan bir ip ile balanmfl
idim. Bununiin denize atlayamadm. Bu ipin, maddeden yaplmfl olan
bedene olan ba-llklar olduunu anladm. pin, kopmasn istedim.
yle bir hl oldu ki, gnlmn Allah teldan baflka hibirfleyi
isteme-diini anladm. Bundan sonra vcb makmnn btn sfatlar grnd.Bu
sfatlar, bir bakmdan birok fleylerin aynalar oldular. Dah sonra
buaynalarda grnen fleylerin hepsi afla dkldler. Geride yalnz vcb
ma-kmnn sfatlar kald. Bunlarda grlen fleylerin ayrlmalar,
dklmele-ri de grld. fiimdi sfatlarn asla verildii anlaflld. Onlarda
grlenfleylerden ayrlmadan nce, asla verilemezlerdi. Belki verilmifl
gibi gr-lrlerdi. (Tecell-i sr)ye kavuflanlarn hli byledir. Sfatlar
asla verilin-ce, (Fen-i hakk) hsl oldu. Bundan sonra kendimdeki ve
baflkalarnda-ki sfatlar birbirinin benzeri buldum. Yerlerinin
baflka baflka olmas orta-dan kalkd. Byle olunca gizli flirklerin
inceliklerinin biroundan kurtul-dum. fiimdi ne Arfl kald, ne yer
kald, ne zemn, ne mekn, ne alt cihet vene de eflyy ayran snrlar
kald. Eer senelerce dflnsem lemden bir zer-renin yaratlmfl olduunu
bilemem. Bundan sonra, kendime mahss olan(Teayyn), kendime mahss
olan vech grndler. Bu teayyn, eski ve par-a para bir elbise
gibiydi. Bir kimse giymifl idi. O kimsenin kendime mah-ss vech
olduunu anladm. Fekat hakkn olarak anlafllmad. Dah son-ra bu adamn
yukar tarafnda ve kendisine bitiflik ince bir post grnd.Kendimi o
post olarak buldum. Bu teayyn elbisesini kendimden uzak gr-dm. O
post zerinde bir nr grnd. Biraz sonra gene yok oldu. Bu postve
elbise de yok oldular. Eskisi gibi chil ve flaflkn kaldm. Bu grnen
fley-lerden anladklarm yksek kapnza bildireceim. Dorusu ile yanlfln
ifl-ret buyurursunuz. fiyle ki, o grnen kimse, (Ayn- sbite)dir. Vcb
ileimkn arasnda bir geit gibidir. ki yz birbirine benzemez. Arasnda
el-bise bulunan ve nr grlen o post da vcd ile adem arasnda geitdir.
Ken-dimi o post bulmufldum. Bu da, varlkla yokluk arasndaki geite
kavuflmak-dr. Bundan nce rylarda da, kendimi byle geit bulmufldum.
Fekat ofkda idi. fiimdi ise enfsdedir. Yan kendimdedir. kisi
arasnda baflka birayrlk dah grlmfld. Fekat flimdi yazarken onu
unutdum. Her ze-manki hlim flaflknlk ve chillikdir. Arasra byle
oyunlar da hsl oluyorve sonra yok oluyor. Geride marifetleri
kalyor. Baz fleylerin ne olduu-nu anlyamyorum. Htrmda kalanlara da
gvenemiyorum. Bunun iin he-men yazmak saygszlnda bulunuyorum.
Bylece, yksek iflretinizle, bun-lara gvenim hsl olur. Kymetli
tevecchleriniz yardmyla alak fleylereolan ballklardan kurtulacam
mmd ediyorum. mddma yetiflmez-seniz iflim ok gdr. Fris beyt
tercemesi:
Hakkn ve hak adamlarnn yardm olmadan,Melek de olsa kurtulamaz yz
karalndan.
Hindistnn meflhr fleyhlerinden fieyh Abdllah-i Niyznin olu
fieyhTh ve hddm hc Abdlazz yksek kapnz ok zlemekdedirler. fieyh
27
-
Th da mubrek ayaklarnzdan per ve kabl buyurulmas iin yalvarr.Bu
yksek tarka girmek istiyor, candan yalvard. stihre yapmasn
sy-ledim. Grnflde ok uygundur. Burada zikr etmesini renen
sevdikle-rimizin ou rbta yapmakdadr. Bir ksm ry, vka esnsnda
rbtaalp gelmekdedir. Bir ou da Delhiden gelmeden nce rbta
etmifllerdir.nce huzra ve flrsuzlua dalyorlar. lerinden birka,
sfatlar asla ve-riyorlar, yan ondan gryorlar. Geri kalanlar byle
deildir. Fekat hi-biri tevhd-i vcd ve nrlar grmek ve keflflere
kavuflmak yoluna gitmi-yor. Molla Ksm Al ve Molla Mevdd Muhammed ve
Abdl-Mmin, g-rnflde cezbe makmnn st noktasna varmfllardr. Fekat
Molla KsmAl inmeye bafllamfldr. Geri kalan ikisinin inmesi
bilinmiyor. fieyh Nr danoktaya yakndr, fekat kavuflamamfldr. Molla
Abdrrahmn da noktayayakndr. Kavuflmasna az kalmfldr. Molla Abdlhd o
makmda huz-ra ve flrsuzlua dalmfldr. Diyor ki, (Her bakmdan
hibirfleye benzeme-yen bir varl celle flnh her fleyde hi birine
benzemeksizin gryorum.Her ifli Onun yapdn anlyorum). Yksek
nimetleriniz, tliblere ve el-veriflli olanlara durmadan yamakdadr.
Bu nimetleri onlara ulafldrmak-da bu afla klenizin hi hizmeti
olmuyor. Fris msra tercemesi:
Ben o eski Ahmedim, hi deiflmedim.
Bir gn vakalardan bir vakay anlatrken (O, sevilmifllerden
olmasay-d, maksada kavuflmakda ok glk ekerdi) buyurmufldunuz. Bu
mahb-biyyetin yksek ihsnnza bal olduunu da bildirmifldiniz. Bu
mjde-nizden ok mmdliyim. Bu taflknlklarm ve saygszlklarm
ondandr.
15ONBEfiNC MEKTB
Bu mektb, yine yksek mrflidine yazlmfldr. nifl makmndaki hl-leri
ve birka gizli bilgiyi aklamakdadr:
Hzr olan gibin, bulmufl olan karmfln, kavuflmufl olan
mahrmunsunduu flyledir ki: ok zemndr onu arardm, hep kendimi
bulurdum.Sonra, iflim yle oldu ki, kendimi arasaydm, onu bulurdum.
fiimdi, onu gaybetdim, kendimi buluyorum. Onu kardm hlde aramyorum,
yok oldu-u hlde zlemiyorum. lm bakmndan huzrdaym, kavuflmuflum,
karfl-lyorum. Zevk bakmndan ise, gayb etdim, aramyorum. Zhiri bek,
b-tn fendr. Bekda iken fndir. Fenda olduu hlde bkdir. Fekat, ilm-le
olan fendr ve zevkle olan bekdr. fli, dflmekde ve inmekdedir.
ler-lemekden ve ykselmekden kalmfldr. Onu, kalbden kalbin shibine
gtr-mfllerdi. fiimdi kalbin shibinden kalb makmna indirdiler. Rh,
nefsdenkurtulmufldu. Nefs de itmnna kavufldukdan sonra rhun nrlarnn
ok-luundan kmfld. fiimdi rh ile nefsi onda topladlar. Onu her ikisi
ara-snda geit yapdlar. Bu araclkla, yukardan almak, aflaya vermek
nime-tini ihsn etdiler. Fideli fleyleri alr, aldklarn baflkalarna
verir. Hem al-c ve hem vericidir. Fris msra tercemesi:
Dah sylersem, sonu gelmez.
Yksek makmnza sunulur ki, sol el, kalb makmna iflretdir.
Kalbin
28
-
shibine ykselmeden ncedir. Yukardan indikden sonra kalb
makmnagetirirler. Bu makm baflkadr. Sa ile sol arasnda geitdir.
Kavuflanlar, bu-nu iyi bilir. Slk yapmamfl olan meczblar, kalb
makmna varrlar. Bun-lara (Erbb-i kulb) denir. Kalbin shibine
kavuflmak iin slk yapmaklzmdr. Bir makmn bir kimseye verilmesi
demek, ona bu makmdahuss bir fln hsl olmas demekdir. Bu fln ile, o
makmn erbbndan ay-rlr. Ayrlklarndan biri, cezbenin, nce olmas
demekdir ve o makmdahuss beks hsl olarak o makmn bilgilerine ve
marifetlerine kavuflur.Kalb makmnn bilgileri ve cezbenin, slkn, fen
ve beknn ne ol-duklar ve bunlara benzer bilgiler, bundan evvelki
mektblarda, yazlaraksunulaca bildirilen kitbda aklanmfldr. Mr
Seyyid fih Hseyn, ace-le ile yola kd, temize ekmek nasb olmad. Bu
kitb zerindeki kymet-li dflncelerinizi ve emrlerinizi okumakla
flerefleniriz inflallah tel. AzzMtevakkf cezbe makmnda yukardan
inmifldir. Fekat yz bu leme de-ildir. Hep yukarya bakmakdadr.
Ykselmesi baflkasnn ekmesiyle ol-duu iin cezbeye uygundur. nerken,
birlikde az birfley getirdi. Nisbetininasl, baflkasna bal olan
tevecch idi. Kendisini bu tevecch ykseltiyor-du. Bu nisbeti flimdi
de vardr. Cezbe nisbetinde, ceseddeki rh gibidir vekaranlkda
bulunan flk kayna gibidir. Fekat bu cezbe, byklerimizin bil-dirdii
cezbe deildir kaddesallah tel esrrehm. O cezbe, Hce-i Ah-rr kuddise
sirruh hazretlerine yksek dedelerinden gelmifldir. [Yan an-nesinin
dedelerinden gelmifldir. (Refleht) kitb.] O byklerin, bu makm-da
huss flnlar vardr. Birka talebe ryda grdler ki, yukarda ad ge-en
Azz Mtevakkf, Hceyi yimifldir. Bu ry, bu makmn grnecei-ni
gstermekdedir. Bu cezbenin fide vermek makm ile iliflii yokdur.
Bumakmda, yz, hep yukar dorudur ve hep flrsuzluk lzmdr. Cezbe
ma-kmlarndan ouna kavufldukdan sonra bunlar slke uygun olmaz.
Bun-lar yazarken o makma doru idim. Baz incelikleri grnd. Sebebsiz
te-vecch olunamyor. Herfleyin dorusunu Allah tel bilir. O azz,
birkaaydan beri afla inmifldir. Fekat bu cezbe makmna tam girmiyor.
Bumakmn flnn bilmedii iin giremiyor. Dank dflnceleri buna
sebeboluyor. Bu sama yazlar yksek kapnza kavuflduu zemnda, bu
mak-ma tam gireceini mmd ederim. Hce hazretlerini bundan sonra tam
in-dirirler.
16ONALTINCI MEKTB
Bu mektb, yine yksek mrflidine yazlmfldr. Ykselmede ve inmede-ki
hlleri bildirmekdedir:
Talebenizin en aflas sunar ki, Mevln Alddn okflayc mektbu-nuzu
getirdi. Yazl olan fleyleri aklamak iin zemn bulduka
msveddehzrladm. O bilgileri temmlayc birka fley dah dflndk, ama,
bunla-r yazamadan mektb yola kd. nflallah tebreke ve tel ayrca
yk-sek kapnza sunulur. fiimdi, temize ekilmifl olan baflka bir kitb
gnderil-di. Bu kitb, dostlarmzdan birkann dilei zerine yazld. Bu
yolda f-ideli olacak nashatlarn yazlmasn istemifllerdi. Buna gre,
alflacaz
29
-
demifllerdi. Dorusu, efli olmyan, ok fideli bir kitb oldu. Onu
yazdkdansonra Reslullah aleyhissalt vesselm vettehyye
hazretlerinin, m-metinin limlerinden birou ile hzr olduklar
anlaflld. Bu kitb mub-rek eline ald. Merhameti ok olduundan, onu
pd, limlere gstererek(byle mn etmek lzmdr) buyurdular. Bu bilgileri
renmekle flerefle-nenler nrlu, herkesden yksek idiler ve ok kymetli
idiler. O serverin aley-hissalt vesselm karflsnda ayakda idiler. Sz
uzatmyalm, bu hliherkese bildirmek iin bu fakre emr buyurdular.
Fris msra tercemesi:
Kermlerle yaplan ifller zor olmaz.
Yksek huzrunuzdan ayrldm gnden beri, gzm hep yukardaolduu iin
irfld makmna o kadar hevesim kalmad. ok zemn oluyorki, bir kfleye
ekilip, oturmak istiyorum. Benimle oturmak, konuflmak is-tiyenler
gzme arslan ve kaplan grnyor. Herkesden uzaklaflmaya ka-rr
vermifldim. Fekat istihre uygun gelmedi. Maksada yaklafldran
dere-celer sonsuz ise de, ok yukarlara ykselmek oluyor. Gtryorlar
vegetiriyorlar. Allah telnn diledii yere kadar gtrdler. Byklerin
hep-sinin makmlarndan geirdiler. Fris beyt tercemesi:
Bu afla aralkdan bir gl aldlar,Elden ele, yksek yere
ulafldrdlar.
Bu arada byklerin rhlarnn yardmlarn yazacak olsam ok uzun s-rer.
Ksaca bildiriyorum. Zl makmlarndan geirdikleri gibi, bunlarnasl
olan makmlarn hepsinden de geirdiler. Allah telnn ihsnlarn-dan
hangi birini yazaym. Diledii kulunu sebebsiz kabl ediyor.
Vilyetinok eflidlerini, yksek derecelerini gsterdiler. Hangi birini
yazacam bi-lemiyorum. Zilhicce aynda, derecelerden indirerek kalbin
vilyeti mak-mna kadar getirdiler. Buras, baflkalarn ykseltebilmek
ve irfld etmek ma-kmdr. Fekat bu makm iin dah temmlayc ve
olgunlafldrc fleyler l-zmdr. Fris msra tercemesi:
Buna ne zemn kavuflulur, ifl kolay deildir.
Sevilenlerden, istenilenlerden olup, o kadar ok konaklardan
geirdi-ler ki, mrdler, isteyiciler, Nh aleyhisselmn mr kadar
alflsalar bu-na kavuflamazlar. Byle ilerlemek yalnz istenilenler
iin olsa gerek. M-rdler bu yola adm bile atamazlar. nki, efrdn
kabilecekleri makm,asl olan makmlarn bafllangcdr. Efrdn ou buraya
yol bulamaz bile.Bu, Allah telnn yle bir ihsndr ki, dilediine
verir. Allah telbyk ihsn shibidir.
rfld ve tekml mertebelerinde durup kalmann sebebi budur. Nrun
bu-lunmamas da, gayb karanlnn yaylmasndan ileri gelmekdedir.
Baflkabir sebeb yokdur. Herkes, kendi hayllerinden birfleyler
sylyor. Bunla-ra kymet vermemelidir. Fris beyt tercemesi:
limi anlamaz chil, syler hep kelm,Onun iin sz ksa kes, sabr et
vesselm.
Hayl ile, zan ile sylenen fleyler zerinde durmak, ok zararl
olabilir.O kimselere syleyiniz ki, bu gnl yaralnn hllerinden hayl
olan bakfl-larn evirsinler. Bakmak iin yer okdur. Fris beyt
tercemesi:
30
-
Gayb olmuflum beni aramayn,Gayb olanlara birfley sylemeyin.
Allah telnn gayretini, gazabn dflnmelidir. Allah telnn
yk-seltmek istedii birfleyi afla dflrc fleyler sylemek ok uygunsuz
olur.Allah telya karfl gelmek olur. Kalb makmna inmek, hakkatda
fark,yan ayrlk makmna inmekdir ki, (rfld makm)dr. Burada fark
demek,nefsin rhdan ve rhun nefsden ayrlmas demekdir. Bundan nce cem
vefark makmlarndan anlafllan fleyler, (Sekr) yan flrsuzlukdan idi.
Hak-k halkdan yan Allah tely mahlklardan ayr grmee (Fark mak-m)
diyorlar. Bu doru deildir. Bylece bu rhu hak sanyorlar ve
bununnefsden ayrlmasn grmee, Hak telnn mahlklardan ayrlmasn gr-mek
diyorlar. Sekr hlinde olanlarn edindikleri bilgilerin ou
byledir.nki, iflin dorusu, orada bulunmaz. Her ifl Allah telnn emri
ile olur.Cezbe ve slk shiblerinin bilgilerini ve bu iki makmn ne
olduklarn,ayr bir kitb hlinde uzun yazdm. Yksek huzrunuza
sunulacakdr.
17ONYEDNC MEKTB
Bu mektb, yine yksek mrflidine yazlmfldr. Ykselmedeki ve
inifl-deki hllerden birka bildirilmekdedir:
Yksek kapnz hizmetilerinin en aflas olan Ahmed sunar: Burada-ki
sevdiklerimizden biri, ok zemndan beri, olduu yerde kalmfld.
Bumektbun yazld gn, bu makmdan karlarak afla indirildii anlafll-d.
Fekat tam indirilmemifldir. Bu makmn altnda kalmfl olan derecele-re
de gtrld. Bu stdeki makmdan inmee bafllamfldr. Bundan son-ra her ne
hl olursa aa vurulacak ve yksek huzrunuza yazlacakdr. Buhle
kavuflan da, hli aldkdan sonra kendisi birfley yazarsa, doru
olur.Bu inifli kuvvetli olduu iin ve bu afla kleniz cllb [glsuyu]
flerbeti ie-rek hlsizlefldiim iin bu iniflin sonunu inceliyemedim.
nflallah tel onuda bildirirler.
18ONSEKZNC MEKTB
Bu mektb, yine yksek mrflidine yazlmfldr. Telvnden sonra olan
tem-kni, Vilyetin mertebesini ve Vcd-i telnn Zt-i teldan ayr ol-duu
bildirilmekdedir:
Yksek kapnzn klelerinin en aflas, gnh ok Ahmed bin Abd-lehad
sunar ki, hllerin ve marifetlerin gelmee bafllad gnden beri,
bun-lar yksek kapnza bildirmek saygszlnda bulundum ve ok ileri
gitdim.Allah tel, yksek tevecchlerinizin yardmyla, hllere bal
kalmakdankurtard. Telvnden temkne kavufldurdu. Yan deiflik hllerden
kurtarpsknete kavufldurdu. fiimdi hayret, flaflknlk ve zntden
baflka elime hi-birfley gemiyor. Vasl yerine fasl ve kurb yerine
bud hsl oldu. Marifet-ler kalmad. lm gitdi. Cehl kaplad. Bu
flaflknlkla mektb da yazlamaz ol-du. Yalnz, gnlk olup bitenleri
yazarak, kymetli vaktlerinizi almaa da
31
-
elim varmad. Kalbimi soukluk o kadar kaplad ki, hibirfleyle
kzflam-yor. Tenbeller gibi hibir ifl yapamyorum. Fris beyt
tercemesi:
Ben hiim, hiden de afla,Hiden bir ifl hsl olur mu?
Szmze gelelim. fiimdi (Hakk-ul-yakn) ile flereflendirdiler.
Buradailm ve ayn, yan bilmek ve grmek birbirine perde deildirler.
Fen ile be-k bir aradadr. Hayret, flaflknlk iinde ilm ve flr vardr.
Gayb etmifl ikenkavuflmufldur. lm ve marifet varken cehl ve dalgnlk
iindedir. Frismsra tercemesi:
ok flafllr. Hem kavufldum, hem flaflkn oldum.
Allah tel yalnz kendi sonsuz merhametiyle yksek
derecelerdeilerletiyor. (Vilyet makm)nn stnde (fiehdet makm) var.
Vilyetin,flehdet makm yanndaki yeri, sretlerin tecellsinin ztn
tecellsi yann-daki yeri gibidir. Hatt, bu ikisi arasndaki uzaklk, o
ikisi arasndaki uzak-lkdan kat kat okdur. Bunu nceden de
bildirmifldim. fiehdet makm-nn stnde (Sddklk makm) var. Bu iki makm
arasndaki uzaklk, ke-lime ile anlatlabilenden dah ok ve iflret
olunabilenden dah bykdr.Sddklk makmnn stnde, yalnz (Peygamberlik
makm) vardr alehlihessalt vesselm. Sddklk makm ile peygamberlik
makm ara-snda baflka makm yokdur ve olamaz. Baflka makm olamyaca,
ak vedoru olan keflfle anlafllmakdadr. Ehlllahdan, yan Evliydan
birou,bu iki makm arasnda bir makm dah bulunduunu sylemifller ve
bu-na (Kurbet) makm demifllerdir. Buraya ulafldrmakla da
flereflendirdiler.Bu makmn ne olduunu bildirdiler. ok urafldkdan ve
pek yalvardk-dan sonra, nce o byklerin syledikleri gibi gsterdiler.
Sonra i yz-n bildirdiler. Evet, ykselirken Sddklk makm hsl oldukdan
sonra bumakm hsl olmakdadr. Fekat iki makmn arasnda bulunmas,
zerin-de durulacak birfleydir. Yksek kapnza kavuflduum zemn,
inflallah te-l, iflin i yzn genifl olarak sunacam. Bu makm ok
yksekdir.Ykselirken, geilen konaklar iinde bundan dah stn
bilinmiyor. Al-lah telnn vcdnn, yan varlnn, ztndan, yan
kendisindenbaflka olduu, bu makmda anlafllyor. Doru yolun limleri
de Allahtel onlarn alflmalarna iyi karfllklar versin byle olduunu
bildirmifl-lerdir. Burada, vcd da yolda kalyor. Ondan dah yukar
klyor. Ebl-Mekrim-i Rkneddn fieyh Alddevle, kitblarnn bir kanda
(Vcdleminin stnde, Melik-il-vedd lemi vardr) buyuruyor.
Sddklk makm, Bek makmlarndandr. nki, yz mahlklara kar-fldr.
Bundan dah aflada, yan inifl makmlarnn en ilerisinde peygam-berlik
makm vardr. Bu makm sddklk makmndan dah yksekdir.Sahv ve bek burada
dah okdur. Kurbet makm, bu iki makmn aras-na giremez. nki bunun yz,
tam tenzhe dorudur ve kfl makmlar-nn temmdr. Nerede onlar, nerede
bu? Fris beyt tercemesi:
Ayna arkasndaki papaan gibiyim,Ezel std ne derse onu
sylerim.
Dflnerek, ifliterek anlafllan ahkm- islmiyye bilgileri, flimdi
keflf ile
32
-
hsl olmakdadr. Keflfler, ehl-i snnet limlerinin
bildirdiklerinden klkadar ayrlmamakdadr. Onlarn ksaca bildirdikleri
fleyleri akladlar vegeniflletdiler. Dflnerek anlamak yerine iden
gelerek renmei ihsn et-diler. Bir kimse Hce fih-i Nakflibend
kaddesallah tel sirrehl akdeshazretlerinden sordu:
Sl: Tesavvuf yolunda ilerlemek, yan slk niindir?
Cevb: (Ksaca, topluca renilenlerin genifllemesi, almas ve
dflne-rek bulmak yerine, keflf ile kalbe gelmek iindir) buyurdu.
Onlardan baflkafleyler renmek iindir buyurmad. Evet, tesavvuf
yolunda ilerlerken, bil-giler, marifetler hsl olmakdadr. Fekat,
bunlarn hepsini brakp ilerlemeklzmdr. En son makma, yan Sddklk
makmna varmadka doru bil-gilere kavuflamaz. fiuna flafllr ki,
Ehlllah arasnda, bu flerefli makma ka-vuflduklarn syleyenlerin bu
makma uygun olan bilgileri ve marifetleri aca-b neden olmuyor? (Her
ilm shibinin stnde dah byk lim vardr.)
Kaz ve kader bilgisini de akladlar. yle bildirdiler ki,
islmiyyetinbildirdiinden hi ayrl yokdur. Bu bilgiye, cb noksanl ve
cebr leke-si hi bulaflmamakdadr. Bu bilgi, ayn ondrdndeki ay gibi
ak anlafll-makdadr. slmiyyetin bildirdiine hi uygunsuz olmad hlde
bu bilgi-yi niin herkesden gizlediklerine flaflyorum. Eer dn-i
islma uygun olma-sa idi, o zemn rtmeleri, saklamalar uygun olurdu.
Ne yapdndan slolunmaz. Fris beyt tercemesi:
Onun korkusundan, kim ne yapabilir?Teslm olmakdan baflka ne
diyebilir.
lmler ve marifetler, nisan yamuru gibi akyorlar. nsann idrki
bunla-r kavryamyor. Lf olsun diye insann idrki diyoruz. Yoksa,
sultnn hediy-yelerini ancak onun hayvanlar taflyabilir. nceleri, bu
flafllacak bilgileri yaz-mak istiyordum. Fekat baflaramadm. Bunun
iin zlyordum. Sonra, (bubilgileri gndermek, alfldrmak iindir;
bunlar ezberlemek iin deildir) di-yerek zntm giderdiler. Nitekim
mekteblerde talebe diploma almakiin eflidli fleyler renirler.
Bunlar ezberlemek iin retmezler.
Bu bilgilerden birkan yksek huzrunuza sunuyorum. fir sresi
on-birinci yetinde (Onun benzeri gibi hi birfley yokdur. Ancak O
iflitici ve g-rcdr) buyuruyor. Bu yet-i kermenin bafl taraf, Allah
tely tenzhediyor. Bu, aka anlafllmakdadr. O ifliticidir, grcdr
buyurmas da,bu tenzhi temmlamakda ve kuvvetlendirmekdedir. fiyle
ki, mahlklar-da da grmek ve iflitmek vardr. Mahlklarn bu iki
duygusu Allah tel-nn iflitmesi ve grmesi gibi sanlabilir. Allah
tel, mahlklarn iflitmedi-ini, grmediini bildirerek, byle sanmak
yolunu kapamakdadr. Buyet-i kermede, iflitici ve grc yalnz Odur,
mahlklarda yaratlmflolan kulak ve gz, iflitmekde ve grmekde hi rol
oynamaz. Allah tel,kula ve gz yaratd gibi, iflitmeyi ve grmeyi de
yaratmakdadr. Alla-h telnn deti flyledir ki, kulakdan ve gzden
beyne tesrler gelince iflit-meyi ve grmeyi yaratmakdadr. nsanlarn
sfatlar, grmelerine ve iflitme-lerine hi tesr etmez. Tesr eder
denilirse, tesri de O yaratmakdadr. Mah-lklarn kendileri tesrsiz
olduklar gibi, sfatlar da tesrsizdir. Herhangibir kuvvetle tafldan
ses karlrsa, tafl konufluyor, o konuflucudur denilemez.
33 Mektbt Tercemesi: - F:3
-
Tafl, cimd, tesrsiz, cansz olduu gibi, onda konuflmak sfat vardr
denir-se, bu sfat da cimddr, tesrsizdir. Harflerin ve sesin kmasnda
hi tes-ri yokdur. Baflka sfatlar da bunun gibidir. Bu iki sfat, dah
meydnda ol-duu iin, Allah tel, mahlklarda bu iki sfatn bulunmadn
bildirdi.Mahlklarda baflka sfatlarn da bulunmad bundan
anlafllmakdadr.Allah tel insanlarda nce ilm sfatn yaratd. Bir fleyi
bilmek iin, bu s-fatn o fleye tevecchn yan ilgisini yaratd. Bundan
sonra, bu sfatn ofleye balanmasn yaratd. Bundan sonra o fleyin bu
sfat zerinde grn-tsn yaratd. deti byle oldu. O fleyin grntsnn ilm
sfatnda ya-ratlmasnda, bu sfatn ne tesri olabilir? Bunun gibi, nce
iflitmek sfat-n yaratd. Bundan sonra sesleri bu sfata getirecek
kulak ve baflka sebeb-leri yaratd. Sonra ses dalgalarn yaratd.
Sonra kulan bu sesi almasn,bundan sonra da sesi duyma yaratd. Yine
bunun gibi nce gz yaratd.Sonra gzde grnty yaratd. Sonra grnty
beyinde yaratd. Dahsonra grmeyi yaratd. flitici ve grc o kimseye
denir ki, iflitmesi ve gr-mesi, kendisinin bu sfatlar ile olsun.
Byle olmaynca, buna iflitici ve g-rc denmez. Bundan anlafllyor ki,
mahlklarn sfatlar da, kendilerigibi cimddr, tesrsizdir. Szn ksas,
mahlklarda sfatlar yokdur. Bu s-fatlar ancak Allah telda vardr. Bu
yet-i kermede, tenzh ile teflbh biraraya getirilmifldir. Hatt yet-i
kermenin hepsi tenzhi bildirmekde, ben-zeri olmadn beyn
buyurmakdadr. Birinci ilm, yan mahlklarda g-rlen sfatlarn Hak telnn
sfatlar olmas ve mahlklar cimd, yantesrsiz bilmek, iinden su akan
musluk ve testi gibi bulmak, evliylkmakmna uygun olan bilgidir.
kinci ilm, yan mahlklarn sfatlarn dacimd gibi bulmak ve Zmer
sresinin otuzuncu yet-i kermesinde (Sen,elbette lsn. Onlar da
elbette ldrler) bildirildii gibi, mahlklarl bilmek, flehdet makmna
uygun olan ilmdir. Buradan da, bu iki ma-km arasndaki baflkalk
anlafllmakdadr. Bir fleyin aznn grlmesi, o-unun bulunduunu gsterir.
Bir yerden su szmas, byk su bulunduu-nu haber verir. Fris msra
tercemesi:
Senenin iyilii behrndan belli olur.
Bunun gibi, bu yksek makmn shibleri, mahlklarn ifllerini de,
lgibi ve cimd gibi bulurlar. Bunlarn iflleri, Allah telnn iflidir,
bu iflle-ri yapan hep Odur demezler. Allah tel, byle olmakdan ok
yksekdir.Bir kimse, bir tafl hareket etdirse, bu kimse hareket
ediyor denmez. Taflhareket etdiriyor ve tafl hareket ediyor denir.
Tafl cimd olduu gibi, taflnhareketi de cimddr. Tafl hareket ederken
bir adam ldrse, tafl ldrddenmez. Tafl hareket etdiren kimse ldrd
denir. Ehl-i snnet limleriflekkerallah tel sayehm de byle
sylemifllerdir. Bunlar mahlkla-rn yapdklar ifller, kendi irdeleri
ve ihtiyrlar ile olmakla berber, bun-lar Allah tel yaratmakdadr.
Bunlar Allah telnn yaratmasndaonlarn ifllerinin hi tesri olmaz.
Onlarn iflleri, birka hareketdir. fllerinyaplmasnda bu hareketlerin
tesri olmaz.
Sl: Byle olunca, kullarn ifllerine sevb ve azb yaplmas doru
olmaz.Bir tafla emr vermek ve onun hareketlerine sevb ve azb yapmak
gibi olur.
Cevb: Tafln hareketiyle insanlarn hareketi baflka baflkadr.
nsanlara
34
-
din gnderilmesi ve emrler, yasaklar yaplmas, onlarda kudret ve
irde bu-lunduu iindir. Taflda enerji varsa da irde yokdur. Fekat,
insanlarn ir-desini de Allah tel yaratd iin ve bu irdenin iflin
yaplmasnda tes-ri olmad iin, bu irdeleri de l gibidir. rdenin yalnz
flu kadar tes-ri vardr ki, ifl, kulun irdesinden sonra
yaratlmakdadr. Allah telnndeti byledir. nsanlarn kudreti tesr
ediyor denirse, kudretdeki bu tes-rini de Allah tel yaratmakdadr.
Kudreti yaratd gibi, bunun tesrinide yaratmakdadr. Mver-n-nehr
limleri, kudret tesr eder dediler isede, bu tesrde kudretin ihtiyr
hi yokdur. Tesri, canszn hareketi gibi-dir. Bir kimse, yukardan
atlan bir tafln bir hayvan ldrdn grse, bukimse, tafln cimd, cansz
olduunu bildii gibi, onun hareketini ve bu ha-reket enerjisinin
ldrmesini de cimd bilir. Grlyor ki, mahlklarn ken-dileri de,
sfatlar da ve iflleri de hep cimddrlar, ldrler. Diri olan,herfleyi
varlkda durduran, iflitici, grc, bilici olan ve her dilediini
ya-pan, yalnz Allah teldr. Kehf sresinin yzonuncu [110] yet-i
kerme-sinde (Ey sevgili Peygamberim, onlara syle! Rabbinin
kelimelerini yazmakiin deniz mrekkeb olsa, Rabbinin kelimeleri
bitmeden, o deniz ve onungibi bir dah deniz biterler) buyuruldu. ok
saygszlk yapdm. Sonsuz atl-ganlk yapdm. Ne yapaym? Her bakmdan gzel
olan anlatan sz de g-zel olduu iin ne kadar uzarsa, o kadar tatl
oluyor. Onu anlatan szler g-zel oluyor. Allah teldan konuflmaa ve
Onun yce adn dilime almaahi lyk deil isem de, kendimi tutamyorum.
Fris beyt tercemesi:
Azm gl suyu ile binlerce ykasam,smini sylemee yine lyk
olamam.
Fris msra tercemesi:
Kle olan haddini bilmelidir.
Yksek tevecch ve ihsnlarnza snyorum. rklm, aflal-m nasl
bildireyim? Her gelen lutfler, ihsnlar, hep yksek tevecch
vemerhametinizden hsl olmakdadr. Yoksa, Fris msra tercemesi:
Ben hep o eski Ahmedim.
Meyn fih Hseyn, tevhd-i vcd yolundadr. Bundan ok tad al-makdadr.
Onu bu yoldan kararak hayret makmna kavufldurmak istiyo-rum. nki
maksad, oraya kavuflmakdr. Muhammed Sdk, kk olduuiin, kendini hi
tutamyor. Eer yolculukda yanmzda bulunursa ok te-rakk edecekdir.
(Dmen-i Kh) yan da etei denilen yere giderken ya-nmzda idi. ok
fleyler kazand. Hayret makmna kavufldu. Bu makmdafakre ok
benzemekdedir. fieyh Nr da, bu makmda ok ilerledi. Bu fa-krin
yaknlarndan bir gen vardr. Onun hli ok yksekdir.
Tecelliyt-iBerkyyeye yaklafld. Yaradlfl buna ok uygundur.
_________________
Gedi, isyn ile mrm, neye hlim varacak?Szlyor yaral gnlm, onu
yokdur saracak.
Mahfler yerinde, zebnler elinden, y Rab!Eer etmezsen, inyet,
beni kim kurta