Kemalizm Ve Askeri Bürokratik Oligarşi Üzerine Yazılar - Demir Küçükaydın

8/7/2019 Kemalizm Ve Askeri Brokratik Oligari zerine Yazlar - Demir Kkaydn

1/139

KemalizmVe

Askeri

BrokratikOligarizerine Yaz lar

Demir Kkayd n


2/139

1

Kemalizm

Ve

Askeri BrokratikOligarizerine Yaz lar

Demir Kkayd n


3/139

2

indekiler

Kemalizmin Yerini Ne Alacak? .........................................................................................4Amaz ................................................................................................................................7Sosyal Demokrasi, Trkiye ve CHP ....................................................................................9Kolombusun Yumurta ................................................................................................... 11Tarihin Laneti ................................................................................................................... 13Stalinizm ve Kemalizm ..................................................................................................... 15Kemalizm, Stalinizm, PKK vs. zerine ............................................................................ 18

Ama Stalinizm zerine Bir Tartma Deildi .............................................................. 18Gelecek ve Gemiin Dili ............................................................................................. 18Aktel Politik Durum'la Balant .................................................................................. 19

Kemalizm ve Bonapartizm................................................................................................ 21Jakobenizm ve Bonapartizm ......................................................................................... 21Tarihsel Paralellikler ve Anlamla ................................................................................ 22Sivil Toplumculuun Devletilii ................................................................................. 23Bu gnn Trkiye'sinde Jakobenler Kimlerdir? ............................................................. 23PKK Stalinist midir? ..................................................................................................... 24Stalinist olmayan Stalinistler ......................................................................................... 25

Politika ve Sosyalistler...................................................................................................... 27

Atatrk ............................................................................................................................. 32Politik slam, AKP ve Sosyalistler.................................................................................... 36Genel Kurmay, Sosyalistler ve Politika ............................................................................. 39Kyafet Kavgasnn lk Anlam ......................................................................................... 42Kemalizmin z ............................................................................................................. 48Bonapartizm ..................................................................................................................... 50Kemalizm ve slam ........................................................................................................... 54Sabetayc lar, Yahudiler, Anti-Semitizm ve Kemalizm ................................ ...................... 56


4/139

3

Kemalizm, 12 Eyll, Duvarn ykl, zel Sava ve rme ......................................... 63Talat Paa Jakoben miydi? ................................................................................................ 73Tekinsiz ............................................................................................................................ 81Bana Toplad Cinleri Datamayan Byc................................................................. 88

Askeri Brokratik Oligarinin Bir Strateji Deiimi Olasl............................................ 94Zor Dnem ve Olas Gelimeler...................................................................................... 101Liberaller ve PKK ........................................................................................................... 108A l mlar ........................................................................................................................ 115Liberaller (Taraf) ve AKP Ergenekonu ve Askeri Brokratik Oligariyi Niin ve Nasl

Destekliyor? ................................................................................................................... 119Liberaller, Ulusalc Sosyalistler ve Demokratik Sosyalistler........................................ 119Korkularn geree dayanp dayanmadklar deil korku olarak gereklikleri nemlidir

................................................................................................................................... 120AKP Demokratikleme stiyor mu?............................................................................. 124AKP Neden Gerek bir demokratikleme steyemez ................................................... 125AKP'nin somut politikala .......................................................................................... 125Nesnel Destein Kendi Dinamii ................................................................................ 127Avrupa Birlii Neden Trkiye'yi ye Yapmaz? ................................ .......................... 128Avrupa Birlii Konusunda Ulusalc Sosyalistler ve Demokratik Sosyalistler............... 129Askeri Brokratik Oligari Neden Avrupa Birlii'ni stemez ....................................... 130Trkiye'nin Lassale'c la ............................................................................................ 131Ordular Sava ve Fikirlerin Savann Temel Fark ................................................... 132

Ayk r Bir Analiz ............................................................................................................ 134


5/139

4

Kemalizmin Yerini Ne Alacak?

Asl nda ilk olan "Son Trk Devleti"nin dayana ve ideolojisi olan Kemalizm mrndoldurmu bulunuyor. Bu ideoloji bugn hala devletin resmi dini olmaya devam ediyorsa, bu,

onun insanlarn kafasndaki egemenliinden, ideolojik gcnden, yaygnlndan deil;

ideoloji d bir unsurun, Osmanl'nn yaayan ruhu Trk Ordusu'nun silahlar n n fizik

gcnden dolay d r.

Bir ideoloji, yaratcl; dier ideolojiler karsndaki entellektel stnl; gen kuaklar

arasndaki etkisiyle gelecee damgasn vurabilir ve yaama yeteneinin kantlarn sunar.

Kemalizmde ne yarat clk, ne de entellektel stnlk var. Dolaysyla gen kuaklar

aras nda hi bir etkisi yok.Gen, eer bir niversite rencisi ve Yupi aday ise muhtemelen Kemalist deil; "yeni sa"n

Trkiye versiyonu olan "zalizm"in bir taraftar d r. zalist olmak i in de zal' n taraftar

olmak gerekmez. Gen, eer ehir varolarnn bir Trk iisi ya da isizi ise muhtemelen

politiklemi bir radikal islamcdr. Gen eer bir Krt ise, zaten Krtleri yok sayan

Kemalizme kardr.

***

Kemalizm son yirmi y lda drt koldan gelen eletiriler karsnda tam bir ideolojik bozgun

yaad.lk eletiri sosyalistlerden geldi. Sosyalistler Kemalizmi "ada uygarlk"hedefi bak m ndan

deil; bu hedefe ulamak iin izledii yollar bakmndan ve bu yollarla o hedefe

ulalamayaca bakmndan; daha eitliki ve demokratik bir bak asyla eletirdiler.

Sosyalistlerin bu eletirisi, hem Kemalizmin hem de bizzat Trk sosyalist Hareketinin

temelindeki Aydnlanmac niteliiyle, "Burjuva Uygarl"nn bir eletirisine varamad iin,

yarm bir eletiri olarak kalmtr. Radikal bir Kemalizm eletirisi Trk Sosyalist

Hareketinin kendi hedeflerinin ve tasavvurlarnn bir zeletirisi olmadan mmkn de

deildir.

Trk Sosyalist Hareketinin ksa vadede byle bir zeletiriyi gelitirmeans da yok. Yeni

kuaklardan, yeni sorularla sosyalizme bir akm, bir genlik as yok. Erezyona dayanp

ayakta kalabilenler ise 60'l ve 70'li yllarn Trkiye ortamnn ekillendirdii insanlar. Artk

genliklerini soluyamayan kuaklar. Olaylar onlarda yeni sorulara yol amaktan ziyade,

onlara eski cevaplar n n yeni kan tlar sunar gibi grnrler.

Max Planck bir yerde, fizikiler aras nda eski bir teorinin yerini yeni bir teorinin almas n n,

eski fizikilerin yeni teoriye ikna olmalaryla deil, onlarn lp gitmeleri ve yeni kuan

onlarn yerini almasyla gerekletiini syler. Fizikte byleyse Toplumsal alanda daha da

byledir.


6/139

5

Sosyalistlerin Kemalizm eletirisi hedefler eletirisinden, yani radikalizmden yoksun olduu

iin Dou Avrupa'nn kyle birlikte tm ampirik ikna gcn de yitirmitir. Sosyalizmin

nne koyulacak bir "Demokratik" sfatyla bunun kazanlabileceini sanmak, gerek

sorunlardan kamakt r.

Bu nedenlerle, eer bir mucize olmazsa, Sosyalizm bugn Kemalizme bir alternatif deildir.

Kemalizme ikinci eletiri Politiklemi Radikal slam'dan geldi. Son yllarda byk bir

entellektel canl l k gsteren bu ak m, kemalizmin hedefini, "ada Uygarlk"projesini

zellikle Bat'daki eletirel Marksist evrelerin eletirilerinden hareketle, ama zm

Kuran'da bularak eletirdi. Bu eletiri ayn zamanda Trk Sosyalist Hareketinin de eletirisi

oldu ve onun karsnda zm yollaryla ve cevaplaryla deil ama ortaya att yeni

sorunlarla entelektel stnlk salad.

Kemalizme nc eletiri bizzat kendi elleriyle yetitirdii burjuvaziden geldi. Turgut

zal'da en bilinli ifadesini bulan bu eletiri, Kemalizmi direk olarak karya almadan onunbtn tabular n kemiriyor: "Yurtta Sulh Cihanda Sulh"un yerini "bir koyup be alma"lar,

"byk oynama"lar, "Trk As r"lar ; "Milliyeti"liin yerini "federasyonu bile tartmalyz"

lar; "Devleti"liin yerini "Liberalizm"ler; "Halk "ln yerini aktan ii dmanl; frak,

smokin ve gravatn yerini ort ve blucinler; "lelebet payidar kalacak Cumhuriyet"in yerini

"kinci Cumhuriyet" tartmalar oktan alm bulunuyor.

Burjuvazinin btn sknts Kemalizmin yerini alacak sistemli, Trkiye koullarna adapte

olmu bir ideolojiyi hala ekillendirememi olmasnda yatyor. Baykal ve M. Ylmaz ' n

oluturmaya altklar yeni imajlar; A. Menderes'in giriimleri hep bu arayn ve bunalmn

ifadeleri. zal btn bu opsiyonlar iinde yapt klar yla ve tasar lar yla en atak ve uzak

perspektifli olma zelliini koruyor.

Kemalizme drdnc eletiri Krtlerden geldi. Krtlerin eletirisi hemen hemen sadece

Kemalizmin Krt gerekliini yok saymas noktasndandr. Bu eletirinin hi bir

versiyonunda hedefler eletiri konusu deildir. Hatta kimi versiyonlarnda yollara bile eletiri

yoktur. Bu eletiri ideolojik bakmdan ok yzeyde kalan bir eletiridir de. Krtlerin

Kemalizme ynelttii eletirinin gc eletiri silahndan deil, silahlarn eletirisinden

gelmektedir.

***Kemalizmin yerinin ne alacan, Trk Ordusu'nun fizik gc ile Krt Gerilla Hareketinin

fizik gc arasndaki atmann sonular belirleyecektir.

Eer Krt Gerilla Hareketi, Trk Ordusu karsnda kesin bir stnlk salarsa. Bu

Trkiye'nin ikinci kategoriden de olsa gelimi lkeler arasna katlmas, tipik bir Avrupa'l

lke olmas sonucunu verir. Ama bu ayn zamanda Kemalizmin "ada uygarlk"amac na

ulamas da demektir. Kemalizm gremeyecei zaferinin erbetini kendi cellatnn elinden

imi olur.


7/139

6

Bu durumda Kemalizmin yerini sosyalizm, Trk Sosyalist Hareketinin ksrl nedeniyle

alamaz. Ama o demokratik Burjuva Cumhuriyeti 60 ve 70'li y llar n sosyalistlerinden, ihtiyac

olan kadrolar tabur tabur bulur.

Eer Trk Ordusu, Krt Gerilla Hareketi karsnda kesin bir stnlk salarsa, Trkiye'nin

"Batllama"yolu tmyle kapanm olur. Kemalizm askeri zaferiyle kendi mezar nkazar.

Bu durumda Politiklemi islam, Ulus yerine mmet; "Bat " yerine "Dou"ideolojisiyle

Trk ve Krt burjuvazisine, hem bu uluslar bir arada tutabilecek hem de dnya lsnde

ona hareket alan salayabilecek tek alternatif olarak ortaya kar.

En byk olas l k ise Trk Ordusu ve Gerilla hareketinin birbirine kesin bir stnlk

salayamad; Trk ordusunun yprand, rd bir durumdur. Bu durumda da

Kemalizmin yaama ans olmayacakt r. Bu durumda Kemalizmin yerini zalizm alacakt r.

Dnya burjuvazisinin de, Trk burjuvazisinin de, bugn radikalleen Krt hareketi karndasesini kesmi bulunan Krt burjuvazisinin de tercihi bu yndedir. Bu durumda Trkiye "Bask

tipi zmle spanya, Portekiz, Yunanistan benzeri bir yar Avrupa'l Akdeniz lkesi olur.

Trk ordusunun Krt Gerilla Hareketi karsndaki zaferi de, yenilgisi de, pat da Kemalizmin

sonu olacaktr. Yerini ne alaca henz belli deil. Ama belli olan bir ey var. Kemalizmin

mezar Osmanl 'n n "Krdistan"dedii topraklarda bulunacaktr.

01.12.1992

Hamburg


8/139

7

Amaz

Savaaskerlere braklamayacak kadar ciddi bir itir diye bir sz vard r. Trkiyede ise,

politika denen ey, askerlere braklacak kadar gayr ciddi bir itir.

Bir lke dnn, orada Genelkurmay Bakan denen ve milletin hizmetisi olmas gereken

bir memur, gzlerinin iine baka baka milletin temsilcilerinden oluan Meclisi, o meclise

kar sorumlu ve onun oylaryla seilmi bakanlar kurulunu en kaba biimde aalyor.

Aalamakla kalmyor, tutup bir de neyin tehlike olup olmadn, yani politikay belirliyor

ve o lkede Bakanlar kurulu derhal toplan p, bir memurun, milletin temsilcilerince al nan

siyasi kararlar uygulamaktan baka bir yetkisi olmadn syleyip bu generali derhal

emekliye sevk etmiyor. Bir meclis dnn ki, bir generalin bylesine bir yetki tecavzkarsnda, kuzu kuzu boyun eiyor, sesini karmyor. Bir tek millet vekili ya da bakan, bu

kiiliksizlik karsnda isyan edip protesto kabilinden istifa olsun etmiyor. Szm ona bu tr

ordu taraf ndan belirlenen politikalar n en byk hedefi olan parti bile, k v rtmaca

demelerden tesine gidemiyor.

lkedeki btn nemli gazete ve gazeteciler bu szler karsnda hazr ola geip tekmil

veriyor. andar veya Uras gibi, sermayenin kendi mant asndan bile iyice akl dl

iyice srtan ordunun vesayetine kar kan yazarlar bile, bu kar k, politikaclara veya

gazetecilere serzenilerle ifade etmekten tesiyle yapamyorlar.

Denebilir ki, ordu gerek bir gce dayanyor. Elinde silah var. Peki bir de yle bir durum

tasavvur edelim. Bakanlar ve Meclis, askerler karsnda gsz olduklarn biliyorlar. Ama

en azndan, kendi onurlarn korumak iin, Genelkurmay bakan adl memurun yaptnn

meru ve kabul edilebilir olamadn ifade etmek iin, istifa ediyorlar. Bunu bir yana

brakalm, hi olmazsa be on millet vekili, bir ka bakan istifa ediyorlar. Bir ka gazete,

ortaklaa manetten bu olay protesto ediyorlar. Sadece byle bir davran bile dengeleri alt

st eder. Btn bunlar yok.

Niye yok? Niin btn meclis ve bakanlar ve partiler bu kanun d ve su olan davran

karsnda klece bir boyun eile su ortakl yapyorlar? Bunun bir tek nedeni var? Halktankorkuyorlar. Byle bir davrann, halk nasl cesaretlendireceini biliyorlar. Bunun nasl bir

rnek oluturacan biliyorlar. O zaman bana toplad cinleri datamayan byc rana

dneceklerini biliyorlar. Ve bu korkuyla, fiilen su ileyen bir memur karsnda

yaltaklanarak, Kvrkolunun yapt trden, her trl aalanmaya layk olduklarn

kantlamaktan baka bir ey yapmyorlar.

Trk egemen s n flar n n amaz bu. S n f olarak egemenliklerini en iyi parlamenter biimde

srdrebilirler ama Parlamentonun gerek bir gce sahip olmas iin halk n ordunun

dayatmalar karsnda aktif destei gerekir. Bu ise halkn bir ekilde rgtlenmesi ve

arln ortaya koymas anlamna gelir. Bu tehlikeyi engellemek iin hepsi Genelkurmayn


9/139

8

karsnda secde ederler. Bu nedenle politikay askerlere havale ederler ve kendileri de h nk

deyicilik yaparlar.

Peki u askerlere braklan politika ne? Askerler de ayn korku ile hareket ederler. Bir yandan

eski anlay ve yaplanmalarla sistemin gidemeyeceinin farkndadrlar, reformlar ve

deiiklik gerektiinin farkndadrlar. Deitirmek ise, her eyden nce zgr bir ortamgerektirir. zgr ortam ise, ezilenlerin, Krtlerin, iilerin, yoksullarn rgtlenmesi, bir g

olarak ortaya kmas, politik ortama arlklarn koymas demektir. Bu ise onlar n bu gnk

snrsz egemenliklerinin sonu olur. te yandan, eski biimiyle srd takdirde yine k

yoktur. Bu durumda asker kafasna gre tek u yol kalr: demokratlar ve demokratik talepleri

olmayan bir demokrasi. Ya da Krte televizyon bile olabilir, ama Krtler ve Krtlerin

zlemleri yoksa.

Reformlar, o reformlarn getirecei haklar kullanabilecek bir g yoksa bir tehlike

oluturmaz. O halde, o reform ve zgrlkleri, asker deyimiyle, kt niyetli emellerine alet

edecek gler, ezilmeli ve yok edilmelidir ki, reformlar n yolu a ls n.

Ama bunu yapnca da, reformlar iin bask yapan gler gerilemi, reform talepleri bastrlm

dolay s yla reformlar yap lamaz olur. Ama reformlar olmazsa da olmaz. Bu sefer, reformlara

kar glere kar tavrlar koyulur. Sz ayaa drlmeden, Susurluklar, Hizbullahlar biraz

hizaya getirilir. Ama bundan cesaret alan reform isteyen gler ba kaldrr. Bu sefer tekrar

ayn oyun olmad batan oynanr. Seimlerden beri politik ortama damgasn vuran gel gitlerin

z budur. Yani Trkiyede politika denen ey de Genelkurmayn bu amaz karsndaki

manevra ve cambazlklarndan baka bir ey deildir. Meclis ve bakanlar kurulu ise,

Genelkurmay egemenliini rten asma yapra olmaktan baka bir fonksiyona sahip deildir.Szm ona bu politika ve sistemin en byk kurban geinip parsa toplamaya alan Refah

da adi bir su ortandan baka bir ey deildir.

Meclis, partiler ve bakanlar, ezilenlerin korkusundan Genelkurmay karsnda istedii kadar

secdeye kapansn; Genelkurmay ayn korkuyla istedii kadar manevra yapsn. Korkunun ecele

faydas yok. Krt hareketinin ayaklarnn altndaki topra andrdn ok iyi biliyorlar.

Sorun sadece zaman sorunudur, Krt hareketinin mesaj elbet bin bir kanaldan Trkiyenin

dier ezilenlerine ulaacaktr. Ve insanlar kendilerine imdiye kadar Krt hareketi hakknda

yalan sylendiini kavradklar an, byk nefretler byk dostluklara dnecektir.

Greceiz.

04 Eyll 2000 Pazartesi


10/139

9

Sosyal Demokrasi, Trkiye ve CHP

Sosyal Demokrasinin tm olanak ve snrlarn en ideal koullarda gsterdii yer Avrupadr.

Bunun dnda Sosyal demokrasinin bir yaygnlk ve baars grlmemektedir. Burada Sosyal

Demokrasi daima rgtl ii hareketine ve sendikalara dayand. Bu lkelerde onun baars

olarak grlen sosyal devlet ise, her eyden nce, ikinci savata tahrip olmu sabit

sermayenin yeniden inas ve Fordizmin genellemesine dayanan, kapitalizmin tarihinde

grd en uzun ykseli dneminin salad zenginlik sayesinde bir olanak bulmutur. Bu

partiler, uzun dalgan n ykselen faz bitince, sosyal harcamalar k s tlama politikalar ndan

baka bir ey yapamadlar. O zaman da, kitleler, taklidinden ise, aslna oy vermeyi uygun

grd ve bundan sonra ngilterede Teatcherle balayan ve btn Kuzey Avrupaya yaylandnem balad.

Gney Avrupa daha farkl bir yol izledi. Buralarn nispi az gelimilii, iilerin daha militan

bir tavrna yol ayor ve bu da Sava sonrasnda Komnist partilerin etkisinin temelini

oluturuyordu. Yirmi be yl sren kapitalist byme bu lkelerde de belli bir refah

salayabilir duruma gelince, bu komnist partiler, bu deiime ayak uydurmak iin Avrupa

Komnizmi yolundan sosyal demokratlamaya balaynca, bu sefer taklidinden ise asln

semek, sosyal demokrasinin iine yarad ve ok gsz ve kk Gney Avrupa sosyal

demokrat partilerinin engellenemez ykselii balad. Bylece Kuzey Avrupada Muhafazakar

iktidarlara karlk, Gneyde sosyal demokratlarn (sosyalistler) iktidara geli dnemibalad.

Ne var ki, sosyal harcamalar arttrarak talep yaratma ve bymeye hz verme eklindeki

sosyal demokrasinin kapitalizm erevesindeki Keynezyen politikalarn yolu oktan bitmiti.

Bu nedenle, gney Avrupada Sosyal Demokrasi kuzeydeki kadar olsun bir sosyal devlet

baaramad; isizlik artt ve sosyal refah hizmetleri getirilmedi.

Bylece Sosyal Demokratlar ile muhafazakarlar aras ndaki fark, giderek, Amerikadaki

Demokratlar ve Cumhuriyetiler aras ndaki farka benzedi. Amerika bu anlamda da kapitalist

dnyan n modeli ve idealiydi.Gney Sosyal demokrasisini, Kuzeyden ay ran bir fark ta, Kuzeydekilerin klasik dnemde

ii hareketi ve rgtlerine dayanmasna ramen, Gneyde ii snfnn nispi zayfl ve

rgtl kesiminin orannn dkl nedeniyle, ii hareketiyle balarnn zayfl, ama

buna karlk kk burjuvazi ve aydnlara dayanmasyd, bu nedenle bu partilerde

kuzeydekiler kadar bile iilerin kazanmlarn savunmak kaygs grlmez. Hatta rgtl i

hareketine bir dmanlk vard r.

Sosyal devleti uygulayamad bu gney lkelerinde sosyal demokrasinin kullanabilecei tek

rezerv bu lkelerdeki asker ve polis devletlerinin demokratikletirilmesi olabilirdi. Sosyal

Demokrasinin bu olanakta bile ok yzeyde reformlardan teye gitmedi.


11/139

10

Gney Avrupa sosyal demokrasisi, Kuzeyin karikatr ise, Trkiyeninki de Gneyin

karikatrdr. Onun kkleri ve dayand snflar, Gney Avrupa lkeleri kadar olsun

sosyal ve demokrat olmas n engeller.

Trkiyede sosyal Demokrat iddial parti her eyden nce devlete dayanmaktadr. Bu onun

demokrat sfatnn nndeki engeldir; ama ayn zamanda iilerden ziyade liberalburjuvalara dayanmaktad r bu da onun sosyal n n engelidir. Sosyal demokrasi Trkiyede

60l ve 70li y llar n n radikalle me dalgas ve ykselen ii hareketi balamnda bunlar

kontrol altna almak ve tara bezirganl ve tekelci sermayeye kar bir koz olarak kullanma

amacyla ortaya atld. Bu ykseli srd srece bir sistem asndan bir ilevi oldu, ama

bunlar n ezilmesi ayn zamanda sosyal demokrasinin de sonunu getirdi.

Bu koullarda sosyal demokrasiye iki hareket alan kalyordu. Krtler ve Aleviler. nce Krt

milletvekillerine olanak salayarak, onlar devletin kontrol altna almay denedi. Ama

radikalleen Krthareketini kontrol edemeyeceini grnce, karsna geti ve kimi ihale ve

arpalklar karl zel sava rejiminin temel destekisi oldu. Geriye dayanabilecei tek

Aleviler kalmt. Politik slama Genel Kurmay CHPden daha kararl kar durunca ve

Alevilii bir ekilde bunun karsnda destekleyince CHPnin bu olana da tkenmi oldu.

Meclis d kal aslnda bu toplumsal temeli yitiriin hikayesidir.

Bu yenilgiden sonra, Krtlerin ve Alevilerin ve ksmen de iilerin, parti iinde arlklarn

arttrma ve ona damgalarn vurma eilimleri g kazanmaya balaynca, ve Gogoln l

Canlar gibi, hayali ve lm bir milyondan fazla yenin setii delegelerin oylaryla bu

canlanma kprts olmama dndrld.

Trkiyede sosyal demokrat politikalar iin hala gl rezervler bulunmaktad r. Toplumdakimuazzam gelir farklar ve uurum; gayr adil vergilendirmeler vs. ekonomi alan nda hareket

alan sunmaktadr. Benzer ekilde, Krtler, Aleviler ve iilerin hatta byk burjuvazinin bir

k sm bile bu gnk Os manl kal nt s , bask c , keyfi, devasa; tm toplumun kan n emen

devletle gitmeyeceini bilmektedir. Merkezi devlet yapsnn zayflatlmas; mahalli idarelerin

seilmi yneticilere verilmesi; resmi laiklik adl Kemalist slamn yerine gerek bir laikliin

getirilmesi; fikir, propaganda ve rgtlenme zgrlklerinin salam hukuksal garantilere

balanmas gibi tedbirler Avrupann aksine hala sosyal demokrasiye belirli bir hareket alan

salamaktadr. Bunu ise ancak radikal demokrasiyle (Krtler) ittifak iindeki bir sosyal

demokrasi, ya da radikalliini sosyal olanla birletiren bir demokratik hareket baarabilir.Birincisinde ilk raund baarszd, imdi sra ikincisinde.

03 Ekim 2000 Sa


12/139

11

Kolombusun Yumurt

Trkiyede sa Trafik Canavar diye bir sahte dman yaratm bulunuyor. Solun kendi

trafik canavar da globalleme. O da ayn ekilde, temel sorunlar gndemden drme

amacna hizmet ediyor. Sol szm ona geleneksel olarak, ii ve emekilerin haklarn

savunacak ya, bunun iin IMF, Globalleme ve anti kapitalist bir sylem bir demokrasi

sylemiyle birlikte gtrlyor. Ama bu ikisi arasnda hi bir organik iliki bulunmuyor.

Dolaysyla da bir btnsel proje gelitirilemiyor.

nk Trkiyede ezilen emeki yoksul insanlar n en yak sorunlar n n nedeni, kapitalizm

veya globalleme deil, doru drst kapitalist olamama ya da globalleememe. u

denklemden kayor Trk solu. Trkiyede isizliin ve pahalln temel nedeni, Osmanlart devlet cihazdr. Temel sorun orada dururken, globalleme veya IMFye atmak, ucuz

kahramanl kt r.

Bir an iin hayali bir hkmet kurulduunu ve pe pee u kararlar aldn var sayalm:

Fikir ve rgtlenme zgrln kstlayan btn kanunlar iptal ediliyor. Trke ortak

konuma dili olmas dnda btn dillerle eit oluyor. Herkesin ana dilinde veya istedii dilde

eitim hakk tannyor. Osmanl art valilik, kaymakamlk gibi makamlar lavediliyor.

Yerine seilmi yerel yneticiler geliyor ve bunlar ancak seenler deitirebiliyor. Amerika

ve Avrupa lkelerinin ounda olduu gibi, emniyet gleri bu seilmi yneticilerinkontrolne veriliyor. Ordu sadece, donanma, radar, uak, z rhl birlikler gibi spesifik bilgi

gerektiren birlikler haricinde, terhis ediliyor ve kltlp ucuzlat l yor. B unun yerine

savunmaya ynelik, svirede olduu trden her yurttaa silah kullanma bilgisini vermeye

ynelik, bir ka saat iinde on milyonlarca kiilik bir ordu olabilecek milis sistemine

geiliyor. Btn servetler bildirime zorlan yor ve gelirler ve servetler ykselen bir merdivene

gre vergileniyor. ktisadi devlet teekklleri zerkletiriliyor ve vatandalara eit hisse

senetleri olarak datlyor mlkiyeti. Bir sre iin onlarda alanlarn setii yneticilere

veriliyor.

En nemli bir ka bunlar olabilecek bir ka deiiklikle, bir anda Trkiyenin ehresi kktendeiir. Kopenhag kriterleri, ikence vs. birden gndemden der. Devletin gelirleri muazzam

artaca ve giderler muazzam azalaca iin, enflasyon derhal der. Fark byk lde yeni

yatrmlara ve sosyal hizmetlere (eitim, salk vs.) yneltilir. Hatta vergiden muaf alt gelir

gruplarn bytmek ve en adaletsiz vergi olan dolayl vergileri azaltmak ve yaam dzeyinde

derhal hissedilebilir iyiletirmeler bile mmkn olabilir. Yeni yatrmlar yeni i alanlar,

isizliin azalmas demektir. Btn bunlar toptan sanayii yeni yatrmlara yneltecek talep de

demektir. Toplumdaki zengin ve fakir arasndaki uurumun ksmen kapanmas ve bu eilimi

gstermesi, bu gnk rmenin de bir gerilemeye girmesi demektir.

Ama en nemlisi, bu lke derhal blgedeki bir rnek lke olur. Tpk dou Avrupa lkelerinin

Avrupa birliine katlmak istemeleri gibi, btn komularnda, bu lkeyle birleme eilimleri


13/139

12

glenir. Sadece u gz nne getirilsin. Bu lkenin her trl zgrlkleri yaayan ve refah

iindeki Krtleri, dier lkelerdeki Krtler iin mthi bir ekim gc oluturur. Ayrca byle

bir rnek, blgedeki dier lkelerin de benzer reformlara gitmesinin yolunu aar. Komularla

kmaz sokaa benzeyen hudutlar ticaret yollarna dnr ve btn blge ekonomisine

canllk ve zenginlik getirir. Bu da yaknlamalar glendirir.Peki bu program n taraftarlar kimler olabilir? ncelikle btn emekiler, ezilen uluslar ve

aznlklar. Ama sadece bunlar deil, Trkiyenin Kapitalistlerine de yarar bunlar. Hem

ekonomik olarak yeni ufuklar ve karlar demektir hem de ordunun vesayetinden kurtulup,

emekileri kendi zafer arabasna balayacak bir tarihsel frsat demektir.

Peki kimdir buna kar olanlar? Trk Ordusunun kendi egemenliini ve karn ulusun

karym gibi gsteren nemli bir blm. Ancak, ordunun nemli bir kesimi bile, zellikle

alt tabakalar byle bir program destekleyebilir ve en az ndan tarafs z kalabilir bylece

tepedekilerin orduyu byle bir plana kar srmesini engelleyebilir. Bu projenin en byk

dmanlar bu gnk vurguncu sistemden yaayanlar olacaktr. Zaten bunlar ve zel sava

rejimi i ie gemi bulunmaktadr.

Byle bir deiiklie blgedeki btn devletler kar olur, nk dayandklar temelleri

tehlikeye atacak kt bir rnektir bu. Amerika ve Avrupa ise byle istikrarl ve gl bir

mttefiki ve daha geni bir pazar bir yandan ister ama dier yandan, bu artk kontrol d

bamsz bir g demek olacandan istemez. Hele, savunmaya ynelik, bugnk orduyu

tasfiye eden yeni sistem hi iine gelmez. O zaman Trkiye, blge lkelerine kar bir silah

olarak kullan lamaz.

Demek ki, bu gnk orduyu olduu gibi korumak ve milyarlarca liralk silah siparileriyledaha da glendirmek isteyenler, dier devletlerdeki gerici rejimler ve ABD v e Avrupa ile

kar ortakl iindedir. Bunlar birbirlerinin varlna hakllk kazandrmaktadrlar.

Bunu yapacak muhalefet niye ekillenemiyor? Trk Sosyalistleri iktisadi eitliin

bayraktarlna soyunurken, bunun demokrasiyle ban koparyor, devlete deil soyut bir

globalizme, yeni dnya dzenine yneliyor. Krt demokratik hareketi ise, kendi

demokratik talepleri ile isizliin ve pahalln giderilmesi arasndaki ba kuramyor.

Bylece tm toplumun en geni kesimlerini kucaklayacak bir program gelitirilemiyor.

Burjuvazi korkakl, iiler demoralizasyon ve perspektifsizlii, Krtler de kapitalizm ncesi

kltrn arl nedeniyle byle bir program gelitiremiyor.

Byle bir program sosyalizm deil, kapitalizmdir ve baars halinde toplum sosyalizmden

uzaklar. Buna ramen sosyalistlerce desteklenmelidir.

17 Ekim 2000 Sa


14/139

13

Tarihin Laneti

Kta Avrupas ve ngiltere arasndaki geliim ztlklar, Balkanlar ve Anadoludaki geliim

z tl klar na benzer. Avrupada Kapitalizm ya da burjuvazi, nce H ristiyanl k iinde,

Priten/Protestan mezhepler biiminde eilim ve karlarn yanstt. Ne var ki, bu Burjuva

muhalefetin kaderi, Kta Avrupas ve ngilterede farkl yollar izledi. Pritenlik ngilterede

iktidar olurken, ayn Protestanlar Fransada, Sen Barthelmi katliamlar nda bire kadar k l tan

geiriliyordu. (Doan burjuva dnyasnn Osmanlya snan Kl artklarnn, Hgontlarn,

Osmanl modernlemesindeki etkileri ayrca incelenmeye deerbir konudur.)

Bu modern, burjuva ruhun katledilmesinin sonucu, Avrupada burjuva geliiminin yz yl

gecikmesi oldu. ngiltere 1688lerde burjuva devrimini yaparken, Fransa ayn devrimi1789da yapabiliyordu.

Ama devrimin iddeti birikimin lsnde sert o ldu, Katoliklik ad na Protestanlar kesenler,

yz yl sonra Hristiyanl tasfiye edip nce akl dini nerecekler, sonra da en azndan dini

politik alann dna iteceklerdi.

Balkanlar ve Anadolunun tarihsel kaderi bu tarihsel srece paralellik gsterir. Frans z

ihtilalinden yz y l sonra, Osmanl n n Mslman devlet kastlar n n kapitalizm ncesi

dnyasna kar, Balkanlarn Hristiyan kapitalizmi, tpk ngiltere adalarnda, Prtenliin

zafer kazanmas gibi, zafer kazand ve Osmanl egemenliini ve Mslmanl balkanlardansprd. Mslman kapitalizm ncesi ise, bunun rvann Ermeni katliamlar ve Rumlarn

temizlenmesiyle, yani burjuva ve modern olan her eyin tasfiyesiyle Anadoluda ald. Ermeni

ve Rumlar n Anadoludan tasfiyesi, Sen Barthelminin Anadoludaki paralelidir.

Bu nedenle Anadolu Balkanlar yz y l geriden izler. Balkan lkelerinin bu gnk durumu

kimseyi yanltmamaldr. Bu lkeler kinci Dnya savandan sonra Sovyet igal blgesinde

kalmasalard, en azndan imdiki Yunanistann gelimilik ve zenginlik dzeyinde

bulunurlard. rnein Bkree yzyln banda, Dounun Parisi deniyordu, Panait Istrati

gibi yazarlar ve baka Bolevik partisinde alan uluslararas Marksist teorisyenler

yetitirebiliyordu o zamanlar Romanya.

Bat Avrupada burjuva muhalefeti dinsel biimde var olmutu, Avrupann dousunda ise

ayn muhalefet, modern an dini olan ulusuluk biiminde ortaya kt. Balkan uluslarnn

kuruluu, Protestanln zaferine denk dyordu; Anadoluda Rum ve Ermeni ulusuluu nun

tasfiyesi ise, Protestanlarn katledilmesine. Ama Kta Avrupasnda Protestanl katledenler

nasl yz yl sonra tmyle Hristiyanl yok etme, bir akl dini geirme ve sonra da en

azndan dini politik alnn dna atma zorunda kaldlarsa, Anadoluda Ermeni ve Rum

ulusuluunu katledenler, ulusuluu, ulusu dil, kltr ve etni olarak tanmlayan klasik

biimiyle yok etmek, btnyle hukuki bir ulusuluk kurmak zorunda kalacaklard r. Patlama

birikimin lsnde derin olacakt r. Krt hareketinin el yordamyla yapt, tarihin bu emrini

yerine getirmekten baka bir ey deildir.


15/139

14

Burjuvazinin tasfiyesi, Trkler ve Mslmanlar iin ayn zamanda bir modernleme,

uluslama, burjuvalama anlamna da gelmitir. Yani Trk burjuva devrimleri, burjuvaziye

kar, kapitalizm ncesi Osmanl n n devlet s n flar taraf ndan gdlen, burjuvaziyi tasfiye

eden, kapitalizm ncesi snf ve ilikileri glendiren burjuva devrimleridir. Tarihin laneti

budur.Grmesini gren gzler bilir. Tasfiye edilen Rum ve Ermeni burjuvazisinin mallar , Trk ve

Krt aalarn ve tefeci bezirganlarn servet ve sermayeleri, ya da Osmanlnn ruhu devletin

daireleri olmutur.

Bylece yllarca, Modern Ermeni burjuvalarnn mallarna konmu feodal aalarn

kontrolnde, ortaa karanlnda, bezirgan partilerin oy deposu oldu Krtler. Ayn durum

aa yukar Anadolunun btn blgeleri iin de geerliydi. 12 Eyll bile hala, Byk

ehirlerdeki sola yatkn ii oylarn dengelemek iin, Krtlerin youn olduu blgelere daha

fazla temsilci veriyordu.

te bu denge alt st olmu bulunuyor. Krtler adeta toplu olarak, var olan sistemin karsna

gemi bulunuyor. HADEPin oylar silme gtrmesinin anlam budur. Egemen sistemin

Krtler iinde, maal koruculardan baka dayana kalmad.

Normal bir parlamenter ileyi iin, Krtler iinde bir toplumsal temel bulmak, korucular,

aalar, airetleri bir yana iterek, modern Krt burjuvazisiyle tekrar bir ittifak sistemi kurmas

gerekir Trk burjuvazisinin. Ama bunun yap labilmesi, Krt ve Trk burjuvazisinin eit bir

partner olarak i birliine girmesi, bu gnk ordunun vesayeti, egemen ideoloji ve

politikalarla olamaz. Durum deimedike, burjuvazinin egemenlii iin gerekli bir normal

parlamenter sistem ileyemez. Bu durumda ordunun arl giderek dayanlmaz olmayadevam edecektir.

Eski sistem, sanki Susurluk, bankalar, eteler gnah tekeleriyle ellerini y kay p yeniden

yryebilecekmi gibi grnyor. Kimi Partilerin biimsel deimeleriyle, makyajlarla, hatta

Krte radyo ve televizyon ile varln srdrebilirmi gibi grnyor. Yryemez.

Toplumdaki ve snf ilikilerindeki derin deiiklik eski politik sistemle gtrlemez.

deolojisi, partileri, ordusuyla bu gnk sistem, ne kadar makyaj yaplrsa yaplsn, Krt

burjuvazisinin desteini salayacak birpolitik biim bulmad ka bunal mlardan kamaz. Bu

politik sistemin tasfiyesi iin ise, byk kitlelerin aktif eylemi gerekir. Tarihin lanetine ancak

byk kitle hareketleri son verebilir.

Yz yln banda Osmanl devlet snflarnn ibirlii ile Hrist iyan kapitalizmini tasfiye

ederek tarihin lanetine urayan Mslman Trk ve Krtler imdi bu lanetten kurtulmak iin,

kendi 1789larn yapmak durumundalar. Ama ok elverisiz koullarda. Burjuvazi korkak,

iler tarihin en byk yenilgileriyle dnya apnda bir demoralizasyon, programs zl k,

ynelimsizlik iindeler. Krt hareketi yapayaln z. Bu gnk hareketsizlik ve rme kimseyi

yanltmamaldr. Unutmamal en gzel iekler bataklklarda yetiir.

20 Kas m 2000 Pazartesi


16/139

15

Stalinizm ve Kemalizm

Stalinizm ve Kemalizm aras nda en kaba gzlemcinin bile dikkatini ekecek paralellikler

vardr. Bu paralellikler onlarn ze ilikin kimi ortaklklarnn yansmasdr.

Her ikisi de, varlklarn borlu olduklar snflarn zayfl temelinde, bu snflarn

demokrasisine kar, brokrasinin bir kar devriminin ad ve ideolojisidir. Cellad olduklar

devrimlerin vasiyetini, t pk Napolyon ya da Bismark gibi yukardan ve diktatrce yntemlerle

uygularlar. Bu nedenle Bonapartist bir karakterleri vard r.

Stalinizm, Ekim devriminden sonra, muazzam bir kyl lkesinde ii snfnn kkl ve

uzun i sava ve mdahale yllarnda fiilen yok oluuyla pekien zayfl temelinde egemen

olmutur.

Kemalizm, Trk ve Mslman burjuvazinin gszl, korkakl ve clzl temelinde.

Trkiye'de elbette adam gibi bir burjuva devrimi grlmedi ama "Kurtulu Sava"na

karikatr de olsa burjuva demokratik devrim olarak bak l rsa, paralellikler daha arp c olur.

Ekim Devrimi ve izleyen ilk bir ka y l n Trkiye burjuva devrimin deki karl, Osmanl

ordusunun fiilen kt, iktidarn silahl eteler ve Ankara'daki Trkiye Byk Millet

Meclisinde bulunduu, erkez Ethem'in tasfiyesine kadar olan dnemdir. erkez Ethem ve

Kuvay Milliye eteleri, bir bak ma, Lenin -Troki ve i savan Kzl Ordusunun karldr.

erkez Ethem'in tasfiyesi, Ali Fuat Cebesoy'un Bat Cephesi komutanlndan alnp

Moskova'ya eli yap lmas , Mustafa Suphi'lerin ldrlmesi ve iktidar n giderek Mustafa

Kemal'in etraf ndaki asker ve sivil brokratla n elinde toplanmas ile karekterize olan dnem,

Lenin'in hastalyla birlikte balayan Devrimin ve Devrimi yapan nderlerin tasfiye edilmeye

balamasnn karldr. Zinovyev, Kamanev, Buharin'lerin Trkiye'deki karlklar Kazm

Karabekir, Ali Fuat Cebesoy, Rauf Orbay gibi tiplerdir. Rusya'da Kirov'un ldrlmesi

bahanesiyle 30'lu yllardaki temizliklerin karl, zmir suikast bahane edilerek yaplan

idamlar ve daha sonra Takrir-i Skun'dur.

Paralellikler burada bitmez. Bir zamanlar btn sosyalist kuaklarn temel eitim kitab; kardevrimin resmi devrim tarihi olan ve Stalinin Rus devrimindeki yerini olaanst bytp

gerek devrim kahramanlarn tarihten silen SBKP Tarihi'nin Trkiye'deki karl, "Kurtulu

Sava"nn kahramanlarn tarihten silen ve Mustafa Kemal'in yerini, sonra elde ettii

noktadan yeniden yazan Nutuk'tur, ve t pk SBKP tarihinin resmi devrim tarihi olmas gibi

Trk "Kurtulu Sava"nn resmi Tarihi olmutur.

Kiilikler bile benzer. Stalin Bolevik Partisinin, en yeteneksiz yelerinden biridir, kimse onu

ciddiye bile almaz; Mustafa Kemal de Osmanl ordusunun en yeteneksiz generallerinden

biridir kimse onu ciddiye almaz. Askeri ve siyasi bakmdan hi bir gz alc baars yoktur.Her ikisi de, balangta ok gszdr, atan taraflar arasndaki dengelerle ayakta durmaya

alrlar. Ama her ikisi de, en sradan, ortalama tiplerden, kendilerine bal bir brokratik


17/139

16

avadanl adm adm olutururlar. Hatta ikicilikleri ve en nemli kararlar, akamlar bir

yn kapkulunun sofra ahalisini oluturduu iki sofralarnda almalar bile ayndr.

Devrimci Ykseliin n kard nderlerin sonraki kaderi bile benzer. erkez Ethem ve

Troki srgnde "hain" damgas yla lrler. Tarihten isimleri ve resimleri silinir.

Elbette bu paralellikler, birisi orijinal bir ii devriminin, dieri ise karikatr ve suyunun suyu

bir burjuva devriminin kyaslamasnn olanak sunduu llerdedir. Fransz devrimi de

benzer paralellikleri sunar. Jakoben iktidarnn karl, erkez Ethem ve TBMM Hkmeti

dnemidir. Thermidor kar devrimi, erkez Ethem'in, yani silahl kyl ordusunun

tasfiyesidir; Napolyon'un imparatorluunu ilan etmesi ise, Mustafa Kemal'in Cumhuriyet'i

ilan ederek, fiili padiahln balatmasdr.

Ne var ki, Kemalizm, ekim ya da Frans z devrimi gibi, dnya tarihindeki en byk

devrimlerin ardndan gelen bir kar devrim deildir. Daha batan brokratik bir yozlama

zellii tayan, hi bir zaman gerek bir sosyalist demokrasi ve ii iktidarnn yaanmad,Tito'nun, Mao'nun yaptklarna benzeyen bir yan vardr Kemalizm'in. Eer onlar, daha batan

brokratik bir arplma iindeki ii snfnn son derece zayf olduu lkelerdeki sosyalist

devrimler olarak tanmlanrsa, Kemalizm de burjuvazinin son derece zayf olduu bir lkede,

daha batan brokratik bir arplma iindeki burjuva devrimidir. Her ikisinde de daha

bandan beri o snflarn gerek demokratik iktidarlar hi olmamtr. Bu bakmdan onlarn

dayanmay hedefledikleri veya temsilcisi gibi davrand klar s n flar n, or ijinal iktidar biimleri

ve rnekleri farkllklar onlarn ideallerini ve geliimlerinin de farkl olmasna yol amtr.

Var sayalm ki, Rus devrimini bir kar devrim izlemese ve iilerin iktidar ve sosyalist

demokrasi var oluunu srdrebilse, Mao'lar, Tito'lar, byle bir sosyalist demokrasiyegemeyi hedef al rlard . Ama bir yan lsama sonucu rnek ald klar , sosyalist bir demokrasi ve

ii iktidar deil, brokrasinin diktatrl olduu iin, daha batan var olan arplmlk

azalmam, aksine pekimitir ve rnein sosyalist bir demokrasi hi bir zaman sz dzeyinde

bile hedef olmamtr.

Buna karlk, Kemalizm'in rnei olan kapitalist lkelerde, genellikle burjuva demokrasisi

olduundan, Kemalizm, bir Mao veya Tito'nun bir sosyalist demokrasi hedefi olmamas n n

aksine, bir burjuva demokrasisi hedefine sahip olmutur. Bu Serbest Frka gibi deneyleri; ok

partili hayata geii mmkn klm ve Kemalizm'e Stalinizm'den daha byk bir esneklik,

dolaysyla da uzun yaama olana salamtr.

Bu gn Stalin'in heykelleri yklmasna ramen, Atatrk'n heykelleri hala ayakta

durabiliyorsa, bunun nedeni, kazanan snfn tarafnda olmann yan sra, gsterebildii bu

esnekliktir.

Ne var ki, bu esneklik snrlarna gelmi grnmektedir. Genel Kurmay artk kendisini bu

kadar uzun mrl klan, Atatrk veya nn veya 27 Mays'n gsterdii esneklii

gsterememektedir. nk Trkiye'de modern snflarn gelimilik dzeyi ve Krt

Demokratik hareketinin ykselii, bunun toplumsal ve snfsal temellerini yok etmitir. En

kk bir esnekliin, fiili iktidarn elden gitmesine yol aacan grmektedir. Bunun sonucu

olarak, Batllama ve Demokrasi tarihsel bir hedef olmaktan kmakta, bir stratejik ve


18/139

17

jeopolitik zorunlulua indirgenmi olmaktadr Genel Kurmay'n Avrupa Topluluu

balamnda belirttii gibi. Bir ideal olarak batllama ve demokrasi vurgusunun yerini;

demokrasiden hi sz etmeyen bamszlk vurgusu almakta ve bir zamanlar nasl sosyalizmi

savunmak, her trl demokratikleme abasna kar, brokrasinin iktidar n koruman n bir

arac idiyse, Trk Genel Kurmay iin de imdi Bamszlk ayn fonksiyonu gryor.in ilginci, bu onu giderek, hi bir zaman bir demokrasi hedefi olmayan Stalinizm'e

yaklatryor. Batllama hedefinin terk edilmesi, bamszl k vurgusunun ard nda gizleniyor.

Kemalistler, imdi de "Komnist" ve "bamszlk" olurlarsa kimse armasn. Aslnda,

Aydnlk ve i Partisi'nin byle ne karlmas bunun bir ifadesi. Kemalizm, kendini

lmden kurtaracak son silah Stalinizm'de buluyor. Stalinistler ise, demokratiklemeye kar

Kemalist brokrasinin direniini ve bu direniin ihtiyac olan ideoloji ve politikann

kendilerinde bulunmas ve bu nedenle ne kar lmalar n , Ordu'nun anti emperyalist ve

Ulusal kurtuluu glerinin etkisinin artmas ve bu gelenee dn gibi grp gstererek, bu

kastn egemenliini srdrmesi iin gerekli ideolojik ve politik destei salyorlar. Kemalizmlmn engelleyecek son ideolojik ve politik silahlar lm Stalinizm'de aryor.

Stalinizm ise Kemalizm'de lmden sonraki bir dirili.

19 May s 2001 Cumartesi


19/139

18

Kemalizm, Stalinizm, PKK vs. zerine

Ama Stalinizm zerine Bir Tartma Deildi

Gnlk Notlar' n bu sekizincisi "Demokratik Cumhuriyet, Sosyalistler ve Krt Ulusal

Hareketi" balkl geen yaz n n devam olmas gerekiyordu. Fakat yine ayn konuyla ilgili

say labilecek "Stalinizm ve Kemalizm" yaz s na gelen tepkiler tekrar bu konu zerinde

durmann gerekli olduunu gsteriyor. Bu nedenle bu yazda "Demokratik Cumhuriyet,

Sosyalistler ve Krt Ulusal Hareketi" yaz s na k sa bir ara vererek Stalinizm ve Kemalizm

konular na tekrar girelim.

Stalinizm ve Kemalizm yazsn kimileri, Stalinizm konusunda bir tartma balatma abasolarak deerlendirdi. Byle bir ama yoktu.

Neden yok? Birincisi Trkiye sosyalist hareketinin eski kuaklarnn byle bir ideolojik

tartma iinde fikir deitirmesi sz konusu deildir. Bunun iin ok yaldrlar. Kald ki,

belli bir grle dnyaya gzlerini aanlarn o grn yanlln anlamalar byk devrimci

kabarlar ya da byk hayal krklklar gerektirir. Ortada artk hayalleri olmad iin hayal

krklklar da yaamas mmkn olmayan, gnlk politikann ayrntlar arasnda genel ve

temel sorunlara zerrece ilgi duymayan eski kuaklar var. Ve ortada byle temel sorunlara

ilikin tartmalar kkrtacak bir devrimci kabar yok. Bu nedenle eski kuaklar bakmndanbyle bir tartmay amaya almak bir anlam tamaz.

Yeni kuaklar ise dnyaya gzlerini duvarn yklyla amlardr. Bu gibi sorunlar onlara

ok uzak grnr. O tarihin sonularnn hala bu gnk kmazlarn nedeni olduunu

anlayamazlar. Onlarn byle sorunlara ilgi duymasn gerektirecek bir devrimci kabar da

olmad iin, onlarn zaten hi ilgisini ekmez. Zaten onlara o dnemin olaylar ok

yabanc d r.

Gelecek ve Gemiin Dili

Bunun yan s ra toplumsal mcadelelerin tarihine ilgi de duymazlar. Tarih onlar iin bir an

nce unutulmas gereken kabus gibidir. Bu nedenle tarihten ylesine kopukturlar ki, bu gn

gemiin diliyle konuma yetenei bile gsteremezler. Tarih ilgilerinin dnda olduu iin de

byk toplumsal alt stlkleri yapanlarn daima gemiin diliyle konutuunu bile bilmezler.

Gelecein gemiin diliyle konutuunun farknda deildirler. Muhammet brahim'in diliyle

konuuyordu. Frans z devrimcileri Roma cumhuriyetinin. Rus devrimcileri Frans z

devriminin ya da Paris Komn'nn.

Ama bu gn Trkiye'de hi kimse hi bir devrimin ya da gemiteki bir dnemin diliyle

konumuyor. Trkiye'de rnein 60'l ve 70'li yllarn kabarlarnda insanlar, gemiin diliylekonuuyorlard. Ya Trkiye tarihi ile balantlar kurup "Birinci Kurtulu, kinci Kurtulu"

diyorlard veya rnek aldklar Rus veya in devriminin diliyle konumaya alyorlard. Bu


20/139

19

gn bakldnda anlalmaz ve sama gelecek bu tartmalar aslnda, daha geni bir tarihsel

perspektiften bakldnda, bir deiim ve devrimci kabar dneminin ifadesiydi. nsanlar

iinde bulunduklar olaylar maherinde kendilerinin ynn yitirmesini engelleyecek bir

referans noktas aryorlard bu gemiin diliyle konumalarnda. Taklit ve analoji renmenin

ba deil midir?Bu gn ise, insanlarn konutuklar bir gemi ve onun dili yok, bu ise onlarn bir gelecei de

olmadn gsteriyor bir anlamda. nk bu ayn zamanda genellemeyeteneini yitirmilik

de demektir.

Btn bunlar bir yana, Stalinizm zerine bir tartma yeni kuaklara da hi bir ey ifade

etmez. O dinazonlar n dili gibi grnr onlara.

Bu gibi nedenlerle, ama byle bir tartma amak deildi. Trkiye politikasndaki yeni bir

eilime dikkati ekmekle bu eilimin tarihsel kklerini vurgulamakla ve Trk solunun politik

olarak bulunduu durumu aklamakla ilgiliydi. Yani dorudan aktel politik konumlanlarlailgili bir yaz yd .

Aktel Politik Durum'la Balant

rnein "Emek Platformu" var. Btn vurgusu kapitalizme ve emperyalizme ama Genel

Kurmayn egemenliine kar onu zayflatacak bir ey yoktur. Aksine bilerek veya bilmeyerek

bu egemenliin kendini korumasna hizmet etmektedirler. An Evrensel'i, an Komnist'i,

a n bu gnn en radikal grnen hareketi THKP-C grleri paralelinde yayn yapan Vatan'.

Hepsinde bir anti emperyalizm ve milli karlar savunma edebiyat n n arkas nda Trkiye'nin

en can alc sorununun; iktidarn yurttalarn seilmi temsilcilerinin elinde bulunmas ve bugnk pahal , bask c , brokratik, militer devlet cihaz n n tasfiyesinin ikinci plana itilmesi

vardr. Bu, toplumsal muhalefetin yanl hedeflere ynelmesine yol amakta hatta onu kendi

gcn kendine kar kullanr duruma getirmektedirler, yani bu gnk genel kurmay

iktidar n n destekleri durumuna.

Bu destek durumu Aydnlk'ta zirvesine ulamakta. Keza ordu da Aydnl aktan

desteklemekte. Televizyon programlarnda Aydnlk, nam dier i Partisi temsilcileri,

ulusal karla n savunmas n yapan taraf olarak prezante edilmektedirler. Kemalizm bu s f r

numara stalinist partide ve onun politikas nda gerek bir mttefik bulmaktad r. Kimi Trk

ordusu subaylarnn da son zamanlarda Mao'nun Uzun Yrynn kendilerinde de yanklar

yaratm olduundan sz etmesi basit bir diplomatik nezaket olmasa gerek.

te yaz Trk solunun bu durumu ile Kemalizm arasndaki bu zmni ve / veya fiili i

birliinin sadece rastlantsal olmad; aralarnda bir gnl yaknl (wahlverwandshcaft)

bulunduu ve bunun da kkenindeki tarihsel ve sosyolojik paralelliklerle kolaylat tezini

gelitiriyordu. Ama bu tezi gelitirmek iin de elbette Stalinizm ve Kemalizm'in belli bir

analizine dayanyordu. Bu analiz unutulmu ve bilinmez olmakla birlikte, klasik Marksist

analizdir ve yle olaanst bir orijinallii de yoktur.

Ama madem ki, bu konu bir kere gndeme geldi. u Stalinizm, Kemalizm konularn bir elealp bu alandaki muazzam kafa karkln ksaca gstermeye ve mmkn olduunca bu


21/139

20

karklklargidermeye alalm. Birbiriyle elikili gibi grnenlerin nasl zde; zde gibi

grnenlerin nasl elikili olduunu grelim.


22/139

21

Kemalizm ve Bonapartizm

Kemalizm'den balayalm. Kemalizm kavram sadece bir ideolojiyi tanmlamak iin deil,

ayn zamanda bir toplumsal sistem ve o sistemi srdren glerin karl olarak da

kullanlmaktadr. Bu farkl ieriklerin ayn kelimeyle karlanmas bir ok karklklara da

yol amaktad r.

Bir siyasi rejim olarak, Kemalizm, Bonapartizmin Trkiye versiyonudur. Korkak ve c l z bir

burjuvazinin yerine devletin bamsz bir g gibi davranarak, modern burjuva dnmleri

tepeden gerekletirmesidir. Buna Alman Bonapartizmi olan Bismarkizmin alaturka

versiyonu da denilebilir.

Ama Bonapartizm devletin snflardan bamszm gibi hareket etmesi olarak

tanmlandnda, o farkl tarihsel dnem ve snfsal ilikileri de ifade eden bir kavram olur.

Modern snflardan birinin artk ynetemeyip dierinin henz ynetemedii veya snflar aras

atmann birinin stn gelmesine yol amayacak bir denge durumunda ortaya kan

Bonapartizmler vardr. rnein, birincisinin yeeni olan nc Bonapart'n iktidar

Burjuvazinin artk ynetemedii, iilerin henz ynetemedii bir durumun Bonapartizmidir.

Almanya'da faizmin arifesindeki Brning, Papen hkmetlerinin ise s n f dengelerine

dayanan Bonapartist bir karakteri vard r.

Ama klasik Bonapartizmin esas karakteri halkn ve kitlelerin inisiyatifi ve rgtllnnparalan p, yerini devletin almas nda kendini gsterir. Bu nedenle Bonapartizm genellikle

devrimci kabarlarn bastrld ve yatana ekildii dnemlerde g kazanr. Birinci

Napolyon imparatorluunu 1793'n ykntlar zerinde ilan edebilmiti. ncs de 1848

devriminin. Bismark da yledir. 12 Eyll rejiminin de Bonapartist bir karakteri vard . 70'lerin

ortalarndan sonra ykselen devrimci kabarn baarszl, yorgunluk ve faistlerle

devrimciler arasndaki savan denge durumu onu mmkn klabilmiti.

Jakobenizm ve Bonapartizm

Bu da bizi Jakobenizm ve Bonapartizm konusuna getirir. Trkiye'de en az bilinen ve en okkartrlan konulardan biri de budur. Bu vesileyle, Jakobenizm ve Bonapartizm konusundaki

korkun kafa karklna biraz deinelim.

1980'l y llarda "sivil toplumcu"lar, kendilerini Jakobenizme ka r tanmladlar bir

Bonapartizme kar deil. Byle yaparak aslnda gerici zlerini, devrimci geleneklerle hi bir

ilikileri olmadn ima ediyorlard. Ve bunu yaparken Bonapartizmi Jakobenizm olarak

tanmlyorlard. Yani devletin yukardan yapt zorlu modernlemeyi. Bylece eski devrimci

gelenekleri bilmeyen kuaklarn kafasnda bir Jakobenizm dman oluuyordu. Bunlara gre

Atatrk de Jakoben'di Stalin de Jakoben'di, 27 Mays da Jakoben'di. (Bu yaklamn kkleri

de, 1968'de ekoslovakya mdahalesinden sonra saa kayan Dou Avrupal aydnlarn


23/139

22

ideolojik evrimleri, Wajda'n n Danton gibi filimlerine kadar gidiyordu. Ama bu ayr bir

konu.)

Bylece btn kategoriler alt st oldu. Btn dnya tarihindeki Jakobenizmin katillerine

Jakoben damgas vurulmu oluyordu.

Jakobenizm Marks' n deyimiyle, burjuva tarihsel grevlerin avam yntemleriyle, yani

Paris'teki donsuzlar n, bald r plaklar n yntemiyle yap lmas d r. Yani modern proletaryaya

deil genel olarak yoksul kyl ve ehirli tabakalara dayanr. Bu tabakalarn eilimlerini ifade

eder, bunlar n toplumsal hareketlerinin ifadesidir.

Devrimci kabarlar ounlukla, radikal demokrasiyi, devrimci demokrasiyi ne karr, bu

nedenle devrimci dalgan n ykselmesi demek, Jakobenizmin ykselmesi demektir. Buna

karlk devrimci dalgann geri ekilmesi, yenilgiye uramas demek ise Bonapartizmin, kar

devrimin ykselmesi demektir. Bu gidii hemen hemen btn modern tarihte grmek

mmkndr.

Tarihsel Paralellikler ve Anlam

Birinci Paris komn (san lan n aksine iki tane Paris komn vard r. Biri 1791-93 dieri

1871'dir) bir Jakoben iktidardr. ktidarda, Jakoben klplerinde rgtlenmi Paris'in

donsuzlar , yoksullar vard r. Robespiyer, Mara bu dnemin en bilinen isimleridir. Daha

sonra, Thermidor ile kar devrimin ykselii balar ve Napolyon'un kendini mparator ilen

etmesine kadar var r.

1848 devriminin ykselii yine bir tr jakobenizmi ykseltir. Ama artk ehir proletaryas

glendii iin, Jakobenizm fiilen sosyalist ve ii hareketi olmaktadr. Bu devrimin yenilgisi

de bu sefer nc Napolyon'un hkmet darbesine, kendini imparator ilan etmesine ve

Bonapartist diktatrlne yol aar.

Rus devrimi de benzer akibetten kendini kurtaramaz. Devrimci kabarn ne kard

Bolevik partisi bir bakma Rus Jakobenizmidir. Bu Jakobenizm art k tmyle sosyalist bir

karakter alm ve Bolevizm adn almtr. Ama devrimci dalgann gerileyiiyle birlikte Rus

Bonapartizminin ykselii balar. Bunun ad da Stalinizmdir.

Tabii ne Bonapartlar ne de Stalin'ler mezar n kazdklarna aktan kar kmyorlard, bizzat

cellad olduklar devrimin bayran kullanyorlard. Napolyon'un imparatorluk kemeri,Fransz devriminin renkli bayrayd. Stalin de Leninizm bayrayla, Bolevizm bayrayla

Leninizm'i ve Bolevizm'i yok ediyordu. Bu bakmdan yeni bir ey de yoktu. Kilise orijinal

Hristiyanln devrimci ykseli dneminin anlay ve geleneklerini srdren Hristiyan

Katarlar, sa ve Hristiyanlk bayrayla yok etmiti. Muaviye Kuran' askerlerinin

m zraklar na takt r mt. Bu paralellikler de rastlantsal deildir. Muaviye de antik tarihin

Bonapart veya Stalinidir. lk slam demokrasisini ve yoksul Ali'de ifadesini bulan Mekke

plebliini tasfiye eder. Cumhuriyeti iptal edip, kendi soyuna dayanan egemenlii kurar.

Ayn paralellik Trkiye Tarihinde de grlr. Hobsbawm'n "Sosyal syanclar" dedii aslnda

silahl halktan baka bir ey olmayan eteler, erez Ethemler vardr ilk devrimci

demokrasinin ykseli dneminde. Btn eraf isyanlarn bastrrlar. Solun ve kitlelerin


24/139

23

inisiyatifinin ykseldii bir devrimci kabar dnemidir. Kelimenin tam anlamyla Jakoben bir

karakteri vard r "milli mcadele"nin bu ilk dneminin. Bunu ise, Osmanl generallerinin bu

silahl halk ordusunu tasfiyesi, Kemal'in ykselii ve Trk burjuvazisinin Muaviye, Bonapart

veya Stalin'i olan Kemal'in ykselii ve o devrimci ykseliin btn kurumlarnn tasfiye

edilmesi izler.Bu paralellikler rastlantsal deildir. Bir tarafta Hristiyan olan Roma mparator'u, Muaviye,

Napolyon, Stalin, Atatrk; dier tarafta ise Katarlar, Ali, Robespiyer/Jakobenler, Troki-

Lenin/Bolevikler, ekez Ethem / eteler.

Sivil Toplumculuun Devletilii

Bir tarafta, devletin dnda "Sivil toplum", ezilen ve yoksul insanlarn aadan gelme

giriimleriyle rgtlenmeleri; dier tarafta, Devletin onlar tasfiyesi.

Sorun byle koyulur, tarihe ve kavramlara Klasik Marksizmin bu altnda baklrsa,

Trkiye'deki Sivil Toplumculuun sivil toplumculukla ilgisi olmad, bir gericilik dneminin

ideolojisi olduu, aslnda devlete egemenlik alanna dokunmayarak, onun dnda brakt

alanlarda ve onun hogrs kadar kumda omak oynamak olduu daha iyi grlr.

Eer sivil toplumculuk gerekten sivil toplumculuksa, en bata, sivil toplumun gerekten

rgtlenip glendii devletin zayflad veya fiili bir dalma iinde bulunduu devrimci

kabar dnemlerini, dier bir ifadeyle Jakobenizmi savunmas ve onun mirass olmas

gerekir. Ama Trkiye'dekiler bunu yapmaz, 12Eyll'n yayd ve dayand gericilik ve

reaksiyon dneminde bir mttefik bulurlar, her trl sivil toplum rgtlenmesinin tasfiyesine

Jakobenizm diyerek ve Jakobenizm dmanl yaratarak onun gerek tarihsel anlamn yokederek daha doarken su ilerler.

rnein 1960'lar, 1970'ler, Trkiye'de sivil toplumun en gl olduu dnemlerdir. iler,

kyller, genler ilk kez devletin kontrol dnda, tamamen kendi giriim ve gleriyle

rgtlenmiler ve bir toplumsal arlk gelitirebilmilerdir. Herkesin sivil toplumcu olmaya

alt 90'l yllar ise, Trkiye'deSivil Toplum'un S'ninin bile kalmad dnemdir.

Trkiye'deki sivil Toplumculuk ise, Sivil Toplum'un en gl olduu bu dnem ve

hareketlere reaksiyonun ifadesidir. Bu nedenle de devletin dardan payandas fonksiyonu

grr.Bylece ilgin bir noktaya geliyoruz. Trkiye'deki politik sistemde, Stalinistler ve Sivil

Toplumcu'lar birbirlerinin dman gibi grnmelerine ramen, aslnda ikisi de genel

Kurmay'n birer destekisi fonksiyonu grrler. Bunlarn arasndaki atma aslnda, farkl

tarihsel paradigmalarn atmasdr ama politik ve metodolojik olarak zdetirler ve

kolaylkla da birbirlerine dnebilmektedirler.

Bu gnn Trkiye'sinde Jakobenler Kimlerdir?

Peki u soruyu soralm. Bu gnn Trkiye'sinde Jakoben var m? Bir plebiyen hareket var m?

Devrimci demokrasi veya Radikal demokrasi olarak ifade edilebilecek bir g var m ? Varsabu nedir?


25/139

24

Normal olarak bu gnn gericiliin egemen olduu, devletin her eyi belirledii bir

Trkiye'de Jakobenizm'den sz edilebilir mi? Devrimci bir ykseli yok ki bir Jakobenizm

olsun diye dnlebilir. Ama bu dnce ok yanltr. Bu Trk merkezci bir dntr ve

yan bandaki Jakobenizmi grmez.

Evet Trkiye Genel Kurmay egemenlii altndadr. Gericilik alm ban gitmitir ama Krtulusu ayn zamanda bir devrimci ykseli yaamaktadr. Ve bu ykseli btnyle

Krdistan' n pleplerine dayanmaktad r. Byk lde HADEP (HADEP'te "byk lde"

nk Krt Burjuvazisi, Krt Jirondenleri onda daha gl bir biimde kendini temsil

edebilmektedir) ve hemen hemen tamamiyle PKK bu Jakobenizmi, bu devrimci demokrasiyi,

radikal demokrasiyi ifade eder.

Bu Jakobenizmin ve devrimci ykseliin talihsizlii, btn dnyada ve Trkiye'de gericiliin

ykseldii bir dnemde ykselmi olmasndadr. Bu da onu en yakn mttefiklerinden bile

yoksun brakmaktadr. Bu da onun baarsn, dolaysyla o devrimci kabarn yaylmasn

engellemektedir. Gericiliin ykselii ayn zamanda insanlarn genelleme yeteneinin yitii,

dar kafallamas, aptallamas da demektir. Bu da onun gerekanlam n n kavran lmas n

zorlatran ek bir etki yapar.

PKK Stalinist midir?

lk bakta PKK tipik Stalinist bir rgttr. Hatta bir dnem calan'n resimleri bile Staline

benzetilerek yaplrd. Bir ok PKK'l hala Stalin'e toz kondurmaz. imdi nasl olur da biz bu

Stalinist rgte Jakobenizm diyebiliriz. Bu bir eliki deil mi?

Eer z ve grnm ayn olsayd btn bilim gereksiz bir ey olurdu. nk stalinistlerStalinist deildirler sanlann aksine. Ve onlarn da kendilerini sandklarnn aksine.

nf mcadelesi sosyolojik bir olgudur. Yani snfsal eilimler, her biim altnda bir ekilde

ifadelerini bulurlar. Nas l en devrimci partilerde bile, burjuvazinin ve kk burjuvazinin

eilimleri ifadesini bulursa, en gerici partiler iinde de ezilenlerineilimleri bir ekilde

ifadesini bulur.

rnein Kilise Katarlarn kkne kibrit suyu ekmi, onlar sadece Kafkas, Balkan ve Pirene

dalarnn doruklarnn zgr havasnda bilgi ve bilinlerden uzak olarak varlklarn

srdrebilmilerdir. Ama kilise ve onun yayd resmi Hristiyanlk bir kere egemen olunca,dnyaya onunla gzn aan, ondan baka bir ey bilmeyen kuaklar Katarlar var eden

toplumsal eilimleri, snfsal eilimleri bu sefer, o ezilenlere kar silah olarak kullanlm

ideolojinin, sylemin, dnyann iinde, o kavramlar kullanarak, o kavramlara baka anlamlar

vererek; o problematikler iinde ifade etmeye balarlar.

Btn sapkn tarikatlarn, ortaa manastrlarndaki tartmalarn, Jan Hs, Thomas

Mnzer'lerin hatta Modern burjuvazinin ilk partileri olan, Pritenlerin, Luther ve Kalvin'in

yapt hep bu olmutur. Bylece bir yandan iinde doduklar yaygn ideoloji nedeniyle,

diyelim ki Katarlarn dmandrlar, ama dier yandan nesnel olarak yaptklar ve

savunduklar katarlar n yapt klar ve savunduklarndan baka bir ey deildir.


26/139

25

Bunlardan ancak sonuna kadar gidebilenler, sonunda kulland klar ve iinde gzlerini

dnyaya atklar kavram sistemiyle aslnda gerek amalarnn elitiini grp tekrar

Katarlar kefedebilirler. Benim kua mdan bir ok sosyalistin byle bir evrimi oldu. O gne

kadar bildiiniz her eyin ters yz olduunu grrsnz bambaka bir k altnda. eyh

Bedrettin btn kitaplarn Nil nehrine attnda da muhtemelen byle bir bulumaybaarmt bir medreseli slam alimi olarak.

Ama biz ounlukta kalalm. ounluk bunu bilmez ve baaramaz, var olan kavram sistemi

iinde kendini ifade eder. Btn muhalif tarikatlar, iinde bydkleri ve erevesinde

muhalefetlerini srdrdkleri sylem ve retinin etkisiyle diyelim Katarlarn dmandrlar

ama, yorumlar ile yaptklar aslnda Katarlarn yaptn yapmaktan baka bir ey deildir.

Egemen snflarn, devletin resmi Hristiyanlna muhalefet. Bu anlamda bu Hristiyanlk

bayrakl H ristiyanlar n asl nda H ristiyan olmamas gibi, Stalinistlerin ou da Stalinist

deildir.

Trkiye'de Stalinist deyince, akla daha ziyade Arnavutluk izgisindeki "Halk n Slalesi"

denilen hareketler gelir. Gerekten de bunlarda Ustalar aras nda Stalin, Stalin'in vgs ve

savunusu ok gldr. Ama bu hareketler stalinist deildir. Stalinist olarak nitelenebilecek

hareketler, TKP, Aydnlk (imdiki i Partisi) vb. hareketlerdir.

Burada, Stalinizm aslnda stalinist politikalara stalin bayrayla i gdsel ve bilinsiz ve de

yan lsamalara dayanan bir muhalefetten baka bir ey deildir. in ilginci onlar Stalinizme

tepkilerinin gll lsnde, Stalinde olmayan bir devrimciliin varlna

inand klar ndan, o lde gl Stalin savunucular d rlar.

Ve tarihsel olgularla o savunular ve yorumlar karlatrdnzda ortada, Stalinle veStalinizmle ilgisi olmayan bir eylerin, yorum farkllklar, yanl bilgilenmelere, yanl

anlamalarla savunulduunu grrsnz. Tpk orta an Hristiyan sapkn retileri gibi.

Bu hareketlerin i tartmalar, o ortaa skolastiini antran tartma ve dilleri, tpk

ortaadaki muhalif akmlarn felsefelerinin farkl yorumlarla resmi Hristiyanl bir

muhalefetin arac yapmaya almalar gibi, resmi Stalinizmi ok zel yorumlarla

devrimciletirme ve radikal deiim zlemlerinin arac yapma abasndan baka bir ey

deildirler.

Stalinist olmayan Stalinistler

Sorunu uluslararas boyuta alabiliriz. Orada bu ok daha ak grlr. rnein Mao, Tito gibi,

lkelerinde devrim yapm nderler, Stalinist olmayan Stalinistlerdir.

unu unutmamak gerekmektedir, Stalin'in nderi ve teorisyeni olduu brokratik kast Kar

devrimini, devrim ve Sovyet bayrayla yapmtr. Dolaysyla Ekim devriminin btn

prestijinin zerine oturmutur. Dolaysyla btn dnyadaki devrimciler ona gerekte

olmayan bir devrimcilik ve sosyalistlik atfetmektedirler.

Ancak o devrimciler fiili mcadele iinde, o devrimci ideallerine uygun davrand ka

Stalinizmle, resmi retiyle elimek, ve devrimlerini ona ramen yapmak zorunda


27/139

26

kalmlardr. in ve Yugoslavya devrimleri, kinci Dnya Savandan sonraki bu iki orijinal

devrim, Stalin'e ramen gerekleir.

Daha da ilginci udur. Bu Stalinizmi Marksizm, Rusya'daki Brokratik kast da Prolataryann

nc mfrezesi sanan Stalinistler, pratikte Trokist olarak davran rlar, yani demokratik

karakterdeki devrimleri sosyalist devrimlere dntrrler. Ama bunu yaparken Troki'yilanetlerler, T pk Stalin hakk ndaki bilgileri gibi, Troki hakk ndaki bilgileri de ters yzdr.

lkelerinde Staline ramen, Stalin bayrayla, Troki'nin Srekli Devrim teorisindeki n

grye uygun olarak davranrlar. Bu karmak mekanizmalardr yirminci yzyln tarihinin

anlalmasn zorlatran. Her ey kendi ztt biiminde grnmektedir.

Dier bir ifadeyle, Mao'lar , Tito'lar devrimlerini yaparken Jakobendirler, ama bayraklar bir

Bonapart'n bayradr. Onlarn bayraklarnn rengine bakp Bonapartist olarak tanmlamak,

z ve grnm zde kabul eden bir kolayclktr.

te PKK tpk bunlar gibi bir harekettir. calan, Krt Mao'sudur, Tito'sudur, Fidel'idir. Aynizginin son temsilcilerinden biridir. Krt hareketi devrimci demokratik ve Jakoben bir

harekettir. Dier bir ifadeyle Krt yoksullarnn, pleplerinin hareketidir.

(devam Edecek)

23 Mays 2001 aramba


28/139

27

Politika ve Sosyalistler

X

Trkiye'de Sosyalistler politika yapmaya bilmemeleri bir yana politik deildirler. Yani

olaylara politik olarak bakma ve politik davranma yeteneinde deildirler. Ekonomisttirler,

politik deildirler. Buradaki ekonomist ekonomi uzman anlamnda deildir. Sosyalist politik

gelenekte, Lenin'in Ne Yapmal'da kulland anlamda ekonomisttirler. Yani tpk sendikaclar

gibi, dnp davranrlar. Sendikalist de denebilir.

Lenin'in Ne Yapmal's en az anlalan kitaplardan biri ola gelmitir. San l r ki, Lenin bu

kitapta "Leninist parti anlayn" formle ediyor. lgisi yoktur. Lenin bu kitapta, sendikalist

bir politika yap tarzyla ya da iilerin kendiliinden bilincinin politik ifadesinin

ulaabilecei en geni snrlarla, iici bir politikayla, devrimci bir politika aras ndaki fark n

neler olduu arasnda durur. Bunu anlatt son derece ak ve duru satrlar vardr. Birer

sendikac ve sendikalist olan bay ve bayan Webb'ler ile bir devrimcinin aras ndaki fark n ne

olduunu, bunun nasl bir ilkellik olduunu anlatr durur. (Merakls u adreste Lenin'in

kitabnn ilgili blmlerini bulup okuyabilir ve bu gnk ekonomizmin, ilkelliin

egemenliini daha iyi grebilir: http://www.kurtuluscephesi.com/lenin/neyapmali.html#b3)

Bir zamanlar btn sosyalistler bu kitaplar okumutu. Ne var ki, insanlar okuduklarn zadece

zamana gre anlamakla kalmazlar, zamana gre hatrlarlar ve unuturlar da. Her eyin nasl

unutulduunu grmek istiyorsan z. A n bir zamanlar n THKO'sundan kaynaklanan

Arnavutluktan sonra Dnyadaki en byk Enver Hocac partinin Ve de hala yle Hocac ,Arnavutlar Enver Hoca'y att lar, bizimkiler hala onun eserlerini yay nlamaya devam

ediyorlar- Halk n Kurtuluu'nun bu gnk uzants Evrensel'e bakn. An bir zamanlarn

TP'inin bu gnk uzants SP'e bakn, an bir Dev-Yol'un devam DP'ye bak n. Bunlar n

kesin bir hafza kaybyla malul olduklarn grrsnz. Bo tencerelerden, Mac Donalt'tan,

i veKyllerin gelirlerindeki dmeden sz ederler ve bunlardan sz etmeyi emekten yana,

anti emperyalist veya kapitalist bir politika gibi grmeye ve gstermeye devam ederler.

Bunlarn yapt politika deildir, daha dorusu ekonomist politikadr. ki anlamda ekonomist.

Sendikalizm anlamnda ve ekonomik karlar ile politika arasnda dorudan bir ilikinin var

saylmas anlamnda. Politikann ekonominin younlam ifadesi olduunu anlamama,

snflarn konumlar, karlar, eilimleri ve karakterleri ile onlar n k sa vadeli kar ve

tepkilerin zde grme anlamnda. Yani metodolojik olarak ekonomik materyelist anlamnda,

burjuva ufkunun tesini aamam, ayn metodolojik yanlglarla malul bir materyalizm

anlam nda.

Fark yle zetlenebilir, sendikalizm, ekonomizm veya ilkellik, (ki hepsi ayn eydir) iileri

iiler zerinde ve iiler iin politika yapmaya arr ve bununla snrl kalr. Devrimci

politika ise iileri tm ezilenlerin ve gayr memnunlarn sorunlarna yneltir. Kvlcml'nn

bu gn art k unutulmu, Proletarya Partisi Nedir? adl bir yaz s nda Lenin'in Ne Yapmal 'da anlattn veciz biimde anlatt buydu. yle yazyordu:


29/139

28

"Siyasi partibir snfn snrlar ve snf bencillii iine hapsolmam bir rgttr. Kendi

snfndan bakasn grmeyen bir rgt, siyasetindnda kalm ve partiolmaktan km

olur. nk parti, ne bir zmreyi, ne bir snf deil, s n f toplumda btnyle birlkeyi ve

tm Dnya'y iine alacak, ynetecek, deitirecek bir rgttr. Parti bu evrensel grevini

yerine getirebilmek iin snf krldenilen dar dnce ve davrantan kurtulmak, siyasetyapmak zorundad r" (http://members.nbci.com/_XMCM/Marksizm_k/sosya42.html )

Ya da ayn yerde biraz aada yle yazar:

"Proletarya partisi hem btn ii snfnn iinde olacak, hem de teki btn sosyal

s n flar n iinde olacakt r. Proletarya partisi: Hem btnyle ii snfnn devrimcilerini

iine alacak, hem de btnyle teki s n f, tabaka ve zmrelerin devrimcilerini iine alacak...

Bu apak bir eliki deil midir? Bir elikidir. Ama, ak ldan uydurma, sbjektifve soyut bir

l eliki, yni samadeildir: Tan tersine, yaantdan gelme, en objektifve en somut bir

can elikidir, yni gerekliin t kendisidir.

Proletarya partisinin btn gc ve btn dinamizmi bu gereklerin canl diyalektiinden

gelir. Proletarya partisi iliklerine dek bir s n f partisi, ii snfnn partisidir. Ama egoist,

kendi snf tekkesinin almaz duvarlar iinde bunam snf tekelcisi bir parti deildir.

rnein ngiliz Trade- union'lar n n ii partisiyle dar snfcl kald iin, hereyden nce,

sendikaaalarnn, Finans-Kapital uaklna yatkn, ii snf dman, emperyalizm dostu

rgtdr.

Proletarya partisi, yalnz ii snfnn karlarn ve dar erevesini dnmekle kalmaz.

Sosyal snflar tabusunu, ii snf ile birlikte toplum aln yazsndan siler. Ortada yalnz

insanvarln yceltecek bir toplum lksn tar. En az s n f lolduu kertede insanc ld r .

Ham ervah ileden karan badndrc diyalektik buradadr."(ayn yerde).

Sosyalistlerin politik dnme ve davranmadan uzak olular, daha dorusu byle ekonomist

politika anlay ve uygulamalarnn fiili sonular, bu gnTrkiye'nin iinde bulunduu kritik

momentte, fiilen onlar n esas olarak Genel Kurmay' n dolayl yedekleri olmas sonucunu

dourmaktadr. Bylece ekonomizm ve MHP ve Genel Kurmay'n politikalar arasnda

herkesi artan bir paralellik ve ortaklk ortaya kmaktad r.

Politika demek her eyden nce vurulacak ana hedef demektir. Trkiye'de gerek iktidarn

orduda ve MT'te bulunduu, bunun iinden de aslnda savala zdelemi bir kk

zmrenin hala btn iktidar elde tuttuu kimse iin bir sr deilken, buna kar eytanla bilei birlii yapmak, nce bu kast yerinden sarsmak, dilerini dkmek gerekirken, bizim

baylarmz, hala Dervi'le, Mac Donalt'la veya bo tencerelerle urayorlarsa, bunlar

ezilenlerin gzne kl at yorlar demektir.

Bu gn politika yapmak isteyen sosyalist unu demelidir a emekiye

"karnn doyurmak istiyorsan her eyden nce gerek iktidar aralarn u brokratik, senin

vergilerinle yaayan kastn elinden almalsn. Ve bunu yapmak iin eer TSAD ile, Amerika

ile veya eytan'la i birlii yapman gerekiyorsa yapmalsn, onlarn elikilerinden

yararlanman gerekiyorsa yararlanmal s n. Asl nda bu kadar ileri gitmene bile gerek de yok. Krtler gibi muazzam bir demokrasi gc nas l senin sorunlar na sahip k p bir demokratik

Cumhuriyet program gelitiriyorsa senin yapman gereken de buradan hareketle onlar iin


30/139

29

bir eyler yapmaktr. Krtlerin demokrasi arsna batdan destek ver bu iktidar o an ker.

nk o zaman ilk defa dou ve baty birbirine kar kullanma oyunu tutmaz iki taraf da ilk

defa ortak bir programda birlemi olur."

Hay r bunu diyen ve byle bir politika uygulayan yok.

Bylece Ekonomizm, somut politika bakmndan fiilen Genel Kurmay destekiliine

dnyor. Onu uygulayanlarn niyetleri ne olursa olsun. Veya btn iyi niyetlerine ramen.

rnein u beenmediiniz Dou Perincek politik dnp davranyor. O Genel Kurmay'n

karlarn savunmay temel politika benimsemi. Bu politikaya kar olabiliriz. Ama o kar

olduumuz karlar asndan son derece ak olarak po litik davran yor. Onun birbirine z t

gibi grnen politikalar her zaman Genel Kurmay'a indeksli olmutur. Ege ordusu Douya

derken de ayn eyi yapyordu, bu gn szm ona Amerika ve Dervi'lere kar Rusya ile

krtrrken de.

Genel kurmay politik dnp davranr. Kendi egemenliini korumak iin, Dou Perincekveya ekonomist soldan Amerika veya Avrupa'ya kadar btn glerin elikilerinden

yararlanarak zaman kazanmak. Osmanl 'n n bu ezeli ve ebedi politikas Genel Kurmay' n da

politikas d r.

calan ve PKK politik dnp davranrlar rnein. Aslnda Trkiye'de Genel kurmay ve

PKK dnda politik dnp davranma yeteneinde olan bir g yok.

*

Burada metodolojik temeller arasndaki ilikiler sorununa tekrar geliyoruz. Stalinizm ve

Kemalizm'de bunlar n dayandklar toplumsal ve tarihsel glerin paralelliinden hareketetmitik. Ama bu paralellik ve yaknln yan sra hi de rastlantsal olmayan metodolojik

akrabalklar, daha dorusu zdelikler de vardr.

Ekonomizm ay n zamanda sendikalizm demektir. Sendikalizm'in politik ifadesi ise

Reformizm'dir, Sosyal demokrasi'dir her eyden nce. Lenin'in ilkellii ve ekonomizmi

eletirirken, kkenindeki zdelie dikkati ekmek iin rnek verdii sendikalizmin bay ve

bayan Webb'leri ayn zamanda, daha sonra sosyal demokrasi adn alacak Fabiancln

ncleredirler.

Lenin'in dikkati ektii gibi, ikellik, ekonomizm, sendikalizm, sosyal demokrasi hap ayntemel eilimin farkl adlar ve ifadeleridirler ve ayn metodolojik kklerden kaynaklanrlar.

Ama bundan daha az bilineni de, Stalinizmin bunlarla zdeliidir. Stalinizm de, bunlarla ayn

metodolojik yanllar paylar. Zaten bu nedenle, Stalinizm ve sosyal demokrasi kolayca

birbirlerine dnebilirler. Duvar'n knden sonra, veya ondan da nce Bat Avrupa ve ya

dnyan n her yerindeki pro-sovyet komnist partilerin nas l sosyal demokrat partiler haline

geldii az ok bilinir. Ama bunun tersinin de olduu pek bilinmez. kinci Dnya Savandan

sonra, dou Avrupa'da Sosyal Demokrat Partilerin kolayca stalinist partiler haline dnmesi.

Bu da bir rastlant deildir. Sosyal Demokrasi, kapitalist lkelerdeki ii ve sendikabrokrasisinin partisi ise, Stalinizm de devlet brokrasisinin partisidir. ilerin zerinde

onlar n kan n emen bir ur olmalar ama varl klar n ii snfnn varlna borlu olmalar


31/139

30

belirler onlarn temel karakterini. Her ikisi de, iiler devrimci bir politikann izleyicisi

olmad klar srece etkilerini ve egemenliklerini srdrebilirler.

Bylece ilkellik, ekonomizm, sendikalizm, sosyal demokrasi ve stalinizm zdeliklerine

geliriz. Ve nihayet btn bunlar n da, burjuva ayd nlanmas yla ve dolay s yla Kemalizmle

paralellik ve zdeliklerine.

Trk sosyalist hareketinde Kemalizm'in etkileri konusunda ok konuulur. Ama bu etkiler

sadece politik sonular balamnda grlr, Stalin'in politikalaryla balants ele alnmaz.

Ama sadece bu kadar da deil, Kemalizm'in etkisinin tarih anlay ve metodolojik kklerine

hi deinilmez. Kemalizmin etkisine kar mcadele her eyden nce, onun metodolojik

kklerine ynelmelidir. Yani Ekonomizm'e, Stalinizm'e. Evrimci tarih anlaylarna

ynelmelidir.

Btn bu zelliklerin daha da derin metodolojik kklerinde, evrimin dz bir kavray; vlger

bir materyalizm ve bunun zel bir biimi olan bir ekonomik materyalizm vard r. Bubakmdan, klasik sosyal demokrasinin dzgn evrimci anlaylar ile, Stalinizmin ilkel-kleci-

feodal deli gmlekleri hep ayn metodolojik yanllarn, yani diyalektiin ztt bir burjuva

metafiziinden baka bir ey deildirler.

Bylece son yllarda unutulmu baz temel sorunlara tekrar geliyoruz. Diyelim ki, tarihin

izledii yol, aydnlanmacln eletirisi, veya Srekli devrim teorisi gibi konularla gnlk

canl politikann ilikisi. Bu metodolojik tohumlarn ac meyvelerini somut politikada

vermesi.

Bu gn sosyalistlere egemen olan ilkellik ve Ekonomizm veya Stalinizm veya reformizm ile

rnein Kvlcml'nn lkel-Kleci-Feodal deli gmleini paralayan, klasik Marksizmin ak

ulu ve sramal tarih anlay konusunda suskunluk ilikisi. Tarih anlay zerine

tartmann bu gnn politikalaryla ilikisi.

Ayn ekilde Frankfurt okulunun, Kvlcml'nn tarih alannda yaptn felsefi alanda

yaparak, dzgn ve mekanik, akl bir tanr yerine geiren Burjuva aydnlanmas ve onun ii

hareketindeki Stalinizm ve sosyal demokrasideki yansmalarnn kklerini havaya uuruunun

Trkiye Sosyalist hareketinde hi bilinmemi, tartlmam olmas ile bu gnk ekonomist ve

ilkel politikalarn ilikisi.

Ya da rnein eitsiz ve kombine bileik geliim yasasyla, evrimci burjuva anlay vebunlarn politik taktiklerde yansmas ve bunun bu gnk solun Ekonomizmi arasndaki iliki.

Trkiye'nin solu bir zamanlar altml yllarda, pek beceremese de byle dnmeye alrd.

Politik tav rlar n kkleri ndeki metodolojik yanlglar aranrd. imdi btn bunlar da

unutulmu bulunuyor.

*

Bylece zincir sadece Ekonomizm ve Stalinizm ilikisi olarak deil; sadece Stalinizm ve

Kemalizm ilikisi olarak deil; ayn zamanda Ekonomizm ve Kemalizm ilikisi olarak da

ortaya kar. Ve btn bunlarn kkeninde de, dzgn ve dorusal bir evrim anlay vardr.

Bir modernizm hayranl vardr.


32/139

31

Halbuki, sanlann aksine Marksizm sadece Modernizm vgs deildir. Onun bilinmeyen

kklerinden biri de, kapitalizmin romantik eletirisidir. Bu eletiri ise kklerini daima

kapitalizmin yok ettii ilkel sosyalist rneklerde ve bunun hayallerinde bulmutur. Marksizm'i

modernleme hayranl anlayan ve onu modernlemenin arac yapanlar, bir modernleme

ideolojisi olan Kemalizm'le ayn noktada buluuyorlar.01 Haziran 2001 Cuma


33/139

32

Atatrk

Atatrk, her eyden nce bir Bizans-Osmanl Generalidir. Bizans-Osmanl ise, Smerlerden

beri gelen uygarlklar, imparatorluklar ve devletler zincirinin, o doulu, devleti her eyden

stn tutan, bu gn moda deyimiyle sivil toplum denen, devlete kar her trl halk

rgtll ve inisiyatifinde kendi varlna bir tehdit gren ve onu yok eden kahredici

devletiliinin son halkasdr.

Dolaysyla Atatrk de binlerce yllk bu gelenein, olaan bircisimlemesinden baka bir ey

deildir. Bu kapkullar iin, varolularnn temel koulu olan devletin varl ve devamll

kendi bana bir amatr. e ilemi temel kavrayta, Devlet, insanlar, halk ya da ulus iin

deil, nsanlar, ulus ya da halkdevlet iin vard r.

Atatrkn sk sk bir Jakoben olduu sylenir. Atatrk bir Jakoben deil, bir Bonaparttr.

Bir Robespiyer ya da Marat deil., bir Napoleondur. Jakobenizm, burjuva karakterdeki

tarihsel grevlerin avamca, yani geni yoksul kitlelerin merebiyle, gerekletirilmesidir.

Yoksul kitlelerin bu devrimci ykselileri ise daima, sonradan Bonapartlarn darbelerinin

kurban olmulardr. Bu sadece modern deil, btn tarihte grlebilecek bir eilimdir ve iki

farkl tarihsel tipe karlk derler. Devrimci dalgalarn ykseliler, Hazreti Ali, Robespiyer,

Marat, Lenin, Trokileri ne kar r; Bunu izleyen reaksiyon dnemleri ise Muaviye,

Napolyon, Stalinleri ykseltir. Birinde yoksul kitlelerin tarihsel inisiyatifi ve

rgtlenmelerinin damgas, dierinde ise bunlarn datlmas, devletleme, devletin ve

devletiliin damgas dneme ve tarihsel kiiliklere damgasn vurur.

Trkiyenin tarihinde iki Jakoben ykselii ve iki Bonapart olmutur. Birincisi Fransadaki

orijinalinin her bak mdan bir karikatr, ikincisi bu karikatrn de karikatrdr.

Birinci Bonapart Enverdir veya Enver-Talat-Cemal Maceracldr.

kinci Merutiyet ncesinin Osmanlsnda Balkan ve Anadolu dalar ete ya da Komita

denen Jakoben kyl eteleriyle doluydu. Ykselen i rgtlenmeleri ve sosyalist partiler bujakoben hareketin ehirlerdeki karl idi.

1908 Devrimi denen olay, asl nda devlet s n flar n n ykselen halk hareketinin kontroln

ele geirmek iin bir manevras, Fransz ihtilalnn diliyle konumak gerekirse Jakobenlii

tasfiye eden bir Thermidordu.

Thermidordan Brmere (Jakobenlerin tasfiyesinden Bonapart n Hkmet darbesine) giden

yolun Osmanldaki karl ttihat Terakkinin Babali baskn ve hkmet darbesidir.

Napolyonun seferlerinin karl ise Birinci Dnya Savana Osmanlnn girii.

kincisi ise bu karikatrn de karikatrdr.


34/139

33

Trkiyedeki burjuva devrimi ok karikatr llerde olmakla birlikte, Birinci Dnya Sava

sonunda Osmanlnn ykl, Anadoluda eteler ve z savunma biiminde halk rgtlenme

ve direnilerinin geliimine yol amt. Dolaysyla Kurtulu Savandaki gerilla sava

dnemi de, Kediye gre budu bir tr Jakobenizme denk der.

Eer tarihsel kiiliklerle paralellikler kurmak gerekirse, Karikatrn de karikatr olmasunutulmamak kouluyla, Robespiyerlerin, Maratlarn, Lenin ve Trokilerin, Alilerin

Trkiyedeki karl, erkez Ethem ve silahl halktan baka bir ey olmayan etelerdir.

Atatrkn ykselii, bu Jakobenizmin ezilmesinin tarihidir.

Bu da iki nemli aamada gerekleir.

Birinci Aamada, Batl Emperyalistlerden Londrada garanti alndktan sonra, ksa zaman

iinde, Ali Fuat Cebesoy, Bat Cephesi komutanlndan alnr, erkez Ethem kuvvetlerinin

tasfiyesine giriilir ve Karadenizde Suphi ve arkadalar ldrlr. Bu bir bakma,

Trkiyede Jakoben harekete son veren Thermidor adl kar devrimin ikinci bir versiyonudur.

Ne var ki henz, Fransada olduu gibi Cumhuriyet (nc Merutiyet veya Ankaradaki

Millet Meclisi) henz yerinde durmaktad r. Napolyonun btn temsili kurumlar feshedip,

kendisini imparator ilan etmesinin, yani Brmerin (Hkmet Darbesinin) Trkiyedeki

karl ise, Cumhuriyetin ilandr.

Bir bakma, Atatrk, Jakobenliin ve Cumhuriyetin tasfiyesini ahsnda birletirmek ve bunu

bir ka yl iinde gerekletirmek ve bunu szde Cumhuriyetin ilan biiminde yapmak

bak m ndan Napolyondan ileridir.

Tasfiyenin bu hzla gereklemesi de onun yeteneklerinden ziyade, demokrasi ve kitlergtlenmelerinin clzl ile devlet ve devletiliin gllnden gelir.

Ne var ki, Mustafa Kemalin hkmet darbesi ve mparatorluunu ilan, nc

Merutiyetin ve Padiahln tasfiyesi ve Cumhuriyet ilan biiminde gerekletiinden, bu

biimsel zellikler onun znn kavranmas n engellemektedirler.

nc Merutiyette milletvekilleri iyi kt siyasi iktidara sahiptiler, Cumhuriyette ise

onlar, Atatrk taraf ndan atanan birer basit birer memurdular ve hi bir gerek gleri yoktu.

Cumhuriyet aslnda, padiahsz bir padiahlktan baka bir ey deildi.

Atatrk bir Bonaparttr. Ama Bonapartlarn bir zellii, ldrdklerinin tarihsel vasiyetini

yerine getirmektir. Napolyon, Frans z devriminin, Bismark 1848 devriminin tarihsel

vasiyetini, yukardan gerekletirmek zorunda kalmlardr. ttihat Terakki gibi Atatrk de,

ldrd burjuva devriminin tarihsel vasiyetinin bir gerekletiricisidir elbette bir Bonapart

olarak.

Yalnz onlardan temel bir fark vardr. Onlarn, bulunduklar lkelerde iyi kt gelimi bir

burjuvazi var , Trkiyede ise, Ermeni ve Rum katliamlar yla ve mbadelelerle tasfiye

edilmiti bu burjuvazi. Bu nedenle, Trk Bonapartizmi, burjuvaziden ziyade, Ermeni ve Rum

burjuvazisinin mallarna konan Mslman tara bezirganlnn ve aalnn, politikiktidardan uzaklatrlmas ve vesayet altna alnmasdr.


35/139

34

Kalan tek burjuvazi, zaten Rum ve Ermeni burjuvazileri karsnda Mslman ahaliden Trk

ulusunu yaratarak kendine bir temel arayan Yahudi burjuvazidir.

Bu burjuvazi ile kendisinden Trk ulusu yarat lmak istenen Mslman ahalisi aras ndaki

kltrel kopukluklarn ortadan kaldrlmasdr o kyafet inklaplar. Herkes apka giyerse

kimin Mslman, kimin gavur olduu anlalamazd.

Ne var ki, Trkiyedeki Bonapartizm, klasik Bonapartizmden farkl olarak, daha doarken,

tekelci ve devleti olarak doar. Bylece, batda o burjuvazinin nispi ilericilii bile

yaanlamaz. Atatrkn Devletilii de znde budur: Tekelci Devlet kapitalizmidir.

Bylece gemiin (Ermeni ve Rumlarn tasfiyesiyle daha da glenen Tefec i Bezirganl ,

Aalk ve Devlet) ve gelecein kamburu (Tekelci ve Devleti Kapitalizmi) tm iktisadi,

sosyal ve politik hayat soluk alnmaz boucu bir dumanla kaplar.

Peki, btn bunlara ramen niye bunca uzun yaar?

Bunu Atatrkn dehas veya Kemalizmin benzersizlii ile aklamaya ok heveslidir bizzat o

devlet snflar. Ne var ki z ve grn ayn deildir.

Gl bir proletaryann olmad lkelerdeki devrimler, inden Yugoslavya ve Vietnama

kadar, daha batan bir brokratik deformasyonla ve Bonapartist karakterde gerekleirler.

Bunlar hi bir zaman Rusyada olduu gibi, daha sonra kar devrimle ezilen bir ii

demokrasisi dnemi yaamazlar. Snfn zayfl, daha batan onun yerine ikame olan bir

Parti-Devletin egemenliine yol aar.

Trkiyede burjuvazi tasfiye edildii ve ok zayf olduu iin, siyasi yap, daha batan

brokratik bir deformasyona uram bir burjuva iktidar olarak da grlebilir, in,Yugoslavya vs. gibi lkelerdeki zayf ii snfyla paralellik iinde.

Ne var ki, bu paralellikte onlar ykma gtren ey tam da Kemalizmin mrn uzatandr.

Onlarn, sosyalist rnei ve esin kayna, Sovyetler Birlii idi. Sovyetler Birlii ise, kendisi

bizzat, brokratik bir kar devrimle snfn iktidardan uzaklatrld bir brokratik

diktatrlkt.

Dolaysyla, i snfnn snf olarak iktidar almas, yani bir sosyalist demokrasi, bu

lkelerdeki Bonapartist ve brokratik iktidarlarda hi bir zaman bir rnek olarak ortaya

kam yordu.

Kemalizm ise, c l z burjuvazinin yerine ikame olm u bir brokratik diktatrlk olduundan,

burjuvazinin egemen olduu kapitalist lkeleri rnek alyordu ve bunlar ayn zamanda

genellikle burjuva demokrasileriydi.

Dolay s yla, geri lkelerdeki sosyalist devrimleri yapanlar n, (Maolar n, Holar n, Titol ar n

vs.) demokrasi diye bir hedef ve denemeleri olmaz iken, Kemalizmin Serbest F kra

denemeleri ve daha sonra ok partili sisteme gei, ona belli bir esneklik kazandrm bu da

onun mrn uzatmtr.

Eer Sovyetler Birlii kar devrime uramam bir i Demokrasisi olarak var olabilseydi,

i Snfnn clz olduu lkelerdeki, sosyalist ynelimli ama daha batan brokratik


36/139

35

arp lma iind

Kemalizm Ve Askeri Bürokratik Oligarşi Üzerine Yazılar - Demir Küçükaydın

Documents