Kültürel Miras Unsuru Olarak Yazma Eserler ve Nadir Eserlerin Korunması ve Yaşatılmasında İşbirliğinin Önemi

Kültürel Miras Unsuru Olarak Yazma Eserler ve Nadir Eserlerin Korunması ve Yaşatılmasında İşbirliğinin Önemi

Doç. Dr. Erol YILMAZ

ÜNAK 2014Uluslararası Kültürel Mirasın ve Kültürel Bellek Kurumlarının Yönetimi Kongresi İstanbul, 17-20 Eylül 2014 / Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yeni Hizmet Binası

Güzergâh / Yol Haritası:• Kültürel Miras ve Korunması• Yazmalar ve Nadir Eserler• Bir Koruma Yöntemi Olarak Sayısallaştırma• Kütüphanelerarası İşbirliği

▫ Tanım▫ İşbirliğinin Amaçları – Hedefleri▫ Tarihçe▫ İşbirliği Gerekçesi/ Felsefesi▫ İşbirliği Çalışmalarının Temel Şartları▫ İşbirliği Türleri

• Yazmalar ve Nadir Eserler Odaklı İşbirliği Çalışmaları

• Genel Değerlendirme• Öneriler

Kültürel Miras:

Önceki kuşaklar tarafından oluşturulmuş,

evrensel değerlere sahip olduğuna inanılan

eserler…

Kültür Varlıkları:

“Tarih öncesi ve tarihi devirlere ait bilim, kültür, din ve güzel sanatlarla ilgili bulunan veya tarih öncesi ya da tarihi devirlerde sosyal yaşama konu olmuş bilimsel ve kültürel açıdan özgün değer taşıyan yer üstünde, yer altında veya su altındaki bütün taşınır ve taşınmaz varlıklar”

(Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, Madde 3)

Korunması gerekli taşınır kültür ve tabiat varlıkları:(Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, Madde 23)

• Her çeşit hayvan ve bitki fosilleri,

• İnsan iskeletleri, • Çakmak taşları, • Volkan camları,• Kemik veya madeni her

türlü aletler, • Heykeller, • Cam eşyalar, • Süs eşyaları, • Mühürler• vb.

• Deri, bez, papirus, parşümen veya maden üzerine yazılı veya tasvirli belgeler,

• Damgalı veya yazılı levhalar,

• Yazma veya tezhipli kitaplar,

• Milli Mücadele ve Türkiye’nin kuruluşuna ait tarihi değer taşıyan belgeler,

• M. K. Atatürk’e ait eşya, evrak, kitap ve yazılar

El yazmaları / Yazma eserler:

“Genellikle kâğıt veya parşömen

üzerine yazılarak doğrudanyazarın kendisi tarafındanmeydana getirilmiş ve çoğu

kezyazarın kendi el yazısıylayazılmış orijinal veyayınlanmamış doküman”

(Lynn, 1994)

Nadir eserler:

“Benzeri bulunmayan, eğer varsa,benzerlerinden farklı olan veya

kolaycaelde edilemeyen, kütüphanecilikaçısından bakıldığında, ihtiyaçduyulduğunda kolayca elde

edilemeyeneserler” (Nuhoğlu, 2004)

• Eşsiz/ benzersiz, • Çok önemli,• Çok zor elde edilir • İlk basımlar,• İmzalı kopyalar, • İthaf edilmiş eserler• Sanatsal unsur içeren, • Parşömen üzerine yazılanlar, • Taş baskı eserler, • 1500’lerin sonunda basılan

inkunabeller

(What is a rare book?, 2014)

“Yazmalar, Türkiye kütüphanelerine has bir servettir’ Dr. Müjgan Cunbur (1959)”

Türkiye’deki yazma eserlerin sayı bakımından

çokluğunun yanı sıra, nitelik açısından dayadsınamayacak derecede değerlidir.(Kut, 1999)

Dünyadaki yazmalar arasında en önemli ve en değerli koleksiyonlar Türkiye’de ve münhasıran İstanbul’da,

Resmî kütüphanelerdeki yazmaların sayısı 300.000; Mecmua-i resailler dikkate alınırsa 500.000,

%80’i Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı kütüphanelerde,

Kütüphanelerdekilerin dışında, özel kurum ve şahısların elindeki tahmini 100.000 eserle birlikte bu sayı 600.000’e ulaşmaktadır.(Duman, 1997)

Yazma ve Nadir Eserler: “Koruma”

Çevre; ısı, nem, ışık, zararlı haşereler, yangın, su baskını, deprem ve sabotaj ile hırsızlık;

Kullanıcılar; tezhibli sayfaların kopartılması, minyatürlerin keserek çıkarılması, sanat değeri olan cilt kapağının alınması, kütüphane dışına götürülmesi.

(Bayraktar, 1990)

Bir Koruma Yöntemi Olarak Sayısallaştırma

Kâğıt belge, fotoğraf ya da grafikmalzemeler gibi fiziksel ya da analogmateryallerin elektronik ortamdadepolanan görüntülere dönüştürülmesiişlemi

(Yılmaz, 2011)

Bir Koruma Yöntemi Olarak Sayısallaştırma

Amaç;

•Bilgi, kültür ve sanat değeri olan materyalin (kültürel miras) korunması,

•Kayıt altına alma,•Bilginin geniş kesimlere yayılması (çoklu

erişim),

•Uzun vadeli olarak yedeklenme,•Yıpranma, çalınma gibi riskleri

ortadan kaldırmaya yönelik olarak kullanım nüshası üretimi.

İşbirliği:

amaç ve çıkarları bir

olanlarınoluşturduklarıçalışma ortaklığı.

(Türkçe Sözlük, TDK, 1988: 729)

İşbirliğiyapmak:amaç ve çıkarlarıbir olanlarcaçalışma ortaklığıkurulmak.

(Türkçe Sözlük, TDK, 1988: 729).

Kütüphanelerarası İşbirliği: Tanım…

“en az iki kütüphanenin, herhangi birmeslekî problemin çözümü ve/veya birhizmetin oluşturulması ve geliştirilmesiamacıyla, her türlü kaynağın (materyal,bütçe, personel vs.) paylaşımı suretiyle,bir araya gelmesi ve süreli ve/ya süreklibir birliktelik kurması.”

Kütüphanelerarası İşbirliği: Tanım…

“birbirinden müstakil iki veya daha fazlamüessesenin birlikte çalışma yolu ilekütüphane kaynaklarının veya hizmetlerininçoğaltılması veya ıslah edilmesi içinkütüphanecilerdeki şuurlu gayret”

[Ralph T. Esterquest]16 üniversite ve araştırma kütüphanesi tarafından geliştirilen merkezin müdürü Library Trends dergisinin 1958

yılı Ocak

sayısını “İşbirliği yolu ile kütüphane kaynaklarının geliştirilmesi” adıyla yayımlayan editör

Kütüphanelerarası İşbirliği: Amaç…

“En iyi kütüphane hizmetini, en az paraharcayarak vermek”

[Prof. Dr. Osman Ersoy, Kütüphaneciliğin Sesi, 1964, (2) 1-4: 11-15]

Kütüphanelerarası İşbirliği: Amaç…

hizmet kalitesinin sürekli artırılması,hizmetlerde sürekli iyileştirme sağlamak;böylelikle kullanıcı memnuniyetini

sağlamak vebu memnuniyetin düzeyini yükseltmek…

Kütüphanelerarası İşbirliği: Tarihçe…• İlk adım; İsviçreli Conrad Gesner, Bibliotheca Universalis (1545)

(yeryüzünde yayınlanmış tüm eserleri kapsama / Doğrudan işbirliği ile ilgili değil denilse de),

• ALA’nın yayınladığı raporlar ve oluşturduğu komiteler (1880’ler),

• Kongre Kütüphanesi’nin ilk kataloglama projeleri (aynı yıllar),• İngiltere; 1930 yılında, kütüphanelerarası ödünç verme ve ortak

katalog oluşturma amaçlı 9 bölge kütüphane sisteminin kurulması,

• 1930-40; İngiltere, Almanya ve Amerika’da bölgesel toplu kataloglar ve bibliyografik merkezlerin gelişimi,

• 1940-50; ortak satın alma programları konuşuluyor, • 1950+; ileri teknik gerektiren kolektif saklama ve koruma

vasıtalarının geliştiği dönem. • Library Trends, Ocak 1958; “İşbirliği yolu ile kütüphane

kaynaklarının geliştirilmesi”,• Özeti; işbirliğinin ilk örnekleri, toplu katalog çalışmaları,• 1960-70’ler; kütüphane konsorsiyumlarına dönüşüm; kaynak

paylaşımı ve otomasyon çalışmaları odaklı konsorsiyumlar kuruluyor.

• 2000’ler konsorsiyal oluşumlar, kaynak paylaşımı ve toplu kataloglar; olumlu gelişmeler.

Kütüphanelerarası İşbirliği: Tarihçe-Türkiye…• İlk ürün, Türkiye’de basılmış, Türk kütüphanelerine

yönelik ilk toplu kataloğumuz denilebilecek eser; İstanbul kütüphanelerindeki yazma eserlere ait taşbasması Umumi Fihrist (Kütüphaneler Komitesi Raporu, 1961),

• Prof. A. E. Markley’in işbirliği konulu konferansı (19.4.1961),

• CENTO (Merkezi Antlaşma Teşkilatı) Kütüphaneler Semineri’nde ele alınma (Ankara Üniversitesi DTCF-1962),

• “Kütüphaneler arası işbirliği” , (O. T. Aybaş-1967),

• “Türkiye’de kütüphaneler arası işbirliği”, doçentlik tezi (A. Artukoğlu-1973),

• İlk işbirliği çalışmaları konusunda farklı tarihler ancak tek görüş; 19. yüzyılın ikinci yarısında yapılan toplu katalog çalışmaları,

Kütüphanelerarası İşbirliği: Tarihçe-

Türkiye…

• ULAKBİM ve işbirliği çabalarında artış (1.6.1996), • e-kaynaklara erişim amaçlı, ULAKBİM + üniversite

kütüphaneleri = Konsorsiyum Parasal yetersizlik; olumsuz sonuç,

• Benzer amaçla kurulan ANKOS; 12 üye kurum, 3 veritabanına ortak abonelikle yola çıkış (2000),

• Yasal zemin arayışları; KYGM toplantısı; Kütüphanelerarası İşbirliği Kanunu Komitesi; kanun tasarısı (1988),

• Özet; çalışmalar, başarmış ülkelerde olduğu gibi, ülkemizde de sürekli gündemde. SONUÇ ???

Kütüphanelerarası İşbirliği felsefesi (Gerekçe)

• 20. yüzyılın ikinci yarısı; yayın sayısında hızlı yükseliş,• Bütçelerde yavaş yükseliş, hatta duruş ve düşüş,• Karşılanamayan kullanıcı talepleri ve arayışlar,• VE ACI GERÇEK: “kütüphane hizmetlerini bir üst düzeye

çıkarmak; ne kadar güçlü, zengin ya da iddialı olursa olsun, tek başına bir kurumun başarabileceği bir şey değildir” (Scepanski, 2001),

• İşbirliği; sınırlı yardımlaşma anlayışından önce bakış açısı ve felsefe,

• Anlayış oluşmadan işbirliği yapıları “ölü doğar”,• “Şuurlu çaba”; temel gereksinimlerden biri (Ralph T.

Esterquest),

• Felsefî boyut ve bilinç ÇOK önemli; tüm teknik olanaklar mevcut olsa dahi, işbirliği projelerinin uygulamaya konulması düşünülemez.

Kütüphanelerarası İşbirliği…

Temel felsefe ve gerekçe;

mevcut kaynakların rasyonel kullanımı ile emek

ve maddi imkânlar bağlamında israf etmekten

kaçınma

İşbirliği Türleri…

• Ortak proje geliştirme,• Ortak koleksiyon oluşturma ve geliştirme,• Belge sağlama,• Kütüphanelerarası ödünç verme,• Bibliyografik veritabanlarının ve elektronik süreli

yayınların odaklı konsorsiyum kurma,• Toplu katalog hazırlama,• Süreli yayın toplu kataloğu hazırlama,• Konu başlıkları listesi oluşturma,• Kataloglama,• Personel değişimi/Personel eğitme-yetiştirme,• Sosyal ve kültürel etkinlikler,• Hizmet programlarının hazırlanması

yürütülmesi,• Bütçe yönetimi.

İşbirliği Türleri; Türkiye Fotoğrafı…

• Kütüphanelerarası ödünç verme,• İstanbul Kütüphaneleri Tarih Coğrafya Yazmaları

Katalogları,• Ankara Bilimsel ve Teknik Süreli Yayınlar Toplu

Kataloğu / Ankara Süreli Yayınlar Toplu Kataloğu,• İzmir Süreli Yayınlar Toplu Kataloğu,• Türkiye Yazmaları Toplu Kataloğu (TÜYATOK),• Halk ve üniversite kütüphaneleri arasında işbirliği

çalışmaları (KYGM) (2009’da protokol metni üniversite rektörlüklerine iletilmiş ve fakat bugüne kadar proje hayat bulamamıştır.),

• Ulusal Toplu Katalog / TO-KAT,• Türkiye Üniversiteleri Toplu Kataloğu / TÜTOK (Ulusal

toplu katalog çalışmalarının başlamasıyla sonlandırılmıştır),

• ULAKBİM Veritabanları ve Elektronik Dergilere Ev Sahipliği (VEDES) Projesi,

• Anadolu Üniversite Kütüphaneleri Konsorsiyumu/ANKOS (2000 -) (27.01.2012 tarihinde dernekleşmiştir.)

İşbirliği Türleri; Türkiye Fotoğrafı…

• Elektronik Kaynaklar Ulusal Akademik Lisansı / EKUAL (ULAKBİM),

• Karşılıklı Personel Değişimi ve Eğitimi (ANKOS),• Ortak Belge Sağlama / OBES (ODTÜ, Gazi, Hacettepe, Ondokuz

Mayıs, Başkent üniversitesi kütüphaneleri ve ULAKBİM) (2011 yılında TÜBESS ile sona ermiştir.),

• Türkiye Belge Sağlam Sistemi / TÜBESS (2011 -),• Kütüphanelerarası İşbirliği Takip Sistemi / KİTS (2008 -). • Farklı kütüphane türleri arasında işbirliği uzun yıllar önce

ele alınmış, bugün de dillendiriliyor,• Yıllar önce mesleki toplantıların birinde işbirliği ele alınmış;

İstanbul kütüphaneleri arasında işbirliği potansiyeli anketle araştırılmış,

• Uluslararası mesleki sempozyum, kütüphanelerarası işbirliği konusunda (Trakya Üniversitesi, 5-7 Haziran 2008 ),

• Eğitim alanında uluslararası işbirliği; Ortaklaşa toplantılar, konferanslar, ortak Ar-Ge projeleri, öğrenci ve öğretim üyesi

değişimi,

Yazmalar ve Nadir Eserler Odaklı İşbirliği Çalışmaları…• Eserlerin zarar görme ve tamamen yok olma riski; işbirliği

şart!• Başlatabilmek için kütüphane ve diğer bilgi merkezlerindeki

koleksiyonların ayrıntıları bilinmeli (ELİMİZDE NE VAR?),• İkinci olarak, bugüne kadar bu eserler bağlamında -özellikle

sayısallaştırma odağında- neler yapıldığı bilinmeli (DİJİTAL VARLIKLARIMIZ NELER?),

• Eserlerin bibliyografik bilgilerini ve sanatsal özelliklerini eksiksiz biçimde içeren katalog çalışmalarının yapılması ŞART!

TOPLU KATALOG ÇALIŞMALARINDA DURUM?• Çalışmalar çoğu zaman yarım kalmış ya da kimi münferit

kütüphaneler üzerinde yapılmış; • Mevcut yazmaları içeren katalog çalışması yok,• Batıda, büyük ölçüde, 18. ve 19. yüzyıllarda yapılan

çalışmalara karşılık; ülkemiz yazma eser kütüphanelerine ait ilk matbu kataloglar, 19. yüzyılın son yıllarında bastırılan ve İstanbul kütüphanelerine ait olan fihristler,

• 1978 yılında, Kültür Bakanlığı, yazma eserlerin bibliyografik denetimi için, genel bir kataloğunun yayımlanması amacıyla, Kütüphaneler Genel Müdürlüğü bünyesinde “Türkiye Yazmaları Toplu Kataloğu Projesi”ni (TÜYATOK) başlatılıyor,

• Proje başladığı tarihten itibaren farklı statülerde olmak üzere, çeşitli dönemlerde farklı birimlere (Kütüphaneler Genel Müdürlüğü, Milli Kütüphane vs.) bağlı olarak çalışıyor;

• Bu durum ve personel yetersizliği ilerletmiyor;

• TÜYATOK’un başlangıcında çok heyecan verici ve hızlı• İlk hıza göre fişlemeler 8 yılda biter; 21 yıl sonra

sadece iki cilt katalog yayımlanıyor; • Klasik koruma, yararlandırma, sayısallaştırma ve erişim

odaklı bir kütüphanelerarası işbirliği için öncelikle eserlerin eksiksiz katalogların çıkartılması gerekli,

• İlk olarak katalog merkezli bir işbirliği çalışması düşünülebilir.

• “Bilgi Kaynaklarının Sayısallaştırılmasında Standartlar ve İşbirliği Çalıştayı” (TKD İstanbul Şubesi, 25-27 Şubat 2010),

• Üç oturumdan birinin konusu “işbirliği”, • Aynı yıl içinde Milli Kütüphane toplantısı;,• İkinci toplantı; “Nadir Eserlerin Sayısallaştırılması ve Kullanıma

Sunulması Çalıştayı” (Atatürk Kitaplığı/ 28 Mart 2013) • Aynı yıl, Sayısallaştırma Çalışma Grubu (IRCICA / 17 Mayıs

2013) • ÜNAK 2013 Konferansı; çalıştay ve bildiri; “Sayısallaştırma Üst

Kurulu” olan isim “Ulusal Sayısallaştırma Komitesi” olarak değiştirilmiş ve grubun çalışma esasları meslek kamuoyuna açıklanmış,

• Ankara Üniversitesi DTCF Kütüphanesi koleksiyonunda yer alan yazmaların kataloglanması ve bilgisayar ortamına aktarılması,

• Türkiye Yazmaları Toplu Katalogları ve Milli Kütüphane Yazmalar Kataloglarında belirtilen eserler ile henüz katalogları yayımlanmamış olan eserlerin bir kısmını sayısallaştırarak, yaklaşık 27.464 el yazması eserin görüntülerini İnternet aracılığıyla kullanıma sunan Milli Kütüphane’nin çalışması,

• Arapça, Farsça ve Osmanlı Türkçesi ile basılmış 40.000 nadir eserin sayısallaştırılması ve web üzerinden ücretsiz olarak hizmete sunulmasının hedeflendiği Atatürk Kitaplığı çalışması,

Ulusal işbirliği çalışmaları OUT, uluslararası işbirliği IN;

• İngiltere, Polonya, Sırbistan, Türkiye ve Yunanistan’ın yer aldığı, Avrupa Birliği Eğitim ve Kültür Programı altında kabul edilen AccessIT projesi,

• Proje’nin temel amacı; bu ülkelere ait belirli miktardaki kültürel mirası dijitalleştirerek Europeana’ya (Avrupa Dijital Kütüphanesi) aktarmak ve gerekli eğitim alt yapısını sağlamaktır. Yaklaşık 13 milyon dijital materyal içeren Proje’nin kurumsal sahibi Hacettepe Üniversitesi,

• Proje kapsamında, çeşitli kütüphane, müze ve arşivlerde yer alan Türk kültürünü tanıtan kültürel miras niteliğinde 50.000 el yazması, belge ya da müzelik materyalin tanımlama bilgilerine ve dijital kopyalarına Europeana aracılığıyla erişimin mümkün olacak,

• Yunus Emre Vakfı Yunus Emre Enstitüsü + Merkez Bankası = “Balkanlarda Kültürel Mirasın Yeniden İnşası” adlı proje;

• Bosna-Hersek, Makedonya, Arnavutluk, Kosova, Sırbistan ve Hırvatistan’daki tüm kütüphane, arşiv, müze, tekke ve dergâhlar taranmış; Bosna Hersek, Makedonya ve Hırvatistan’daki 8300 yazma eser (Osmanlı) dijital ortama aktarılmıştır.

Genel Değerlendirme…

• Yazmalar ve nadir eserler dönemsel içerikleri nedeniyle çok özel kültürel miras unsurları,

• Yazma ve nadir eser zenginliğinde Türkiye önlerde,

• Problemler; bakım, tanıtım, kataloglama, örgütlenme, personel, kullanıma sunma,

• Yazma ve nadir eser odaklı işbirliği hep isteniyor, ancak yeterli düzeyde çalışma yapıl(A)mıyor,

• Ana problem kataloglama; ilk uygulama envanter çalışması (kimin elinde ne var?),

• Toplu katalog çalışmalarından sonuç alınamamış,• Kayıt altına alınmamış kültürel miras; suya

yazılan yazı,

• İşbirliği çalışmalarında sayısallaştırılmış ürünlerden tüm insanlığın yararlanması mümkün,

• İşbirliği projelerinde hedef kitleye daha hızlı, ekonomik ve kaliteli hizmet sunulması esas; nadir eser ve yazma projelerinde ise, hedef; ürünlerden dünyanın yararlanması,

•Yazmalar ve nadir eserlerin korunması ve yaşatılması çalışmalarında (toplu katalog, sayısallaştırma vs.) işbirliği çok değerli ancak gerekli adımlar atılamıyor, sonuç alınamıyor,

•Ulusal anlamda işbirliğine gidilemezken, uluslararası işbirliği projelerinde yer alınabiliyor (?)

HERKES işbirliğine “evet” diyor ama… SORUN ne?

• Özellikle kütüphane üst yöneticilerinde

birlikte iş yapabilme kültürü zayıf,• “İşbirliğine katılırım fakat işleri alıştığım

gibi yaparım” (!!!),• Toplam faydayı düşünmeksizin, mevcut iş

kalıpları ve örgütsel alışkanlıkları sürdürme konusunda kurumsal inat,

• “Tek doğru benim iş yapma ve çözüm yöntemim”,

• İşbirliği gruplarına üyelikte liyakat-sizlik,• İşbirliğinden kaçışın kamuya vereceği

zararın sorumlulara fatura edilmemesi,• Kütüphane yöneticileri; “benim kütüphanem

her durumda büyüsün-gelişsin” (EN olma takıntısı),

• Mevzuat yetersizliği, • Teknik altyapı yetersizliği,• Süreklilik sağlanamaması,• Yetersiz arzu ve işbirliği yoluna “baş koymama”,• Ortak çalışma şartlarında yetersizlik,• İşbirliği yerine rekabetin ön planda olması,

İşbirliğinin temel şartı olan toplu kataloglar eksik,• Üst birimlerin, kütüphanecilere yetkilendirmemesi,• İşbirliği kavramının gerektiği gibi anlaşılamaması, • Kütüphaneler, farklı düzeylerde; bazılarının

“aşağı” görülmesi,• Kişisel, meslekî ve kurumsal çekişmeler,• “Hep biz veriyoruz, onlar alıyor” olumsuz algısı,

• Bunlara karşılık, yazmalar ve nadir eserlerin kayıpları ve/veya zarar görmeleri gerçeği ortada. İşbirliğinden kaçma ve kurum odaklı keyfî davranma lüksü yok,

• Anadan doğma bilginin geleceğe taşınması projeleri yürürken, yüzyıllar öncesinden gelen ve “ölüm riski” taşıyan el yazması ve nadir eserleri koruma, yaşatma ve erişilebilir kılma konusunda işbirliği yapamamak, büyük bir sorumsuzluk örneği,

• Dünya gelişiyor ama savaşlar ve afetler sürüyor, kültürel bellek kurumları (kütüphaneler, arşivler vs.) tehlike altında,

• Bir/kaç ülke değil, “Global köy” ve “evrensel insan” kaybediyor.

•Bu ortamda Türkiye, kendi elindeki geniş kültürel mirasa sahip çıkıp, gerekli çalışmaları yapamıyor. Envanter ve kataloglama konusunda olmak üzere, geniş ölçekli / katılımlı işbirliği çalışmalarının bir an önce başlatılması ŞART!

•Kısacası, her türlü israfı (maddi, zaman, emek vs.) önlemek için, yazmalar ve nadir eserler odaklı kütüphanelerarası işbirliği açık bir zorunluluk,

•Kaynakların (kamu ve özel) rasyonel kullanımı ise, işbirliğinin temel gerekçesidir.

Öneriler… Ne yapılmalı?

• Yazmalar ve nadir eserler; teleafi güç veya imkansız zararların önüne geçmek ACİL işbirliği,

• Siyaset üstü çalışma ve kesintisiz sürdürme,• MESLEK ÖRGÜTLERİ aktör olarak sahneye+++• Ulusal Sayısallaştırma Komitesi güçlendirilmeli;

“emek+zaman” israfı yaşanmamalı +++• Hızlı ve başarılı sonuç için Başbakanlık ile Kültür

ve Turizm Bakanlığı rol almalı+++• = ULUSAL işbirliği yapısı; İLK İŞ ENVANTER,• Özel mülkiyete ait eserler de kayıt altına alınmalı, • Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma

Kanunu’nun, 4, 12, 23 ve 24. maddeleri ile bilhassa 26. maddesi yazmalar ve nadir eserlerin korunması, onarılması, envantere kaydedilmesi ve satın alınması noktasında dikkatle değerlendirilmelidir.

• Tam bir toplu katalog için TAM KATILIM; kültürel bellek kurumları, ilgili üst kamu kurumları, özel kurumlar ve kişiler,

• Hizmetler çeşitleniyor, talepler artıyor; kuşatıcı bir YASAL ZEMİN ŞART! (Bilgi ve Belge Hizmetleri Temel Kanunu)

• Toplu katalog, kataloglama ve sayısallaştırma yüksek maliyet; özel sektörü sahneye davet,

• Kongre Kütüphanesi Ulusal Dijital Kütüphane Programı Amerikan Hafızası Modeli Projesi Kongre 15 milyon, W. K. Kellogg Vakfı ise 13 milyon dolar (1994 rakamları),

AYRICA;• İşbirliği konusunda istekli ve TUTKULU OLMA,• İşbirliği gruplarına katılım; temel şart LİYAKAT olmalı,• Üst düzey BAŞARI için bireysel ve kurumsal ADANMA,• TAKIM RUHU,• Bir araya gelebilme ve üretebilme bilinci / İMECE,

• Karşılıklı İYİ NİYET ve anlayış,• Asgari müştereklerde buluşma noktasında UZLAŞMA,• Kültürel bellek kurumlarına ÜST YÖNETİM DESTEĞİ,• Uzun dönemli uygulamalar olduğu için, yüksek düzeyde SABIR,• Bireysel algıdan uzak, hedef; ORTAK BAŞARI GURURU,• İşbirliği konularına yönelik olarak ayrıntılı BİLGİ SAHİBİ olma,• Yeterli düzeyde ve süreklilik arz eden MADDİ KAYNAK, • Nitel ve nicel anlamda YETERLİ İNSAN GÜCÜ,• Kişisel -kurumsal çekingenliklerden sıyrılma/ SOSYALLEŞME, • PLANLAMA ve ÖRGÜTLENME becerisi,• Birlikte düşünebilme / ORTAK AKIL ,• İşbirliği; sözde eyleme geçişte KARARLI ve DÜRÜST OLMA,• İşbirliği çalışmalarının her aşamasında, “BEN” değil “BİZ” dili, • Başarı ve başarısızlığı BİRLİKTE SAHİPLENME, • SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK konusunda KARARLILIK.

Kültürel Miras Unsuru Olarak Yazma Eserler ve Nadir Eserlerin Korunması ve Yaşatılmasında İşbirliğinin Önemi

Doç. Dr. Erol YILMAZ

[email protected]

facebook.com/yilmazxerol

twitter.com/erolxyilmaz