La Ondo de Esperanto, 2008, n-ro 6 (28)esperanto-ondo.ru/Ondo-pdf/Lo-164.pdfLA ONDO de Esperanto Junio 2008 ¹6 Kulturdiplomato Arvydas Juozaitis gastas en “La Ondo” Simpozio pri

LA ONDOde Esperanto

Junio2008 ¹6

Kulturdiplomato

Arvydas Juozaitis

gastas en “La Ondo”

Simpozio pri lingvaj

rajtoj en ¤enevo

Voja•u per la trajno

“Zamenhof”

Ronda Tablo: opinioj

pri la jubileanta UEA

Zamenhof, la unua

Esperanto-±urnalisto

La Sukcena Lando (11)

Nia trezoro: “Parnasa

Gvidlibro”

James Joyce. “Evelino”

La 11ª Fotokonkurso

Internacia sendependa magazino en Esperanto

INTERNACIA SENDEPENDA MAGAZINO 2008. ¹6 (164)

Aperas „iumonateFondita en 1909 de Aleksandr Sa†arovRefondita en 1991Eldonas kaj administras Halina GoreckaRedaktas Aleksander Kor±enkovKonstantaj kunlaborantoj Tatjana Auderskaja, István Ertl,Dafydd ab Iago, Wolfgang Kirschstein, Aleksej Kor±enkov,Alen Kris, Viktor Kulakov, Glebo Malcev, Floréal Martorell,Valentin Melnikov, Sergio Pokrovskij, Aloísio Sartorato,Serge Sire, Maria Sokolova

Adreso RU-236039 Kaliningrad, ab. ja. 1205, RuslandoTelefono (4012) 656033Elektronika po›to [email protected]•o http://Esperanto.Org/OndoAbontarifo por 2008Internacia tarifo: 32 eµrojOrienteµropa tarifo: 18 eµrojRuslanda tarifo: 390 rublojPollanda tarifo: 60 zlotojAerpo›ta aldono: 5 eµrojElektronika abono (pdf): 12 eµroj por „iuj landoj

Perantoj vidu la liston sur la pa•o 27 de la februara kajero.Konto „e UEA avko-uRecenzoj Bonvolu sendi du ekzemplerojn de la recenzota libro,kasedo, disko k.a. al la redakcia adreso.

Eldonkvanto 750 ekzemplerojAnonctarifoPlena pa•o: 100 EUR (2000 rubloj)

Duona pa•o: 60 EUR (1200 rubloj)

Kvarona pa•o: 35 EUR (700 rubloj)

Okona pa•o: 20 EUR (400 rubloj)

Malpligrandaj: 0,50 EUR aµ 10 rubloj por 1 cm²

Kovrilpa•a anonco kostas duoble. Triona rabato pro ripeto.

Donacoj La donacoj estas danke akceptataj „e la redakcia adreso(ruslandaj rubloj) aµ „e nia konto “avko-u” „e UEA.

Represoj Oni povas represi tekstojn kaj bildojn el La Ondo deEsperanto nur kun permeso de la redakcio aµ de la aµtoro kajkun indiko de la fonto.

© La Ondo de Esperanto, 2008.

“La Ondo de Esperanto” (Âîëíà ýñïåðàíòî). 2008, ¹6 (164).

Åæåìåñÿ÷íûé æóðíàë íà ìåæäóíàðîäíîì ÿçûêå ýñïåðàíòî.

Æóðíàë çàðåãèñòðèðîâàí Ìèíèñòåðñòâîì Ðîññèéñêîé Ôåäåðàöèèïî äåëàì ïå÷àòè, òåëåðàäèîâåùàíèÿ è ñðåäñòâ ìàññîâûõ êîììó-íèêàöèé. Ñâèäåòåëüñòâî î ðåãèñòðàöèè ÏÈ ¹ 77-9723.

Ó÷ðåäèòåëü è èçäàòåëü: Ãîðåöêàÿ Ã. Ð.

Ðåäàêòîð: Êîðæåíêîâ À. Â.

Ïîäïèñàíî â ïå÷àòü: 20 ìàÿ 2008 ã.

Öåíà ñâîáîäíàÿ. Òèðàæ: 750 ýêç.

Îòïå÷àòàíî â Ïîëüøå. Presita en Pollando.

Intervjui jubileanton estas rutinatasko ±urnalista, kaj oni kuti-me prezentas la vivovojon dela eminentulo, ties „efajnatingojn, unu-du amuzajnepizodojn por malpezigi latekston kaj, fine, deman-das pri la planoj. Ricevintela taskon de la eldonanto deLa Ondo intervjui ties redak-toron, mi prokrastis •in, ›vit-ante pri aliaj tekstoj, korespond-ante kun aµtoroj, pretigante bildojn,grumblante pri komputilproblemoj ktp. Fine, mi devas inter-vjui la kvindekjari•antan redaktoron, do min mem, tutelastaminute. Nu, mi antaµvidis tion kaj petis niajn legantojnsendi demandojn rete. Feli„e, neniu scivolis pri formala±ojbiografiaj, supozeble konataj aµ neinteresaj, do mi ne sekvosla rutinan skemon kaj respondos libere, sen citi la demandojn.

Jen do la plej neredaktita teksto „i-numera.Mi ne memoras, kion mi (mal)›atis en Esperanto, kiam

mi eklernis •in. Logis min la grandioza ideo uzi elpensitanlingvon por korespondi tutmonde, kaj la instrumento memmalgravis por mi. Tamen la proponitaj uzebloj ne estis alt-inspiraj. Preskaµ „iuj enlandaj esperantistoj uzis la lingvonpor babili kun samlandanoj en tendaroj kaj kluboj kaj porkorespondado sen-tema. Mi ektedi•is kaj mi forlasus latuton, se hazarde mi ne trovus en la kluba biblioteko, interamaso da fatraso, Literaturan Foiron. Iom post iom mi trovissamideanojn inter la samlingvanoj; por ni Esperanto estis netendarlingvo, sed kulturlingvo. La sekvon vi scias.

Kiuj influis min tiutempe? Nikolai Lozga„ev, AleksejBirjulin, Viktor Klo„kov kaj, certe, Halina. Kaj poste? Tregravis la korespondado kaj renkonti•oj kun Nikolaj Faddeje-vi„ Danovskij, kun Bill Auld, kun Ryszard Rokicki, kunAlen Kris, kun Osmo Buller, kun Paµlo Jegorovas…

Ne, mi ne timis forlasi la bone pagatan laboron en Gaz-prom favore al malcerta metio esperantista. Post la vizito deRoterdamo kaj Antverpeno en 1991 ni komprenis, ke Esper-anto povos esti nia profesio, kaj tiel estas jam dum pli ol 16jaroj. Sed mi ne rakontu pri mia laboro. Vi bonege konas •in,simple „ar vi ja legas niajn librojn kaj La Ondon.

‹atoj kaj preferoj… Same kiel multaj redaktoroj, mi pre-skaµ ne legas por mia propra plezuro. Mi jam respondis enVkontakte.ru. Mi kopias de tie la nomojn: Avvakum, Dosto-jevskij, ‚e†ov, Sologub, Sol±enicin, ¥lebnikov, Pavi„, Jero-fejev, Borges, Chesterton, Dürrenmatt, Vian, Waringhien,Auld, Camacho. Stranga listo, „u ne? Mi televidas nur biat-lonon kaj futbalon. Ne spektas filmojn. Ne vizitas teatrojn.‹atataj landoj? Bjelorusio, Slovakio, Litovio kaj Skotlando.‚inion mi ›atus viziti. En mia plej ›atata urbo mi nun lo•as.Dankon! donacu •in al Amiko aµ Ilaro. Mi estas rusortodok-so. Nur unu deziro? Ke Halina estu sana. La plej ›atata ren-konti•o? Arkones. Ne membras en la Civito. Neniu postenoen la movado, sed eble poste… Mi ne estas Komitatano Z!Ne havas dombestojn, aµton, kravaton. Neniam vo„donas.Kolektas nenion. Neniun Esperanto-kanton konas parkere.

Dankon pro la gratuloj. ¤is novaj jubileoj!AlKo

‚i tiun kajeron unue ricevos partoprenantoj de la ±urnalistakongreso en Vilno. Bona okazo por aperigi foton pri Litoviode Jean Marin (kovrilpa•o) kaj foton Reveno al la hejmo delitova esperantisto Gediminas Kazlauskas (dorspa•e).

Gasto 3

Arvydas Juozaitis, kulturata›eo de Litovio en Kaliningrado, naski•is en 1956en Vilno. Finis la Vilnan universitaton en 1980, doktoro de filozofio. Na•isto,bronza medalisto en la 21a Olimpiko en Montrealo (1976). Aµtoro de 17 libroj:unu romano, du novelaroj, 12 teatra±oj, pluraj el ili estas surscenigitaj.

Kial Vi — sportisto, filozofo, verk-isto — elektis diplomation?

Preskaµ hazarde. Post la oficado kielkonsilisto pri kulturo, sporto, turismokaj religio „e la „efministro Brazauskas,mi ekinstruis filozofion en la Vilna uni-versitato. Post unu jaro mi eksentis, ketio estas tro malvasta agado-kampo pormi. Mi ricevis proponon reprezenti lalitovan kulturon en Berlino, sed mi rezi-gnis, „ar la germana kulturo estas frem-da por mi. Kiam estis kreita la postenode ata›eo pri kulturo en Kaliningrado,mi konsentis. Unue, mi tre ›atas Kali-ningradon, kaj due, temas pri interesaposteno. ¤i apartenas al la ministerio dekulturo, kaj la ministerio de eksteraj afe-roj ne enmiksi•as en mian agadon. Mido estas ne diplomato, sed “diplomato”,aµ, pli •uste — kulturdiplomato.

Filozofio por mi ne „efas, pli gravaskreado. ‚ia kreado, sed precipe literatu-ro. En Kaliningrado mi verkis libron,kiu havis jam tri eldonojn.

Kio do estas via laboro?Mi okazigas en Kaliningrado ekspo-

ziciojn kaj koncertojn, venigas prele-gantojn al la universitato. Foje estasinversa agado, ekzemple, komence demajo en la litovia havenurbo Klaip¡daokazis tago de lingvoj kaj libroj. Mivenis tien kun la kaliningradaj poetoj.

Antaµnelonge okazis prezentadode Litovaj noveloj de la orient-prusaverkisto Hermann Sudermann, eldo-nita ankaµ danke al vi. Kion signifastiaj kulturaj iniciatoj?

Temas pri vastigo de horizonto porKaliningrado. Oni devas pli firme kon-scii, ke la historio de Kaliningradaregiono komenci•is ne post la Potsdamakonferenco. Tiu „i teritorio estas unikalaµ sia kultura pasinteco kaj eblecoj…Povas malaperi la materia kulturo, sedne la spirita kulturo. Kaliningradaj ver-kistoj konsentas kun tio. Nun ili malfer-mis sian “samlandanon” Sudermann. Liverkis pri tiu „i spaco, pri la vivo en •i.Tio i•as tre interesa kaj grava.

Kio amuzis vin „i tie?En mia libro Re•urbo sen re•oj mi

priskribis la diskuton pri la blazono deKaliningrada regiono en la Socia‚ambro. Reprezentantoj de diversajgrupoj esprimis sian rilaton. Komenceen la projekto estis unu flugilo, kaj

precipe la unuflugilecon diskutis la inte-ligencio. Estis amuze vidi, kiel homojdeziras trovi iujn radikojn, „ar blazonoestas radiko, radiko de konscio, simbolode simboloj. Estis diversaj elpensa±oj priprusoj, Pu›kin, ‹eremetjev ktp., estisankaµ ligo kun la germana pruseco kajkun paganismo. Aµskulti tiujn opiniojnestis tre amuze. Kvankam inter la absur-da±oj estis kelkaj profundaj pensoj,absurda±oj estis pli multaj.

Vi menciis vian libron Re•urbo senre•oj. Kiel Vi rilatas al Kaliningrado?

Tre pozitive. ¤i estas unu el la plejinteresegaj urboj de Eµropo. Nenie ali-loke „io tiel ›an•i•is postmilite, kajsamtempe „io restis samloke. Jen laaµdaco kaj deziro de la lo•antaro resta-rigi la vivon, konstrui ion kaj resti rus-landa, sen for±eti la antaµmilitan kultu-ron. Tre interese. Kaj rezultodone. Ja nividas, kiel „io pliboni•as, la urbocentroestas tute eµropa kun forta ruslanda kajrusortodoksa kontribuo. Mi vidas lavivon kiel verkisto, ne kiel diplomato,kaj min interesas la vivo kaj la ›an•oj,mi estas •oja pri la neperforta evoluo.

Mi ofte vizitis Kaliningradon. La„efa impreso dum la sovetunia periodoestis grizo kaj ia senkoloreco. Ankaµ surla homaj viza•oj. Mi volis scii, kion onikreas „i tie. Sed nur en la drama teatro nipovis ion trovi. Ni ›atis •in, en •i estisvera rusa kulturo, ia rebrilo de Moskvo,io de Stanislavskij. Kaj ±azo. Kiam onidiris “Kaliningrado”, tio tiutempe estisfilharmonio, ±azo kaj Aleksej Kozlov.

Mi •ojas, ke pro la grandegaj ›an•ojla vivo ekfloris. Eble sen la najbaroj kajla fakto, ke Kaliningrado situas en lacentro de Eµropo, la ›an•oj ne okazus.Ankaµ Ruslando estas interesita pri latransformi•o. E„ la nomo Kenigsbergoi•is nedan•era en la nuna Ruslando.

Timigas min nur, ke ankaµ „i tiepovos enradiki•i islamo. ¤i estas frem-da. ‚u Ruslando sukcesos „i tie defendieµropajn, kristanajn radikojn? Kalinin-grado estas kiel lakmusa papero. Sedeble tio estas ia eµro-azieco, mi nescias…

‚u la rusa lingvo por Vi estasfremda?

Jes, fremda, sed •i estas mia dua lin-gvo. Mi e„ verkas en •i. Ekzemple, en laAntologio de kaliningradaj noveloj

Nia gasto: kulturdiplomato Juozaitis

(2007), kun verkoj ekde postmilitaj ver-kistoj •is la nuntempaj, mia rakontoestas la lasta.

Kio pri aliaj lingvoj, ekzemple:Esperanto kaj la angla?

Dum la preparado de la 90a Univer-sala Kongreso de Esperanto en Vilno mihavis renkonti•ojn kun Povilas Jegoro-vas, kaj mi faris raporton pri tio al la „ef-ministro. Tiam Esperanto ekinteresis min.

En la kultura sfero pri nenio eblasdiri, ke tio aµ alio estas finita aµ finfar-ita, „io povas ripeti•i. Intereso al Espe-ranto povos restari•i, ricevi impulson,precipe, se la angla kulturo, la angla lin-gvo i•os pli totalisma. ¤i estas totalismalingvo; kiam vi aµdas •in, vi konstatas,kiom •eneralaj en •i estas konceptoj kajesenco de vortoj. En mia rusa lingvoestas flueco, sed en la angla tio mankas,okazas simpligo. Interkomuniki•ante, visimpligas la anglan lingvon, „ar multajkonas •in malbone, kaj vi devas adaptisin al la malpli bona lingvokonanto. Vimem aµtomate malri„igas vin.

Kiel esperantistoj povus kontribuial la dialogo inter niaj landoj?

Esperantistoj devas interkomu-niki•i. Necesas viziti unu la alian.Simple viziti.

Fine, pri viaj planoj…La plej proksima — Steloj super

Nemano, litova muzika-poezia vesperokun partopreno de koruso. Tiaj aferojreali•as per natura maniero, „ar estashomoj, kiuj deziras plenumi tion. Miinvestas multan energion por tio, sedmia koro ku›as aliloke, en kreado, enliteraturo… Aµtune fini•os mia de±or-periodo en Kaliningrado. Mi ne planasforveturi malproksimen. La balta-slavaareo allogas min; mi proponis la termi-non “Baltoslavio”, kaj ni komenciseldoni dulingvan (litovan kaj rusan)revuon.

Fot

ode

Olg

a‹

ipov

alen

ko

4 Eventoj

Pri lingvaj rajtoj en ¤enevo

24 apr okazis en la ¤eneva sidejo deUnui•intaj Nacioj simpozio pri lingvajhomaj rajtoj, dedi„ita al la 100-jari•o deUEA kaj la 60a datreveno de la Univer-sala Deklaracio de Homaj Rajtoj. Unua-foje simila simpozio okazis antaµ dekjaroj. Memorigante pri la iama traktadopri Esperanto „e Ligo de Nacioj en lasama loko, Palaco de Nacioj, prezidantode UEA, prof. Probal Dasgupta atenti-gis: “En „i tiu loko Francio iam metissian vetoon kontraµ Esperanto. EblePrivat nun kontentus pri ni”.

Bondezirojn por la simpozio sendisla •enerala direktoro de la ¤eneva Ofic-ejo de UN, s-ro Sergio A. Ordzoniki-dze, kiu menciis i.a.: “UEA faras signi-fan kontribuon al la antaµenigo de lin-gvaj rajtoj en la mondo, precipe pere desia aktivado subtene al la rajto uzi kajesti edukata en sia propra gepatra lin-gvo”.

En la programo post salutparolojestis pluraj prelegoj de eminentaj spe-cialistoj. D-ino Tove Skutnabb-Kangas(Universitato de Roskilde, Danlando)prelegis pri “Lingvo, edukado kaj (rom-po de) homaj rajtoj”. ‹i aparte emfazisla lingvan rajton de infanoj ricevi edu-kon en sia gepatra lingvo, kaj la geno-cidajn situaciojn, kiuj ekzistas, kiam onipraktike devigas la infanojn de difinitapopolo transiri al alia lingvo. La temode prof. François Grin (Universitato de¤enevo) estis “Interkompreni•o kielstrategio por lingva justeco”. Li pritrak-tis modelon, pri kiu li nun laboras, porutiligi la interkompreneblecon inter lin-gvoj de la sama grupo en Eµropo pormalpliigi la traduk-kvanton kaj sam-tempe garantii al „iu servon en lingvo,kiun li/›i povas facile kompreni. Kun-laboranto de Grin, d-ro Michele Gaz-zola, prelegis pri “Instruado en universi-tatoj: la lingvaj gajnoj kaj malgajnoj prointernaciismo”. Kiel reprezentantoj deindi•enaj popoloj en Kolombio, Alaskokaj ‚ilio, pri ties situacio parolis respek-tive John Mateo Lopez, ambasadoroRonald Barnes kaj Flor Rayen CalfunaoPaillalef.

Inter „. 70 partoprenantoj el 13 lan-doj proksimume duono estis neesper-antistoj el diversaj NRO-j. Rimarkindaestis la „eesto de klaso de gejunuloj elsvisa mezlernejo, sub la gvido de siainstruistino Mireille Grosjean.

Financan subtenon por la simpozioUEA ricevis de Svisa Esperanto-Societokaj Institucio Hodler ‘68.

GK UEA

Malferma tago en jubilea etoso

La 28a Malferma Tago de la CentraOficejo de UEA la 26an de aprilo estismarkita de la centa datreveno de la fon-do de Universala Esperanto-Asocio.‚i-foje •i nature estis aran•ita en lasabato plej proksima al la fondotago deUEA, la 28a de aprilo. Entute 125 vizi-tantoj el 19 landoj plenigis la UEA-domon.

Oni aµdis du prelegantojn.La prezidanto de UEA, prof. Probal

Dasgupta titolis sian prelegon “Historiopor malfermi la estontecon”, oma•e alla simbola signifo por nia kulturo de lasamtitola „ina-japana-korea komunaverko pri la konflikta historio de laregiono.

D-ro Ziko van Dijk faris du-partanprelegon pri “UEA tra la tempoj” ordi-gante sian ri„an materialon per sinsekvode „apitroj kaj demandoj pri la klopodojkonstrui mondskalan tegmenton por laEsperanto-movado.

Plene konkeris la publikon NanneKalma kaj Ankie van der Meer el la kan-togrupo Kajto, kiuj donis du unuhorajnkoncertojn. La programeron “TEJO sinprezentas” prizorgis Gregor Hinker,prezidanto de la junulara sekcio deUEA, kun la TEJO-volontulino JuliaNoe. Aldone al la tradicia senpaga lote-rio TEJO aran•is skriban kvizon, kiesrespondojn oni devis ser„i dise tra ladomo. Okazis prezentoj de novaj eldon-a±oj por veki apetiton por butikumadoen la libroservo. La pinta titolo de latago, kun 21 venditaj ekzempleroj, estisla fre›e aperinta Ksenofobia gvidlibro alla nederlandanoj. La vendoj sumi•isentute je 3135,87 eµroj.

En la vespero la Estraro de UEAinvitis la stabon de la Centra Oficejo,kelkajn eksoficistojn kaj aliajn gastojnal jubilea bankedo. Kiel honora gastopartoprenis s-ino Birthe Lapenna.

GK UEA

La Estraro kunsidis laborece

La Estraro de UEA, elektita en laJokohama UK, 27–29 apr kunsidis en laCentra Oficejo. Krom la sep estraranoj„eestis, parte aµ tuttempe, la ¤eneralaDirektoro, redaktoro de Esperanto,Konstanta Kongresa Sekretario, kaj ob-servantoj de TEJO kaj ILEI. Ili kunsidispreskaµ 30 horojn, finante sian laboronen la tria tago iom antaµ la noktomezo.

Grandan parton de la tempo prenispreparoj por la kunsidoj de la Komitatoen la „i-jara UK. Por la dua sinsekvajaro la el- kaj enspezoj de la Asocio estispraktike en ekvilibro. Same kiel labu•eto por la nuna jaro, ankaµ tiu por2009 estas plene ekvilibra malgraµenkalkulita dungo de plia oficisto. LaEstraro tamen konscias, ke por konservitiun bonan staton necesos daµra aktiv-eco sur la financa kampo. Pro tio lafinanca estrarano Loes Demmendaalprezentis planon pri enspezigaj agadoj,kiun la Estraro baldaµ definitivigos.

La Estraro decidis pri honorigoj,diplomoj kaj premioj, publikigotaj dumla UK, kaj nomumis 52 „efdelegitojnpor 2008–2010. Oni konfirmis la konsi-ston de la Loka Kongresa Komitato dela 94a UK en Bjalistoko (2009) kunvicurbestro Aleksander Sosna kiel •iaprezidanto. Al la eldonserio Oriento-Okcidento estis akceptita la klasika „inamajstroverko Romano pri Tri Regnoj.La 24a ARKONES en PoznaŒ (19–21sep 2008) ricevis aµspicion de UEA.

GK UEA

TEJO ser„as volontulon!

TEJO invitas kandidatojn por laposteno de plentempa TEJO-volontuloen la Centra Oficejo en Roterdamo. Estivolontulo ne nur signifas grave kontri-bui al la bonfarto de TEJO, sed sam-tempe signifas spertan pliri„i•on, ne nurpersonan sed certe ankaµ movadan.

La TEJO-volontulo ankaµ dum kon-gresoj kaj TEJO-seminarioj estu laviza•o de la organizo, informante almembroj kaj aliaj interesatoj pri agado,aran•oj, servoj ktp. de TEJO. La volont-ulo tiel kontribuas al la videblo de TEJOdum kongresoj, kaj samtempe liberigasiom da tempo de la estraranoj.

La volontulo devas preti labori dum12–18 monatoj kiam la periodo devolontulado de la nuna TEJO-volontulofini•os, do ekde 1 nov 2008. La limdatopor kandidati•i estas 15 sep 2008.

Julia NoeTEJO-volontulino

Eventoj 5

Trajno Zamenhof

Danke al la afabla helpo de la direk-cio de la regiona trajnkompanio enBjalistoko, laµ la propono de la urbestrode Bjalistoko, kun la financa subteno dela mar›alo de la Podla†ia Vojevodio, enla somera horaro ekestos nova trajnoZamenhof.

La 1an de junio 2008 •i la unuanfojon startos de Bjalistoko al Bielsko-Bia³a. Sur la kajo, apud la trajno, je06h05 okazos solena “bapto”, kaj postela adiaµo de la trajno kaj de Ludovikokaj Klara Zamenhof, kiuj kuracoceleforvoja•os “al akvoj”.

Survoje, en la Centra Stacidomo deVarsovio kaj en Katovice salutos lafamilion Zamenhof esperantistoj atend-antaj sur kajoj. En Bielsko-Bia³a gesin-joroj Zamenhof renkonti•os kun lahonora komitato, kiu sub la gvido de laeµrop-deputito Ma³gorzata Handzlikatendos ilian alvenon. Posttagmeze „iujpartoprenos la feston okaze de Inter-nacia Tago de Infano, reklamos Espe-ranton kaj la naski•urbon de LudovikoZamenhof.

Pri la vestaro el la epoko por la fami-lio Zamenhof zorgos la dramteatro enBjalistoko. En la trajno estos disdonitajflugfolioj pri Esperanto kaj Bjalistoko.Per la trajna radio Ludoviko rakontos alvoja•antoj pri la ideo kaj la lingvouniversala. La evento okazos sub lamedia protekto de TV Bia³ystok kaj dela televidkanalo TVN.

‚iuj, kiuj dezirus kunorganizi lafestan voja•on de la trajno, estas bon-venaj. Kontaktu nin rete:� [email protected].“Levi•anta Bjalistoko” — jen la

slogano, per kiu dum la kvar venontajjaroj estos promociata la „efa urbo dePodla†io. Laµ la mendo de la urbestroTadeusz Truskolaski la firmao GrupoEskadra, kiu okupi•as pri promociadode urboj, prilaboris la strategion de lapromociado de Bjalistoko.

“Temas „efe pri tio, ke ni dezirasmontri Bjalistokon kiel la urbon vivan-tan, dinamikan, modernan kaj substre-kantan sian ekziston, kulturon kaj tradi-cion”, — diris la vicurbestro pri kulturoTadeusz Arlukovicz. La strategio baz-i•as sur la multkultureco de Bjalistoko.Grupo Eskadra vidas grandajn eblecojnde la promociado per Esperanto. Aldonaargumento estas la fakto, ke en la jaro2009 •uste en la naski•urbo de Ludovi-ko Zamenhof okazos la 94a UniversalaKongreso de Esperanto.

Ela Karczewska

“Tamen mi lernos!”

¤is nun la plej granda lingva festiva-lo okazis en la franca urbo Tours, kun3.600 vizitantoj. Sed superis •in la festi-valo, okazinta 10–11 maj en la Universi-tato de Nankingo (Nanjing, ‚inio) sub lagvidado de la usona esperantisto DennisKeefe kaj de la vicestro de la Fakultatopri Aplikata Lingvistiko de la Univer-sitato, Cui Jian Hua.

Dum la dua maja semajnfino pli ol13 mil 500 homoj, plejparte studentojkaj profesoroj, vizitis 260 provlecionojnde 70 lingvoj, kiujn prezentis pli ol centinstruistoj.

Esperanton prezentis la franca profe-soro Michel Fontaine, la hispana Augu-sto Casquero, la „inaj Ne•eta, PengZhenming kaj Xia, kaj kunlaboris kun ilidudeko da „inaj esperantistoj.

La Festivalo en Nankingo estasmonda rekordo en multaj aspektoj, sed„efe en la intereso vekita en la neesper-anta publiko. Televidkanaloj, radioj,±urnaloj amplekse informis pri •i almilionoj da homoj en ‚inio.

La „eestantoj al la prezentadoj deEsperanto („irkaµ 25 unuhoraj prezent-adoj, kelkaj el ili por grupoj de lernej-anoj), entute „irkaµ 1.500, restis vereimpresitaj. ‚. 400 el ili decidis ali•i alkurseto de Esperanto fine de la festivalo.La intereson atestas, ekzemple, junapartoprenantino, studentino de tiu uni-versitato, kiu skribis al mi rete: “Midemandis miajn gepatrojn „u mi povoslerni Esperanton. Ili diris ke ne. Tamenmi lernos”.

Danke al Dennis Keefe kaj Cui JianHua nenio mankis en la Festivalo. Pro-menante tra la „efa strato de la universi-tato, volontuloj en longaj vicoj portispanelojn pri la horoj kaj salonoj dediversaj prezentadoj… Oni vidis la T-„emizojn de la festivalo, la grandajnreklamilojn „e la enirejo kaj la „efstratode la universitato.

‚u UEA kaj ILEI povus helpi, sub-teni kaj e„ organizi estontajn LingvajnFestivalojn? ‚u ne valoras tion apogisenkondi„e? ‚u ni rajtas ne profiti lasperton kaj kapablon de homoj kielDennis Keefe kaj Cui?

Ofte niaj Esperanto-aran•oj aspektaskiel kunvenoj de sektoj, fermitaj al „iuj.Sed dum la lingvaj festivaloj la inform-ado al neesperantista publiko estas gran-dega. E„ la amaskomunikiloj montrasgrandan intereson, „ar temas ne priEsperanta aran•o, sed pri festivalo, kie„iuj homoj povas multon lerni.

La universitato de Nankingo volaskrei grupon da profesoroj pri la lingvojgermana, angla, franca, hispana, kiujkapablu instrui ilin en Esperanto. Bon-volu sendi proponojn al Cui Jian Hua([email protected]) aµ al DennisKeefe ([email protected]), kiuankaµ instruas en la universitato.

Augusto Casquero

Pli ol 50 mil eµroj por EEU

Eµropa Esperanto-Unio (EEU) pre-zentis novembre ampleksan peton al laEµropkomisiona Buroo por edukado kajkulturo EACEA (Education Audio-visual & Culture Executive Agency)okaze de konkurso Aktiva Civitaneco,kiu antaµvidis financadon de funkciajkostoj de eµropnivelaj organizoj, kiujkontribuas al aktiva civitaneco. La petonellaboris provizora oficisto de EEU enBruselo, Maja Tišljar, kun la helpo de lasekretario de EEU.

EACEA publikigis rezultojn de lakonkurso meze de aprilo 2008, kaj interaliaj organizoj ili aprobis ankaµ la petonde EEU pri iom mapli ol 56 mil eµrojpor funkciaj kostoj en la jaro 2008. Tioestas 80% de la planitaj kompletajkostoj kaj la ceterajn 20% EEU devasprizorgi mem, kion •i faros per la helpode sinjoro Etsuo Myoshi kaj la proprajkotizoj.

La financoj kovras la salajron de laoficisto, la kostojn de la oficejo (kiunEEU luis ekde februaro 2008 en laDomo de Internaciaj Organizoj MAI enla strato Washington en Bruselo) kajmateriajn kostojn de planitaj aktivecoj.

La unuan fojon EU financas iunEsperanto-organizon por ties funkciadokaj ekzisto. Tio estas grava pa›o sur lavojo al certagrada oficialigo de Esper-anto.

Aparte necesas substreki, ke EKaprobis financadon nur al 36 eµropni-velaj organizoj inter pli ol 300 petintaj.

Zlatko Tišljar

Nankingo: grandaj reklamiloj en la „efstratode la universitato (Fotis Augusto Casquero)

6 Eventoj

Essen: La estraro de GEA: (de maldekstre)Pit Hauge (trezoristo), Wolfgang Bohr (lan-da agado), Christof Krick (instruado), d-roRudolf Fischer (prezidanto), Sebastian Kirf(varbado), Andreas Emmerich (vicprezidan-to), d-ro Rainer Kurz (eksteraj rilatoj), JuliaHell (prezidantino de GEJ), Andreas Diemel(junulara agado) kaj d-ro Jörg Gersonde(membroadministrado). (Fotis Alfred Schu-bert)

Amika festo de Esperanto

Malstre„a interparolado kaj bonaetoso karakterizis la 85an GermananEsperanto-Kongreson en Essen 9–12maj 2008. ‚irkaµ cent partoprenantojkunvenis sub la „efa temo “Malkovruviajn antaµju•ojn”, por diskuti pri lapasinteco, nuntempo kaj estonteco deEsperanto, kaj por •ui bonan kulturanprogramon.

La „efprelegon faris Gregor Hinker,kiu sprite kaj kritike prilaboris la temonde antaµju•oj en rilato kun Esperanto.Sed per “antaµju•oj” la organizintojankaµ celis la antaµju•ojn kontraµ laRuhr-regiono kiel supozite malalloga.Tiujn antaµju•ojn oni povis bone forigidum la ekskursoj al la lago Baldeney, laminejo Zollverein aµ al la haveno enDuisburg.

Grava estis la prelego de MrambaSimba el Tanzanio — urbestro de komu-numo de 14 mil lo•antoj en kvin vila•oj.Li prezentis evoluhelpaj projektojn entiu loko, per kiuj la neregistara organiz-a±o Mazingira (“medio” en la svahilalingvo) klopodas subteni la lo•antaronde Bunda, malri„a distrikto en la nord-orienta parto de Tanzanio. La projektaroentenas konstruadon de putoj, financanprizorgadon helpe de mikrokreditoj,konstruadon de lernejo kaj la subtenonde orfoj. Tio estas bona ekzemplo por lainternacia interhelpo subvenciita perEsperantistoj el la tuta mondo.

Tre interesa estis ankaµ la prelego ded-ro Ziko van Dijk pri la centjara histo-rio de UEA kaj ties rilatoj kun la landajasocioj. Aliaj programeroj de preleg-antoj el Nederlando, ‚e†io kaj Germa-nio kompletigis la kongresprogramon.La kulmina punkto de la kulturprog-ramo estis koncerto de la grupo LaKuracistoj.

Ankaµ „i-jare en Essen la jar„efkun-veno de la Germana Esperanto-Asociohavis centran lokon en la programo de laGEK. La 86a Germana Kongreso oka-zos kune kun la Eµropa Esperanto-Kon-greso Pentekoston 2009 en la Esperan-to-urbo Herzberg.

Thomas Sandner

La unua kongreso en Serbio

La unua kongreso de serbiaj espe-rantistoj okazis 1–4 majo 2008 en Ni›kaBanja. Organizis •in Serbia Esperanto-Ligo, Serbia Instituto por Esperanto kajla urba E-societo de Ni›. La kongresanojkonstatis, ke dum lastaj jaroj la Esperan-to-movado en Serbio bone laboras, sed,bedaµrinde, inter esperantistoj estasmalmultaj gejunuloj.

Dum la unua tago de kongreso, apudsalutvortoj kaj prelego de Tereza Kapi-sta pri centjari•o de UEA, estis prezenti-taj tri novaj libroj: Vortaro Esperan-to-serba kaj serba-Esperanto de AdemJakupovi„, Mom„ilo Ocokolji„ kaj Mar-ko Petrovi„; la serba traduko de la rekta-metoda lernolibro de Stano Mar£ek;romano de Nandor Gion Salvo al nigrabopalo kiun tradukis el la hungaraLaszlo Husar.

La duan tagon de kongreso prelegisinstitutanoj: Bori›a Mili„evi„ pri histo-rio de Esperanto en Serbio, d-ro Mio-drag Stojanovi„ pri utiligo de Esperantoen scienco, Zlatoje Martinov pri origi-nala E-literaturo, d-ro Pribislav Marin-kovi„ pri tradukoj de serba literaturo enEsperanto, magistro Radojica Petrovi„pri lernado de Esperanto rete, magistroGvozden Sredi„ pri Esperanto-movadointer fervojistoj kaj Dimitrije Jani„i„ priE-gazetaro. ‚iuj prelegoj aperis en lakongresa numero de Beograda verdastelo. Samtage en la Eµropa Domo en lacentro de Ni› estis malfermita ekspo-zicio pri Esperanto.

La tria tago estis rezervita por kon-ati•o kun la urbo, por ekskurso kajkomuna tagman•o en naturo.

La kongresanoj konkludis ke la temode nova kongreso povus esti edukado deinstruistoj de Esperanto kaj plijunigo dela Esperanto-movado.

Dimitrije Jani„i„

Meksiko adiaµas la Civiton

Dum la kvin unuaj majaj tagoj 32partoprenantoj el ses landoj kunvenis enla meksika urbo Aguascalientes okazede la 9a kongreso de la Meksika Espe-ranto-Federacio.

La programo estis ri„enhava. Estisprelegoj pri la historio de Esperanto enMeksiko (Fidel Figueroa), Esperanto „ela universitato UNAM (Luis Córdova),oma•o al komponisto kaj kantisto deinfankantoj Kri Kri (Vicente ValdezBejarano). La komisiito de UEA priAmeriko, Maritza Gutiérrez, prezentisla agadon de la Amerika Komisiono.‚ar la intereso de MEF estas kalkuli jenovaj instruistoj, okazis trejnseminariogvidita de Atilio Orellana Rojas.

Por konati•i kun la loka kulturo, la„eestantoj partoprenis ekskursojn. Launua estis duhora perbusa veturado trala vidinda±oj de la bela kongresurbo. Ladua estis vizito al la mondfama foiro deSan Marcos.

Kadre de la kongreso okazis ankaµasembleo de MEF. Inter la decidoj far-itaj estis la elekto de novaj estraranoj:Mallely Martínez Mateos (prezidant-ino), Daniel Moreno Martínez (•eneralasekretario), Morayma Martínez Mateos(kasistino), David López Rueda, MarthaCárdenas (membroj).

Estis ankaµ decido •isdatigi lanunan statuton kaj esplori la eblecon prila sidejo por la venonta kongreso.

Konstatinte, ke ne ekzistas pruvojpri la supozata ali•o de MEF al la Paktode la Esperanta Civito, la asembleovo„donis kaj decidis distanci•i el tiuorganizo kaj konsideri sin neniamali•inta.

Daniel Moreno Martínez

[En la retejo de la Civito dume mankaskomento pri la decido de MEF.]

Eventoj 7

Amano: rimarkinda sukceso!

Antaµ kelkaj jaroj la norvegaj espe-rantistoj diris (mi resumas laµmemore):“UEA ne devus ricevi la premion Nobel,„ar •i ne faras ion indan je tio. Ni norve-goj scias, kion oni devus fari, sed ali-flanke ni ne povas, „ar ni ne havas lanecesajn rimedojn. Estus bone, se vipovus fari ion, ekzemple en la MezaOriento.” Do, iusence, la morala meritode la 1a Mezorienta Esperanto-Kunvenoen Amano (11–14 apr 2008) apartenasal la sugestintaj norvegaj esperantistoj,kiuj espereble taksos •in sufi„a por akti-vi•i pri la premio Nobel.

Io simila, laµ la esploroj de la israelaesperantisto Doron Modan, estis faritaen la 1920-ja jaroj en komplete malsamapolitika situacio de la regiono. Prelegonpri tio ricevis la dudekkvino da parto-prenantoj.

Partoprenis multaj junaj israelajesperantistoj (la plej granda grupo), ara-baj esperantistoj el Jordanio (mi nom-bris kvar el ili), familio de esperantistojel alia araba lando, Dubajo, tri el Turku-jo kaj du el Eµropo.

Fakte same en Amano estis okazintakunveno por esperantistoj kunlige kunla UK en Telavivo (2000) kaj kelkaj ella tiamaj eklernintoj aperis ankaµ nun.

La renkonti•o okazis en amana hote-lo Palmyra, kaj la sinteno inter la aliajgastoj de la hotelo, kiel „iam okazas enla tria mondo, estis tre scivola pri „i tiunova afero, pri kiu ili antaµe ne aµdis.Kelkaj neesperantistaj arabaj knabinojel Libano, kiuj hazarde malkovris tieEsperanton kaj volis ricevi la unuajnlecionojn.

Okazis prelegoj kaj diskutoj. La pre-legoj temis pri la situacio de Esperantoen la regiono, pri la antaµaj provoj kun-labori, pri la araba lingvo, pri la turkafolkloro. La diskutoj temis esence pri lamaniero plej efike disvastigi Esperantonen arabaj landoj, pri la situacio en la gol-faj landoj, kie aperas pli kaj pli daeksterlandaj esperantistoj, kiuj venaslo•i kaj labori tie, pri la aran•ado de ladua Mezorienta Kunveno venontanjaron.

La •enerala ideo estis, ke ni devastrovi manieron por aktive informi pri lajam ekzistantaj retaj kursoj en la arabapere de reklametoj en Google aµ en±urnaloj, kaj ke ni aran•u la venontjaranrenkonti•on pli malpli en la sama prin-tempa tempo en alia lando. Povus temivenontan jaron pri Egiptujo aµ Turkujo.Oni esploras pri la du eblecoj.

Entute la kunveno estis bona komen-co per simila agado tra la venontaj jaroj.

La deveno el malsamaj landoj de tiumalfacila regiono ne kaµzis problemojndum la diskutoj. Esperantistoj ja kapa-blas kompreni alies vidpunktojn.

Oni ankaµ abunde ekskursis tra Jor-danio (de Petra al la Morta Maro). Kielunua provo de la Komisiono pri agadoen la landoj de Meza Oriento kaj NordaAfriko, la afero estis sukcesa, e„ rimar-kinde sukcesa.

Renato Corsetti

JER — bonhumora kaj familieca

Aran•ojn kie infanoj kun siaj gepa-troj, amantoj aµ amikoj renkonti•asdum amuza kaj tre familieca semajnfinomi ne konis •is mi veturis al Szombat-hely. Tie okazis en marto „i-jara Junula-ra Esperanto Renkonti•o (JER).

Por mi estis tre interesa sperti, kiel lalingvo Esperanto estas parolata ene defamilioj — tio surprizis min kaj donistaµgajn temojn por la babilado. Mi tre•ojis vidi kaj renkonti•i kun diversajhomoj, ankaµ el aliaj landoj: Kroatio,Slovenio, Aµstrio, Germanio.

La programo estis tre bone aran•ita.Dum la interkona vespero ni per nomlu-doj ekkonati•is kaj poste bone amuzi•isdum la Roki-dancado. La gaja kaj ami-keca etoso tre pla„is al mi, same kiel laamuza nokta urbopromenado.

Interesa programpunkto por frand-emuloj estis la kukumado. Ni solenegustumis la kukojn, kiujn la partopre-nantoj alportis. Estis vere bela momentokiam ni „iuj staris en rondo, tenis unupecon el la sortimento en la mano kajatendis la solenajn kukumad-malfermajnvortojn de Vera.

Alia programero estis la urboludokaj numerbatalo. Unue ni per diversajgruptaskoj malkovris la urbon kaj postebatalis unu kontraµ la alian en la parko— sed sen armoj, pafoj kaj sango.Ambaµ ludoj kontribuis la belegaposttagmezo en la parko. Imagu la bil-don: Grupo da homoj en vico, kiu sal-tante sur unu piedo transiras ponton.

Por la homoj, kiuj interesi•is pri labaldaµa IJK fine de julio, certe estisvidindaj la IJK-ejoj. Kaj mi rekomendasal vi veni al IJK-2008 en Szombat-hely!!!

Julia Hell

“La Ondo” partoprenos26–30 maj. Tutmonda Kong-

reso de Esperantistoj-‡urnalistojen Vilno (Litovio).

26 jun – 2 jul. FRE‹O enOlsztyn (Pollando).

Lerni kaj praktiki en gaja etoso

Dum la unua maja semajnfino laloka asocio Esperanto-Thionville orga-nizis por la Orienta Franca Esperan-to-Federacio la 63an regionan sta•on deEsperanto en la vila•o Vigy (Loreno,Francio).

55 partoprenantoj venis el Germa-nio, Luksemburgio kaj Francio. E„ dugestudentoj el Belorusio kaj Uzbekiokomencis lerni Esperanton.

Ni starigis kursojn por infanoj(Ginette Martin), por komencantoj(Marcel Redon), kaj por progresantoj(André Grossmann). La konversaciankurson gvidis Michel Dechy, kiu uzis laalbumon Tinc±o en Tibeto por paroligi lalernantojn. Catherine Kremer prelegispri historio de nia provinco Loreno.Dum la paµzoj la partoprenantoj vizitisla libroservojn de la federacio kaj de LaGazeto.

Vendrede vespere Bernard Vivierkaj Marie José Behm el nia klubo Espe-ranto Thionville prezentis videofilmonkiun ili kreis en Esperanto pri la 92a UKen Jokohamo. Sabate vespere post lakurso deklamadis Robert Kueny el Mul-house.

Sabate vespere la poliglota kantistoJomo el Tuluzo kantis vigle en diversajlingvoj. Li entuziasmigis kaj dancigis„iujn partoprenantojn. Kelkaj neespe-rantistoj el la regiono partoprenis lakoncerton kaj malkovris tiumaniereEsperanton.

Sub la printempa suno la sta•antojvizitis sabate la galeriojn de la muzeo dela lorenaj ferminejoj en Neufchef, kajdiman„e turista trajno promenigis ilinen la verda valo Canner de Vigy alHombourg-Budange.

La etoso estis tre bona, „iuj estisgajaj kaj lernis multe!

Bruno Henry

Konversacia rondo en Vigy

8 Eventoj

¤ui la belecon de la lingvoj

(Landa Agado) Ok Esperanto-gru-poj de Tokio kunorganizis 19 apr unu-tagan publikan kunvenon en la JapanaEsperanto-Instituto kun „eesto de „. 60homoj. En la unua parto prelegis prof.Kimura Goro Cristoph pri InternaciaJaro de Lingvoj. Li parolis, ke la mondoaspektas alie laµ lingvoj, per kiuj nividas •in. Gravas diversaj lingvoj, perkiuj ni komprenas la mondon.

En la dua parto 11 personoj legisparteton de La Eta Princo en 11 lingvojinkluzive de Esperanto. Iuj unuafojeaµskultis la soraban kaj tok-pisin. Oni•uis la diferencojn kaj belecojn de la lin-gvoj. Poste prezenti•is ok elementajkursoj, kiuj komenci•os baldaµ divers-loke en Tokio. Kunlaboris Japana Espe-ranto-Junularo, pro kio partoprenismultaj junuloj.

Syózi Keiko

Denove en Ranzan

(Landa Agado) Komence de majo,dum feriaj tagoj, japanaj esperantistojorganizis plurajn renkonti•ojn: FriskaLernejo kune kun Namkang-a Lernejoen Koreio, Verda Lernejo en Nagano,Kantu en Esperanto en Yamanasi, Espe-ranto-Seminario en Saitama.

‚i-lasta, la 41a Esperanto-Semi-nario, organizita de JEI okazis 3–5 majen Ranzan, gubernio Saitama, en la‹tata Eduk-Centro por Virinoj, kiupasintjare akceptis ILEI-konferenconpost la Jokohama UK.

Ses gvidantoj, inkluzive de polo kajkanadano, proponis al la 33 kursanoj 12horojn da lernado de ABC •is traduk-arto. Krome okazis fakkunsidoj (aµekzamenado) kaj la komuna GajaVespero kun vortludo, irlanda danco,magio, muzikoj kaj kantoj.

Tahira Masako

Jubilea jarkunveno de DEA

18–20 apr Dana Esperanto-Asociofestis sian centjaran jubileon per variakaj ri„a programo: festparolado deRenato Corsetti, muzika interludo, pre-legoj de Detlev Blanke, Wera Blanke,Anna Löwenstein kaj Renato Corsetti,koncerto de JoMo kaj inaµguro deampleksa ekspozicio pri la unua jarcen-to de la dana kaj cetera movado.

Ileana Schrøder

Jalto — aroma kaj internacia

La 20a festivalo Aroma Jalto„i-maje allogis al Jalto (Ukrainio) 112esperantistojn el ses landoj. 79 el ili estiseksterlandanoj, precipe el Pollando.

Okazis Esperanto-kursoj, Universi-tato, ekskursoj, piedmar›oj, koncertoj,ludoj ktp. La malkrokodilan konkursongajnis Kerstin Rohdin el Stokholm kajTatjana Auderskaja el Odeso. La princoestas elektita Ivan Ne„es el Kijivo, laprincino — Tatjana Auderskaja.

Volodimir Hordijenko

Istruista trejnado

Esperanta Kunfrati•o de OkcidentaRegiono en Rio-de-‡anejro (Brazilo)organizis la 11an Trejnadon por Espe-ranto-instruistoj. ¤i okazis 27 apr en lakvartalo Campo Grande. Partoprenis 26geesperantistoj (vd. la suban foton), kiujhavis lecionojn pri jenaj temoj:

1. Psikologio de homaj rilatoj kajtimideco.

2. Instrua pedagogio kaj didaktikode plata±o.

3. Kiel instrui Esperanton por infa-noj?

4. Kiel instrui per didaktikaj ludiloj(porinfana)?

5. Kiel prepari lecionojn?Paulo Carvalho

Kune festi en Berlino

Post la UK en Rotterdam Esperanto-Ligo Berlin invitas al jam tradiciaaran•o.

‚i-jare la ±urnalisto kaj filmistoRoman DobrzyŒski en la ekspoziciasalono de la Pola Instituto en Berlinoprezentos sian libron La Zamenhofstra-to. Michael Scherm, instruisto el Neu-Ulm, prezentos sian tradukon de laverko en la germanan, unu el jam 20tradukoj de la libro.

“La lingvokreinto Ludoviko LazaroZamenhof kaj lia Esperanto en hodiaµamondo” estas la temo de nia festo. Per •ini komencos en Berlino la atentigon prila sekvontjara UK en Bjalistokodedi„ota al la 150a naski•datreveno deZamenhof.

Antaµ 100 jaroj, 23–25 aµg 1908,Zamenhof vizitis Berlinon post la 4aUniversala Kongreso de Esperanto enDresdeno. Li parolis antaµ granda pub-liko en la tutplena Civitana Salono de laBerlina Urbodomo kaj estis akceptita dela prusa ministro pri religiaj, instruaj kajmedicinaj aferoj, d-ro Holle.

2 aµg 2008 la partoprenantoj renkon-ti•os je la 14a horo en Esperanto-Kul-turdomo en Einbecker Straße 36 proksi-me de la stacidomo Berlin Lichtenberg.Estos rigardeblaj la valora kaj famaEspoteko (kolekto de libroj, gazetoj kajdokumentoj), kunvenejo de “‡aµdaRondo” kaj la domo.

Poste ni •uos koncerton en proksimaparko, kie ni en tiu tago lan„os la propo-non doni al •i en 2009 la nomon“Zamenhofpark”. Alexander Danko,konata muzikisto kaj esperantisto, akor-dionos kaj ankaµ aliaj muzikantoj kon-tribuos per sia arto. Dum unuhora vetur-ado per historia tramo ni informos priEsperanto en Berlino en pasinteco kajnuntempo, aparte pri eventoj de lapostkongreso en 1908 kaj la restado deZamenhof en Berlino. Nia tramo venosal la stacidomo Hackescher Markt, kajni iros de tie al la berlina sidejo de laPola Instituto, kie okazos la prezento deLa Zamenhofstrato.

La Pola Instituto en Berlino diskon-igos la aran•on en sia programo. Post lafino interesatoj daµrigos la kunestadonen la restoracio Mansy.

Bonvolu anonci sin •is 15 jul 2008„e Esperanto-Ligo Berlin:� Einbecker Straße 36, 10317 Ber-

lin, Germanio� 030-55 15 70 16Fax: 55 15 70 17� [email protected].

Fritz Wollenberg

Eventoj 9

En Bonaera libro-foiro

En Bonaero, la „efurbo de Argenti-no, inter 24 apr kaj 12 maj okazis la 34aInternacia libro-foiro. Vizitata „iujarede pli ol unu miliono da personoj, •iestas la plej taµga loko por disvastigi lainternacian lingvon.

Esperantistaj volontuloj disdonisinformilojn pri Esperanto. En la evento“Instruado de lingvoj” apud aliaj lingvo-instruistoj „eestis Argentina Lernejo deEsperanto de AEL (Argentina Esperan-to-Ligo) kaj aktivuloj de la asocio. Ali-landaj docentoj prelegis en la angla, ger-mana, franca kaj portugala, kuninterpretado al la hispana. Ni do havistaµgan ateston por argumenti favore alla internacia neµtrala komuna lingvo.

10 maj en la sidejo de AEL (str.Paragvajo), kiu estas sidejo ankaµ de laEsperanto-lernejo de AEL kaj de laBonaera Esperanto-Societo okazis mal-ferma Esperanto-leciono de Aneta Ubikkaj Silvia Rottenberg, kiun danke albona informado en la foiro kaj en lagazetaro vizitis dudek personoj.

La organizantoj de la foiro invitisesperantistojn partopreni venontjare kunprelego kaj diskutforumo. AEL akceptisla inviton kiel defion por prepari la lan-dan samideanaron al la UniversalaKongreso, antaµvidata en Bonaero je lajaro 2012.

Roberto Sartor

Esperanto diligentigas lernantojn

UFEPLAT estas federacio de priva-taj lernejoj en Togolando. Ankaµ Insti-tuto Zamenhof ali•is al •i. Por prepari lalernantojn al la ›tata ekzameno, UFE-FLAT organizis provekzamenon tra lalando. Estis pluraj grupoj, kaj InstitutoZamenhof estis en la grupo de ok lern-ejoj en Lomeo, la „efurbo de Togolando.

La lernejoj LE PARI, ADODO,

Institution Montesquieu, InstitutZamenhof, Belle Lagune, Middas, MonDevoir kaj Saint Ciriaque prezentisrespektive 46, 66, 34, 28, 13, 26, 32 kaj35 kandidatojn. La rezultoj montris 23sukcesintojn el 278 (du gelernantoj deLE PARI ne povis ekzameni•i).

Inter la 23 sukcesintoj, el InstitutoZamenhof estis 11, el ADODO 4, elMon Devoir kaj Saint Ciriaque po 2, elMiddas 3, kaj el Institution Montes-quieu 1. Neniu sukcesis en la aliaj lern-ejoj. La unuan rangon okupis la solasukcesinto de Institution Montesquieu,sed la dua, tria kaj kvara rangoj estas deInstituto Zamenhof.

Certe oni nun pensas, ke Esperantodiligentigas gelernantojn, „ar iu klarigisla sukceson de IZo-gelernantoj, dirante:“‚u ne en tiu lernejo oni instruas ankaµEsperanton? La gelernantoj multon ler-nas, kaj tial ilia cerbo havas multe pli daforto por kapti multon. Jen do la geler-nantoj estas inteligentaj kaj diligentaj”.

La ›tata ekzameno okazos en junio.Gbeglo Koffi

Ekspozicio de ekslibrisoj

Ekslibriso estas signo de posedo dela libro, diranta, ke tiu „i libro apartenasal difinita librokolekto, al difinita pose-danto, kies nomo videblas sur la eksli-briso. ¤i estas malgranda paperfolieto,enhavanta latinan surskribon “ex libris”,kio signifas “el librokolekto” aµ “el lalibroj” kaj la nomon de la posedanto dela librokolekto. Oni gluas •in al internaflanko de kovrilo en „iun libron el lakolekto.

Danke al laboro de Zofia ‰mistekkaj Miros³aw Wojalski lodzanoj povasrigardi en Lodza Kulturdomo “502” enla kvartalo Widzew unikan ekspozicionde Esperantaj ekslibrisoj. La festa mal-fermo, en kiu partoprenis la aµtoro kajgastoj el Lodzo kaj Varsovio okazis 22apr 2008. Oni devas substreki, ke Esper-antaj ekslibrisoj la unuan fojon estasprezentataj en konstanta galerio. Lakolekton oni povas rigardi •is la fino demajo.

Robert KamiŒski

ISTK: studi per Esperanto

Je la 662a fondodatreveno de la urboBydgoszcz (Pollando), 18–27 apr 2008okazis la 33aj Esperanto-Tagoj de Byd-goszcz, organizitaj de la Internacia Cen-tro pri Kulturo kaj Turismo (ICKT) kungastoj kaj studentoj el tri kontinentoj.

Kun la partoprenantoj renkonti•is laurbestro Konstanty Dombrowicz, kiuprezentis atingojn de la urbo kaj akcep-tis la honoran protekton por la 18a Inter-nacia Esperanto-Kongreso, kiu okazosen Bydgoszcz antaµ la 94a UK en Bja-listoko. En la urbodomo prezentis afri-kan kulturon Afrika Umba — ensemblode studentoj el Kamerunio, Senegaliokaj Tanzanio.

La partoprenantoj ekskursis enBydgoszcz, partoprenis en festo de laurba Ekonomia Altlernejo; eksterlandajstudentoj estis invititaj al la universitatode Kazimiro la Granda, kie d-rinoKatarzyna Lubiewska parolis pri la polakulturo.

En la Internacia Studumo pri Turi-smo kaj Kulturo en Bydgoszcz (ISTK)dum la semajno oni realigis plurajnkursojn en Esperanto pri turismo kajkulturo, kiujn gvidis fakuloj el Pollan-do, Bulgario kaj Svedio. Prof. Alek-sandra Kowalczyk gvidis bakalaµran-magistran seminarion de AIS.

Okaze de la Tagoj „e la Studumo onimalfermis baron-krespejon Bongustejokaj internet-kafejon Esperanto (espe-ranto_ [email protected]), kiun gvidasBold Czinzorig el Mongolio.

Dum la Tagoj kaj la 36a sesio deAKB-AIS-Klerigejo en Bydgoszcz stu-dentoj el Afriko, Azio kaj Eµropo defen-dis siajn disertaciojn en Esperanto.

Oni povas ali•i al la studoj en ISTKpor 2008/2009 por ricevi kvalifikojn:voja•gvidanto, „i„erono, instruisto deEsperanto. Pliajn informojn vidu „ewww.esperanto-turismo.org

ISTK

Bonaero: Esperanto estis bone videbla en lalibrofoiro (Sendis Roberto Sartor)

10 Eventoj

IOM-e progresas Esperanto

En la Manksa Insulo (angle: Isle ofMan = IOM) cent infanoj de la tria •is lasesa lernojaroj en la elementa lernejoMarown ekde la pasint-jara septembrolernas Esperanton kadre de pilota pro-jekto Salttabulo al Lingvoj (Springbo-ard to Languages). ¤i estas unu el lakvar britaj lernejoj, kiuj partoprenas enla projekto. Esperanton en •i instruasPat Burgess.

Loka amaskomunikilo informas, kekunordigantoj de la projekto, DavidKelso kaj Angela Tellier, estis “impres-itaj” dum la vizito al la lernejo pri lakapabloj de la infanoj libere uzi lalingvon konversacie post ok monatoj delernado dum kelkaj horoj semajne.Krom la praktikaj celoj lerni la lingvonmem, la kurso ankaµ instigas respektialiajn lingvojn, kulturojn kaj landojn.

Andrej Pe„onkin

Sciencnivele en Ukrainio

10–12 apr en la Volinia universitatoLesja Ukrainka (Lucjk, Ukrainio) oka-zis konferenco “Interagado de etnaj kajplanitaj lingvoj en la kunteksto de laeµropa integri•o”. ¤in partoprenis 74sciencistoj el Ukrainio, Pollando, Britio,Italio, Svislando, Belgio.

Krom la plenkunsidoj, en kiuj ankaµesperantologiaj temoj estis prezentitaj,laboris sep sekcioj, inter kiuj ankaµ lasekcio “Funkciado de la internacia lin-gvo Esperanto kaj •ia lernado” — unua-foje en Ukrainio en la universitata scien-ca konferenco internacinivela funkciissekcio dedi„ita al Esperanto, kies labor-lingvo estis Esperanto.

Post oma•o al la forpasinta ClaudePiron estis prezentita prelego de RenatoCorsetti “Nova modelo por instrui frem-dajn lingvojn al junaj eµropaj lernan-toj”. Raportis N. Daniljuk pri la vortoEsperanto kaj aliaj derivitaj vortoj en laukrainaj vortaroj, S. Pogorelaja kajA. ‹la†ova pri metodiko de Esperanto-instruado, N. Volo›in pri novaj eldon-a±oj de ukraina literaturo en Esperanto.

La partoprenantoj akceptis la rezolu-cion, en kiu oni substrekis gravecon kajaltan nivelon de la prelegoj pri Esperan-to, neceson de specialaj sciencaj esplo-roj pri la E-movado, lingvaj kvalitoj deEsperanto, •iaj eblecoj kiel laborlingvodum internaciaj konferencoj, proponisuzi la resumojn de la artikoloj en Espe-ranto. ‚iuj •ustatempe senditaj artikolojaperis en speciala numero de la sciencarevuo de la universitato.

Nina Daniljuk

Simpozio okaze de la dekjarigo de la Interlingvistikaj Studoj en UAMLa Universitato Adam Mickiewicz

(UAM) en PoznaŒ, la dua plej grandauniversitato en Pollando, ofertas trijaraneksteran postdiploman studadon priinterlingvistiko, kiu funkcias jam dekjarojn.

La internacia kursaro okazas en laLingvistika Instituto, sub la gvido ded-rino Ilona Koutny, membro de la Aka-demio de Esperanto. Inter la prelegantojestas elstaraj esperantologoj, kiel profe-soroj Humphrey Tonkin, John Wells,Aleksander Melnikov kaj Michel DucGoninaz; doktoroj Vera Barandovská-Frank, Detlev Blanke, Katalin Kováts,Zbigniew Galor kaj Blazio Vaha; lapoetino Lidia Lig¾za, ekspertoj de siatereno kiel Maria Majerczak, TomaszChmielik, István Ertl, AleksanderKor±enkov, Michael Farris kaj BradioMoro.

La Interlingvistikaj Studoj donassuperrigardon pri •enerala kaj aplikatalingvistiko, fokusi•as al internacia kajinterkultura komunikado, traktas plan-lingvojn kaj detale okupi•as pri grama-tiko, literaturo, kulturo kaj historio deesperanto. En la tria jaro eblas speciali•ipri komunikado, lingvistiko, literaturo,tradukado, planlingvistiko aµ pri lingvo-pedagogio. Pro la metodika formado laStudoj ricevas specialan rolon en lainstruista trejnado. Ekde la studjaro2007/2008 reali•as kunlaboro kun ILEI.

Unusemajnaj intensaj sesioj (sur-lokaj kursoj de po kvar studobjektoj kajekzamenoj) okazas unufoje dum lasemestro (fine de septembro kaj komen-ce de februaro), intertempe la gestuden-toj laboras pri siaj taskoj hejme kaj kon-sulti•as rete kun la prelegantoj. Lagestudentoj pretigos diplomlabora±on

kaj post la fina ekzameno ricevos atesti-lon pri la Interlingvistikaj Studoj.

Partoprenontoj povas ali•i el la tutamondo por la studjaro 2008/2009 •is la15a de aµgusto 2008. Pli frua anoncoestas bonvena. La unua sesio okazosinter 13–17 sep 2008.

Postuloj: diplomo pri superagradajstudoj kaj bona scio de esperanto. Parto-prenontoj devas plenumi orientiganteston komence de la unua sesio. Kelkajstipendioj estas antaµvidataj dank’ alESF (Esperanto Studies Foundation).

Kotizo por unu semestro: 1850 PLN(„. 500 EUR), reduktita 700 PLN („. 200EUR) por B-landoj.

‚i-foje okazos ankaµ festa inter-lingvistika simpozio kun ri„a programookaze de la dekjari•o de la Studoj postla unua sesio (18–19 sep), al kiu ni invi-tas „iujn niajn gestudentojn kaj prele-gantojn kaj interesi•antojn. La septem-bra sesio estas ligita kun la semajnfinakultura renkonti•o ARKONES (19–21sep), same en PoznaŒ, kiu post la intensatutsemajna serioza laboro ebligas mal-stre„i•on.

Se la studontoj bezonas lingvan per-fektigon, eblas aran•i superanivelanintensan lingvokurson (unusemajnan)antaµ la septembra sesio kontraµ kromakotizo.� d-rino Ilona Koutny, Lingvistika

Instituto de Universitato Adam Mickie-wicz al. Niepodleglosci 4, PL-61-874PoznaŒ, Pollando� +48 61-829-36-75� [email protected], interling

@amu.edu.plhttp://www.staff.amu.edu.pl/~interl/

index.htmlIlona Koutny

Mak

sins

ulaj

lern

ejan

ojle

rnas

Esp

eran

ton

(sen

dis

A.T

ellie

r)

Eventoj 11

Produktita la unua jubilea medalo

Estas jam produktita la unua el la trimedaloj aprobitaj de la Civita Parlamen-to, honore al la zamenhofa kaj literaturaesperanto-jubileo 2009. Temas pri ar-•enta medalo kun la viza•o de Zamen-hof profile, kaj la blazono de la Esperan-ta Civito reverse, laµ dimensio egala alla svisa kvinfranka monero. ¤i rememo-rigas la ar•entajn spesmonerojn de 1912(kie la blazono praktike identas al tiu dela Esperanta Civito).

La medalo estos prezentita unuafojeal la publiko en Vilno, okaze de la Tut-monda ‡urnalista Kongreso. La medalo,realigita de juvelisto kaj artfor•isto kiuhavas la esperantan civitanecon, estasa„etebla kontraµ kvindek eµroj „e Fon-duso Pro Esperanto (FPE). Mendeblarete „e: [email protected].

Ekde 15 dec 2009 •i estos rekonvert-ebla al eµroj, kaj cirkulados kiel 50-eµramonero en la Esperanta Civito: per •ieblos pagi abonojn „e LF-koop, tranokt-adojn „e KCE ktp. Per tio FPE fari•oskvazaµ emisia banko. Do estos kajnumismata kaj kuranta valoro.

HeKo

Invito por voja•o lan„ita

19 apr 2008 en la kulturdomo Kas-teleto Kokel de la kvartalo Rosendeël enDunkirko (Dunkerque) antaµ multe-nombra publiko estis lan„ita la albumoInvito por voja•o de Jacques Yvart.

Post bonvenigaj paroladoj de kultur-funkciuloj kaj esperantistoj finfine venisla longe atendita momento: JacquesYvart prezentis siajn du kunmuzikistojn(violonistino Sarah kaj basgitaristoAlex) kaj prenis sian gitaron… Tre faci-le Jacques Yvart konkeris la publikonekde la unua kanzono En la Valo del’Rozoj, kiun sekvis La „evaleto el larepertuaro de Georges Brassens kaj Oeoe en la ›ipo.

Post la lasta kanzono Yvart dankis la„eestantaron kaj invitis la deputiton-urbestron, Michel Delbarre. La eks-ministro laµdis sian “amikon Jacques”,nominte lin “heroldo de pacmesa•oj”,

kaj diris, ke ofte li renkontis alilandajndeputitojn kaj rimarkis, ke estus pli faci-le komuniki per Esperanto, sedbedaµrinde multaj tradukistoj kaj inter-pretistoj do estus senlaboraj… La kant-isto transdonis al li sian novan KD-on,kiu estas lia dua en Esperanto… sed jamla 26a disko en lia longa kariero!

Post la eta koncerto kaj “honorvino”,Jacques Yvart tre volonte kaj amikesubskribis diskojn… kaj Flo estis treokupata: li revenis hejmen kun nur mal-multaj el la cent kunprenitaj diskoj.

Flo kaj Mike

Kristnasko: bilde kaj poezie

Triesta Esperanto-Asocio starigasinternacian konkurson Kristnasko: bildekaj poezie.

Estas invitataj partopreni geknabojel la tuta mondo, kun la a•o de 6 •is 14jaroj, kiuj sendu •is 10 nov 2008 siajnverkojn al Esperanto Trieste (C.P. 601Trieste Centro IT-34101 Trieste, Italia).

Oni rajtas kontribui per unu aµ pli daverkoj pri la supre indikita temo, en lakategorioj:

1) desegna±o, maksimume unuA4-formata folio;

2) poezia±o.La desegna±o havu komenton aµ

frazon en Esperanto kaj en la gepatralingvo de la aµtoro. La poezia±o estu enEsperanto kaj en la gepatra lingvo de laaµtoro.

Por „iu verko estu ankaµ indikitaj:persona kaj familia nomoj, po›ta adreso,a•o, lernejo kaj klaso.

Se eblas, bonvolu aldoni malgrandanfoton de la aµtor(in)o.

‚iuj konkursa±oj prezenti•os alpubliko dum la kristnaska periodo 2008.La vizitontoj kaj elektota ±urio donospoentojn al la plej bela verko el la dukategorioj. Oni anoncos la premiitojn,laµ kategorio kaj a•o (6–8 jaroj, 9–11jaroj, 12–14 jaroj) enkadre de publikaceremonio en Triesto.

Por kromaj informoj: [email protected] aµ [email protected]

TEA

Sarah, Jacques kaj Alex invitas al voja•o.

Unufraze� 9 maj 2008 (la Tago de Eµropo) en lapopulara franca ±urnalo Le Monde aperisgranda informo pri Eo k lingvopolitikoen EU, pagita de Etsuo Miyoshi, prezid-anto de japana kompanio Swany. (HenriMasson)

� Aperis en la maja-junia n-ro de la ger-mana revuo Postfrisch dupa•a artikolopri E-temaj po›tmarkoj k Eo. (RudolfFischer)

� Danke al Kollár Lejla, kunlaborantode la E-Asocio „e Eventoj, nova hungaraTV-kanalo 5 elsendis 27 apr sesminutan,le•erstilan programon pri Eo. (SzilvásiLászló)

� Tutlanda norvega TV2 en sia progra-mo Hjelpekorpset (La helpantaro) helpeal personoj, kiuj petis konsilojn kiel ver-ki krimrakonton, prezentis murdon de duinstruistoj de fremdaj lingvoj fare dee-ista instruisto, kiu enviis la sukcesonde aliaj lingvoj. (Norvega Esperantisto)

� En solena akcepto la urbestro de Pirna(Germanio), proklamis e-iston NorbertKarbe laµreato pro honorofica kulturalaboro per Eo. (Esperanto aktuell)

� D-ro Wim Jansen, docento pri inter-lingvistiko „e la Universitato de Amster-damo, gvidos la Internacian KongresanUniversitaton dum la Roterdama UK, enkiu prelegos 11 personoj. (GK UEA)

� Pere de Eo, Per Johan Krogstie (Nor-vegio) havigis tradukojn de informtekstopri la hejmo de la norvega verkistinoSigrid Undset (1882–1949) en la orient-norvega urbo Lillehammer, al 21 lin-gvoj. (Douglas Draper)

� 4–6 apr en Písek (‚e†io) dum la E-renkonti•o Sabla Printempo, unuafojesubtenita de la urbestraro, E@I kunorga-nizis seminarion pri Vikipedio, en kiuokazis i.a. verkado de artikoloj pri turis-maj lokoj en la regiono de Písek. (Nova±-letero de E@I)

� 12 maj 2008 Maritza Gutiérrez el laAmerika komisiono de UEA prelegis pri“Esperanto: alternativo por la kultura kkomunika diverseco” en la jura Fakultatode la Universitato Nacia Aµtonoma deMeksiko antaµ 70 universitatanoj. (LuisCórdova Arellano)

� Konata franca aktivulo Henri Massoneksi•is el SAT-Amikaro proteste kont-raµ la decembra kovrilpa•o de La SAGOk radikali•a tendenco en SAT. (Servicede Presse)

� Post debato pri Eo en la nova lingvo-centro „e la kulturdomo Maison deBegon en Blois (Francio) oni decidisokazigi E-kurson. (La SAGO)

12 Tribuno

Nia kvara Ronda Tablo estas dedi„ita al UEA, kiu estisfondita antaµ cent jaroj. Ni invitis aktivulojn de UEA kajreprezentantojn de aliaj organizoj/tendencoj.

1. Kiun lokon, rolon kaj respondecon UEA, kiel la plejgranda Esperanto-Asocio, havas en kaj ekster la Esperanto-komunumo?

2. Kiujn el siaj pozitivaj ecoj, agadoj kaj strukturoj UEAdevos konservi?

3. Kion UEA forigu aµ ›an•u por pli sukcesa agado?Kion novan •i enkonduku?

4. Laµ kelkaj la nuna UEA estas tute alia asocio ol tiu,kiun oni fondis antaµ cent jaroj. ‚u vere?

Vinko Ošlak (Slovenio)Prezidanto de la Esperanta

PEN-Centro

1. UEA povus havi tre rimarkindankaj rimarkeblan rolon en kaj ekster deEsperanto-komunumo. Bedaµrinde •inblokas la dogmo de “neµtraleco”, kiu•in historie rigardate pu›as de unuekstremo al alia: de kompromisoj kunnaziismo, fa›ismo kaj komunismo. La

neµtraleco de Esperanto estas limigita en tiu senco, ke Espe-ranto apartenas aparte al neniu homa grupo; sed Esperantoekzemple ne povas esti neµtrala al la problemo de lingvadiskriminacio, ja tiukaze •i estus absoluta.

2. Konservi kaj pli emfazi solidarecan karakteron. Iama-niere Esperantujo povus fari•i azilo por tiuj, kiuj perdis siannacian patrujon. Tiamaniere •i ankaµ ricevus politikan kajmoralan pezon, kian •i momente ne tro havas.

3. Forigendas polemiko kontraµ ›ajne aµ vere konkurajorganiza±oj (kiel E-Civito — kompreneble mi la samon pro-ponas ankaµ al ili!) kaj la dogmo de neµtraleco, respektive,redifino de vere nepra aspekto de neµtraleco. Aliflanke UEAdevus instali duonprofesian lingvan servon, precipe por donial aµtoroj kaj ±urnalistoj eblecon reviziigi sian lingva±on kon-traµ tolerebla honorario. Nepras interrete organizita gimnazioen Esperanto, kiun junaj homoj povus fari paralele al siajnaciaj mezlernejoj. Tiel ni akirus propran inteligencion.

4. Nek la fondtempa nek nuna UEA estas kaj estu dogmoaµ normo. ¤i libere sin adaptu, ne morale, sed taktike kaj tek-nike al la postuloj de la tempo; sed •i restu sama super la tem-poj rilate moralan bazon kaj lingvan justecon, kiu konsistigasla “internan ideon” de Esperanto.

Maria Sandelin (Svedio)Blogposedanto

1. Platformo por ideoj kaj ilia apli-kado. Kunordigado de agadoj.

2. La supre menciitajn.3. Necesas pli da malfermeco kaj

efektiva demokratio, pli da moderneco,ekzemple, forme de aplikado de mo-derna kono pri komunikado, difino de

la koncepto “neµtraleco”.4. Estas tute normale kaj dezirinde ke asocio ne restu la

sama dum cent jaroj. ¤i evoluu en la takto kun la „irkaµamondo.

Vja„eslav Ivanov (Ruslando)Redaktoro de “E-Novosti-Info”

1. Malgraµ ke ekzistas alternativajorganizoj, UEA aspektas inter ili kielEsperanto inter la ceteraj planlingvoj,almenaµ en miaj okuloj. Malgraµ fojakritikado, UEA restas stabila kaj daµra,kio certe impresas pozitive.

UEA havas rilaton, rektan aµ ne tre,preskaµ al „io bona, kio okazas en

Esperanto-medio. Ekzemple, en aprilo mi kunorganizis enPeterburgo la duan lingvan festivalon; la festivalo oficialeestis aran•o de REU, la landa asocio de UEA. Kun mi en laorganiza teamo de la festivalo estis kelkaj aktivuloj kiuj lernisEsperanton en 2003 en la kurso subvenciita de UEA. Kianrolon do UEA ludas? ¤i estas „ie „irkaµ ni!

2. UEA daµre faru la taskojn, kiujn ne povas bone plenu-mi entuziasmuloj en siaj E-rondetoj surloke. Inter tiaj agadoj:subtenado de bona kadro por Esperanto-medio (libroservo,konstanta oficejo, revuoj ktp.), regula traktado kun internaciajorganizoj (kiel UN), dokumentado de la okaza±oj, strebadoekuzigi Esperanton en “neeniritaj” teritorioj.

3. Mi ›atus, ke UEA havu reklame klarigan folion, kiu,kiel siatempe “›losilo” de Esperanto, estu ›losilo de UEA.Certe la nunaj asocia pa•aro kaj la jarlibro ne estas sufi„esuperrigardeblaj por plenumi tian taskon. Estu ia tre skiza kajatentokapta skema enkonduko en la servaron de la asocio:kiujn servojn membro povas havi, kion membro devas fari poruzi la servojn. Mi ›atus ankaµ, ke UEA havu konstantajn ofi-cejojn krom la centra ankaµ en aliaj partoj de la mondo.

4. Mi certe ne havas opinion pri tio, „ar mi naski•is en1978 kaj mi ne spertis, kia estis UEA e„ en la 1990-aj jaroj, neparolante pri tio, kio estis cent jarojn antaµe. Certe, e„ supra±eesplorante tiun tempon, eblas facile rimarki, ke la ideoj kaj lavaloroj tiam estis aliaj; supozeble ankaµ UEA ›an•i•as kun latuta mondo.

Jakvo Schram (Belgio)prezidanto de la Plenumkomitato de

SAT

1. La rolo, kiun UEA havas, estasdisvastigi Esperanton, respektante „iespolitikan kaj filozofian opinion. KiamUEA plenumas tiun rolon, •i jam ple-numas gigantan laboron. UEA devaspreni respondecon pri „iuj satelitajasocioj kaj lokaj grupoj, kiuj laboras

sub tegmento de UEA. Ke tiuj grupoj restu politik-neµtralajkaj sendependaj de naciaj kaj naciismaj influoj.

2. Ke UEA bonbolu disvastigi Esperanton.3. Pardonu la ioman brutalecon en la respondo. Se mi

scius la magian trukon por havi sukceson, mi unue aplikadus•in ene de SAT, al kiu mi kore estas ligita. Eble UEA faru plida propagando por asocioj kies laborlingvo estas Esperanto.¤is nun UEA propagandas kaj disvastigas la lingvon, sed for-gesas aplaµdi kiam tuta asocio uzas la lingvon, strange.

4. ‚u UEA estas alia asocio, aµ „u UEA nur evoluis dumla tempo kaj historio de la movado… Mi esperas ke UEA evo-luis kaj ›an•i•is; alie •i ne valoras •ian ekziston.

Naé opinioj pri la jubileanta UEA

Tribuno 13

Hèctor Alòs i Font (Katalunio)Estrarano de Kataluna Esperanto-

Asocio

1. UEA estas ja lar•e la plej grandainternacia Esperanto-asocio, kaj •iarelativa pezo pligrandi•as pro malkre-sko de la eventualaj konkurantoj, kvan-kam malpli kaj malpli da homoj emasasocii•i. ¤ian centran rolon •i sukcesosteni e„ pli firme, se •i unuflanke provi-

zas kvalitajn servojn al la Esperanto-komunumo, kaj aliflankesukcese okupi•adas pri la presti•igo de Esperanto en inter-naciaj rondoj, same registaraj kiel ne-registaraj kaj akademiaj.

2. UEA havas bonan servostrukturon, kiun indas konser-vi, kvankam •i devas pli malfermi•i por akiri novan, junanpublikon, ekz. en la Universalaj Kongresoj. La subtenado dela revuo LPLP, de la universitataj esplorlaboroj pri planlin-gvistiko kaj de la diversaj sciencaj simpozioj pri lingvaj rajtojestas plene celtrafa veto, necesa por kreskigi la tre malaltanpresti•on de esperanto en la akademia kaj registar-organizakomunumoj, tamen por tio necesas esti pli strikta en la nivelode la prelegantoj, kiu foje tro lamas.

3. UEA, kiel tegmenta asocio de la esperanto-komunumo,devas diversigi sian desuprisman veton, „ar Esperanto postu-las profundan socian ›an•on neeblan en demokratiaj landojsen desuba prem-agado. Tiucele, tre indas investi fortojn en laformi•anta strukturo de la Sociaj Forumoj: se Esperanto aki-ras rolon en •i, •i eble akiros •in en oficialaj kadroj. Aparte lakunlaborado kun movadoj por la defendo de minoritataj lingvoj›ajnas grava kaj pli promesplena ol la flirtado kun organizojpor la defendo de malforti•antaj eksimperiaj lingvoj, kiuj neser„as lingvoegalecon kaj kontraµas lingvajn rajtojn en siajteritorioj. Same estas dan•ere kaj malrekomendinde tro signifeligi•i al ›tatoj, kiuj propagandcele iom subtenas Esperanton,sed samtempe sufokadas siajn lingvajn malplimultojn. La kun-laborado kun internaciaj organizoj kiel Linguapax kaj la altigode la presti•o de Esperanto en la akademia mondo, per subtenode fakaj eldona±oj en naciaj lingvoj, estas ankaµ nemalhaveblalongatempa politiko.

4. Asocioj devas ›an•i•i, same kiel ›an•i•as la „irkaµasocio: tio okazas kaj al UEA kaj al „iu iom vigla cent-jara aso-cio. Tamen indas repreni kelkajn praktikojn de la pioniraEsperanto-movado: ekzemple, oni tiam senhezite akceptis, kefinnoj, hungaroj, „e†oj, poloj, skotoj aµ katalunoj salutu en laUniversalaj Kongresoj, kvankam ne temis pri sendependaj›tatoj, dum nuntempe, post la Lapenna periodo, UEA fari•isstrikte ›tatema kaj malpermesas tian agnoskon e„ en kongres-›ildoj, pro kio perdas simpatiojn inter valoraj aktivuloj.

Renato Corsetti (Italio)prezidanto de Itala Esperanto-

Federacio

eksprezidanto de UEA

1. Daµrigi la agadon de Zamenhofpri disvastigado de Esperanto al la tutamondo, reprezenti la komunumon de laparolantoj de Esperanto en mondakadro kaj antaµ neesperantistaj interna-ciaj organiza±oj.

2. UEA devas konservi sian universalecon kaj kunlaborikun esperantistoj el „iuj landoj, politikaj sistemoj, religioj,ktp. UEA devas konservi sian demokratecon, kun decidojfaritaj per interkonsulti•oj kaj vo„donado de „iuj esperanti-stoj. UEA devas konservi sian malfermecon al la mondo kajadapti•on al •i.

3. Laµ mi •i devus transiri al situacio, en kiu 50 elcentojde la enveninta mono estu rekte dedi„ata al aktiva informadopri Esperanto. ¤i povus ankaµ malfermi•i al pli facila re-organizado de la propraj strukturoj, sed tio estas detalo,laµ mi.

4. Jes kaj ne. Vere la nuna UEA estas kombino de indivi-duaj membroj kaj de landaj asocioj, sed tio estas io pozitiva,„ar, laµ la instruoj de nia historio, tiuj du fortoj daµre kunekzi-stis. Fortran„o de unu el ili estus nur perdo por UEA.

Giorgio Silfer (Eµropo)membro de Scienca Instituto

Dietterle (pri historiografiaj,

demografiaj kaj statistikaj esploroj

pri Esperantio)

Mi respondas al viaj demandojkomencante per la lasta, „ar •i fakteestas premiso al la ceteraj tri.

4. UEA naski•is kiel praraµmismaesence perlingva organizo, kun nur

individuaj membroj. Tia •i restis •is la Interkonsento deKolonjo (1933). La nuna UEA evoluis el la Interkonsento deKolonjo, pli precize el la re±etokrizo post tiu granda grefto,kio kondukis al la fondo de Internacia Esperanto-Ligo (1936).Do la nuna UEA estas IEL sub alies nomo, esence porlingvaorganizo sen propra filozofio.

1. Se respondi slogane: la nuna UEA reprezentas esperan-ton, sed ne Esperantion. ¤i analogias al British Council por laangla aµ Alliance Francaise por la franca, kvankam sen la lin-gvoscienca kompetento kiu karakterizas tiujn porlingvajnorganizojn. Ekzemple, „e la Asocio de Lingvotestistoj enEµropo esperanton reprezentas KCE, ne UEA (aµ unu el lafakaj asocioj); kaj „e eksteruloj la esperanto-literaturon repre-zentas la Esperanta PEN-Centro, kaj ne UEA (aµ unu el lafakaj asocioj).

2. Por respondi al la demando, necesas reformuli •in tiel:se vi volus mortigi UEAn, kiun servon necesus unuavicemortigi? kaj duavice? kaj triavice? La plej grava problemoestas la demando pri la neµtraleco, kiu estas respondebla ali-maniere ol nun, kaj ne nepre per forigo de la neµtraleco.Ekzemple „e la Esperanta Civito la demando estas solvita ali-maniere, kaj efike, kvankam ne lezante la neµtralecon de lapaktintaj establoj, se ili estas politike neµtralaj.

3. Por respondi al la demando, necesas reformuli •in tiel:se vi volus prosperigi UEAn, al kiu organiza modelo necesusinspiri•i, unuavice? kaj duavice? kaj triavice?

14 Tribuno

Gbeglo Koffi (Togolando)Administranto de Afrika Centro

Esperantista

1. Estas tri lokoj, kie oni klopodutrovi, „u UEA agadas tie:

En UEA-medio la membroj farasnenion, la komitato estas pasiva, kaj laestraro povas nenion decidi, „ar „iamla •enerala direktoro de UEA altrudassian volon, kaj la kompatinda estraro

silentas. Nur la estraro 1998–2001, prezidita de Kep Enderby,povis memstare labori. La •enerala direktoro ne povis eltenikaj demisiis, antaµ ol reveni poste. La sekva prezidanto Rena-to Corsetti ne povis elteni, kaj la •enerala direktoro plugvidasUEA-n kiel li volas. ‚u nun la estraro 2007–2010 aµ la •ene-rala direktoro gvidas? Preskaµ neniu ›an•o okazas, kaj la rolode UEA ne estas klara. Estas preskaµ nur la liverado de larevuo Esperanto kaj UEA-jarlibro al la membroj, la organiz-ado de UK, eldonado de verkoj.

En la Esperanto-komunumo estas multaj tendencoj.UEA-gvidantoj malvarme rilatas kun aliaj E-asocioj, kiuj nesubmeti•as al ili, kaj e„ rifuzas ilian kunlaboron. Eldonado delibroj kontribuas al la Esperanto-kulturo.

Ekster la Esperanto-komunumo UEA-gvidantoj pre-skaµ nenion sukcese atingas. Estas klopodoj konvinki neespe-rantistojn, ke ili adoptu Esperanton aµ almenaµ rekonu •ianvaloron. UEA estas preskaµ nekonata ekster Esperantujo. Onine vidas UEA-n en PEN-Klubo internacia, kaj la lasta parto-preno de UEA en la konferenco de ALTE pere de ILEI estasnur formala.

2. La liverado de la revuo kaj jarlibro; eldonado de verkojpor Esperanto-kulturo, organizado de UK, sed kun aliajE-organiza±oj.

3. UEA ne plu havas multajn oficejojn kiel antaµe. Tial •ine bezonas •eneralan direktoron. Estu nur direktoro de laCentra Oficejo, kiu estas funkciulo de UEA „iam respondecaal la estraro/komitato/membraro, de kiu li ricevu direktivojn.La komitato estu aktiva, kaj la estraro estu forta en sia agado.¤i plenumu siajn funkciojn, kaj estu en kunlabora rilato kunla direktoro de la Centra Oficejo.

UEA estu en tre bonaj rilatoj kun „iuj aliaj E-organiza±oj.¤i havu laborplanon kun ero tre grava koncerne tre sincerankunlaboron kun aliaj E-organiza±oj, ke „iuj E-organiza±ojkunlaboru por la progreso de la ununura Esperantujo, kies ele-mentoj UEA kaj aliaj E-organiza±oj estas. Tiu kunlaboradocerte naskos veran interhelpon, kiu profitigos al E-grupetojkaj e„ al izolitaj esperantistoj, ke iliaj agadoj, e„ liliputaj, kon-tribuu al la disvastigo de Esperanto, nia komuna celo.

Ekster la Esperanto-komunumo UEA konigu sin kunlabo-re kun aliaj Esperanto-organiza±oj. La reprezenti•o de UEAkaj la Esperanto-Civito en la konferenco de ALTE en Kem-bri•o en aprilo 2008 estas granda honto por Esperanto. ‚u iualia lingvo estis reprezentita de du organiza±oj? Kial •usteEsperanto?

Ekster Esperantujo ni, esperantistoj, reprezentas Esperan-ton. Tio necesigas tre bonan prezentadon de la E-asocio(j).Por tio oni bezonas homojn, kiuj ne kontraµiras regulojn en„iuj landoj. Ni devas atenti tabuojn, kiuj ege gravas en iujmedioj. Rememoru la penetradon de Blankuloj en la nigranAfrikon. Homojn kun tia haµto oni konsideris parioj en afrikajlandoj. Estis malfacile al tiamaj afrikanoj akcepti tiujnhomojn. Nun estas aliaj tabuoj por Afriko, kaj necesas, ke oniatentu tion en la propagandado de Esperanto en Afriko.

4. Iam SAT-ano asertis, ke SAT estas pli a•a ol la nunaUEA, „ar SAT fondi•is en 1921 dum nuna UEA en 1947. ‚iujscias, ke la nuna UEA ne estas tiu, kiun fondis Hodler. Se oniparolu pri la apero de la litertrio UEA, oni prave asertos, ke •i(UEA) estas malkovrita en 1908. Sed se oni parolu pri lastrukturo, •ia funkciado laµ nuna bazo komenci•is ne en1908.

Guojiang Wu (‚inio)Komisiito de UEA pri •emelurboj

1. UEA devas ludi rolon por mobi-lizi aktivecon de membroj kaj lokajEsperanto-organiza±oj en la Esperanto-komunumo, kaj por reliefigi la ne-mankeblan funkcion kaj aktive kajefike allogi al si maksimuman atentonde landaj registaroj kaj internaciajorganiza±oj ekster la komunumo.

2. ‚iu el la nunaj strukturoj de UEA devos esti konserva-ta, precipe la Araba agado daµre disvolvi•u, eksteraj rilatojplie forti•u.

3. (1) Enkonduki raport-sistemon de komitatanoj. UEAhavas tiom da komitatanoj, „iu el ili „iujare faras multajnlaborojn, sed oni ne povas sufi„e scii ilin. (2) Laµkapable kreiinstigan sistemon por membroj. Ekzemple, „iujare UEAalju•e elektu kelkajn elstarajn membrojn kaj financu ilin par-topreni internaciajn E-aran•ojn (ekzemple, UK). Se tiu siste-mo stari•os, ne plu okazos tiu situacio, ke neniu el Afriko ape-ris dum la Jokohama UK. (3) Pavimi vojon por esperantistoj,kiuj okupi•as pri scienco kaj tekniko. Oni nefacile trovas enpublika±oj aµ interreto artikolojn aµ diserta±ojn pri tekniko enEsperanto. UEA devas konsideri eldonon de jarkolekto pri ili.Estus bone se resumo de „iu verka±o havus version en aliajlingvoj, tiel neesperantistaj fakuloj aktive ser„us esperanti-stojn, e„ turnus sin al UEA, kiam ili arde ›atus trovi verkonpere de tiu skizo.

4. Kun paso de tempo la politiko kaj la labormetodoj deUEA ›an•i•as, sed mi opinias, ke ne ›an•i•as la plej bazacelo, t.e. disvastigi Esperanton.

Al la esperantistaroEn ¤enevo, la 28an de aprilo 1908, Hector Hodler

fondis Universalan Esperanto-Asocion. Nek la sen-mondmilita mondo de la tiama tempo, nek la ideo deuniversaleco, nek la sento de identeco de la esper-antistoj restis la samaj •is la hodiaµa tago, en kiu ni,kun •ojo kaj ankaµ kun porokaza enpensi•o, festas lacentjari•on de reala±o nun •enerale rekonata kiel lareprezenta monda Esperanto-organiza±o.

Mi volus tiun •ojon dividi kun vi „iuj, kiuj ricevasmian mesa•on. Indas dividi ankaµ niajn „i-okazajnprimeditojn. Historiistoj jam dedi„is al tiu „i jubileoklerigajn intervenojn. Sendube sekvos aliaj kontri-bua±oj; ni ne perdu „i tiun okazon, en kaj ekster laAsocio, rerigardi •ian unuan jarcenton, kaj legikontribua±ojn de aliaj por firmigi nian kolektivankonversacion same vigle, kiel ni tion faris okaze de lacentjari•o de la lingvo mem.

Feste salutasProbal Dasgupta

prezidanto de UEA

Tribuno 15

Pli da lingvoj por la Eµropa Unio

de Dafydd ab Iago el Bruselo

La Eµropa Unio estas antaµ akcepto de du novaj lingvoj — lakimra kaj la skotgaela. La brita eksterlandministrejo jampreparis tiusencan peton al la slovena EU-prezidanteco. Laletero, kiun sendos la brita konstanta reprezentanto „e EU,Kim Darroch, petos ke la du keltaj lingvoj aldoni•u al la EU-lingvaro*. Estos petita de la brita registaro, ke la skotgaela kajkimra havu la saman statuson en la EU-instancoj kiel la kata-luna, eµska kaj galega. La tri lastaj lingvoj aldoni•is al la EU-lingvaro en 2005 post peto de la hispana registaro. Laµ ladecido de la EU-konsilio la parolantoj de la kataluna, eµskakaj galega rajtas skribi al la EU-instancoj gepatralingve kajricevi respondon en tiu sama lingvo. Ministroj, kiuj parolastiujn tri lingvojn, rajtas ilin paroli en la konsilio de ministroj.

Laµ la sama logiko la 58.552 parolantoj de la skotgaela kaj582.420 kiuj majstras la kimran, rajtos skribi gepatralingve.Iam „i-jare la EU-konsilio faros decidon kaj aldonos la dukeltajn lingvojn laµ la regulo adoptita 15 jun 2005. Tiam laEU-gvidantoj ›an•is la unuan regulon (le•on) de la Konsilio,el la jaro 1958, kiu fiksis la lingvan regularon. La decido en2005 ankaµ aldonis la irlandan kiel plene oficialan lingvon deEU, sed •i ankaµ enkondukis novan statuson de “kun-oficia-laj” lingvoj sub bazo de “administracia aran•o”.

Laµ la iberia ekzemplo, Britio devos atingi administracianaran•on kun la respektivaj EU-instancoj: la Eµropa Parla-mento, Komisiono, Komitato de Regionoj ktp. Laµ la regulode junio 2005, „iuj kostoj de la uzado de la kun-oficialaj lin-gvoj, devas esti pagitaj de la petanta membro-›tato. En lahispana kazo, la centra registaro en Madrido pagas la traduk-kaj interpretkostojn. Se civitano el Barcelono, Gasteiz, aµSantiago de Compostela skribas gepatralingve al slovaka aµpola funkciulo de la Eµropa Komisiono, la Madrida registarounue pagas por tradukado hispanen. Poste la Komisionodevos traduki la hispanan version de la letero anglen (se lafunkciulo ne komprenas la hispanan) kaj la respondo de laKomisiono, ofte en la angla, ankaµ estos tradukita hispanen.‚i tiu traduko okazas je kosto de la eµropa impostpaganto.Poste, je kosto de la hispana impostpaganto, okazas traduko ella hispana en la gepatran lingvon de la civitano — la eµska,galega aµ kataluna.

Kiam en 2007 la kulturministro el Eµskio Miren Azkarateparolis eµske, la interpretkostoj estis pagitaj de „iuj hispanajcivitanoj. ‹i estis la unua ministrino, kiu parolis dum kunsidode la Eµropa Konsilio en kun-oficiala lingvo. Kvankam lacentra registaro en Hispanio pagas por „iuj hispanaj lingvoj— „u plene oficiala kiel la hispana aµ nur kun-oficiala kiel laeµska, galega kaj kataluna — Britio estas por alia sistemo. Lacentra registaro en Londono ne pagos por la skotgaela aµ kim-ra. “‚i tio estas logika, „ar estas peto de Kimrio kaj Skotlan-do”, — klarigis al La Ondo de Esperanto brita funkciulo enBruselo. “Ne estas multe da korespondado inter skotaj civita-noj kaj la Komisiono. Do, mi ne atendas multajn leterojn en laskotgaela”, — klarigis alia funkciulo.

La Regulo de 2005 oficiale celis “… kadre de la penojfaritaj por alproksimigi la Union al „iuj •iaj civitanoj, lari„eco de •ia lingva diverseco devas esti pli konsiderata”. LaKonsilio antaµvidis traduki EU-le•ojn al kun-oficialaj lingvojkaj aldoni „i tiujn tradukojn al siaj arkivoj. La Konsilio ankaµdisponigus — je peto de civitanoj — kopiojn de „i tiuj tradu-koj. Tamen „i tiuj tradukoj ne havas la statuson de le•o, kajili, same kiel paroladoj kaj aliaj komunikoj, estu farataj jekosto de la petantaj ›tatoj — nuntempe nur Hispanio.

Ne „iuj estas kontentaj pri la dua-ranga statuso de“kun-oficiala” lingvo. Temas ne nur pri la kosto, sed ankaµpri la oficialeco. Ministroj el Katalunio, Galegio kaj Eµskiodevas informi la Konsilion, ke ili parolos gepatralingve,monatojn antaµ la koncerna kunveno. Civitanoj, kiuj skribasgepatralingve, devas atendi respondojn plurajn semajnojnpost aliaj, kiuj uzas unuarangajn EU-lingvojn. Jam oni pen-sas, kiel oni atingu plenan oficialecon por la nuntempaj“kun-oficialaj” lingvoj. “Vojo antaµen povas esti plena ofi-cialigo de la kataluna, eµska kaj galega en Hispanio”, —klarigis funkciulo de la kataluna registaro en Bruselo. Tiosignifus, ke la kataluna, eµska kaj galega fari•us oficialajlingvoj en Hispanio en la sama maniero, kiel la nederlanda,germana kaj franca estas oficialaj lingvoj en Belgio. “Tiamniaj lingvoj fari•us plene oficialaj lingvoj en la EU”, — dirisla kataluna funkciulo.

Sub la Regulo numero 1 el 1958, la Konsilio de la EµropaUnio donas oficialan statuson al lingvo kiu estas oficiala surla teritorio, ankaµ parte, de membro-›tato kaj kies statusoestas agnoskita de la konstitucio de la membro-›tato. La mem-bro-›tato mem devas peti la oficialigon de la lingvo. Tion nefaris Irlando •is 2005. Kipro kaj Luksemburgio ankoraµ nepetis la oficialigon de iliaj respektivaj aliaj lingvoj, nome laturkan kaj luksemburgan. Evidente, la batalo por la EU-ofici-aligo de la kataluna, eµska kaj galega okazos je enlanda nive-lo, kaj nur poste plene oficiali•os aliaj lingvoj kiel la skot-gaela kaj la kimra.

‚u ankaµ interpretistoj baldaµ devos lerni aliajn novajn lingvojn dela Eµropa Unio?

* Nun la eµska, galega kaj kataluna estas “kun-oficialaj” lingvoj.Plene oficialaj lingvoj de EU estas la bulgara, „e†a, dana, nederlanda,angla, estona, finna, franca, germana, greka, hungara, itala, latva,litova, malta, pola, portugala, rumana, slovaka, slovena, hispana kajsveda. La irlanda estas plene oficiala, kvankam laµ la specialaj aran-•oj •i ankaµ povas jure “manki” — kiel la malta •is 30 apr 2007.

Radio EsperantoHalina kaj Aleksander

parolas el Kaliningrado

Podkasta servo de La Ondo

Aµskultu: http://la-ondo.rpod.ru

16 Tribuno

Plezure mi legis la kvar “galopojn” de Sergio Pokrovskij enLOdE ¹1,2,3,4 2008 pri la nova eldono de la Biblio. “Galo-poj” pro tio, ke, kvankam ili estas detalaj, fronte al objektotiom vasta, la atento povas esti nur forgliti•a. La bibliaj scien-coj estas tiom multaj, ke e„ la plej pasia kaj konstanta bibliistokonscias, ke li mem estas „iam mar•ene de la biblio. ¤ustepro tio, post sinceraj admiroj por Pokrovskij, mi volus aldoniion mar•ene de iuj liaj asertoj, mar•ene ankaµ rilate la recen-zon mem, „ar mi apenaµ enmanigis al mi la novan Biblion ella manoj de amiko.

Pokrovskij ›ajnas tre malkontenta pri la Nova Vulgato,komisiita de Paµlo la Sesa kaj aprobita de Johano Paµlo laDua (1979). Li •in difinas “malfeli„a”. Se tiu malfeli„a prav-i•us per kritikoj al la teksto, oni povus pridiskuti tiujn teks-tojn, sed al li malpla„as la afero en si mem.

‚u adekvatigi la Vulgatan version al la novaj sciencaj filo-logiaj kaj ekzegezaj akiroj pri la Tana†o kaj la grekaj fontoj•enas kelkajn? ‚u ne utilas por la studemuloj kaj konsultantojposedi tekston pli korektan ol la antaµa, kaj „u ne estas devode honesteco, sendepende de •ia uzado en liturgia±oj, prezentila pli “veran” tekston? Certe la nova versio vipetas „iujnpasintajn nacilingvajn versiojn, sed tio, e„ se “malfeli„a±o”,certe pliigas la komprenadon de la Biblio. Eventuala kritiko,laµ mi, devus referenci al la enhavo, se tiun •i meritas.

Pokrovskij elvokas belan distingon inter puno kaj turmen-to [4] rilate al la “damnitoj en la infero”. Tiu distingo, „iam plikomuna inter kristanaj dikredantoj, estas certe plikompreni•opri tiu kredgrava±o. Li indulgas atribui la emon vidi dian“punon” al la katolikaro infektita el romia jurismo, laµ kiuankaµ Dio aplikas homecan le•on: kiu malobservas normontiu pagu per puno! Kaj tiel Dio fari•us violenta punanto, tutene akceptebla aparte en nia tempo, kiam oni horori•as antaµ laperforto sugestata de la monoteisma Dio mem en diversajmalnovaj bibliaj tekstoj. Se, male, la damnito mem elektassian punon (turmenti•on), Dio savus sian reputacion.

Mi volus substreki du aferojn tiurilate. Unue, ankaµ „e lakatolika teologia pensado tiu distingo estis „iam alesta en lakatekizado pri la kaµzo de la sufero de la inferaj damnitoj:nome, la doktrino pri libera krei•o de sia turmento, implicitekaj eksplicite, trairas la tutan teologian historion ankaµ „e lateologoj katolikaj. Due, „u vere per tiu distingo oni pli savusla “honoron” de Dio? ‚u Dio, laµ la kristana kredo, ne estasaµtoro ankaµ de la sekvoj de la mava elekto de la libera homo?‚u Dio ne povus indulgi, modifante eventuale, la sekvojn dela peko? Kaj se li tion ne faras, ne sekvas ke, laste-laste, estasmem la punfaranto? ‚u la memoro mem pri tiu turmenti•o neestus vundo en la dia senmakuleco?.. Tamen estas certe fontode •ojo, ke en la ortodoksa eklezio tio havas tioman valoron.

La samon oni rajtas diri pri la infero kaj purgatorio, kon-ceptataj pli kiel (anima-psika) stato ol kiel puna loko [4],nome kiel io ekster spaco kaj tempo. Pokrovskij opinias, ke

tiu ›an•o dati•as el la pasinta jarcento. Al mi ›ajnas, ke tiudati•o estas tro tran„a, „ar tiukaze necesas dividi la popol-eskan kaj sendetalan katekizan transdonon de la kredo, adapt-i•antan al la diversa sentebleco, el la teoriumado de teologioj,en kiuj neniam mankis la konceptado pri stato. Cetere la trans-iro al tiu konceptado estas facile deduktenda el la analoga sta-to rilate la Paradizon: se tiu „i estas state “esti kun Kristo”(Johano), la infero estas state “ne esti kun Kristo”.

Oportune kaj klare Pokrovskij insistas en la komparo, ri„aje malsama±oj inter Ades kaj ‹eol kaj Infero kaj Hel [3,4], elkiuj „iu brilas per sia specifeco. Sed en „iuj brilas precipe lakoncepto de transvivo de la animo post la korpa morto, nomeke la vivo ne fini•as „i-tere. Kaj certas, ke inter postekzilajhebreoj ›eolo ekentenis ankaµ la malsaman sorton de la bon-uloj kaj la malbonuloj, same kiel jam en diversaj kulturoj, kielen la greka (ekzemple, Platono en Gor•ia), kaj invadas latutan egiptan kulturon… Pro tiuj similaj aspektoj mi kredas,ke „iu el tiuj vortoj ne maltaµgas ricevi kion faris Kristo el latombo (laµevangelie li malsupreniris…), se ni limi•as al laaspekto materia de la priskribo. Sed apenaµ iu enpensi•as prila Biblio, „iu esprimo fari•as maltaµga. Ni scias, ke por laevangelioj Kristo estas la Difilo, la Logos, kiu elvenas el lasino de la Patro, la Savanto kaj la Vojo tra kiu pasas „iukrea±o, kaj trovas ekziston kio ekzistas… Kiel esprimi tiunrealon? La evangeliisto igas tiun, kiu “venis inter la siaj”, pre-ni posedon de la tuta krea±aro, e„ de la ›eola mondo sendepen-de de tio, kio •i estas: “kaj malsupreniris en…” La evangeliainformo estas nur instrumento por komprenigi, kio estasKristo. Nome, halti „e la diferencoj lokaj-spacaj kaj konceptajde tiuj vortoj ne multe utilas, se ne malutilas.

Pokrovskij iom riskas kiam asertas, ke la dekreto de laTrenta Koncilio, difinanta la kanonan liston de la libroj diin-spiritaj, ne estas dogmo, „ar “unu koncilio difinas, alia povas›an•i” [2]. Riskas ricevi korekton! Fakte, por la katolika ekle-zio (temas pri la oficialaj instruoj de tiu eklezio) la TrentaKoncilio estas ekumena kaj dogmiga (kiam •i dogmigas). Mineniam aµdis pri tiukredaj teologoj diri la kontraµon, nome keen tiu listo povas esti forvi›ita iu libro el la deklaritaj diinspir-itaj. Se antaµe aliaj koncilioj, lokaj aµ regionaj, alie dekretis,nun ili trovis la definitivan respondon al la problemo!

Iom riskemas ankaµ la avizo, ke oficialaj instruantoj (nurtiuj pravigas) katolikaj ekakceptas, ke la duekanonaj librojhavu malpli da aµtoritateco [2]. La vortoj proto- kaj deµtero-kanonaj (unue- kaj due- kanonaj) estas certe malfruaj, kieldiras Pokrovskij, sed la konceptoj estis samtempaj kun ladiskutoj: unuekanonaj estas la libroj agnoskitaj kiel diinspir-itaj de „iuj eklezioj; duekanonaj estas tiuj libroj, kiujn ne „iujeklezioj tute frue vidis aµ ricevis dubante pri ilia “dia” ori-gino, sed agnoskitaj samoriginaj ili ricevis la saman aµtoritat-econ.

Kiel oni vidas, ankaµ mi faris “galopon”, esperante, ke misukcesos evitigi miskomprenojn, malantaµ kiuj eble naski•asio de mia deziro en›ovi•i tra la teologia±oj de Pokrovskij, kiucerte e„ pro tio distingi•as en nia Esperantujo.

Armando Zecchin

Pri mar•enajkonsiderojen la recenzode SergioPokrovskij

Pri la aµtoro

Armando Zecchin naski•is en 1924 en Italio. Magistri•intepri teologio, instruis klasikajn li