Åhpadimvædtsak doajmmá sihke klássalanjá ja sijda åhpadimen. Hiebada dåjmajt navti váj doajmmi dijá åhpadusaktijvuodan. Guoskavasj máhtudakmihto sebrudakfágan 7. dáse maŋŋela: • Oahppe åtsådi Vuona sámij ja nasjåvnålasj unneplågoj histåvrå oajvvetjuokkajt ja åvddånbukti makkir riektá Vuona sámijn ja nasjåvnålasj unneplågoj li uddni • åtsådit iesjguhtik bielijt moattebelakvuodas Vuonan ja reflektierit ulmutjij dárboj birra liehket sierralágátjin ja gullut aktijvuohtaj 10. jahkedáse maŋŋela: • Reflektierit gåktu ulmutja li rahtjam ja rahtji rievddadittjat sebrudagáv ja sæmmi bále gåktu geografijjalasj biele ja histåvrålasj kontæksta li bájnnám ja bájnni sijáv • reflektierip identitiehtaj, iellemvuogij ja kultuvrraåvddånbuktemij muodugasjvuodajt ja sieradusájt ja árvvaladdat moattebelakvuoda máhttelisvuodajt ja hásstalusájt Manen sámij álmmukbiejvev ávvudallap? 1. Majt oahppe juo diehti sáme álmmukbiejve birra? Subtsasta oahppijda dij ájggobihtit filmav sáme álmmukbiejve birra gæhttjat, ja subtsasta sidjij tijma ulme birra. Bieja oahppijt guovtes ja guovtes aktan gudi aktan ságastibá dáj gatjálvisáj birra: • Majt dån juo diehti sámij álmmukbiejve birra? • Manen dån jáhká sámijn la sierra álmmukbiejvve? 2. Gehtja filmav Gåhtjo oahppijt notierit filmav gehtjadijn: Gålmmå ássje ma sijá mielas lidjin miellagiddisa, jali gålmmå ássje majt ettjin juo åvdutjis diede. Manen sámij álmmukbiejvev ávvudallap? Filmma vihpá 5 minuhta. Oahppe subtsas nubbáj dan gålmå ássje birra majt filmav gehtjadijn notierij. Vállji nágin oahppijt gudi galggi ålles klássaj subtsastit majt sij notierijin. Tjuovvola dav majt oahppe subtsasti ja rájda iehpetjielgasvuodajt jali gatjálvisájt ma oahppijn littji. 3. Refleksjåvnnåságastallam Tjále mánájkonvensjåvnå 30. artihkkalav táblluj. Tjielggi moallánagájt vuollelin oahppijda. Gatjáda oahppijs: • Majt merkaj 30. artihkal sáme mánájda Vuonan? Iemeálmmuk- jali unneplåhkománán la riektá iehtjádij siegen ietjas juohkusin adnet kultuvrasa, åskosa ja gielasa. AN mánájkonvensjåvnå 30. artihkal Riektá subtsas majt mánná dárbaj vaj sujna la buorre dille. AN mánájkonvensjåvnnå, jali mánáj riektá, la rijkajgasskasasj sjiehtadus mij guosská gájka mánájda vuollel 18 jage divnajn rijkajn. AN mánájkonvensjåvnnå la oassen Vuona lágajs. Oahppe guovtes tjåhkkidibá ja vásstedi gatjálvisájda vuollelin ietjasa girjjáj jali dáhtámasjijnnaj/næhttafielluj. Maŋŋela gå lip gatjálvisáj birra ságastallam, de tjadádit gatjálvisájt aktan klássan. • Gut la filman? • Gåktu Dina ávvut sámij álmmukbiejvev? • Majt Dina subtsastij iesjguhtik gáptij birra majda lij tjágŋam? • Goassa sámij álmmukbiejvve ávvudaláduvvá? • Gudi ávvudalli sámij álmmukbiejvev? • Vatte buojkulvisájt dasi gåktu sámij álmmukbiejvve ávvudaláduvvá duoppen dáppen rijkan Bargov birra Dárbbaga: pc/næhttafiello/smartboard Dásse: 5. – 10. dásse Man guhkev vihpá: su. 60 minuhta Tijma ulmme: • Mån diedáv mij sámij álmmukbiejvve la • Mån diedáv manen mij ávvudallap sámij álmmukbiejvev • Mån máhtáv tjielggit manen la ájnas tjalmostahttet sámij álmmukbiejvev LULESAMISK 1 MANEN SÁMIJ ÁLMMUKBIEJVEV ÁVVUDALLAP? ÅHPADIDDJIJBAGÁDUS