Kościół w Zborowie

ZBORÓW

Pierwsze wzmianki o tej miejscowości pochodzą z 1429r. W tym też

czasie zanotowano w aktach konsystorskich istnienie tutejszego kościoła.

Zborów był wsią królewską. W początkach XVI wieku wieś wydzierżawiono

Kobylińskim. Od 1571r. Zaborów należał już do tzw. dzierżawy blizanowskiej,

rozległych dóbr królewskich zastawionych Rafałowi Leszczyńskiemu, staroście

radziejowskiemu, który był najmożniejszy wśród szlachty ówczesnego powiatu

kaliskiego. Na początku XVIIw. Zborów przypadł spadkobiercom

Dadźboga Karnowskiego. W 1726r. ówczesny dzierżawca wsi, Józef Molski

- kasztelan rogoziński, wzniósł tutaj nowy kościół drewniany, konsekrowany

w 1730r. przez sufragana gnieźnieńskiego - Franciszka Kraszkowskiego. Mimo

tych starań parafia tutejsza została wkrótce przyłączona do kościoła w Dębem.

W 1787r. królewszczyznę Zborów otrzymał w zastaw Stanisław Szczucki,

burgrabia województwa wielkopolskiego. Dwa lata później wieś liczyła 25 domów

i 144 mieszkańców. W XIX w. miejscowość należała do rodziny Garczyńskich,

dziedziców pobliskich dóbr w Kosmowie. W 1827r. odnotowano tu kilkanaście

domów i 242 mieszkańców. W 1875r. majątek obejmował 1069 mórg ziemi

i składał się z folwarków: Zborów (z 15 budynkami murowanymi i 9 drewnianymi)

i Góry Zborowskie (1 dom z 20 mieszkańcami i 4 budynkami drewnianymi).

W okresie miedzywojennym właścicielem Zborowa był Witold Garczyński,

a folwark Góry Zborowskie przeszedł w pierwszych latach XX w. na własność

Fryderyka Ruedygiera.

1 / 7

KOŚC IÓŁ

Spośród najsłynniejszych obiektów znajdujących się obecnie na terenie

miejscowości Zborów należy Kościół filialny p.w. św. Michała Archanioła

wzniesiony na początku XVIII w. i przebudowany w 1840r.

Orientowany, z oszalowanymi ścianami

w konstrukcji zrębowej, jednonawowy,

z prezbiterium niższym i węższym

od nawy, zamkniętym wielobocznie.

Od północy jest zakrystia, a przy

południowej ścianie nawy znajduje się

mała kruchta.

W 1840 r. dobudowana została murowana fasada zachodnia. Na belce tęczowej

umieszczony jest napis fundacyjny z datą 1726,a na zrębie północnej ściany nawy

znajduje się polichromia upamiętniająca konsekrację kościoła w 1730r.

We wnętrzu świątyni na szczególną uwagę zasługują trzy późnobarokowe ołtarze

(z około 1730r.), powstałe w bliżej nieokreślonym warsztacie wielkopolskim

(drewniane, rzeźbione, polichromowane, trójpoziomowe). Umieszczone są w nich

następujące obrazy: św. Rodziny (późnobarokowy, przemalowany w 1836r.

w trakcie odnawiania kosztem Józefy i Kaspra Wróblewskich), św. Michała

Archanioła (barokowy z 1 ćwierci XVIII w.), i w ołtarzach bocznych

Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, oraz Ofiarowanie Chrystusa w Świątyni

(późnobarokowy z około połowy XVIII w.)2 / 7

Wspomnieć także należy klasycystyczną ambonę z początku XIX w. (drewniana,

rzeźbiona, polichromowana, ośmioboczna, typu koszowego), barokową kropielnicę

(o kielichowej formie z kulistą czaszą, wykonana z piaskowca w XVII w.)

i krucyfiks ustawiony na belce tęczowej (barokowo-ludowy, powstały w 2 połowie

XVIII w.). Na północnej ścianie nawy znajduje się polichromia upamiętniająca

konsekrację kościoła - tempera na drewnie wykonana około 1730r. w warsztacie

wielkopolskim z centralnie usytuowanym herbem biskupa Kraszkowskiego

(Nałęcz - związana, biała chusta w czerwonym polu). Na zewnętrznej elewacji

prezbiterium umieszczona jest kapliczka z 1 połowy XIX w., przedstawiająca

barokowo - ludową sceną pasyjną.

zdjęcie wykonane w 2013 roku

3 / 7

C u d w Z b o r o w i e

W roku 1564, w cichej wiosce Zborów w powiecie Kaliskim, bawiła się

grupka chłopców w sąd. Wybrali spośród siebie sędziego, kata, obrońcę

i oskarżonego. Oskarżonym był Walenty Żeromski - syn rządcy miejscowego

majątku. Winowajcę osądzono i skazano na śmierć

przez powieszenie. Chłopcy założyli skazanemu powróz na szyję

i Walenty został powieszony na wierzbie. Radość była

ogromna, bo Żeromski tak doskonale „udawał wisielca”,

m tak zabawnie ruszał nogami... Lecz gdy chłopcy zobaczyli,

że jego twarz dziwnie się zmieniła, wystraszeni chcieli zdjąć

uwolnić Walentego, jednak już im się to nie udało.

Wieczorny mrok pokrywał ziemię, a z pobliskiego

kościoła rozbrzmiał się dzwon na „Anioł Pański”. Z kominów

prosto do nieba wzbił się dym, który zwiastował bliskość

kolacji. Już prawie wszystkie dzieci ze wsi wróciły do domów,

brakowało tylko Walentego. Pani Żeromska zdziwiona,

że od trzech godzin nie ma Walentego, woła syna przerażonym

głosem, lecz chłopczyk nie odpowiadał…

Przestraszeni rodzice zaczęli szukać syna, lecz ich

ciągłenawoływania pozostały bez echa. Znaleźli go po długich

poszukiwaniach wiszącego na wierzbie. Trudno sobie wyobrazić ich rozpacz.

Próżno pocierają skostniałe kończyny syna. Na próżno matka własną piersią

4 / 7

i własnym oddechem próbuje je ogrzać. Ojciec słucha czy bije małe serce syna,

niestety trup to już tylko.

Zrozpaczeni rodzice ofiarują swoje dziecko

Maryi Jasnogórskiej, obiecując że Jej tron

w Częstochowie nawiedzą. Stał się cud, bo przecież

Matka Najświętsza pamięta te chwile, gdy tuliła

martwe zwłoki syna. Pamięta ten ból i serce Jej

przejęło się bólem biednej matki, która trzyma

martwe ciało syna. Jasnogórska Panienka zwróciła życie chłopcu. Walenty

otworzył szeroko oczy, rozejrzał się dookoła i powstał żywy i zdrowy.

Jeden z pięknych fresków w świątyni Jasnogórskiej

głosi ten cud już od 250 lat.

5 / 7

6 / 7

7 / 7

Opracował:Ks. Marcin NowickiDĘBE 2013