DEPED COPY 4 Kagamitan ng Mag-aaral Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga edukador mula sa mga publiko at pribadong paaralan, kolehiyo, at / o unibersidad. Hinihikayat namin ang mga guro at ibang nasa larangan ng edukasyon na mag-email ng kanilang puna at mungkahi sa Kagawaran ng Edukasyon sa [email protected]. Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi. Kagawaran ng Edukasyon Republika ng Pilipinas S i n i n g All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
DEPED COPY
4
Kagamitan ng Mag-aaral
Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga edukador mula sa mga publiko at pribadong paaralan, kolehiyo, at / o unibersidad. Hinihikayat namin ang mga guro at ibang nasa larangan ng edukasyon na mag-email ng kanilang puna at mungkahi sa Kagawaran ng Edukasyon sa [email protected].
Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.
Kagawaran ng EdukasyonRepublika ng Pilipinas
S i n i n g
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Deped
Typewritten Text
Yunit 1
Deped
Typewritten Text
Deped
Typewritten Text
Deped
Typewritten Text
Deped
Typewritten Text
Deped
Typewritten Text
DEPED COPY
ii
Musika at Sining – Ikaapat na BaitangKagamitan ng Mag-aaralUnang Edisyon 2015ISBN: ___________ Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa anumang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.
Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula at iba pa) na ginamit sa aklat na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagtibay sa isang kasunduan ng Kagawaran ng Edukasyon at Filipinas Copyright Licensing Society (FILCOLS) Inc. na ang FILCOLS ang kumakatawan sa paghiling ng pahintulot sa nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit dito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng tagapaglathala (publisher) at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.
Inilathala ng Kagawaran ng EdukasyonKalihim: Br. Armin Luistro FSCPangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, PhDDirektor IV: Marilyn D. Dimaano, EdDDirektor III: Marilette R. Almayda, PhD
Inilimbag sa Pilipinas ng ___________________________Department of Education–Instructional Materials Council Secretariat (DepEd–IMCS)Office Address : 5th Floor Mabini Bldg. DepEd Complex Meralco Avenue, Pasig City Philippines 1600 Telefax : (02) 634–1054 or 634–1072 E–mail Address : [email protected]
Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaralMusika Pangunahing Tagapangasiwa: Maria Blesseda Alfonso Cahapay
Consultant: Myrna T. ParakikayMga Tagasuri Ng Nilalaman: Jocelyn T. Guadalupe, Dolores T. AndresMga Manunulat: Maria Elena D. Digo, Fe V. Enguero, Ma. Teresa P. Borbor, Amelia M. Ilagan,
Josepina D. Villareal, Mary Grace V. Cinco, Josephine Chonie M. Obseñares, Chita E. Mendoza, at Victorina E. Mariano
Transcriber: Arthur M. Julian Gumuhit ng Larawan: Hadji Miguelito S. Mendoza, Arthur M. Julian, Jason O. VillenaTagatala: Richilo L. LacedaNaglayout: Mary Grace Ann G. Cadisal
Sining Pangunahing Tagapangasiwa: Marilou Gerero-Vispo
Consultant: Charo Defeo-Baquial Mga Tagasuri ng Nilalaman: Juan Gepullano; Rosel Valenzuela Mga Manunulat: Cynthia Montañez; Ma. Teresa Caringal; Adulfo Amit;
Benjamin Castro; Emily Maninang; Joan D. Sandoval Mga Tagasuri ng Wika: Paolo-Ven Paculan; Erickson Gutierrez Mga Gumuhit ng Larawan: Michael Villadolid; Jason O. Villena Mga Naglayout: Algievoi Omaña; Jerby S. Mariano
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
iii
Paunang Salita
Ang Kagamitan ng Mag-aral na ito sa Musika at Sining ay inihanda upang malinang sa mga mag-aaral ang kanilang mga natatanging kakayahan sa masining na pamamaraan. Hangad ng mga may-akda ng aklat na ito na lubusang mapalaganap sa mga mag-aaral ang kamalayan sa iba’t ibang uri ng sining. Kung kaya’t ang mga gawaing nakapaloob dito ay isinulat sa payak at natural na pamamaraan upang mas maunawaan at mas maging makabuluhan ang pagkatuto sa bawat elemento ng Musika at Sining.
Ang mga itinakdang gawain na pawang kawili-wili ay makapagbibigay-laya sa mga mag-aaral na makapag-isip at makalikha ng sariling awitin at tugtugin sa Musika, gayundin ng mga disenyo o visual art sa Sining, na magdudulot ng saya at kaganapan sa bawat aralin.
Ang mataas na antas ng pagkatuto sa Musika at Sining, batay sa maraming pagsasaliksik, ay nagpapatunay na magdudulot sa mga mag-aaral upang magkaroon ng:
•mapanuri at replektibong pag-iisip;•mas pinahusay na konsentrasyon at mas mahabang attention span;•mas pinahusay na memorya at pagpapanatili ng mga natutuhan; at•mas pinahusay na pakikisalamuha at pakikipag-ugnayan sa kapwa, at
kakayahang makapagsagawa ng mga gawain kasama ang iba.
Ang makabuluhang paggamit sa aklat na ito ay magsisilbing tulong upang maiangat ang antas ng pagkawili o interes at inspirasyon sa pag-aaral ng Musika at Sining, na makatutulong sa adhikain ng K to 12 Basic Education Program tungo sa paghubog ng kabuuang pagkatao ng isang indibidwal.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
vi
SINING
Yunit 1 – PagguhitAralin 1: Mga Disenyo sa Kultural na Pamayanan sa Luzon................................................ 145Aralin 2: Mga Disenyong Kultural ng mga Pamayanan sa Visayas.......................................................... 150Aralin 3 : Mga Disenyo ng Kultural na Pamayanan sa Mindanao........................................................... 154Aralin 4: Mga Katutubong Disenyo.................................. 158
Aralin 5: Mga Katutubong Disenyo sa Kasuotan at Kagamitan......................................................... 162
Aralin 6: Kagawian ng Iba’t ibang Pamayanang Kultural......................................... 166Aralin 7: Masining na Disenyo ng Pamayanang
Kultural ............................................................. 169Aralin 8: Crayon Resist ng Disenyong-Etniko.................. 173
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
141
SINING
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
143
YUNIT IPAGGUHIT
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
145
YUNIT 1 : PagguhitAralin Bilang 1 : Mga Disenyo sa Kultural na Pamayanan sa Luzon
Ang mga kultural na pamayanan ay may kani-kanilang ipinagmamalaking obra. Ang kanilang mga disenyo ay ginagamitan ng iba’t ibang linya, kulay, at hugis. Ang mga linya ay maaaring tuwid, pakurba, pahalang, at patayo. Kadalasang ang kulay na ginagamit ay pula, dilaw, berde, at itim. Iba’t ibang hugis ang makikita sa mga disenyo tulad ng triyanggulo, kwadrado, parisukat, bilog, at bilohaba. Ito ay hango sa kalikasan o sa kanilang kapaligiran.
Suriin ang sumusunod na mga larawan:
Disenyong Gaddang Disenyong Kalinga
Disenyong Ifugao
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
146
May nakikita ba kayong pagkakaiba sa kanilang paggamit ng linya, hugis, at kulay?
Nakikita rin ba ang paulit-ulit na disenyo sa kanilang mga gawa?
Tingnan ang halimbawa ng likhang sining sa araling ito.
1. Ano ang napansin ninyo sa inyong iginuhit na mga disenyo o maging sa inyong sariling likhang sining?
Mga Disenyo sa Karton o Kahon
Kagamitan: Mga bagay na karton gaya ng baso o mga kagamitan na maaaring makuha sa kalikasan at iba pa, lapis, krayola, o oil pastel
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
147
Mga Hakbang Sa Paggawa:
1. Kumuha ng isang karton o kahon o iba pang bagay na mayroon sa inyong lugar na maaaring gamitin para guhitan ng mga disenyo.
2. Umisip ng disenyo mula sa mga kultural na pamayanan ng Luzon tulad ng Ifugao, Gaddang, at Kalinga.
3. Iguhit ang napiling disenyo sa karton o kahon gamit ang lapis. Maaari ring gumamit o umisip ng sariling disenyo gamit ang mga hugis, kulay, linya, at ang prinsipyong paulit-ulit.
4. Kulayan at punuin ang mga espasyo ng mga disenyo ang inyong iginuhit, at sundan ito ng krayola o oil pastel para lalong maging kaakit-akit ang iyong likhang-sining.
5. Kung wala nang idadagdag, puwede nang itanghal ang ginawang likhang-sining at humanda sa pagpapahalaga.
Ang mga disenyong kultural ng pamayanan sa Luzon ay isa sa mga pamana ng sining sa ating bansa. Kaakit-akit at kanais-nais sa paningin ang kanilang mga likhang disenyo na ginagamitan ng iba’t ibang linya, hugis, at kulay. Ilan sa mga ito ay ang mga inukit o nililok na kahoy at mga damit na may iba’t ibang burda. Karamihan ng kanilang mga ginawang disenyo ay hango sa kalikasan o maging sa kapaligiran tulad ng dahon, tao, bundok, at mga hayop.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
148
Panuto : Lagyan ng tsek ang kahon batay sa antas ng iyong naisagawa sa buong aralin.
Mga Pamantayan
Nakasunod sa
pamantayannang higit sa inaasahan
(3)
Nakasunod sa
pamantayansubalit
may ilang pagkukulang
(2)
Hindinakasunod
sapamantayan
(1)
1. Natukoy ko ang iba’t ibang disenyo na nagtataglay ng mga elemento at prinsipyo ng sining sa mga gawa ng mga taga Luzon.
2. Nalaman ko ang mga disenyong kultural na pamayanan na nagmula sa Luzon.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
149
3. Nakagawa ako ng isang likhang-sining na tulad ng mga disenyong mula sa Luzon.
4. Napahalagahan at naipagmamalaki ko ang mga katutubong sining na gawa ng mga kultural na pamayanan sa Luzon.
5. Naipamalas ko nang may kawilihan ang aking ginawang likhang sining.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
150
YUNIT 1 : PagguhitAralin Bilang 2 : Mga Disenyong Kultural ng mga Pamayanan sa Visayas
Ang mga pangkat-etniko mula sa Hilagang Luzon hanggang Sulu, at sa iba pang bahagi ng Mindanao ay may kani-kaniyang katutubong sining o motif na nagtataglay ng iba’t ibang linya, hugis at kulay na ginagamitan ng paulit-ulit na disenyo na higit nilang napaunlad at napagyaman sa ngayon.
Narito ang ilang halimbawa ng kanilang mga disenyo ng tela na nagtataglay ng iba’t ibang hugis at linya, at maaaring makabuo ng isang pattern.
Itanong :
Ang kanilang mga disenyo ba ay nagpapakita ng iba’t ibang linya, hugis, at kulay?
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
151
Ito ang halimbawa ng disenyong radial na maaaring gamitin bilang panggitnang disenyo. Ang mga disenyong ito ay maaaring gamitin sa iba’t ibang bagay tulad ng ginupit na hugis bilog na karton.
Disenyo sa Platong Karton
Kagamitan : platong karton o cardboard na maaaring gupitin na hugis bilog, lapis, krayola, o oil pastel
Mga Hakbang Sa Paggawa:
1. Ihanda ang mga kagamitan tulad ng platong karton o cardboard ginupit na hugis bilog, lapis, krayola, o oil pastel.
2. Umisip ng disenyo na iguguhit sa platong karton o cardboard na hugis bilog. Lagyan ito ng iba’t ibang hugis, kulay, at linya. Maaari ring gumawa ng disenyong panggitna.
3. Kulayan ang iginuhit na mga disenyo gamit ang krayola o oil pastel.
4. Kung tapos na ang ginawang likhang sining, maaari na itong ipaskil sa blackboard at maghanda sa pag-uulat o pagbabahagi tungkol sa disenyong ginawa.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
152
Ang ating bansa ay punong-puno ng magagandang likha. Ang mga ito ay nagtataglay ng mga elemento ng sining tulad ng linya, hugis, kulay, at may prinsipyong paulit-ulit.
Ang likas na kagandahang ito ng kapaligiran ay nagsisilbing inspirasyon ng mga kultural na pamayanan na naninirahan sa Visayas.
Panuto : Lagyan ng tsek ang kahon batay sa antas ng iyong naisagawa sa buong aralin.
Mga Pamantayan
Nakasunod sa
pamantayannang higit sa inaasahan
(3)
Nakasunod sa
pamantayansubalit
may ilang pagkukulang
(2)
Hindinakasunod
sapamatayan
(1)
1. Natukoy ko ang iba’t ibang disenyo na nagtataglay ng mga elemento at prinsipyo ng sining na gawa ng mga taga Visayas.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
153
2. Nalaman ko ang mga disenyo ng pamayanang kultural sa Visayas.
3. Nakagawa ako ng isang likhang-sining na ginagamitan ng mga disenyo ng Visayas.
4. Napahalagahan at naipagmalaki ko ang mga katutubong sining na gawa ng mga kultural na pamayanan sa Visayas.
5. Naipamalas ko ng may kawilihan ang aking ginawang likhang-sining.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
154
YUNIT 1 : PagguhitAralin Bilang 3 : Mga Disenyo ng Kultural na
Pamayanan sa Mindanao
Marami sa katutubong disenyo sa bansa ay malikhaing gawa ng mga kultural na pamayanan sa Mindanao. Kilala silang mga dalubhasa sa paggawa nito.
Ilan sa kanilang mga gawa ay ang mga damit, banig, hikaw, kuwintas, maliliit na kampanilya, placemat, table runner, wall décor at marami pang iba. Lahat ng mga ito ay ginamitan ng iba’t ibang hugis, kulay at linya.
Narito ang ilan sa kanilang mga ipinagmamalaking gawa at kasuotan.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
155
Ito ang halimbawa ng likhang-sining sa araling ito. Makakaguhit ba kayo ng inyong sariling disenyo sa construction paper gamit ang mga disenyo ng Maranao, T’boli, at Yakan maliban sa ipinakitang halimbawa?
t
Disenyo sa Construction Paper
Kagamitan : cotton buds, chlorine, colored construction paper
Mga Hakbang Sa Paggawa:
1. Ihanda ang mga kagamitang gagamitin.
2. Umisip ng disenyo ng mga kultural na pamayanan sa Mindanao tulad ng Maranao, Yakan, at T’boli. Maaari ding gumamit ng sariling disenyo na ginagamitan ng iba’t ibang hugis, kulay, at linya.
3. Isawsaw ang cotton buds sa chlorine. Marahan itong ipahid sa colored construction paper. (Paalala: Kailangan ang pagsubaybay ng guro sa gawaing ito upang maiwasan ang disgrasya sa paggamit ng chlorine)
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
156
4. Maingat na ipahid ang chlorine sa construction paper upa-ng hindi ito mapunit.
5. Patuyuin muna nang ilang minuto ang ginawang likhang- sining.
6. Pagtuyo na ito maaari na itong ipaskil sa blackboard. Maghanda sa pagpapahalaga.
Ang mga disenyo sa kultural na pamayanan sa Mindanao ay makikita sa kanilang mga kagamitan at kasuotan na ginagamitan ng iba’t ibang linya, kulay, at hugis. Ang mga ito ay hango sa kalikasan at sa kapaligiran tulad ng hayop, dahon, bundok, araw, at bituin.
Panuto : Lagyan ng tsek ang kahon batay sa antas na iyong naisagawa sa buong aralin.
Pamantayan
Nakasunod sa
pamantayannang higit sainaasahan
(3)
Nakasunod sa
pamantayansubalit
may ilang pagkukulang
(2)
Hindnakasunod
sapamantayan
(1)
1. Natukoy ko ang iba’t ibang disenyo na gawa ng mga taga Mindanao.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
157
2. Nalaman ko ang mga kultural na pamayanan na nagmula sa Mindanao.
3. Nakagawa ako ng isang likhang-sining na ginagamitan ng mga disenyo ng taga Mindanao na nagtataglay ng mga elemento at prinsipyo ng sining.
4. Napahalagahan at naipagmalaki ko ang mga katutubong sining na gawa ng mga kultural na pamayanan sa Mindanao sa pamamagitan ng pagtangkilik nito.
5. Naipamalas ko nang may kawilihan ang aking ginawang likhang-sining.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
158
YUNIT 1 : PagguhitAralin Bilang 4 : Mga Katutubong Disenyo
Ang mga disenyong etniko ay gawa ng mga pangkat-etniko sa mga kultural na pamayanan sa bansa. Ang kanilang talino at kasanayan sa paglikha ay naipakikita nila sa paggawa ng mga kagamitang pantahanan gaya ng palayok, mangkok, at banga. Ito rin ay naipakita sa mga hinabing tela, kumot, at banig.
Ang sumusunod ay mga halimbawa ng kanilang disenyo:
Mga Dibuhong Bituin (Star Motif)
Maranao Bagobo Agta Bukidnon
Mga Dibuhong Araw (Sun Motif)
Kalinga Maranao Ifugao Bagobo
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
159
Mga Dibuhong Tao
Bagobo Ifugao Bontok
Halimbawa ng Kultural na Likhang-Sining
Disenyo Sa Crayon Etching
Kagamitan: oslo paper o lumang cardboard, lapis, krayola, paper clip o toothpick bilang pangguhit
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
160
Mga Hakbang Sa Paggawa:
1. Ihanda ang mga kagamitan.
2. Diinan nang maigi ang pagkukulay sa buong papel. Punuin ang papel ng iba’t ibang kulay ng krayola.
3. Patungan ng kulay itim na krayola ang buong bahagi ng papel.
4. Maaaring gumamit ng paper clip o toothpick na magsisilbing pangguhit.
5. Pumili ng disenyo na nais iguhit mula sa mga larawang ipinakita ng guro (hal. dibuho ng araw, bituin at tao.)
6. Maaaring gumamit o umisip ng sariling disenyo gamit ang iba’t ibang linya at hugis para sa gagawing likhang-sining.
7. Gamitin ang imahinasyon upang makabuo ng kakaiba at orihinal na disenyo.
8. Kapag tapos na ang ginawang likhang-sining maaari na itong ipaskil at maghanda sa pag-uulat.
Ang mga disenyong etniko o dibuho ay may katangi-tanging kagandahan. Dapat natin ipagmalaki at panatilihin ang mga ito upang lalong makilala ang ating bansa.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
161
Panuto : Lagyan ng tsek ang kahon batay sa antas ng iyong naisagawa sa buong aralin.
PAMANTAYAN
Nakasunod sa
pamantayannang higit sa inaasahan
(3)
Nakasunod sa
pamantayansubalit
may ilang pagkukulang
(2)
Hindinakasunod
sa pamantayan
(1)1. Nalaman ko ang
kahalagahan ng mga katutubong disenyo mula sa mga kultural na pamayanan.
2. Nailarawan ko ang mga katutubong disenyo na gawa ng mga pangkat-etniko mula sa mga kultural na pamayanan.
3. Nakalikha ako ng isang disenyo mula sa mga katutubong motif sa pamamagitan ng crayon etching.
4. Nailigpit ko ang mga kagamitang ginamit sa tamang pagbuo ng likhang-sining.
5. Naisagawa ko ang aking likhang-sining nang may kawilihan.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
162
YUNIT 1 : PagguhitAralin Bilang 5 : Mga Katutubong Disenyo sa Kasuotan at Kagamitan
Likas sa mga Pilipino ang pagkamalikhain at pagkamakasining. Ito ay minana natin sa ating mga ninuno. Sa ilang salinlahi ay nakikita ang mga masining na likha ng mga katutubo.
Kaakit-akit ang mga disenyong gawa ng mga pangkat-etniko. Ang kanilang talino at kasanayan sa paglikha ay naipakikita nila sa paggawa ng mga kagamitang pantahanan, palamuti sa katawan, kasuotan at iba pa.
Paggawa ng Coin Purse o Jewelry Pouch na may Katutubong Disenyo
Kagamitan: retaso, lapis, gunting, karayom, sinulid, at pangkulay tulad ng oil pastel, krayola, colored pen/pencil
Mga Hakbang Sa Paggawa:
1. Maghanda ng mga retaso na lalagyan ng disenyo.
2. Pumili ng dalawang disenyong etniko at iguhit ang mga ito nang salitan sa retaso upang makabuo ng kakaibang likhang- sining.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
163
3. Kulayan nang maayos ang ginuhit upang ito ay maging maganda at kaakit-akit.
4. Itupi sa gitna ang retasong may disenyo at tahiin ang dalawang sulok nito.
5. Itupi nang maliit at tahiin ang pinakabunganga ng supot.
6. Ipasok ang tali sa may bunganga ng supot na magsisilbing hawakan.
7. Iligpit ang mga ginamit pagkatapos ng gawain.
Bawat bata ay may angking talento sa pagdidisenyo at nakagagawa ng kakaibang likhang-sining gamit ang iba’t ibang katutubong disenyo ng mga pangkat-etniko sa bansa.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
164
Panuto: Suriin ang inyong likhang-sining at lapatan ng kaakibat na puntos gamit ang rubrics.
SUKATAN
Lubos nanasunod angpamantayan
sapagbuo ng
likhang-sining
(3)
Nasunod ang
pamantayansa pagbuo ng likhang-
sining
(2)
Hindinasunod
angpamantayan
sapagbuo ng
likhang-sining
(1)
1. Nakilala ko ang iba’t ibang disenyo sa mga kagamitan at kasuotan na mayroon sa Luzon, Visayas, at Mindanao.
2. Nakaguhit ako ng mga motif sa pag- buo ng disenyo sa retaso.
3. Nakasusunod ako nang tama sa mga hakbang sa pag- gawa ng likhang- sining.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
165
4. Napahalagahan ko ang mga katutubong sining sa pamamagitan ng pagguhit ng disenyo sa lagayan ng barya (coin purse) o lagayan ng palamuti (jewelry pouch)
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
166
YUNIT 1 : PagguhitAralin Bilang 6 : Kagawian ng Iba’t ibang Pamayanang Kultural
Ang mga sinaunang kagamitan at kasuotan ng mga pangkat-etniko ay bahagi ng pang-araw araw na buhay sa kanilang pamayanang kultural. Ang kanilang paniniwala ay makikita sa mga masining na dibuho ng kanilang kasuotan, palamuti sa katawan, at mga kagamitan. Ito ay yaman ng ating bansa.
Pansinin ang halimbawa ng larawan ng gawi ng pamayanang kultural sa ibaba. Makikita dito na ang kanilang kasuotan ay kakikitaan ng mga disenyong etniko na nagtataglay ng mga maninipis at makakapal na linya, mga mapupusyaw na kulay, at mga dibuhong kanilang pinagyaman.
Ang mga disenyong ito ay maaari nating gamitin sa paggawa ng mga magagandang likhang-sining tulad ng bookmark.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
167
Pinoy Bookmark
Kagamitan: lapis, krayola, gunting, ruler, at lumang karton o cardboard
Hakbang Sa Paggawa
1. Ihanda ang mga gamit na kailangan
2. Gupitin ang lumang karton o cardboard sa sukat na 1 ½ pulgada ang lapad at 5 pulgada ang haba.
3. Pumili ng isang disenyong etniko na nais iguhit sa bookmark.
4. Iguhit ito sa inihandang cardboard na gagawing bookmark.
5. Kulayan ang iyong iginuhit.
6. Sikaping naiiba ang iyong likhang-sining.
May iba’t ibang nakagisnang kaugalian ang ating pamayanang kultural na makikita pa rin sa kasalukuyang panahon. Ito ay dapat ingatan at magamit sa mga likhang-sining.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
168
Panuto: Lagyan ng tsek () ang angkop na kahon. Gawin ito sa sagutang papel.
SUKATAN
Lubos na nasu-nod ang
pamantayansa
pagbuo ng likhang-sining
(3)
Nasunod angpamantayan
sapagbuo ng
likhang-sining
(2)
Hindinasusunod
angpamantayan
sapagbuo ng
likhang-sining
(1)
1. Nakabuo ako ng bookmark gamit ang iba’t ibang disenyong etniko.
2. Nakabuo ako ng naiibang disenyo nang hindi kumopya sa gawa ng iba.
3. Nagamit ko ang mga linya at kulay sa disenyong nabuo.
4. Naipakita ko ang pagpapahalaga sa mga disenyong etniko sa aking nabuong bookmark.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
169
YUNIT 1 : PagguhitAralin Bilang 7 : Masining na Disenyo ng Pamayanang Kultural
Ang mga masining na disenyo na gawa ng mga pamayanang kultural ay isa sa mga pamanang sining sa lahing Pilipino.
Ang mga disenyo noong mga unang panahon ay ginawang basehan ng mga disenyo sa kasalukuyang panahon. Ito ay isa sa mga nagsilbing paraan para maisalin ang mga kaalaman ng sinaunang Pilipino.
Pabalat sa Notbuk
Kagamitan: mga recycled paper tulad ng lumang kalendaryo o anumang papel, gunting, lapis, krayola, tape, at plastic cover
Mga Hakbang Sa Paggawa:
1. Ihanda ang mga kagamitan.
2. Gumupit ng lumang kalendaryo o anumang papel kasukat ng notbuk na nais lagyan ng pabalat. Gamitin ang malinis na bahagi nito.
3. Gumuhit ng sariling masining na disenyo.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
170
4. Pagkaguhit, kulayan upang mas lalong tumingkad ang mga disenyo.
5. Gawing kakaiba ang disenyo.
6. Ibalot ang ginawang disenyo sa isang notbuk. Gamitan ito ng tape para sa mas maayos na paglalapat.
7. Sikaping maging malinis at maayos ang ginawang likha.
8. Ipakita sa harap ng klase ang natapos na likhang-sining.
Ang disenyo sa mga kagamitang ginagawa sa pamayanang kultural ay may kakaibang istilo at tunay na yaman ng lahi. Makikita ito hanggang sa kasalukuyang panahon at dapat itong ipagmalaki.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
171
Panuto: Tiyakin ang ginawang pagganap sa pagbuo ng pabalat ng notbuk. Lagyan ng () ang kahon na tumutugon sa bawat tanong.
KASANAYAN
Lubos nanasusunod
angpamatayansa pagbuo ng likhang-
sining(3)
Nasunod ang
pamatayansa
pagbuo ng likhang-sining
(2)
Hindinasunod
angpamatayansa pagbuo ng likhang-
sining(1)
1. Naiguhit ko ba nang kakaiba ang sarili kong disenyo?
2. Nakagamit ba ako ng tamang kulay upang maging kakaiba ang aking likhang-sining?
3. Napahalagahan ko ba ang mga sinauna at kasalukuyang disenyong nagmula sa pamayanang kultural?
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
172
4. Nagawa ko ba ang gawain nang hindi humingi ng tulong sa iba?
5. Nakadama ba ako ng kasiyahan sa aking sining?
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
173
YUNIT 1 : PagguhitAralin Bilang 8 : Crayon Resist ng Disenyong-Etniko
Ang mga pangkat-etniko ay may mga pamamaraan sa kanilang pamumuhay na nakikitaan ng pagiging malikhain. Makikita sa mga kagamitan at mga palamuti ang iba’t ibang disenyo na kanilang pinagyaman.
Mga Disenyong Etniko
Ang mga napag-aralan nang disenyong etniko o pattern ay maaaring gamitin sa paggawa ng isang likha. May iba’t ibang paraan din sa paglikha gamit ang krayola. Isa ang paraang crayon resist na maaaring gamitin sa gagawing likha.
Sa araling ito ay gagawa tayo ng likhang-sining gamit ang mga disenyong etniko sa pamamagitan ng crayon resist.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
174
PAGGAWA NG PLACEMAT
Kagamitan: Lapis, krayola, brush, ¼ cartolina o recycled cardboard, water color, at recycled paper
Mga Hakbang Sa Paggawa:
1. Ihanda ang mga kagamitan.
2. Pumili ng disenyo na makikita sa mga kagamitan, kasuotan at palamuti ng mga pangkat-etniko mula sa mga nakaraang aralin o mga halimbawang nasa likod na pahina.
3. Iguhit ang mga napiling disenyong etniko o patterns sa recycled paper.
4. Ilipat ito sa cartolina o cardboard.
5. Kulayan ang iyong iginuhit. Siguraduhing madiin ang paggamit ng krayola sa papel upang hindi matakpan ng watercolor.
6. Ihanda naman ang watercolor para sa gagawing pamaraang crayon resist.
7. Pahiran ng watercolor ang kinulayan ng krayola. Gamitin ang madilim na kulay para lumitaw ang kagandahan ng disenyong iginuhit at kinulayan ng krayola.
8. Ipakita sa klase ang natapos na obra.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
175
Ang pagpapahalaga sa iniambag ng pangkat-etniko sa mundo ng sining ay tunay na yaman ng ating bansa. Isa sa mga paraan upang maipakita ang pagpapahalaga ay ang paggamit ng kanilang disenyo sa iba’t ibang obra.
Panuto: Lagyan ng masayang mukha ( ) ang angkop na kahon. Gawin ito sa sagutang papel.
SUKATAN
Higit na nasunod angpamantayan
sapagbuo ng
likhang-sining
(3)
Nasunod ang
pamantayansa
pagbuo ng likhang-sining
(2)
Hindinasusunod
angpamantayan
sapagbuo ng
likhang-sining
(1)
1. Nakabuo ako ng placemat gamit ang iba’t ibang disenyong etniko o pattern.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
176
2. Naipamalas ko ang wastong paraan ng crayon resist.
3. Nagamit ko ang sariling mga linya at kulay ayon sa disenyong nabuo.
4. Naipakita ko ang pagpapahalaga sa mga disenyong etniko sa pamamagitan ng pag-gamit ko ng aking ginawang likhang-sining.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
271
GLOSSARY SINING
acrylic paint isang uri ng pintura na ginagamitan ng tubig Background tanawin pinakamalyo sa tumitingin, likod
Bookmark ginagamit na pananda sa isang pahina ng libro pabalat sa libro
takip sa libro na may iba’t ibang disenyo o kulay
border design disenyo sa paligid ng papel
banana stalk bahagi ng halamang saging na ginagamit na pangdisenyo sa gawaing-sining
Bloke nagsisilbing pampatigas sa gilid na bahagi ng papel
cardboard isang uri ng matigas na papel na ginagamit sa gawaing-sining
container lalagyan ng tubig o anumang bagay
construction paper
isang uri ng papel na ginagamit sa gawaing-sining na may iba’t ibang kulay
cotton buds ginagamit na panlinis sa tainga
Chlorine nakalalasong kemikal na ginagamit na panlinis o pang alis ng mantsa sa damit
coin purse lagayan ng barya Disenyo ginamitan ng linya, kulay, at hugis upang
makabuo ng dibuho disenyong radial
disenyong nakaayos na ginagamitan ng linya
disposable spoon
kutsarang yari sa plastik
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Deped
Typewritten Text
Deped
Typewritten Text
DEPED COPY
272
Espasyo bahagi ng isang buong lugar na nasusukat
elemento isang mahalagang sangkap o bahagi ng sining
Foreground Tanawing pinakamalapit sa tumitingin, harap itanghal ipakita sa marami sa pamamagitan ng paglagay
sa harap o pagpaskil Istilo pamamaraan
jewelry pouch lagayan ng iba’t ibang palamuti tulad ng singsing, hikaw at kuwintas
kalikasan natural na makikita sa kapaligiran na gawa ng Diyos
kultural kaugnayan sa isang partikular na grupo ng mga tao at kanilang mga gawi, paniniwala, at tradisyon
kontribusyon mahalagang naiambag upang matapos ang isang gawain o proyekto
Luwad Molde Myural malaking larawan na ipininta na kadalasan
makikita sa mga dingding o pader Middleground tanawin sa gitna, pagitan ng foreground at
background motif na iba’t-ibang uri ng disenyo mula sa mga pangkat-etniko
malong isang uri ng kasuotan nagmula sa ating mga pangkat-etniko
Overlap pagpapatong-patong ng mga hugis Oil pastel isang uri ng pangkulay ginagamit sa gawaing-
sining Palamuti Dekorasyon Pista pagdiriwang sa isang lugar
Prinsipyo sinusunod na pamantayan sa sining
pangkat- etniko
grupo ng mga sinaunang tao
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
273
pattern proseso ng sining na ginagawao ginagamit nang paulit-ulit
placemat ginagamit na patungan ng mga pinggan, kubyertos, at baso sa hapag kainan
Paglalala ng Banig
Masining na paglalala at pagtitiklop ng mga piraso ng materyales upang makalikha ng kahanga-hangang disenyo ng banig-plorera na lalagyan ng bulaklak
retaso pinagtabasang piraso ng tela recycled paper papel na gamit na
Table runner isang mahabang tela na inilalagay sa mesa para dekorasyon
Tina-tali ang Tina-tali (Tie-Dye) ay proseso ng pagkukulay ay karaniwang binubuo ng pagtiklop, pagpilipit, papatong na pagtiklop, o paglukot ng tela o isang damit na tinatalian ng tali o goma (rubber band) na sinusundan ng pagbabad o paglubog sa timpla na may kulay
T’boli mga taong nakatira sa pamayanang kultural na matatagpuan sa Cotabato. Gumagawa sila ng T’nalak mula sa hibla ng abaka
T'nalak ay isang tradisyonal na tela ng ginagawa ng mga T’boli sa Lake Sebu, Timog Cotabato. Ito tradisyonal na tela ay hinabing-kamay na gawa sa Abaka fibers na ayon sa kaugalian ay may tatlong pangunahing mga kulay, pula, itim at ang orihinal na kulay ng dahon Abaka
Value sangkap ng kulay na tumutukoy sa kapusyawan at kadiliman nito
wall décor palamuti sa dingding
water color isang uri ng pangkula na ginagamitan ng tubig at brotcha o brush
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
274
Mga Awit Ako Mananggete An Sakong Abaniko Ang Alibangbang Ang Huni ng Ibong Pipit Ano-Ano Atin Cu Pung Singsing Baby Seeds Bahay Kubo Bandang Musika Batang Magalang Batang Masipag Chua-ay Clean Up Week Song Do a Little Thing Early to Bed Gising Na Hear the Rain Huli Ka! Ili-ili Tulog Anay Inday Kalachuchi Kalesa Little Band Liza Jane Lupang Hinirang Magandang Araw Magtanim ay ‘Di Biro Manang Biday Masaya Kung Sama-sama Ode to Joy Oh, Come Play a Merry Tune Oh, Who Can Play
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
275
Ohoy Alibangbang Pamulinawen Paruparong Bukid Pentik Manok Pilipinas Kong Mahal Pilipinas Kong Mahal Rain,Rain Go Away Reach for the Sky Run And Walk Salidommay She’ll be Coming Round the Mountain Song and Dance Tayo Na! Tayo’y Magpasalamat Tayo’y Magsaya Tayo’y Umawit ng ABC Tiririt ng Maya Ugoy ng Duyan Umawit at Sumayaw Umayka Ti Eskuela We’re on the Upward Trail Will You Dance With Me?
Mga Awit sa Pakikinig Ading Are You Sleeping Lazy Juan? Bahay Kubo Blue Danube Waltz Hallelujah Chorus Happy Birthday It Came Upon the Midnight Clear Mindanao Sketches My Heart Will Go on Philippine Tongatong Pop Goes the Weasel Row, Row, Row Your Boat Somewhere Over the Rainbow Star Wars- Opening Theme Tayo’y Umawit
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
280
Sining
Discovery in Art 3 Elementary Worktext, pp. 109-110
Gawad ng Manlilikha ng Bayan, Pambansang Komisyon para sa Kultura at mga Sining, Republika ng Pilipinas, 2004.
Modern Teacher Magazine, Sept. 2011, Vol.60.
Musika, Sining at Edukasyong Pangkatawan 4, pahina 21-24
Sining 4, pahina 11-12
Sining 4, pahina 78-79,
Sining 5, pahina 104-105
http://www.ehow.com/about_6669221_history-tie_dye.html
http://ecozeal.com/blog/the-history-and-art-of-tie-dyeing
APPENDIX
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
4
Kagamitan ng Mag-aaral
Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga edukador mula sa mga publiko at pribadong paaralan, kolehiyo, at / o unibersidad. Hinihikayat namin ang mga guro at ibang nasa larangan ng edukasyon na mag-email ng kanilang puna at mungkahi sa Kagawaran ng Edukasyon sa [email protected].
Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.
Kagawaran ng EdukasyonRepublika ng Pilipinas
S i n i n g
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Deped
Typewritten Text
Yunit 2
Deped
Typewritten Text
Deped
Typewritten Text
Deped
Typewritten Text
Deped
Typewritten Text
Deped
Typewritten Text
DEPED COPY
ii
Musika at Sining – Ikaapat na BaitangKagamitan ng Mag-aaralUnang Edisyon 2015ISBN: ___________ Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa anumang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.
Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula at iba pa) na ginamit sa aklat na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagtibay sa isang kasunduan ng Kagawaran ng Edukasyon at Filipinas Copyright Licensing Society (FILCOLS) Inc. na ang FILCOLS ang kumakatawan sa paghiling ng pahintulot sa nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit dito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng tagapaglathala (publisher) at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.
Inilathala ng Kagawaran ng EdukasyonKalihim: Br. Armin Luistro FSCPangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, PhDDirektor IV: Marilyn D. Dimaano, EdDDirektor III: Marilette R. Almayda, PhD
Inilimbag sa Pilipinas ng ___________________________Department of Education–Instructional Materials Council Secretariat (DepEd–IMCS)Office Address : 5th Floor Mabini Bldg. DepEd Complex Meralco Avenue, Pasig City Philippines 1600 Telefax : (02) 634–1054 or 634–1072 E–mail Address : [email protected]
Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaralMusika Pangunahing Tagapangasiwa: Maria Blesseda Alfonso Cahapay
Consultant: Myrna T. ParakikayMga Tagasuri Ng Nilalaman: Jocelyn T. Guadalupe, Dolores T. AndresMga Manunulat: Maria Elena D. Digo, Fe V. Enguero, Ma. Teresa P. Borbor, Amelia M. Ilagan,
Josepina D. Villareal, Mary Grace V. Cinco, Josephine Chonie M. Obseñares, Chita E. Mendoza, at Victorina E. Mariano
Transcriber: Arthur M. Julian Gumuhit ng Larawan: Hadji Miguelito S. Mendoza, Arthur M. Julian, Jason O. VillenaTagatala: Richilo L. LacedaNaglayout: Mary Grace Ann G. Cadisal
Sining Pangunahing Tagapangasiwa: Marilou Gerero-Vispo
Consultant: Charo Defeo-Baquial Mga Tagasuri ng Nilalaman: Juan Gepullano; Rosel Valenzuela Mga Manunulat: Cynthia Montañez; Ma. Teresa Caringal; Adulfo Amit;
Benjamin Castro; Emily Maninang; Joan D. Sandoval Mga Tagasuri ng Wika: Paolo-Ven Paculan; Erickson Gutierrez Mga Gumuhit ng Larawan: Michael Villadolid; Jason O. Villena Mga Naglayout: Algievoi Omaña; Jerby S. Mariano
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
iii
Paunang Salita
Ang Kagamitan ng Mag-aral na ito sa Musika at Sining ay inihanda upang malinang sa mga mag-aaral ang kanilang mga natatanging kakayahan sa masining na pamamaraan. Hangad ng mga may-akda ng aklat na ito na lubusang mapalaganap sa mga mag-aaral ang kamalayan sa iba’t ibang uri ng sining. Kung kaya’t ang mga gawaing nakapaloob dito ay isinulat sa payak at natural na pamamaraan upang mas maunawaan at mas maging makabuluhan ang pagkatuto sa bawat elemento ng Musika at Sining.
Ang mga itinakdang gawain na pawang kawili-wili ay makapagbibigay-laya sa mga mag-aaral na makapag-isip at makalikha ng sariling awitin at tugtugin sa Musika, gayundin ng mga disenyo o visual art sa Sining, na magdudulot ng saya at kaganapan sa bawat aralin.
Ang mataas na antas ng pagkatuto sa Musika at Sining, batay sa maraming pagsasaliksik, ay nagpapatunay na magdudulot sa mga mag-aaral upang magkaroon ng:
•mapanuri at replektibong pag-iisip;•mas pinahusay na konsentrasyon at mas mahabang attention span;•mas pinahusay na memorya at pagpapanatili ng mga natutuhan; at•mas pinahusay na pakikisalamuha at pakikipag-ugnayan sa kapwa, at
kakayahang makapagsagawa ng mga gawain kasama ang iba.
Ang makabuluhang paggamit sa aklat na ito ay magsisilbing tulong upang maiangat ang antas ng pagkawili o interes at inspirasyon sa pag-aaral ng Musika at Sining, na makatutulong sa adhikain ng K to 12 Basic Education Program tungo sa paghubog ng kabuuang pagkatao ng isang indibidwal.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
vi
SINING
Yunit 2 – PagpipintaAralin 1: Landscape ng Pamayanang Kultural................ 178Aralin 2: Kasuotan at Palamuting Etniko........................ 182Aralin 3: Kultura ng Pangkat-Etniko................................. 186Aralin 4: Pista ng mga Pamayanang Kultural.................. 189Aralin 5: Krokis ng Pamayanang Kultural....................... 192Aralin 6: Kulay ng Kapaligiran......................................... 196Aralin 7: Myural ng Tanawin sa Pamayanang Kultural.... 200Aralin 8: Malikhaing Pagpapahayag................................ 204
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
141
SINING
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
177
PAGPIPINTAYUNIT II
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
178
YUNIT 2 : PagpipintaAralin Bilang 1 : Landscape ng Pamayanang Kultural
Nagagawa ng pintor na maging malapit o malayo ang mga bagay sa kaniyang likhang sining sa pamamagitan ng espasyo. Ang espasyo, bilang elemento ng sining, ay ang distansiya o agwat sa pagitan ng bawat bagay sa isang likhang sining. Para sa isang pintor, ang anyong mabubuo ng espasyo ay kasinghalaga rin ng hugis ng mga bagay na kaniyang iginuhit.
Ang tamang espasyo ng mga bagay sa isa’t isa ay naipakikita sa pamamagitan ng paglalagay ng foreground, middle ground, at background. Ang mga bagay sa foreground ay kadalasang malalaki at pinakamalapit sa tumitingin. Ang bagay naman na nasa background ay nasa likod at kadalasan na maliit. Ang middleground naman ay may katamtaman ang laki ng mga bagay na nasa pagitan ng foreground at background.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
179
Sa pamamagitan ng foreground, middle ground,at background, naipakikita ang tamang espasyo ng mga bagay sa larawan
Pagpipinta ng Tanawin sa Komunidad(Landscape Painting)
Kagamitan: lapis, bondpaper, watercolor, basahan, at water container
Mga Hakbang Sa Paggawa:
1. Isipin ang larawan ng komunidad na iguguhit. Ito ay maaaring sariling komunidad na kinabibilangan o ayon sa iyong imahinasyon. Planuhin ang gawain ng mga tao, itsura ng bahay, at tanawin sa komunidad na iguguhit.
Middle ground(tanawing gitna)
Background(tanawing likod)
Foreground(tanawing harap)
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
180
2. Unahing iguhit ang guhit-tagpuan (horizon) at mga bagay na pinakamalaki at nasa harapan (foreground) tulad ng tao at ang kanilang ginagawa.
3. Sunod na iguhit ang mga bagay sa middle ground o tanawing gitna tulad ng mga tahanan at puno.
4. Pagkatapos, iguhit ang background o tanawing likod tulad ng bundok o kapatagan at langit.
5. Kulayan mo ito ng watercolor at lagyan ng pamagat
Naipakikita sa pagpipinta ng tanawin ng komunidad ang tamang espasyo ng mga bagay sa larawan sa pamamagitan ng pagguhit ng foreground, middle ground, at background.
Panuto: Bigyan ng kaukulang puntos ang inyong naging pagganap gamit ang rubrik na nasa kasunod na pahina .
PAMANTAYAN Napakahusay
(3)
Mahusay
(2)
Di-gaanong mahusay
(1)
1. Naiguhit at nakulayan ko ang tanawin ng pamayanang kultural.
Naiguhit at nakulayan ko.
Naiguhit ko ngunit hindi nakulayan.
Hindi ko naiguhit.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
181
2. Naipakita ko sa larawan ang wastong espasyo sa pamamagitan ng foreground, middle ground at background.
Naipakita ko nang tama ang foreground, middle ground at background.
Hindi ko maayos na naipakita ang foreground middle ground, at background.
Hindi ko naipakita angforeground, middleground atbackground.
3. Nakilala ko ang mga pamayanang kultural sa bansa at ang mga natatanging uri ng tahanan at pamumuhay.
Nakilala ko ang 3pamayanang kultural sa bansa.
Hindi ko gaanong nakilala ang pamayanang kultural sa bansa.
Hindi konakilala angpamayanang kultural sa bansa.
4. Naipagmalaki ko ang likhang sining sa pamamagitan ng eksibit.
Naipagmalaki ko ang aking likhang-sining.
Hindi ko gaanongnaipagmalaki ang likhang-sining.
Hindi konaipag-malaki.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
182
YUNIT 2 : PagpintaAralin Bilang 2 : Kasuotan at Palamuting Etniko
Ang kasuotan at palamuti ay nagiging kaakit-akit sa paningin kung maganda ang pagkakadisenyo ng mga elemento ng sining tulad ng linya, hugis, at kulay.
Ang paggamit ng overlapping technique ay nakatutulong upang makatawag pansin ang isang disenyo. Ang overlap ay ang pagpapatong-patong ng mga linya, hugis, at bagay sa larawan. Nagagawa nitong maipakitang gumagalaw ang isang larawan at maging makatotohanan ang sining.
Nakatutulong din ang pagpili ng kulay sa kagandahan ng disenyo. Ang paggamit ng matitingkad na kulay kasama ang mapusyaw na kulay ay nakatutulong upang mapansin ang linya, hugis, o bagay sa larawan.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
183
Kasuotan at Palamuting Etniko
Kagamitan: lapis, manila paper, gunting, acry-color, brush, lalagyan ng tubig, at basahan
Mga Hakbang Sa Paggawa:
1. Mag-isip ng disenyo at tabas ng kasuotang maaring isuot para sa nalalapit na pagdiriwang. Maaaring gumamit ng simbolo ayon sa gawain o pamumuhay tulad ng pangingisda, pagsasaka, pangangaso, o pangunguha ng prutas.
2. Igawa ng pattern sa manila paper at gupitin na parang kasuotan.
a b
c d
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
184
3. Lagyan ng disenyo ang pattern ayon sa napag-aralan sa kasuotan ng pangkat-etniko. Gumamit ng ibat ibang hugis. Maaaring lagyan ng mga disenyong kuwintas at iba pang palawit.
4. Pintahan gamit ang acry color. Gumamit ng natural o walang halo na kulay para maging matingkad at dagdagan naman ng puti kung gustong maging malamlam ang isang kulay. Patuyuin.
5. Linisin ang mesa pagkatapos ng gawain.
6. Humanda para sa isang pagtatanghal o munting parada sa loob ng silid.
Ang paggamit ng pagpapatong-patong (overlap) ng mga linya, hugis, at matitingkad na kulay ay nakatutulong upang maging kaakit-akit ang kasuotan.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
185
Isuot ang kasuotang ginawa at sumali sa munting parada sa loob ng silid-aralan.
Panuto: Suriin ang mga disenyo ng kasuotan ng kamag-aral.
1. Ano anong matingkad na kulay ang magandang gamitin sa
mga kasuotan?
2. Ano anong mga linya at hugis ang nakatatawag pansin na
disenyo?3. Tukuyin ang mga overlap na hugis sa disenyo ng kasuotan.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
186
YUNIT 2 : PagpipintaAralin Bilang 3 : Kultura ng Pangkat-Etniko
Ang sining ng pagpipinta ay nakatutulong upang maipahayag ang pagiging malikhain sa pagpapakita ng value sa pagkulay. Sa watercolor painting, maaaring makalikha ng ibang epekto sa likhang sining.
Ang value ay sangkap ng kulay na tumutukoy sa kapusyawan at kadiliman nito. Ang bahagi ng larawan na maliwanag ay may mapusyaw na kulay subalit ang malalayong bagay at di-naabot ng sinag ng araw ay may madilim na kulay.
Sa pamamagitan ng value sa pagkulay, nagiging makatotohanan at maganda ang larawan.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
187
Value Sa Pagkulay
Kagamitan: lapis, watercolor, lalagyan ng tubig, brush, bondpaper at basahan
1. Umisip ng disenyo mula sa napag-usapan o nakitang larawan sa Luzon, Visayas, at Mindanao ng komunidad na nais mong iguhit. Ito ay maaaring gawain sa araw-araw o tradisyon na ginagawa sa inyong lugar.
2. Iguhit sa pamamagitan ng lapis.
3. Maglagay ng lumang dyaryo sa ilalim ng papel bilang sapin sa mesang paggagawaan.
4. Isawsaw ang brush sa watercolor at ipang-kulay ayon sa kulay ng bagay. Ulit-ulitin ang pagpipinta hanggang makuha ang nais na value.
5. Dagdagan ng kulay kung nais na maging madilim ang kulay at tubig at puti naman kung gustong maging mapusyaw.
6. Patuyuin.
7. Linisin ang mesa pagkatapos ng gawain.
Sa watercolor painting, naipakikita ang tamang value sa pagkulay sa pamamagitan ng pagdaragdag ng tubig. Ang pagpahid ng watercolor na may kakaunting tubig ay nakapagpapalabas ng madilim na kulay. Maaari namang dagdagan ng tubig upang maipakita ang mapusyaw na kulay. Sa pamamagitan ng value, nagiging makatotohanan ang dating ng larawan.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
188
Panuto: Bigyan ng kaukulang puntos ang antas ng iyong naisagawa batay sa rubrik at pamantayan na nasa ibaba.
PAMANTAYAN
Napakahusay
(3)
Mahusay
(2)
Hindigaanong mahusay
(1)
1. Naiguhit at nakulayan ko ba ang larawan ng kultura sa sariling komunidad?
2. Naipakita ko ba sa aking larawan ang kapusyawan at kadiliman ng kulay?
3. Nasiyahan ba ako sa paggamit ng watercolor bilang midyum sa paggawa ng likhang- sining?
4. Naipagmalaki ko ba ang aking likhang-sining sa pamamagitan ng watercolor painting?
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
189
YUNIT 2 : PagpipintaAralin Bilang 4 : Pista ng mga Pamayanang Kultural
Ang mga Filipino ay sadyang masayahin. Napagbubuklod buklod tayo dahil sa mga selebrasyon at pagdiriwang tulad ng panahon ng pagtatanim at pistang bayan. Ang mga tao ay sama-samang nagsasaya, nagbabatian, at gumagawa upang maisakatuparan ang layunin ng kanilang pagdiriwang.
Ang bawat lugar o bayan ay may kani-kanilang panahon ng pista. Madalas itong isang parangal sa patron ng bayan at gina- gawa isang beses sa isang taon. Ang mahahalagang bahagi ng pagdiriwang ay ang misa at prusisyon. Tuwing pista nagkakasama ang magkakaibigan at magkakamag-anak. Lahat ay nagsasaya dahil sa mga palaro at masasayang tugtugin ng banda ng musikong umiikot sa buong bayan. Nagsasalo-salo rin sila sa masaganang pagkain.
Nagagawa ng pintor na maipakita sa kaniyang likhang-sining ang damdamin ng isang tao. Alam din niya kung paano ilalarawan ang nararamdaman ng isang tao, kung ito ay masaya o maligaya, malungkot o payapa.
Sa paggamit ng kulay tulad ng dilaw, kahel, at pula, naipahihiwatig ng pintor ang tamang damdamin na nagpapakita ng saya. Tingnan ang larawan sa susunod na pahina.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
190
Larawan ng Pista
Kagamitan: manila paper, acrylic paint o acry-color, brush, lapis, marker, water container, basahan, lumang dyaryo, at bondpaper
Mga Hakbang Sa Paggawa:
1. Bumuo ng pangkat na may 5-6 na kasapi.
2. Planuhin ang iguguhit na selebrasyon sa isang bondpaper upang mapaghati-hati ang gawain ng pangkat.
3. Ang nabuong disenyo sa bondpaper ng bawat pangkat ay ilipat sa manila paper sa pamamagitan ng lapis.
4. Kulayan ang larawan sa pamamagitan ng acrylic paint. Gumamit ng mga masasayang kulay tulad ng dilaw, dalandan, pula at iba pa upang maipakita ang masayang damdamin.
5. Patuyuin.
6. Linisin ang mesa pagkatapos ng gawain.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
191
Naipakikita ang damdamin ng isang tao sa pamamagitan ng paggamit ng kulay. Ang mga kulay tulad ng dilaw, kahel, pula, at iba pang kulay ay ginagamit sa mga masasayang pagdiriwang o selebrasyon tulad ng pista.
Panuto: Bigyan ng kaukulang puntos ang antas ng iyong naisagawa batay sa rubrik na nasa ibaba.
PAMANTAYANKapansin-
pansin
(3)
Hindi gaanong kapansin-
pansin(2)
Hindikapansin-
pansin
(1)1. Naiguhit at nakulayan ko ang
myural ng isang pag-diriwang o selebrasyon.
2. Naipakita ko sa larawan ang damdamin ipinahihiwatig sa pamamagitan ng kulay.
3. Nakilala ko ang mga selebrasyon o pagdiriwang ng ilang pamayanang kultural sa bansa.
4. Naipagmalaki ko ang myural na nilikha.
5. Nagampanan ko ang aking tungkulin bilang bahagi ng aking pangkat.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
192
YUNIT 2 : PagpipintaAralin Bilang 5 : Krokis ng Pamayanang Kultural
Ang mga bagay sa ating kapaligiran ay may iba’t ibang hugis, laki, at kulay gaya ng bundok, dagat, gusali, at iba pang likas at di-likas na istruktura. May mga bagay na malapit at mayroon ding mga bagay na malayo. Ang mga malalayong bagay ay nagiging maliit sa paningin habang ang mga bagay naman na malalapit ay mas malaki sa paningin kung ikukumpara mo sa mga bagay sa malalayo. Sa sining, tinatawag itong ilusyon ng espasyo.
Sa paggawa ng krokis o pagguhit ng landscape o tanawin ng isang pamayanan na itinatampok ang kapaligiran bilang paksa, kailangang isaalang-alang ang espasyo, balanse, at proporsyon upang maging mas makatotohanan ang larawang iguguhit.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
193
Pagguhit ng Isang Pamayanang Kultural
Kagamitan: papel o bond paper, lapis at pambura, at ruler
Mga Hakbang Sa Paggawa:
1. Ihanda ang mga kagamitang gagamitin sa pagguguhit.
2. Maglagay ng mga palatandaan sa mga dakong paglalagyan ng paksa sa background, middle ground, at foreground.
3. Siguraduhing nasusunod ang mga pamantayan sa pagguhit gamit ang balanse sa larawan.
4. Bigyan din ng pansin ang proporsyon ng mga bagay-bagay na iguguhit para higit na maging makatotohanan ang dibuho.
5. Mag-isip ng kawili-wiling tanawin sa inyong lugar na makikita sa mga pamayanang kultural na nais mong iguhit.
6. Lagyan ng pamagat ang natapos na likhang-sining.
7. Maghanda sa pag-uulat ang bawat pangkat tungkol sa inyong nabuong guhit.
8. Linisin ang mesa pagkatapos ng gawain.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
194
Sa pagguhit, kailangang bigyan ng pansin ang tamang laki ng mga bagay-bagay at paglalagay ng foreground, middle ground, at background upang magkaroon ng balanse at proporsyon ang dibuho. Ang pigura ng tao ay mas maliit kung ikukumpara mo ito sa bahay at gayon din sa mga puno kung titingnan sa aktwal na larawan.
Panuto: Basahin at unawain ang mga tanong. Bilugan ang titik ng tamang sagot.
1. Ano ang tawag sa kaugnayan ng mga bagay sa larawan batay sa laki at taas ng mga ito.
A. krokis B. hugis C. laki D. proporsyon
2. Kapag ang mga bagay na iyong iguguhit ay ibig mong magmukhang malayo sa paningin, ano ang dapat mong gawin?
A. Gawing mas maliit ang pagkakaguhit nito kumpara sa mga bagay na dapat makita sa malapit.
B. Gawing malaki ang pagkakaguhit kumpara sa mga bagay na dapat makita sa malapit.
C. Iguhit ito sa pinakamababang bahagi ng papel.D. Iguhit ito sa pinakamataas na bahagi ng papel.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
195
3. Ano ang tawag sa larawan na ang karaniwang paksa ay mga bundok, burol, at puno?
A. espasyo B. kulay C. landscape d. proporsyon
4. Bakit kailangang isaalang-alang ang proporsyon at espasyo sa pagguhit?
A. Upang maging makulay ang larawang iginuhit.B. Upang maging kakaiba ang larawang iginuhit.C. Upang maging mas makatotohanan ang larawang iginuhit.D. Upang maging malamlam ang kulay ng larawang iginuhit.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
196
YUNIT 2 : Pagpipinta Aralin Bilang 6 : Kulay ng Kapaligiran
Kulay ang nagbibigay ng buhay sa mga bagay sa paligid. Ito ay maaaring mapusyaw at maaari ring matingkad. Kapag ginamit ang kulay sa isang obra o likhang-sining, nakapagpapahiwatig ito ng iba’t ibang kahulugan.
Ang mga maiinit na kulay tulad ng pula, kahel, at dilaw ay nagpapahiwatig ng kasiyahan at kagalakan. Ang mga kulay na malalamig tulad ng bughaw at lila ay nagpapagaan ng pakiramdam.
Nagagawang malamlam ang isang kulay kung ito ay hahaluan ng kulay na komplementaryo subalit nagiging mapusyaw ang kulay kung hahaluan ng puti.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
197
Pagkukulay ng mga Naiguhit na mga Bagay sa Paligid na Naglalarawan ng mga Iba’t Ibang Pamayanang Kultural
Kagamitan: oslo paper, brush krayola, o watercolor(Maaaring gumamit ng anumang natural na pangkulay gaya ng katas ng dahon, bulaklak, o balat ng prutas)
Mga Hakbang Sa Paggawa:
1. Planuhin ang mga kulay na gagamitin sa krokis ayon sa kahulugan na gustong ipahiwatig.
2. Gumamit ng matitingkad na kulay para sa mga detalye na gustong bigyang-diin at mapupusyaw naman na kulay para sa mga iba pang detalye.
3. Takpan ng lumang dyaryo ang mesang gagamitin sa pagpipinta.
4. Simulan ang pagkukulay sa idinitalyeng larawan.
5. Kung gagamit ng watercolor, patuyuin ang papel bago ipaskil.
6. Linisin ang mesa pagkatapos ng gawain.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
198
• Mahalaga ang tamang paggamit ng mga kulay. Gumamit ng matitingkad na kulay sa mga bagay na bibigyang diin at mapupusyaw sa mga maliwanag na bahagi.
• Ang mga kulay ay nagpapahiwatig ng damdamin at kahulugan sa mga dibuho.
Panuto: Lagyan ng tsek ang kahon batay sa antas ng iyong naisagawa sa buong aralin.
PAMANTAYAN
Nakasunodsa
pamantayannang higit sainaasahan
(3)
Nakasunodsa
pamantayansubalit
may ilang pagkukulang
(2)
Hindinakasunod
sapamantayan
(1)
1. Nalaman ko ang ibig ipakahulugan ng mga kulay na ginamit ko sa aking krokis.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
199
2. Nakulayan ko ang larawan ng mga bagay sa paligid na nagpapakita ng mapusyaw at matingkad na kulay.
3. Nagamit ko nang maayos ang kulay bilang mahalagang elemento ng sining.
4. Naipabatid ko ang mensahe ng aking ginawa sa pamamagitan ng paggamit ng mga kulay.
5. Naipagmalaki ko ang aking ginawang dibuho.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
200
YUNIT 2 : PagpipintaAralin Bilang 7 : Myural ng Tanawin sa Pamayanang Kultural
Paggawa ng myural ang tawag sa paraan ng pagpipinta sa dingding o walls.
Maraming Pilipinong pintor ang tanyag sa larangang ito ng sining. Ilan sa kanila ay ang mga Pambansang Alagad ng Sining na sina Carlos “Botong” Francisco na gumawa ng myural sa Bulwagan sa Lungsod ng Maynila, Juan Luna sa kaniyang obra na Spoliarium, at Vicente S. Manansala, modernong Pilipinong pintor na may-ari ng obrang Stations of the Cross na nasa UP Diliman chapel.
Itinatampok din nila sa kanilang obra ang kawili-wiling pagdiriwang ng pistang bayan, payak na pamumuhay sa kabukiran, kabundukan, at larawan ng patuloy na umuunlad na pamayanang kultural.
Sa pamamagitan ng mga obrang ito, nalalaman natin ang angking yaman ng kultura at tradisyon ng ating lahi.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
201
Paggawa ng Myural
Kagamitan: mga iginuhit na larawan, pandikit, marking pen, at lapis
Mga Hakbang Sa Paggawa:
1. Ihanda ang mga likhang-sining na ginawa sa mga nakaraang aralin 1-7.
2. Ilatag sa sahig ang mga likhang-sining ng pangkat at ipaanyo nang maayos bago idikit sa dingding upang makabuo ng isang myural.
3. Kung ang lahat ay naihanda na, maaari nang simulan ang pagdidikit sa itinalagang lugar ng guro para sa inyong pangkat.
4. Lagyan ng pamagat ang mga ginawa at maaaring dagdagan ng iba pang detalye o disenyong mas lalong magpapaganda sa ginagawang myural.
5. Maghanda para sa pag-uulat.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
202
• Ang myural ay isang malaking larawan na nakapinta o nakalagay sa dinding o pader. Ang likhang - sining na ito ay maaaring gawin ng isang tao o pagtulungang gawin ng marami.
• Mahalaga ang pagtutulungan at kooperasyon sa pagsasagawa ng anumang proyekto.
Panuto: Lagyan ng tsek ang kahon batay sa antas ng iyong naisagawa sa buong aralin.
PAMANTAYAN
Nakasunod sa
pamantayannang higit
sainaasahan
(3)
Nakasunod sa
pamantayansubalit may
ilangpagkukulang
(2)
Hindinakasunod
sapamantayan
(1)
1. Nagawa ko nang maayos ang myural.
2. Nakipagtulungan ako sa paggawa ng myural.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
203
3. Naipahayag ko ang aking damdamin at kaisipan batay sa mga elemento na ginamit ko sa larawan.
4. Nagawa ko ang aking likhang-sining nang buong kagalakan.
5. Naipagmalaki ko ang aking ginawa.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
204
YUNIT 2 : PagpipintaAralin Bilang 8 : Malikhaing Pagpapahayag
Sadyang katangi-tangi ang kapuluan ng Pilipinas. Nag-uumapaw sa makukulay na kultura at kaugaliang nagpapatingkad sa tatak-Pilipino.
Sa pagpunta natin sa iba’t ibang lugar sa bansa, hindi natin maiiwasang mamangha sa angking kagandahan ng mga likas at di-likas na tanawin. Ito ang nagbibigay sa atin ng kakaibang karanasan. Ang paraan ng pamumuhay ng mga tao, maging ang kulay ng paligid, ang awit ng mga ibon, at ang malamig na simoy ng hanging dulot ng mga puno at halaman ay ilan lamang sa mga bagay na nagpapaalala sa atin ng mayamang karanasan sa lugar na ating pinupuntahan.
Panuto: Magpangkat-pangkat ayon sa ibibigay ng guro.
I – Pangkat LuzonII – Pangkat VisayasIII – Pangkat Mindanao
Kagamitan: mga ipinintang larawan sa mga nakaraang aralin, maliit na bola o kahit anong bagay sa silid na magaan at madaling hawakan
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
205
Mga Hakbang sa Paggawa:
1. Ilatag sa sahig ang mga likhang-sining na ginawa sa nakaraang aralin. Umupo sa ayos na pabilog na pinaliligiran ang mga likhang-sining.
2. Ang lider ng pangkat ang siyang unang may hawak ng bola at ipapasa pakanan kasabay ang awit na iparirinig ng guro.
3. Kapag itinigil na ng guro ang awit ay tatayo sa gitna ang huling may hawak ng bola. Malikhain niyang ibabahagi ang karanasan patungkol sa larawan o likhang-sining at sa karanasan sa pamayanang kultural na nasa ipinintang landscape.
4. Uulitin ito hanggang sa ang lahat ay mabigyan ng pagkakataon na makapagbahagi.
• Napananatili natin ang ganda at yaman ang ating pamayanan kung ito ay ating iingatan at pahahalagahan.
• Mayaman ang mga Pilipino sa kultura at tradisyon. Mapagyayabong pa natin ito kung mananatiling buhay sa puso at isipan natin ang katangi-tanging kultura at tradisyon na sadyang tatak-Pilipino.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
206
Panuto: Lagyan ng tsek () ang kahon na tumutugon sa puntos na nais mong ibigay sa iyong bagong pagganap sa aralin.
PAMANTAYAN
Nakasunod sa
pamantayannang higit
sainaasahan
(3)
Nakasunod sa
pamantayansubalit may
ilangpagkukulang
(2)
Hindinakasunod
sapamantayan
(1)
1. Ganap kong naibahagi sa aking mga kamag-aral ang natatangi kong karanasan tungkol sa aking likhang-sining.
2. Natapos ko ang gawain nang may pagtutulungan at kooperasyon sa mga kapuwa ko kasapi ng pangkat.
3. Naipagmalaki ko ang aking ginawa.
4. May natutuhan ako sa gawain na maaari kong ibahagi sa aking kapuwa.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
271
GLOSSARY SINING
acrylic paint isang uri ng pintura na ginagamitan ng tubig Background tanawin pinakamalyo sa tumitingin, likod
Bookmark ginagamit na pananda sa isang pahina ng libro pabalat sa libro
takip sa libro na may iba’t ibang disenyo o kulay
border design disenyo sa paligid ng papel
banana stalk bahagi ng halamang saging na ginagamit na pangdisenyo sa gawaing-sining
Bloke nagsisilbing pampatigas sa gilid na bahagi ng papel
cardboard isang uri ng matigas na papel na ginagamit sa gawaing-sining
container lalagyan ng tubig o anumang bagay
construction paper
isang uri ng papel na ginagamit sa gawaing-sining na may iba’t ibang kulay
cotton buds ginagamit na panlinis sa tainga
Chlorine nakalalasong kemikal na ginagamit na panlinis o pang alis ng mantsa sa damit
coin purse lagayan ng barya Disenyo ginamitan ng linya, kulay, at hugis upang
makabuo ng dibuho disenyong radial
disenyong nakaayos na ginagamitan ng linya
disposable spoon
kutsarang yari sa plastik
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Deped
Typewritten Text
Deped
Typewritten Text
DEPED COPY
272
Espasyo bahagi ng isang buong lugar na nasusukat
elemento isang mahalagang sangkap o bahagi ng sining
Foreground Tanawing pinakamalapit sa tumitingin, harap itanghal ipakita sa marami sa pamamagitan ng paglagay
sa harap o pagpaskil Istilo pamamaraan
jewelry pouch lagayan ng iba’t ibang palamuti tulad ng singsing, hikaw at kuwintas
kalikasan natural na makikita sa kapaligiran na gawa ng Diyos
kultural kaugnayan sa isang partikular na grupo ng mga tao at kanilang mga gawi, paniniwala, at tradisyon
kontribusyon mahalagang naiambag upang matapos ang isang gawain o proyekto
Luwad Molde Myural malaking larawan na ipininta na kadalasan
makikita sa mga dingding o pader Middleground tanawin sa gitna, pagitan ng foreground at
background motif na iba’t-ibang uri ng disenyo mula sa mga pangkat-etniko
malong isang uri ng kasuotan nagmula sa ating mga pangkat-etniko
Overlap pagpapatong-patong ng mga hugis Oil pastel isang uri ng pangkulay ginagamit sa gawaing-
sining Palamuti Dekorasyon Pista pagdiriwang sa isang lugar
Prinsipyo sinusunod na pamantayan sa sining
pangkat- etniko
grupo ng mga sinaunang tao
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
273
pattern proseso ng sining na ginagawao ginagamit nang paulit-ulit
placemat ginagamit na patungan ng mga pinggan, kubyertos, at baso sa hapag kainan
Paglalala ng Banig
Masining na paglalala at pagtitiklop ng mga piraso ng materyales upang makalikha ng kahanga-hangang disenyo ng banig-plorera na lalagyan ng bulaklak
retaso pinagtabasang piraso ng tela recycled paper papel na gamit na
Table runner isang mahabang tela na inilalagay sa mesa para dekorasyon
Tina-tali ang Tina-tali (Tie-Dye) ay proseso ng pagkukulay ay karaniwang binubuo ng pagtiklop, pagpilipit, papatong na pagtiklop, o paglukot ng tela o isang damit na tinatalian ng tali o goma (rubber band) na sinusundan ng pagbabad o paglubog sa timpla na may kulay
T’boli mga taong nakatira sa pamayanang kultural na matatagpuan sa Cotabato. Gumagawa sila ng T’nalak mula sa hibla ng abaka
T'nalak ay isang tradisyonal na tela ng ginagawa ng mga T’boli sa Lake Sebu, Timog Cotabato. Ito tradisyonal na tela ay hinabing-kamay na gawa sa Abaka fibers na ayon sa kaugalian ay may tatlong pangunahing mga kulay, pula, itim at ang orihinal na kulay ng dahon Abaka
Value sangkap ng kulay na tumutukoy sa kapusyawan at kadiliman nito
wall décor palamuti sa dingding
water color isang uri ng pangkula na ginagamitan ng tubig at brotcha o brush
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
274
Mga Awit Ako Mananggete An Sakong Abaniko Ang Alibangbang Ang Huni ng Ibong Pipit Ano-Ano Atin Cu Pung Singsing Baby Seeds Bahay Kubo Bandang Musika Batang Magalang Batang Masipag Chua-ay Clean Up Week Song Do a Little Thing Early to Bed Gising Na Hear the Rain Huli Ka! Ili-ili Tulog Anay Inday Kalachuchi Kalesa Little Band Liza Jane Lupang Hinirang Magandang Araw Magtanim ay ‘Di Biro Manang Biday Masaya Kung Sama-sama Ode to Joy Oh, Come Play a Merry Tune Oh, Who Can Play
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
275
Ohoy Alibangbang Pamulinawen Paruparong Bukid Pentik Manok Pilipinas Kong Mahal Pilipinas Kong Mahal Rain,Rain Go Away Reach for the Sky Run And Walk Salidommay She’ll be Coming Round the Mountain Song and Dance Tayo Na! Tayo’y Magpasalamat Tayo’y Magsaya Tayo’y Umawit ng ABC Tiririt ng Maya Ugoy ng Duyan Umawit at Sumayaw Umayka Ti Eskuela We’re on the Upward Trail Will You Dance With Me?
Mga Awit sa Pakikinig Ading Are You Sleeping Lazy Juan? Bahay Kubo Blue Danube Waltz Hallelujah Chorus Happy Birthday It Came Upon the Midnight Clear Mindanao Sketches My Heart Will Go on Philippine Tongatong Pop Goes the Weasel Row, Row, Row Your Boat Somewhere Over the Rainbow Star Wars- Opening Theme Tayo’y Umawit
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
280
Sining
Discovery in Art 3 Elementary Worktext, pp. 109-110
Gawad ng Manlilikha ng Bayan, Pambansang Komisyon para sa Kultura at mga Sining, Republika ng Pilipinas, 2004.
Modern Teacher Magazine, Sept. 2011, Vol.60.
Musika, Sining at Edukasyong Pangkatawan 4, pahina 21-24
Sining 4, pahina 11-12
Sining 4, pahina 78-79,
Sining 5, pahina 104-105
http://www.ehow.com/about_6669221_history-tie_dye.html
http://ecozeal.com/blog/the-history-and-art-of-tie-dyeing
APPENDIX
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
4
Kagamitan ng Mag-aaral
Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga edukador mula sa mga publiko at pribadong paaralan, kolehiyo, at / o unibersidad. Hinihikayat namin ang mga guro at ibang nasa larangan ng edukasyon na mag-email ng kanilang puna at mungkahi sa Kagawaran ng Edukasyon sa [email protected].
Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.
Kagawaran ng EdukasyonRepublika ng Pilipinas
S i n i n g
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Deped
Typewritten Text
Yunit 3
Deped
Typewritten Text
Deped
Typewritten Text
Deped
Typewritten Text
Deped
Typewritten Text
Deped
Typewritten Text
DEPED COPY
ii
Musika at Sining – Ikaapat na BaitangKagamitan ng Mag-aaralUnang Edisyon 2015ISBN: ___________ Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa anumang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.
Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula at iba pa) na ginamit sa aklat na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagtibay sa isang kasunduan ng Kagawaran ng Edukasyon at Filipinas Copyright Licensing Society (FILCOLS) Inc. na ang FILCOLS ang kumakatawan sa paghiling ng pahintulot sa nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit dito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng tagapaglathala (publisher) at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.
Inilathala ng Kagawaran ng EdukasyonKalihim: Br. Armin Luistro FSCPangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, PhDDirektor IV: Marilyn D. Dimaano, EdDDirektor III: Marilette R. Almayda, PhD
Inilimbag sa Pilipinas ng ___________________________Department of Education–Instructional Materials Council Secretariat (DepEd–IMCS)Office Address : 5th Floor Mabini Bldg. DepEd Complex Meralco Avenue, Pasig City Philippines 1600 Telefax : (02) 634–1054 or 634–1072 E–mail Address : [email protected]
Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaralMusika Pangunahing Tagapangasiwa: Maria Blesseda Alfonso Cahapay
Consultant: Myrna T. ParakikayMga Tagasuri Ng Nilalaman: Jocelyn T. Guadalupe, Dolores T. AndresMga Manunulat: Maria Elena D. Digo, Fe V. Enguero, Ma. Teresa P. Borbor, Amelia M. Ilagan,
Josepina D. Villareal, Mary Grace V. Cinco, Josephine Chonie M. Obseñares, Chita E. Mendoza, at Victorina E. Mariano
Transcriber: Arthur M. Julian Gumuhit ng Larawan: Hadji Miguelito S. Mendoza, Arthur M. Julian, Jason O. VillenaTagatala: Richilo L. LacedaNaglayout: Mary Grace Ann G. Cadisal
Sining Pangunahing Tagapangasiwa: Marilou Gerero-Vispo
Consultant: Charo Defeo-Baquial Mga Tagasuri ng Nilalaman: Juan Gepullano; Rosel Valenzuela Mga Manunulat: Cynthia Montañez; Ma. Teresa Caringal; Adulfo Amit;
Benjamin Castro; Emily Maninang; Joan D. Sandoval Mga Tagasuri ng Wika: Paolo-Ven Paculan; Erickson Gutierrez Mga Gumuhit ng Larawan: Michael Villadolid; Jason O. Villena Mga Naglayout: Algievoi Omaña; Jerby S. Mariano
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
iii
Paunang Salita
Ang Kagamitan ng Mag-aral na ito sa Musika at Sining ay inihanda upang malinang sa mga mag-aaral ang kanilang mga natatanging kakayahan sa masining na pamamaraan. Hangad ng mga may-akda ng aklat na ito na lubusang mapalaganap sa mga mag-aaral ang kamalayan sa iba’t ibang uri ng sining. Kung kaya’t ang mga gawaing nakapaloob dito ay isinulat sa payak at natural na pamamaraan upang mas maunawaan at mas maging makabuluhan ang pagkatuto sa bawat elemento ng Musika at Sining.
Ang mga itinakdang gawain na pawang kawili-wili ay makapagbibigay-laya sa mga mag-aaral na makapag-isip at makalikha ng sariling awitin at tugtugin sa Musika, gayundin ng mga disenyo o visual art sa Sining, na magdudulot ng saya at kaganapan sa bawat aralin.
Ang mataas na antas ng pagkatuto sa Musika at Sining, batay sa maraming pagsasaliksik, ay nagpapatunay na magdudulot sa mga mag-aaral upang magkaroon ng:
•mapanuri at replektibong pag-iisip;•mas pinahusay na konsentrasyon at mas mahabang attention span;•mas pinahusay na memorya at pagpapanatili ng mga natutuhan; at•mas pinahusay na pakikisalamuha at pakikipag-ugnayan sa kapwa, at
kakayahang makapagsagawa ng mga gawain kasama ang iba.
Ang makabuluhang paggamit sa aklat na ito ay magsisilbing tulong upang maiangat ang antas ng pagkawili o interes at inspirasyon sa pag-aaral ng Musika at Sining, na makatutulong sa adhikain ng K to 12 Basic Education Program tungo sa paghubog ng kabuuang pagkatao ng isang indibidwal.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
vii
Yunit 3 – Paglilimbag
Aralin 1: Testura (Texture)............................................... 208
Aralin 2: Contrast ng Pakurba at Tuwid na Linya............ 212
Aralin 3: Relief Printing.................................................... 216
Aralin 4: Pagbuo ng Makasining na DibuhoGamit ang Relief Master o Mold........................ 220
Aralin 5: Relief Prints mula sa Disenyong Gawa sa Luwad.................................... 224Aralin 6: Paglilimbag ng Disenyo sa Table Mat............... 227
Aralin 7: Paggawa ng Relief Mold................................... 230
Aralin 8: Pagtatanghal sa mga Obra (Exhibit) O Hantungang Gawain (Culminating Activity)... 233
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
141
SINING
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
207
PAGLILIMBAGYUNIT III
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
208
YUNIT 3 : PaglilimbagAralin Bilang 1 : Testura (Texture)
Maraming mga produktong gawa sa Pilipinas na ikinakalakal sa ibang bansa ang nagugustuhan ng mga dayuhan dahil sa tibay at kakaibang ganda. Karaniwang makikita sa mga produkto ang iba’t ibang disenyo na nagpapakilala ng lugar o pangkat na pinagmulan nito.
Taglay ng mga produktong ito ang iba’t ibang testura (texture). Ang mga basket, banig, at bag na yari sa yantok ay may testurang matigas at magaspang. May mga bag naman na malalambot at makikinis. Ang testura ng isang bagay ay naaayon sa uri ng materyal na ginamit dito.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
209
Disenyong Panggilid (Border Design)
Kagamitan: oslo paper, cardboard, pandikit butones, hairclip, barbecue sticks, barya ng iba’t ibang halaga, mga dahon na may iba’t ibang hugis at testura, acrylic paint, paint brush, gunting, dyaryo, at lumang plastik
Mga Hakbang Sa Paggawa:
1. Pumili ng mga mga dahon na may iba’t ibang laki at testura.
2. Ayusin ang mga napiling dahon . Ang disenyong gagawin ay maaaring katulad ng mga disenyo sa iyong paligid o komunidad. Iayos ang mga ito sa ibabaw ng mesang paggagawaan.
3. Kulayan ang mga dahon ng acrylic paint (kulayan lamang ang bahagi ng dahon na may testura para lumitaw ang disenyo).
4. Ayusin ang mga dahon sa gilid ng oslo paper. Pagkatapos maihanay ang mga dahon, maaari na ipatong ang oslo paper sa mga nakaayos na dahon sa ilalim nito.
5. Idiin nang maigi ang kamay sa ibabaw ng oslo paper para bumakat ang mga testura nito na nasa ilalim.
6. Alisin nang marahan ang oslo paper (at ang mga dahon na nasa ilalim nito).
7. Patuyuin ang papel na may disenyong panggilid. Ipaskil na ito sa exhibit area upang makita rin ng iba at maghanda sa pagpapahalaga.
8. Linisin at ayusin ang lugar na pinaggawan ng proyekto o disenyo.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
210
Ang mga bagay sa paligid natin ay nagtataglay ng iba’t ibang testura, maaaring ito ay magaspang, malambot, at makinis na puwede nating gamitin sa paggawa ng iba’t ibang disenyong panggilid o border design.
Panuto: Lagyan ng tsek () ang antas na naabot sa bawat pamantayan.
PAMANTAYAN
Nakasunod sa
pamantayan nang higit sainaasahan
(3)
Nakasunod sa
pamantayansubalit
may ilang pagkukulang
(2)
Hindinakasunod
sapamantayan
(1)
1. Nasunod ko ang pamamaraan sa paglilimbag at nakabuo ng sariling disenyo.
2. Gumamit ako ng mga bagay na may iba’t ibang testura sa pagbuo ng disenyo.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
211
3. Naipaliwanag ko ang natapos na likhang-sining.
4. Napahalagahan ko ang likhang- sining sa pamamagitan ng paggamit at pagbahagi nito sa iba.
5. Naitanghal ko ang natapos na gawain.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
212
YUNIT 3 : PaglilimbagAralin Bilang 2 : Contrast ng Pakurba at Tuwid
na Linya
Mayaman sa kultura at sining ang ating bansa. Ito ay dahil sa kontribusyon ng iba’t ibang pangkat-etniko. Ang kanilang mga disenyo ay batay sa mga bagay-bagay na natatagpuan o nakikita sa kanilang lugar o kapaligiran at kultura. Ang mga kapaligiran ay nagtataglay ng contrast sa pamamagitan ng paggamit ng mga linyang tuwid at pakurba, paputol-putol at patuldok-tuldok, parisukat at pabilog, at iba pa.
Eco Bag Na May Disenyong Etnikong Motif
Kagamitan: recycled paper bag o eco bag, watercolor o acrylic paint, paint brush, gunting, folder o cardboard
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
213
Hakbang sa Paggawa:
1. Umisip ng disenyo na nais mong mailimbag sa recycled paper bag. Ang mga disenyong gagamitin ay hango sa etnikong motif na napag-aralan o anumang disenyong ibig mong idibuho na.
2. Kumuha ng cardboard at gupitin sa nais na hugis. Maaari kang gumawa ng dalawa o tatlong uri ng hugis. Gumupit din ng mga linyang tuwid at pakurba para sa isang panig ng paper bag.
3. Pagkatapos makagawa ng mga disenyo, ayusin ang paper bag sa mesa. Kailangang pantay ang pagkakalatag nito sa mesa.
4. Gamit ang paint brush, pahiran ng acrylic paint o watercolor ang ginupit na motif at mga linyang tuwid at pakurba. Maingat ilapat sa paper bag.
5. Ulitin nang ilang beses ang bilang 4 (pasalit-salit o inuulit) upang makabuo ng disenyo sa iyong bag.
6. Patuyuin ang paper bag. Itanghal (i-display) ito sa harap ng klase.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
214
Ang etnikong disenyo ay binubuo ng mga guhit o linya. May iba’t ibang uri at katangian ang linya. May mga linyang tuwid gaya ng patayo, pahiga at pahilis, pakurba, paikot, putol-putol, patuldok-tuldok, at inuulit. Ang pakurbang linya naman ay tulad ng paikot at gumagalaw. Ang paggamit ng linyang tuwid at pakurba ay nagpapakita ng contrast sa larawan.
Suriin ang inyong kakayahang ipinakita sa paggawa ng Eco Bag o Paper Bag Design gamit ang rubrik sa ibaba.
PAMANTAYAN
Nakasunod sa
pamantayannang higit sa inaasahan
(3)
Nakasunod sa
pamantayansubalit
may ilang pagkukulang
(2)
Hindinakasunod
sapamantayan
(1)
1. Nakapaglimbag ako ng sariling disenyo gamit ang tuwid at pakurbang linya o anumang disenyo na nag papakita ng contrast.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
215
2. Naipakita ko ang paulit-ulit at pasalit-salit na disenyo sa pamamagitan ng contrast.
3. Nakapaglimbag ako ng aking orihinal na disenyo.
4. Napahalagahan ko ang likhang-sining sa pagbahagi ng kahalagahan nito sa iba.
5. Inayos at nilinis ko ang lugar na ginamit sa paggawa ng obra.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
216
YUNIT 3 : PaglilimbagAralin Bilang 3 : Relief Printing
Ang mga disenyong may etnikong motif ay makikita samaraming bagay tulad ng banga, tela, damit, sarong, malong,panyo, cards, at iba pa. Lalo nitong napagaganda ang mgakagamitan.
Binubuo ang etnikong motif ng mga hugis at linya. Sa pamamagitan ng pag-uulit, pagsasalit-salit at radial na ayos (paikot) ng mga hugis at linya, nagkakaroon ng maganda at kaaya-ayang disenyo ang mga ethnic motif designs.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
217
Relief Print ng Disenyong may Etnikong Motif
Kagamitan: banana stalk at iba pang gulay na may stalk, brush, acrylic paint o water color, cartolina o cardboard,gunting at container
Mga Hakbang Sa Paggawa:
1. Kumuha ng isang papel at gumuhit ng modelo ng disenyong etniko na nagpapakita ng pag-uulit, pagsasalit-salit, paikot o radial na ayos.
2. Mula sa nabuong modelo sa papel, gumupit ng anumang bagay na maaaring gawing pantatak(stamp) tulad ng sanga ng puno ng saging (banana stalk) at iba pang bagay na may stalks. Mag-ingat sa paggamit ng matutulis na bagay.
3. Gumupit ng cartolina o cardboard na kasinlaki ng greeting cards (1/4 bond paper).
4. Pahiran ng pinta ang dulo ng stalks upang mailipat ang disenyo sa gagawing card gamit ang brush.
5. Sa pagbuo ng disenyo sa card, iayos ito nang paulit-ulit, pasalit-salit o radial.
6. Sumulat ng isang maikling mensahe sa maaaring pagbigyan ng card sa gawang loob nito.
7. Patuyuin ang card at ipakita sa kaklase bago ipasa sa guro.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
218
Ang relief prints ay mga disenyo, letter print, slogan o logo na makikita sa mga papel, tela, tarpaulin at sa iba pang materyales upang hindi paulit-ulit ang pagguhit o pagpinta. Ito ay ginagawa sa pamamagitan ng pagbuo ng isang relief master o molde na maaaring gamitin sa paglilipat o pagpaparami sa disenyo.
Panuto: Iguhit ang sa kahon na katumbas ng iyong antas sa mga kasanayang nasa unang hanay.
Gamit ang rubrik sa susunod na pahina, suriin ang iyong ginawang likhang-sining batay sa sumusunod na batayan:
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
219
KASANAYAN Buong Husay
Naaayonsa
inaasahan
May kaunting kahinaan o
pagkukulang
Nanganga-ilangan ng tulong o suporta
1. Nasunod ko nang maayos ang pamaraan sa paggawa ng relief prints.
2. Naipakita ko ang pag-uulit, pagsasalit-salit o radyal na ayos sa ginawang disenyo.
3. Ang sarili kong disenyong nagawa sa relief prints ay hango sa mga ethnic motif designs ng mga pangkat-etniko
4. Malaya akong nakagawa ng relief prints na hindi kinailangan ang tulong ng iba.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
220
YUNIT 3 : Paglilimbag Aralin Bilang 4 : Pagbuo ng Makasining na Dibuho Gamit ang Relief Master o Mold
Likas sa mga Pilipino ang pagiging malikhain. Naipamamalas ito sa mga disenyo ng kanilang mga kagamitan, sa mga hugis at maging sa mga kulay nito. Ang ating kaisipan at damdamin ay maaaring ipahayag sa pamamagitan ng paglilimbag. Pag-aralan ang larawan sa ibaba.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
221
Pagbuo ng Makasining na Dibuho Gamit ang Relief Master o Mold
Kagamitan: iba’t ibang gamit na karton o lumang folder, acrylic paint, gunting, glue o paste, lapis, kutsara, at lumang dyaryo
Mga Hakbang Sa Paggawa:
1. Takpan ng lumang dyaryo ang ibabaw ng mesa o lugar na gawaan upang hindi ito marumihan.
2. Kunin ang dalang karton na maaaring cardboard na nasa likod ng iyong papel o kaya takip ng kahon ng sapatos o iba pang uri ng kahon.
3. Gumuhit ng isang disenyong pangkat-etniko na ginamitan ng contrast sa karton.
4. Gupitin ang bahaging disenyong ito at ayusin sa ibabaw ng isa pang karton.
5. Idikit ang iba’t ibang piraso na magsisilbing bloke.
6. Gamitin ang acrylic paint upang malagyan ng kulay ang dibuhong iyong ginawa. Maaari ring gumamit ng mga kulay na nagpapakita ng contrast.
7. Ilagay ang papel sa ibabaw ng bloke.
8. Gumamit ng kutsara upang ilapat ang papel sa bloke hanggang sa mailipat nang pantay ang disenyo.
9. Dahan-dahang tanggalin ang papel.
10. Lagyan ng pamagat ang iyong ginawang dibuho.
11. Ipaskil ito sa paskilan.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
222
Sa pamamagitan ng pag-uulit-ulit at pagsasalit-salit ng mga hugis at kulay, naipakikita natin ang contrast at nakabubuo tayo ng disenyo na nagpapakita ng ating pagiging malikhain.
Panuto: Lagyan ng tsek () ang hanay ayon sa antas ng iyong naisagawa.
PAMANTAYAN
Nakasunodsa
pamantayan nang higit sa inaasahan
(3)
Nakasunodsa
pamantayansubalit
may ilang pagkukulang
(2)
Hindinakasunod
sapamantayan
(1)
1. Nakabuo ako ng disenyo sa pamamagitan ng paglilimbag.
2. Nakasunod ako sa pamamaraang itinakda.
3. Naipakita ko ang pagiging malikhain sa paggamit ng contrast ng mga hugis at kulay.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
223
4. Nakatapos ako ng gawaing-sining sa takdang oras.
5. Nakasunod ako sa pamantayang pangkaligtasan sa paggawa ng likhang-sining.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
224
YUNIT 3 : PaglilimbagAralin Bilang 5 : Relief Prints mula sa Disenyong Gawa sa Luwad
Saan mang lalawigan ay maraming luwad (plastic clay). Maraming bagay ang maaari nating likhain na simple at kakaiba mula sa luwad. Makakagawa tayo ng mga palayok at mga paso na malaking negosyo at mahalagang produkto sa ilang mga lugar sa bansa. Maging sa pagpapatagal o pagpreserve ng pagkain at pagpapatuyo, ginagamit pa rin ang luwad.
Mula pa rin dito, makakagawa tayo ng relief na binubuo ng disenyong inuulit-ulit at disenyong salit-salit.
Paggawa ng mga Relief Prints sa Kamiseta
Kagamitan: luwad (plastic clay), acrylic paint, gamit na puting kamiseta
Mga Hakbang Sa Paggawa:
Gawain A
1. Takpan ng lumang diyaryo ang mesang gawaan.
2. Ilabas ang dalang luwad.
3. Pagulungin o diinan sa mesa ang luwad upang lumambot.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
225
4. Gumawa ng disenyong may iba’t ibang hugis.
5. Siguraduhin na ang bahaging ididiin sa papel o materyales na paglagyan ng disenyo ay pantay.
6. Patuyuin ito para magamit sa relief printing.
Gawain B
1. Kulayan/pintahan ang nabuong disenyong relief ng matitingkad na kulay. Maaari ring gumamit ng mga kulay at isalit-salit sa mga matitingkad, maputlang/malabnaw na kulay sa pagbuo ng relief prints.
2. Kunin ang dalang puting kamiseta.
3. Ilimbag ang disenyo sa relief. Ang disenyo ay ilimbag nang paulit-ulit at salit-salit upang lumabas ang magandang likhang-sining.
4. Maging malikhain sa pagbuo ng disenyo.
5. Patuyuin ang natapos na likhang-sining, lagyan ito ng pamagat, at ipaskil.
Ang ritmo ay isang prinsipyo ng sining na nalilikha sa pam-amagitan ng mga galaw ng disenyo. Nakapupukaw ito ng dam-damin. Ito ay makikita sa pamamagitan ng pag-uulit at pagsasalit ng mga disenyo.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
226
Ang ritmo ay isang prinsipyo ng sining na nalilikha sa pamamagitan ng mga galaw ng disenyo. Nakapupukaw ito ng damdamin. Ito ay makikita sa pamamagitan ng pag-uulit at pagsasalit ng mga disenyo.
Panuto: Lagyan ng tsek () ang kahon na katumbas na naabot mong antas para sa bawat kasanayan.
PAMANTAYAN
Naisagawa ang obra
nang mahusay at higit pa sa inaasahan
(3)
Naisagawa ang obra
nang mahusay ayon sa
inaasahan(2)
Naisagawa ang obra nangmay
pagkukulang
(1)1. Nakagawa ako ng
isang simple at kakaibang disenyo.
2. Nakapaglimbag ako ng relief na may ritmong inuulit at salit-salit.
3. Gumamit ako ng disenyong-etniko bilang batayan ng sariling disenyo.
4. Nakagawa ako nang nag-iisa.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
227
YUNIT 3 : Paglilimbag Aralin Bilang 6 : Paglilimbag ng Disenyo sa Table Mat
Ang disenyong etniko ay tunay na nakalulugod at kaakit-akit sa paningin. Hanggang sa kasalukuyan, ginagamit pa rin ito bilang disenyong pansulok, panggitna, pangkalahatan, at panggilid sa tela, kumot, malong, plorera, gusi, at punda ng unan. Isa na rito ang disenyo ng mga Kalinga sa Lalawigang Bulubundukin (Mt. Province).
Sa kanilang mga disenyo ay makikita ang paggamit nila ng malalaki at maliliit na hugis na nagdudulot ng contrast sa mga disenyo.
Pansulok Panggitna Pangkalahatan Panggilid
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
228
Disenyo sa Table Mat
Kagamitan: acrylic paint, katsa o anumang tela na kasinlaki ng table mat o panyo, disposable spoon (maliit at malaki), craft paper, at lapis
Mga Hakbang Sa Paggawa:
1. Ihanda ang mga kagamitan tulad ng pintura, katsa o anumang telang kasinlaki ng table mat o panyo at disposable spoon.
2. Lagyan ng lumang dyaryo o magazine ang mesang gagamitin. Ayusin ang tela sa ibabaw nito nang maayos.
3. Mag-isip ng isang disenyo na binubuo ng iba’t ibang hugis na maliliit at malalaki gamit ang mga disposable spoons.
4. Kunin ang disposable spoons at dahan-dahang lagyan ng pintura ang likod nito.
5. Dahan-dahang idikit ang bahaging may pintura ng disposable spoon sa tela paulit-ulit hanggang mabuo ang disenyong naisip.
6. Patuyuin ang telang may disenyo. Pagkatapos, isabit ito sa pisara sa unahan upang makita ng mga kaklase.
Sa pamamagitan ng paggamit ng maliliit at malalaking hugis ay makabubuo ka ng contrast sa disenyo. Maaari gumamit ng mga found objects o recyclable material sa paggawa ng relief prints upang mas mapadali ang paglilimbag ng mga disenyo.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
229
Panuto: Sagutan ang rubrik ayon sa iyong ipinakitang kakayahan sa paggawa ng sining. Lagyan ng tsek () ang kahon.
KASANAYAN
Naisagawa nang
maayos at higit pa sa inaasahan
(3)
Naisagawa nang
maayos ayon sa
inaasahan
(2)
Naisagawa nang may kaunting
pagkukulang
(1)
1. Nakapaglimbag ako ng disenyo gamit ang ibang materyales at bagay na nasa paligid.
2. Nakagawa ako ng disenyong pansulok, pang-gitna, at pangkalahatan.
3. Nakatapos ako ng gawain sa inilaang oras.
4. Naging malikhain ako sa pagsagawa ng disenyo.
5. Naipakita ko ang contrast sa paggamit ng maliliit at malalaking hugis sa disenyong nilimbag.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
230
YUNIT 3 : Paglilimbag Aralin Bilang 7 : Paggawa ng Relief Mold
Ang paglilimbag ay isa sa mga gawaing pansining na maga-gawa sa pamamagitan ng pag-iwan ng bakas ng isang kinulayang bagay. Ang paglilimbag na ito ay tinatawag ding relief mold. Ang relief mold ay maaaring isagawa sa pamamagitan ng iba’t ibang bagay na matatagpuan natin sa ating paligid at sariling pamayanan.
Sa pamamagitan ng kulay, mapayayaman ang ganda ng mga gawaing sining dahil ito ay nagpakikita ng damdamin at imahinasyong gumagawa.
Paggawa ng Relief Mold
Kagamitan: cardboard, bond paper, wood, glue, scissors, acrylic paint, at lumang dyaryo
Mga Hakbang sa Paggawa:
1. Linisin ang mesang paggagawaan at lagyan ng lumang dyaryo.
2. Kunin ang dalang karton.
3. Mag-isip ng isang sariling disenyo at iguhit ito sa karton.
4. Kunin ang gunting at gupitin ang disenyong iginuhit sa karton.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
231
5. Ayusin ang disenyo sa ibabaw ng isang karton at idikit ito.
6. Kulayan ito ng pintura gamit ang brush.
7. Kumuha ng papel at ilagay ito sa ibabaw ng disenyo.
8. Ihagod nang dahan-dahan ang kutsara sa ibabaw ng papel hanggang sa mailipat ang disenyo sa papel.
9. Patuyuin ang natapos na gawain at ipaskil sa paskilan upang maihambing sa mga natapos na gawaing sining ng mga kaklase.
Ang mga bagay na makikita sa paligid (found objects) ay maaaring gamitin bilang relief mold sa paglilimbag ng kawili-wiling disenyo.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
232
Panuto: Itanghal sa ating display area/arts nook ang mga natapos na gawaing sining. Suriin ang bawat isa at sagutan ang rubrik.
PAMANTAYAN Nakasunod sa pamantayannang higit sa inaasahan
(3)
Nakasunod sa pamantayan
subalit may ilang
pagkukulang(2)
Nakasunod sa
pamantayan ngunit may kaunting
pagkukulang(1)
1. Nakalikha ako ng disenyong gamit ang relief mold.
2. Nagamit ko ang kulay ayon sa katangian nito.
3. Nakagawa ako nang nag-iisa.
4. Naipakita ko ang pagiging maingat sa mga kagamitan.
5. Nakatapos ako ng gawain sa inilaang oras.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
233
YUNIT 3 : Paglilimbag (Printmaking)Aralin Bilang 8 : Pagtatanghal sa mga Obra (Exhibit) o Hantungang Gawain (Culminating Activity)
Ang pagtatanghal sa mga obra o eksibisyon ay ginaganap upang maipakita ang mga nalikhang obra o produkto.
Karaniwang ginagawa ang eksibisyon sa mga paaralan lalong lalo na sa asignaturang Sining o Art. Mayroong pampaaralan, pangklase, pangkagawaran, at iba pang uri ng eksibisyon. Sa paraang eksibisyon, naipamamalas ng mga manlilikha ang kanilang kakayahan.
Pagtatanghal sa mga Obra (Exhibit) o Hantungang Gawain(Culminating Activity)
Hakbang sa Paggawa
1. Ang klase ay magkakaroon ng apat na pangkat.
2. Itanghal o isalansan nang maaayos ang inyong mga likhang-sining sa itinalagang lugar para sa inyong eksibisyon.
3. Bantayan ang inyong eksibit.
4. Magiliw na sagutin o ipaliwanag at ikuwento ang mga ito sa mga panauhin sa eksibit.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
234
5. Pagkatapos ng oras na itinalaga para sa eksibisyon, ayusin o ibalik sa dating kinalalagyan ang inyong mga likhang sining.
Sa pagsasagawa ng isang eksibisyon, kailangang ayusin ang lahat ng bagay na nais ipakita o itanghal nang maayos sa lugar na itinalaga. Ang pagpapangkat-pangkat ng mga likhang-sining ay naaayon sa layunin ng eksibit. Maaaring ang pag-ayos ng mga likhang-sining ay batay sa panahon ng pagkakagawa, ayon sa pangkat, ayon sa paksa, o ayon sa medium na ginamit.
Kung sakaling may mga pagpapaliwanag na dapat ibigay sa panauhin, nararapat na maipaliwanag ito nang maayos at magiliw.
Ang eksibit ay isang paraan upang maipakita ang kakayahan at natatanging gawa ng mga manlilikha o artists.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
235
Panuto: Gamitin ang rubrik sa ibaba upang masuri ang ipinakita mong kakayahan sa eksibisyon. Kulayan ng paborito mong kulay ang kahon na katumbas ng antas na naabot mo sa bawat kakayahan.
KASANAYAN
Nakasunod sa
pamantayannang higit sa inaasahan
(3)
Nakasunod sa
pamantayansubalit
may ilang pagkukulang
(2)
Nakasunod sa
pamantanyanngunit may kaunting
pagkukulang
(1)
1. Naipakita ko ang kasiyahan sa pagpapakita ng sariling likhang-sining.
2. Maayos kong naitanghal ang sariling likhang-sining.
3. Naipakita ko ang suporta sa ibang miyembro ng pangkat sa pamamagitan ng pagtulong sa paghahanda sa eksibit.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
236
4. Malinaw at angkop ang ginawa kong pagpapaliwanag, pagsalaysay o pagsagot sa anumang tanong ng mga panauhin ukol sa sariling likhang-sining.
5. Nilinis ko at ginawang kaaya-aya ang sariling lugar na ginanapan ng eksibisyon.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
271
GLOSSARY SINING
acrylic paint isang uri ng pintura na ginagamitan ng tubig Background tanawin pinakamalyo sa tumitingin, likod
Bookmark ginagamit na pananda sa isang pahina ng libro pabalat sa libro
takip sa libro na may iba’t ibang disenyo o kulay
border design disenyo sa paligid ng papel
banana stalk bahagi ng halamang saging na ginagamit na pangdisenyo sa gawaing-sining
Bloke nagsisilbing pampatigas sa gilid na bahagi ng papel
cardboard isang uri ng matigas na papel na ginagamit sa gawaing-sining
container lalagyan ng tubig o anumang bagay
construction paper
isang uri ng papel na ginagamit sa gawaing-sining na may iba’t ibang kulay
cotton buds ginagamit na panlinis sa tainga
Chlorine nakalalasong kemikal na ginagamit na panlinis o pang alis ng mantsa sa damit
coin purse lagayan ng barya Disenyo ginamitan ng linya, kulay, at hugis upang
makabuo ng dibuho disenyong radial
disenyong nakaayos na ginagamitan ng linya
disposable spoon
kutsarang yari sa plastik
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Deped
Typewritten Text
Deped
Typewritten Text
DEPED COPY
272
Espasyo bahagi ng isang buong lugar na nasusukat
elemento isang mahalagang sangkap o bahagi ng sining
Foreground Tanawing pinakamalapit sa tumitingin, harap itanghal ipakita sa marami sa pamamagitan ng paglagay
sa harap o pagpaskil Istilo pamamaraan
jewelry pouch lagayan ng iba’t ibang palamuti tulad ng singsing, hikaw at kuwintas
kalikasan natural na makikita sa kapaligiran na gawa ng Diyos
kultural kaugnayan sa isang partikular na grupo ng mga tao at kanilang mga gawi, paniniwala, at tradisyon
kontribusyon mahalagang naiambag upang matapos ang isang gawain o proyekto
Luwad Molde Myural malaking larawan na ipininta na kadalasan
makikita sa mga dingding o pader Middleground tanawin sa gitna, pagitan ng foreground at
background motif na iba’t-ibang uri ng disenyo mula sa mga pangkat-etniko
malong isang uri ng kasuotan nagmula sa ating mga pangkat-etniko
Overlap pagpapatong-patong ng mga hugis Oil pastel isang uri ng pangkulay ginagamit sa gawaing-
sining Palamuti Dekorasyon Pista pagdiriwang sa isang lugar
Prinsipyo sinusunod na pamantayan sa sining
pangkat- etniko
grupo ng mga sinaunang tao
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
273
pattern proseso ng sining na ginagawao ginagamit nang paulit-ulit
placemat ginagamit na patungan ng mga pinggan, kubyertos, at baso sa hapag kainan
Paglalala ng Banig
Masining na paglalala at pagtitiklop ng mga piraso ng materyales upang makalikha ng kahanga-hangang disenyo ng banig-plorera na lalagyan ng bulaklak
retaso pinagtabasang piraso ng tela recycled paper papel na gamit na
Table runner isang mahabang tela na inilalagay sa mesa para dekorasyon
Tina-tali ang Tina-tali (Tie-Dye) ay proseso ng pagkukulay ay karaniwang binubuo ng pagtiklop, pagpilipit, papatong na pagtiklop, o paglukot ng tela o isang damit na tinatalian ng tali o goma (rubber band) na sinusundan ng pagbabad o paglubog sa timpla na may kulay
T’boli mga taong nakatira sa pamayanang kultural na matatagpuan sa Cotabato. Gumagawa sila ng T’nalak mula sa hibla ng abaka
T'nalak ay isang tradisyonal na tela ng ginagawa ng mga T’boli sa Lake Sebu, Timog Cotabato. Ito tradisyonal na tela ay hinabing-kamay na gawa sa Abaka fibers na ayon sa kaugalian ay may tatlong pangunahing mga kulay, pula, itim at ang orihinal na kulay ng dahon Abaka
Value sangkap ng kulay na tumutukoy sa kapusyawan at kadiliman nito
wall décor palamuti sa dingding
water color isang uri ng pangkula na ginagamitan ng tubig at brotcha o brush
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
274
Mga Awit Ako Mananggete An Sakong Abaniko Ang Alibangbang Ang Huni ng Ibong Pipit Ano-Ano Atin Cu Pung Singsing Baby Seeds Bahay Kubo Bandang Musika Batang Magalang Batang Masipag Chua-ay Clean Up Week Song Do a Little Thing Early to Bed Gising Na Hear the Rain Huli Ka! Ili-ili Tulog Anay Inday Kalachuchi Kalesa Little Band Liza Jane Lupang Hinirang Magandang Araw Magtanim ay ‘Di Biro Manang Biday Masaya Kung Sama-sama Ode to Joy Oh, Come Play a Merry Tune Oh, Who Can Play
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
275
Ohoy Alibangbang Pamulinawen Paruparong Bukid Pentik Manok Pilipinas Kong Mahal Pilipinas Kong Mahal Rain,Rain Go Away Reach for the Sky Run And Walk Salidommay She’ll be Coming Round the Mountain Song and Dance Tayo Na! Tayo’y Magpasalamat Tayo’y Magsaya Tayo’y Umawit ng ABC Tiririt ng Maya Ugoy ng Duyan Umawit at Sumayaw Umayka Ti Eskuela We’re on the Upward Trail Will You Dance With Me?
Mga Awit sa Pakikinig Ading Are You Sleeping Lazy Juan? Bahay Kubo Blue Danube Waltz Hallelujah Chorus Happy Birthday It Came Upon the Midnight Clear Mindanao Sketches My Heart Will Go on Philippine Tongatong Pop Goes the Weasel Row, Row, Row Your Boat Somewhere Over the Rainbow Star Wars- Opening Theme Tayo’y Umawit
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
280
Sining
Discovery in Art 3 Elementary Worktext, pp. 109-110
Gawad ng Manlilikha ng Bayan, Pambansang Komisyon para sa Kultura at mga Sining, Republika ng Pilipinas, 2004.
Modern Teacher Magazine, Sept. 2011, Vol.60.
Musika, Sining at Edukasyong Pangkatawan 4, pahina 21-24
Sining 4, pahina 11-12
Sining 4, pahina 78-79,
Sining 5, pahina 104-105
http://www.ehow.com/about_6669221_history-tie_dye.html
http://ecozeal.com/blog/the-history-and-art-of-tie-dyeing
APPENDIX
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
4
Kagamitan ng Mag-aaral
Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga edukador mula sa mga publiko at pribadong paaralan, kolehiyo, at / o unibersidad. Hinihikayat namin ang mga guro at ibang nasa larangan ng edukasyon na mag-email ng kanilang puna at mungkahi sa Kagawaran ng Edukasyon sa [email protected].
Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.
Kagawaran ng EdukasyonRepublika ng Pilipinas
S i n i n g
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Deped
Typewritten Text
Yunit 4
Deped
Typewritten Text
Deped
Typewritten Text
Deped
Typewritten Text
Deped
Typewritten Text
Deped
Typewritten Text
DEPED COPY
ii
Musika at Sining – Ikaapat na BaitangKagamitan ng Mag-aaralUnang Edisyon 2015ISBN: ___________ Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa anumang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.
Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula at iba pa) na ginamit sa aklat na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagtibay sa isang kasunduan ng Kagawaran ng Edukasyon at Filipinas Copyright Licensing Society (FILCOLS) Inc. na ang FILCOLS ang kumakatawan sa paghiling ng pahintulot sa nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit dito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng tagapaglathala (publisher) at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.
Inilathala ng Kagawaran ng EdukasyonKalihim: Br. Armin Luistro FSCPangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, PhDDirektor IV: Marilyn D. Dimaano, EdDDirektor III: Marilette R. Almayda, PhD
Inilimbag sa Pilipinas ng ___________________________Department of Education–Instructional Materials Council Secretariat (DepEd–IMCS)Office Address : 5th Floor Mabini Bldg. DepEd Complex Meralco Avenue, Pasig City Philippines 1600 Telefax : (02) 634–1054 or 634–1072 E–mail Address : [email protected]
Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaralMusika Pangunahing Tagapangasiwa: Maria Blesseda Alfonso Cahapay
Consultant: Myrna T. ParakikayMga Tagasuri Ng Nilalaman: Jocelyn T. Guadalupe, Dolores T. AndresMga Manunulat: Maria Elena D. Digo, Fe V. Enguero, Ma. Teresa P. Borbor, Amelia M. Ilagan,
Josepina D. Villareal, Mary Grace V. Cinco, Josephine Chonie M. Obseñares, Chita E. Mendoza, at Victorina E. Mariano
Transcriber: Arthur M. Julian Gumuhit ng Larawan: Hadji Miguelito S. Mendoza, Arthur M. Julian, Jason O. VillenaTagatala: Richilo L. LacedaNaglayout: Mary Grace Ann G. Cadisal
Sining Pangunahing Tagapangasiwa: Marilou Gerero-Vispo
Consultant: Charo Defeo-Baquial Mga Tagasuri ng Nilalaman: Juan Gepullano; Rosel Valenzuela Mga Manunulat: Cynthia Montañez; Ma. Teresa Caringal; Adulfo Amit;
Benjamin Castro; Emily Maninang; Joan D. Sandoval Mga Tagasuri ng Wika: Paolo-Ven Paculan; Erickson Gutierrez Mga Gumuhit ng Larawan: Michael Villadolid; Jason O. Villena Mga Naglayout: Algievoi Omaña; Jerby S. Mariano
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
iii
Paunang Salita
Ang Kagamitan ng Mag-aral na ito sa Musika at Sining ay inihanda upang malinang sa mga mag-aaral ang kanilang mga natatanging kakayahan sa masining na pamamaraan. Hangad ng mga may-akda ng aklat na ito na lubusang mapalaganap sa mga mag-aaral ang kamalayan sa iba’t ibang uri ng sining. Kung kaya’t ang mga gawaing nakapaloob dito ay isinulat sa payak at natural na pamamaraan upang mas maunawaan at mas maging makabuluhan ang pagkatuto sa bawat elemento ng Musika at Sining.
Ang mga itinakdang gawain na pawang kawili-wili ay makapagbibigay-laya sa mga mag-aaral na makapag-isip at makalikha ng sariling awitin at tugtugin sa Musika, gayundin ng mga disenyo o visual art sa Sining, na magdudulot ng saya at kaganapan sa bawat aralin.
Ang mataas na antas ng pagkatuto sa Musika at Sining, batay sa maraming pagsasaliksik, ay nagpapatunay na magdudulot sa mga mag-aaral upang magkaroon ng:
•mapanuri at replektibong pag-iisip;•mas pinahusay na konsentrasyon at mas mahabang attention span;•mas pinahusay na memorya at pagpapanatili ng mga natutuhan; at•mas pinahusay na pakikisalamuha at pakikipag-ugnayan sa kapwa, at
kakayahang makapagsagawa ng mga gawain kasama ang iba.
Ang makabuluhang paggamit sa aklat na ito ay magsisilbing tulong upang maiangat ang antas ng pagkawili o interes at inspirasyon sa pag-aaral ng Musika at Sining, na makatutulong sa adhikain ng K to 12 Basic Education Program tungo sa paghubog ng kabuuang pagkatao ng isang indibidwal.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
vii
Yunit 4 – 3D at Iskultura
Aralin 1: Disenyo sa Tela................................................. 238Aralin 2: Disenyo sa Tela ................................................ 241Aralin 3: Disenyo sa Tela................................................. 245Aralin 4: Pagbibigay ng Kahulugan sa Disenyo, Kulay
at Anyo na Ginamit sa Likhang-Sining.............. 249Aralin 5: Tradisyon ng Paglalala sa Pilipinas................... 253Aralin 6: Disenyo ng Banig.............................................. 256Aralin 7: Paglalala na may Iba’t Ibang Disenyo............... 260Aralin 8: Paglalala ng Banig............................................. 263
Glossary............................................................................. 267Appendix .......................................................................... 274Bibliography ...................................................................... 276
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
141
SINING
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
237
3D at ISKULTURAYUNIT IV
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
238
YUNIT 4 : 3D at IskulturaAralin Bilang 1 : Disenyo sa Tela
Ang kulay ay napapansin kahit saan sa ating kapaligiran. May mapusyaw na kulay (light colors), may matingkad (bright), at may madilim na kulay (dark colors). Ang tina ay isang uri ng pangkulay na inilalapat sa isang may tubig na timpla na ginagamit sa pagkulay ng tela. Ito ay maaaring ihalo para makagawa ng panibagong kulay. Sa tie-dye may mga disenyong nabubuo na kakikitaan hindi lang ng kulay kung hindi mga linya at hugis rin.
Kagamitan: lumang eco-bag o anumang lagayan ng gamit, retaso na may sukat na 10 x 10 na pulgada, 3 pakete ng tina na may parehong kulay, palanggana, patpat na panghalo ng solusyon, mainit na tubig, lastiko o pantali, asin at suka.
Mga Hakbang sa Paggawa
1. Ihanda ang mga kagamitan.
1.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
239
2. Talian ang retaso ayon sa gustong disenyo.
3. Sa mainit na tubig ihalo ang dalawang pakete ng tina, dala- wang kutsara ng suka at isang kutsara ng asin. (Ang guro ang gagawa ng timpla.)
4. Ilagay ang tinaling retaso sa timpla ng 5 hanggang 15 minuto.
5. Banlawan ang ginawa sa purong tubig. Alisin ang tali, patuyuin at kapag tuyo na ay plantsahin.
6. Idikit sa harapang bahagi ng eco-bag o anumang lagayan para maging disenyo at mabuo ang isang 3D na likhang-sining. (Maaaring ipagpatuloy ang gawain sa bahay).
7. Linisin ang lugar kung saan gumawa ng likhang-sining.
Bawat bata na may angking talento sa pagdidisenyo ay nakagagawa ng kakaibang likhang-sining gamit ang iba’t ibang kulay.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
240
Panuto: Suriin ang inyong likhang-sining at lapatan ng kaakibat na puntos gamit ang rubrik.
PAMANTAYAN
Nakasunodsa
pamantayannang higit sa inaasahan
(3)
Nakasunodsa
pamantayansubalit
may ilang pagkukulang
(2)
Hindinakasunod
sapamantayan
(1)1. Nakagawa ako ng orihinal na disenyo.
2. Ang katangian ng kulay ay naipakita ko sa aking likhang- sining.
3. Nasunod ko nang tama ang pamamaraan sa paggawa.
4. Naipakita ko ang kahusayan sa paggawa.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
241
YUNIT 4 : 3D at IskulturaAralin Bilang 2 : Disenyo sa Tela
Ang bawat lugar ay may natatanging disenyo na nagpapakita ng kanilang kultura at tradisyon. Isa dito ay ang paglalagay ng disenyo sa tela sa pamamagitan ng tie-dye.
Ang pagta-tie-dye ay isang simple at nakawiwiling paraan upang gawin bago ang mga lumang tela o mga lumang damit, tuwalya, panyo at iba pa.
Sa araling ito ay matututunan ninyo ang iba’t ibang pamamaraan sa pagbuo ng iba’t ibang estilo at disenyo.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
242
Kagamitan: tali/pisi, lastiko (rubber band), lumang damit o tuwalya, tina (dye), palanggana, patpat na panghalo, mainit na tubig, suka, at asin.
Hakbang sa Paggawa
1. Tupiin at talian ang tela ayon sa gustong disenyo.
2. Ibabad ang tela sa tubig para lumambot.
3. Magsuot ng dust mask/panyo o gloves bago maghalo ng tina (dye).
4. Ihalo ang isang kulay ng dalawang pakete ng tina, dalawang kutsara ng suka at isang kutsara ng asin sa tubig gamit ang patpat na panghalo.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
243
5. Ilagay ang tinaling tela sa timpla mula 5 hanggang 15 minuto.
6. Pagkatapos, banlawan ang ibinabad na tela sa purong tubig.
7. Alisin ang tali, isampay, patuyuin, at plantsahin.
8. Linisin ang lugar kung saan gumawa ng likhang- sining.
9. Tahiin ang natuyong tela upang makabuo ng isang maliit na unan o throw pillow.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
244
Nararapat na sumunod tayo sa mga hakbang lalo na sa pagsasagawa ng tie-dye para makalikha ng isang maganda at kakaibang disenyo.
Isaayos ang sumusunod na hakbang ayon sa tamang pag- kakasunod-sunod.
_________1. Ilagay ang tinaliang tela sa timpla mula 5
hanggang 15 minuto.
_________ 2. Ibabad ang tela sa tubig para lumambot.
_________ 3. Magsuot ng dust mask o gloves bago maghalo
ng tina (dye).
_________4. Tupiin at talian ang tela ayon sa gustong disenyo.
_________5. Pagkatapos, banlawan ang ibinabad na tela sa
purong tubig.
_________6. Alisin and tali, patuyuin at plantsahin.
_________7. Ihalo ang dalawang pakete ng tina, dalawang kutsara ng suka at isang kutsara ng asin sa tubig.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
245
YUNIT 4 : 3D at IskulturaAralin Bilang 3 : Disenyo sa TelaPaksang Pangkawilihan: Pagtitina-tali (tie-dye)
Ang kadalasang paraan sa pagta-tie-dye ay ang pagtali ng tela bago ito lagyan ng tina (dye) upang magkaroon lamang ng kulay ang mga bahagi ng tela na walang tali.
Maaaring gumamit ng isang kulay lamang sa pag-tie-dye subalit mas maganda kong gumamit ng dalawa o higit pang mga kulay sa pagtitina.
Kagamitan: tali/ pisi, lastiko (rubber band), tela o puting t-shirt, tina, palanggana, patpat na panghalo, mainit na tubig, suka, at asin
Hakbang sa Paggawa
1. Tupiin at talian ang tela ayon sa gustong disenyo.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
246
2. Ibabad ang tela sa tubig para lumambot.
3. Magsuot ng dust mask/panyo o gloves bago maghalo ng tina (dye).
4. Maghanda ng dalawang timpla ng magkaibang kulay sa magkaibang lalagyan.
5. Ihalo ang dalawang pakete ng tina, dalawang kutsara ng suka at isang kutsara ng asin sa tubig. Ganun din ang gagawin sa isa pang kulay. (Ang guro ang maghahanda ng timpla).
6. Ilagay ang tinaliang tela sa timpla mula 5 hanggang 15 minuto sa unang kulay.
7. Pagkatapos, banlawan ang ibinabad na tela sa purong tubig.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
247
8. Alisin ang tali, patuyuin, at plantsahin.
9. Tupiin nang panibago at talian ang tela ayon sa naiisip na disenyo.
10. Pagkatapos ay ibabad naman ang tela sa ikalawang kulay.
11. Muli ay banlawan ang ibinabad na tela sa purong tubig.
12. Alisin ang tali, patuyuin at plantsahin.
13. Linisin ang lugar kung saan gumawa ng likhang- sining.
Ang disenyo sa tela ay napapaganda kapag sinusunod ang tamang hakbang sa pagsasagawa ng tie-dye. Dapat ring maging malikhain sa pagbuo ng disenyo upang ang natapos na likhang-sining ay magtataglay ng orihinal at kakaibang anyo.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
248
Panuto: Lagyan ng tsek () ang kaukulang hanay na nagsasabi ng iyong sagot.
PAMANTAYAN
Nakasunodsa
pamantayannang higit sa inaasahan
(3)
Nakasunod sa
pamantayansubalit
may ilang pagkukulang
(2)
Hindinakasunod
sapamantayan
(1)
1. Nakabuo ako ng isang orihinal na disenyo.
2. Naipahayag ko ang aking kaisipan at damdamin sa paggawa ng tie-dye.
3. Nasunod ko ang tradisyunal na paraan sa pagta-tie-dye.
4. Naibalik ko nang maayos sa kinalalagyan ang mga bagay na ginamit sa pagtitina.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
249
YUNIT 4 : 3D at Iskultura Aralin Bilang 4 : Pagbibigay ng Kahulugan sa Disenyo, Kulay at Anyo na Ginamit sa Likhang-Sining
Ang mga Pilipino ay gumagawa ng mga kaakit akit na disenyo. Ang kanilang talino at kasanayan sa paglikha ay naipapakita nila sa paggawa ng kagamitang pantahanan katulad ng banig na nilala. Ang paglalala ay isang paraan ng pagsasalit-salit ng materyal gaya ng buli o pira-pirasong papel na iniaanyo pahaba at pabalagbag upang makabuo ng kahanga-hangang disenyo.
Banig na Papel
Kagamitan: Magasin, gunting, at pandikit (glue).
Hakbang sa Paggawa:
Ang sumusunod na batayang kaalaman ay makatutulong upang makagawa ng isang nakawiwiling disenyo sa pamamagitan ng paglalala:
Pumili ng dalawang kumbinasyon ng matingkad (bright), at mapusyaw (light) na kulay.
1. Pumili ng dalawang kumbinasyon.
2. Pagdikit-dikitin ang mahahaba’t makikitid na piraso ng papel habang naglalala.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
250
3. Upang mapantay ang paggupit sa papel na gagamitin sa paglalala, maaaring lagyan ng patnubay na linya ang mga bahaging gugupitin.
4. Ihanda ang lugar na gagamitin sa paggawa at mga kagamitan, sundin ang sumusunod na hakbang.
a. Gupitin ang papel na lalalahin.
b. Gawing mahaba at makitid ang mga piraso ng papel. Maaaring isa o dalawang sentimetro ang lapad ng bawat isa.
c. Lalahin nang salitan ang papel.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
251
d. Gamitan ng pandikit o glue ang dulo ng mga pira-pirasong papel pagkatapos ng paglalala.
e. Iligpit ang mga materyales na hindi nagamit at linisin ang lugar na pinaggawaan.
Ang kulay, disenyo, at pattern ng mga likhang-sining ng iba’t ibang pamayanang kultural ay nababatay sa kanilang paniniwala, tradisyon, at kultura kaya dapat natin itong igalang at pahalagahan.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
252
Panuto: Suriin ang inyong likhang-sining at sagutin ang mga tanong.
PAMANTAYAN
Nakasunodsa
pamantayannang higit sa inaasahan
(3)
Nakasunodsa
pamantayansubalit
may ilang pagkukulang
(2)
Hindinakasunod
sapamantayan
(1)
1.Naipapamalas ko ang kakayahan sa paglalala.
2.Ang kumbinasyon ng kulay, linya, hugis, disenyo, at pattern ay naipakita ko sa likhang-sining.
3.Nasunod ko nang tama ang pamamaraan sa paggawa.
4. Naibahagi ko ang damdamin sa kapareha tungkol sa likhang-sining na nabuo.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
253
YUNIT 4 : 3D at IskulturaAralin Bilang 5 : Tradisyon ng Paglalala sa Pilipinas
Ang paglalala ay bahagi na ng tradisyong Pilipino. Dito makikita ang pagkakaiba sa paggawa ng banig at iba pang kagamitan na yari sa iba’t ibang lokal na materyales at istilo sa pagdidisenyo. May iba’t ibang tradisyon ang mga Pilipino pagdating sa paglalala ng banig. Isa na rito ang uri ng materyales, kulay, at disenyo.
Paggawa ng Pot Holder
Kagamitan: retaso o ginupit na lumang damit na may sukat na 2x8 na pulgada.
Mga Hakbang sa Paggawa
1. Gumupit ng 20 pirasong tela na lalalahin na may sukat na 2x8 na pulgada.
2. Ilagay nang pasalungat sa ibabaw ng mesa ang isang piraso ng tela at itali ang dulo ng sampung iba pa na magkaka-hilera gaya ng nasa larawan.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
254
3. Kumuha ng isang linas (strip) sa natitirang tela at itali ang
isang dulo nito sa unang
nakabitin na tela.
4. Lalahin nang salitan ang tela.
5. Itali ang dulo ng tela, at
gupitin ang sobrang tela.
6. Iligpit ang mga materyales
na hindi nagamit, at linisin
ang lugar na pinaggawaan.
Maipakikita ng bawat isa ang angking kaalaman sa sining kung isinasaalang-alang niya ang paglikha ng orihinal na disenyo at akmang kulay na ilalapat sa likhang-sining.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
255
Panuto: Suriin ang iyong likhang-sining at lapatan ng kaakibat na puntos gamit ang rubrik.
PAMANTAYAN
Nakasunodsa
pamantayannang higit sa inaasahan
(3)
Nakasunodsa
pamantayansubalit
may ilang pagkukulang
(2)
Hindinakasunod
sapamantayan
(1)
1. Naipamalas ko ang kakayahan sa paglalala.
2. Ang kumbinasyon ng kulay, disen-yo at pattern ay nakikita sa aking likhang-sining.
3. Nasunod ko nang tama ang pamamaraan sa paggawa.
4. Natukoy ko ang pagkakatulad at pagkakaiba ng mga disenyo sa paglalala.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
256
YUNIT 4 : 3D at IskulturaAralin Bilang 6 : Disenyo ng BanigPaksang Pangkawilihan: Tissue Holder na Gawa sa Banig
Ang banig ay isang kagamitan na karaniwang ginagamit bilang higaan sa pagtulog lalo na sa Pilipinas at sa Silangang Asya. Bawat rehiyon ng bansa ay may sariling disenyo sa paglalala ng banig. Ang banig ay maaaring gawa sa buri, pandan o dagat dahong damo. Isa sa bantog na lugar sa paglalala ng banig sa Pilipinas ay ang Basey, Samar.
Masdan ang mga halimbawa ng mga disenyo sa larawan.
Kagamitan: dahon ng niyog o buri o anumang lokal na materyales na maaring gamitin sa paglalala, gunting, kahon ng sapatos at pandikit.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
257
Mga Hakbang sa Paggawa
1. Ihanda ang mga linas (strip) ng dahon ng buri o niyog na gagamitin sa paglalala.
2. Simulan ang paglalala gamit ang dalawang linas (strip) na maging pusod ng banig.
3. Tupiin ang isang linas at isingit ang isang linas nang pasalit-salit sa dalawang linas.
4. Gawin ito nang paulit-ulit hanggang sa makuha ang nais na disenyo at lapad.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
258
5. Gupitin ang sobrang buri sa dulo at itupi sa gilid para malinis tingnan.
6. Idikit sa kahon ng sapatos ang nilalang banig para gawing Tissue Holder at mabuo ang isang 3D na likhang-sining.
7. Iligpit ang mga materyales na hindi nagamit at linisin ang lugar na pinaggagawaan.
Ibat’ibang disenyo ng banig ang makikita dito sa Pilipinas dahil iba-iba ang mga kulay at materyales na ginagamit dito.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
259
Panuto: Lagyan ng tsek () ang hanay ng inyong sagot sa tapat ng bawat sukatan.
PAMANTAYAN
Nakasunodsa
pamantayannang higit sa inaasahan
(3)
Nakasunodsa
pamantayansubalit
may ilang pagkukulang
(2)
Hindinakasunod
sapamantayan
(1)1. Naisagawa ko ang
disenyong nais bilang batayan sa paglalala ng banig.
2. Naisagawa ko ang paglalala ng banig gamit ang dahon ng niyog/buri o anumang bagay na nakikita sa kapaligiran.
3. Nakagawa ako ng disenyo batay sa mga disenyong napag-aralan.
4. Naisagawa ko nang buong husay at malinis ang ginawang banig.
5. Natapos ko ang paglalala sa takdang oras.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
260
YUNIT 4 : 3D at IskulturaAralin Bilang 7 : Paglalala na may Iba’t Ibang Disenyo
Ang paglalala ay bahagi na ng tradisyong Pilipino. Dito makikita ang pagkakaiba sa paggawa ng banig at iba pang kagamitan na yari sa iba’t ibang lokal na materyales gayundin ang estilo sa pagdidisenyo.
Ang banig ay isang handwoven mat na karaniwang ginagamit sa Silangang Asya at Pilipinas para sa pagtulog. Ang paggawa nito ay may iba’t ibang pattern. May plain, pa-zigzag, square, stripes atbp. at lumitaw ang mga disenyo nito sa pamamagitan ng kumbinasyon ng mga kulay.
Paggawa ng Placemat
Kagamitan: gunting, buri o dahon ng niyog o anumang bagay na maaaring gamitin sa paglalala
Hakbang Sa Paggawa:
1. Pumili ng dalawang kumbinasyon ng matingkad (bright), at mapusyaw (light) na kulay bago magumpisa sa paglalala, at gumawa ng sariling disenyo sa paggawa ng placemat.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
261
2. Lalahin nang salitan ang buri o dahon ng niyog na ginagawa ang disenyong napili.
3. Gupitin ang sobrang buri sa dulo at itupi sa gilid para malinis tingnan.
4. Iligpit ang mga materyales na hindi nagamit at linisin ang lugar na pinaggawaan.
Ang pagpapayabong ng kaalaman at kahusayan sa paglalala ay makatutulong sa pagpapanatili ng mayamang kultura ng mga Pilipino.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
262
Panuto: Suriin ang inyong likhang-sining at lapatan ng kaakibat na puntos gamit ang rubrik.
PAMANTAYAN
Nakasunodsa
pamantayannang higit sainaasahan
(3)
Nakasunod sa
pamantayansubalit
may ilang pagkukulang
(2)
Hindinakasunod
sapamantayan
(1)
1. Naipakita ko ang kakayahan sa paglalala.
2. Ang kumbinasyon ng kulay at disenyo ay naipakita ko sa aking likhang-sining.
3. Nasunod ko nang tama ang pamamaraan sa paggawa.
4. Naibahagi ko ang sariling likha sa kagrupo.
5. Ang likhang-sining ay natapos ko sa takdang oras.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
263
YUNIT 4 : 3D at Iskultura Aralin Bilang 8 : Paglalala ng BanigPaksang Pangkawilihan: Paggawa ng Kwadro (Picture Frame)
Ang paglalala ng banig ay katulad din ng ibang sining na napagaganda sa pamamagitan ng pag-iiba-iba ng disenyo nito. Maaaring gamitin ang buri, dahon ng pandan at bamban sa paglalala.
Karaniwang gawa sa dahon ng buri ang banig ng mga taga-
Samal at Sulu. Madalas, tinitina ang piraso ng buri at pinagtatagpi upang makabuo ng makulay na disenyo.
Ang isa pang sikat na rehiyon sa Pilipinas dahil sa kakaibang disenyo ay ang Basey, Samar.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
264
Paggawa ng Banig
Kagamitan: dahon ng buri, niyog o pandan na may iba’t ibang kulay o anumang bagay na maaaring gamitin sa paglalala na nakikita sa kapaligiran, gunting, pandikit, card board, at ruler
Hakbang sa Paggawa
Paalala: Maging maingat sa paggamit ng gunting at iba pang matutulis na bagay.
1. Gumuhit ng sariling disenyo sa gagawing banig.
2. Ihanda ang mga linas (strips) ng dahon ng buri o niyog nagagamitin sa paglala.
3. Simulan ang paglala na sinu-sundan ang sariling disenyo.
4. Tupiin ang isang linas at isingit ang isang linas nang pasalit-salit sa dalawang linas.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
265
5. Gawin ito nang paulit-ulit hanggang sa makuha ang nais na disenyo at lapad.
6. Gupitin ang sobrang buri sa dulo at itupi sa kilid para malinis tingnan.
7. Gumawa ng isang kwadro na
lagayan ng larawan (picture frame).
Gamitin ang nilalang banig
bilang disenyong panggilid
(border design) upang makabuo ng
isang 3D na likhang-sining.
8. Iligpit ang mga materyales na
hindi nagamit at linisin ang
lugar na pinaggagawaan.
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
266
Maaari tayong gumamit ng iba’t ibang kagamitan sa paggawa ng banig tulad ng buri at pandan na ginamit din ng mga rehiyon dito sa Pilipinas. Piliin din natin ang mga materyales na makikita at mayaman sa ating pamayanan tulad ng dahon ng niyog, at iba pa. Kailangan lamang ang ibayong tiyaga para makabuo ng isang magandang disenyo.
Napapaganda ang isang likhang-sining sa pamamagitan ng paglalagay ng sariling disenyo na hindi nalalayo sa mga nilikha ng ating mga ninuno.
Panuto: Sagutin ang tseklist. Lagyan ng tsek () ang hanay ng napiling sagot sa bawat sukatan.
Mga Sukatan Oo Hindi Di-Tiyak
1. Naipakita ko ba ang aking kakayahan sa pag gawa ng banig?
2. Naunawaan ko ba ang mga paraan sa paggawa ng banig?
3. Nasiyahan ba ako habang gumagawa?
4. Natapos ko ba ang aking gawain sa itinakdang oras?
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
271
GLOSSARY SINING
acrylic paint isang uri ng pintura na ginagamitan ng tubig Background tanawin pinakamalyo sa tumitingin, likod
Bookmark ginagamit na pananda sa isang pahina ng libro pabalat sa libro
takip sa libro na may iba’t ibang disenyo o kulay
border design disenyo sa paligid ng papel
banana stalk bahagi ng halamang saging na ginagamit na pangdisenyo sa gawaing-sining
Bloke nagsisilbing pampatigas sa gilid na bahagi ng papel
cardboard isang uri ng matigas na papel na ginagamit sa gawaing-sining
container lalagyan ng tubig o anumang bagay
construction paper
isang uri ng papel na ginagamit sa gawaing-sining na may iba’t ibang kulay
cotton buds ginagamit na panlinis sa tainga
Chlorine nakalalasong kemikal na ginagamit na panlinis o pang alis ng mantsa sa damit
coin purse lagayan ng barya Disenyo ginamitan ng linya, kulay, at hugis upang
makabuo ng dibuho disenyong radial
disenyong nakaayos na ginagamitan ng linya
disposable spoon
kutsarang yari sa plastik
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Deped
Typewritten Text
Deped
Typewritten Text
DEPED COPY
272
Espasyo bahagi ng isang buong lugar na nasusukat
elemento isang mahalagang sangkap o bahagi ng sining
Foreground Tanawing pinakamalapit sa tumitingin, harap itanghal ipakita sa marami sa pamamagitan ng paglagay
sa harap o pagpaskil Istilo pamamaraan
jewelry pouch lagayan ng iba’t ibang palamuti tulad ng singsing, hikaw at kuwintas
kalikasan natural na makikita sa kapaligiran na gawa ng Diyos
kultural kaugnayan sa isang partikular na grupo ng mga tao at kanilang mga gawi, paniniwala, at tradisyon
kontribusyon mahalagang naiambag upang matapos ang isang gawain o proyekto
Luwad Molde Myural malaking larawan na ipininta na kadalasan
makikita sa mga dingding o pader Middleground tanawin sa gitna, pagitan ng foreground at
background motif na iba’t-ibang uri ng disenyo mula sa mga pangkat-etniko
malong isang uri ng kasuotan nagmula sa ating mga pangkat-etniko
Overlap pagpapatong-patong ng mga hugis Oil pastel isang uri ng pangkulay ginagamit sa gawaing-
sining Palamuti Dekorasyon Pista pagdiriwang sa isang lugar
Prinsipyo sinusunod na pamantayan sa sining
pangkat- etniko
grupo ng mga sinaunang tao
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
273
pattern proseso ng sining na ginagawao ginagamit nang paulit-ulit
placemat ginagamit na patungan ng mga pinggan, kubyertos, at baso sa hapag kainan
Paglalala ng Banig
Masining na paglalala at pagtitiklop ng mga piraso ng materyales upang makalikha ng kahanga-hangang disenyo ng banig-plorera na lalagyan ng bulaklak
retaso pinagtabasang piraso ng tela recycled paper papel na gamit na
Table runner isang mahabang tela na inilalagay sa mesa para dekorasyon
Tina-tali ang Tina-tali (Tie-Dye) ay proseso ng pagkukulay ay karaniwang binubuo ng pagtiklop, pagpilipit, papatong na pagtiklop, o paglukot ng tela o isang damit na tinatalian ng tali o goma (rubber band) na sinusundan ng pagbabad o paglubog sa timpla na may kulay
T’boli mga taong nakatira sa pamayanang kultural na matatagpuan sa Cotabato. Gumagawa sila ng T’nalak mula sa hibla ng abaka
T'nalak ay isang tradisyonal na tela ng ginagawa ng mga T’boli sa Lake Sebu, Timog Cotabato. Ito tradisyonal na tela ay hinabing-kamay na gawa sa Abaka fibers na ayon sa kaugalian ay may tatlong pangunahing mga kulay, pula, itim at ang orihinal na kulay ng dahon Abaka
Value sangkap ng kulay na tumutukoy sa kapusyawan at kadiliman nito
wall décor palamuti sa dingding
water color isang uri ng pangkula na ginagamitan ng tubig at brotcha o brush
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
274
Mga Awit Ako Mananggete An Sakong Abaniko Ang Alibangbang Ang Huni ng Ibong Pipit Ano-Ano Atin Cu Pung Singsing Baby Seeds Bahay Kubo Bandang Musika Batang Magalang Batang Masipag Chua-ay Clean Up Week Song Do a Little Thing Early to Bed Gising Na Hear the Rain Huli Ka! Ili-ili Tulog Anay Inday Kalachuchi Kalesa Little Band Liza Jane Lupang Hinirang Magandang Araw Magtanim ay ‘Di Biro Manang Biday Masaya Kung Sama-sama Ode to Joy Oh, Come Play a Merry Tune Oh, Who Can Play
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
275
Ohoy Alibangbang Pamulinawen Paruparong Bukid Pentik Manok Pilipinas Kong Mahal Pilipinas Kong Mahal Rain,Rain Go Away Reach for the Sky Run And Walk Salidommay She’ll be Coming Round the Mountain Song and Dance Tayo Na! Tayo’y Magpasalamat Tayo’y Magsaya Tayo’y Umawit ng ABC Tiririt ng Maya Ugoy ng Duyan Umawit at Sumayaw Umayka Ti Eskuela We’re on the Upward Trail Will You Dance With Me?
Mga Awit sa Pakikinig Ading Are You Sleeping Lazy Juan? Bahay Kubo Blue Danube Waltz Hallelujah Chorus Happy Birthday It Came Upon the Midnight Clear Mindanao Sketches My Heart Will Go on Philippine Tongatong Pop Goes the Weasel Row, Row, Row Your Boat Somewhere Over the Rainbow Star Wars- Opening Theme Tayo’y Umawit
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY
280
Sining
Discovery in Art 3 Elementary Worktext, pp. 109-110
Gawad ng Manlilikha ng Bayan, Pambansang Komisyon para sa Kultura at mga Sining, Republika ng Pilipinas, 2004.
Modern Teacher Magazine, Sept. 2011, Vol.60.
Musika, Sining at Edukasyong Pangkatawan 4, pahina 21-24
Sining 4, pahina 11-12
Sining 4, pahina 78-79,
Sining 5, pahina 104-105
http://www.ehow.com/about_6669221_history-tie_dye.html
http://ecozeal.com/blog/the-history-and-art-of-tie-dyeing
APPENDIX
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Related Documents
