Podstawowym narzędziem jakim dysponuje twórca układu przestrzeni to kompozycja. Zbiór brył, płaszczyzn, linii, punktów ułożonych tak by oddziaływały na i względem siebie. Należy pamiętać, że nawet jeden element pojawiający się na płaszczyźnie rozpoczyna z nią dialog. Wielkość, kształt i miejsce położenia obiektu tworzy układ podziału płaszczyzny, który to nazywamy kompozycją. Kompozycja
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Podstawowym narzędziem jakim dysponuje twórca układu przestrzeni to kompozycja. Zbiór brył, płaszczyzn, linii, punktów ułożonych tak by oddziaływały na i względem siebie. Należy pamiętać, że nawet jeden element pojawiający się na płaszczyźnie rozpoczyna z nią dialog. Wielkość, kształt i miejsce położenia obiektu tworzy układ podziału płaszczyzny, który to nazywamy kompozycją.
Kompozycja
Zestaw elementów zamkniętych w kadrze płaszczyzny lub przestrzeni, których oddziaływanie względem siebie jest zrównoważone. Kompozycja statyczna określa spokój, wskazuje na trwałość i niezmienność.
Kompozycja statyczna
Piet Mondrian, kompozycja
Zestaw elementów kadru płaszczyzny lub przestrzeni wzajemnie oddziaływających na siebie o nierównym układzie sił.Kompozycja dynamiczna określa ruch, pęd, wskazuje na niepokój, zmienność.
Kompozycja dynamiczna
Kazimierz Malewicz Kompozycja suprematyczna
Zestaw elementów budujących płaszczyznę lub przestrzeń wizualnie zamkniętych w układzie kadru.Kompozycja zakreśla całość rzeczywistości przekazu wizualnego.
Kompozycja zamknięta
Władysław Strzemiński Kompozycja abstrakcyjna
Zestaw elementów budujących płaszczyznę lub przestrzeń wizualnie wykraczających poza układ kadru.Kompozycja sugerująca ciąg dalszy obrazowanej rzeczywistości.
Kompozycja otwarta
Kazimierz Malewicz Pejzaż (Zima)
Zestaw elementów dzielących płaszczyznę lub przestrzeń względem wyznaczonych optycznie jednej lub wielu osi.Kompozycja symetryczna dąży do równowagi i harmonii.
Kompozycja symetryczna
Kazimierz Malewicz Anglik w Moskwie
Zestaw elementów dzielących płaszczyznę lub przestrzeń na obszary kontrastujące.Kompozycja asymetryczna wykorzystuje napięcia wizualnie budując mocny przekaz emocjonalny.
Jan Berdyszak „Otoczenie przepływające przez błękit”
Stefan Gierowski CLI, 1963
Jerzy Kałucki Niepodległość trójkątów,
Jan Berdyszak „Koło podwójne”
Koji Kamoji „Chata”
Franciszek Starowieyski
Waldemar Świerzy
Waldemar Świerzy
Waldemar Świerzy
Michał Batory
StefanMałecki
Jan Bokiewicz & Wojciech Freudenreich
Jan Bokiewicz & Wojciech Freudenreich
Karol Ferster
Autor: Joanna Górska, Jerzy Skakun
Jan Lenica
Maciej Hibner
Wiktor Górka
poprzez emocjonalny podział płaszczyzny
spojrzenie na kompozycję
Krążek umieszczony pośrodku kwadratu, podlega zasadom kom-pozycji statycznej i zamkniętej. Patrząc na rysunek jesteśmy pewni, że biernie spoczywa w ramach zrównoważonej płaszczyzny.
Podział płaszczyzny
Krążek umieszczony w lewym, górnym rogu kwadratu sprawia wrażenie, że za chwilę opuści lub zniekształci obszar kadru. Tworzy kompozycję dynamiczno - otwartą.
Podział płaszczyzny
Nasze wrażenia statyki i dynamiki — to wynik postrzegania podziału płaszczyzn doko-nanych przez występujące na płaszczyźnie obiekty. W przypadku pierwszym krążek dzieli kwadrat na równe części, zatem nic dziwnego, że nic nas nie niepokoi. W przypadku drugim jest inaczej. Aby spróbować odpowiedzieć na pytanie — dlaczego jest inaczej? — prze-badajmy kolejność postrzegania zaproponowanego układu. Pierwszy rzut oka na środek płaszczyzny nie satysfakcjonuje nas, kierujemy wzrok do górnego, lewego rogu, następnie zauważamy linię łączącą dolny, lewy róg z górnym, prawym narożnikiem. Widzimy już wszystko, zupełnie ignorując dolny, prawy róg kompozycji.Odwróćmy kompozycję.
Podział płaszczyzny
Czy znowu krążek jest najważniejszy? Zwróćmy uwagę, że wielka płaszczyzna bieli prawie równoważy siłę czarnego krążka. Prawie, bo trudno oprzeć się wrażeniu, że krążek zaraz obróci płaszczyznę kwadratu.
Podział płaszczyzny
Poddajmy się temu wrażeniu.
Podział płaszczyzny
Teraz jesteśmy pewni, wszystko leci w dół. Lecz czy jesteśmy prze-konani, że i tym razem nasza kompozycja zbudowana jest z krążka i kwadratu, a może jesteśmy świadkami dialogu z prawdziwą płasz-czyzną ekranu, na który patrzymy?
Podział płaszczyzny
Rudolf Arnheim w swej książce „Sztuka i percepcja wzrokowa” zależności układu obiektu względem płaszczyzny tłumaczy na przykładzie kwadratu wrysowując w niego strukturalny szkielet dzielący go na pola czynne i bierne.
Szkielet strukturalnyRudolfa Arnheima
Szkielet strukturalnyRudolfa Arnheima„Z obserwacji nieformalnych wynika, że na krążek oddziałują nie tylko boki i śro-dek kwadratu, lecz również skrzyżowanie jego pionowej i poziomej osi centralnej oraz przekątne. Środek kwadratu główne siedlisko przyciągań i odpychań, ustala się sam na przecięciu tych czterech najważniejszych linii strukturalnych. Inne punkty na liniach są słabsze niż środek, lecz można dowieść, że one także powodują efekt przyciągania.”Podział na linie pionowe i poziome uświadamia jeszcze jeden ważny aspekt szkie-letu strukturalnego. Góra, dół podobnie jak strona lewa i prawa nie są sobie równe.Linia horyzontu dzieli przestrzeń na górę i dół. Przywykliśmy postrzegać to co znaj-duje się nad nią jak nazywa to Rudolf Arnheim jako zwycięskie, pokonujące ruch oporu. Dół zaś, jest upadkiem, poddaniem się, przyciąganiem. „Z owej nierówno-ści przestrzeni wynika, że i poszczególne położenia są dynamicznie nierówne. […] Wzrokowo przedmiot określonej wielkości, kształtu czy koloru będzie tym cięższy, im wyżej go umieścimy.”Do ustalenia podziału na stronę lewą i prawą wkracza prawo przyzwyczajenia. Nasz obszar kulturowy karze nam czytać tekst od lewego, górnego rogu kartki, czyniąc go najbardziej aktywnym jej obszarem. Efekt ten zaprzecza wizualnemu wrażeniu podziału płaszczyzny.
Szkielet strukturalnyRudolfa Arnheima
Spójrzmy na rysunek. Po obu stronach płaszczyzny umieszczony jest tej samej wielkości krążek.Krążek umieszczony po lewej stronie wydaje się nieco mniejszy i lżej-szy od znajdującego się po prawej stronie. Artyści znając to prawo, chcąc zrównoważyć ciężar strony lewej w stosunku do prawej różnicują w swych pracach, wielkość elementów kompozycyjnych.
Oglądanie strony rozpoczynamy od jej lewej, górnej części (A), później wzrok kieru-jemy w prawą stronę (B), by na końcu, przejść do miejsc peryferyjnych, czyli w dół układu kompozycyjnego, poniżej centralnego miejsca przecinania się linii struktu-ralnych pola płaszczyzny (C).Opisany przebieg może być przez grafika zakłócony, gdy celowo zaburzy równowa-gę płaszczyzny, stosując odpowiednie zestawienia „mocy” umieszczanych elemen-tów w stosunku do „mocy” płaszczyzny.