This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
Landschapskrantregiona aL L andschap West-VL a amse heuVeL s
voorjaar & zomer 2016
uitgaVe Van regionaaL Landschap West-VLaamse heuVeLs VzW (rLWh) i Vaartstraat 7 i 8902 ziLLebeke
t 057 23 08 50 i [email protected] i WWW.rLWh.be i V.u.: guido decorte
Inditvoorjaarsnummerkrijgtueenbloemlezingvanprojecten en initiatievendie specifieke elementenvanonsWesthoek-landschapindekijkerplaatsen.Vanhetoorlogsverleden,overrecreatieve ideeën,tot zelfs het eetbare aspect van onze omgeving.Eengoedgevuldnummer,opsmaakgebrachtmetpassende fotografie, klaaromeruw tanden in tezetten.Tasttoe!
Het landschap van de Westhoek speelde een bepalende rol in het verloop van de Eerste Wereldoorlog. Ook nu nog zijn er, naast de tientallen begraafplaatsen, sporen te vinden in dat landschap. Daarom geven we nu en in de volgende landschapskranten telkens een markant verhaal of een onverwacht plekje bloot.
Dezekeermakenwekennismetde‘herdenkingsbomen’alsblijvendeduidingvandefrontlijnenopde‘KleineIeperboog’ 1915-1917. Lieven Stubbe, medewerkervandestadIeper,vertelt:“Wewildengraagduidelijksituerenwaarzichdeeerstegevechtsliniessituerenbinnenhethuidige landschap.Vanafmei1915 totdezomervan1917blevendeingegravenfrontlijnenvande Ieperboog op praktisch dezelfde plaats liggen.Sommigeopamper20metervanelkaaraf.Doordezelijnenmetherdenkingsbomentemarkeren,kaneenbezoekerdefrontlijnenbetersitueren.”
150 bomen als levend merkteken“Op basis van luchtfotografie en kaartenonderzoekdoor de specialisten van het In Flanders FieldsMuseumenhetKenniscentrumvanIFFMwerdendeprecieze plaatsen bepaald waar de bomen kondenaangeplantworden.Intotaalplanttenwetotnogtoe138 bomen aan. Er volgen dit voorjaar nog een 20-talbomen.Elkeboomkreegeenmetalenboomkorfmet een sober kleursignaal. De boomkorven op degeallieerde frontlijn (Frans en/of Brits) kregen eenblauwebovenrand,terwijldeboomkorvenopdeDuitsefrontlijn in een rood kleurtje steken. Bij demeestekorvenvindjeeeninfobordjemeteensitueringeneenhistorischefotovandeconcretefrontlijn.”
Olm uit Parijs“Wekozenervooromolmenaanteplanten.Diekeuzeis niet toevallig,” vervolgt Lieven. “EeuwenlangwasdeolmdemeestalgemeneboomsoortinhetIeperse.Olmenbepaaldeninhetbeginvande20steeeuwookhet uitzicht van het frontlandschap. Na de oorlogwerdenheelwatolmenterugaangeplant,maarvrijwelalleolmenuitdehelestreekzijnverdwenendoordeolmenziekte. Pittig detail: sommige onderzoekersnemen aan dat de olmenziekte wel eens tijdens deoorlogsjarenonzestrekenkanhebbenbereikt,doordemassaleaanvoervanzowelmaterialenalsmensenuit Azië naar de Westhoek. De schimmelziekte diede Europese olmen trof, kan hierbij makkelijk zijnmeegereisd.Hetolmenrasdatwijaanplanten isweleen ziekteresistente olm die al meer dan 20 jaargeteeldwordtineenboomkwekerijnabijParijs.”
Het heksenhuisje, de verbrande hoeve, hetvakwerkhuisje,... dat kleine huisje aan de rand vanhet Helleketelbos! Het huisje kreeg een facelift en opent de deuren. Kom een kijkje nemen en ontdekenkeleopeningsrituelen.Probeerzelfeenstelemenentevlechten.Luisternaarvertellingenofmaakeenstevige wandeling (6 km) en ontdek vermoedelijkeverzinsels en waarschijnlijke waarheden van hetduister Helleketelbos.
5
Aardeiszowathetmeestgebruiktebouwmateriaalopdezeplaneet.Zowatdehelftvandewereldbevolkingwoont in huizen van ongebakken aarde. Ditis ontegensprekelijk het meest ecologische bouwmateriaal: het is overal te vinden, detransformatie vergt een minimale hoeveelheidenergie,het is100%recycleerbaar.Bovendienblijktdatleemproducteneenenormvermogenhebbenomvocht en warmte te bufferen, tevenszijnze instaatom kwalijke geurtjes en chemische stoffen uit de lucht te neutraliseren. Voeg daar nog de esthetiekvanhet ongekendewarmekleurenpalet vandiversenatuurlijkekleisoortenbijenjehebtzoongeveerhetidealebouwmateriaal.
Vandaar dat tegenwoordig opnieuw meer enmeer leemproducten worden aangeboden, zoalsleemstenen, bouwplaten, pleisters, stroleem, … Zijnerdangeennadelen?Tochwel:debeperkteisolatiewaarde en de geringe bestandheid tegenvloeibaar water zijn aandachtspunten. Voor dedoe-het-zelver biedt leem zeker een meerwaarde:leem hardt gewoon uit door droging, dus jehoeft helemaal geen rekening te houden met destresserende bindingstijden zoalsmet kalk, cementen gips. Zelf aanbrengen van een mooie, gezonde,vochtregulerende leempleister is dan ook eenhaalbarekaartvoordeietofwathandigeklusser.
Wiewilkandatzelfaandelijvekomenondervindenopde leemworkshop van 18juni.Onderleidingvaneenervarenstukadoorkunjeondervindenofditietsvoorjou is. Het nodige gereedschap, basisleem en fijneafwerkleempleister,alleskomtaanbod.Meer info op www.petersteen.be.
Wat onze streek onderscheidt van andere, is deunieke combinatie vanhet prachtigeengevarieerdelandschap, de zichtbare sporen die oorlogen hierachterlieten, de ligging langs zowel natuurlijke alsculturele grenzen,… Talloze verhalen verbinden ditlandschap, de oorlog en de grens. Het verhaal van“eetbaar landschap”springterbovenuit.
Ontdekzelfhet“Eetbaarlandschap”!Proefenherkenheteetbareuitonslandschap,denatuur.Maakkennismet de verschillende gezichten van de landbouw.Genietvanfiets- en wandelroutes.Bezoekmarktjes ententoonstellingenenvergeetniettesmoefelen!
Actie(f) in het eetbaar landschap
Wandel!• 22 mei – Kemmel: Op de hoogte van… deKemmelberg,eetbaarlandschapvoorwildedieren
De tentoonstelling “Over het lekkers uit het heuvelland” neemt je mee van de bebosteheuveltoppentotindeverbouwdevlakte.Wat groeit er opdeakkers?Watkuiertindeweiden?Welkebessenblinken inhet struikgewas?Ontdekdegeheimenenbijzondereweetjesvanditveelzijdigelandschap:vande wilde pluknatuur en de streekeigen lekkernijen tot de verwerkte productendie je in de supermarktvindt. Ideaal om te bezoeken tijdens een wandelingin het heuvelland, ook geschikt voor kinderen engroepen.Vanaf 30 aprilindekerkvanKemmel.
We leven in een streek met heel wat Europeesbeschermde gebieden. En we zijn er niet alleen,we krijgen gezelschap van kamsalamanders,vleermuizen,geelgorzeneneikelmuizen.Waarvindenzij hun eetbaar landschap? Enwat kun je voor hendoeninjeeigentuin?
De eikelmuisoftewel “fruitratje” heeft een zorro-masker en een lange pluizige staart. Dit zeer fraaie knaagdierhoudt van bosranden, hoogstamboomgaarden enhoutkanten. Ze houden hun winterslaap in allerleiholtesof inoudegebouwtjes.Voorhetbeginvandewinterslaapeetzehaarbuikvolmetfruit,bessenennoten.JekanhetdiertegenkomenindePalingbeek,HelleketelbosenopdeVidaigneberg.Tip:laateengevallenappelgewoonliggen.
De eikelmuis is moeilijk te vinden. Misschienzag jij er al één in je tuin of bracht de kat eenslachtoffermee? [email protected] isergbenieuwdnaarallemeldingen,oudofnieuw.
De geelgorsisonzekleurrijksteakkervogelenverkiestakkersenvelden, rijkaanhagenenhoutkanten.Hij eet vooralgranenenonkruidzaden.Devogelvliegto.a.rondinDranouter,WestouterenKemmel.Tip:zaaieenbloemenrandaanderandvanjetuin.
De kamsalamanderis onze grootste salamander. In de lente heeft hetmannetje een scherpe kam op de rug, vandaar denaamvandesoort.Vrouwenversieren,da’shuntaakdan.Ditdierhoudtvaneenlandschaprijkaanpoelen,hagenenhoutkanten.Zeetenvooralinsecten.DitdierwordtgespotindePalingbeek,deKatteputtenendeBreemeersen.Tip:graafdehellingvanjepoelniettesteil.
De vleermuisis een mysterieus, maar heel nuttig nachtdier. Opéén nacht verorberen ze tallozemuggen en andereinsecten.Dezedierenjagenbovenwaterofinbossen.In het Couthof, de Kemmelberg, de Gasthuisbossenvliegenzerondindeschemer.Tip:gebruikgeeninsecticideinjetuin.
Surfnaardewebsitewww.natura2000.vlaanderen.be!
Tekeningen: Geert Verscheure
8
Op de klimaatconferentiein Parijs kwamen alledeelnemendelandenvorigjaartoteenakkoord.Hetstreefdoelis de temperatuurstijging te beperken tot 2 gradenCelsius. Ook heel watgemeenten verklaardenzich akkoord om de uitstootvan broeikasgassen in hun gemeente terug te dringen met 20% tegen 2020. Meerenmeer beseffen we dat dezorg voor onze planeet eenuitdaging is voor iedereen!Webiedenjedekansomzelfookjesteentjebijtedragen.
Hoe?Leeshiernaastverderenkijkookindekalenderachteraan. Vind er o.a. de workshop koken metrestjesofvegetarischkoken,detentoonstellingvoorgezinnenmetkinderen,...Jevindtalleactiviteitenmeteen
Welke klimaatveranderingen worden er verwachtin West-Vlaanderen tegen 2050 en hoe kunnen weer ons op voorbereiden? In het klimaatcafé word jegeprikkelddoorboeiendeinitiatieven.Wanneer:vrijdag20meiom19.15uWaar:CCGhybe,Sint-Annastraat13,PoperingeKostprijs:gratisInschrijven:[email protected]
Hoewel 1 op 6 mensen vrijwilligerswerk doet, ligt hetpotentieel veel hoger. Heel wat mensen hebben noggeen vrijwilligerswerk gedaan, maar zijn wel op zoeknaareengeschikteorganisatie.Hoopgevend, maarhoeenwaarmeekanjealsorganisatiedeaandachttrekkenvan mensen? Hoe kan je hen informeren, overtuigen,ondersteunen en behouden? In deze vorming krijg jehaalbareenconcretetipsoverhetmotiverenenwervenvanvrijwilligers.Indetweedesessielegjedeconcretevragenvanjouworganisatievoor.
Levenmet en zorgen voor een persoonmet dementieis vaak niet gemakkelijk. Erfgoedcel CO7, ProvincieWest-Vlaanderen, Stadsarchief Poperinge en partnersuit de zorgsector werken samen een aanbod uit vanreminiscentiekoffers voor mantelzorgers en personenmetdementie.Indezevorminggaanwedieperinophetthema.Watisdementieenhoegajeeralsnaastemeeom?Watisreminiscerenenwatkanhetbetekenenvoorhetcontactmeteenpersoonmetdementie?
Rituelen zijn van alle tijden en komen wereldwijd voor. Maar wat zijn rituelen precies en waarom zijn ze zo krachtig en betekenisvol? Op zondag 24 april vindt voor de 16de keer Erfgoeddag plaats en zet Vlaanderen haar immaterieel en roerend erfgoed in de kijker. Het thema dit jaar is Rituelen. Stel je eigen programma samen en maak Erfgoeddag mee! Alle activiteiten zijn gratis. Vergeet niet te reserveren voor sommige activiteiten.
Te beleven op Erfgoeddag
BezoekdetentoonstellingVanStadhuisnaarhuisvande stadenontdekondermeeralledaagserituelenvandejeugdindepreviewvanhetnieuwestadsmuseumin Ieper.Ofwiljevoorééndageensarcheoloogzijn?DoorzelfgronduitRomeinsekuilentezevenkanjeobjectenuitde1steeeuwnaChristusontdekken.EengidsneemtjemeeopdeStedelijkebegraafplaatsendoet je stilstaan bij begrafenisrituelen en Ieperseprominenten. In de Sint-Pieterskerk trekkenkleurrijke misdienaarsrochetten, flambeeuwen,kazuifels, tunieken, dalmatieken, koorkappen, ... inprocessiedoordekerk.IndekerkvanHollebekekrijgjeeenrondleidingindetentoonstelling Vanwiegtotgraf.Gazekerookevenlangs in de fotostudio in het ontmoetingscentrumvoordeklassiekefamiliefotovanweleer.Dekaptafelstaatklaar zodat je terplaatse jehaar indegoedeplooikanleggen.MaakinAstroLABIRISinZillebekeeensterenlaatzevallenzodatjeeenwenskandoen.
Wat is een boomstamgraf? Ontdek het in detentoonstelling Post Mortem in de Gasthuiskapelin Poperinge. Lokale begrafenisrituelen door deeeuwen heen staan er centraal. Aan de koffietafelis er voldoende tijd om wat bij te praten. In deGasthuiskapel kan je ook het filmpje over rituelenbekijken dat kinderen van de basisscholen vanWestouter, Watou en Proven maakten met deKunstacademiePoperinge.IndekapelvandeZustersBenedictinessenorganiseertdeKunstacademieom11ueentalkshowmetkunstenaarsdieo.a.stilstaanbij rituelen. In het Hopmuseum staan bierrituelencentraal.EnkeleopeningsrituelenwordenuitgevoerdaanhetvakwerkhuisjeaanhetHelleketelbos.Luisterer naar vertellingen ofmaak er eenwandeling van7,5km.
Over vivat, Engel Gabriël en andere rituelen uit destreekleerjemeerinhetgemeentehuisinKemmel.InMesenkanjeom17ueendemonstratiebijwonenvan deNew Zealand Defence ForceMaori CulturalGroup en verschillende van hun rituelen. Maak inhetCultuurhuiskennismetdebelangrijksterituelenvandeoorspronkelijkebevolkingvanNieuw-Zeelandin de tentoonstelling Maori,krijgersvoordegoden.In Langemark-Poelkapelle wordt in de Poelkringeen Vlaamse kermis georganiseerd en staankermisrituelen indekijker.Zaklopen, touwtrekken,bolletra, valiezenkoers, … je kunt het allemaaluitproberenopErfgoeddag.
Alledaagse rituelen en gebruiken kunnen in tijdenvanoorlogvaakmoeilijkofnietuitgevoerdworden.InVleterenkanjeom14uperfietshetlandschap,deverhalenendegetuigenvandeTweedeWereldoorlogontdekken. Je kan er ook de tentoonstelling van‘VLETEREN verbeeldt’ bezoeken. In Zonnebeke
10
Maoris Powhiri ritueel bij opening Toeristisch Infopunt Mesen
op 25 april 2014. Stad Mesen
Erfgoedcel
11
De Tweede Wereldoorlog in de Zuidelijke Westhoek
In 2015 werd de start van de Tweede Wereldoorlog herdacht. 75 jaar daarvoor brak voor de tweede keer die eeuw een oorlog uit die heel Europa in zijn greep had. Ook in de Zuidelijke Westhoek liet de bezetting zich voelen. Velen herinnerden zich de gruweldaden van de Duitsers uit de Eerste Wereldoorlog en hielden zich gedeisd om hun eigen hachje te redden. Anderen gingen actief in het verzet. De kinderen liepen er tussen, hoorden verhalen en beleefden avonturen.
Toen mama zwanger was, trokken mijn broer enik te voet vanPoperinge naarGodewaersvelde.Wehaddentabakmeeomteruilentegeneenwitbrood.Papa, die adjudant was en eigenlijk smokkelaarsmoestklissen,keekdandeanderekantop.
MarieLouiseD’Haene,°1926,Kortrijk
Tijdens het herinneringsjaar 2015 gingen tientallenvrijwilligersopstapomdezegetuigenteinterviewen.Zeverteldenoverhundagelijkslevenenhunangstenenherinnerenzichlevendigdeopwindingalsdestemvan Jan Moedwil door de radio klonk met recentnieuwsuitonbezetgebied.
Degetuigenissenvormendebasisvoordepublicatie‘Zwart brood en soldaatje spelen. De TweedeWereldoorlog door de ogen van de kinderen van toen’.Degeschiedenisvanhetinternationaalconflict
wordtgeïllustreerdmetverhalenenbeeldenuitdeZuidelijkeWesthoek.Hetlevenaanhetfronttijdensde Achttiendaagse Veldtocht, de bezetting en hetdagelijks leven met Duitse soldaten in huis zijneen paar onderwerpen die aan bod komen.Ook desoms schrijnende verhalen van de tewerkstellingin Duitsland en de heldendaden van het verzetherinnerendegetuigenzichnoglevendig.
Een selectie van de verhalen en unieke TweedeWereldoorlog-locaties werden verzameld op eendvd. Benieuwd naar het resultaat van dit project?Op18maartstellenwedepublicatiemetdvdenhetactiviteitenprogrammavoor.
Meer info:www.erfgoedcelco7.be/NL/WOII
Duitse soldaten werden ingekwartierd bij de bevolking. Vooral de
kinderen waren onder de indruk van deze vreemde mannen in uniform.
Privécollectie, ‘WESTHOEK verbeeldt’
kan je in het kasteeldomein kennismaken met derituelenengebruikenindeEersteWereldoorlog.Zowerden er bijvoorbeeld gelukspopjes meegegevennaar het front als geluksbrenger. Maak ook zelf jegelukspopje!
InaanloopnaarErfgoeddagzettendeWest-Vlaamseerfgoedcellen tienrituelen indekijker i.s.m.FocusWTV. Van maandag tot vrijdag, van 11 april tot 22april,nahetnieuwsvan18u.Op dinsdag 19 april om 19u geeft Christian VanKerchoveeenvoordrachtoverovergangsrituelen indereeksSpeurennaarerfgoedvanVormingPlusenErfgoedcelCO7.
3 Een uitgebreid overzicht van deze activiteiten in de Zuidelijke Westhoek is terug te vinden in de regionale folder van Erfgoedcel CO7.
Ben je geïnteresseerd in archeologie? Heb je zin om zelf te speuren naar sporen uit het verleden? Dan is Speuren naar Romeinen jouw unieke kans!
We geven je twee weekenden de mogelijkheid omvoor één dag zelf archeoloog te zijn. Ontdek zelfvoorwerpendiezicheeuwenonderdegrondhebbenverscholen.MaakdeeluitvanhetonderzoeknaardeRomeinseaanwezigheidinIeperenleermeeroverdeobjectenengebruiksvoorwerpenuitde1ste eeuw na Christus.Deaangetroffenvondstengevennietenkeleen schat aan informatie over het verleden, maarzullenachterafooknogeenbelangrijke rol spelen.Een selectie van de gevonden objecten krijgt eenplaatsjeinhetnieuwestadsmuseumvanIeper,waarjezedanopnieuwkanbewonderen.
Een Romeins kamp langs de Pilkemseweg in Ieper?In 2014 werd een archeologisch onderzoekuitgevoerd tussen de Pilkemseweg en deKleine Poezelstraat ten noorden van Ieper.Naast sporen van de frontlijnen uit de EersteWereldoorlog,kwamenookheelwatsporenuitdeRomeinseperiodeaanhetlicht.Diekunnengelinkt worden aan militaire aanwezigheidin de buurt tussen 55 en 70 na Christus. Bijhet verlaten van de nederzetting gooiden deRomeinenalhunafvalinkuilen.Ditafvalbestaatuit botmateriaal, glas, grote hoeveelheden
schervenenmetaaldieonseen inzichtgevenoverdehandelsrelatiesuitdie tijd.Aangeziendevolledigeinhoudvandezekuilenniettijdensdeopgravingkononderzochtworden,werdeendeel in grote zakken (bigbags) geschept omdezelaterteonderzoekenenuittezeven.
Programma workshop: • OnthaaleninleidingdoorarcheoloogJanDecorte(Archeo7).
• Onderzoeken van bodemmateriaal (spoelen enzeven) en op zoek gaan naar archeologischevondsten.
• Uitleg over het aangetroffen materiaal (SofieVanhoutte).
Praktisch:• 16/17en23/24april.• Startmomentenworkshop:14u,15uen16u (duur:ca.1,5uur).• De activiteiten gaan door in De Triangel, deeducatieve natuurtuin van de stad Ieper. DeTriangel ligt aan de Oudstrijderslaan 10 in Ieper(toegangnaasthetDierenasiel).
• Je draagt best stevige schoenen en aangepastekledij.
J DI 30/08 Lang leve de oogst: technieken om groenten en fruit langer te bewarenSteriliseren, (vries)drogen, zouten, inkuilen, pasteuris-eren, inmaken, pekelen,…
DienstencentrumDeken de Bolaan 97, Poperinge
19u0021u30
i: Velt Westland, Dirk € 5
WO 31/08 De boer op voor kinderen van 6–8 jaar Bezoekerscentrum De PalingbeekVaartstraat 7, Zillebeke
13u3016u00
i: Bezoekerscentrum De Palingbeek
€ 3, inschrijven
SEPTEMBER
J WO 07/09 Praktijkles moestuinieren Dienstencentrum ’t HoflandDikkebusseweg 15A, Ieper