KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA HUKUKU fileXII b. Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıkları .....13 b.1. Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıklarının Temel

Doç. Dr. Nusret İlker ÇOLAK

KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA

HUKUKU

ÖNSÖZ .................................................................................................................VII

İÇİNDEKİLER .................................................................................................... XI

KISALTMALAR .................................................................................................LV

GİRİŞ .........................................................................................................................1

Birinci BölümKÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ

KORUNMASINDA KAVRAMSAL BOYUT VE KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI

KORUMANIN ÖNEMİ

I. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIĞI KAVRAMI ......................................5A. KÜLTÜR VARLIĞI................................................................................7B. TABİAT VARLIĞI ..................................................................................9

II. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ SINIFLANDIRILMASI ............................................................................11A. TAŞINIR VE TAŞINMAZ OLARAK

SINIFLANDIRMA ..............................................................................111. Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıkları ve Kavramı ........................12

a. Taşınır Kültür ve Tabiat Varlığı Kavramı ...........................12

İÇİNDEKİLER

XII

b. Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıkları .......................................13b.1. Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıklarının Temel

Nitelikleri ..........................................................................14b.2. Taşınır Kültür ve Tabiat Varlığı Örnekleri ................14

2. Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları ve Kavramı ..................16a. Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlığı Kavramı .....................16b. Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları ..................................17

b.1. Taşınmaz Kültür Varlıklarının Temel Nitelikleri ...17b.2. Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlığı Örnekleri ...........21

B. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIĞI OLARAK SINIFLANDIRMA ............................................................................. 231. Kültür Varlıkları ............................................................................. 242. Tabiat Varlıkları .............................................................................. 25

C. SOMUT KÜLTÜR VARLIĞI VE SOMUT OLMAYAN KÜLTÜR VARLIĞI OLARAK SINIFLANDIRMA ................. 251. Somut Kültür Varlıkları ................................................................ 262. Somut Olmayan Kültür Varlıkları .............................................. 26

III. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ VE KORUNMALARININ ÖNEMİ ............................................................ 28A. MİLLİ KÜLTÜR VE TARİH BAKIMINDAN KÜLTÜR

VE TABİAT VARLIKLARININ KORUNMASININ ÖNEMİ ....................................................................................................29

B. İNSANLIK TARİHİ BAKIMINDAN KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ KORUNMASININ ÖNEMİ .....31

XIII

İkinci BölümKÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI

KORUMA HUKUKU

I. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI KORUMA HUKUKU VE HUKUK DİSİPLİNLERİ ARASINDAKİ YERİ ...35A. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA

HUKUKUNUN HUKUK DALLARI ARASINDAKİ YERİ . 36B. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA

HUKUKU KAVRAMI .......................................................................39C. TÜRKİYE’DE KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI

KORUMA HUKUKUNUN GELİŞİM SÜRECİ ....................... 40

II. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA HUKUKUNUN KAYNAKLARI ...........................................................41A. EVRENSEL KABULLER VE KORUMA İLKELERİ ................41B. ANAYASA ...............................................................................................42C. MİLLETLERARASI ANDLAŞMALAR ...................................... 44

1. Küresel Boyutlu Milletlerarası Andlaşmalar ........................... 44a. Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunması

Sözleşmesi ................................................................................. 44b. Silahlı Bir Çatışma Halinde Kültür Mallarının

Korunmasına Dair Sözleşme ................................................ 46c. Kültür Varlıklarının Kanunsuz İthal, İhraç ve

Mülkiyet Transferinin Önlenmesi ve Yasaklanması İçin Alınacak Tedbirlerle İlgili Sözleşme ...........................47

d. Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Alanlar Hakkında Sözleşme 49

e. Kuşların Himayesine Dair Milletlerarası Sözleşme .........51f. Nesli Tehlikede Olan Yabani Hayvan ve Bitki

Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme ......52g. Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi ..............................................53

XIV

h. Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi ..................................................................................55

2. Bölgesel Boyutlu Milletlerarası Andlaşmalar ...........................57a. Arkeolojik Mirasın Korunmasına İlişkin Avrupa

Sözleşmesi ..................................................................................57b. Avrupa Mimari Mirasının Korunması Sözleşmesi ..........61c. Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Doğal Yaşama

Ortamlarının Korunması Sözleşmesi ................................ 66d. Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunmasına Dair

Sözleşme ve Özel Koruma Alanlarına İlişkin Protokol ..67d.1. Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunmasına Dair

Sözleşme ........................................................................... 68d.2. Akdeniz’de Özel Koruma Alanlarına İlişkin

Protokol .............................................................................713. İkili Andlaşmalar .............................................................................73

D. KANUNLAR .........................................................................................741. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ........................752. İmar Kanunu ....................................................................................753. Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu ...............764. Kültür ve Turizm Bakanlığının Teşkilat ve Görevlerine

İlişkin Olan Kanunlar ................................................................... 77a. Kültür ve Turizm Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri

Hakkında Kanun ..................................................................... 77b. Turizmi Teşvik Kanunu ..........................................................79

5. Çevre ve Orman Bakanlığının Teşkilat ve Görevlerine İlişkin Olan Kanunlar ....................................................................81a. Çevre ve Orman Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri

Hakkında Kanun ..................................................................... 82b. Çevre Kanunu .......................................................................... 86c. Orman Kanunu ........................................................................ 86d. Milli Parklar Kanunu ..............................................................89e. Gelibolu Yarımadası Milli Parkı Kanunu .......................... 90

XV

6. Kıyı Kanunu .....................................................................................917. Vakıf lar Kanunu ............................................................................. 928. Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların

Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun ............................................................................ 94

9. İstanbul, Kayseri, Bursa Kapalı Çarşılarının Onarımı ve İmarı Hakkında Kanun ...........................................................95

10. Boğaziçi Kanunu ............................................................................ 96E. İDARİ DÜZENLEMELER ............................................................... 97

1. Tüzükler ............................................................................................982. Yönetmelikler ve Yönetmelik Benzeri Düzenlemeler ............ 99

a. Yönetmelikler ........................................................................... 99b. Yönetmelik Benzeri Düzenlemeler ................................... 103

b.1. Tebliğler .......................................................................... 104b.2. Yönergeler ...................................................................... 106b.3. Genelgeler .......................................................................110

3. İlke Kararları ................................................................................. 120a. İlke Kararlarının Normlar Hiyerarşisindeki Yeri .......... 121b. Genel Olarak İlke Kararları ................................................ 123

F. ÖĞRETİ ............................................................................................... 126G. YARGI KARARLARI ....................................................................... 127H. İDARİ TEAMÜLLER ...................................................................... 129I. MESLEK MENSUPLARININ SİVİL PRENSİPLERİ ........... 130

III. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA HUKUKUNUN ETKİ ALANI ............................................................ 134A. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA

HUKUKUNUN KAPSAMI ........................................................... 135B. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA

HUKUKU VE HAK VE ÖZGÜRLÜKLER ÜZERİNDE ETKİSİ .................................................................................................. 1351. Mülkiyet Hakkı Üzerinde Etkileri ........................................... 1362. Planlama ve İnşai Faaliyetler Üzerinde Etkileri .................... 138

XVI

3. Çevre Üzerinde Etkileri .............................................................. 1384. Diğer Hak ve Özgürlükler Üzerinde Etkileri ......................... 140

Üçüncü BölümKÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ

KORUNMASINDA KAVRAMLAR VE KAPSAMI

I. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIĞI OLARAK TANINMAYA İLİŞKİN KAVRAMLAR .........................................................................141A. TESPİT VE TESCİL ........................................................................ 142

1. Araştırma ve Tespit Aşaması ..................................................... 143a. Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıklarının Tespiti ................ 143b. Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Tespiti ........... 144

2. Koruma Altına Alma-Tescil Kararı .......................................... 146a. Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıklarının Koruma

Altına Alınmaları .................................................................. 146a.1. Kamu Eliyle Korunma- Müzelere Alma ................. 147a.2. Özel Hukuk Kişileri Tarafından Korunma............ 148

b. Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması .............................................................................. 148

B. BİR BÖLGE YA DA ALANA İLİŞKİN KAVRAMLAR ......... 1491. Genel Olarak Sit Kavramı .......................................................... 1492. Doğal Sit Alanları ......................................................................... 1503. Arkeolojik Sit Alanları................................................................. 1524. Kentsel Sit Alanları ...................................................................... 1545. Tarihi Sit Alanları......................................................................... 1556. Kentsel Arkeolojik Sit Alanları ve Karma Sitler .................... 155

a. Karma Sitler ............................................................................ 156

XVII

b. Kentsel Arkeolojik Sit Alanı ................................................ 1577. Ören Yeri ........................................................................................ 1588. Bina Grupları ................................................................................. 159

C. TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ BİREL KORUNMASINA YÖNELİK KAVRAMLAR ........... 1601. Taşınmaz Kültür Varlığı Binalar ................................................161

a. I. Grup Taşınmaz Kültür Varlıkları-Anıt Eserler ............161b. II. Grup Taşınmaz Kültür Varlıkları-Sivil Mimarlık

Örnekleri ................................................................................. 162c. Taşınmaz Kültür Varlıklarının Sınıf landırılması

Kriterleri ................................................................................. 1632. Doğal Anıtlar ................................................................................. 163

a. Anıt Ağaçlar ............................................................................ 163b. Diğer Taşınmaz Doğal Varlıklar ........................................ 165

b.1. Peribacaları .................................................................... 165b.2. Aşınmış-Şekilli Kayalar .............................................. 166

3. Anıt Heykeller ............................................................................... 167

II. TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ ALAN ÖLÇEĞİNDE KORUNMASINA YÖNELİK PLANLAMAYA İLİŞKİN KAVRAMLAR ...................................... 168A. KORUMA AMAÇLI İMAR PLANLARI ................................... 168

1. Koruma Amaçlı Nazım İmar Planları ......................................1702. Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planları ...............................171

B. ALAN YÖNETİMİ PLANLAMASI ............................................ 1721. Yönetim Alanı ............................................................................... 1732. Alan Yönetimi ............................................................................... 1733. Yönetim Planı .................................................................................1744. Bağlantı Noktası ............................................................................174

C. YENİLEME ALANLARI .................................................................1751. Yenileme Alanı ...............................................................................1762. Yenileme Avan Projesi ..................................................................176

XVIII

3. Yenileme Uygulama Projesi ....................................................... 1774. Yenileme Etapları ......................................................................... 177

D. ÖREN YERİ ÇEVRE DÜZENLEME PROJESİ ........................178

III. TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ KORUNMASI UYGULAMASINA İLİŞKİN KAVRAMLAR ... 180A. TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ

KORUNMASINDA ÇİZİM VE PROJELER ............................. 1801. Rölöve Çizimleri ............................................................................1812. Restitüsyon Projesi .......................................................................1813. Restorasyon Projesi ...................................................................... 1824. Rekonstrüksiyon Projesi ............................................................. 182

B. TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARININ KORUNMASINDA UYGULAMAYA İLİŞKİN KAVRAMLAR .................................................................................... 1821. 660 Sayılı Taşınmaz Kültür Varlıklarının

Gruplandırılması, Bakım ve Onarımlarına İlişkin İlke Kararında Koruma Uygulamasına İlişkin Kavramlar ........ 183a. Bakım ....................................................................................... 183b. Onarım..................................................................................... 183

b.1. Basit Onarım ................................................................. 184b.2. Esaslı Onarım................................................................ 184

c. Yeniden Yapma ....................................................................... 1852. Koruma, Uygulama ve Denetim Büroları, Proje

Büroları İle Eğitim Birimlerinin Kuruluş, İzin, Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelikte Koruma Uygulamasına İlişkin Kavramlar ............................................. 185a. Tamirat Tadilat ...................................................................... 185b. Esaslı Onarım ......................................................................... 186c. Fiziki ve İnşai Müdahale...................................................... 187

C. TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ KORUNMASI, KORUMA VE KORUMA ALANLARI KAVRAMLARI .................................................................................. 187

XIX

1. Koruma ve Korunma Kavramı .................................................. 1872. Korunma Alanı Kavramı ........................................................... 188

a. Koruma Alanlarının İdare Tarafından Belirlenmesi .... 189b. Koruma Alanı Belirlenmemiş Varlıklarda Koruma

Alanı ......................................................................................... 189

Dördüncü BölümKÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ

ULUSLARARASI KORUNMASI VE İDARİ YAPILANMA

I. KÜRESEL MİLLETLERARASI TEŞKİLAT OLARAK DÜNYA MİRAS KOMİTESİ ................................................................ 193A. DÜNYA KÜLTÜREL VE DOĞAL MİRASI

KAPSAMINDA KORUNACAK DEĞERLER .......................... 194B. DÜNYA MİRAS KOMİTESİNİN KURULMA

GEREKÇESİ ........................................................................................ 195C. DÜNYA MİRAS KOMİTESİNİN OLUŞUMU ....................... 197D. DÜNYA MİRAS KOMİTESİNİN GÖREVLERİ .................... 198

1. Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Yönelik Genel Tedbirler .............................................................. 199

2. Dünya Mirasının Korunmasında Miras Komitesinin Görevleri ......................................................................................... 201

E. DÜNYA MİRASININ KORUNMASINDA MALİ DESTEKLER ....................................................................................... 2051. Dünya Miras Fonunun Oluşumu ve Kaynakları .................. 2052. Dünya Miras Değerlerine Yardım Sağlanması ...................... 208

II. BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK SÖZLEŞMESİ ......................................... 210A. SÖZLEŞMENİN YAPILMA GEREKÇESİ .................................211B. KORUNACAK DEĞERLER VE TANIMLAR ......................... 213

XX

C. BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞİN KORUNMASINDA YAPILANMA .......................................................................................2161. Taraf lar Konferansı .......................................................................2162. Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi Sekretaryası .......................... 2183. Bilimsel ve Teknik Danışma Organı ........................................ 219

D. BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK KORUMA TEDBİRLERİ ............. 2201. Koruma ve Sürdürülebilir Kullanma Tedbirleri ................... 2202. Belirleme ve İzleme ...................................................................... 2213. İn-Situ Koruma Tedbirleri ......................................................... 2224. Ex-Situ Koruma Tedbirleri ......................................................... 2235. Biyolojik Çeşitliliğin Sürdürülebilir Kullanılması

Tedbirleri .......................................................................................2246. Etki Değerlendirmesi ve Olumsuz Etkilerin Azaltılması

Tedbirleri ........................................................................................ 2257. Bilimsel Çalışmalar ve Eğitimler .............................................. 2278. Bilgi ve Teknoloji Paylaşımı ....................................................... 228

E. MALİ KAYNAKLAR ....................................................................... 2291. Biyolojik Çeşitliliğin Korunmasında Mali Kaynaklar ........ 2292. Koruma Faaliyetlerine Mali Kaynak Sağlama

Mekanizması ................................................................................. 231F. UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMLENMESİ ............................ 232

1. Uyuşmazlıkların Müzakereler Yoluyla Çözümlenmesi ...... 2332. Uyuşmazlığın Hakem Usulüyle Çözümlenmesi ..................2343. Uyuşmazlığın Adalet Divanında Çözümlenmesi ................. 2374. Uyuşmazlığın Uzlaşma Komisyonu Aracılığıyla

Çözümlenmesi .............................................................................. 237

III. BÖLGESEL MİLLETLERARASI TEŞKİLATLAR ...................... 238A. AVRUPA KÜLTÜREL VE DOĞAL MİRASININ

KORUNMASI ..................................................................................... 2381. Avrupa Mimari Mirasının Korunması ................................... 242

XXI

a. Avrupa Mimari Mirası Olarak Korunacak Değerler ve Tespiti .................................................................................. 243

b. Alınacak Koruma Önlemleri ..............................................244b.1. Avrupa Mimari Mirasının Korunmasına Yönelik

Doğrudan Alınacak Tedbirler ...................................244b.2. Avrupa Mimari Mirasının Korunmasında

Tamamlayıcı Tedbirler ...............................................246b.3. Avrupa Mimari Mirasını Koruma Politikaları ...... 247

c. Koruma Gerekliliğine Aykırılıklarda Yaptırımlar ........248d. Koruma Çalışmalarında Koordinasyon ve İdari

Yapılanma ................................................................................2492. Arkeolojik Mirasın Korunmasına İlişkin Avrupa

Sözleşmesi ...................................................................................... 251a. Arkeolojik Mirasın Tanımı ................................................. 252b. Arkeolojik Mirasın Korunması Tedbirleri ...................... 253c. Arkeolojik Mirasın Korunmasının Finansmanı ............ 256d. Arkeolojik Mirasın Hukuk Dışı Dolaşımını

Önleme Tedbirleri ................................................................. 2573. Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Doğal Yaşama

Ortamlarının Korunması Sözleşmesi ..................................... 259a. Koruma Altına Alınan Değerler ........................................260b. Koruma Tedbirleri ................................................................260c. Koruma Görevi Yürütecek Teşkilat ..................................266

c.1. Daimi Komitenin Oluşumu ve Çalışma Yöntemleri .....................................................................266

c.2. Daimi Komitenin Görevleri ...................................... 268d. Sorunların Çözüm Mekanizması ..................................... 268

B. AKDENİZ’İN KİRLENMEYE KARŞI KORUNMASINA AİT SÖZLEŞME ............................................ 2701. Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunmasına Dair

Sözleşmenin Uygulama Alanı ve Tanımlar ........................... 2712. Korumaya Yönelik Alınacak Tedbirler ve Yapılacak

Uygulamalar .................................................................................. 272

XXII

a. Korumaya Yönelik Genel Hükümler ve Taahhütler ..... 272b. Gemilerden ve Uçaklardan Gelecek Riskler ve

Alınacak Tedbirler ................................................................. 274c. Deniz Alanlarında Gerçekleştirilecek

Faaliyetlerden Doğan Risklerin Önlenmesi ................... 274d. Karalardan Gelecek Riskler ve Alınacak Tedbirler ....... 274

3. İşbirliği ve İdari Yapılanma ........................................................ 275a. Sözleşmenin Uygulanmasında İşbirliği ve

Sorumluluk ............................................................................. 275b. Sözleşmenin Uygulanmasında İdari Yapılanma ve

Taraf ların Toplantıları ......................................................... 2774. Uyuşmazlıkların Çözümlenmesi ............................................. 279

C. AVRUPA BİRLİĞİ SÜRECİNDE KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ KORUNMASI .............................................. 281

Beşinci BölümKÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ

KORUNMASINDA TÜRK İDARİ TEŞKİLATLANMASI

I. TÜRK İDARİ TEŞKİLATLANMASINA GÖRE KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ KORUNMASINDA GÖREVLİ İDARELER ...........................................................................284A. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ

KORUNMASINDA GÖREVLİ MERKEZİ İDARE BİRİMLERİ ......................................................................................... 2851. Kültür ve Turizm Bakanlığı ....................................................... 285

a. Kültür ve Turizm Bakanlığı Merkez Teşkilatı ................ 287b. Taşra Teşkilatı ........................................................................ 289

XXIII

c. Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunmasında Kültür ve Turizm Bakanlığı Bünyesinde Yer Alan Özerk Yapılı Kurullar ........................................................... 290c.1. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek

Kurulu ............................................................................. 291c.2. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge

Kurulları ......................................................................... 2922. Vakıf lar Genel Müdürlüğü ......................................................... 2923. Çevre ve Orman Bakanlığı......................................................... 294

a. Çevre ve Orman Bakanlığının Görev Alanı ve Tabiat Varlıklarının Korunması ........................................ 295

b. Çevre ve Orman Bakanlığı Bünyesinde Tabiat Varlıklarının Korunmasında Görevli Birimler .............. 298

c. Orman Genel Müdürlüğünün Görevleri ve Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması ...................................300

4. Türk Silahlı Kuvvetleri ...............................................................3045. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı .................................................. 305

a. Bayındırlık ve İskân Bakanlığının Görev Alanı ............. 305b. İmar Kanununda Bayındırlık ve İskân Bakanlığının

Planlama Yetkisi .................................................................... 309c. Kıyı Kanununda Bayındırlık ve İskân Bakanlığının

Arazi Kullanmaya ve Planlamaya İlişkin Yetkileri .........3116. Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı ..........................................311

B. MAHALLİ İDARELERİN KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA GÖREVİ ........................................3181. Büyükşehir Belediyeleri ...............................................................3182. Belediyeler ...................................................................................... 3243. İl Özel İdareleri ............................................................................. 328

C. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞI VE KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ KORUNMASI ..................................................................................... 331

II. KORUMA VE UYGULAMA ÇALIŞMALARINDA İŞLEVLERİ BAKIMINDAN İDARELER ....................................... 334

XXIV

A. KARAR ALMA, YÖNLENDİRME VE DENETİM YETKİSİNE SAHİP İDARELER .................................................. 3351. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ........ 3352. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu ........... 336

B. YETKİLİ KURUL KARARLARI DOĞRULTUSUNDA UYGULAMACI İDARELER ......................................................... 336

III. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA YÜKSEK KURULU VE KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA BÖLGE KURULLARININ YAPILANMASI ........................................................................................ 338A. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA

YÜKSEK KURULU ........................................................................... 3391. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek

Kurulunun Oluşumu .................................................................. 3392. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek

Kurulunun Uzmanlık ve Özerkliği .......................................... 342a. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek

Kurulunun Uzmanlık Durumu .......................................... 342b. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek

Kurulunun Özerklik Durumu ............................................3443. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek

Kurulunun Görev ve Yetkileri ...................................................3464. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek

Kurulunun Çalışma Şekli ........................................................... 347B. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA

BÖLGE KURULLARI ......................................................................3481. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge

Kurullarının İdari Teşkilat İçerisindeki Yeri .........................3482. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge

Kurullarının Oluşumu ................................................................ 350a. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu

Başkanlığı ................................................................................ 350

XXV

b. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Üyelikleri ................................................................................. 351

c. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Üyelerinin Hakları ve Yasaklar ............................................................... 353

3. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlükleri ................................................................................. 355a. Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü Personeli.................. 355

a.1. Koruma Bölge Kurulu Müdürü ve Uzman Personel .......................................................................... 356

a.2. Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü Personelinin Nitelikleri ....................................................................... 356

a.3. Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü Personelinin Görevleri ......................................................................... 357

b. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüklerinin Çalışma Yöntemi .................................. 358

c. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüklerinin Görev Alanları ...................................... 359

C. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA BÖLGE KURULLARININ UZMANLIK, ÖZERKLİK VE TARAFSIZLIK SORUNLARI ................................................ 3691. Koruma Bölge Kurullarının ve Müdürlüklerinin

Uzmanlık Sorunu ......................................................................... 370a. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge

Kurullarında Uzmanlık Sorunu ......................................... 370b. Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü Personelinde

Uzmanlık Sorunu .................................................................. 3732. Koruma Bölge Kurullarının Özerklik Sorunu ...................... 374

a. Koruma Bölge Kurullarının Müdürlüklerle İlişkileri .................................................................................... 375

b. Koruma Bölge Kurullarının Kültür ve Turizm Bakanlığıyla İlişkileri ........................................................... 375

3. Koruma Bölge Kurullarının Tarafsızlığının Sağlanması .... 378D. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA

BÖLGE KURULLARININ KARARLARI ................................ 379

XXVI

1. Koruma Bölge Kurulunun Düzenleyici Kararları ................ 379a. Geçiş Dönemi Yapılaşma Koşullarının Belirlenmesi

Kararları ................................................................................... 379b. Koruma Bölge Kurullarının Koruma Amaçlı İmar

Planlarına İlişkin Kararları ................................................. 3802. Koruma Bölge Kurulunun Genel Kararları ........................... 3823. Koruma Bölge Kurullarının Birel Kararları .......................... 382

a. Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlığı Olarak Tescil Kararları ................................................................................... 382

b. Uygulamaya İzin Veren ya da Uygulamayı Emreden Kararlar .................................................................. 383

4. Koruma Bölge Kurullarının Karma Nitelikli Kararları ...... 3845. Suç Duyurusunda Bulunma ve Yaptırım Uygulama

Kararları.......................................................................................... 385

Altıncı BölümKÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI

KORUMA YÜKSEK KURULU VE KORUMA BÖLGE KURULU KARARLARI, HUKUKİ

NİTELİĞİ VE SONUÇLARI

I. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA YÜKSEK KURULU KARARLARI, HUKUKİ NİTELİĞİ VE SONUÇLARI ...................................................................................... 389A. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA

YÜKSEK KURULU KARARLARI .............................................. 3901. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek

Kurulunun Kuruluş Gerekçeleri ............................................... 3902. Kültür Ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek

Kurulunun Düzenleyici Kararları ............................................ 392

XXVII

3. Koruma Yüksek Kurulunun Denetleme Kararları ............... 393B. KORUMA YÜKSEK KURULU KARARLARININ

HUKUKİ NİTELİĞİ ........................................................................ 3961. Koruma Yüksek Kurulunun İlke Kararlarının Hukuki

Niteliği ve Gerekleri .................................................................... 3962. Koruma Yüksek Kurulunun İtiraz Üzerine Vermiş

Olduğu Kararların Hukuki Niteliği ......................................... 3993. Koruma Yüksek Kurulunun Kültür ve Turizm

Bakanlığına Yapmış Olduğu Öneriler ..................................... 401C. KORUMA YÜKSEK KURULU KARARLARINA

KARŞI HUKUKİ BAŞVURU YOLLARI ...................................4021. Koruma Yüksek Kurulu Tarafından Doğrudan Alınan

İcrai Kararlara Karşı Başvuru Yolları ...................................... 4032. Koruma Yüksek Kurulunun İtiraz Üzerine Vermiş

Olduğu Kararlara Karşı Başvuru Yolları .................................4043. Koruma Yüksek Kurulunun Danışma ve Görüş

Bildiren Kararlarına Karşı Başvuru Yolları ........................... 405

II. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA BÖLGE KURULLARININ KARARLARI, HUKUKİ NİTELİĞİ VE SONUÇLARI .............................................................................................406A. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA

BÖLGE KURULLARININ GÖREV ALANI ...........................4061. Zaman Bakımından Koruma Bölge Kurullarının Karar

Alma Yetkisi ...................................................................................4072. Yer Bakımından Koruma Bölge Kurullarının Karar

Alma Yetkisi ...................................................................................4093. Konu Bakımından Koruma Bölge Kurullarının Karar

Alma Yetkisi veya Görev Alanı ...................................................410B. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA

BÖLGE KURULU KARARLARI ................................................. 4131. Tescil Kararları.............................................................................. 413

a. Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlığı Olarak Tescil Kararları ............................................414

XXVIII

b. Alan Ölçeğinde Bütüncül Koruma Amaçlı Sit Alanı Olarak Tescil Kararları ..........................................................416

2. Geçiş Dönemi Koruma ve Yapılaşma Şartlarını Belirleme Kararları ........................................................................417a. Geçiş Dönemi Koruma ve Yapılaşma Koşullarının

Belirlenmesi Gerekliliği .......................................................418b. Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Yapılaşma

Koşulları Kavramı .................................................................419c. Geçiş Dönemi Koruma ve Yapılaşma Koşullarını

Belirleme Yetkisi ve Geçiş Döneminin Süresi .................419d. Geçiş Dönemi Koruma ve Yapılaşma Koşullarını

Belirleme Kararının Konusu .............................................. 420e. Geçiş Dönemi Koruma ve Yapılaşma Koşullarını

Belirleme Kararlarına Karşı Başvuru Yolları .................. 4223. Koruma Amaçlı İmar Planı Kararları ..................................... 424

a. Koruma Amaçlı İmar Planı Yapımı ................................... 425a.1. Koruma Amaçlı İmar Planlamasının Hukuki Alt

Yapısı ............................................................................... 426a.2. Koruma Amaçlı İmar Planlarında Yetki ................. 430a.3. Koruma Amaçlı İmar Planlarında Usul Kuralları 432

a.3.i. Koruma Amaçlı İmar Planlarında Hazırlık Aşaması ve Hazırlık Aşamasında Uyulması Gereken Temel İlkeler .................................... 432

a.3.ii. Koruma Amaçlı İmar Planlarının Karara Bağlanması ........................................................440

a.3.iii. Koruma Amaçlı İmar Planlarının Onaylanması ..................................................... 442

a.3.iv. Koruma Amaçlı İmar Planlarının İlan Edilmesi .............................................................444

a.3.v. Plana İtiraz ve İtirazların Karara Bağlanması ........................................................ 447

b. Koruma Amaçlı İmar Planlarında Tadilat....................... 450b.1. Koruma Amaçlı İmar Planlarında ve Planlama

Alanlarında Değişiklik Yapan Durumlar ............... 450

XXIX

b.2. Koruma Amaçlı İmar Planı Tadilatlarında Yetki ve Yöntem .............................................................................451

b.3. Koruma Amaçlı İmar Planlarında ve Planlama Alanlarında Değişikliklerde Usul Kuralları .......... 454

4. Koruma Amaçlı İmar Planlarının Amacı ve Niteliği ........... 4555. Koruma Amaçlı İmar Planlarının İmar Planlarından

Farkı ve Donatı Dengesi .............................................................. 4576. Koruma Amaçlı İmar Planlarında Mülkiyet Hakkı ............. 4627. Koruma Amaçlı İmar Planlarına İlişkin Koruma Bölge

Kurulu Kararlarına Karşı Koruma Yüksek Kuruluna Yapılacak İtirazların Kararların Yürütülmesine Etkisi ....... 470

8. Koruma Amaçlı İmar Planlarına Karşı Açılan İptal Davalarında Verilecek Kararların Planlara Etkisi ................ 475

C. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA BÖLGE KURULU KARARLARININ HUKUKİ NİTELİĞİ ............................................................................................. 4761. Koruma Bölge Kurullarının Genel Nitelikli Kararları ........ 476

a. Koruma Bölge Kurullarının Genel Kararları ................. 477b. Koruma Bölge Kurullarının Genel Düzenleyici

İşlemleri .................................................................................. 4782. Koruma Bölge Kurullarının Birel Kararları ...........................480

a. Koruma Bölge Kurulunun Birel Koşul İşlem Olan Kararları ...................................................................................480

b. Koruma Bölge Kurulunun Birel Öznel İşlem Olan Kararları ................................................................................... 481

3. Koruma Bölge Kurulu Kararlarına Uyma Zorunluluğu ..... 482D. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA

BÖLGE KURULU KARARLARININ SONUÇLARI ........... 4821. Sit Alanı İlan Kararının Sonuçları............................................ 483

a. Mevcut İmar Planları ve İmar Durumu Üzerinde Etkileri ..................................................................................... 483a.1. İmar Planı Uygulamalarının Durması .................... 483a.2. Çevre Düzeni Planının Gözden Geçirilmesi ........484

XXX

a.3. İmar Planlarının Yürürlükten Kalkması ve Yeni Plan Yapılması Gerekliliği ................................................... 486

a.4. Verilmiş İnşaat Ruhsatlarının Gözden Geçirilmesi .................................................................... 486

b. Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Kullanma Koşullarının Belirlenmesi Zorunluluğu .......................... 488

c. Koruma Amaçlı İmar Planı Yapılması Zorunluluğu ..... 489d. Mülkiyet Hakkının Kısıtlanması ...................................... 490

d.1. Yapılaşmanın Yasaklanması ya da Kısıtlanması ... 490d.2. Sit Alanlarında İzinsiz Fiziki ve İnşai Müdahalenin

Yasaklanması ................................................................. 491d.3. Sit Alanlarında Bulunan Yapıların Kullanım

Amacının Değiştirilmesi Yasağı ............................... 491e. Sit Alanlarında Mülkiyeti Bulunanların Muafiyet

ve İstisnalardan Yararlanma Hakkı ................................... 492f. Takas İmkânından Yararlanma .......................................... 492g. İzinsiz Fiziki İnşai Müdahalede Yaptırım

Uygulanması .......................................................................... 4932. Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlığı Olarak Tescil

Kararının Sonuçları ..................................................................... 495a. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Mevzuatına

Tabi Olma ................................................................................ 495b. Her Türlü Uygulamanın ve Kullanım

Değişikliğinin İzne Bağlı Olması ...................................... 496c. Muafiyet ve İstisnalardan Yararlanma.............................. 497d. Kamusal Yardımlardan Yararlanma .................................. 499e. İzinsiz Müdahalede Yaptırım Uygulanması ...................500

e.1. İdari Yaptırımlar ...........................................................500e.2. Cezai Yaptırımlar ......................................................... 501

f. Devlet Malı Niteliğine Sahip Olma ................................. 5033. Koruma Bölge Kurulu Kararlarının Sonuçlarının

Tasnifi ............................................................................................. 504a. Malik Lehine Doğan Sonuçlar ........................................... 504

XXXI

b. Mülkiyet Hakkını Kısıtlayan Sonuçlar ............................ 505

Yedinci BölümTAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ KORUNMASI

UYGULAMALARI, GEÇİŞ DÖNEMİ VE GENEL KOŞULLAR

I. SİT ALANLARININ TESPİTİ VE İLANINA VE GENEL OLARAK TESPİT VE TESCİLE YÖNELİK ÇALIŞMALAR .... 508A. TESPİT VE TESCİL ÇALIŞMALARININ KANUNİ

DAYANAĞI VE İDARİ DÜZENLEMELER ............................. 5081. Tespit ve Tescil Kararlarının Kanuni Dayanağı .................... 5092. Tespit ve Tescil Çalışmalarının İdari Düzenlemesi ..............511

B. TESPİT ÇALIŞMALARI .................................................................5111. Tespit Çalışmalarını Yapacak Görevliler .................................5112. Tespit Çalışmalarında Uyulması Gereken Esaslar ............... 512

a. Tespit Çalışmalarında Değerlendirme Kıstasları .......... 512b. Tespit Çalışmalarının Belgelendirilmesi ......................... 515

3. Tespit Çalışmalarında Yetki ve Yöntem ...................................519C. TESPİT ÇALIŞMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

VE TESCİL YA DA SİT ALANI İLANI KARARI VERİLMESİ ........................................................................................ 521

D. TESCİL KARARINA İTİRAZ ...................................................... 524

II. SİT ALANLARINDA GEÇİŞ DÖNEMİ KORUMA ESASLARI VE KULLANMA KOŞULLARI .................................... 526A. GEÇİŞ DÖNEMİ KORUMA ESASLARININ VE

YAPILAŞMA KOŞULLARININ BELİRLENMESİ ............... 5261. Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Yapılaşma

Koşullarının Belirlenmesi Zorunluluğu ve Geçiş

XXXII

Dönemi Koruma Esaslarını ve Kullanım Koşullarını Belirleme Yetkisi ........................................................................... 527

2. Geçiş Dönemi Koruma Esaslarının ve Yapılaşma Koşullarının Belirlenmesinde Usul ve İlkeler ....................... 528

B. GEÇİŞ DÖNEMİ KORUMA ESASLARININ VE KULLANMA KOŞULLARININ BELİRLENME GEREKÇESİ VE PLANLAMA İLİŞKİSİ ................................... 5311. Koruma Tedbirlerinin İvedilikle Alınması

Zorunluluğu .................................................................................. 5312. Koruma Uygulamalarında Süreklilik/Kesintisizlik

Gereksinimi ve Koruma Amaçlı İmar Planlarının İptali .... 5333. Temel Hak ve Özgürlüklerin Korunması Bakımından

Koruma Esasları ve Kullanma Koşullarının Belirlenmesi Gerekliliği .............................................................. 538

4. Planın Bulunma Zorunluluğunda İstisna ............................... 539C. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ

BÜTÜNCÜL KORUNMA TEDBİRİ OLARAK SİT ALANLARINDA UYGULAMA ESASLARI ............................ 5411. Doğal Sit Alanlarında Koruma ve Uygulama Esasları ........ 5422. Arkeolojik Sit Alanlarında Koruma ve Uygulama

Esasları ............................................................................................ 5473. Kentsel Sit Alanlarında Koruma ve Uygulama Esasları ...... 551

a. Kentsel Sitin Tanımlanması ve Sınırlarının Belirlenmesi ............................................................................ 552

b. Geçiş Dönemi Koruma Esasları Ve Kullanma Şartları Temel İlkeleri ........................................................... 552

c. Kentsel Sit Alanlarında Uygulama .................................... 553d. Koruma Amaçlı İmar Planlarının Yaptırılması ............. 555e. Kentsel Sit Alanlarında Denetleme ................................... 555

4. Tarihi Sit Alanlarında Koruma ve Uygulama Esasları ........ 5575. Karma Sit Alanlarında Koruma ve Uygulama Esasları ....... 559

a. Karma Sitlerde Koruma Esasları ve Kullanma Şartları ...................................................................................... 560

XXXIII

b. Karma Sitlerin Yeniden Tanımlanması Gerekliliği ..... 562c. Karma Sit Alanlarında Koruma Önceliği ........................ 565

c.1. Aynı Anda Korunma Esası ......................................... 565c.2. Korunması Mümkün Olan Varlıkların Açığa

Çıkarılması .................................................................... 566c.3. Bir Eseri Korurken Diğerlerine Zarar Verilmesinin

Önlenmesi ...................................................................... 566c.4. Milli Kültür ve Tarihe Ait Eserlerin Öncelikle

Korunması ..................................................................... 567c.5. Korunacak Eserlerin Öneminin Dikkate

Alınması ....................................................................... 5686. Büyük Kamu Yatırımlarında Yatırım Alanında

Bulunan Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması ..................................................................................... 569

III. TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ BİREL KORUMA UYGULAMALARINDA YAPI ESASLARI .. 573A. TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ

SINIFLANDIRILMASI ...................................................................5741. Taşınmaz Kültür Varlıklarının Sınıf landırılması ..................574

a. I. Grup Tarihi Eserler ............................................................575b. II. Grup Tarihi Eserler .......................................................... 576c. Yapı Grupları Olarak Külliyeler ......................................... 576

2. Taşınmaz Tabiat Varlıklarının Sınıf landırılması ................ 577B. TESCİLLİ TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARINDA

UYGULAMA ESASLARI ............................................................... 5781. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununda

Taşınmaz Kültür Varlıklarını Koruma ve Uygulama Esasları ............................................................................................ 578

2. İdari Düzenlemelerde Taşınmaz Kültür Varlıklarını Koruma ve Uygulama Esasları .................................................. 581a. Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlıklarının

Yapı Esasları ve Denetimine Dair Yönetmelik ............... 581a.1. Taşınmaz Kültür Varlıklarına Müdahale Türleri . 581

XXXIV

a.1.i. Yapıların Yaşamını Sürdürmesini Amaçlayan Tadilat ve Tamirat ........................................... 582

a.1.ii. Esaslı Onarım .................................................. 582a.2. Taşınmaz Kültür Varlıklarının Gruplarının

Belirlenmesi ve Uygulama Süreci ............................. 582b. Taşınmaz Kültür Varlıklarının Gruplandırılması,

Bakım ve Onarımlarına İlişkin 660 Sayılı İlke Kararı . 586b.1. 660 Sayılı İlke Kararına Göre Taşınmaz Kültür

Varlıklarına Müdahale Biçimleri .............................. 587b.1.i. Bakım ................................................................. 587b.1.ii. Onarım............................................................... 587

c. Basit Onarım ......................................................................... 587d. Esaslı Onarım (Restorasyon) ............................................. 588

d.1. Esaslı Onarım İlkeleri ................................................. 588d.2. Uygulamanın Denetlenmesi .................................... 590d.3. Yok Olan Tescilli Yapılara İlişkin İşlemler ............. 590d.4. Proje Hazırlama Esasları ........................................... 591

e. Yeniden Yapma (İhya - Rekonstrüksiyon) ....................... 594C. TESCİLLİ TAŞINMAZ TABİAT VARLIKLARINDA

UYGULAMA ESASLARI ............................................................... 594D. MALİKLERİN İZİN VERME VE YERİNE GETİRME

YÜKÜMLÜLÜĞÜ ............................................................................ 596

IV. KORUMA BÖLGE KURULLARININ TOPLANTILARI VE USUL KURALLARI ......................................................................... 598A. KORUMA BÖLGE KURULLARININ

ÇALIŞMALARINA İLİŞKİN KANUNDA YER ALAN İLKELER .............................................................................................. 599

B. KORUMA BÖLGE KURULLARININ ÇALIŞMALARINA İLİŞKİN İDARİ DÜZENLEMELER ...6021. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu

ve Koruma Bölge Kurulları Çalışmaları İle Koruma Yüksek Kuruluna Yapılacak İtirazlara Dair Yönetmelik ..... 603

2. Kültür Ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüklerinin Çalışma Esaslarına İlişkin Yönerge ........607

XXXV

a. Hizmete İlişkin Esaslar ........................................................608b. Konuların İncelenmesine İlişkin Esaslar ..........................611c. Gündeme İlişkin Esaslar ...................................................... 613d. Toplantıya İlişkin Esaslar .................................................... 615e. Kararlara İlişkin Esaslar ........................................................616f. Karar Dağıtımına İlişkin Esaslar ........................................618g. Yargı Organıyla İlişkiler ....................................................... 620h. Açıklama Yasağı ..................................................................... 622

Sekizinci BölümTAŞINIR KÜLTÜR VE TABİAT

VARLIKLARININ KORUNMASI

I. TAŞINIR KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI ........................... 623A. TAŞINIR KÜLTÜR VE TABİAT VARLIĞI KAVRAMI ....... 623B. TAŞINIR KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI .................... 625

II. TAŞINIR KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINDA HABER VERME ZORUNLULUĞU .................................................. 626

III. TAŞINIR KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINA İLİŞKİN ARAŞTIRMA, KAZI, SONDAJ VE DEFİNE ARAMA ....................................................................................................... 627A. ARAŞTIRMA, KAZI VE SONDAJ .............................................. 627

1. Araştırma ....................................................................................... 6282. Sondaj ve Kazı ............................................................................... 6283. Araştırma, Sondaj ve Kazıda İzin ve Temel İlkeler ............... 628

a. Araştırma, Sondaj ve Kazı İznine İlişkin İlkeler ............ 629a.1. Kazı İznine Başvuracak Kişilerde Aranacak

Nitelikler ........................................................................ 630a.2. İzin Başvurusu .............................................................. 630

XXXVI

a.3. Kazı İzni ......................................................................... 631b. Kazı İzninde Yasaklar ........................................................... 631

b.1. Birden Fazla Kazı İzni Verilmemesi ......................... 632b.2. Yabancı Misyon Görevlilerine İzin Yasağı ............. 632b.3. Kazı İzninde Devir Yasağı .......................................... 632

c. Maliklerin Kendi Mülklerinde Yapacakları Kazılar ..... 633d. Kazı, Sondaj ve Araştırma İzinlerinde

Hükümsüzlük ......................................................................... 633e. Araştırma, Kazı ve Sondaj İzinlerinde Yetki ................... 634f. Araştırma, Kazı ve Sondaj İzninin Gereğinin

Yapılması ................................................................................. 635f.1. Kazı ve Sondaj İzninin Uygulanması ...................... 635f.2. Araştırma İzninin Uygulanması .............................. 637

g. Kazıda Çıkan Eserlerin Nakli ............................................. 637h. Kazılardan Doğan Zararların Tazmini ............................ 638i. Araştırma, Sondaj ve Kazıların Denetlenmesi ............... 639j. Araştırma ve Kazı Alanlarında Yapılacak Tesisler ......... 642k. Kazı Masraf ları, Korunma ve Çevre düzenlemesi ......... 643l. Araştırma, Kazı ve Sondaj İzni Alanların Hakları ........ 643m. Araştırma, Sondaj ve Kazı İzinlerinin Süresi .................. 645

B. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ ORTAYA ÇIKARILMASINDA DEFİNE ARAMA ...................................6461. Define Arama İzninde Yetki ve Temel İlkeler ....................... 6472. Define Arama Yönetmeliğinde Temel İlkeler ........................6483. Define Arama Sürecine İlişkin İlkeler.....................................6494. Define Aramada Ortaya Çıkarılan Kültür ve Tabiat

Varlıkları ve Arayanın Hakları .................................................. 650

IV. TAŞINIR KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ GÖZETİM VE YÖNETİMİ VE KÜLTÜR VARLIĞI TİCARETİ .................................................................................................. 651

XXXVII

A. TAŞINIR KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ YÖNETİM VE GÖZETİMİ GÖREVİ VE İDARİ YAPILANMA ...................................................................................... 651

B. TAŞINIR KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ TASNİFİ ............................................................................................... 6531. Takdir ve Değerlendirme Komisyonları ................................. 6542. Takdir ve Değerlendirme Komisyonu Kararları ve

Kararlara İtiraz .............................................................................. 6553. Tasnif ve Tesciline Karar Verilen ve Verilmeyen

Varlıklar .......................................................................................... 657a. Tasnif ve Tescil Dışı Bırakılan Taşınır Kültür ve

Tabiat Varlıkları ..................................................................... 657b. Tasnif ve Tescile Tabi Tutulup Müzelere Alınması

Gerekmeyen Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıkları ........... 658C. TAŞINIR KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ

MÜZELERE ALINMASI ................................................................ 6591. Müzelere Alınmaya İlişkin Temel İlkeler ...............................6602. Devlet Müzeleri ve Müzecilik Faaliyetleri .............................. 6613. Müzede Görevli Personel ve Görevleri .................................... 663

a. Müze Müdürünün Nitelikleri ve Görevleri ....................664b. Müze Müdür Yardımcıları ................................................... 665c. Müze Uzmanı ve Görevleri .................................................666d. İhtisas Kütüphanesi ve Kütüphaneci ................................ 667e. Fotoğraf Arşivi ve Arşivci .................................................... 668f. İç Hizmetler Şefinin Görevleri .......................................... 669

4. Müzede Kayıtlar ve Diğer İşlemler........................................... 669a. Ayniyat İşleri .......................................................................... 669b. Emanete Alma ........................................................................ 670c. Evrak Arşivi ve Kayıt Düzeni ............................................. 670d. Tatil Günleri Ziyarete Açık bulundurma ........................ 671e. Eser Envanteri, Katalog Fiş ve Teşhir Planı ................... 672f. Eser Depoları ve Etütlük Eserler ....................................... 672

XXXVIII

g. Görev ve Sorumluluk ........................................................... 672D. ÖZEL MÜZECİLİK VE TAŞINIR KÜLTÜR VE

TABİAT VARLIĞI KOLEKSİYONERLİĞİ .............................. 6731. Özel Müzecilik .............................................................................. 674

a. Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Özel Müzeleri ............ 675b. Özel Hukuk Kişilerinin Özel Müzeleri ............................ 676c. Özel Müzecilikte Temel İlkeler .......................................... 677d. Özel Müze Olarak Askeri Müzeler .................................... 681

d.1. Askeri Müzelerin Kurulması ..................................... 682d.2. Askeri Müzelerde Korunacak ve Sergilenecek

Taşınır Varlıklar ve Tespiti ........................................ 683d.3. Askeri Müzelerde Yer Alacak Eserler ve Yönetim . 685d.4. Askeri Müze Faaliyetleri ve Devlet Müzeleriyle

İlişkileri .......................................................................... 6862. Taşınır Kültür Varlığı Koleksiyonculuğu ............................... 689

a. Koleksiyonculuk Başvurusu ve Değerlendirilmesi ....... 690b. Koleksiyon Envanter Kaydının Oluşturulması .............. 691c. Koleksiyonların Gözetim ve Denetimi ............................ 692d. Koleksiyonların El ve Yer Değiştirmesi ........................... 693e. Koleksiyonculuğun Sona Ermesi ....................................... 697

E. TAŞINIR KÜLTÜR VARLIĞI TİCARETİ ............................... 6991. Kültür Varlığı Ticareti İzni ve Süresi ....................................... 7002. Kültür Varlığı Ticaretinin Denetlenmesi ............................... 701

a. Ticarethane Açma Yükümlülüğü ve İkametgahı Adres Gösterme Yasağı ........................................................ 701

b. Depo ve Ticarethanelerin Kontrolü .................................. 7023. Yurtdışına Taşınır Kültür Varlığı Çıkarma Yasağı ............... 703

a. Yurt Dışına Kültür ve Tabiat Varlığı Çıkarma İzni ....... 703b. Yurt Dışına Kültür ve Tabiat Varlığı Çıkarmanın

Şartları ...................................................................................... 7054. Yurtdışından Taşınır Kültür Varlığı Getirme ........................ 707

XXXIX

Dokuzuncu BölümKÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ

KORUNMASI KARARLARININ/GEREĞİNİN SONUÇLARI

I. TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINDA MUAFİYET VE YARDIMLAR ............................................................ 709A. TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINA

YARDIM SAĞLANMASI ............................................................... 7101. Kültür ve Turizm Bakanlığınca Sağlanan Yardımlar ........... 711

a. Yardım Talebi ve İstenen Belgeler ..................................... 711b. Talebin Değerlendirilmesi ve Yapılacak Yardımlar ....... 713c. Yardım Sözleşmesi, Ödeme ve Denetim .......................... 715

2. Mahalli İdareler Tarafından Sağlanan Yardımlar ..................717a. Katkı Payı Fonunun Oluşması ve Kullanımı .................. 719b. Katkı Payı Fonundan Yararlanmak İçin Başvurular

ve Koşullar .............................................................................. 721b.1. Projelendirme ve planlama konusunda; Koruma

amaçlı imar planı için; ................................................. 722b.2. Uygulama projeleri konusunda; ............................... 722b.3. Kamulaştırma konusunda; ........................................ 723b.4. Kamulaştırma alanında; .............................................724b.5. Projelendirme, planlama ve uygulama alanında; .724

c. Başvuruların Değerlendirilmesi ve Ödeme Yapılması .................................................................................724

d. Harcamaların Denetimi Anlamında Şeffaf lık ............... 7263. Toplu Konut İdaresi Tarafından Sağlanan Yardımlar .......... 727

B. TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINDA MUAFİYET VE İSTİSNALAR ..................................................... 7281. Resim, Vergi ve Harçtan Muafiyet ........................................... 7292. Denetime İlişkin Kurallardan Muafiyet ................................. 730

II. TASARRUFU KISITLANAN TAŞINMAZLARLA İLGİLİ TRAMPA (TAKAS) UYGULAMASI ................................................ 730

XL

A. TRAMPA UYGULAMASINDA KAVRAMLAR .................... 732B. TRAMPA EDİLEBİLECEK TAŞINMAZLAR VE

İŞLEME KONU TAŞINMAZLARIN BELİRLENMESİ ...... 7331. Trampa Edilebilecek Taşınmazlar ............................................ 7332. Trampa İşlemine Konu Taşınmazların Belirlenmesi ........... 735

C. BAŞVURU VE DEĞER TAKDİRİ ............................................... 736D. TRAMPA EDİLEMEYECEK HAZİNE

TAŞINMAZLARI .............................................................................. 739E. TRAMPA İLANI VE BAŞVURU ...................................................741F. TRAMPA İŞLEMİNİN TAMAMLANMASI VE

MASRAFLARIN KARŞILANMASI .......................................... 742G. TRAMPA UYGULAMASINDA KORUMA AMAÇLI

İMAR PLANININ BULUNMASI ZORUNLULUĞU .......... 742

III. TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ VE PARSELLERİNİN KAMULAŞTIRILMASI ................................... 744A. KAMULAŞTIRMADA YETKİLİ İDARE ................................. 745B. KAMULAŞTIRMADA GEREKÇE ............................................. 746

1. Kültür ve Turizm Bakanlığının Kamulaştırma Gerekçesi ........................................................................................ 746

2. Vakıf lar Genel Müdürlüğünün Kamulaştırma Gerekçesi ........................................................................................ 747

3. Belediyelerin Kamulaştırma Gerekçesi .................................. 748a. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununda

Belediyelerin Kamulaştırma Gerekçesi ........................... 748b. Belediye Kanunlarında Taşınmaz Kültür ve Tabiat

Varlıklarını Kamulaştırma Gerekçesi .............................. 7494. Genel Kamulaştırma Gerekçesi ................................................ 750

C. KAMULAŞTIRMADA BEDEL TESPİTİ ...................................751D. KAMULAŞTIRMA, DEVİR VE KİRALAMALARIN

İZNE BAĞLILIĞI ............................................................................. 753

IV. TAŞINIR KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI BULAN YA DA İHBAR EDENLERE ÖDENECEK İKRAMİYELER ...... 756

XLI

A. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI BULANLARIN BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ ......................757

B. KÜLTÜR VARLIKLARINI BULANLARA VE İHBAR EDENLERE ÖDENECEK İKRAMİYELER ............................. 7581. Taşınır Kültür Varlığını Bulanlara, İhbar Edenlere ve

Yakalayanlara Ödenecek İkramiyelerin Temel Esasları ...... 7592. Gizlenmiş Sayılan Kültür Varlıkları ........................................ 7603. İkramiye Ödenmeyecek Durumlar ...........................................761

V. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINA KARŞI İŞLENEN SUÇLAR ...................................................................................................... 762A. TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINA

ZARAR VERME SUÇU .................................................................. 7631. Genel Olarak .................................................................................. 7632. Suçun Faili ..................................................................................... 7643. Suçun Maddi Unsuru .................................................................. 7644. Suçun Manevi Unsuru ................................................................ 7655. Suçun Müeyyidesi ........................................................................ 7676. Ağırlatıcı Sebep ............................................................................ 7677. Kovuşturma Usulü ....................................................................... 768

B. İZİNSİZ FİZİKİ VE İNŞAİ MÜDAHALELERDE BULUNMA SUÇU ............................................................................ 7681. Genel Olarak İzinsiz Fiziki ve İnşai Müdahalede

Bulunma Suçu ............................................................................... 7692. Suçun Faili .................................................................................... 7723. Suçun Maddi Unsuru .................................................................. 7724. Suçun Manevi Unsuru ................................................................ 7735. Suçun Müeyyidesi ........................................................................ 7746. Hukuka Aykırılık Koşulu ........................................................... 774

C. KANUNA AYKIRI YIKIM VE İNŞAAT İZNİ VERME SUÇU ..................................................................................................... 7751. Genel Olarak Kanuna Aykırı Yıkım ve İmar İzni Verme

Suçu ................................................................................................. 775

XLII

2. Suçun Faili ..................................................................................... 7763. Suçun Maddi Unsuru .................................................................. 7764. Suçun Manevi Unsuru ................................................................ 7765. Suçun Müeyyidesi ........................................................................ 7776. Kovuşturma Usulü ....................................................................... 777

D. İZİNSİZ VEYA İZNE AYKIRI TAMİRAT TADİLAT YA DA FİZİKİ İNŞAİ MÜDAHALEDE BULUNMA VE BULUNULMASINA İZİN VERME SUÇU .............................. 7771. Genel Olarak İzinsiz veya İzne Aykırı Müdahalede

Bulunma ve Bulunulmasına İzin Verme Suçu ....................... 7772. Suçun Failleri ................................................................................ 7783. Suçun Maddi Unsuru .................................................................. 7794. Suçun Manevi Unsuru ................................................................ 7795. Suçun Müeyyidesi ........................................................................ 780

E. KÜLTÜR VE TABİAT VARLIĞI KAÇAKÇILIĞI SUÇU .... 7801. Genel Olarak Kültür ve Tabiat Varlığı Kaçakçılığı Suçu .... 7812. Suçun Faili ..................................................................................... 7813. Suçun Maddi Unsuru .................................................................. 7824. Suçun Manevi Unsuru ................................................................ 7825. Suçun Müeyyidesi ....................................................................... 783

F. USULÜNE AYKIRI BELGE DÜZENLEME, İLAN VE TEBLİGAT YAPMA .......................................................................... 7831. Genel Olarak .................................................................................. 7842. Suçun Faili ..................................................................................... 7853. Suçun Maddi Unsuru .................................................................. 7854. Suçun Manevi Unsuru ................................................................ 7855. Suçun Müeyyidesi ........................................................................ 786

G. HABER VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİ .............. 7861. Suçun Faili .................................................................................... 7872. Suçun Maddi Unsuru .................................................................. 7883. Suçun Manevi Unsuru ................................................................ 788

XLIII

4. Suçun Müeyyidesi ........................................................................ 7895. Suçun Ağırlaşmış Hali ................................................................ 789

H. İZİNSİZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIĞI TİCARETİ YAPMA SUÇU .................................................................................... 7891. Suçun Faili .................................................................................... 7902. Suçun Maddi Unsuru .................................................................. 7903. Suçun Manevi Unsuru ................................................................ 7914. Suçun Müeyyidesi ........................................................................ 791

I. TETKİK VE KONTROLE AYKIRI HAREKET ETME SUÇU ..................................................................................................... 7911. Suçun Faili ..................................................................................... 7922. Suçun Maddi Unsuru .................................................................. 7923. Suçun Manevi Unsuru ................................................................ 7924. Suçun Müeyyidesi ........................................................................ 793

J. İZİNSİZ KAZI SONDAJ VE ARAŞTIRMA YAPMA ............. 7931. Suçun Faili ..................................................................................... 7942. Suçun Maddi Unsuru .................................................................. 7943. Suçun Manevi Unsuru ................................................................ 7954. Suçun Müeyyidesi ........................................................................ 7965. Cezayı Azaltan, Arttıran Durumlar, Cezasızlık Nedeni ..... 796

K. KAZI, SONDAJ VE ARAŞTIRMA YAPMA İZNİ HÜKÜMLERİNİN İHLALİ .......................................................... 7971. Suçun Faili .................................................................................... 7982. Suçun Maddi Unsuru .................................................................. 7983. Suçun Manevi Unsuru ................................................................ 7994. Suçun Müeyyidesi ........................................................................ 799

L. ÖZEL MÜZE VE KOLEKSİYONCULUK KURALLARINI İHLAL ................................................................. 7991. Suçun Faili ..................................................................................... 8012. Suçun Maddi Unsuru .................................................................. 8013. Suçun Manevi Unsuru ................................................................ 801

XLIV

4. Suçun Müeyyidesi ........................................................................ 801M. 2863 SAYILI YASANIN 5237 SAYILI TCK’DA

DÜZENLENEN İMAR KİRLİLİĞİNE NEDEN OLMA SUÇU İLE İLİŞKİSİ .......................................................................... 801

N. KORUMA BÖLGE KURULU ÜYELERİNİN KAMU GÖREVLİSİ OLARAK SUÇU BİLDİRMEME SUÇUNUN GENEL İNCELEMESİ ............................................8071. Genel Olarak Suçu Bildirmeme Suçu ......................................8072. Suçun Hukuki Niteliği ............................................................... 8083. Fail ................................................................................................... 8124. Fiil .....................................................................................................8145. Failin Adli Kolluk Görevlisi Olması ........................................ 8206. Manevi unsur ................................................................................ 8257. Suçun Değişik Görünümleri ..................................................... 825

a. Teşebbüs .................................................................................. 825b. İçtima ....................................................................................... 826c. Kovuşturma ve Görev ......................................................... 829

VI. RUHSATSIZ YAPILAŞMALAR HAKKINDA UYGULUNACAK İŞLEMLER ............................................................ 830A. HUKUKA AYKIRI YAPILAŞMALAR VE YERİ .................... 830B. HUKUKA AYKIRI YAPILAŞMALAR HAKKINDA

İŞLEMLER ........................................................................................... 8311. Tespit ve Yapı Tatil Tutanağı ..................................................... 832

a. Hukuka Aykırılığın Tespiti ................................................. 832b. Yapılaşmanın Geldiği Seviyenin Tespiti .......................... 833c. Yapılaşmanın Durdurulması .............................................. 834d. İnşaatın Mühürlenmesi ........................................................ 835e. Tutanak ve Durdurma Kararının Tebliğ Usulü .............. 836

2. Aykırılığın Giderilmesi ya da Ruhsata Bağlanma ................ 8373. Yıkım ..............................................................................................8404. İdari Para Cezası Verilmesi ........................................................ 841

XLV

a. İdari Yaptırımlarda İdarenin Takdir Yetkisi ................... 842b. Hukuka Aykırı Yapı Yapanlara İdari Para Cezası

Verilmesi .................................................................................. 843b.1. İdari Para Cezalarının Temel İlkeleri ...................... 843b.2. İdari Para Cezaları ....................................................... 845b.3. Hukuka Aykırı Yapılaşma Alanı Üzerinden

Hesaplanan İdari Para Cezaları ............................... 845C. İŞLEMLER KONUSUNDA YETKİLİ İDARELER ................ 851

1. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulları ....... 8522. İmar Yetkisi Olan İdareler .......................................................... 853

Onuncu BölümTAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT

VARLIKLARININ KORUNMASINDA ÖZEL UYGULAMALAR ANIT ESER KURULU,

SİT ALANLARINDA ALAN YÖNETİMİ VE YENİLEME

I. SİT ALANLARINDA ALAN YÖNETİMİ ....................................... 855A. ALAN YÖNETİMİNE İLİŞKİN KAVRAMLAR .................... 857B. ALAN YÖNETİMİ TEŞKİLATLANMASI .............................. 859

1. Danışma Kurulu ........................................................................... 859a. Alan Yönetimi Danışma Kurulunun Oluşumu .............. 860b. Görevleri .................................................................................. 862

2. Eşgüdüm ve Denetleme Kurulu ................................................ 862a. Oluşumu .................................................................................. 862b. Görevleri .................................................................................. 863

3. Alan Başkanı .................................................................................. 863a. Seçilme Koşulları ve Atanması ..........................................864

XLVI

b. Görevleri ..................................................................................8644. Denetleme Birimi ......................................................................... 865

a. Oluşumu .................................................................................. 865b. Görevleri .................................................................................. 865

C. ALAN YÖNETİMİNİN TEMEL HEDEFLERİ ...................... 865D. YÖNETİM ALANININ BELİRLENMESİ ............................... 867E. YÖNETİM ALANININ PLANLANMASI .............................. 867

1. Yönetim Planı ................................................................................ 8682. Yönetim Planında Yetki ve Yöntem ......................................... 8683. Yönetim Planının Hazırlanması ............................................... 8694. Yönetim Planı Hazırlama Ekibi ................................................ 8705. Yönetim Planının Değerlendirmesi ve Onaylanması .......... 8716. Yönetim Planının Uygulanması ve Denetlenmesi .............. 872

F. ALAN YÖNETİMİNE İLİŞKİN EKSİKLİKLER .................... 8731. Alan Yönetimi Birimi ve Yasal Dayanak ................................. 8732. Yönetim Planının Hazırlanması ............................................... 8753. Alan Yönetiminin Diğer İdarelerle İlişkileri ve

Koordinasyon ................................................................................ 8754. Oluşuma İlişkin Eksiklikler ....................................................... 876

II. ANIT ESER KURULLARI VE MÜZE YÖNETİMİ ...................... 877A. ANIT ESER KURULLARI ............................................................. 877

1. Anıt Eser Kurullarının Oluşumu ............................................. 8782. Anıt Eser Kurullarının Görevleri ............................................. 8793. Anıt Eser Kurulu Başkanı ve Görevleri ................................... 8794. Anıt Eser Kurullarının Çalışma Esasları ................................ 880

B. MÜZE YÖNETİMİ ........................................................................... 880

III. SİT ALANLARINDA YENİLEME ALANI UYGULAMASI..... 881A. YENİLEME ALANI KAVRAMI VE HUKUKİ

ALTYAPI .............................................................................................. 882B. YENİLEME ÇALIŞMALARINDA AMAÇ ............................... 884

XLVII

C. YENİLEME ALANI UYGULAMALARI .................................. 8851. Yenileme Alanında Projeler ....................................................... 886

a. Yenileme Alanlarında Koruma Amaçlı İmar Planlarının Uygulanması .................................................... 886

b. Eski Eser Koruma ve Onarım Projeleri ............................ 888c. Yeni Bina ve Düzenleme Projeleri ..................................... 889

2. Yenileme Alanlarının Belirlenmesi .......................................... 890a. İdarenin Koordinasyonu ve Özel Hukuk

Kişilerinin Katılımının Sağlanması .................................. 891b. Yenileme Alanı İlan Edilecek Bölgenin Tespitine

Yönelik Çalışmalar ................................................................ 892c. Yenileme Alanı İlan Kararının Alınması ......................... 893

3. Yenileme Alanı İlanında ve Uygulamada Yetki .................... 894a. Belediyelerin ve İl Özel İdarelerinin Yetkileri ................ 894b. Bakanlar Kurulunun Yetkisi ............................................... 895c. Yenileme Alanlarında Kültür ve Tabiat Varlıklarını

Koruma Bölge Kurulunun Yetkileri .................................. 896d. Yenileme Alanlarına Özgü Koruma Bölge Kurulu

Görevlendirilmesi ................................................................. 8974. Yenileme Alanı İlanında Usul Kuralları ................................. 899

a. Genel Karar Organı Tarafından Salt Çoğunlukla Karara Bağlanma ................................................................... 899

b. Bakanlar Kurulu Tarafından Üç Ay İçerisinde Karara Bağlanma ...................................................................900

c. Yenileme Alanı İlan Kararından İtibaren Bir Yıl İçerisinde Uygulamaya Başlanması Zorunluluğu .........900

d. Yenileme Alanı İlan Edilecek Bölgenin Minimum Ölçüleri .................................................................................... 901

e. Yenileme Alanı İlan Edilecek Bölgenin Niteliği ............ 902f. Yenileme Alanı İlan Edilebilecek Bölge ve Yenileme

Uygulamalarının Sınırı ........................................................ 903f.1. Yenileme Alanı İlan Edilecek Bölgenin Niteliği ...904

XLVIII

f.2. Yenileme Uygulamalarının Sınırı ............................9045. Yenileme Alanı İlan Kararının Sonuçları ............................... 905

On Birinci BölümKÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ

KORUNMASINDA ÖZEL BİR ALAN OLARAK BOĞAZİÇİ BÖLGESİ

I. BOĞAZİÇİ’NDE KORUMA AMAÇLI PLANLAMA ..................909A. BOĞAZİÇİ BÖLGESİNİN KORUNMASI

GEREKLİLİĞİ .....................................................................................910B. BOĞAZİÇİ BÖLGESİNİN TESPİTİ ...........................................911

1. Boğaziçi Kıyı ve Sahil Şeridi ...................................................... 9122. Boğaziçi Öngörünüm Bölgesi .....................................................9143. Boğaziçi Geri Görünüm Bölgesi ............................................... 9154. Boğaziçi Etkilenme Bölgesi ........................................................ 915

C. BOĞAZİÇİ BÖLGESİNDE KORUMA ESASLARI ................ 9151. Boğaziçi Koruma Genel Esasları ...............................................9162. Boğaziçi Orman Alanları .............................................................9173. Boğaziçi’nde Yeşil Alanlar ...........................................................918

D. BOĞAZİÇİ BÖLGESİNDE KORUMA PLANLAMASI ........918

II. BOĞAZİÇİ BÖLGESİNİN KORUNMASINDA İDARİ YAPILANMA ............................................................................................. 920A. İMAR YÜKSEK KOORDİNASYON KURULU ...................... 921

1. İmar Yüksek Koordinasyon Kurulunun Oluşumu ............... 9212. İmar Yüksek Koordinasyon Kurulunun Görevleri ve

Çalışma Şekli ................................................................................ 921

XLIX

3. İmar Yüksek Koordinasyon Kurulu Yapılanmasının Yerinden Yönetim İlkesine ve Koruma Amacına Uygunluğu ..................................................................................... 923

B. BOĞAZİÇİ İMAR MÜDÜRLÜĞÜ ............................................. 925C. BOĞAZİÇİ ALANINDA BELEDİYELER ................................. 928D. BOĞAZİÇİ ALANINDA KORUMA BÖLGE KURULU ...... 930

III. BOĞAZİÇİ BÖLGESİNDE İMAR VE KORUMA UYGULAMALARI .................................................................................. 932A. BOĞAZİÇİ BÖLGESİNDE MEVCUT YAPILARIN

UYGUNLUK BAKIMINDAN DENETLENMESİ ................. 932B. BOĞAZİÇİ ALANINDA YENİ YAPILAŞMALAR VE

DENETLENMESİ ............................................................................. 9361. Boğaziçi Sahil Şeridi ve Öngörünüm Bölgelerinde

Yapılaşma Faaliyetleri.................................................................. 937a. Tescilli Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarıyla

İlgili Yapılaşma Faaliyetleri ................................................. 945b. Tescilsiz Taşınmazlarla İlgili Yapılaşma Faaliyetleri ....946

2. Boğaziçi Gerigörünüm ve Etkilenme Bölgelerinde Yapılaşma Faaliyetleri.................................................................. 962a. Tescilli Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarıyla

İlgili Yapılaşma Faaliyetleri ................................................. 963b. Tescilsiz Taşınmazlarla İlgili Yapılaşma Faaliyetleri .... 963

C. BOĞAZİÇİ BÖLGESİNDE YAPILAŞMALARIN DENETİMİ VE HUKUKA AYKIRI YAPILARIN YIKILMASI .........................................................................................9641. Boğaziçi Bölgesinde Yapılaşma Faaliyetlerinin

Denetimi .........................................................................................9642. Boğaziçi Bölgesinde Hukuka Aykırı Yapılaşmaların

Yıkılması ........................................................................................ 966D. BOĞAZİÇİ ALANINDA YAPILACAK

UYGULAMALARDA KARAR ALMA YETKİSİNİN KULLANIMI ...................................................................................... 967

L

E. BOĞAZİÇİ ALANINDA MÜLKİYET HAKKININ KORUNMASI ..................................................................................... 969

F. BOĞAZİÇİ ALANININ STATÜSÜNÜN BELİRLENMESİ BAĞLAMINDA GEEAYK KARARINDA TEMEL İLKELER ............................................... 973

G. BOĞAZİÇİ BÖLGESİNİN SİT STATÜSÜNÜN YENİDEN DÜZENLENMESİ GEREKLİLİĞİ ....................... 978

On İkinci BölümKÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ

KORUNMASINA İLİŞKİN İDARİ UYUŞMAZLIKLARDA ALTERNATİF

ÇÖZÜM YOLU OLARAK İDARİ UZLAŞTIRMA KURULLARI

I. İDARİ YARGIDA İŞ YÜKÜ VE ALTERNATİF ÇÖZÜM YOLLARI GEREKSİNİMİ .................................................................... 983A. İdari Yargının İş Yükü ve Adaletin Gerçekleşmesine Etkisi ..... 983B. İdari Yargının Etkinliği Açısından Alternatif Çözüm

Gereksinimi .......................................................................................... 985C. Yargı Yoluna Başvuru Öncesi Çözüm Yolları Gereksinimi ....... 985D. İdari Uzlaştırma Kurulları ................................................................ 986

II. İDARİ UZLAŞTIRMA KURULLARI YAPILANMASI .............. 987A. İDARİ UZLAŞTIRMA KURULLARININ İDARİ

TEŞKİLAT İÇERİSİNDEKİ YERİ VE ÖZERKLİĞİ ............. 9871. Kurulların İdari Teşkilat İçerisindeki Yeri ............................. 9882. İdari Uzlaştırma Kurullarının Özerkliği ................................ 989

B. İDARİ UZLAŞTIRMA KURULU ÜYELERİNİN BELİRLENMESİ ............................................................................... 989

LI

1. İdari Uzlaştırma Kurulu Üyelerinin Niteliklerinin Belirlenmesi ...................................................................................990a. Kurulun Görev Alanına İlişkin Nitelikler .......................990b. Uzlaştırma Görevinin Gerektirdiği Nitelikler ............... 991

2. İdari Uzlaştırma Kurulu Üye Listelerinin Seçimi ................992a. Uzmanlık Alanına Göre Görev Alacak Kişilerin

Belirlenmesi ............................................................................992b. Listelerden Taraf larca Üye Belirlenmesi ......................... 993

C. İDARİ UZLAŞTIRMA KURULU BAŞKANININ BELİRLENMESİ ............................................................................... 9931. İdari Uzlaştırma Kurulu Başkanının Nitelikleri................... 993

a. Yargılama Yapabilme ve Kurul Yönetebilmeye İlişkin Nitelikler .................................................................... 994

b. Uzlaştırma Kurulunun Görev Alanına İlişkin Mevzuata Hâkim Olma ....................................................... 994

2. İdari Ulaştırma Kurulu Başkanının Seçimi ........................... 995a. Başkanın Seçiminin Yapılacağı Listenin

Belirlenmesi ............................................................................ 995b. Başkan Seçiminin Yapılması .............................................. 995

b.1. Üyeler Tarafından Seçilme ........................................ 995b.2. İdare Tarafından Seçilme ........................................... 996

D. İDARİ UZLAŞTIRMA KURULU ÜYELERİ VE BAŞKANININ GÖREVDEN ÇEKİLMESİ VE REDDİ ....... 996

E. KURUL ÜYELERİNİN VE BAŞKANININ ÖZLÜK HAKLARI ............................................................................................ 998

F. İDARİ UZLAŞTIRMA KURULLARINDA İDARİ HİZMETLER ...................................................................................... 9981. İdari Uzlaştırma Kurulları İdari Hizmetleri .......................... 998

a. Kurul Müdürlüğü ..................................................................999b. İdari Personel ..........................................................................999

2. İdari Uzlaştırma Kurulu İdari Hizmetlerinin Gözetim ve Denetimi ....................................................................................999

LII

III. İDARİ UZLAŞTIRMA KURULLARININ BENZER KURUMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI .......................................999A. TAHKİM YOLUYLA KARŞILAŞTIRILMASI .....................1000B. CEZA MUHAKEMESİNDE UZLAŞMAYLA

KARŞILAŞTIRILMASI ................................................................1000

IV. İDARİ UZLAŞTIRMA KURULLARININ GÖREV ALANLARI .............................................................................................. 1001A. İDARİ UZLAŞTIRMA KURULLARININ GÖREV

ALANLARININ BELİRLENMESİ ...........................................1002B. PLANLAMA, İMAR VE KÜLTÜR VE TABİAT

VARLIKLARININ KORUNMASINA İLİŞKİN UYUŞMAZLIKLAR .......................................................................1003

V. İDARİ UZLAŞTIRMA KURULLARININ ÇALIŞMA YÖNTEMLERİ .......................................................................................1003A. İDARİ UZLAŞTIRMA KURULLARINDA

UYGULANACAK USUL KURALLARININ TESPİTİ ......10041. Çerçeve Kuralların Belirlenmesi ............................................10042. Kurul Tarafından Kural Belirlenmesi....................................1004

B. İDARİ UZLAŞTIRMA KURULLARININ ÇALIŞMA ZAMANI ............................................................................................1005

C. KURULLARIN KARARLARI ...................................................1005

VI. İDARİ UZLAŞTIRMA KURULU KARARLARININ NİTELİĞİ VE BAŞVURU YOLLARI ...............................................1005A. İDARİ UZLAŞTIRMA KURULU KARARLARININ

NİTELİĞİ ...........................................................................................1006B. KURUL KARARLARINA KARŞI BAŞVURU

YOLLARI ...........................................................................................10061. Başvurucunun Talebinin Bütünüyle Reddine Yönelik

Kararlar .........................................................................................10062. Başvurucunun Talebinin Bütünüyle Kabulüne Yönelik

Kararlar ........................................................................................10073. Kısmen Kabul Kısmen Ret Kararları .....................................1008

LIII

VII. İDARİ UZLAŞTIRMA KURULLARI KURULMASININ GEREĞİ OLARAK HUKUK EĞİTİMİNİN VE İDARİ YARGI DÜZENİNİN YENİDEN DÜZENLENMESİ ................1009A. HUKUK EĞİTİMİNİN YENİDEN DÜZENLENMESİ .....1009

1. Hukuk Fakültelerinde Eğitimin Yeniden Düzenlenmesi..............................................................................1009a. Eğitim Süresinin Yeniden Düzenlenmesi ...................... 1010b. Müfredatın ve Eğitim Yönteminin Yeniden

Düzenlenmesi ....................................................................... 1010b.1. Müfredatın Düzenlenmesi ....................................... 1010b.2. Eğitim Yönteminin Düzenlenmesi ........................ 1011

c. Lisansüstü Eğitimin Yeniden Düzenlenmesi ............... 10122. Mezuniyet Sonrası Sınavlar ..................................................... 10123. İdari Uzlaştırma Kurullarıyla İlgili Programlarda

Hukuk Eğitimi ............................................................................ 1013a. Lisans Düzeyinde Düzenleme.......................................... 1013b. Lisansüstü Eğitimde Düzenleme ..................................... 1013

4. Adalet Meslek Yüksekokulları ve Adalet Meslek Liseleri ........................................................................................... 1014a. Adalet Meslek Yüksekokulları .......................................... 1014b. Adalet Meslek Liseleri ........................................................ 1014

B. İDARİ UZLAŞTIRMA KURULLARI KURULMASININ GEREĞİ OLARAK İDARİ YARGIDA İSTİNAF MAHKEMELERİNİN VARLIĞI ...... 1015

KAYNAKÇA .................................................................................................... 1019