-
‹SLÂMAHLÂKI
Alî bin Emrullah Muhammed Hâdimî
SERHEND Verlagshaus GmbH
Tel.: 0231-58 44 58 98, Fax: 0231-58 44 58 97Güntherstr. 42,
44143 Dortmund-Almanya
http://www.serhendkitabevi.com e-mail:
[email protected]
2008
Serhend Kitâbevi Yay›nlar›: 4
Birinci Bask›
-
KEL‹ME-‹ TENZÎH
(Sübhânallahi ve bi-hamdihi sübhânallahil-azîm). Bu ke-lime-i
tenzîh, (Mektûbât Tercemesi) kitâb›n›n 307 ve 308.cimektûblar›nda
yaz›l›d›r. Bunu, sabâh ve akflam yüz kerreokuyan›n günâhlar› afv
olur. Derdlerden kurtulur. Bir dahâgünâh ifllemekden muhâfaza
olunur.
_________________
‹mâm-› Rabbânî hazretleri (Mektûbât) kitâb›n›n 1.ci cild,275.ci
mektûbunda buyuruyor ki:
Sizin bu ni’mete kavuflman›z, islâmiyyet bilgilerini ö¤ret-mekle
ve f›kh hükmlerini yaymakla olmufldur. Oralara cehâ-let
yerleflmifldi ve bid’atler yay›lm›fld›. Allahü teâlâ,
sevdikle-rinin sevgisini size ihsân etdi. ‹slâmiyyeti yayma¤a sizi
vesîleeyledi. Öyle ise, din bilgilerini ö¤retme¤e ve f›kh
ahkâm›n›yayma¤a elinizden geldi¤i kadar çal›fl›n›z. Bu ikisi
bütünse’âdetlerin bafl›, yükselmenin vâs›tas› ve kurtuluflun
sebebi-dir. [Çok flükr Türkiyede do¤ru din kitâb› yazmak ve neflr
et-mek serbestdir. Müslimânlara bu hürriyeti veren devlete yar-d›m
etmek, her müslimâna lâz›md›r.]
_________________
TENBÎH: Misyonerler, h›ristiyanl›¤› yayma¤a, yehûdîler,Talmûtu
yayma¤a, ‹stanbuldaki Hakîkat Kitâbevi, islâmiy-yeti yayma¤a,
masonlar ise, dinleri yok etme¤e çal›fl›yorlar.Akl›, ilmi ve insâf›
olan, bunlardan do¤rusunu iz’ân, idrâkeder, anlar. Bunun
yay›lmas›na yard›m ederek, bütün insan-lar›n dünyâda ve âh›retde
se’âdete kavuflmalar›na sebebolur. ‹nsanlara bundan dahâ k›ymetli
ve dahâ fâideli bir hiz-met olamaz. Bugün h›ristiyanlar›n ve
yehûdîlerin ellerindekiTevrât ve ‹ncîl denilen din kitâblar›n›n,
insanlar taraf›ndanyaz›lm›fl olduklar›n› kendi adamlar› da
söyliyor. Kur’ân-› ke-rîm ise, Allahü teâlâ taraf›ndan gönderildi¤i
gibi tertemizdir.Bütün papazlar›n ve hahamlar›n, Hakîkat
Kitâbevinin neflretdi¤i kitâblar› dikkat ile ve insâf ile okuyup
anlama¤a çal›fl-malar› lâz›md›r.
-
‹Ç‹NDEK‹LERSahîfe No:
I. ‹slâm Ahlâk› [Alî bin Emrullah-Muhammed
Hâdimî]...........................7
Birinci k›sm: Kötü ahlâk ve bunlardan kurtulmak
çâreleri................11Kötü ahlâk ve ilâclar›
...............................................................................13Küfr.............................................................................................................18Cehâlet
.......................................................................................................26Mal,
mevk›’ h›rs›
.......................................................................................26Ayblanmak
korkusu.................................................................................28Övülmeyi
sevmek
.....................................................................................29Bid’at
i’tikâd›.............................................................................................29Hevây-›
nefs..............................................................................................
30Taklîd ile îmân
..................................................................................34,
553Riyâ.............................................................................................................36Tûl-i
emel...................................................................................................41Tama’..........................................................................................................42Kibr.............................................................................................................48‹lmin
ve âlimlerin k›ymeti
.......................................................................64Tezellül.......................................................................................................67Ucb
.............................................................................................................70Hased..........................................................................................................71H›kd............................................................................................................78fiemâtet.......................................................................................................82Hicr
.............................................................................................................82Cübn
...........................................................................................................84Tehevvür
....................................................................................................84Gadr............................................................................................................89H›yânet.......................................................................................................90Va’dini
bozmak.........................................................................................90Sû-i
zan.......................................................................................................92Mâla
muhabbet
.........................................................................................94Tesvîf
..........................................................................................................97Fâs›klar›
sevmek
.......................................................................................97Âlimlere
düflmanl›k..................................................................................99Fitne..........................................................................................................100Müdâhene
ve müdârâ
............................................................................103‹nâd
ve
mükâbere...................................................................................104Nifâk
.........................................................................................................105Tefekkür
etmemek.................................................................................105Müslimâna
beddüâ
.................................................................................107Müslimâna
kötü ism
takmak.................................................................107Özrü
red
etmek.......................................................................................108Kur’ân-›
kerîmi yanl›fl tefsîr etmek
......................................................109Harâm
ifllemekde
›srâr...........................................................................111Gîbet
etmek.............................................................................................112
– 3 –
-
Tevbe etmemek
......................................................................................115
‹kinci k›sm [Mukaddeme]
.....................................................................123‹slâm
ahlâk› üçe
ayr›l›r...........................................................................123Ahlâk
ilminin fâideleri ve neye yarad›¤›
.............................................124Kalb ve Rûh nedir?
................................................................................129‹nsan
ölünce rûh ne
olur?......................................................................130Kalb
ve Rûhun kuvvetleri
.....................................................................133Mukaddemenin
birinci
ilâvesi...............................................................136Mukaddemenin
ikinci ilâvesi
................................................................142‹lm-i
ahlâk ve islâmiyyetde ahlâk
terbiyesi.........................................146Hikmetden
meydâna gelen iyi
huylar..................................................148fiecâ’atden
hâs›l olan iyi huylar
............................................................149‹ffetden
meydâna gelen iyi
huylar........................................................150Adâletden
do¤an iyi
huylar...................................................................152Kötü
huylar›n bafl›
dörtdür....................................................................155Hikmete
benziyen kötü
ahlâk...............................................................158‹ffete
benziyen kötü
huy........................................................................158Sehâya
benziyen kötü
huy.....................................................................159fiecâ’ate
benziyen kötü
huy...................................................................159
II. Cennet Yolu ‹lmihâli [Muhammed bin Kudbüddîn ‹znikî]
.............169‹slâmiyyet, Allah vard›r ve birdir
.........................................................171Îmân›n
s›fatlar›................................................................................177,
553S›fât-›
zâtiyye...........................................................................................178S›fât-›
sübûtiyye
......................................................................................179Îmân›n
gitmesine sebeb olan fleyler
.....................................................184Resûlullah›n
zevceleri ve gazveleri
......................................................195Îmân›n
tafsîline dâir
...............................................................................196Küfre
sebeb olan fleyler
.........................................................................199Ahkâm-›
islâmiyye..................................................................................205‹slâm›n
binâs›
..........................................................................................209Nemâz
bâb›..............................................................................................210Gusl
bâb›..................................................................................................212Hayz
ve nifâs
bahsi.................................................................................220Abdest
bahsi, sulara dâir
.......................................................................230Abdestin
sünnetleri
................................................................................231Misvâk
kullanma bahsi
..........................................................................232Abdestin
müstehablar›...........................................................................232Abdestin
mekrûhlar›, abdesti bozan fleyler
........................................233Abdest
düâlar›.........................................................................................235Teyemmüm
bâb›
.....................................................................................236‹stincâ,
istibrâ, istinkâ
............................................................................240Nemâz
nas›l k›l›n›r? Mâlikîyi
taklîd.....................................................241Ezân-›
Muhammedî................................................................................244Nemâz›n
vâcibleri
...................................................................................249Nemâz›n
sünnetleri.................................................................................249Nemâz›n
müstehablar›
...........................................................................250Nemâz›n
âdâb›
........................................................................................250
– 4 –
-
Nemâz›n
mekrûhlar›...............................................................................252Nemâz›
bozan fleyler
..............................................................................254Cemâ’at
ile nemâz›n
fazîleti..................................................................258Nemâzda
imâmet,
..................................................................................258Nemâzda
ta’dîl-i
erkân...........................................................................259Yolculukda
nemâz..................................................................................260‹ftitâh
tekbîrinin fezâili
..........................................................................262Cennât-i
âliyyât hakk›nda
.....................................................................264Kazâ
nemâzlar›........................................................................................266Meyyit
için nemâz iskât›
........................................................................271Cum’aya
dâir
...........................................................................................274Nemâz
k›lmak, Özr sâhibi
olmak.........................................................279Hastal›kda
nemâz
...................................................................................281Nemâz›n
ehemmiyyeti
...........................................................................284Zekât
vermek..........................................................................................292Oruc
bâb›
.................................................................................................300Kurban›n
flart› üçdür
..............................................................................306Hacc›n
rüknü
üçdür................................................................................307Ellidört
farz
.............................................................................................308Günâh-›
kebâir hakk›nda
......................................................................311Avret
mahalli ve kad›nlar›n örtünmesi
...............................................315Mü’minin evsâf›
......................................................................................321Ahlâk-›
hamîdenin
beyân›.....................................................................323Fezâil-i
eshâb bahsi
................................................................................325Ta’âm
bahsi
.............................................................................................327Evlenme¤e
dâir
.......................................................................................331Cenâzenin
techiz, tekfîn ve defnine dâir
.............................................337Ölüm hâllerine dâir
................................................................................339Ma’sûmlar›n
ölümüne dâir
....................................................................343Müslimân
kad›nlar›n ölümüne
dâir......................................................344Mazlûm,
sabrl› ve garîb olanlar›n ölümüne dâir, flehîdler
................347Kâfirlerin ölümüne dâir
.........................................................................348Kabr
ziyâreti ve Kur’ân-› kerîm
okumak............................................352Üçüncü cild,
9. cu
mektûb.....................................................................355Üçüncü
cild, 84. cü
mektûb...................................................................356Abdüllah-›
Dehlevînin (Mekâtib-i flerîfe) kitâb›n›n 114. cü mektûbu
...................................................................................................357Cennet
Yolu ‹lmihâli kitâb›n›n son
sözü.............................................360
III. Ey O¤ul ‹lmihâli [Süleymân bin Cezâ’]
.............................................363Birinci bâb:
Nemâz.................................................................................364Abdest
bahsi............................................................................................365Abdestin
farzlar›,
sünnetleri,.................................................................366Abdestin
müstehablar›, âdâb›, nâfileleri
.............................................367Abdestin
mekrûhlar›, abdesti bozan fleyler
........................................368Gusl bahsi,
...............................................................................................368Guslün
farzlar›, sünnetleri,
sebebleri...................................................369Sünnet
olan gusller
.................................................................................369Mest
üzerine mesh bahsi
.......................................................................370
– 5 –
-
Teyemmüm bahsi
...................................................................................370Nemâz›n
flartlar›......................................................................................380Nemâz
vaktleri
........................................................................................381Nemâz›n
edâs›
.........................................................................................400Sabâh
nemâz›
..........................................................................................400Câmi’
âdâb› bahsi
...................................................................................403Âyetel-kürsînin
fazîleti
..........................................................................405Müsâfeha
(el
s›kmak).............................................................................406Cemâ’atin
fazîleti....................................................................................407Kur’ân-›
kerîm okurken edebler
..........................................................416Ezân
bahsi................................................................................................423Yolculukda
nemâz..................................................................................429Receb-i
flerîfin fazîleti. fia’bân-› flerîfin
fazîleti...................................430Ramezân-› flerîfin
fazîleti.......................................................................431Terâvîhin
fazîleti
.....................................................................................433Îmân
bahsi
...............................................................................................438Tevhîd
fasl›
..............................................................................................441Allah
r›zâs›...............................................................................................443Hamd
etmek
fazîleti...............................................................................444Îmân
düâs›
...............................................................................................445Tecdîd-i
îmân düâs›
................................................................................447‹hlâs
sûresini okuman›n fazîleti
............................................................448Salevât
fasl›..............................................................................................449Al›fl-veriflde
yalan söylemek fasl›
.........................................................454Vücûd
emânetinin fasl›
..........................................................................455Ni’metlere
flükr fasl›
...............................................................................459Bayram
fazîleti
........................................................................................460Zühd
ve takvâ fasl›
.................................................................................466Ana-babaya
itâ’at fasl›
...........................................................................470S›la-›
rahm bahsi
.....................................................................................476Nikâh
fasl›................................................................................................477Süt
kardefllik............................................................................................484Komflu
fasl›.
............................................................................................486Mahalle
âdâb› hakk›nda fasl
.................................................................487Cum’an›n
âdâb› hakk›ndad›r
................................................................487Âlimler
ile sohbet âdâb›
........................................................................491Hâkim
ve da’vâc›lar fasl›
.......................................................................492Arkadafll›k
ve dostluk
............................................................................492Yemek
yime fasl›
....................................................................................493Su
içmek âdâb›
........................................................................................496Kad›nlar›n
hayz ve nifâs hâlleri
............................................................501Sabr
fasl›...................................................................................................529Kabr
ziyâreti
fasl›....................................................................................529Zekât
vermek..........................................................................................534Yard›m
dernekleri, kumar,
sigorta.......................................................538Hakîkî
müslimân nas›l olur
...................................................................551Muhammed
Ma’sûm Fârûkînin onbir
mektûbu.................................557
– 6 –
-
‹SLÂM AHLÂKIÖNSÖZ
Besmeleyle bafll›yal›m kitâba!Allah ad›, en iyi bir
s›¤nakd›r.Ni’metleri s›¤maz ölçü, hisâba,Çok ac›yan, afv› seven bir
Rabd›r!
Allahü teâlâ, dünyâda bütün insanlara ac›yor. Muhtâc
olduklar›ni’metleri yarat›p, herkese gönderiyor. Dünyâda ve
âh›retde se’âdetekavuflmak için, bu ni’metlerin nas›l
kullan›laca¤›n› da bildiriyor. ‹slâ-miyyeti hiç iflitmemifl olan
kâfirlerin Cehenneme sokulm›yacaklar›n›,bunlar›n hesâbdan sonra,
hayvânlar gibi yok olacaklar›n›, ‹mâm-›Rabbânî, 259.cu mektûbunda
bildirmekdedir. ‹flitdikden sonra, düflü-nüp îmân edenleri Cennete
sokacakd›r. Düflünmek için ömür boyu ze-mân vermifldir. Nefslerine,
kötü arkadafllara, zararl› kitâblara ve ya-banc› radyolara
aldanarak küfr ve dalâlet yoluna sapanlardan îmânagelenleri afv
ediyor. Bunlar› ebedî felâketden kurtar›yor. Azg›n, zâlimolanlara
hidâyetini ihsân etmiyor. Onlar›, be¤endikleri, istedikleri, içi-ne
düfldükleri inkâr batakl›¤›nda b›rak›yor. Âh›retde, Cehenneme
git-mesi gereken mü’minlerden, dilediklerini, Cehennemde, günâhlar›
bi-tinciye kadar yakd›kdan sonra Cennete kavuflduracakd›r. Her
canl›y›yaratan, her vâr›, her ân varl›kda durduran, hepsini korku
ve dehflet-den koruyan yaln›z Odur.
Herhangi bir kimse, herhangi bir zemânda, herhangi bir yerde,
her-hangi bir kimseye, herhangi bir fleyden dolay›, herhangi bir
sûretlehamd ve flükr ederse, bu medh-ü senâlar›n ve teflekkürlerin
hepsi, Al-lahü teâlâya mahsûsdur. Çünki, her ni’meti [iyili¤i]
yaratan, gönderen,hep Odur. O hât›rlatmazsa ve kuvvet ve kolayl›k
vermezse, kimse kim-seye iyilik ve kötülük yapamaz. Hep Onun
diledi¤i olur. Onun dileme-di¤ini kimse yapamaz. [Hadîs-i kudsîde,
(‹nsanlar›, beni tan›makla fle-reflenmeleri için yaratd›m)
buyuruldu. Bunu iflitince, (kâfirler, dünyâ-da Allahü teâlâya
inanm›yorlar. Bu hadîs-i flerîf hâs›l olmuyor) demekdo¤ru de¤ildir.
Çünki, âlimler, velîler, belli bir dereceye yükselince,belli bir
yafla gelince, Allahü teâlây› tan›ma¤a bafll›yorlar. Kâfirler
de,âh›rete gidince tan›yacaklard›r. Tan›m›yan kalm›yacakd›r.]
Hamd, bütün ni’metleri Allahü teâlân›n yaratd›¤›na ve
gönderdi-¤ine inanmak ve söylemek demekdir. fiükr, bütün ni’metleri
ahkâm-›islâmiyyeye uygun kullanmak demekdir. Ni’met, fâideli fley
demek-dir. Ni’metler, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitâblar›nda
yaz›l›d›r. Ehl-isünnet âlimleri, meflhûr dört mezhebin
âlimleridir.
– 7 –
-
Onun sevgili Peygamberi, insanlar›n her bak›mdan en güzeli,
enüstünü olan Muhammed aleyhisselâma ve Onun iyi ahlâk ve ilm
sa-çan, Âline, ya’nî akrabâs›na ve Eshâb›n›n hepsine “r›dvânullahi
teâlâaleyhim ecma’în” bizden düâlar ve selâmlar olsun!
Müslimânlar›n ö¤renmeleri lâz›m olan bilgilere (‹slâm ilmleri)
de-nir. ‹slâm ilmleri ikiye ayr›l›r: (Din bilgileri) ve (Fen
bilgileri). Fen bil-gilerine (Hikmet) denir. Dinde reformcular, fen
bilgilerine (Rasyonelbilgiler), din bilgilerine (Skolastik
bilgiler) diyor. Peygamberimiz “sal-lallahü aleyhi ve sellem”
(Hikmet, müslimân›n gayb olmufl mal› gibi-dir. Onu nerede bulursa
als›n!) buyurdu. Bu hadîs-i flerîf, fen bilgileri-ni ö¤renme¤i emr
etmekdedir. Din bilgilerinin esâs› yirmi ilmdir. Bun-lardan sekizi,
yüksek ilmler, onikisi de, yard›mc› ilmlerdir. Yüksekilmlerden
birisi, (Ahlâk ilmleri)dir.
[Güzel ahlâk sâhibi olan ve zemân›n›n fen bilgilerinde
yükselmiflolan müslimâna (Medenî), ya’nî ilerici denir. Fende
ilerlemifl a¤›r sa-nây›’ kurmufl, fekat ahlâk› bozuk olan kimseye
(Zâlim), ya’nî (gerici),eflkiyâ ve diktatör denir. Fen ve san’atda
geri ve ahlâk› bozuk olanlara(Vahflî), ya’nî âdî denir.
(Medeniyyet), ta’mîr-i bilâd ve terfîh-i ibâdd›r.Ya’nî, flehrler
yapmak ve insanlara hizmetdir. Bu da, fen ve san’at vegüzel ahlâk
ile olur. K›sacas›, fen ve san’atin güzel ahlâk ile birlikde
ol-mas›na (Medeniyyet) denir. Medenî insan, fen ve san’ati,
insanlar›nhizmetinde kullan›r. Zâlimler ise, insanlara iflkence
yapmakda kulla-n›r. Görülüyor ki, hakîkî müslimân, ilerici bir
insand›r. H›ristiyan, ye-hûdî ve komünist [ya’nî dinsiz], gerici,
flakî ve zevall› bir kimsedir. Gö-rülüyor ki, medeniyyet, flehrler,
binâlar yapmakd›r. Bu da, fen vesan’at ile olur. Tekmîl-i s›nâ’at,
telâhuk-› efkâr iledir. ‹nsanlar›n refâhiçinde yaflamalar› da,
islâm ahlâk› ile olur.]
Her müslimân›n islâm bilgilerini lüzûmu kadar ö¤renmesi
farzd›r.Bunun için, islâm âlimleri, birçok kitâb yazm›fllard›r.
Ahlâk kitâblar›n-dan Nasîrüddîn-i Muhammed Tûsînin yazd›¤› (Ahlâk-›
nâs›rî) ve Celâ-lüddîn-i Muhammed Devânînin yazd›¤› (Ahlâk-›
Celâlî) ve Hiratl› Hü-seyn Vâ›z-› Kâflifînin yazd›¤› (Ahlâk-›
muhsinî) kitâblar› meflhûrdur.Kitâb›m›z›n birinci k›sm›, Muhammed
Hâdimînin “rahimehullahü teâ-lâ” (Berîka) kitâb›ndan terceme
edilmifldir. Bu k›smda, islâmiyyetin be-¤enmedi¤i ahlâk› ve
bunlardan korunma ve kurtulma çârelerini bildire-ce¤iz. Bu kötü
ahlâk, kalbin hastal›klar›d›r. Kalbi ve rûhu ebedî
ölümesürüklerler. Baflka kitâblardan alarak yap›lan ilâveler,
köfleli parantez [] içine yaz›lm›fld›r. Kitâb›m›z›n ikinci
k›sm›nda, 979 [m. 1572] senesindeEdirnede vefât etmifl olan, Alî
bin Emrullah›n “rahime-hullahü teâlâ”yazm›fl oldu¤u, türkçe
(Ahlâk-› alâî) kitâb›n›n bafl k›sm›n› yazarak, ah-lâk›n ta’rîfini
ve çeflidlerini aç›kl›yaca¤›z.
Bu kitâb›m›z› okuyan temiz gençler, dedelerinin, sa¤lam bedenli,
iyiahlâkl›, çal›flkan, medenî, ilerici olduklar›n› anl›yacak, islâm
düflmanlar›-n›n yalanlar›na, iftirâlar›na aldanmakdan
kurtulacakd›r.
Nasîrüddîn-i Tûsînin ismi Muhammed bin Fahreddîndir. Hicrî
597
– 8 –
-
senesinde Tûsda ya’nî Meflhed flehrinde tevellüd, 672 [m. 1273]
deBa¤dâdda vefât etdi. fiî’î idi. Hülâgünün Ba¤dâd› yak›p
y›kmas›na,yüzbinlerle müslimân› öldürmesine sebeb olanlardan
biridir. Hülâgü-nün vezîri oldu. Dörtyüzbin kitâb bulunan bir
kütübhâne ve Rasadhâ-ne, bir akademi yapd›. Çok kitâb yazd›.
(Fâideli Bilgiler) kitâb›n›n95.ci sahîfesine bak›n›z!
Muhammed Celâlüddîn-i Devânî “rahime-hullahü teâlâ” 829
se-nesinde tevellüd, 908 [m. 1503] de, fiîrâzda vefât etdi. ‹slâm
âlimleri-nin en büyüklerindendir. Çok kitâb yazd›. (Ahlâk-› Celâlî)
kitâb› fâri-sî olup, 1304 [m. 1882] senesinde Hindistânda sekizinci
bask›s› yap›l-m›fld›r. ‹ngilizceye de terceme edilmifldir.
Hüseyn bin Alî Vâ›z-i Kâflifî “rahime-hullahü teâlâ”, Hiratda
vâ›zidi. Hicrî 910 [m. 1505] senesinde orada vefât etdi.
Ey temiz gençler! Ey, ömrlerini islâm dîninin güzel ahlâk›n›
ö¤ren-mekde ve yaymakda tüketen ve canlar›n› Allah›n dînini
insanlara yay-makda fedâ eden flehîdlerin asîl ve k›ymetli
çocuklar›! fierefli ecdâd›-m›z›n sizlere tam ve do¤ru olarak
getirdi¤i ve emânet b›rakd›¤›, mubâ-rek islâm dînini ve bunun
bildirdi¤i güzel ahlâk› iyi ö¤reniniz! Güzelyurdumuza göz diken,
can, mal, din ve ahlâk düflmanlar›n›n sald›r›la-r›na karfl›, bu
mukaddes emâneti bütün gücünüzle savununuz! Her ye-re yayarak,
insanlar› se’âdete kavufldurma¤a çal›fl›n›z! Biliniz ki, dîni-miz,
güzel huylu olmam›z›, seviflmemizi, büyüklere hurmet,
küçüklereflefkat etme¤i, dinli dinsiz, herkese iyilik etme¤i emr
etmekdedir. Her-kesin hakk›n›, ücretini veriniz! Kanûnlara,
hükûmetin emrlerine karfl›gelmeyiniz! Vergilerinizi vaktinde
ödeyiniz! Allah›n, do¤rular›n yar-d›mc›s› oldu¤unu hiç unutmay›n›z!
Seviflelim, yard›mlaflal›m ki, Alla-hü teâlâ yard›mc›m›z olsun!
‹slâm âlimleri buyuruyorlar ki, (Allahü teâlâ insanda üç fley
yarat-d›: Akl, kalb ve nefs. Bunlar›n hiçbiri görülmez.
Varl›klar›n› eserleriile, yapd›klar› ifllerle ve dînimizin
bildirmesi ile anl›yoruz. Akl ve nefsdimâg›m›zda, kalb gö¤sümüzün
sol taraf›ndaki yüre¤imizdedir. Bun-lar, madde de¤ildir. Yer
kaplamazlar. Buralarda bulunmalar›, elek-tri¤in ampulde, miknâtisin
endüksiyon bobininde bulunmas› gibidir.Akl, fen bilgilerini
anlama¤a çal›fl›r. Bunlar› anlar. ‹slâmiyyete uygunolanlar›n›,
fenâlar›ndan, zararl› olanlar›ndan ay›r›r. ‹yileri,
fenâlar›,islâmiyyet ay›rmakdad›r. ‹slâmiyyeti bilen ve uymak
istiyen akla(Akl-› selîm) denir. Akl› az olan, hep flafl›ran
kimseye (Ahmak), akl›hiç olm›yana (Mecnûn) denir. Selîm olan akl,
islâmiyyetin bildirdi¤iiyi fleyleri kalbe bildirir. Kalb de,
bunlar› yapma¤› irâde ederek, di-mâgdan ç›kan hareket sinirleri
vâs›tas› ile, a’zâlara, organlara yapd›-r›r. ‹yi veyâ fenâ fleyleri
yapmak arzûsunun kalbe yerleflmesine (Ah-lâk), (Huy) denir. Nefs,
bedene tatl› gelen fleylere düflkündür. Bunla-r›n iyi, fenâ,
fâideli, zararl› olduklar›n› düflünmez. Arzûlar›, islâmiy-yetin
emrlerine uygun olmaz. ‹slâmiyyetin yasak etdi¤i fleyleri
yapmak,nefsi kuvvetlendirir. Dahâ beterini yapd›rmak ister. Fenâ,
zararl›
– 9 –
-
fleyleri, iyi gösterip, kalbi aldat›r. Kalbe bunlar› yapd›rarak,
zevklerinekavuflmak için çal›fl›r. Kalbin nefse aldanarak, fenâ
huylu olmamas›için, ahkâm-› islâmiyyeye uyarak kalbi
kuvvetlendirmek ve nefsi za’îf-letmek lâz›md›r. Akl›
kuvvetlendirmek, islâm bilgilerini okuyup, ö¤-renmekle oldu¤u gibi,
kalbin kuvvetlenmesi, ya’nî temizlenmesi de, ah-kâm-› islâmiyyeye
uymakla olur. ‹slâmiyyete uymak için, ihlâs lâz›md›r.(‹hlâs),
iflleri, ibâdetleri, Allahü teâlâ emr etdi¤i için yapmak,
baflkahiçbir menfe’at düflünmemekdir. Kalbde ihlâs hâs›l olmas›,
kalbin zikretmesi ile, ya’nî Allah ismini çok söylemesi ile olur.
Zikrin ehemmiyye-ti, (K›yâmet ve Âh›ret) kitâb› 284.cü sahîfesinden
bafll›yarak, uzun bil-dirilmekdedir. Zikrin nas›l yap›laca¤›n›,
Mürflid-i kâmilden ö¤renmekve aklda bulunan ve his organlar›ndan
gelen dünyâ düflüncelerini kalb-den ç›karmak flartd›r. Dünyâ
düflüncesi hiç kalmazsa, kalb kendili¤in-den zikr etme¤e bafllar.
Zikrin nas›l yap›laca¤› (Tam ‹lmihâl)in 921.cisahîfesinde
yaz›l›d›r. fiifledeki su boflal›nca, havân›n flifleye
kendili¤in-den, hemen girmesi gibidir. Kalbi dünyâ düflüncelerinden
korumak,kalbin Mürflid-i kâmilin kalbinden feyz [Nûr] almas› ile
olur. Kalbdenkalbe (feyz), muhabbet yolu ile akar. Mürflidin baflka
memleketde bu-lunmas› veyâ vefât etmifl olmas›, feyz gelmesine
mâni’ olmaz. (Mürflid),islâm bilgilerini iyi bilen ve islâmiyyete
tâm uyan, ihlâs sâhibi, Ehl-isünnet âlimidir. ‹slâmiyyete uymak,
kalbi kuvvetlendirdi¤i gibi, nefsiza’îfletir. Bu sebeb ile (nefs),
kalbin islâmiyyete uymas›n›, Mürflid-i kâ-milin sohbetinde
bulunma¤›, kitâblar›n› okuma¤› istemez. Dinsiz,îmâns›z olmas›n›
ister. Akllar›na uymay›p, nefslerine uyan kimseler,bunun için,
dinsiz olmakdad›r. Nefs ölmez. Fekat, gücü kuvveti kalma-y›nca,
kalbi aldatamaz.)
Bugün, yer yüzünde bulunan müslimânlar üç f›rkaya
ayr›lm›fld›r.Birinci f›rka, Eshâb-› kirâm›n yolunda olan, hakîkî
müslimânlard›r.Bunlara (Ehl-i sünnet) ve (Sünnî) ve (F›rka-i
nâciyye), Cehennem-den kurtulan f›rka denir. ‹kinci f›rka, Eshâb-›
kirâma düflman olanlar-d›r. Bunlara (fiî’î) veyâ (F›rka-i dâlle)
sap›k f›rka denir. Üçüncüsü,sünnîlere ve flî’îlere düflman
olanlard›r. Bunlara (Vehhâbî) ve (Nec-dî) denir. Çünki bunlar, ilk
olarak Arabistân›n Necd flehrinde meydâ-na ç›km›fld›r. Bunlara
(F›rka-i mel’ûne) de denir. Çünki, bunlar›nmüslimânlara müflrik
dedikleri (K›yâmet ve Âh›ret) ve (Se’âdet-iEbediyye) kitâblar›m›zda
yaz›l›d›r. Müslimânlara kâfir diyene Pey-gamberimiz la’net
etmifldir. fiî’î f›rkas›n› yehûdîler, vehhâbî f›rkas›n›ingilizler
kurdu. Ehl-i sünnet f›rkas›n› türkler korudu.
Hangi f›rkadan olursa olsun, nefsine uyan ve kalbi bozuk olan,
Ce-henneme gidecekdir. Her mü’min, nefsini tezkiye için, her zemân
çok(Lâ ilâhe illallah) ve kalbini tasfiye için (Estagfirullah)
okumal›d›r.Ahkâm-› islâmiyyeye uyan›n düâs› muhakkak kabûl olur.
Nemâz k›l-m›yan›n, aç›k kad›nlara bakan›n ve harâm yiyip içenin,
ahkâm-› islâ-miyyeye uymad›¤› anlafl›l›r. Bunlar›n düâlar› kabûl
olmaz.
Mîlâdî sene Hicrî flemsî Hicrî kamerî2001 1380 1422
– 10 –
-
‹SLÂM AHLÂKIBirinci K›sm
Kitâb›m›z›n birinci k›sm›nda, kötü ahlâkdan mühim olan k›rkadedi
ve bunlar›n ilâclar› aç›klanacakd›r. Afla¤›daki yaz›lar›n hep-si,
Ebû Sa’îd Muhammed Hâdimînin “rahime-hullahü teâlâ” (Be-rîka)
kitâb›n›n birinci cildinden terceme edilmifldir. Bu kitâb› ikicild
olup arabîdir. 1284 [m. 1868] senesinde ‹stanbulda
basd›r›lm›fl,1411 [m. 1991] de, (Hakîkat Kitâbevi) taraf›ndan,
tekrâr tab’ edil-mifldir. Hâdimî hazretleri, 1176 hicrî kamerî [m.
1762] senesindeKonyan›n Hâdim kasabas›nda vefât etmifldir.
KÖTÜ AHLÂK VE BUNLARDANKURTULMAK ÇÂRELER‹
‹nsana dünyâda ve âh›retde zarar veren herfley, kötü
ahlâkdanmeydâna gelmekdedir. Ya’nî, zararlar›n, kötülüklerin bafl›,
kötühuylu olmakd›r. Harâmlardan [kötülüklerden] sak›nma¤a
(Takvâ)denir. Takvâ, ibâdetlerin en k›ymetlisidir. Çünki, birfleyi
tezyîn et-mek, süslemek için, önce pislikleri, kötülükleri yok
etmek lâz›md›r.Bunun için, günâhlardan temizlenmedikçe, tâ’atlar›n,
ibâdetlerinfâidesi olmaz. Hiçbirine sevâb verilmez. Kötülüklerin en
kötüsü,(küfr)dür. Kâfirin [Allaha düflman olan›n] hiçbir iyili¤i,
hayrât›, ha-senât›, âh›retde fâideli olmaz. [Zulm ile öldürülen
kâfir,flehîd ol-maz. Cennete girmez.] Îmân› olm›yan›n hiçbir
iyili¤ine sevâb veril-mez. Bütün iyiliklerin temeli takvâd›r.
Herfleyden önce, takvâ sâhi-bi olma¤a çal›flmak lâz›md›r. Herkese,
takvâ sâhibi olmalar›n› emrve nasîhat etmelidir. Dünyâda râhata,
huzûra kavuflmak, seviflmek,kardeflçe yaflayabilmek, âh›retde de,
sonsuz azâbdan halâs olarak,ebedî ni’metlere, se’âdetlere
kavuflmak, ancak takvâ ile nasîb olur.
Kötü huylar, kalbi hasta eder. Bu hastal›¤›n artmas›, kalbin
ölü-müne [ya’nî küfre] sebeb olur. Kötü huylar›n en kötüsü olan
flirk,ya’nî küfr ise, kalbin en büyük zehridir. Îmân› olm›yan›n,
(Kalbimtemizdir. Sen kalbe bak) gibi sözleri, bofl lâflard›r.
Ölmüfl olan kalbtemiz olmaz.
Küfrün envâ’› vard›r. Hepsinin de en kötüsü, en büyü¤ü
(flirk)dir.Bir kötülü¤ün her çeflidini bildirmek için, çok kerre,
bunlar›n en kö-
– 11 –
-
tüsü söylenir. Bunun için, âyet-i kerîmelerde ve hadîs-i
flerîflerde bu-lunan flirk kelimesinden, her nev’ küfr ma’nâs›
anlafl›l›r. Nisâ sûresi-nin k›rksekiz ve yüzonalt›nc› âyet-i
kerîmelerinde, müflrikin hiç afvedilmiyece¤i bildirildi. Bu âyet-i
kerîmeler, kâfirlerin Cehennem ate-flinde sonsuz yanacaklar›n›
bildirmekdedir.
[(fiirk), Allahü teâlâya ortak yapmak, benzetmek
demekdir.Benzeten kimseye (Müflrik), benzetilen fleye (fierîk)
denir. Bir kim-sede, birfleyde, ülûhiyyet s›fatlar›ndan birisinin
bulundu¤una inan-mak, onu flerîk yapmak olur. Allahü teâlâya mahsûs
olan s›fatlara,ya’nî (S›fât-› zâtiyye) ve (S›fât-› sübûtiyye)lere
(ülûhiyyet s›fatlar›)denir. Sonsuz var olmak, yaratmak, herfleyi
bilmek, hastalara flifâvermek, ülûhiyyet s›fatlar›ndand›r. Bir
insanda, güneflde, inekde,herhangi bir mahlûkda, ülûhiyyet s›fat›
bulundu¤una inanarak, onata’zîm, hurmet etme¤e, ona yalvarma¤a, ona
(ibâdet etmek), tap›n-mak denir. O fleyler (Sanem=put) olur. Böyle
zan olunan insan›n vekâfirlerin heykelleri, resmleri ve mezârlar›
önünde de, ta’zîm edicifleyler söylemek, yapmak da, ibâdet etmek,
flirk olur. Bir insandaülûhiyyet s›fatlar›ndan birinin bulundu¤una
inanmay›p, Allah›n sev-gili kulu oldu¤una veyâ vatana, millete
hizmetleri oldu¤una inana-rak, bunun resmine, heykeline, ta’zîm
etmek flirk olmaz, küfr olmaz.Fekat, herhangi bir insan›n resmine
hurmet etmek harâm oldu¤uiçin, ta’zîm, hurmet eden bir müslimân
fâs›k olur. Harâm oldu¤unaehemmiyyet vermezse, di¤er bir harâm›,
ehemmiyyet vermiyerekyapanlar gibi (Mürted) olur. Müflrik olm›yan
yehûdî ve h›ristiyanlarda, Muhammed aleyhisselâma inanmad›klar›
için kâfirdirler. [Alla-ha düflmand›rlar.] Bunlara (Kitâbl› kâfir)
denir. fiimdi, h›ristiyanla-r›n ço¤u, Îsâ aleyhisselâma ülûhiyyet
s›fat› isnâd etdikleri için, müfl-rikdir. Barnabas ve Aryus
mezhebinde olanlar›, kitâbl› kâfir iselerde, bunlar bugün
yokdur.]
Kalb hastal›klar›n›n flirkden sonra en kötüsü,
(Bid’at)larainanmak ve bid’at ifllemekdir. Bid’atlardan sonra,
günâhlardansak›nmamak gelir. Küçük olsun, büyük olsun, flirkden
ya’nî küfr-den baflka günâh iflleyip, tevbe etmeden ölen bir
mü’min, flefâ’atolunmakla, yâhud hiçbir sebeb olmadan, yaln›z
Allahü teâlân›nmerhamet etmesi ile, afv olunabilir. Küçük günâh,
afv edilmezse,Cehennemde azâb çekilecekdir. Kul hakk› da bulunan
günâhla-r›n afv› güçdür ve azâblar› dahâ fliddetli olacakd›r.
Zevcesininmehrini vermemek ve insanlar›n hak dîni ö¤renmelerine
mâni’ ol-mak, kul haklar›n›n en büyü¤üdür. Hadîs-i flerîflerde
buyurulduki, (Bir zemân gelir ki, insan kazanc›n›n halâldan m›,
harâmdan m›oldu¤unu düflünmez) ve (Bir zemân gelir ki, islâmiyyete
yap›fl-mak, elinde atefl tutmak gibi güç olur.) Bunun için,
harâmlar›n
– 12 –
-
hepsinden ve tahrîmî mekrûhlardan sak›nmak takvâ olur.
Farzlar›ve vâcibleri terk etmek harâmd›r. Müekked sünnetleri özrsüz
terketmek tahrîmen mekrûh olur denildi. ‹’tikâdda ve ahlâkda
veamelde emr olunanlar› terk edene, k›yâmetde azâb
yap›lacakd›r.Azâba sebeb olan fleyleri terk etmek lâz›md›r. Meselâ
nemâz k›l-mamak ve kad›nlar›n, k›zlar›n aç›k gezmeleri büyük
günâhlardan-d›r. Bir günâh› terk etmek, meselâ befl vakt nemâz›
hergün k›lmakçok lâz›md›r. Fekat, bu kitâb›m›zda, terk edilmemesi
lâz›m olanla-r› de¤il, terk edilmesi lâz›m olanlar›
bildirece¤iz.
Yap›lmamas› lâz›m olan fleyler, yâ belli bir uzv ile yap›l›r,
yâhudbütün beden ile yap›l›r. Günâh ifllenen uzvlardan sekiz uzv
meflhûr-dur. Bu uzvlar, kalb, kulak, göz, dil, el, mi’de, ferc ve
ayaklard›r.Kalb, insan›n gö¤sünde, sol taraf›nda bulunan yürek
denilen et par-ças›na nefh olunmufl [üfürülmüfl] rûhânî bir
latîfedir. Rûh gibi,madde olm›yan [mücerred olan] bir varl›kd›r.
Günâh iflliyen, buuzvlar›n kendileri de¤ildir. Bunlarda bulunan his
kuvvetleridir.Dünyâda ve âh›retde se’âdete kavuflmak, râhat etmek
istiyen kim-se, bu uzvlar›n günâh ifllemelerine mâni’ olmal›d›r.
Günâh iflleme-mek, kalbinde meleke, tabî’at, hâlini almal›d›r.
Nemâz k›lan, harâmifllemiyen sünnî bir kimseye (Müttekî) ve (Sâlih)
[iyi insan] denir.Allahü teâlân›n r›zâs›na, sevmesine kavuflarak,
(Velî)si olur. Kalb-de tabî’at hâlini almadan, kendini zorl›yarak
günâhlardan sak›n-mak da, takvâ olur ise de, velî olmak için, günâh
ifllememek tabî’at,huy hâlini almal›d›r. Bunun için de, kalbin
temizlenmesi lâz›md›r.(Kalbin temizlenmesi, islâmiyyete uymakla
olur.) (‹slâmiyyet) üçk›smd›r: ‹lm, amel, ihlâs. Ya’nî, emrleri ve
yasaklar› ö¤renmek, ö¤-rendiklerine tâbi’ olmak, bunlar› yaln›z
Allah r›zâs› için yapmak lâ-z›md›r. Kur’ân-› kerîm, bu üçünü emr ve
medh etmekdedir. 449. cusahîfeye bak›n›z! Bu (‹slâm ahlâk›)
kitâb›nda, kalbin temizlenmesiiçin, yaln›z, terk edilmesi lâz›m
olan günâhlar bildirilecekdir. Bun-lara (Kötü ahlâk) denir.
KÖTÜ AHLÂK VE ‹LÂÇLARIMüslimân›n herfleyden evvel kalbini
temizlemesi lâz›md›r. Çün-
ki, kalb, bütün bedenin reîsidir. Bütün uzvlar kalbin
emrindedir.Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem”, (‹nsan›n
bedenindebir et parças› vard›r. Bu iyi olursa, bütün uzvlar iyi
olur. Bu kötüolursa, bütün organlar bozuk olur. Bu, kalbdir)
buyurdu. Ya’nî bu,yürek denilen et parças›ndaki gönüldür. Bunun iyi
olmas›, kötü ah-lâkdan temizlenmesi ve iyi ahlâk ile tezyîn
edilmesidir. ‹nsan›nsûretine, flekline (Beden), (Halk) denir.
‹nsan›n kalbindeki kuvve-te, hâle, huya (Hulk) denir. (Ahlâk-›
zemîme), kalbin hastal›klar›-
– 13 –
-
d›r. Bunlar›n tedâvîleri güçdür. ‹lâclar›n› iyi bilmek ve iyi
kullanmaklâz›md›r. Hulk, ya’nî huy, kalbdeki meleke ve kalbdeki
arzû, hâl de-mekdir. ‹nsan›n i’tikâd›, sözleri, hareketleri, hep bu
kuvvetden hâs›lolmakdad›r. ‹htiyârî hareketleri, huyunun
eserleridir.
Ahlâk› tebdîl etmek, kötüsünü yok edip, yerine iyisini
getirmekmümkindir. Hadîs-i flerîfde, (ahlâk›n›z› iyilefldiriniz!)
buyuruldu.‹slâmiyyet mümkin olm›yan fleyi emr etmez. Tecribeler de,
böyleoldu¤unu göstermekdedir. [Tecribe, kat’î bilgi elde etme¤e
yar›yanüç vâs›tadan biridir. Bu vâs›talardan ikincisi, Muhbir-i
Sâd›k›n ha-ber vermesidir. Üçüncüsü, hesâb ile anlamakd›r.]
‹nsanlar›n, ah-lâklar›n› tebdîl etmek isti’dadlar› ayn›
de¤ildir.
Ahlâk›n menflei, sebebi, insânî rûhun üç kuvvetidir.
Bunlardanbirincisi, rûhun (‹drâk) kuvvetidir. Buna (Nutk) ve (Akl)
denir.Nutkun nazarî kuvvetinin mu’tedil, orta mikdâr›na (Hikmet)
de-nir. Hikmet, iyiyi kötüden, hakk› bât›ldan ay›ran kuvvetdir.
Bukuvvetin lüzûmundan fazla olmas›na (Cerbeze), ya’nî ukalâl›k
de-nir. Cerbeze insan, mümkin olmayan fleyleri anlama¤a
kalk›fl›r.Müteflâbih âyetlere ma’nâ verir. Kazâ kader üzerinde
konuflur.Mekr, hiyle, sihr gibi zararl› fleyler yapar. Bu kuvvetin
lüzûmun-dan az olmas›na (Belâdet), ya’nî ahmakl›k denir. Böyle
kimse,hayr›, flerri birbirinden ay›ramaz. Nutkun amelî kuvvetinin
ortaolmas›na (Adâlet) denir. Adâletin az› ço¤u olmaz.
Ahlâk›n kayna¤› olan kuvvetlerden ikincisi (Gadab)d›r. Hay-vânî
rûhun kuvvetidir. Be¤enmedi¤i, istemedi¤i birfley karfl›s›nda,kan›
harekete gelir. Bu kuvvetin insânî rûh taraf›ndan te’mîn edi-len
orta mikdâr›na (fiecâ’at), cesâret denir. Lüzûmlu, fâideli
ifllereat›lmakd›r. Müslimânlar›n, iki mislinden fazla olm›yan
kâfirlerleharb etmeleri, mazlûmu zâlimden kurtarmalar› böyledir. Bu
kuv-vetin fazla olmas› (Tehevvür), at›lgan, sald›rgan olmakd›r.
Çabukhiddetlenir. Bu kuvvetin az olmas› (Cübn), korkakl›kd›r.
Lüzûmluolan fleyi yapmakdan çekinir.
Rûhun kuvvetlerinden üçüncüsü (fiehvet)dir. Hayvânî
rûhun,kendine tatl› gelen fleyleri istemesidir. Bunun insânî rûh
taraf›ndante’mîn edilen orta mikdâr›na (‹ffet), nâmûs denir. ‹nsan,
tabî’ati-nin muhtâc oldu¤u fleyleri, islâmiyyete ve insanl›¤a uygun
olarakyapar. Lüzûmundan fazla olmas›na (fiereh), h›rs ve fücûr
denir.Halâldan olsun, harâmdan olsun, her istedi¤ini elde etme¤e
çal›fl›r.Baflkalar›n›n zarar›na da olsa, be¤endi¤i fleyleri toplar.
fiehvetin lü-zûmundan az olmas›na (Humûd), uyuflukluk denir ki,
hasta oldu-¤undan veyâ hayâs›ndan, yâhud korkusundan, kibrinden,
muhtâcoldu¤u fleylere kavuflmakda gevflek davran›r.
Yukar›da bildirilen dört orta derece, ya’nî hikmet, adâlet ve
if-
– 14 –
-
fet ve flecâ’at, iyi huylar›n esâs›d›r. ‹nsan, rûhun üç
kuvvetinden hik-mete tâbi’ olunca, di¤er ikisine, ya’nî gadaba ve
flehvete hâkim olur.Bu ikisini, orta dereceli olan iffete ve
flecâ’ate kavufldurarak se’âde-te erer. E¤er, akl›n nazarî kuvveti;
orta derecesi olan hikmeti bula-may›p, iki kötü uca meyl ederse,
kötü huylar hâs›l olur. Afl›r› olan al-t› huy, her zemân kötüdür.
Orta derecede olan dört huy da, kötü niy-yet ile yap›l›nca, kötü
olur. Mala, mevk›’e kavuflmak için, din adam›olmak, riyâ ile,
gösterifl olarak nemâz k›lmak ve cihâd yapmak, hik-meti kötüye
kullanmak olur. Bir zevke veyâ mevk›’e kavuflmak için,ba’z›
zevklerini terk etmek, iffeti kötüye kullanmakd›r.
Esâs olan dört iyi huydan herbirinin, eserleri, alâmetleri
vard›r.Hikmetin yedi eseri vard›r. fiecâ’atin ve iffetin onbirer
eserleri var-d›r.
Kötü huylar›n ilâc› - Kötü huylar›n hepsi için müflterek
ilâc,hastal›¤› ve zarar›n› ve sebebini ve z›dd›n› ve ilâc›n
fâidesini bil-mekdir. Sonra, bu hastal›¤› kendinde teflhîs etmek,
aramak, bul-mak gelir. Bu teflhîsi kendi yapar. Yâhud bir âlimin,
rehberin bil-dirmesi ile anlar. Mü’min, mü’minin aynas›d›r. ‹nsan
kendi kusûr-lar›n› zor anlar. Güvendi¤i arkadafl›na sorarak da,
kusûrunu ö¤re-nir. Sâd›k olan dost, onu tehlükelerden, korkulardan
muhâfazaeden kimsedir. Böyle bir arkadafl bulmak çok müflkildir.
Bununiçindir ki, ‹mâm-› fiâfi’î:
Sâd›k dost ve hâlis Kimyâaz bulunur, hiç arama! buyurdu.
Hazret-i Ömer “rad›yallahü anh” de,Arkadafl›m ayb›ma uyard›
beni,kardefllik sünnetinin budur temeli! buyurdu.
Düflmanlar›n›n kendisine karfl› kulland›klar› kelimeler de,
in-sana ayblar›n› tan›tma¤a yarar. Çünki düflman, insan›n
ayblar›n›aray›p, yüzüne çarpar. ‹yi arkadafllar ise, insan›n
ayblar›n› pekgörmezler. Birisi ‹brâhîm Edhem hazretlerine, ayb›n›,
kusûrunubildirmesi için yalvar›nca, seni dost edindim. Her hâlin,
hareketle-rin, bana güzel görünüyor. Ayb›n› baflkalar›na sor dedi.
Baflkas›n-da bir ayb görünce, bunu kendinde aramak, kendinde
bulursa,bundan kurtulma¤a çal›flmak da, kötü huylar›n
ilâclar›ndand›r.(Mü’min mü’minin aynas›d›r) hadîs-i flerîfinin
ma’nâs› budur.Ya’nî, baflkas›n›n ayblar›nda, kendi ayblar›n› görür.
Îsâ aleyhisse-lâma, bu güzel ahlâk›n› kimden ö¤rendin dediklerinde,
(Bir kim-seden ö¤renmedim. ‹nsanlara bakd›m. Hofluma gitmiyen
huyla-r›ndan ictinâb etdim. Be¤endiklerimi ben de yapd›m)
buyurdu.Lokman hakîme, (Edebi kimden ö¤rendin) dediklerinde,
(Edeb-
– 15 –
-
sizden!) dedi. Selef-i sâlihînin, Eshâb-› kirâm›n, Velîlerin
“rahme-tullahi teâlâ aleyhim ecma’în” hayât hikâyelerini okumak da,
iyihuylu olma¤a sebeb olur.
Kendinde kötü huy bulunan kimse, buna yakalanman›n sebebi-ni
arafld›rmal›, bu sebebi yok etme¤e, bunun z›dd›n› yapma¤a
ça-l›flmal›d›r. Kötü huydan kurtulmak, bunun z›dd›n› yapmak için
çoku¤raflmak lâz›md›r. Çünki, insan›n al›fld›¤› fleyden kurtulmas›
müfl-kildir. Kötü fleyler nefse tatl› gelir.
‹nsan›n, kötü fley yap›nca, arkas›ndan riyâzet çekme¤i, nefse
güçgelen fley yapma¤› âdet edinmesi de, fâideli ilâcd›r. Meselâ,
bir kö-tülük yaparsam, flu kadar sadaka verece¤im veyâ oruc
tutaca¤›m,gece nemâzlar› k›laca¤›m diye yemîn etmelidir. Nefs, bu
güç fleyleriyapmamak için, onlara sebeb olan kötü âdetini yapmaz.
Kötü ahlâ-k›n zararlar›n› okumak, iflitmek de, fâideli ilâcd›r. Bu
zararlar› bildi-ren hadîs-i flerîfler çokdur. Bunlardan birkaç›
flunlard›r:
1 - (Allah kat›nda kötü huydan büyük günâh yokdur.) Çünki,bunun
günâh oldu¤unu bilmez. Tevbe etmez. ‹flledikçe, günâh›katkat
artar.
2 - (‹nsanlar›n hiç çekinmeden, s›k›lmadan yapd›klar› günâh,kötü
huylu olmakd›r.)
3 - (Her günâh›n tevbesi vard›r. Kötü ahlâk›n tevbesi olmaz.
‹n-san, kötü huyunun tevbesini yapmay›p, dahâ kötüsünü yapar.)
4 - (S›cak su buzu eritdi¤i gibi, iyi ahlâk da, hatâlar› eritir.
Sir-ke bal› bozdu¤u gibi, kötü ahlâk, hayrât›, hasenât› mahv
eder.)
Kötü niyyet ile olm›yan hikmet, adâlet, iffet ve flecâ’at, iyi
ahlâ-k›n kayna¤›d›r. ‹yi huylu olmak için ve iyi ahlâk›n› muhâfaza
ede-bilmek için, sâlih kimselerle, iyi huylularla arkadafll›k
etmelidir. ‹n-san›n ahlâk›, arkadafl›n›n huyu gibi olur. Ahlâk,
hastal›k gibi sârî-dir. Kötü huylu ile arkadafll›k etmemelidir.
Hadîs-i flerîfde, (‹nsa-n›n dîni, arkadafl›n›n dîni gibi olur)
buyuruldu. Fâidesiz fleylerden,oyunlardan, zararl› flakalaflmakdan
ve münâkafla etmekden ictinâbetmelidir. ‹lm ö¤renmeli ve fâideli
ifller yapmal›d›r. Ahlâk› bozan,flehveti harekete getiren seks,
fuhfl kitâblar› okumamal›, böyleradyo ve televizyondan
sak›nmal›d›r. ‹yi huylar›n fâideleri ve ha-râmlar›n zararlar› ve
Cehennemdeki azâblar›, hep hât›rlanmal›d›r.Mâl, mevk›’ arkas›nda
koflanlardan hiçbiri murâd›na kavuflamam›fl-d›r. Mâl›, mevk›’i hayr
için ar›yan ve hayr ifllerde kullanan, râha-ta, huzûra
kavuflmufldur. Mal, mevk›’ gâye olmamal›, hayra vâs›-ta olmal›d›r.
Mal, mevk›’ ,bir deryâya benzer. Çok kimse, bu deniz-de
bo¤ulmufldur. Allahü teâlâdan korkmak, bu deryân›n
gemisidir.Hadîs-i flerîfde, (Dünyâda, kal›c› de¤il, yolcu gibi
yaflamal›! Öle-
– 16 –
-
ce¤ini hiç unutmamal›!) buyuruldu. ‹nsan, dünyâda bâkî
de¤ildir.Dünyâ zevklerine dald›kça, derdler, üzüntüler, güçlükler
artar. Afla-¤›daki hadîs-i flerîfleri hiç unutmamal›d›r:
1 - (‹bâdetleri az olan bir kul, iyi huyu ile, k›yâmetde
yüksekderecelere kavuflur.)
2 - (‹bâdetlerin en kolay› ve çok fâidelisi, az konuflmak ve
iyihuylu olmakd›r.)
3 - (Bir kulun ibâdetleri çok olsa da, kötü huyu, onu
Cehenne-min dibine götürür. Ba’zan küfre götürür.)
4 - Birinin gündüzleri oruc tutdu¤u, geceleri nemâz k›ld›¤›,
fe-kat kötü huylu oldu¤u, dili ile komflular›na, arkadafllar›na
eziyyetetdi¤i söylendikde, Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”
cevâ-b›nda, (Böyle olmak iyi de¤ildir. Gidece¤i yer, Cehennem
ateflidir)buyurdu.
5 - (Güzel ahlâk› temâmlamak, yerlefldirmek için
gönderildim).Semâvî dinlerin hepsinde iyi huylar vard›. Bu din,
bunlar› temâm-lamak için gönderildi. Bu din varken, iyi huy
bildirecek baflka kay-na¤a, baflka kimseye lüzûm yokdur. Bunun
için, Muhammed aley-hisselâmdan sonra, Peygamber gelmiyecekdir.
6 - (‹yi huylu olan, dünyâ ve âh›ret se’âdetlerine kavuflur.)
Çün-ki iyi huylu kimse, Allahü teâlâya ve kullara karfl› olan
haklar›, va-zîfeleri îfâ eder.
7 - (Sûreti ve huyu güzel olan› Cehennem atefli yakmaz.)8 -
(Kendinden uzaklaflanlara yaklaflmak, zulm edenleri afv et-
mek, kendini mahrûm edenlere ihsân etmek, güzel huylu
olmak-d›r). ‹yi huylu kimse, kendisine dar›lana iyilik yapar.
‹hsânda bulu-nur. Mal›na, haysiyyetine, bedenine zarar vereni afv
eder.
9 - (K›zd›¤› zemân, yumuflak davranan›n kalbini Allahü
teâlâemniyyet ve îmân ile doldurur.) Korkusuz ve emîn olur.
Kötülükedene iyilik yapmak, iyi huylar›n en üstünüdür. Kâmil insan
olma-n›n alâmetidir. Düflmanlar› dost yapar. ‹mâm-› Gazâlî
“rahime-hullahü teâlâ” diyor ki, (‹ncîl)de gördüm: Îsâ
aleyhisselâm, (Kötü-lük yapana kötülükle cevâb vermeyiniz! Sa¤
yana¤›n›za vurana, solyana¤›n›z› çeviriniz! Paltonuzu alana,
flalvar›n›z› da veriniz!) bu-yurdu. H›ristiyanlar›n flimdi
ellerinde mevcûd uydurma (‹ncîl) ki-tâblar›nda da böyle yaz›l›
oldu¤unu (Cevâb veremedi) kitâb›m›zbildirmekdedir. H›ristiyanlar›n,
‹spanyada, Kudüsde, Hindistândave (Bosna Hersek)de müslimânlara ve
yehûdîlere yapd›klar› kor-kunc zulmler ve engizisyon
mahkemelerinde, birbirlerine yapd›k-lar› iflkenceler, kitâblarda
mevcûddur. Bu vahflî hareketleri, hakîkî‹ncîle tâbi’ olmad›klar›n›
göstermekdedir.
– 17 – ‹slâm Ahlâk› - F:2
-
Her müslimân, kalbinden bütün kötü huylar› ç›kar›p, iyi
ahlâk›yerlefldirmelidir. Birkaç›n› ç›kar›p, birkaç›n›
yerlefldirmekle, insangüzel huylu olmaz. Tesavvuf, insan› bu kemâle
kavuflduran yoldur.[Böyle olm›yan yola, tesavvuf denmez. Her ilmin,
her san’at›n sah-teleri, bozuklar› oldu¤u gibi, dinden,
islâmiyyetden, islâmiyyetingüzel ahlâk›ndan haberleri olm›yan
sahtekârlar, yalanc›lar, kendi-lerine tarîkatc›, fleyh diyorlar.
Bunlara aldanmamal›, câhillerin, ah-lâks›zlar›n kitâblar›n›
okumamal›, radyolar›n› dinlememeli, tuzak-lar›na
düflmemelidir.]
Kötü ahlâk›n meflhûrlar› altm›fl adeddir. Bunlardan k›rk
adediterceme edilerek, k›rk madde hâlinde afla¤›da bildirilmifldir.
Bun-lardan sak›nan ve z›dlar›n› yapan kimse, güzel ahlâkl›
olur.
K Ü F R1 - Kötülüklerin en kötüsü, Allahü teâlâya inanmamak,
ateist
olmakd›r. Muhammed aleyhisselâma inanmamak (küfr)
[Allahadüflmanl›k] olur. Meleklerin, insanlar›n ve cinnin îmân
etmeleri,inanmalar› emr olundu. Muhammed aleyhisselâm›n, Allahü
te-âlâdan getirip bildirdi¤i fleylerin hepsine kalb ile inan›p, dil
ile deikrâr etme¤e, söyleme¤e (Îmân) denir. Îmân›n yeri
(Kalb)dir.Kalb, yürek dedi¤imiz et parças›nda bulunan bir
kuvvetdir. Bukuvvete (gönül) de denir. Îmân› söyleme¤e mâni’
bulundu¤u ze-mân, söylememek afv olur. Meselâ korkutuldu¤u, hasta,
dilsizoldu¤u, söyleyecek vakt bulamadan öldü¤ü zemân, söylemekîcâb
etmez. Anlamadan, taklîd ederek inanmak da, îmân olur.Allahü
teâlân›n var oldu¤unu anlamamak, düflünmemek günâholur.
Bildirilenlerden birine inanmamak, hepsine inanmamakolur. Herbirini
bilmeden, hepsine inand›m demek de, îmân olur.Îmân hâs›l olmak
için, islâmiyyetin küfr alâmeti dedi¤i fleylerdensak›nmak da
lâz›md›r. ‹slâmiyyetin ahkâm›ndan ya’nî emr ve ya-saklar›ndan
birini hafîf görmek, Kur’ân-› kerîm ile, melek ile,Peygamberlerden
biri ile “aleyhimüssalevâtü vetteslîmât” alayetmek, küfr
alâmetlerindendir. ‹nkâr etmek, ya’nî iflitdikdensonra inanmamak,
tasdîk etmemek demekdir. fiübhe etmek de,inkâr olur.
Küfr üç nev’dir: Cehlî, cühûdî [inâdî] ve hükmî.1-) Küfr
oldu¤unu herkesin bildi¤i bir fleyi, iflitmedi¤i, düflün-
medi¤i için kâfir olanlar›n küfrü (Küfr-i cehlî)dir. Cehl de iki
dür-lüdür: Birincisi basîtdir. Böyle kimse, câhil oldu¤unu bilir.
Bunlar-da, yanl›fl i’tikâd olmaz. Hayvân gibidirler. Çünki, insan›
hayvân-dan ay›ran, ilm ve idrâkdir. Bunlar, hayvândan da
afla¤›d›rlar.
– 18 –
-
Çünki hayvânlar, yarat›ld›klar› fleyde ileridedirler.
Kendilerine fâ-ideli fleyleri anlar ve onlara yaklafl›rlar. Zararl›
olanlar› da anlay›p,onlardan uzaklafl›rlar. Hâlbuki bunlar, bilmez
olduklar›n› bildikle-ri hâlde, bu çirkin hâlden uzaklaflmaz, ilme
yaklaflmazlar.
[‹mâm-› Rabbânî “rahime-hullahü teâlâ”, (Mektûbât) kitâb›-n›n
birinci cildinin ikiyüzellidokuzuncu mektûbunda buyuruyor ki,(Bu
fakîre göre, da¤da yetiflip, hiçbir din duymay›p, puta
tapanmüflrikler, ne Cennete, ne de Cehenneme girmiyeceklerdir.
Âh›-retde dirildikden sonra, hesâba çekilip, zulmleri, kabâhatleri
ka-dar, mahfler yerinde azâb çekeceklerdir. Herkesin hakk›
verildik-den sonra, bütün hayvânlar gibi, bunlar da, yok
edileceklerdir. Biryerde sonsuz kalm›yacaklard›r. Herkesin akl›,
dünyâ ifllerinde bile,flafl›r›p yan›l›rken, Allahü teâlân›n,
akllar› ile bulamad›klar› için,kullar›n› ateflde sonsuz olarak
yakaca¤›n› söylemek, bu fakîre çoka¤›r gelmekdedir. Küçük iken ölen
kâfir çocuklar› da, böyle yokolacaklard›r.
Bir Peygamberin “aleyhimüssalevâtü vetteslîmât” vefât›ndansonra,
çok vakt geçip, zâlimler taraf›ndan din bozularak, unutuldu-¤u
yerlerde yaflay›p, Peygamberlerden ve islâmiyyetden haberi ol-m›yan
insanlar da, Cennete ve Cehenneme sokulm›yacak, böyletekrâr yok
edileceklerdir). Kâfir memleketlerinde yaflay›p, islâ-miyyeti
iflitmeyenler de böyledir.]
Îmân edilecek fleyleri ve farzlardan, harâmlardan meflhûr
olan-lar›, lüzûmu kadar ö¤renmek farzd›r. Bunlar› ö¤renmemek
harâm-d›r. ‹flitip de, ö¤renme¤e ehemmiyyet vermemek küfr olur.
Cehlinilâc›, çal›fl›p ö¤renmekdir. Cehlin ikincisi, (Cehl-i
mürekkeb)dir.Yanl›fl, sap›k i’tikâd etmekdir. Yunan
felsefecilerinden ve müsli-mânlardan yetmifliki bid’at f›rkas›ndan
îmân› gidenler böyledir. Bucehâlet, birincisinden dahâ fenâd›r.
‹lâc› bilinemiyen bir hastal›k-d›r. Îsâ aleyhisselâm, (Sa¤›r›,
dilsizi tedâvî etdim. Ölüyü diriltdim.Fekat, cehl-i mürekkebin
ilâc›n› bulamad›m) demifldir. Çünki,böyle kimse, cehlini ilm ve
kemâl sanmakdad›r. Câhil ve rûh has-tas› oldu¤unu bilmez ki,
ilâc›n› aras›n! Ancak, Allahü teâlân›n hi-dâyeti ile hastal›¤›n›
anl›yan, bu derdden kurtulabilir.
2-) (Küfr-i cühûdî)ye, küfr-i inâdî de denir. Küfr oldu¤unu
bi-lerek, inâd ederek, kâfir olmakd›r. Kibr sebebi ile ve mâla,
zevkeve mevk›’ sâhibi olmay› sevmekden veyâ ayblanmakdan kork-mak
sebebi ile hâs›l olur. Fir’avn›n ve yoldafllar›n›n küfrleri böy-le
idi. Mûsâ aleyhisselâm›n mu’cizelerini gördükleri hâlde,
îmânetmediler. Bizim gibi bir insana inanmay›z dediler. Kendileri
gi-bi bir insan›n Peygamber olaca¤›n› kabûl etmediler.
Peygamber
– 19 –
-
melekden olur sand›lar. Hâlbuki, kendileri gibi insan olan
Fir’av-na ilâh dediler. Ona tap›nd›lar. Rum ‹mperatörü Herakliyüs
da,taht›ndan, saltanat›ndan ayr›lmak korkusu ile îmân etmedi.
Rumpâdiflâhlar›na Kayser denir. Acem pâdiflâhlar›na Kisrâ,
Habeflkrallar›na Necâflî ve Türk sultânlar›na Hâkan, K›btî
pâdiflâhlar›naFir’avn, M›sr sultânlar›na Azîz, Himyer sultânlar›na
Tübba’ denir-di. Eshâb-› kirâmdan D›hye “rad›yallahü teâlâ anh”,
Resûlullah›n“sallallahü aleyhi ve sellem” islâma da’vet eden
mektûbunu Medî-neden fiâma, Herakliyüsa getirdi. Herakliyüs, bir
gün evvel, Mek-keden fiâma gelmifl olan Kureyfl kâfirlerinin
ticâret kervan›n›n reî-si, Ebû Süfyân› serây›na ça¤›r›p:
Medînede birisinin peygamberlik iddi’â etdi¤ini iflitdim.
Kendi-si, tan›nm›fl kimselerden midir? Yoksa, afla¤› tabakadan
m›d›r? On-dan evvel, baflkas› da böyle iddi’âda bulundu mu?
Dedeleri aras›n-da, melik ve emîr olanlar var m›d›r. Kendisine
tâbi’ olanlar zenginmidir, fakîr ve âciz kimseler midir?
Çal›flmalar› ilerliyor mu, gerili-yor mu? Dînine girip de, sonra
ayr›lanlar oluyor mu? Sözünde dur-mad›¤›, yalan söyledi¤i görüldü
mü? Harblerinde gâlib midir, ma¤-lûb mudur? Ebû Süfyân bunlar›n
cevâblar›n› bildirince, bu sözleri-nin hepsi, Onun peygamber
oldu¤unu gösteriyor dedi. Ebû Süfyân[o zemân henüz îmân etmedi¤i
için], küfründen ve hasedinden do-lay›, yalan söyledi¤i de oldu.
Bir gece içinde, Mekkeden, Kudüsde-ki Mescid-i aksâya götürüldü¤ünü
söyledi, dedi. Herakliyüsün ya-n›nda olup, bunu iflitenlerden biri
lâfa kar›fl›p:
Ben, o gece Mescid-i aksâda idim dedi. O gece gördüklerini
an-latd›. Ertesi gün, Herakliyüs, mektûbu okutdu. Mektûba
inand›-¤›n›, Muhammed aleyhisselâma îmân etdi¤ini D›hyeye
bildirdi.Fekat, îmân etdi¤imi millete bildirmekden korkuyorum. Bu
mek-tûbu falanca râhibe götür. O, çok fley bilir. Onun da îmân
edece-¤ini san›yorum dedi. Râhib, Resûlullahdan gelen mektûbu
oku-yunca, hemen îmân etdi. Oradakilere de îmân etmelerini
söyle-di. Kendisini öldürdüler. D›hye, Herakliyüsa gelip, olanlar›
bil-dirdi. Böyle yap›laca¤›n› bildi¤im için, îmân etdi¤imi
kimseyesöylemedim dedi. Resûlullaha mektûb gönderip îmân etdi¤ini
bil-dirdi. Baflflehri olan Humsa gitdi. Orada kendisine, bir
adam›n-dan gelen mektûbda, Muhammed aleyhisselâm›n peygamberli¤ive
muvaffakiyyetleri bildirildi. ‹leri gelenleri toplay›p,
mektûbuokutarak, kendisinin îmân etdi¤ini aç›klad›. Hepsi karfl›
ç›kd›lar.Îmân etmiyeceklerini ve red etdiklerini anlay›nca,
onlardan özrdiledi. Maksad›m, dînimize olan ba¤l›l›¤›n›z›n
kuvvetini anla-mak idi dedi. Bu sözü iflitince, hepsi kendisine
secde etdiler, râ-z› olduklar›n› bildirdiler. Saltanat›n›
kaç›rmamak için, küfrü îmâ-
– 20 –
-
na tercîh etdi. Müslimânlarla harb etmek için, Mûte denilen
yereordu gönderdi. Burada çok müslimân flehîd edildi.
Resûlullaha“sallallahü aleyhi ve sellem” Herakliyüsün mektûbu
gelince, (Ya-lan söyliyor. Nasrânî dîninden ayr›lmad›!) buyurdu.
Herakliyüsagönderilen mektûb-i nebevînin sûreti, (Buhârî)de ve
(Mevâhib) ve(Berîka)da yaz›l›d›r.
3-) Küfrün üçüncü nev’i, (Küfr-i hükmî)dir. ‹slâmiyyetin
îmâns›z-l›k alâmeti dedi¤i sözleri söyliyen ve iflleri yapan,
kalbinde tasdîk ol-sa ve inand›¤›n› söylese de, kâfir olur.
‹slâmiyyetin ta’zîmini emr et-di¤i fleyi tahkîr etmek, kötülemek
böyledir. Bunun için, Allahü teâlâ-ya lây›k olm›yan fley söyliyen
kâfir olur. Meselâ, Allah, Arfldan veyâgökden bize bak›yor demek,
sen bana zulm etdi¤in gibi, Allah da sa-na zulm ediyor demek, filân
müslimân benim gözümde yehûdî gibi-dir demek, yalan bir söze, Allah
biliyor ki, do¤rudur demek ve me-lekleri küçültücü fleyler söylemek
ve Kur’ân-› kerîmi, hattâ bir harfi-ni küçültücü söz söylemek, bir
harfine bile inanmamak, çalg› çalarakKur’ân okumak, hakîkî olan
Tevrâta ve ‹ncîle inanmamak, bunlar›kötülemek, Kur’ân-› kerîmi flâz
olan harflerle okuyup Kur’ân budurdemek, küfr olur. Peygamberleri
küçültücü fleyler söylemek, Kur’ân-› kerîmde ismleri bildirilen
yirmibefl Peygamberden “aleyhimüssale-vâtü vetteslîmât” birine
inanmamak, meflhûr sünnetlerden birini be-¤enmemek, çok iyilik
yapan birisi için, Peygamberden dahâ iyidir de-mek küfrdür.
Peygamberler “aleyhimüssalevâtü vetteslîmât” muhtâcidi demek küfr
olur. Çünki, onlar›n fakîrlikleri kendi istekleri ile idi.Birisi,
peygamber oldu¤unu söylese, buna inananlar da kâfir olur.(Kabrim
ile minberim aras›, Cennet ba¤çelerinden bir ba¤çedir) ha-dîs-i
flerîfini iflitince, ben minber, has›r ve kabrden baflka birfley
gör-miyorum demek küfr olur. Âh›retde olacak fleylerle alay etmek
küfr-dür. Kabrdeki ve k›yâmetdeki azâblara [akla, fenne uygun
de¤ildirdiyerek] inanmamak, Cennetde Allahü teâlây› görme¤e
inanma-mak, ben Cenneti istemem, Allah› görme¤i isterim demek
küfrolur. ‹slâmiyyete inanmamak alâmeti olan sözler, fen bilgileri,
dinbilgilerinden dahâ hayrl›d›r demek, nemâz k›lsam da, k›lmasam
da,berâberdir demek, zekât vermem demek, fâiz halâl olsayd›,
zulmetmek halâl olsayd› demek, harâmdan olan mâl› fakîre verip
sevâbbeklemek, fakîr, verilen paran›n harâm oldu¤unu bilerek,
verenehayr düâ etmek, imâm-› a’zam Ebû Hanîfenin “rahime-hullahü
teâ-lâ” k›yâs› hak de¤ildir demek küfrdür. (A’râf) sûresinin
ellialt›nc›âyet-i kerîmesinde meâlen, (Allahü teâlâ, rüzgâr›,
rahmeti olanya¤murdan önce, müjdeci gönderir. Rüzgârlar, a¤›r olan
bulutlar›sürükler. Bulutlardan ölü olan topra¤a su ya¤d›r›r›z. O
ya¤murla
– 21 –
-
yerden meyvalar ç›kar›r›z. Ölüleri de mezârlar›ndan böyle
ç›karaca-¤›z) buyuruldu. Bu âyet-i kerîme, k›yâs›n hak oldu¤unu
isbât etmek-dedir. Bu âyet-i kerîmede, ihtilâfl› olan bir fleyi,
sözbirli¤i ile anlafl›l-m›fl olana benzetmek bildirilmekdedir.
Çünki, Allahü teâlân›n ya¤-mur ya¤d›rd›¤›n› ve yerden ot
ç›kard›¤›n›, hepsi biliyordu. Öldükdensonra dirilmenin hak
oldu¤unu, yer yüzünün kurudukdan sonra tek-râr yeflillenmesine
benzeterek isbât etmekdedir.
‹slâm bilgilerine inanmamak, bunlar› ve din âlimlerini
afla¤›la-mak da, küfr-i cühûdî olur.
Kâfir olma¤› isteyen kimse, buna niyyet etdi¤i anda kâfir
olur.Baflkas›n›n kâfir olmas›n› istiyen kimse, küfrü be¤endi¤i için
isti-yorsa, kâfir olur. Kötü, zâlim oldu¤undan, zulmünün cezâs›n›
Ce-hennem ateflinde çekmesi için istiyorsa, kâfir olmaz. Küfre
sebebolduklar›n› bilerek ve arzûsu ile küfr kelimelerini söyliyen
kâfirolur. Bilmiyerek söyliyorsa, âlimlerin ço¤una göre yine kâfir
olur.Küfre sebeb olm›yan kelime söylemek isterken, flafl›rarak,
küfresebeb olan› söylerse kâfir olmaz.
Küfre sebeb olan bir ifli, bilerek yapmak küfr olur.
Bilmiyerekyap›nca da küfr olur diyen âlimler çokdur. Beline, zünnar
denilenpapas kufla¤›n› ba¤lamak ve küfre mahsûs fley giymek de
böyledir.[100.cü sahîfeye bak›n›z! (Nuhbe) 100.cü sahîfesinde diyor
ki, (Küfralâmeti bir fley yapan, meselâ puta secde eden kâfir
olur)]. Bunlar›harbde düflmana karfl›, sulhda zâlime karfl›, hîle
olarak kullanmakküfr olmaz. Tüccâr›n dâr-ül-harbde de kullanmas›
küfr olur. Bunla-r› mizâh için, baflkalar›n› güldürmek için, flaka
için kullanmak daküfre sebeb olur. ‹’tikâd›n›n do¤ru olmas› fâide
vermez.[1] Kâfirle-rin bayram günlerinde, o güne mahsûs fleylerini,
onlar gibi kullan-mak, bunlar› kâfire hediyye etmek küfr olur.
Müslimân olmak için,nefsin de îmân etmesi lâz›m de¤ildir. Nefsinden
kalbine küfre se-beb olan fleyler gelen kimse, bunlar› söylemese,
îmân›n›n kuvvetinealâmet olur. Küfre sebeb olan fleyi kullanan
kimseye kâfir dememe-lidir. Bir müslimân›n bir iflinde veyâ sözünde
doksandokuz küfr ih-timâli olsa, bir îmân ihtimâli olsa, bu kimseye
kâfir denilmez. Müs-limâna hüsn-i zan etmek lâz›md›r.
Akll›, bilgili, edebiyyâtc› oldu¤unu göstermek için veyâ
ya-n›ndakileri hayrete düflürmek, güldürmek, sevindirmek veyâ
alayetmek için söylenen sözlerde (küfr-i hükmî)den korkulur.
Ga-dab, k›zg›nl›k ve h›rs ile söylenen sözler de böyledir. Bunun
içininsan, sözünün ve ifllerinin neye varaca¤›n› düflünmelidir.
Herfley-
– 22 –
[1] ‹bni Hacerin (El-i’lâm bi-kavâti’il-islâm) kitâb› 363.cü
sahîfeye bak›-n›z!
-
de dînini kay›rmal›d›r. Hiçbir günâh›, küçük görmemelidir.
Birkimse, küçük günâh ifllese, buna tevbe et denildikde, tevbe
edecekbir fley yapmad›m ki dese, yâhud niçin tevbe edeyim dese,
küfrolur. Çocuk iken nikâh edilmifl olan k›z, âk›l ve bâlig oldu¤u
ze-mân, îmân›, islâm› bilmese ve sorulunca anlatamasa,
zevcindenbofl olur. Çünki, nikâh›n sahîh olmas› için ve devâm
etmesi içinîmânl› olmak lâz›md›r. Küçük iken, anas›na babas›na
tâbi’ olarakîmân› var idi. Bâlig olunca, onlara tâbi’ olmas› devâm
etmez. Er-kek çocuk da, böyledir. Bir mü’mini öldüren veyâ
öldürülmesiniemr eden kimseye, iyi yapd›n diyen kâfir olur. Katli
vâcib olm›yankimse için, öldürülmesi lâz›md›r demek küfr olur. Bir
kimseyi hak-s›z olarak döven veyâ öldüren zâlime, iyi yapd›n, bunu
hak etmifl-di demek küfr olur. Yalan olarak, Allah biliyor ki, seni
çocu¤um-dan çok seviyorum demek küfr olur. Mevk›’ sâhibi bir
müslimânaks›r›nca, buna (yerhamükallah) diyen kimseye, büyüklere
karfl›böyle söylenmez demek küfr olur. Vazîfe oldu¤una
inanm›yarak,ehemmiyyet vermiyerek, hafîf görerek nemâz k›lmamak,
oruc tut-mamak, zekât vermemek, küfr olur. Allah›n rahmetinden
ümmî-dini kesmek küfrdür. Kendisi harâm olmay›p, sonradan hâs›l
olanbir sebebden dolay› harâm olan mâla, paraya, (harâm-›
ligayrihi)denir. Çal›nan ve harâm yollardan gelen mâl böyledir.
Bunlara ha-lâl demek küfr olmaz. Lefl, domuz, flerâb gibi,
kendileri harâmolan fleylere (harâm-› li-aynihi) denir. Bunlara
halâl demek küfrolur. Kat’î olarak bilinen harâmlardan birine halâl
demek de, küfrolur. Ezân, câmi’, f›kh kitâblar› gibi islâmiyyetin
k›ymet verdi¤ifleyleri afla¤›lamak, küfr olur. Radyodan,
ho-parlörden iflitilenezân, hakîkî ezân de¤ildir. Ezân›n
benzeridir. Bir fleyin benzerikendisi de¤ildir. Abdestsiz oldu¤unu
veyâ nemâz vaktinin gelmedi-¤ini bildi¤i hâlde, nemâz k›lmak,
bildi¤i hâlde k›bleden baflka tara-fa dönerek k›lmak küfr olur. Bir
müslimân› kötülemek için, kâfirdemek küfr olmaz. Kâfir olmas›n›
isteyerek söylemenin küfr olaca-¤› yukar›da bildirilmifldi. Allahü
teâlân›n emrlerine (Farz) denir.Yasak etdi¤i fleylere (Harâm)
denir. Farzlara ve harâmlara (‹slâ-miyyet) ve (Ahkâm-› islâmiyye)
denir. ‹slâmiyyete uym›yan fleyiyapma¤a (Günâh ifllemek) denir.
Günâh ifllemek küfr olmaz. Gü-nâh oldu¤una ehemmiyyet verilmezse,
küfr olur. ‹bâdet yapman›nlâz›m oldu¤una ve günâhdan sak›nmak lâz›m
oldu¤una inanmamakküfr olur. Toplanan vergiler sultân›n mülkü
oldu¤una inanmakküfr olur. Bir Velînin, ayn› gün ve ayn› sâatde,
çeflidli memleketler-de görüldü¤ünü söylemenin câiz oldu¤unu
Sadr-ül-islâm bildirmifl-dir. fiarkda bulunan bir kad›nla garbda
bulunan bir erke¤in çocuk-lar› olabilece¤i f›kh kitâblar›nda
yaz›l›d›r. Büyük âlim Ömer Nese-
– 23 –
-
fî “rahime-hullahü teâlâ”, (Allahü teâlân›n, Evliyâs›na,
âdetini, ka-nûnlar›n› bozarak (kerâmet) vermesi câizdir) demifldir.
Bu söz do¤-rudur. Câhile (Îmân nedir, ‹slâm nedir?) gibi
sorulmamal›. Bunla-r›n cevâblar› söylenip, böyle midir, demelidir.
Nikâh yap›lacak er-ke¤e ve k›za önceden böyle sorarak, müslimân
olduklar›n› anlamaklâz›md›r. Küfre sebeb olan sözler ve hareketler
görülünce, kâfir de-memeli, küfrü irâde etdi¤i, ahkâm-› islâmiyyeye
ehemmiyyet ver-medi¤i anlafl›lmad›kca, sû-i zan etmemelidir.
Müslimân, îmân›n yok olmas›na sebeb olaca¤› sözbirli¤i ile
bil-dirilmifl olan fleyleri amden [istekle] söyler veyâ yaparsa,
kâfir olur.Buna (Mürted) denir. Mürtedin, mürted olmadan önceki
ibâdetle-ri ve sevâblar› yok olur. Tekrâr îmâna gelirse, zengin
ise, yenidenhac etmesi lâz›m olur. Nemâzlar›n›, oruclar›n›,
zekâtlar›n› kazâ et-mesi lâz›m olmaz. Mürted olmadan önce, kazâya
b›rakm›fl olduk-lar›n› kazâ etmesi lâz›md›r. Çünki, mürted olunca,
önceki günâhlaryok olmaz. Mürted olan›n nikâh› fesh olur, gider.
Îmâna gelerek,tecdîd-i nikâh etmeden önceki çocuklar› veled-i zinâ
[piç] olur.Kesdi¤i, lefl olur, yinmez. Îmân›n›n gitmesine sebeb
olan fleydentevbe etmedikçe, yaln›z (Kelime-i flehâdet) söylemekle
veyâ ne-mâz k›lmakla, müslimân olmaz. Mürted olacak fleyi yapd›¤›n›
inkâretmesi de tevbe olur. Tevbe etmeden ölürse, Cehennem
ateflindeebedî olarak azâb görür. Bunun için, küfrden çok korkmal›,
az ko-nuflmal›d›r. Hadîs-i flerîfde, (Hep hayrl›, fâideli
konuflunuz. Yâhudsusunuz!) buyuruldu. Ciddî olmal›, latîfeci,
oyuncu olmamal›d›r.Dîne, kanûnlara, akla, insanl›¤a uygun olm›yan
fleyler yapmamal›-d›r. Kendisini küfrden muhâfaza etmesi için,
Allahü teâlâya çokdüâ etmelidir. Hadîs-i flerîfde, (fiirkden
sak›n›n›z. fiirk, kar›ncan›nayak sesinden dahâ gizlidir) buyuruldu.
Bu hadîs-i flerîfdeki flirk,küfr demekdir. Bu kadar gizli olan
fleyden korunmak nas›l olur de-nildikde, (Allahümme innâ ne’ûzü
bike en-nüflrike-bike fley’enna’lemühu ve nes-tagfirüke limâ
lâ-na’lemühu düâs›n› okuyunuz!)buyuruldu. Bu düây› sabâh ve akflam
çok okumal›d›r. Kâfirlerin,Cehennem ateflinde sonsuz azâb
görecekleri, Cennete hiç girmiye-cekleri söz birli¤i ile
bildirilmifldir. Kâfir, dünyâda sonsuz yaflasay-d›, sonsuz kâfir
kalmak niyyetinde oldu¤u için, cezâs› da sonsuzazâbd›r. Allahü
teâlâ, herfleyin hâlik›, sâhibidir. Mülkünde diledi-¤ini yapmas›
hakk›d›r. Ona, niçin böyle yapd›n deme¤e kimseninhakk› yokdur. Bir
fleyin sâhibinin, o fleyi diledi¤i gibi kullanmas›nazulm denmez.
Allahü teâlâ, Kur’ân-› kerîmde, zâlim olmad›¤›n›,hiçbir mahlûkuna
zulm yapmad›¤›n› bildirmekdedir.
[Allahü teâlân›n (Esmâ-i hüsnâ)s› vard›r. Bu ismleri de,
kendivarl›¤› gibi ezelîdir. Herfleyin yokdan var oldu¤unu, bütün
varl›k-
– 24 –
-
lar›n yok oldu¤unu görüyoruz. Bu hâl sonsuzdan böyle
gelmiflolamaz. Herfleyi yokdan var eden ve hiç yok olm›yan bir
yarat›c›yaratm›fld›r. Bu yarat›c›, varl›¤›n› bildirmek için,
Peygamberler vekitâblar göndermifldir. Peygamberler ve kitâblar,
meflhûrdur.‹smleri, dünyân›n her yerindeki kütübhânelerde
yaz›l›d›r. Mey-dânda olan fley, inkâr olunamaz. Allahü teâlân›n,
varl›¤›na inan-mamak, meydânda olan fleyi inkâr etmek olur. Allahü
teâlân›nvarl›¤›na ve birli¤ine inanmamak, günlük hâdiseleri,
kitâbda oku-yup, inanmamak gibidir. Bu da, akll› bir kimsenin
yapaca¤› birfleyde¤ildir. Bu doksandokuz isminin aras›nda bulunan
(Müntekim)ve (fiedîd-ül-ikâb) gibi ismlerinden dolay› yedi
Cehennemi yarat-d›. (Rahman) ve (Rahîm) ve (Gaffâr) ve (Latîf) ve
(Raûf) gibiismlerinden dolay›, sekiz Cenneti yaratd›. Cehenneme ve
Cenne-te gitme¤e sebeb olacak fleyleri ezelde ay›rd etdi. Çok
merhamet-li oldu¤u için, bunlar› kullar›na bildirdi. (Cehenneme
girme¤e se-beb olan fleyleri yapmay›n›z! Onun atefli çok
fliddetlidir. Dayana-mazs›n›z!) diyerek, kullar›na tekrâr tekrâr
haber verdi. Sonsuzolan Cennet ni’metlerine kavuflduracak fleyleri
yaparak, [ahkâm-›islâmiyyeye uyarak] dünyâda ve âh›retde râhat ve
mes’ûd yaflama-¤a da’vet etdi. Bu da’veti be¤enip seçmeleri için,
insanlara akl veirâde, ihtiyâr ni’metlerini de verdi. Allahü teâlâ,
hiçbir kimseninCehenneme girmesini, Cehenneme götürecek fleyleri
yapmas›n›ezelde emr etmedi, dilemedi. Fekat dünyâda, kimlerin
Cennet yo-lunu, kimlerin de Cehennem yolunu tutacaklar›n› ezelde
biliyor-du. (Kazâ) ve (kader)i, ya’nî, ilmi de ezelîdir. Ebû
Lehebin Ce-henneme gidece¤ini haber vermesi, onun Cehenneme
gitmesiniezelde, istedi¤i için de¤ildir. Cehennem yolunu
dileyece¤ini, bildi-¤i içindir.
Îmâna gelmek çok kolayd›r. Mahlûklardaki hesâbl› nizâma,düzene
bakmak ve bunlardaki incelikleri düflünmek, herkese vâ-cibdir.
Atomdan günefle kadar bütün varl›klardaki düzen, birbirle-rine
ba¤l›l›klar›, bunlar›n kendiliklerinden tesâdüfen var
olmad›k-lar›n›, bilgili, hikmetli ve sonsuz kuvvetli bir varl›k
taraf›ndan ya-rat›ld›klar›n› aç›kça göstermekdedir. Akl› bafl›nda
olan bir kimse,liselerde ve üniversitede, astronomi, fen, biyoloji
ve t›b bilgileriniö¤renince, bu varl›klar›n bir yarat›c›s› oldu¤unu
ve her dürlü ayb-dan uzak oldu¤unu ve Muhammed aleyhisselâm›n Onun
Peygam-beri oldu¤unu ve bildirdiklerinin hepsinin Ondan gelmifl
oldu¤unuhemen anlar. Bu yaratana hemen inan›r. Kâfirlerin, ya’nî
kâfir ola-rak ölenlerin sonsuz Cehennemde kalacaklar›n›,
mü’minlerin desonsuz olarak Cennet ni’metleri içinde
yafl›yacaklar›n› ö¤renince,seve seve müslimân olur. Erzurûmlu
‹brâhîm Hakk› hazretleri,1195 [m. 1781] de Si’ridde vefât
etmifldir. (Ma’rifetnâme) kitâb›n›n
– 25 –
-
9.cu fasl›nda, türkçe buyuruyor ki, (Fen ve astronomi bilgileri
ve ma-kineler, fabrikalar, akl ile, tecribe ile hâs›l olduklar›
için, zemânla ye-nileri bulunmufl, birçok eski bilgilerin yanl›fl
oldu¤u anlafl›lm›fld›r.Eski ve yeni, yanl›fl ve do¤ru bütün fen
bilgileri, bu âlemin yokdanvar edildi¤ini, sonsuz ilm ve kudret
sâhibi bir yarat›c›n›n varl›¤›nainanmak lâz›m oldu¤unu
göstermekdedir.) Muhammed aleyhisselâ-m›n güzel ahlâk›n› ve
mu’cizelerini okuyan da, Onun peygamber ol-du¤unu anlar. Birinci
cild, 46.c› mektûbu okuyunuz!]
Hergün bir kerre nemâz k›lmak kolayd›r. Hergün befl kerre ne-mâz
k›lmak güçdür ve çok kimselere usanc verir. Merhameti son-suz bol
olan Allah›n kolay fleyi emr etmeyip, zor fleyi emr etmesiakla
uygun mudur? [Müslimân olmufl bir ingiliz kad›n›n bu süâleverdi¤i
çok güzel cevâb, (Herkese Lâz›m Olan Îmân) kitâb›m›z›n210.cu
sahîfesinin son sat›r›nda yaz›l›d›r.]
C E H Â L E T2 - Kalb hastal›klar›n›n, ikincisi, (Cehâlet)dir.
Câhilli¤in çeflid-
leri ve zararlar› birinci maddenin bafl taraf›nda
bildirilmifldir.
MAL, MEVKI’ HIRSI3 - Kalb hastal›klar›n›n, ya’nî kötü huylar›n
üçüncüsü, mal ve
mevk›’ h›rs›d›r. Afla¤›daki hadîs-i flerîfler (Hubbürriyâset)
denilen,bu hastal›¤›n teflhîs ve tedâvîsine ›fl›k tutmakdad›r:
1) (‹ki aç kurd, bir koyun sürüsüne girdi¤i zemân, yapd›klar›
za-rardan, mal ve flöhret h›rs›n›n yapaca¤› zarar dahâ çokdur.)
2) (‹nsana zarar olarak, din ve dünyâ ifllerinde parmakla
göste-rilmesi yetiflir.) Ya’nî, insan›n din veyâ dünyâ ifllerinde
flöhret sâhi-bi olmas›, dînine de, dünyâs›na da çok zarar
verir.
3) (Medh olunma¤› sevmek, insan› kör eder ve sa¤›r eder.
Ka-bâhatlerini, kusûrlar›n› görmez olur. Do¤ru sözleri, kendisine
ya-p›lan nasîhatlar› iflitmez olur.)
Mevk›’ ve flöhret sâhibi olmak arzûsu, insanlarda üç fleyden
hâ-s›l olur: Birinci sebeb, nefsin arzûlar›na kavuflmakd›r. Nefs,
arzûla-r›n›n, harâm yollardan elde edilmesini ister. ‹kincisi,
kendinin vebaflkalar›n›n haklar›n› zâlimlerden kurtarmak ve
müstehab olanmeselâ, sadaka vermek için ve hayrât, hasenât yapmak
için yâhudmubâh olan ifller yapmak için, meselâ, iyi yimek, iyi
giyinmek,iyi evlerde oturmak ve çoluk çocuk sâhibi olup, râhat ve
mes’ûdyaflamak için veyâ ibâdetlerine mâni’ olacak fleylerden
kurtul-mak için ve islâm dînine ve müslimânlara hizmet için mevk›’
sâ-hibi olmak istenir. Bu niyyet ile mevk›’a kavuflurken, riyâ gibi
vehakk› bât›l ile kar›fld›rmak gibi, islâmiyyetin yasak etdi¤i
fleyleri
– 26 –
-
yapmazsa ve vâcibleri, sünnetleri terk etmezse, bunun mevk›’
sâhi-bi olmas› câizdir, hattâ müstehabd›r. Çünki, câiz ve lâz›m
olan fley-lere kavufldurucu sebebleri, vâs›talar› yapmak da, câiz
ve lâz›molur. Allahü teâlâ, Kur’ân-› kerîmde, iyi insanlar›n nas›l
olaca¤›n›bildirirken, bunlar›n (Müslimânlara imâm olmak
istediklerini) debildirmekdedir. Süleymân aleyhisselâm, (Yâ Rabbî!
Benden sonrakimseye nasîb etmiyece¤in bir mülkü bana ihsân eyle!)
diyerekmelik ve emîr olmak istemifldir. Önceki dinlerden bildirilen
ve rededilmiyen haberler bizim dînimizde de mu’teberdir. Hadîs-i
flerîf-de, (Hak ve adâlet üzere bir gün hâkimlik yapma¤›, bir sene
de-vâml› gâzâ etmekden dahâ çok severim) buyuruldu. Bir hadîs-i
fle-rîfde, (Bir sâat adâlet ile idârecilik yapmak, altm›fl sene
nâfile ibâ-det yapmakdan dahâ iyidir) buyuruldu. Riyâ ile ve hakk›
bât›l ilekar›fld›rarak mevk›’ sâhibi olmak câiz de¤ildir. ‹yi
niyyet ile olsada, câiz de¤ildir. Çünki, harâmlar› ve mekrûhlar›,
iyi niyyet ile deyapmak câiz de¤ildir. Hattâ, ba’z› harâmlar›n iyi
niyyet ile yap›l-mas›, dahâ büyük günâh olur. Niyyetin iyi olmas›,
tâ’atlarda, ibâ-detlerde fâideli olur. Mubâh, hattâ farz olan bir
amel, niyyete göregünâh olabilir. Günâh iflliyenin, (Sen kalbime
bak! Kalbim temiz-dir. Allah kalbe bakar) sözünün yanl›fl, hattâ
zararl› oldu¤u bura-dan da anlafl›lmakdad›r.
Mevk›’ sâhibi olma¤› istemenin sebeblerinden üçüncüsü, nefsi-ni
e¤lendirmekdir. Nefsi, maldan oldu¤u gibi, mevk›’den de
lezzetalmakdad›r. Arada islâmiyyete uymayan ifller bulunmazsa,
nefsilezzet ald›¤› fleye kavufldurmak harâm olmaz ise de, takvân›n,
him-metin az oldu¤unu gösterir. Mevk›’ elde etdikden sonra,
insanlar›ngönüllerini kazanmak için, riyâ ve müdâhane ve gösterifl
yapma-s›ndan korkulur. Hattâ, münâf›kl›k ve hakk› bât›l ile
kar›fld›rmakve hattâ hiyle ve yalan gibi tehlükeli hâller de
olabilir. Halâl ile ha-râm kar›fl›k olan fleyi yapmamak lâz›md›r.
Mevk›’ sâhibi olman›nbu üçüncü sebebi, harâm de¤il ise de, iyi
olmad›¤› için, ilâc›n› bil-mek ve yapmak lâz›md›r. Önce mevk›’in
geçici oldu¤unu ve zarar-lar›n›, tehlükelerini düflünmelidir.
fiöhretden ve hurmet topl›yarakkibrli olmakdan kurtulmak için,
islâmiyyetde mubâh olup, câizolup, halk›n be¤enmedi¤i iflleri
yapmal›d›r. Bir zemân, bir emîr, birzâhidi ziyârete gitmifl. Zâhid,
emîrin ve etrâf›ndakilerin kendisineyaklaflmak istediklerini
anlay›nca, ziyâfet vermifl. Kendisi, iri lok-malar› h›rs ile çabuk
çabuk, yime¤e bafllam›fl. Emîr, bu hâli görün-ce, zâhidi
be¤enmiyerek, oradan ayr›lm›fl. Zâhid, arkas›ndan, El-hamdü lillah!
Rabbim beni kurtard› demifl. Mevk›’ sâhibi olmakarzûsunu gideren en
kuvvetli ilâc, insanlardan uzlet etmekdir. Dinve dünyâ için zarûrî
vazîfelerden baflka, insanlar aras›na kar›flma-mal›d›r. Hadîs-i
flerîfde, bu ilâc tavsiye edilmekdedir.
– 27 –
-
AYBLANMAK KORKUSU4 - Kalb hastal›klar›n›n dördüncüsü, insanlar›n
kötülemelerine,
çekifldirmelerine, ayblamalar›na üzülmekdir. Küfr-i cühûdîye
se-beb olan fleylerin üçüncüsü, insanlardan utanmak ve
baflkalar›n›nkötülemelerinden, ayblamalar›ndan korkmakd›r. Ebû
Tâlibin kâ-fir olmas›n›n sebebi budur. Ebû Tâlib, hazret-i Alînin
“rad›yallahüteâlâ anh” babas›d›r. Resûlullah›n “sallallahü aleyhi
ve sellem”amcas›d›r. Resûlullah›n Peygamber oldu¤unu biliyordu.
‹nsanlar›nkötüliyeceklerinden korkarak ve aybl›yacaklar›n›
düflünerek, îmânetmedi. Ebû Tâlib ölüm döfle¤inde iken, Resûlullah
“sallallahüteâlâ aleyhi ve sellem” onun yan›na gelerek, (Ey amcam!
Sana fle-fâ’at edebilmekli¤im için, lâ ilâhe illallah söyle!)
buyurdu. Cevâ-b›nda, (Ey kardeflimin o¤lu, do¤ru söyledi¤ini
biliyorum. Lâkinölüm korkusu ile îmâna geldi denilmesini istemem)
dedi. Beydâvîtefsîrinde, Kasas sûresinin (Sevdiklerini hidâyete
getirmek seninelinde de¤ildir) meâlindeki, ellialt›nc› âyet-i
kerîmesinin bu zemânindi¤i bildirilmifldir. Bir rivâyete göre,
Kureyfl kâfirlerinin ileri ge-lenleri, Ebû Tâlibin yan›na geldiler.
Sen, bizim emîrimizsin, sözle-rin bafl›m›z›n üzerindedir. Fekat,
senden sonra, Muhammed ile“aleyhissalâtü vesselâm” aram›zda
düflmanl›¤›n devâm edece¤in-den korkuyoruz. Ona söyle! Dînimizi
kötülemesin, dediler. EbûTâlib, Resûlullah› “sallallahü aleyhi ve
sellem” yan›na ça¤›rd›. ‹flit-diklerini söyledi. Resûlullah›n,
onlar ile sulh yapm›yaca¤›n› anla-y›nca, müslimân olaca¤›
anlafl›lacak ba’z› fleyler söyledi. Bunlar›iflitince, amcas›n›n
îmân etmesini istedi. (‹flitenler bana dil uzata-caklar›ndan
korkmasayd›m, îmân ederdim. Seni sevindirirdim) de-di. Ölece¤i
zemân, bir fleyler söyledi. Bunlar› iflitebilmek için, Ab-düllah
ibni Abbâs “rad›yallahü teâlâ anhümâ” yan›na yaklafld›.Îmân
etdi¤ini bildiriyor dedi. Ebû Tâlibin îmân etdi¤i flübhelidir.Ehl-i
sünnet âlimlerine göre, îmân etmedi. ‹mâm-› a’zam Ebû Ha-nîfe
“rahime-hullahü teâlâ”, Ebû Tâlib kâfir olarak öldü
demifldir.Hazret-i Alî “rad›yallahü anh”, Resûlullaha gelerek
“sallallahüaleyhi ve sellem”, dalâletde olan amcan öldü dedikde,
(Y›ka, ke-fen içine sar ve defn et! Men’ olununcaya kadar onun için
düâ ede-riz) buyurdu. Birkaç gün evinden ç›km›yarak, onun için çok
düâetdi. Eshâb-› kirâmdan ba’z›lar› bunu iflitince, onlar da, kâfir
ola-rak ölmüfl olan akrabâlar› için düâ etme¤e bafllad›lar. Bunun
üze-rine, Tevbe sûresinin, (Peygamber ve îmân edenler, akrabâlar›
ol-salar da, müflrikler için istigfâr etmemelidirler) meâlindeki
yüzon-dördüncü âyet-i kerîmesi nâzil oldu. Bir hadîs-i flerîfde,
(K›yâmetgünü, kâfirlerden azâb› en hafif olan›, Ebû Tâlibdir.
Ayaklar›nda
– 28 –
-
ateflden na’l›n olacak, bunlar›n s›cakl›¤›ndan dim⤛
kaynayacak-d›r) buyuruldu.
‹nsanlar›n kötülemelerinden ve ayblamalar›ndan korkma¤akarfl›
ilâc olarak flöyle düflünmelidir: Kötülemeleri do¤ru ise,
ayb-lar›m› bana bildirmifl oluyorlar. Bunlar› yapmama¤a karâr
verdimdemeli, böyle kötülemelerden ferahl›k duymal›d›r. Onlara
teflek-kür etmelidir. Hasen-i Basrîye “rahime-hullahü teâlâ”,
birisininkendisini gîbet etdi¤ini haber verdiler. Ona bir tabak
helva gönde-rip, (Sevâblar›n› bana hediyye etdi¤ini iflitdim.
Karfl›l›k olarak butatl›y› gönderiyorum) dedi. ‹mâm-› a’zam Ebû
Hanîfeye “rahime-hullahü teâlâ”, birisinin kendisini gîbet etdi¤ini
söylediler. Ona birkese alt›n gönderip, (Bize verdi¤i sevâblar›
artd›r›rsa, biz de karfl›-l›¤›n› artd›r›r›z) dedi. Yap›lan kötüleme
yalan ise, iftirâ ise, zarar›söyliyene olur. Onun sevâblar› bana
verilir. Benim günâhlar›m,ona yüklenir demelidir. ‹ftirâ etmek,
nemmâml›k yapmak, gîbetetmekden dahâ fenâd›rlar. Nemîme,
müslimânlar aras›nda söz ta-fl›makd›r. [(Mektûbât-› Ma’sûmiyye)
ikinci cil