LEKI PSYCHOTROPOWE LEKI PSYCHOTROPOWE I PRZECIWPADACZKOWE I PRZECIWPADACZKOWE BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA W OKRESIE CIĄŻY I LAKTACJI W OKRESIE CIĄŻY I LAKTACJI Dr n. farm. Jacek Sapa Dr n. farm. Jacek Sapa KATEDRA FARMAKODYNAMIKI UJ CM KATEDRA FARMAKODYNAMIKI UJ CM
40
Embed
LEKI PSYCHOTROPOWE I PRZECIWPADACZKOWE · ETOSUKSIMID – C słabsze działanie teratogenne wodogłowie, rozszczep podniebienia, zespół Downa krwotoki lek z wyboru w padaczce petit
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
i zwiększenie jeji zwiększenie jejbezpieczeństwabezpieczeństwa
• w I trym. → unikać farmakoterapii
• leczenie I rzutu → psychoterapia , fototerapia
• jeśli to konieczne farmakoterapię rozpoczynać od fluoksetyny, paroksetyny lub sertraliny - z grupy – B.
• w przypadku braku odpowiedzi można zastosować TLPD z grupy C i D - dezypraminę, nortryptylinę, imipraminę (krótki okres półtrwania, najmniejszy wpływ
na układ krążenia i antychlinergiczny)
• unikać stosowania moklobemidu, maprotyliny (drgawki) oraz leków nowych - brak danych.
• u kobiet , które przebyły depresję i zachodzi duże ryzyko nawrotu po porodzie - rozważyć stosowanie tymoleptyków w III trymestrze
• w łagodnej depresji leczeniem z wyboru jest psychoterapia
• zastosowanie leków może zapobiec powikłaniom okołoporodowymi depresji poporodowej
ZASADY FARMAKOTERAPII DEPRESJI W CIĄŻYZASADY FARMAKOTERAPII DEPRESJI W CIĄŻY
TLPDTLPD w III trym.
ZABURZENIAZABURZENIAFUNKCJIFUNKCJIUKŁADU UKŁADU
KRĄŻENIAKRĄŻENIA
sinica
zaburzeniarytmu
wahania ciśnieniatętniczego
DRŻENIA MIĘŚNIOWE
DRGAWKI
RETENCJA MOCZU
Najbezpieczniejsze są nortryptylina i Najbezpieczniejsze są nortryptylina i dezypramina dezypramina →→ słabe działanie słabe działanie
cholinolityczne i nieznaczny wpływ na cholinolityczne i nieznaczny wpływ na ciśnienie tętniczeciśnienie tętnicze
Stosowanie tych leków w I trymestrze nie wiąże Stosowanie tych leków w I trymestrze nie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wad wrodzonych się ze zwiększonym ryzykiem wad wrodzonych
ani samoistnych poronień w porównaniu do ani samoistnych poronień w porównaniu do innych lekówinnych leków
3,1 % obumarcia płodu3,1 % obumarcia płodu1% dużych wad1% dużych wad
u 7,3 % komplikacje okołoporodoweu 7,3 % komplikacje okołoporodowe
Risperidon – CRisperidon – C
u szczurów obumarcia płodów, 1 przypadek
agenezy ciała modzelowatego
Kwetiapina – CKwetiapina – C
u ludzi brak danych, u zwierząt opóźnienie
kostnienia, niedowaga,
obumarcia płodu
ZiprazidonZiprazidon
u ludzi brak danych, u zwierząt opóźnienia
rozwoju, obumarcia płodu
Klozapina – BKlozapina – B
dwa przypadki cukrzycy i dystymii, dwa przypadki cukrzycy i dystymii, ryzyko drgawekryzyko drgawek
brak danych o teratogennymbrak danych o teratogennym
działaniu leku działaniu leku
opisano wśród 61 dzieci u 5opisano wśród 61 dzieci u 5wady wady
i u 5 zaburzenia okołoporodowe.i u 5 zaburzenia okołoporodowe.
SulpirydSulpiryd
w literaturze nie ma doniesień o niekorzystnymwpływie na płód
był stosowany jako lek p/
wymiotny
LEKI USPOKAJAJĄCE I NASENNELEKI USPOKAJAJĄCE I NASENNE
BENZODIAZEPINY - BENZODIAZEPINY - DD
• stosowane w I trymestrze wzrost ryzyka wad wrodzonych, zwłaszcza rozszczepu
podniebienia
• ryzyko objawów zespołu abstynencyjnego
• ryzyko depresji układu oddechowego u noworodka i rozszczepu podniebienia
konieczność stosowania u ciężarnej konieczność stosowania u ciężarnej benzodiazepinbenzodiazepin
↓↓należy zalecać te o krótkim okresie półtrwania, bez
aktywnych metabolitów (lorazepam, oksazepam) w jak najmniejszej dawce, przez krótki okres czasu, o ile to
możliwe z wyłączeniem I trymestru ciąży
ciężarna przyjmowała leki wcześniejciężarna przyjmowała leki wcześniej
↓↓
stopniowo zmniejszać dawkę
Buspiron - BBuspiron - B - w badaniach na zwierzętach niekorzystny wpływ na przyrost masy ciała i
zdolność przeżycia płodów
Hydroksyzyna – C - Hydroksyzyna – C - - w badaniach na zwierzętach w dużych dawkach działa
teratogennie
stosowana w I okresie porodu – nie obserwowano ujemnego wpływu na
noworodka
LEKI NASENNELEKI NASENNE
STOSOWANE W WYJĄTKOWYCHSTOSOWANE W WYJĄTKOWYCHPRZYPADKACHPRZYPADKACH
Temazepam – XTemazepam – X
Estazolam – XEstazolam – X
Zolpidem – BZolpidem – B
Zaleplon – CZaleplon – C
Zopiklon– BZopiklon– B w literaturze nie ma doniesień o teratogennym wpływie leku, badanie na 40
kobietach-w I trymestrze nie ujawniło potencjału teratogennego
OGÓLNE ZASADY ZWIĘKSZAJĄCE BEZPIECZEŃSTWOOGÓLNE ZASADY ZWIĘKSZAJĄCE BEZPIECZEŃSTWOSTOSOWANIA LEKÓW PSYCHOTROPOWYCH W CIĄŻYSTOSOWANIA LEKÓW PSYCHOTROPOWYCH W CIĄŻY
• stosować tylko wtedy gdy choroba matki stanowi zagrożenie dla stosować tylko wtedy gdy choroba matki stanowi zagrożenie dla jej życia lub dziecka, przeważa nad ryzykiem potencjalnego jej życia lub dziecka, przeważa nad ryzykiem potencjalnego
uszkodzenia płoduuszkodzenia płodu
• stosować lek dobrze znany, w najmniejszej skutecznejstosować lek dobrze znany, w najmniejszej skutecznejdawce, dzielonej w ciągu dnia dla uniknięciadawce, dzielonej w ciągu dnia dla uniknięcia
dużego stężenia we krwidużego stężenia we krwi
• nie stosować leków w I trymestrzenie stosować leków w I trymestrze
• nie stosować w ostatnich 2-3 tyg. przed porodem abynie stosować w ostatnich 2-3 tyg. przed porodem abyzapobiec wystąpieniu objawów toksycznych i abstynencyjnych u zapobiec wystąpieniu objawów toksycznych i abstynencyjnych u
noworodkanoworodka
• właściwa edukacja pacjentki dotycząca ryzyka działań właściwa edukacja pacjentki dotycząca ryzyka działań niepożądanych niepożądanych
CIĄŻA A PADACZKACIĄŻA A PADACZKA
> 90% kobiet z padaczką > 90% kobiet z padaczką rodzi zdrowe dziecirodzi zdrowe dzieci
alealeryzyko opóźnienia rozwoju i wad wrodzonychryzyko opóźnienia rozwoju i wad wrodzonych3-5-krotnie większe niż w prawidłowej ciąży3-5-krotnie większe niż w prawidłowej ciąży
u 40-50 % kobiet z padaczką u 40-50 % kobiet z padaczką →→ ciąża ciążazaostrza przebieg chorobyzaostrza przebieg choroby
↓należy racjonalnie stosować leki p/padaczkowe
ich odstawienie → ryzyko dla matki i dziecka !!!ryzyko dla matki i dziecka !!!
KOBIETA W CIĄŻY CHORA NA PADACZKĘKOBIETA W CIĄŻY CHORA NA PADACZKĘ
WYMAGA BARDZO PRECYZYJNEJ ZROZUMIAŁEJWYMAGA BARDZO PRECYZYJNEJ ZROZUMIAŁEJEDUKACJI TERAPEUTYCZNEJ !!!EDUKACJI TERAPEUTYCZNEJ !!!
ZMIANA FARMAKOKINETYKI LEKÓWZMIANA FARMAKOKINETYKI LEKÓWP/PADACZKOWYCH W CIĄŻYP/PADACZKOWYCH W CIĄŻY
• ↑↑ estrogenu i progesteronu – zmiana metabolizmu i stężenia w estrogenu i progesteronu – zmiana metabolizmu i stężenia w surowicy leków p/padaczkowychsurowicy leków p/padaczkowych
• zmiana wiązania leków p/padaczkowych z białkami krwizmiana wiązania leków p/padaczkowych z białkami krwi
• nudności i wymioty w I trym. ciąży – zmniejszenianudności i wymioty w I trym. ciąży – zmniejszeniabiodostępność lekówbiodostępność leków
• zmniejszenie stężenia leków we krwi w zależnościzmniejszenie stężenia leków we krwi w zależnościod czasu ciąży – od czasu ciąży – fenytoiny i fenobarbitalu (I trym.)fenytoiny i fenobarbitalu (I trym.)
ZABURZENIA UKŁADU KRZEPNIĘCIA WYNIKAJĄCE ZZABURZENIA UKŁADU KRZEPNIĘCIA WYNIKAJĄCE ZNIEDOBORU WITAMINY K PO STOSOWANIU LEKÓWNIEDOBORU WITAMINY K PO STOSOWANIU LEKÓW
P/PADACZKOWYCHP/PADACZKOWYCH – najczęściej fenobarbital, karbamazepina, fenytoina, primidon
ryzyko krwotoku u noworodka najczęściejryzyko krwotoku u noworodka najczęściejw ciągu 24 godz. po porodziew ciągu 24 godz. po porodzie
ZAPOBIEGANIEZAPOBIEGANIE
ostatni miesiąc ciąży → matka doustnie wit. K1 – 20 mg/d
LEKI POWODUJĄCE NAJWIĘKSZĄLEKI POWODUJĄCE NAJWIĘKSZĄLICZBĘ WAD WRODZONYCH LICZBĘ WAD WRODZONYCH w kolejności :w kolejności :
kwas walproinowy > fenytoina> karbamazepina
wykazano poważniejsze wady u dzieci, których matki wykazano poważniejsze wady u dzieci, których matki stosowały równocześnie kilka leków p/padaczkowychstosowały równocześnie kilka leków p/padaczkowych
ETOSUKSIMIDETOSUKSIMID – CC
słabsze działanie teratogennesłabsze działanie teratogennewodogłowie, wodogłowie,
korzystniejsze cechy farmakokinetycznekorzystniejsze cechy farmakokinetyczne→ bezpieczniejsze dawkowaniebezpieczniejsze dawkowanie
nie prowadzą do niedoboru kwasunie prowadzą do niedoboru kwasufoliowegofoliowego
badania na zwierzętach badania na zwierzętach →→ słabszy słabszypotencjał teratogenny dla płodów ludzkich ?potencjał teratogenny dla płodów ludzkich ?
LEKI P/PADACZKOWE U KOBIET W CIĄŻYLEKI P/PADACZKOWE U KOBIET W CIĄŻY
Grand malGrand mal
I rzut
KARBAMAZEPINAKARBAMAZEPINA
II rzut
PRIMIDONPRIMIDONFENYTOINAFENYTOINA
PSYCHOMOTORYCZNAPSYCHOMOTORYCZNA
I rzut
KARBAMAZEPINAKARBAMAZEPINA
II rzut
KLONAZEPAMKLONAZEPAM
Petit malPetit mal
I rzut
ETOSUKSIMIDETOSUKSIMID
II rzut
KLONAZEPAMKLONAZEPAM
ZASADY LECZENIE KOBIET Z PADACZKĄ W CIĄŻYZASADY LECZENIE KOBIET Z PADACZKĄ W CIĄŻY
• wybór leku dostosowany do typu napadu lub zespołu wybór leku dostosowany do typu napadu lub zespołu padaczkowegopadaczkowego
• monoterapia z zastosowaniem najmniejszej dawki terapeutycznej, monoterapia z zastosowaniem najmniejszej dawki terapeutycznej, skutecznej przeciwnapadowoskutecznej przeciwnapadowo
• należy stosować nowoczesne formy leków retard i chrononależy stosować nowoczesne formy leków retard i chrono
• u pacjentek z co najmniej dwuletnim okresem bez napadówu pacjentek z co najmniej dwuletnim okresem bez napadównależy rozważyć powolne wycofanie leku, które powinnonależy rozważyć powolne wycofanie leku, które powinno
być ukończone co najmniej 6 miesięcy przed zajściem w ciążębyć ukończone co najmniej 6 miesięcy przed zajściem w ciążę
• suplementacja kwasem foliowym jako profilaktyka wad suplementacja kwasem foliowym jako profilaktyka wad rozwojowych płodu, szczególnie wad cewy nerwowej, powinnarozwojowych płodu, szczególnie wad cewy nerwowej, powinnabyć stosowana u kobiet planujących ciążę trzy miesiące przedbyć stosowana u kobiet planujących ciążę trzy miesiące przed
zajściem i kontynuowana w jej trakciezajściem i kontynuowana w jej trakcie