Top Banner
JSSE Journal of Science & Science Education http://jsse.sci.ubu.ac.th/ วารสารวิทยาศาสตร์และวิทยาศาสตร์ศึกษา ปีท่ 1 เล่มที่ 1 (ม.ค. - มิ.ย. 2561) บทความวิจัย ความเข้าใจมโนมติและแบบจาลองทางความคิด เรื่อง สมดุลเคมี ของนักเรียนชั้น มัธยมศึกษาปีท่ 5 จากการเรียนด้วยการเรียนรู้แบบสืบเสาะร่วมกับเทคนิคการทานาย- สังเกต-อธิบาย กฤษฎา พนันชัย 1 พนัสดา มาตราช 2 สุภาพ ตาเมือง 1,3,* และศักดิ์ศรี สุภาษร 1,3 1 หลักสูตรระดับบัณฑิตศึกษา สาขาวิชาวิทยาศาสตร์ศึกษา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี 2 โรงเรียนโพนพิทยาคม ตาบลบ้านโพน อาเภอโพนนาแก้ว จังหวัดสกลนคร 3 ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี อาเภอวารินชาราบ จังหวัดอุบลราชธานี *Email ของผู้เขียนหลัก: [email protected] รับบทความ: 01 พฤษภาคม 2560 ยอมรับตีพิมพ์: 26 ธันวาคม 2560 บทคัดย่อ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเข้าใจมโนมติและแบบจาลองทางความคิด เรื่อง สมดุลเคมี ของ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีท่ 5 จากการเรียนรู้แบบสืบเสาะร่วมกับเทคนิคการทานาย-สังเกต-อธิบาย จานวน 10 ชั่วโมง เครื่องมือเก็บรวบรวมข้อมูลได้แก่ แบบวัดความเข้าใจมโนมติแบบวินิจฉัย 2 ลาดับขั้น และแบบวัดแบบจาลอง ทางความคิด จากการวิเคราะห์แบบวัดความเข้าใจมโนมติ พบว่า นักเรียนมีคะแนนความเข้าใจมโนมติหลังเรียน (mean 19.32, S.D. 6.09) สูงกว่าก่อนเรียน (mean 8.06, S.D. 3.21) อย่างมีนัยสาคัญทางสถิติที่ระดับความเชื่อมั่น ร้อยละ 95 โดยหลังเรียนมีผลรวมร้อยละของนักเรียนที่ไม่มีความเข้าใจมโนมติและผิด ( NU+MU) ลดลงจากก่อน เรียนร้อยละ 29.01 ส่วนผลรวมร้อยละของนักเรียนที่มีความเข้าใจมโนมติถูกต้องและไม่สมบูรณ์ ( SU+PU) เพิ่มขึ้น จากก่อนเรียนร้อยละ 32.72 และจากกการวิเคราะห์แบบจาลองทางความคิดหลังเรียน พบว่าผลรวมร้อยละของ นักเรียนที่ไม่มีความเข้าใจมโนมติและผิด ( NU+MU) เป็น 15.55 และผลรวมร้อยละของนักเรียนที่มีความเข้าใจมโน มติถูกต้องและไม่สมบูรณ์ ( SU+PU) เป็น 68.89 แสดงให้เห็นว่า การจัดกิจกรรมการเรียนรู้นี้สามารถพัฒนาความ เข้าใจมโนมติมโนมติเรื่องสมดุลเคมี ได้อย่างมีประสิทธิภาพ คาสาคัญ: สมดุลเคมี การเรียนรู้แบบสืบเสาะ ความเข้าใจมโนมติ แบบจาลองทางความคิด อ้างอิงบทความนีกฤษฎา พนันชัย พนัสดา มาตราช สุภาพ ตาเมือง และศักดิ์ศรี สุภาษร. (2561). ความเข้าใจมโนมติและแบบจาลอง ทางความคิด เรื่อง สมดุลเคมี ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีท่ 5 จากการเรียนด้วยการเรียนรู้แบบสืบเสาะ ร่วมกับเทคนิคการทานาย-สังเกต-อธิบาย. วารสารวิทยาศาสตร์และวิทยาศาสตร์ศึกษา. 1(1), 49-60; มกราคม - มิถุนายน 2561.
12

JSSE Journal of Science & Science Education ปีที่ 1เล่มที่ 1 ...journal.sci.ubu.ac.th/journalcomplete/JSSE01(01)2561-05... · 2018-03-23 · ปีที่

Dec 26, 2019

Download

Documents

dariahiddleston
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: JSSE Journal of Science & Science Education ปีที่ 1เล่มที่ 1 ...journal.sci.ubu.ac.th/journalcomplete/JSSE01(01)2561-05... · 2018-03-23 · ปีที่

JSSE Journal of Science & Science Education http://jsse.sci.ubu.ac.th/

วารสารวทยาศาสตรและวทยาศาสตรศกษา ปท 1 เลมท 1 (ม.ค. - ม.ย. 2561)

บทความวจย

ความเขาใจมโนมตและแบบจ าลองทางความคด เรอง สมดลเคม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 จากการเรยนดวยการเรยนรแบบสบเสาะรวมกบเทคนคการท านาย-

สงเกต-อธบาย

กฤษฎา พนนชย1 พนสดา มาตราช2 สภาพ ตาเมอง1,3,* และศกดศร สภาษร1,3

1หลกสตรระดบบณฑตศกษา สาขาวชาวทยาศาสตรศกษา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน จงหวดอบลราชธาน

2โรงเรยนโพนพทยาคม ต าบลบานโพน อ าเภอโพนนาแกว จงหวดสกลนคร 3ภาควชาเคม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน อ าเภอวารนช าราบ จงหวดอบลราชธาน

*Email ของผเขยนหลก: [email protected] รบบทความ: 01 พฤษภาคม 2560 ยอมรบตพมพ: 26 ธนวาคม 2560

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอศกษาความเขาใจมโนมตและแบบจ าลองทางความคด เรอง สมดลเคม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 จากการเรยนรแบบสบเสาะรวมกบเทคนคการท านาย -สงเกต-อธบาย จ านวน 10 ชวโมง เครองมอเกบรวบรวมขอมลไดแก แบบวดความเขาใจมโนมตแบบวนจฉย 2 ล าดบขน และแบบวดแบบจ าลองทางความคด จากการวเคราะหแบบวดความเขาใจมโนมต พบวา นกเรยนมคะแนนความเขาใจมโนมตหลงเรยน (mean 19.32, S.D. 6.09) สงกวากอนเรยน (mean 8.06, S.D. 3.21) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95 โดยหลงเรยนมผลรวมรอยละของนกเรยนทไมมความเขาใจมโนมตและผด (NU+MU) ลดลงจากกอนเรยนรอยละ 29.01 สวนผลรวมรอยละของนกเรยนทมความเขาใจมโนมตถกตองและไมสมบรณ (SU+PU) เพมขนจากกอนเรยนรอยละ 32.72 และจากกการวเคราะหแบบจ าลองทางความคดหลงเร ยน พบวาผลรวมรอยละของนกเรยนทไมมความเขาใจมโนมตและผด (NU+MU) เปน 15.55 และผลรวมรอยละของนกเรยนทมความเขาใจมโนมตถกตองและไมสมบรณ (SU+PU) เปน 68.89 แสดงใหเหนวา การจดกจกรรมการเรยนรนสามารถพฒนาความเขาใจมโนมตมโนมตเรองสมดลเคม ไดอยางมประสทธภาพ ค าส าคญ: สมดลเคม การเรยนรแบบสบเสาะ ความเขาใจมโนมต แบบจ าลองทางความคด อางองบทความน กฤษฎา พนนชย พนสดา มาตราช สภาพ ตาเมอง และศกดศร สภาษร. (2561). ความเขาใจมโนมตและแบบจ าลอง

ทางความคด เรอง สมดลเคม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 จากการเรยนดวยการเรยนรแบบสบเสาะรวมกบเทคนคการท านาย-สงเกต-อธบาย. วารสารวทยาศาสตรและวทยาศาสตรศกษา. 1(1), 49-60; มกราคม - มถนายน 2561.

Page 2: JSSE Journal of Science & Science Education ปีที่ 1เล่มที่ 1 ...journal.sci.ubu.ac.th/journalcomplete/JSSE01(01)2561-05... · 2018-03-23 · ปีที่

50 | Journal of Science and Science Education Vol. 1 No. 1

Copyright by Faculty of Science, Ubon Ratchathani University

Online First

Research Article

Eleventh grade students’ conceptual understanding and mental models on chemical equilibrium from learning by using inquiry

incorporated with predict-observe-explain technique

Kritsada Pananchai1, Phanatda Matarat2, Suparb Tamuang1,3,* and Saksri Supasorn1,3 1Graduate Programs in Science Education, Faculty of Science, Ubon Ratchatani University, Ubon Ratchathani

2Pon Pittaya School, Banpon, Ponnakaew, Sakhon Nakhon 3Department of Chemistry, Faculty of Science, Ubon Ratchatani University, Warinchamrab, Ubon Ratchathani

*Corresponding Author’s Email: [email protected] Received <01 May 2017>; Accepted <26 December 2017>

Abstract The main purpose of this research was to investigate eleventh grade students’ conceptual understanding in chemical equilibrium from learning by using inquiry incorporated with predict-observe-explain learning technique for 10 hours. The data collecting tools consisted of 2-tier diagnostic conceptual test and mental model test. The dependent samples t-test analysis of students’ conceptual test scores indicated that the post-conceptual test score (mean 19.32, S.D. 6.09) was significantly higher than the pre-conceptual test score (mean 8.06, S.D. 3.21) at the 95% confidence level. After the implementation, the total percentages of students in no- and mis-conceptual understanding (NU+MU) categories decreased by 29.01, while the total percentage of students in the sound and partial conceptual understanding (SU+PU) categories increased by 32.72. The mental model analysis revealed that the total percentage of students’ mental model in no- and mis-conceptual understanding (NU+MU) categories was 15.55 and the total percentage of students in the sound and partial conceptual understanding (SU+PU) categories was 68.89. This verified that this implementation was effective to develop students’ conceptual understanding of chemical equilibrium. Keywords: Chemical equilibrium, Inquiry learning, Conceptual understanding, Mental model Cite this article: Pananchai, K., Matarat, P., Tamuang, S. and Supasorn, S. (2018). Eleventh grade students’

conceptual understanding and mental models on chemical equilibrium from learning by using inquiry incorporated with predict-observe-explain technique (in Thai). Journal of Science and Science Education, 1(1), 49-60; January - June 2018.

Page 3: JSSE Journal of Science & Science Education ปีที่ 1เล่มที่ 1 ...journal.sci.ubu.ac.th/journalcomplete/JSSE01(01)2561-05... · 2018-03-23 · ปีที่

วารสารวทยาศาสตรและวทยาศาสตรศกษา ปท 1 เลมท 1 | 51

ลขสทธโดย คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน

Online First

บทน า วชาเคมมงเนนใหเขาใจเกยวกบสมบตและการเปลยนแปลงของสสาร ซงการเปลยนแปลงสมบตและพฤตกรรม ทเรามองเหนได เปนผลมาจากการเปลยนแปลงสมบตและพฤตกรรมระดบระดบอนภาค ทเรามองไมเหน แตดวยธรรมชาตของวชาเคม ประกอบดวยมโนมตจ านวนมากทเปนนามธรรม ยากตอการท าความเขาใจ ตองใชจนตนาการในการคดเชอมโยงเนอหากบประสบการณและชวตประจ าวน ท าใหนกเรยนจ านวนมากมมโนมตคลาดเคลอน (Hompromma and Suwannoi, 2010; ศกดศร สภาษร, 2555) และจากประสบการณของผวจยในการจดกจกรรมการเรยนรวชาเคม พบวานกเรยนมความคดวาวชาเคมเปนวชาทมเนอหาซบซอน ไมสามารถมองเหนได เขาใจยาก ท าใหไมโตตอบ ขาดความสนใจ ไมคอยแสดงความคดเหนในระหวางเรยน และเมอใหนกเรยนท าแบบทดสอบพบวาไดคะแนนคอนขางต า และยงพบวาเนอหาเรองหนงทนกเรยนมความเขาใจคลาดเคลอนหลายจด คอ เรองสมดลเคม เชน เรองภาวะสมดล นกเรยนเขาใจวาเมอระบบอยในภาวะสมดลความเขมขนของสารตงตนและสารผลตภณฑจะเทากน เรองปจจยทมผลตอภาวะสมดล นกเรยนสวนใหญเขาใจวาเมอรบกวนภาวะสมดลดวยการเพมความเขมขนของสารตงตนบางชนดจะท าใหไดผลตภณฑมากขน ซงเนอหาเรองสมดลเคมนเปนมโนมตหนงทมความส าคญในการเรยนการสอนเคม เปนมโนมตพนฐานทส าคญในการศกษามโนมตอน ๆ ในวชาเคม เชน มโนมตเรองกรด เบส การทนกเรยนไมเขาใจแนวคดเรองสมดลเคม อาจสงผลใหนกเรยนประสบปญหาการเรยนวชาเคมขนสงตอไปในอนาคต (เยาวเรศ ใจเยน และคณะ, 2550) จงมความจ าเปนอยางยงทจะตองพฒนามโนมตของนกเรยนใหมมโนมตถกตองมากขน และลดมโนมตทคลาดเคลอนใหนอยลง

การจดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการสบเสาะหาความรสามารถชวยพฒนาการเรยนรวทยาศาสตร เปนกจกรรมการเรยนรทนกเรยนไดรจกการคนควาหาความรฝกคดและแกปญหาดวยตนเอง (ฮกมะฮ อาแวกะจ และศกดศร สภาษร, 2558) เปนกจกรรมทนกเรยนไดปฏบตและเรยนรเพอพฒนาความรทางวทยาศาสตรและความเขาใจเกยวกบวทยาศาสตร ไดเปดโอกาสใหนกเรยนไดท าการส ารวจตรวจสอบ รวบรวมขอมล หรอหลกฐานตางๆ มาใชเพออธบาย ปรากฏการณธรรมชาตหรอแกปญหาในสงทนกเรยนตองการหาค าตอบ (ชาตร ฝายค าตา, 2551) การจดกจกรรมการเรยนรดวยวฏจกรการเรยนรแบบสบเสาะ 5 ขน เปนการจดการเรยนการสอนเคมทมประสทธภาพวธหนง (Supasorn, 2015) โดยครท าหนาทอ านวยความสะดวก สนบสนน ชแนะ ชวยเหลอ ตลอดจนแกปญหาทเกดขนจากการเรยนการสอน เปนกจกรรมการเรยนรทมประสทธภาพในการพฒนาผลสมฤทธ ทางการเรยนและมโนมตทางวทยาศาสตรและเหมาะส าหรบผเรยนทมความสามารถทางสตปญญาทกระดบ สามารถชวยใหผเรยนทมผลสมฤทธต าและปานกลางใหเขาใจมโนมตไดดขน และเปนการทาทายทกษะทางสตปญญาขนสง (higher-order cognitive skills) ส าหรบผเรยนทมผลสมฤทธสงไดอยางด (เยาวเรศ ใจเยน และคณะ , 2550) และกระบวนการเรยนรดงกลาวครจะตองสงเสรมใหนกเรยนรจกคด มความคดสรางสรรคใหโอกาสนกเรยนไดใชความคดของตนเองไดมากทสด กจกรรมทจะใหนกเรยนส ารวจตรวจสอบจะตองเชอมโยงกบความคดเดม และน าไปสการแสวงหาความรใหมและไดใชกระบวนการและทกษะตางๆ ทางวทยาศาสตรและการสบเสาะหาความร (สถาบนสงเสรมการ สอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย,2549) และยงพบวาการใชกจกรรมการทดลองทนกเรยนสามารถสงเกตและตดตามการเปลยนแปลงไดจะชวยใหนกเรยนเขาใจการเปลยนแปลงทเกดขนอยางตอเนองนนมากขน (Eilks and Gulacar, 2016) เชน การสงเกตสของสารในการเปลยนแปลงภาวะสมดลไดนามก นอกจากนยงพบวาการจดกจกรรมการเรยนรดวยวฏจกรการเรยนรแบบสบเสาะ 5 ขนผสมผสานกบเทคนคท านาย-สงเกต-อธบายในขนขยายความร สามารถพฒนาความเขาใจมโนมตทางวทยาศาสตรใหสงขน ชวยเพมมโนมตถกตอง และลดมโนมตคลาดเคลอนและ ผด ทงนเนองจากเปนกจกรรมการเรยนรทนกเรยนไดรจกการคนควาหาความรฝกคดและแกปญหาดวยตนเอง (ฮกมะฮ อาแวกะจ และศกดศร สภาษร, 2558) ท าใหนกเรยนเกดค าถามในใจ มความสนใจอยากรค าตอบทคาดคะเนไว ซงสอดคลองกบรปแบบการจดการเรยนการสอนแบบสบเสาะทางวทยาศาสตรเปนอยางดสงผลใหเมอเรยนแลวเกดความรมากขน (ทศวรรณ ภผาดแร และศกดศร สภาษร, 2557) และยงพบวา การจดการเรยนรโดยใชแบบจ าลองเปนฐาน ท าใหนกเรยนสามารถสรางแบบจ าลองทางความคด ซงเปนสงทสะทอนความเขาใจของนกเรยนได ชวยใหนกเรยนสวนใหญมความเขาใจเพมขน และสามารถเชอมโยง เนอหาเคมทงระดบมหภาค จลภาคและ

Page 4: JSSE Journal of Science & Science Education ปีที่ 1เล่มที่ 1 ...journal.sci.ubu.ac.th/journalcomplete/JSSE01(01)2561-05... · 2018-03-23 · ปีที่

52 | Journal of Science and Science Education Vol. 1 No. 1

Copyright by Faculty of Science, Ubon Ratchathani University

Online First

สญลกษณได (ภรทพย สภทรชยวงศ ชาตร ฝายค าตา และพจนารถ สวรรณ รจ, 2558) การสรางแบบจ าลองทางกายภาพทไดจากกจกรรมชวยสรางความสนใจใหกบนกเรยนในการใชการเปลยนแปลงทเกดขนมาอธบายเนอหาซงเปนนามธรรม ยากตอการท าความเขาใจ (Turner, 2016) ชวยเชอมโยง ความรระหวางการทดลองกบการเปลยนแปลงระดบอนภาค ท าใหสงเกตไดทงโครงสรางและกลไกการเปลยนแปลง (Kelly and Akaygun, 2016) ดงนนหากนกเรยนสามารถสรางแบบจ าลองทางความคดเชอมโยงความสมพนธระหวางมโนมตในระดบโมเลกลกบสงทนกเรยนมองเหนได จะชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรไดอยางมประสทธภาพมากขน

ในการศกษาครงน ผวจยตองการศกษามโนตวทยาศาสตรและแบบจ าลองทางความคดของนกเรยนเกยวกบสมดลเคม ดวยวฏจกรการเรยนรแบบสบเสาะ 5 ขนผสมผสานกบเทคนคการท านาย-สงเกต-อธบายในขนสรางความสนใจ เนองจากขนนเปนขนตอนส าคญในการเรมตนน านกเรยนเขาสบทเรยน สามารถเชอมโยงสงทนกเรยนรมาแลว จากประสบการณเขากบสงทก าลงเรยนอย โดยใชกจกรรมการทดลองทนกเรยนสามารถสงเกตการเปลยนแปลงได เชน สงเกตส ระดบของเหลวทเปลยนไปเมอมการรบกวนภาวะสมดล วตถประสงคการวจย งานวจยนมวตถประสงคหลกเพอศกษาความเขาใจมโนมตทางวทยาศาสตรและแบบจ าลองทางความคด เรอง สมดลเคม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 จากการเรยนดวยวฏจกรการเรยนรแบบสบเสาะ 5 ขนผสมผสานกบเทคนคการท านาย-สงเกต-อธบายในขนสรางความสนใจ วธด าเนนการวจย วธด าเนนการวจยในครงนจ าแนกรายละเอยดไดดงน

แบบแผนการวจย การวจยครงนเปนแบบกงทดลอง (Quasi-experimental design) (อรพนทร ชชม, 2552) โดยมกลม

ตวอยางเดยว ทงนมการวดมโนมตวทยาศาสตร ดวยแบบวดมโนมตวทยาศาสตรเรองสมดลเคม ทงกอนเรยนและหลงเรยน แตการวดโดยใชแบบจ าลองทางความคดเรองสมดลเคมด าเนนการหลงเรยนเทานน

กลมตวอยางและประชากร กลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 จ านวน 36 คน โดยเลอกแบบเจาะจงจากประชากรนกเรยน

ชนมธยมศกษาปท 5 แผนการเรยนวทย-คณต จ านวน 2 หองเรยน จ านวน 58 คน ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 โรงเรยนโพนพทยาคม จงหวดสกลนคร

เครองมอทใชในการวจย 1. แผนการจดการเรยนรเรองสมดลเคม กจกรรมการเรยนรในแผนการจดการเรยนร ผวจยไดออกแบบ

กจกรรมโดยใชวสดอปกรณและสารเคมทหาไดงายในชวตประจ าวน เชน ขวดน าพลาสตก ลกโปง แอมโมเนย เกลอ น าสมสายช ผงฟ น ายาลางเลบ น าโซดา เปนตน ท าใหสามารถเชอมโยงเนอหาสมดลเคมเขากบชวตประจ าวนไดงายขน แผนการจดการเรยนร แสดงดงตารางท 1

2. แบบวดความเขาใจมโนมตทางวทยาศาสตร เรอง สมดลเคม แบบวนจฉย 2 ล าดบขน (2 -tier diagnostic test) จ านวน 20 ขอ

3. แบบบนทกกจกรรมการเรยนรดวยเทคนคท านาย-สงเกต-อธบายในขนสรางความสนใจและแบบบนทกกจกรรมการเรยนรหลกในขนส ารวจและคนหา

4. แบบวดแบบจ าลองทางความคด (Mental model test)

Page 5: JSSE Journal of Science & Science Education ปีที่ 1เล่มที่ 1 ...journal.sci.ubu.ac.th/journalcomplete/JSSE01(01)2561-05... · 2018-03-23 · ปีที่

วารสารวทยาศาสตรและวทยาศาสตรศกษา ปท 1 เลมท 1 | 53

ลขสทธโดย คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน

Online First

ตารางท 1 กจกรรมการเรยนรในแตละแผนการเรยนร เรอง สมดลเคม

แผนการจดการเรยนร (ชวโมง)

กจกรรม POE กจกรรมการเรยนรหลก

1. การเปลยนแปลงทผนกลบไดและภาวะสมดลสถานะ (2)

การระเหยของแอมโมเนย นกเรยนพจารณาสารละลายแอมโมเนยในภาชนะขนาดเทากน 2 อน ท านายสงทจะเกดขน ลงมอท ากจกรรม สงเกตและอธบายสงทเกดขน

Equilibrium in bottle

2. สมดลในปฏกรยาเคมและคาคงทสมดล (3)

Equilibrium Tank เตมน าลงในอางพลาสตก ก าหนด ใหเปนสารตงตน ท านายสงทจะเกดขน หากตกน าออกกลายเปนผลตภณฑ และผลตภณฑเปลยนกลบเปนสารตงตน หาค าตอบจากการท ากจกรรม และอธบายสงทเกดขน

สมดลในระหวาง Fe3+ กบ SCN-

3. การรบกวนภาวะสมดลดวยความเขมขนและอณหภม (3)

Blue bottle ใชผงกลโคสและ NaOH เตม methylene blue ท านายสงทจะเกดขน สงเกต และอธบายสงทเกดขน

ปฏกรยา [Co(H2O)6]2+ กบ [CoCl4]2- และ Fe3+ กบ SCN-

4. ผลของความดนตอภาวะสมดล (2)

ลกโปงมหาสนก ใชลกโปง น าสมสายช ผงฟ และขวดพลาสตก ท านายสงทจะเกดขนเมอใสผงฟลงในขวดทมน าสมสายช ท ากจกรรม และอธบายสงทเกดขน

สมดลของปฏกรยา CO2 + H2O

การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดเกบรวบรวมขอมลตามขนตอนดงน 1) ทดสอบกอนเรยน (Pre-test) โดยใหนกเรยนท าแบบวดความเขาใจมโนมตทางวทยาศาสตร เรอง สมดล

เคม จ านวน 20 ขอ ใชเวลาในการท าขอสอบ 60 นาท 2) ด าเนนการจดกจกรรมการเรยนรตามแผนการเรยนรจ านวน 4 แผน รวม 10 ชวโมง 3) ทดสอบหลงเรยนโดยใหนกเรยนท าแบบวดความเขาใจมโนมตทางวทยาศาสตร เรอง สมดลเคม ชดเดม

แตมการสลบขอค าถามและสลบตวเลอก จ านวน 20 ขอ 4) ทดสอบหลงเรยนโดยใชแบบทดสอบแบบจ าลองทางความคด จ านวน 2 ขอ การวเคราะหขอมล ผวจยมการวเคราะหขอมลดงน 1) วเคราะหคะแนนความเขาใจมโนมตทางวทยาศาสตรเรองสมดลเคม จากแบบวดความเขาใจมโนมต

ทงตวเลอกและเหตผล และจดกลมมโนมตวทยาศาสตร (วทยา ภาชน และไพศาล สวรรณนอย , 2553; ศกดศร สภาษร และคณะ, 2559) ดงแสดงในตารางท 2 จากนน เปรยบเทยบคะแนนความเขาใจมโนมตทางวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยน ในกลมตวอยาง โดยการวเคราะหดวยสถตคาทแบบกลมตวอยางไมอสระตอกน (Dependent samples t-test) ทระดบความเชอมนรอยละ 95 เปรยบเทยบรอยละมโนมตทางวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนกลมตวอยาง โดยจ าแนกเปน มโนมตถกตองสมบรณ (SU) มโนมตถกตองเปนสวนใหญแตไมสมบรณ (PU) มโนมตถกตองบางสวนและไมถกตองบางสวน (PMU) มโนมตไมถกตอง (MU) ไมมมโนมตหรอไมเกยวของหรอไมมความสมพนธ (NU) และวเคราะหคารอยละความกาวหนา (% actual gain) และความกาวหนาแบบปกต (normalized gain) หรอ <g> ซงรอยละความกาวหนาทางการเรยนจรง (% actual learning gain) ค านวณจากรอยละของคะแนนหลงเรยนลบดวยรอยละของคะแนนกอนเรยนส าหรบความกาวหนาท า ง ก า ร เร ย น แ บ บ ป ก ต (normalized learning gain: <g>) ค า น ว ณ ได จ า ก <g> = (%posttest - %pretest)/(100% - %pretest) โดยทคา <g> นอยกวาหรอเทากบ 0.30 จดเปนความกาวหนาระดบต า คา <g>

Page 6: JSSE Journal of Science & Science Education ปีที่ 1เล่มที่ 1 ...journal.sci.ubu.ac.th/journalcomplete/JSSE01(01)2561-05... · 2018-03-23 · ปีที่

54 | Journal of Science and Science Education Vol. 1 No. 1

Copyright by Faculty of Science, Ubon Ratchathani University

Online First

มากกวา 0.30 แตนอยกวา 0.70 จดเปนความกาวหนาระดบปานกลาง และคา <g> มากกวาหรอเทากบ 0.70 จดเปนความกาวหนาระดบสง (ศกดศร สภาษร และคณะ, 2559) ตารางท 2 เกณฑการใหคะแนนแบบวดความเขาใจมโนมตทางวทยาศาสตร

มโนมตวทยาศาสตร คะแนน

ตวเลอก เหตผล รวม ความเขาใจมโนมตถกตองอยางสมบรณ (Sound Conceptual Understanding, SU)

1 1 2

ความเขาใจมโนมตถกตองแตไมสมบรณ (Partial Conceptual Understanding, PU)

1 0.5 1.5

ความเขาใจมโนมตถกบางสวนและไมถกบางสวน (Partial with Mis- Conceptual Understanding, PMU)

1 0

0 1

1 1

ความเขาใจมโนมตไมถกตองหรอผดหรอคลาดเคลอน (Mis- Conceptual Understanding, MU)

0 0.5 0.5

ไมมความเขาใจมโนมตหรอไมเกยวของ (No Conceptual Understanding, NU)

0 0 0

2) วเคราะหคะแนนแบบจ าลองทางความคดเรองสมดลเคม จากการวาดภาพสญลกษณทใชแทนชนดและ

จ านวนของสารในปฏกรยาทเปลยนแปลง ณ ภาวะสมดล ของแตละประเดนทศกษา จากนน เปรยบเทยบรอยละมโนมตทางวทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนกลมตวอยาง โดยจ าแนกเปน มโนมตถกตองสมบรณ (SU) มโนมตถกตองเปนสวนใหญแตไมสมบรณ (PU) มโนมตถกตองบางสวนและไมถกตองบางสวน (PMU) มโนมตไมถกตอง (MU) ไมมมโนมตหรอไมเกยวของหรอไมมความสมพนธ (NU) ผลการวจยและอภปรายผล ผลการวจยในครงนจ าแนกเปนประเดนไดดงน

การเปรยบเทยบคะแนนความเขาใจมโนมต จากการวเคราะหคะแนนจากแบบทดสอบวดความเขาใจมโนมตทางวทยาศาสตร เรอง สมดลเคมทง 6 เนอหา ไดแก การเปลยนแปลงทผนกลบได ภาวะสมดล คาคงทสมดล ผลของความเขมขนตอภาวะสมดล ผลของอณหภมตอภาวะสมดล และผลของความดนตอภาวะสมดล พบวา นกเรยนมคะแนนความเขาใจมโนมตกอนเรยนเปน 8.06 (S.D. 3.21) และมคะแนนความเขาใจมโนมตหลงเรยนเปน 19.32 (S.D. 6.09) ความกาวหนาทางการเรยนคดเปนรอยละ 28.16 หรอ <g> เปน 0.35 ซงอยในระดบปานกลาง จากการวเคราะหทางสถตดวยการทดสอบคาทแบบตวอยางไมอสระตอกน ทระดบความเชอมนรอยละ 95 พบวานกเรยนมคะแนนความเขาใจมโนมตเฉลยหลงเรยนสงกวามโนมตเฉลยกอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถต ดงตารางท 3 และเมอจ าแนกเนอหาออกเปนหวขอยอยแลววเคราะหทางสถตดวยการทดสอบคาทแบบตวอยางไมอสระตอกน ทระดบความเชอมนรอยละ 95 พบวา นกเรยนมคะแนนความเขาใจมโนมตเฉลยหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตในทกหวขอ และเมอพจารณาความกาวหนาทางการเรยนรายหวขอพบวา หวขอคาคงทสมดลมรอยละของความกาวหนาสงสด เทากบ 43.75 และ <g> เทากบ 0.52 ทงนเนองจากเปนเนอหาทไมซบซอน เมอนกเรยนเขาใจหลกการค านวณกสามารถเขาใจมโนมตเรองนนไดด (พนดา กนยะกาญจน และศกดศร สภาษร, 2557) และการจดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะโดยใหนกเรยนท าการทดลอง ชวยใหนกเรยนน าขอมลทไดจากการทดลองมาใชในการอธบายการเปลยนแปลงคาคงทสมดลได นอกจากนยงพบวานกเรยนมรอยละคะแนนหลงเรยนและรอยละความกาวหนาต าสดในหวขอผลของความเขมขนตอ

Page 7: JSSE Journal of Science & Science Education ปีที่ 1เล่มที่ 1 ...journal.sci.ubu.ac.th/journalcomplete/JSSE01(01)2561-05... · 2018-03-23 · ปีที่

วารสารวทยาศาสตรและวทยาศาสตรศกษา ปท 1 เลมท 1 | 55

ลขสทธโดย คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน

Online First

ภาวะสมดล คอมคะแนนรอยละหลงเรยน เทากบ 33.85 รอยละความกาวหนาเทากบ 18.06 และ <g> เทากบ 0.21 เนองจากเปนเนอหาทยาก ซบซอน และดวยธรรมชาตของวชาเคม ประกอบดวยมโนมตทเปนนามธรรม ยากตอการท าความเขาใจ ตองใชจนตนาการในการคดเชอมโยงเนอหากบประสบการณ (Hompromma and Suwannoi, 2010) อกทงนกเรยนตองพจารณาความเขมขนของสารทกตวทอยในระบบสมดลนน วาเปลยนแปลงหรอไมอยางไร จงสงผลใหรอยละความกาวหนาในหวขอผลของความเขมขนตอภาวะสมดล มคาต าทสด ตารางท 3 การเปรยบเทยบคะแนนความเขาใจมโนมตทางวทยาศาสตร เรองสมดลเคม

หวขอ (คะแนนเตม)

กอนเรยน หลงเรยน ความกาวหนา T*

Mean S.D. รอยละ Mean S.D. รอยละ รอยละ <g> การเปลยนแปลงผนกลบได (8) 2.79 1.59 34.90 5.03 1.46 62.85 27.95 0.43 8.73 ภาวะสมดล (8) 1.47 1.30 18.40 3.97 1.76 49.65 31.25 0.38 7.72 คาคงทสมดล (6) 0.94 1.03 15.74 3.57 1.58 59.49 43.75 0.52 7.73 ผลของความเขมขน (8) 1.26 0.98 15.80 2.71 1.29 33.85 18.06 0.21 5.74 ผลของอณหภม (4) 0.61 0.67 15.97 1.63 0.96 40.63 25.35 0.30 6.06 ผลของความดน (6) 0.97 0.93 16.20 2.42 1.33 40.28 24.07 0.29 6.65 รวม (40) 8.06 3.21 19.50 19.32 6.09 47.79 28.16 0.35 11.96 * แตกตางเมอทดสอบดวย paired-sample T-test ทระดบความเชอมนรอยละ 95

รอยละของนกเรยนในกลมมโนมตตางๆ จากแบบวดมโนมตวทยาศาสตร จากการวเคราะหรอยละของมโนมตกอนเรยนและหลงเรยน โดยวเคราะหจากคะแนนแบบทดสอบวดความ

เขาใจมโนมต เรองสมดลเคม ทงตวเลอกและเหตผล สามารถจดกลมมโนมตไดดงน มโนมตถกตองสมบรณ (SU) มโนมตถกตองเปนสวนใหญ (PU) มโนมตถกตองบางสวนและผดบางสวน (PMU) มโนมตผด (MU) และไมมมโนมต (NU) ซงไดขอมลดงตารางท 4 ตารางท 4 รอยละของมโนมตกอนเรยนและหลงเรยนในกลมมโนมตตางๆ เรองสมดลเคม

หวขอ มโนมตกอนเรยน มโนมตหลงเรยน เปลยนแปลง*

NU MU PMU PU SU NU MU PMU PU SU NU+MU PMU PU+SU การเปลยนแปลง ทผนกลบได

47.9 2.8 16.0 28.5 4.9 13.2 9.0 11.8 45.1 20.8 -28.5 -4.2 +32.6

ภาวะสมดล 68.1 0.0 24.3 5.6 2.1 29.9 2.1 23.6 28.5 16.0 -36.1 -0.7 +36.8 คาคงทสมดล 71.3 0.0 24.1 3.7 0.9 19.4 7.4 23.2 15.7 34.3 -44.5 -0.9 +45.4 ผลของความเขมขน 70.8 0.0 24.3 4.9 0.0 51.4 6.3 13.9 12.5 16.0 -13.2 -10.4 +23.6 ผลของอณหภม 69.4 1.4 25.0 4.2 0.0 36.1 6.9 23.6 25.0 8.3 -27.8 -1.4 +29.2 ผลของความดน 68.5 0.0 29.6 1.9 0.0 41.7 2.8 25.0 13.9 16.7 -24.1 -4.6 +28.7

รวม (เฉลย) 66.0 0.7 23.9 8.1 1.3 31.9 5.8 20.2 23.5 18.7 -29.0 -3.7 +32.7 * เครองหมาย + และ - แสดงการเปลยนแปลงทเพมขนและการเปลยนแปลงทลดลง ตามล าดบ

เมอวเคราะหรอยละของนกเรยนในกลมมโนมต กอนเรยนพบวา ทกหวขอมกลมไมมมโนมต (NU) สงกวา

มโนมตอน หวขอทมรอยละมโนมตถกตองสมบรณ (SU) และมโนมตถกตองเปนสวนใหญ (PU) มากทสดคอ การ

Page 8: JSSE Journal of Science & Science Education ปีที่ 1เล่มที่ 1 ...journal.sci.ubu.ac.th/journalcomplete/JSSE01(01)2561-05... · 2018-03-23 · ปีที่

56 | Journal of Science and Science Education Vol. 1 No. 1

Copyright by Faculty of Science, Ubon Ratchathani University

Online First

เปลยนแปลงทผนกลบไดโดยมรอยละมโนมตเปน 4.9 และ 28.5 ตามล าดบ และนกเรยนมรอยละมโนมตถกตองบางสวนและผดบางสวน (PMU) ในทกหวขอใกลเคยงกน เฉลย 23.9 แสดงใหเหนวานกเรยนมความเขาใจพนฐานกอนเรยนเรองสมดลเคมแตเปนความเขาใจทคลาดเคลอน

เมอพจารณารอยละมโนมตหลงเรยนพบวา นกเรยนมรอยละมโนมตถกตองบางสวนและผดบางสวน (PMU) ลดลงในทกหวขอ เฉลย 20.2 สอดคลองกบการศกษาของ (เยาวเรศ ใจเยน และคณะ , 2550) ทไดท าการศกษาแนวคดและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนผสมในเรองสมดลเคม พบวานกเรยนมมโนมตเรองสมดลเคมทหลากหลายและพบมโนมตทคลาดเคลอนในทกมโนมตยอย และพบวาหวขอทมรอยละมโนมตถกตองสมบรณ (SU) มากทสด คอหวขอคาคงทสมดลอยทรอยละ 34.3 และหวขอทมมโนมตอยในกลมถกตองเปนสวนใหญมากทสด คอมผลรวมรอยละมโนมตถกตองแตไมสมบรณ และมโนมตถกตองสมบรณ (PU+SU) มากทสดคอหวขอการเปลยนแปลงทผนกลบได รองลงมาคอ ภาวะสมดล เทากบ 65.9 และ 44.5 ตามล าดบ ทงนเนองจากกจกรรมการเรยนรทจดขน งายตอการท าความเขาใจและสอดคลองกบความรพนฐานของนกเรยน อกทงหวขอดงกลาวไมไดเกยวกบการเกดปฏกรยาเคม นกเรยนสามารถท าความเขาใจเนอหาไดด ในขณะทหวขออนเกยวของกบปฏกรยาเคมทเกดขน นอกจากนผลรวมรอยละการเปลยนแปลงมโนมตถกตองแตไมสมบรณ และมโนมตถกตองสมบรณ (PU+SU) ของหวขอคาคงทสมดลและภาวะสมดลมคามากสด คอเพมขน 45.4 และ 36.8 ตามล าดบ ซงหวขอผลของความเขมขนมผลรวม PU+SU นอยทสด คอเพมขน 23.6 แตมรอยละการเปลยนแปลงมโนมตถกตองบางสวนและผดบางสวน (PMU) มากทสด คอลดลง 10.4 ซงแสดงใหเหนวาการจดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะสามารถพฒนาความเขาใจมโนมตของนกเรยนไปสมโนมตทถกตองมากขน และลดความเขาใจโมตทผดได

จากผลการวเคราะหมโนมตกอนเรยนและหลงเรยน พบวากอนเรยน ทกหวขอนกเรยนจดอยในกลมไมมมโนมต (NU) สงกวามโนมตอน รองลงมาคอมโนมตถกตองบางสวนและผดบางสวน (PMU) และมโนมตผด (MU) ต าทสด เมอพจารณารอยละมโนมตหลงเรยนพบวา นกเรยนมรอยละมโนมตถกตองบางสวนและผดบางสวน (PMU) ลดลงในทกหวขอ ซ งมโนมต NU+MU+PMU จดเปนกลมความเขาใจมโนมตคลาดเคลอน (Alternative Conceptual Understanding : AU) และผลรวมรอยละมโนมตถกตองแตไมสมบรณ และมโนมตถกตองสมบรณ (PU+SU) มคาเพมมากขน ในขณะทผลรวมรอยละมโนมตกลมไมมมโนมตและมโนมตผด (NU+MU) ลดนอยลง แสดงใหเหนวาการจดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะสามารถพฒนามโนมตทถกตองและลดมโนมตทผด น าไปสแนวคดทางวทยาศาสตรได โดยมโนมตทเปลยนแปลงมากทสดคอ คาคงทสมดล ภาวะสมดล และการเปลยนแปลงทผนกลบได ตามล าดบ อยางไรกตามยงพบวา คาเฉลยมโนมตผดหลงเรยนสงกวากอนเรยน ทงนเนองจากการจดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะ เปนกจกรรมทเปดโอกาสใหผเรยนได เรยนรดวยตนเอง ไมมค าถามและค าตอบตายตว นกเรยนไดฝกฝนความคดรเรมสรางสรรคและจนตนาการ (วจารณ พานช, 2555) ค าตอบหลงเรยนของนกเรยนจงมโอกาสเปนมโนมตทผด มากกวากอนเรยน

รอยละของนกเรยนในกลมมโนมตตางๆ จากแบบวดแบบจ าลองทางความคด จากการวเคราะหรอยละของมโนมตหลงเรยน โดยวเคราะหจากคะแนนแบบทดสอบแบบจ าลองทาง

ความคด (Mental model) เรองสมดลเคม ซงแบงเปนเนอหายอย คอ กอนภาวะสมดล ภาวะสมดล ผลของความเขมขนตอภาวะสมดล ผลของอณหภมตอภาวะสมดล และผลของความดนตอภาวะสมดล โดยใช รปรางทางคณตศาสตรเปนสญลกษณ ซงจะใหวาดภาพสญลกษณแทนชนด จ านวน และอตราสวนของสารในปฏกรยาทเปลยนแปลง ซงไดขอมลดงตารางท 5 และจะเหนไดวา แบบจ าลองทางความคดหลงเรยนเรองสมดลเคมของนกเรยน เฉลยทกเนอหายอยจดอยในเกณฑสง และจดอยในกลมมโนมตถกตองสมบรณ (SU) มากทสด คอ 61.67 และจดอยในกลมไมมมโนมต (NU) นอยทสด คอ 1.11 จะเหนไดวาการจดกจกรรมวฎจกรการเรยนรแบบสบเสาะ 5 ขน ผสมผสานกบเทคนคท านาย-สงเกต-อธบายในขนสรางความสนใจ ชวยใหนกเรยนมความเขาใจมโนมตถกตองมากขน และการจดกจกรรมการเรยนรมการสรางสถานการณทนาสนใจกระตนใหนกเรยนสรางแบบจ าลองทางความคดไดด (Turner, 2016)

Page 9: JSSE Journal of Science & Science Education ปีที่ 1เล่มที่ 1 ...journal.sci.ubu.ac.th/journalcomplete/JSSE01(01)2561-05... · 2018-03-23 · ปีที่

วารสารวทยาศาสตรและวทยาศาสตรศกษา ปท 1 เลมท 1 | 57

ลขสทธโดย คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน

Online First

ตารางท 5 รอยละแบบจ าลองทางความคดหลงเรยนในกลมมโนมตตางๆ

หวขอ มโนมต (รอยละ)

NU MU PMU PU SU NU+MU PU+SU กอนเขาสภาวะสมดล 0.00 0.00 0.00 2.78 97.22 0.00 100.00 ภาวะสมดล 0.00 8.33 13.89 0.00 77.78 8.33 77.78 ผลของความเขมขน 0.00 25.00 25.00 2.78 47.22 25.00 50.00 ผลของความดน 2.78 25.00 19.44 11.11 41.67 27.78 52.78 ผลของอณหภม 2.78 13.89 19.44 19.44 44.44 16.67 63.88

เฉลย 1.11 14.44 15.56 7.22 61.67 15.55 68.89

เมอจ าแนกเนอหายอย เพอพจารณาแบบจ าลองทางความคดหลงเรยนของนกเรยน พบวา ทภาวะกอนเขาสสมดล นกเรยนมรอยละมโนมตถกตองสมบรณ (SU) มากทสด คอ 97.22 และนอยทคอ มโนมตผลของความดนตอภาวะสมดล เทากบ 41.67 แสดงใหเหนวาการจดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะ โดยใหนกเรยนมสวนรวมในการท ากจกรรม เชน กจกรรม bottle equilibrium และ equilibrium tank ซงเปนกจกรรมทแสดงใหเหนภาวะทเกยวของกบสมดล ทงกอนเขาสสมดลและทภาวะสมดล อกทงกจกรรมนยงเปดโอกาสใหถายทอดองคความรใหเพอนรวมชนเรยน เปนการสงเสรมใหนกเรยนแสดงออกผานทางแบบจ าลองทางความคด จงมรอยละคะแนนมโนมตสง และเมอพจารณาผลรวมมโนมตถกตองแตไมสมบรณและมโนมตถกตองสมบรณ (PU+SU) พบวา มโนมตผลของความเขมขนตอภาวะสมดลมคานอยทสดคอ 50.00 สอดคลองกบรอยละคะแนนมโนมตทไดจากการใชแบบวดความเขาใจมโนมตทางวทยาศาสตร เรอง สมดลเคม แบบวนจฉย 2 ล าดบขน ซงมโนมตผลของความเขมขนตอภาวะสมดลมคาการเปลยนแปลงมโนมต PU+SU นอยทสด

ความสมพนธระหวางความเขาใจมโนมตทางวทยาศาสตรกบแบบจ าลองทางความคด ผวจยไดน าประเดนการศกษาความเขาใจมโนมตทางวทยาศาสตรกบแบบจ าลองทางความคด เรองปจจยท

มผลตอภาวะสมดล ไดแก ความเขมขนของสาร ความดนและอณหภมทมผลตอภาวะสมดล มาอภปรายถงความสอดคลองเกยวกบความเขาใจมโนมตวทยาศาสตรเมอนกเรยนไดเรยนรดวยวฏจกรการเรยนรแบบสบเสาะ 5 ขนผสมผสานกบเทคนคท านาย-สงเกต-อธบายในขนสรางความสนใจ โดยการเปรยบเทยบคะแนนมโนมตหลงเรยนทไดจากแบบวดความเขาใจมโนมต และแบบทดสอบแบบจ าลองทางความคด ดงตารางท 6 ตารางท 6 คะแนนมโนมตหลงเรยน เรอง ปจจยทมผลตอภาวะสมดล ก าหนดให (A) แทนแบบวดความเขาใจมโนมต และ (B) แทนแบบทดสอบแบบจ าลองทางความคด

จากตารางท 6 จะพบวา เมอใชแบบทดสอบชนดเดยวกน คอแบบวดความเขาใจมโนมต หรอแบบทดสอบ

แบบจ าลองทางความคด คะแนนมโนมตแตละหวขอมคาใกลเคยงกน ในขณะทเมอเปรยบเทยบคะแนนมโนมตทไดจากแบบวดความเขาใจมโนมตและแบบทดสอบแบบจ าลองทางความคด พบวาคะแนนมโนมตจากแบบทดสอบแบบจ าลองทางความคดสงกวาเมอใชแบบวดความเขาใจมโนมตวทยาศาสตรในทกหวขอ ทงนอาจเนองมาจาก

หวขอ คะแนน (รอยละ)

จากแบบวดความเขาใจมโนมต จากแบบทดสอบแบบจ าลองทางความคด ผลของความเขมขน 33.85 68.06 ผลของอณหภม 40.63 72.22 ผลของความดน 40.28 65.97

Page 10: JSSE Journal of Science & Science Education ปีที่ 1เล่มที่ 1 ...journal.sci.ubu.ac.th/journalcomplete/JSSE01(01)2561-05... · 2018-03-23 · ปีที่

58 | Journal of Science and Science Education Vol. 1 No. 1

Copyright by Faculty of Science, Ubon Ratchathani University

Online First

แบบทดสอบแบบจ าลองทางความคด ท าใหนกเรยนสามารถอธบายการเปลยนแปลงทเกดขนตามล าดบขนตอน และเชอมโยงการเปลยนแปลงตาง ๆ ได ผานรปราง รปภาพ สญลกษณ ซงเปนสงทชวยใหนกเรยนจดจ าเน อหาความรหรอมโนมตไดดกวาการใชค าพดหรอขอความ ในแบบวดความเขาใจมโนมตวทยาศาสตรหรอขอสอบแบบทวไป เมอพจารณามโนมตหลงเรยน ในหวขอตางๆ ตามกลมมโนมตดงตารางท 7 พบวา เมอใชแบบวดความเขาใจมโนมตวทยาศาสตร นกเรยนจดอยในกลมไมมมโนมต (NU) มากทสดในทกหวขอ ซงหมายถงนกเรยนไมเขยนค าตอบ สวนเมอใชแบบทดสอบแบบจ าลองทางความคดนกเรยนจดอยในกลมไมมมโนมต (NU) นอยทสดในทกหวขอ แสดงวา การใชแบบทดสอบแบบจ าลองทางความคด ชวยใหไดขอมลทางความคดของนกเรยนมากกวาการใชแบบทดสอบทใหนกเรยนเขยนเลอกตอบหรออธบายเหตผล อยางไรกตามขอมลทไดจากแบบทดสอบทงสอง มความสอดคลองกน สามารถน ามาวเคราะหความสมพนธกนได เชน พจารณามโนมตทถกตองเปนสวนใหญ คอผลรวมมโนมตถกตองแตไมสมบรณและมโนมตถกตองสมบรณ (PU+SU) พบวา มโนมตผลของความเขมขนตอภาวะสมดลมคานอยทสดคอ 50.00 สอดคลองกบรอยละคะแนนมโนมตทไดจากการใชแบบวดความเขาใจมโนมตทางวทยาศาสตร ซงมโนมตผลของความเขมขนตอภาวะสมดลมคาการเปลยนแปลงมโนมต PU+SU นอยทสด

ตารางท 7 รอยละมโนมตหลงเรยนในกลมมโนมต เรอง ปจจยทมผลตอภาวะสมดล ก าหนดให (A) แทนแบบวดความเขาใจมโนมต และ (B) แทนแบบทดสอบแบบจ าลองทางความคด

กลมมโนมต รอยละมโนมต

ความเขมขน อณหภม ความดน (A) (B) (A) (B) (A) (B)

NU 51.39 0.00 36.11 2.78 41.67 2.78 MU 6.25 25.00 6.94 13.89 2.78 25.00 PMU 13.89 25.00 23.61 19.44 25.00 19.44 PU 12.50 2.78 25.00 19.44 13.89 11.11 SU 15.97 47.22 8.33 44.44 16.67 41.67

สรปผลการวจยและขอเสนอแนะจากการวจย จากผลการวจยในครงนสามารถสรปผลการวจยได 3 ประเดน ไดแก คะแนนความเขาใจมโนมตทางวทยาศาสตร ผลการวเคราะหมโนมต และผลการวเคราะหแบบจ าลองทางความคด เรองสมดลเคมไดดงน

1. จากการจดกจกรรมการเรยนรตามวฏจกรการเรยนรแบบสบเสาะ 5 ขนผสมผสานกบเทคนคการท านาย-สงเกต-อธบายในขนสรางความสนใจ เรองสมดลเคม ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โดยใชกจกรรมการทใหนกเรยนไดฝกทกษะการท านาย-สงเกต-อธบาย ในขนสรางความสนใจ และมกจกรรมการทดลองอยางงายในกจกรรมการเรยนรหลก พบวานกเรยนมคะแนนความเขาใจมโนมตหลงเรยน (mean 19.32, S.D. 6.09) สงกวากอนเรยน (mean 8.06, S.D. 3.21) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95

2. จากการวเคราะหรอยละของมโนมตกอนเรยนและหลงเรยน โดยวเคราะหจากคะแนนแบบทดสอบวดความเขาใจมโนมต เรองสมดลเคม ทงตวเลอกและเหตผล เมอพจารณารอยละมโนมตหลงเรยน พบวามผลรวมรอยละของนกเรยนทไมมมโนมต (NU) มโนมตผด (MU) มโนมตถกตองบางสวนและผดบางสวน (PMU) ลดลง สวนผลรวมรอยละของนกเรยนทมมโนมตถกตองเปนสวนใหญ (PU) และมโนมตถกตองสมบรณ (SU) เพมขน ซงหวขอทเปลยนแปลงมากทสด คอคาคงทสมดล ภาวะสมดล และการเปลยนแปลงทผนกลบได จะเหนวาผลการวจยนสามารถพฒนาความเขาใจมโนมตเรองสมดลเคม ไดอยางมประสทธภาพ

Page 11: JSSE Journal of Science & Science Education ปีที่ 1เล่มที่ 1 ...journal.sci.ubu.ac.th/journalcomplete/JSSE01(01)2561-05... · 2018-03-23 · ปีที่

วารสารวทยาศาสตรและวทยาศาสตรศกษา ปท 1 เลมท 1 | 59

ลขสทธโดย คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน

Online First

3. จากการวเคราะหรอยละของมโนมตหลงเรยน โดยวเคราะหจากคะแนนแบบทดสอบแบบจ าลองทางความคด เรองสมดลเคม พบวาคะแนนแบบจ าลองทางความคดหลงเรยน เฉลยทกเนอหายอยจดอยในเกณฑสง และจดอยในกลมมโนมตถกตองสมบรณ มากทสด คอ 61.67 และจดอยในกลมไมมมโนมต นอยทสด คอ 1.11 แสดงวาการจดกจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะผสมผสานกบเทคนคท านาย-สงเกต-อธบายในขนสรางความสนใจ ชวยใหนกเรยนมความเขาใจมโนมตถกตองมากขน โดยการจดกจกรรมนมการสรางสถานการณทนาสนใจ จะชวยกระตนใหนกเรยนสรางแบบจ าลองทางความคดไดด เมอจ าแนกเนอหายอย พบวา ทภาวะกอนเขาสสมดล นกเรยนมรอยละมโนมตถกตองสมบรณ (SU) มากทสด คอ 97.22 และนอยทคอ มโนมตผลของความดนตอภาวะสมดล เทากบ 41.67

ขอเสนอแนะจากงานวจยนคอ การจดการเรยนรดวยวฎจกรการเรยนรแบบสบเสาะ 5 ขน สามารถผสมผสานกบเทคนคอนและน าไปใชในการจดการเรยนการสอนในเนอหาอน ๆ ไดตามความเหมาะสม และกจกรรม ท านาย-สงเกต-อธบาย อาจใชในขนตอนอนในวฎจกรการเรยนรแบบสบเสาะ 5 ขนได และการเกบขอมลจากนกเรยนหากสามารถเกบโดยวธการทหลากหลาย เชน มการสมภาษณรวมดวย จะท าใหไดขอมลทครอบคลมขน กตตกรรมประกาศ ผวจยขอขอบพระคณโครงการสงเสรมการผลตครทมความสามารถพเศษทางวทยาศาสตรและคณตศาสตร (สควค.) จากสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) ทสนบสนนงบประมาณในการวจยในครงน เอกสารอางอง เยาวเรศ ใจเยน และคณะ. (2550). แนวคดเรองสมดลเคมของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย. วารสารสงขลา-

นครนทรฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร, 13(4), 541-553. ชาตร ฝายค าตา. (2551). แนวคดทางเลอกของนกเรยนในวชาเคม. วารสารศกษาศาสตร หาวทยาลยสงขลานครนทร

วทยาเขตปตตาน, 19(2), 10-25. ทศวรรณ ภผาดแร และศกดศร สภาษร. (2557). การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนเรอง สารชวโมเลกล โดยใช

กจกรรมการเรยนรแบบสบเสาะทางวทยาศาสตรรวมกบกจกรรมท านาย-สงเกต-อธบาย. ในรายงานสบเนองการประชมวชาการระดบชาตวทยาศาสตรวจย ครงท 6 (หนา 1-6). ชลบร: มหาวทยาลยบรพา.

พนดา กนยะกาญจน และศกดศร สภาษร. (2557). การจดการเรยนรแบบสบเสาะรวมกบแบบเปรยบเทยบเพอพฒนามโนมตทางวทยาศาสตร เรอง อตราการเกดปฏกรยาเคม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5. รายงานสบเนองจากการประชมวชาการระดบชาตวทยาศาสตรวจย ครงท 6 (หนา 26-31). ชลบร: มหาวทยาลยบรพา.

ภรทพย สภทรชยวงศ ชาตร ฝายค าตา และพจนารถ สวรรณรจ. (2558). การจดการเรยนรโดยใชแบบจ าลองเปนฐานเพอพฒนาแบบจ าลองทางความคด เรองโครงสรางอะตอมและความเขาใจธรรมชาตของแบบจ าลองของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4. วารสารนวตกรรมการเรยนร มหาวทยาลยวลยลกษณ, 1(1), 97-124.

วจารณ พานช. (2555). วธการสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษท 21. กรงเทพฯ : โรงพมพบรษทตถาตา พบลเคชน.

วทยา ภาชน และไพศาล สวรรณนอย. (2553). การศกษาผลการจดการเรยนรโดยใชการเปรยบเทยบเพอสงเสรมการเปลยนแปลงมโนมต เรองสมดลเคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 วารสารศกษาศาสตร ฉบบวจยบณฑตศกษามหาวทยาลยขอนแกน, 4(พเศษ), 1-17.

ศกดศร สภาษร. (2555). บทบาทของเมนทอลโมเดลในการเรยนรวชาเคมระดบโมเลกล. วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน, 35(1), 1-7.

Page 12: JSSE Journal of Science & Science Education ปีที่ 1เล่มที่ 1 ...journal.sci.ubu.ac.th/journalcomplete/JSSE01(01)2561-05... · 2018-03-23 · ปีที่

60 | Journal of Science and Science Education Vol. 1 No. 1

Copyright by Faculty of Science, Ubon Ratchathani University

Online First

ศกดศร สภาษร นจร สภาษร วรรณวไล อธวาสนพงศ และสนธ พลชยยา. (2559). การพฒนาความเขาใจมโนมต เรอง สารละลาย ดวยการทดลองแบบสบเสาะรวมกบภาพเคลอนไหวระดบอนภาค ส าหรบนกเรยนระดบมธยมศกษาปท 2. วารสารหนวยวจยวทยาศาสตร เทคโนโลย และสงแวดลอมเพอการเรยนร, 7(1), 28-47.

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2549). การจดการเรยนรแบบสบเสาะ. กรงเทพมหานคร: โรงพมพครสภาลาดพราว.

อรพนทร ชชม. (2552). การวจยกงทดลอง. วารสารพฤตกรรมศาสตร, 15(1), 1-15. ฮกมะฮ อาแวกะจ และศกดศร สภาษร. (2558). การพฒนาความเขาใจมโนมตวทยาศาสตร เรองสมดลเคม ดวยวฏ

จกรการเรยนรแบบสบเสาะ 5 ขน ผสมผสานกบเทคนคท านาย-สงเกต-อธบายในขนขยายความร ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5. ในรายงานสบเนองการประชมวชาการ ม.อบ. วจย ครงท 9 (หนา 388-398). อบลราชธาน: มหาวทยาลยอบลราชธาน.

Hompromma, A. and Suwannoi, P. (2010). Grade 10 Thai students’ analogy for explaining rate of reaction. In Proceeding of the 41st Australasian Science Education Research Association (pp. 40-45). New South Wales, Australia: Dave Palmer.

Eilks, I. and Gulacar, O. (2016). A colorful demonstration to visualize and inquire into essential elements of chemical equilibrium. Journal of Chemical Education, 93(11), 1904-1907.

Turner, K.L. (2016). A cost effective physical modeling exercise to develop students' understanding for covalent bonding. Journal of Chemical Education, 93(6), 1073-1080.

Kelly, R.M. and Akaygun, S. (2016). Insights into how students learn the difference between a weak acid and a strong acid from cartoon tutorials employing visualizations. Journal of Chemical Education, 93(6), 1010-1019.

Supasorn, S. (2015). Grade 12 students’ conceptual understanding and mental models of galvanic cells before and after learning by using small-scale experiments in conjunction with a model kit. Chemistry Education Research and Practice, 16(2), 393-407.