jbZl - keu.page.kgkeu.page.kg/documents/materials/344.pdf · Кыргыз тили – улуттун жүзү,өзөгү болуп саналгандыктан, маалыматтык

ЗАЯВКА

на размещение учебно-методических материалов в образовательном портале КЭУ

Кафедра государственного и официального языков.

Автор: Адылова Бактыгүл Кыдыкбаевна

Вид (тип) материала:УМК по курсу «Кыргыз тили»

Предназначен для студентов программ ВПО:

Бакалавриат

Направление: «Экономика»

Профили: «Финансы и кредит», «Менеджмент», «Туризм».

Курс: 1,2.

Аннотация материала

Курстун студенттери үчүн логикалык ойлонуусун, оозеки жана жазуу речин

өстүрүүгө, Ата Журтун, тууган элин, жерин сүйүүгө, сыйлоого тарбиялоо, эне тилдин

кадырлоо – негизги максатын көздөйт.ОМК окуу программанын негизинде түзүлүп,

грамматикалык жана кошумча тексттер,модулдук жана сынак тапшырмалар,тесттер

камтылган.

Курс боюнча жетишпей калган студенттерге, өздөштүрө албай калган темалар

боюнча кошумча консультациялар өтүлөт. Ар бир тема боюнча студенттерге коюлган

максаттар жана талаптар( тапшыруу мөнөөттөрү жана формалары) белгилеген.

Первое издание (подчеркнуть) Переиздание (подчеркнуть)

Подписи:

Автор: Адылова Бактыгүл Кыдыкбаевна

Руководитель структуры/Зав. кафедрой: Жапаралиева Н.Ж.

Дата: 25.09.13

Виза: ________________

КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН БИЛИМ БЕРҮҮ ЖАНА ИЛИМ

МИНИСТРЛИГИ

М.РЫСКУЛБЕКОВ АТЫНДАГЫ КЫРГЫЗ ЭКОНОМИКАЛЫК УНИВЕРСИТЕТИ

Мамлекеттик жана расмий тилдер кафедрасы

Кыргыз тили

Окуу – усулдук комплекс

Адистиктер үчүн: 521607- Финансы жана кредит

521500- Мейманкана тейлөөсүндөгү менеджмент

Түзгөн: Мамлекеттик жана расмий тилдер

кафедрасынын ага окутуучусу Адылова Б.К.

Бишкек 2013

КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН БИЛИМ БЕРҮҮ ЖАНА ИЛИМ

МИНИСТРЛИГИ

М.РЫСКУЛБЕКОВ АТЫНДАГЫ КЫРГЫЗ ЭКОНОМИКАЛЫК УНИВЕРСИТЕТИ

Мамлекеттик жана расмий тилдер кафедрасы

Кыргыз тили

Окуу – усулдук комплекс

Адистиктер үчүн: 521607- Финансы жана кредит

521500- Мейманкана тейлөөсүндөгү менеджмент

Түзгөн: Мамлекеттик жана расмий тилдер

кафедрасынын ага окутуучусу Адылова Б.К.

Бишкек 2013

“Кыргыз тили” курсу

521607- Финансы жана кредит

521500- Мейманкана тейлөөсүндөгү менеджмент адистиктеринин гуманитардык

жана социалдык-экономикалык сабактар циклине киргизилген.

М.Рыскулбеков атындагы кыргыз экономикалык университетинин Окуу – усулдук

Кеңеши тарабынан басмага сунуш кылынган.

Кыргыз тили: Окуу – усулдук комплекс.

Кыргыз экономикалык университети, Б., 2013

“Кыргыз тили” курсу боюнча окуу – усулдук комплекси филологиялык эмес

адистиктерде билим алган студенттерге арналат жана мамлекеттик тилде окуп үйрөнүүдө

кошумча билим алууга көмөк көрсөтөт.

Кыргыз тили – улуттун жүзү,өзөгү болуп саналгандыктан, маалыматтык

технологиялык заманда мамлекеттик тилде түшүнүү,пикир алмашуу, ой жүгүртүү жана

кыргыз элинин маданиятын окуп үйрөнүү тарыхый зарылчылык болуп саналат.

Элдин улуулугу, түбөлүктүүлүгү – Ата-Мекен, тил,тарых,кадаа-салты экендигин

унутпастан кайрадан жаңыланып, анын баалуулугу, касиети менен жүрөгүбүздү

ойготуп, кыргыз тилинин кадыр-баркын көтөрүү ар бир жарандын милдети.

Окуу – методикалык комплекси төмөндөгүдөй бөлүмдөрдөн турат: киришүү, курстун

максаты, жумушчу программасы, семинардык сабактардын иштелмелери, студенттердин

өз алдынча иштөөсүнүн темалары, текшерүү иштеринин суроолору, тесттер, кошумча

окуу үчүн тексттер, глоссарий, студенттердин өз алдынча окуусу үчүн КЭУнун илимий-

усулдук ресурстук Борборунда жайгаштырылган материалдардын тизмеси жана

колдонулган адабияттардын тизмеси.

МАЗМУНУ:

Киришүү………………………………………………………… 4

Түшүнүк кат ………………………………………………………………...4

«Кыргыз тили» курсунун максаты:………………………………. 5

Курстун мазмунун өздөштүрүү деңгээлине коюлган талаптар жана студенттер ээ боло

турган компетенциялар -----------------------7

Жумушчу программа ------------------------------------------------------------...6

Силлабус .....................................................................................

Студенттердин өз алдынча иштөөсүн уюштурууга сунуштар ..........14

Семинардык сабактардын иштелмелери.............................................................. 89

Тесттер ………………………………………….. 101

Модулдун суроолору ...............................................................................121

Сынак суроолору ................................................................................. 122

Рефераттардын темалары ..................................................................... 132

Кошумча окуу үчүн тексттер.

Студенттердин өз алдынча окуусу үчүн КЭУнун илимий ресурстук

Борборунда жыйналган «Кыргыз тили» курсунун тексттери, макалалардын

тизмеси.....................................................................151

Пайдаланылган адабияттар, электрондук ..................................

КИРИШҮҮ

“Тил – аң-сезимдин күзгүсү,

маданияттын уюткусу”

Ч.Айтматов

Элди эл, журтту журт кылган тил. Мына ушундай керемет тил, сөз байлыгыбыз

элибиздин комуз күүлөрүндө, көркөм сөз элдик чыгармаларында, макал-лакап менен

накыл сөздөрүндө, нарк дөөлөттөрүбүздө экендигин унутпасак.

Кыргыз тили - Ата-бабам багып, ата-энем сүйлөп, а түгүл дүйнө эли таң берген

улуу “Манас” эпосун жараткан тил. Тилди сыйлаган адам, эң биринчи өзүн,мекенин

сыйлаган патриот адам.

Тарых барактары кыргыз эли байыркы нарктуу, каада-салттуу, айкөл эл

болгондугун айгинелеп келет. Биз, улуу дөөлөттүү улуттан экендигибизди, башка

түшкөн кыйынчылыктарды сөздүн күчү менен жеңип, сөз менен адамды көккө

көтөрүп,намыстуулукка тарбиялап, сөздү туу туткан ыйык элдин урпактарыбыз.

Ошондой болсо да, “жок болуу жолуна түшкөн улут, эң биринчи, өз тилин,

тарыхын,каада-салтын,ата мурас асыл дөөлөттөрүн жээрий баштайт”- деп айтылып

калгандай, Ч.Айтматов тил маселеси тууралуу жыйындарында сүйлөгөн сөзүндө орус

окурманы Н.Михайловго таандык төмөнкү цитатанын маанилүү экендигин белгилеген: “

Ар бирибиз эне тилибиздин чөйрөсүндө гана инсан катары калыптанабыз, тил

аркылуу маданиятка жетебиз,улуттук маданият - бул кыймылдагы улуттук тил. Эң

сонун улуттук театрларды түзүүгө, чет өлкөлөргө улуттук фольклордук ансамблдерди

жөнөтүүгө, улуттук тилде китептерди чыгарууга болот. Бирок, адамдар өз тилинде

сүйлөбөсө улуттук маданияттан эчтеме калбайт”. Бул таамай айтылган сөздөр биздин

бүгүнкү күнүбүздүн эң орчундуу маселеси болууда.

Бүгүнкү күндө кыргыз тили мамлекеттик тил катары өнүгүүсүндө сапаттык

жаңы деңгээлге көтөрүлүү мүмкүнчүлүгүнө ээ жана аны иш жүзүнө ашыруу

максатында кыргыз тили боюнча көптөгөн окуу китептери, окуу-методикалык

колдонмолор иштелип чыгууда.

Бул окуу-методикалык колдонмо жогорку окуу жайлардын 1-2-курстарынын

студенттерине окуу программанын негизине ылайыкташтырылып түзүлдү. Ар бир тема

боюнча теориялык материалдарды бекемдөө максатында ар кандай көнүгүүлөр, тексттер

берилди. Бул колдонмодогу материалдар кыргыз элинин тарыхы, кыргыздын улуу

инсандарынын, акын-жазуучулардын өмүр таржымалдары, чыгармалары, элдик оозеки

чыгармалардан алынды.

Тил – маданиятты өнүктүрүүнүн булагы, анын тарыхы элдин улуттук тарыхы

менен байланыштуу. Ошондуктан, кыргыз тилин окутууда элдин каада-салтына,

маданиятына таянабыз.

“Кыргыз тили” курсунун максаты жана курстун мазмунун толук өздөштүргөн

студент төмөнкү компетенцияларга ээ болушу керек:

(1-курстар үчүн)

орто мектепте алган билимдерин бышыктоо жана толуктоо;

мамлекеттик тилди өркүндөтүү менен кыргыз элинин салты, улуттук

маданияты менен тереңирээк таныштыруу;

кыргыз тилинде окуп, түшүнүп жана сүйлөй билген студенттердин кебин

өстүрүү;

угуу, кабыл алуу, эске тутуу менен бирге жазуу иштерин өстүрүү;

тексттер менен иштөөдө ой жүгүртүү жана өз пикирин жактоо, өз алдынча жеке

иштөөсүнө көмөк көрсөтүү;

кыргыз тилин окутуу аркылуу Ата-Журтту сүйүүгө, достукка, биримдикке,

ынтымакка чакыруу;

өз оюн ачык, туура билдирүү, кыргызча ой жүгүртүү көндүмүн өстүрүү,

маалымат алмашуу иретинде колдонулууга таасир тийгизүү;

билим берүү менен катар окурмандардын акыл ой дүйнөсүнө ойлонтуу,

таасирлентүү сезимдерин ойготуу, ички жан дүйнөсүн байытуу.

Курсттун биринчи семестринде грамматикалык эрежелерди эске алуу менен

тексттер жөнөкөйлөтүп берилет. Жаңы сөздөрдү ар кандай көнүгүүлөр менен

бышыктоо, макал-лакап жана ырлар, жаңылмач менен толуктоого көңүл бурулат.

Окуу жылынын экинчи семестри кыргыз элинин салттары, оюндары, майрамдары,

элдик оозеки чыгарчылыгы, белгилүү инсандар менен таанышуу тексттерин камтыйт.

Текст менен иштөө “сын ой жүгүртүү” боюнча жаңы ыкмаларды колдонуунун негизинде

окутулат.

Окуу курсу аяктаганда студент төмөнкүлөрдү билүүгө тийиш:

азыркы кыргыз тилинин тыбыштык курамын;

кыргыз тилинде окуу, өз оюн туура оозеки билдирүү;

жазуу иштеринде сөз айкаштарын ирети менен берүү;

диалог, пикир алмашууда макал-лакап,накыл сөздөрдү колдоно билүү.

Экинчи курсттар үчүн: Окуу программанын негизинде 3-семестрде сабактардын

темасы “Искусство”. Семестрде кыргыз искусствосуна байланыштуу анын тарыхы,

белгилүү маданият ишмерлеринин өмүр жолдору, чыгармычылыктары менен

таанышышып, музейлерге, кино, театрларга чыгуу аркылуу жан дүйнөсүн байытышат.

Ал эми 4-семестр сабактар ар бир кесипке, адистикке багытталып, “Менин кесибим”

аттуу темада өткөрүлөт жана иш кагаздарын өздөштүрүүгө көңүл бурулуп,

тил аркылуу дил таанытуу;

студенттердин тилге болгон кызыгуусун арттыруу;

коммуникативдик кырдаалдарга жараша сүйлөшө билүүсүн арттыруу;

тил каражаттарын сезими аркылуу пайдалана билүүсүн өнүктүрүү;

текст менен иштөөдө ой жүгүртүү,байланыш сөздөрдү,көркөм сөз өнөрүн

колдонууга багыттоо иштери жүргүзүлөт.

Экинчи курстта кыргыз тилин окутууда өзгөчө көңүл

- лексика менен(тагыраак айтканда, кесиптик

лексика менен ) иштөөдө студенттин өз алдынча

ойлонуу,өз оюн эркин билдире билүү;

- таблица менен иштөө,аны жактай билүү жана

жыйынтык чыгарууда жаңы ыкмаларды

колдонуусуна;

- кеп стилдерин окуп-үйрөнүү,азыркы заманга

ылайык иш кагаздарын колдоно билүүсүнө багытталат.

Бышыктоодо ар кандай көнүгүүлөр,практикалык иштер берилет.

Курсттун аягында студент төмөнкүлөрдү билүүгө тийиш:

- кырдаалга жараша сүйлөшө билүүгө ;

- тексттерди которуу жана мазмунун түшүндүрө алууга;

- жеке оюн эркин, туура билдирүүгө;

- иш кагаздарын колдоно билүүгө;

- мамлекттик тилде сүйлөй билүү,жашоонун бардык кырдаалында колдонуу – улуттук

патриоттулуктун, атуулдук намыстын бөлүгү экендигин түшүнүү.

Студент ар бир семестрде эки модуль тапшырат. Модуль 13-14-сабактан кийин

өткөрүлөт да, балл менен эсептелинет. Максимум …, минимум ….

Сабактарды өтүү ыкмалары:

текст менен өз алдынча жана жуп менен иштөө;

БББ, синквейн, даймонд, ротация ж.б.

глоссарий, диалог түзүү;

интервью алуу, ММК менен иштеше билүү;

адистиги боюнча жарнак жасоо;

иш кагаздары менен туура иштөө

Талаптар:

сабакка кечикпей келүү;

практикалык сабактарга жигердүү катышуу;

үй тапшырмасын убагында аткаруу, өзүнүн жана башкалардын

убактысын баалоо;

калтырган күндөрүндөгү тапшырмаларды аткаруу;

берилген тапшырмалар өз маалында тапшырылбаса, сабакка кечигип

же жигердүү катышпаса жыйынтык баллдан 10 балл төмөндөтүү.

Ошондой эле студенттердин төмөнкүдөй иш-аракеттери:

бардык тапшырмалар өз убагында кечикпестен аткарылса;

сабак учурунда жигердүүлүгүн, өз алдынча иштөөсүн көрсөтө алса;

тилди үйрөнүүгө умтулуусу, адептүүлүгү менен айырмаланса, кошумча балл

менен бааланат.

Студенттердин билимин текшерүү жана баалоонун жолдору: (оозеки жана жазуу

формасында)

модулдук тапшырмалар

тесттер

дил баян,эссе

жеке жана топ менен чыгармачылык иштер

көркөм окуу

арии бир семестрдин аягында текшерүү иштери.

Эгерде студенттин жалпы модулдарынын баллы төмөнкү бекитилген баллдар

менен дал келсе, өз макулдугу менен сынактан бошотулат. Кошумча балл топтогосу

келсе, сынакка киргизилет.

Сабактардын түрү, жабдылышы Теориялык, практикалык, экскурсия, саякат

сабактары өтүлөт. Окутуунун интерактивдүү методдору, техникалык каражаттары,

көрмөфильмдер, укма материалдар, тексттер жыйнактары, коммуникативдик көнүгүүлөр,

кырдаалдык тапшырмалар, оюндар, сюжеттүү сүрөттөр, оозеки суроолор, слайддар

колдонулат.

Студенттердин өз алдынча иштөөсүнө чоң көңүл бурулуп, талкуу, аңгемелешүүлөр

жүргүзүлөт, реферат, илимий макала жазууга багыт берилет.

Жумушчу программа

1-курстар үчүн 1-семестр. (Фонетика, морфология)

1-тема. “Билим күнү”. Кыргыз тили-мамлекеттик тил.

Таанышуу. Билим жана илим жөнүндө баарлашуу, макал-лакап айтуу. Өзү

жөнүндө баяндап берүү. Мамлекеттик тилдин азыркы учурдагы абалы,актуалдуулугу

туурасында маектешүү. Эне тил жөнүндө макал- лакап айтышуу. Тил темасындагы

ырлардан көркөм окуу.

2-тема. Кыргыз тилинин өзгөчөлүгү. Фонетика. Тыбыштардын бөлүнүшү.

Сингармонизм (үндөштүк) закону.

Кыргыз тилинин өзгөчөлүгү. Фонетикалык жана орфоэпиялык көнүгүүлөр аркылуу

кыргыз тилинин татаал тыбыштарын, орфограммаларын өздөштүрүү. Сингармонизм-бир

сөздөгү үндүү жана үнсүз тыбыштардын айтылышы,угулушу боюнча бир өңчөй

фонетикалык көрүнүшкө ээ болгон тилдик норма.

3-тема. Зат атооч.Морфология-тилдеги сөздөрдүн маанилерине жана

грамматикалык формаларына карата ар түрдүү топторго бөлүнүшү.Заттардын таандык

болуп айтылышы.Жак таандык мүчө -ым,-ың,-ы(сы),-ыбыз,-ыңыз,-ыңар; жалпы таандык

мүчө - ныкы.

“Кыргыз Республикасынын символикалары”. Кыргыз республикасы эгемендүү

мамлекет. Өлкөбүздүн тарыхый жолу, символикалары жөнүндө ой бөлүшүү. Мекенди

сүйүү, Ата-журтту сыйлоо-урматтоо темада аңгемелешүү. Студенттердин патриоттук

сезимдерин курчутуу. Кичи мекен жөнүндө маек куруу. Мекен темасында ырларды

көркөм окуу, ыр ырдоо.

4-тема.Ат атооч,анын түрлөрү. “Менин окуу жайым”.

“Мен студентмин”. КЭУнун тарыхы жөнүндө маалымат берүү. “ КЭУ кечээ, бүгүн жана

эртең” аттуу эссе.

Окуу жай жөнүндө видеоролик көрсөтүү.

5-тема. Улуттук китепкана. (сабак-саякат) Бишкек шаарындагы эң чоң китепкана –

улуттук китепкана менен жакындан таанышуу максатында сабак-саякат уюштуруу.

Китеп окуу, барктоо –жан-дүйнөбүздүн ачкычы экендигин даңазалоо. Саякат боюнча ой

бөлүшүү (дилбаян,эссе)

6-тема “Китеп –билим булагы”. Китеп – адамдардын руханий байланышындагы

көөнөрбөс көрөңгүнүн бири, ал адамдарды өз башатына баш багууга, жан-дүйнөсүнүн

сырдуу түйүнүн чечүүгө, учурдагы, өткөндөгү жана келечектеги турмушка серп салып,

байкоо жүргүзүүгө түрткү берет.Ктеп-адамдарды байланыштырат. (Ч.Айматов). Китеп

тууралуу РАФТ ыкмасы менен иштөө.

7-тема. “Эне тили- улук, эне сүтү-ыйык”. Шайлообек Дүйшеевдин “Эне тилин

унуткандар” ыр түрмөктөрүнөн көркөм окуу, ой бөлүшүү. Эне,тил темасында даймонд

түзүү.

8-тема Текшерүү иши

9-тема Сын атооч,түрлөрү,даражасы. “Жаратылыш жана мен”-деген темада

өлкөбүздүн кооз жерлери жөнүндө маек куруу. Жаратылыш темадагы тексттер менен

иштөө. Сүрөт боюнча аңгеме курууга үйрөнүү. “Жыл мезгилдери” – венндиаграмма

ыкмасы менен иштөө, макал-лакаптардын маанисин чечмелөө.

10-тема Сан атооч,түрлөрү. “Жети өлчөп, бир кес” – ж.б . сан атооч катышкан

макалдардан тема тандап, байланыштуу текст түзүү. Тилди жатыктыруу максатында сан

атооч катышкан жаңылмачтар менен иштөө.

11-тема Этиш,анын чактары жана ыңгайлары. “Бир чымчым топурак”- деген темада

12-тема Этиштин терс формасы.Адамгерчилик,адептүүлүк жөнүндө пикир алмашуу,

ата-баба насаатарына токтолуу. Жакшы адам болуу оңойбу же мыкты адис болуу оңойбу?

–деген темада эссе жазуу.

13-тема Тактооч, анын түрлөрү. Белгилүү инсандар. Ч.Айтматов – кыргыз элинин

сыймыгы. Улуу жазуучунун чыгармаларына токтолуу. Кинотасма, видео көрсөтүү.

14-тема. Кызматчы сөздөр. (Жандоочтор, байламталар,бөлүкчөлөр, модалдык

сөздөр). Алыкул Осмонов - кыргыз элинин акыны. Акындын чыгармачылыгы, ырлары

менен жакындан таанышуу. Көркөм окуу.

15-тема. Текшерүү иши. Жыйынтыктоо.

2-семестр. Лексика, синтаксис.

1-тема. Синтаксис. Сөз, сөз айкашы.Сөз айкашындагы сөздөрдүн байланыш жолдору(

ээрчишүү, таандык, башкаруу, ыкташуу). “Ата Бейит- улуу Арман уюгу” – деген текст

менен “Эки бөлүктүү күндөлүк” ыкмасы боюнча иштөө.

2-тема. Кыргыз эли – байыркы эл. Кыргыз элинин каада-салты, ырым-жырымдары

тууралуу ой бөлүшүү. Бата берүү,балага ат коюу, бешик, тушоо той, меймандостук

темаларын“Ротация” ыкмасы аркылуу ачуу. Өзүбүздүн атыбыздын маанисин

чечмелейбиз.

3-тема. Сүйлөм, сүйлөм мүчөлөрү. Баш жана айкындооч мүчөлөр.Ээнин, баяндоочтун

милдетин аткаруучу сөз түркүмдөрү. Грамматикалык көнүгүүлөр. Сүйлөмгө

синтаксисттик талдоо жүргүзүү. “Кыргыз элинин кийимдери”- аттуу теманын

тегерегинде ой бөлүшүү. Улуттук кийимдердин өзгөчөлүктөрү, заманбап кийимдер

менен айкалыштыруу. Буклет,видео слайддар менен иштөө. Кийим-кече тууралуу

айтылган насаат сөздөр, тиешелүү макалдардын маанисин чечмелөө.

4-тема. Айкындооч мүчөлөр.Улуттук тамак-аш. Кыргыз даамы, улуттук тамак-аштын

түрлөрү, меймандостук, мейманга баруу жана кабыл алуу жөнүндөгү адептер тууралуу

пикир алмашуу. Тамак-аш, суусундуктардын даярдоо ыкмалары,башка улуттардын

тамактары жөнүндө глоссарий түзүү. Буклет,видеослайддар менен иштөө.

5-тема. Улуттук майрамдар. Ар бир улуттун өзүнө таандык майрамдары бар.

“Майрамы болбой-эл болбойт” –деп айтылат эмеспи. Кыргыз элинин улуттук

майрамдары – КРнын Конституциясы күнү, Эгемендүүлүк күнү, Нооруз майрамы, Курман

жана Орозо айт майрамдарына кененирээк токтолуу. Жакын адамдарды түрдүү

кырдаалдарда (майрам, той,туулган күндөрдө) куттуктоо, жакшы маанай тартулоо, белек

алуу жана берүү адеби жөнүндө ой бөлүшүү.

6-тема.Кыргыз элинин оюндары. Жашообузда майрамдар оюндар менен коштолот.

Элдик оюндар,алардын пайдасы, ойноо жолдоруна кайрылуу. “Кызыктуу кыргыз

оюндары” –деген темада топ менен иштеп, өз ойлорун жактоо. Оюнга байланыштуу

жаңылмач, табышмак айтуу. Буклет жана видеослайддар менен иштөө.

7-тема. Текшерүү иши. Өтүлгөн темалар боюнча тапшырмалар менен иштеп, сүйлөмгө

синтаксисттик талдоо жүргүзүү.

8-тема. Кол өнөрчүлүк. Улуттук музейге саякат. Кыргыз элинин кол өнөрчүлүгү, оймо-

чийме дүйнөсү менен таанышуу максатында улуттук музейге саякат. Өзүнө жаккан

буюм жөнүндө эссе жазуу.

9-тема. Кыргыздын кылым карыткан боз үйү, ат жабдыктары тууралуу кеңири

маектешүү. “Өнөрлүү өлбөйт”, “Өнөрүң болсо, өргө чап” ж.б. макалдардын маанисин

чечмелеп, кыргыз өнөрлөрүн даңазалоо. Буклет, видеослайддар менен иштөө.

10-тема. Элдик оозеки чыгармачылык. Оозеки чыгармачылыктын жанрлары менен

таанышуу жана ар бир жанр боюнча топ “Ротация” ыкмасы менен иштөө. Кыргыз эл

жомоктору,уламыштары жөнүндө маектешүү жана бир жомоктун үстүндө макал,

фразеологизмдерди таап, маанисин чечмелеп иштөө.

11-тема. Макал-лакап, жаңылмач, табышмак айтуу. Байыркы кыргыз эли балдарын

макал,накыл сөздөр менен турмушка туура жол, багыт берип, сөз багып, сөз кадырлап

тарбия беришкен. Макалдардын бир канча тематикалары боюнча талкуу жүргүзүү жана

топ арасында макал айтышуу. Жаңылмач кайталап, табышмак жандырып дүйнө

таануусун, ой жүгүртүү, тапкычтык жөндөмдүүлүгүн, тилге кызыгуусун күчөтүү.

12-тема. Поэзия.Лирикалык ырлар. Акындар ар бир ырларында Ата Журт ,сүйүү,

турмуштун

ачуу-таттуусу жөнүндө ой-толгоолорун беришет. Жаккан акындардын бир ыры аркылуу

көркөм окуу, ырдын маанисин түшүндүрүү жана ыр тууралуу өзүнүн оюн билдирүү.

13-тема. “Манас” эпосу. Кыргыз элинин “Манас” эпосу –эрдикти,ар-намысты,

Мекенди, достукту, ынтымакты даңазалаган эң чоң чыгарма. Эпостун өзөктүү окуялары,

азыркы учурдагы актуалдуулугу, жети осуяты менен ой бөлүшүү. Манасчылык өнөр,

манасчылар жөнүндө видео көрсөтүү.

14-тема. Жаккан эпизоддон үзүндү айтуу. Каармандар жөнүндө топ менен синквейн,

даймонд ыкмалары менен иштөө.

15- тема. Текшерүү иши. Жыйынтыктоо.

«Кыргыз тили» курсу боюнча 1-курстун студенттери үчүн өз алдынча иштөө

программасы (1-семестр)

№ Сабактын

темасы

Түрү,мазм

уну

Өз алдынча

иштөөсү

Көрсөтмө

куралдар

адаб

ият

1 Кыргыз тили –

мамлекеттик

тил.

Эне тилим- эне

сүтүм.

Азыркы

учурдагы

мамлекетт

ик тилдин

маселери

боюнча

талкуу

2 Тилге

байланыштуу

ырлар, макал-

лакаптар менен

иштөө. Дилбаян

Макалдар

,ырлар

жыйнагы

2 Тыбыштардын

бөлүнүшү.

Ỵндөштүк

мыйзамы.

Кыргыз

тилинин

азыркы

таблицасы

менен

иштөө.

Тыбыштар.

2 «Ж» жан «к»

тыбышынан

башталган сөздөр

менен текст түзүү.

Таблица 4,6

3 «Жер жана анын

балдары»

(кластер)

Өз оюн

кыскача

кластер,

даймонд

түрүндө

берүү.

2 жуп менен

берилген темада

ишин жактоо.

Таандык

мүчөлөрүн табуу

Сүрөттөр

4 Туулган жердин Кыргызста

ндын

2 «Менин кичи

мекеним»-деген

Сүрөттөр 4,5

топурагы алтын. ажайып

керемет

көрүнүштө

рүн ачып

берүү .

темада дилбаян

5 КЭУ- менин

келечегим

БББ

ыкмасы

менен

иштөө

2 Биздин окуу жай

(слайд, буклет

даярдоо)

буклет 5

6 Ысык-Көл –

туризм борбору.

Керемет

көлүбүздүн

экологиялык

маселелери.

Диспут.

Экологиял

ык

маселерди

чечүү

жолдору

жөнүндө

баарлашуу.

2 Пикир алмашуу,

Ысык-Көл жөнүндө

ыр жаттоо

Слайд,

буклет

4,5

7 Билим-илим

жөнүндө макал-

лакаптар(7-10)

Топ менен

мелдеш

өткөрүү

2 Билим жөнүндө

макалдар (2

макалды

чечмелегиле)

Макал-

лакаптар

жыйнагы

5,6

8 Жер- сууну

ыйык тутуу.

Жер байлыгын,

жаратылышты

коргоо –

атуулдук парз.

«Биздин

Мекен-таза

суунун

мекени»

деген

темада

аңгемелеш

үү.

2 Кыргызстан

жөнүндө ыр жаттоо

слайд 4,5

9 Жыл мезгилдери

Венадиаграмма

2 диаграмм

а

10 Жакшы болуу-

аста-аста жаман

болуу- бир паста

Адилеттүү

лүккө

ыймандуул

укка

тарбиялоо

пикир

алмашуу

2 Кандай адам

болгуң келет? ессе

5,6

11 Сын атооч

катышкан

Мазмунун 2

макал-лакаптар

менен иштөө

чечмелөө

12 -ба мүчөсү

менен текст

өзүн туура

алып

жүрүү

адеби,

коомдук

жайларда

тазалык

жана

тартипти

сактай

билүү

2 - ба мүчөсү менен

текст түзүү

Таблица,

сүрөттөр

4,6

13 Адеп жана

маданият

Маданиятт

уу пикир

алмашуу,

ата-баба

каклтырга

н

осуяттард

ын

негизинде

тарбиялану

у

2 Тактоочтун сын

атоочтон

айырмасына мисал

келтирип текст

түзүү

4,6

14 Мен

сыймыктанган

инсан

Белгилүү

инсандард

ын жолу

менен

жаштарга

өз элин,

жерин

сүйүүгө

үндөө

2 Кыргыз элинин

атактуу инсандары

жөнүндө баяндап

берүү

15 Жыйынтыктоо 2



№ Сабактардын

темасы

с Түрү,мазмуну Өз алдынча

иштөөсү

Көрсөтмө

куралдар

адабият

1

.

Менин өлкөм.

Өзүнүн туулуп

өскөн мекени

менен

сыймыктана

билүүсү.

2 Сөз

айкашы,анын

байланыш

жолдорун

аныктоо.

Темага ылайык текст

түзүү. Шаардагы

маданий жайлардын

сакталышына сунуш

киргизүү.

Слайд,сүрөттөр

2 “Кыргыз жери” 2 Кыргызстандын

Ала-Тоосу –

сүрөт боюнча

сөз өстүрүү

Табигатты сактоо, эл-

жерди сүйүүгө үндөө.

Мекен тууралуу ыр

жаттоо

Слайд, 1,3,4

3 Ата-баба

насааттары

2 Тарых,каада-

салт,ырым,насаа

ттар менен

таанышуу

Ата-баба

осуяттары,насааттары

нан

мисал келтирип,

чечмелөө (1-таблица)

4 Бата берүү алуу,

наристеге бай-туу

салт,ырымдар

2 Кыргыз элинин

каада-

салт,ырым-

жырмдары,

балага болгон

мамилеси.

Ат коюу салты.

Өзүңдүн ысмыңдын

маанисин чечмеле.

5 Улуттук оюндар 2 Улуттук оюн-

зооктор менен

таанышуу,

улуттар аралык

ынтымак,

достукка үндөө

Жактырган улуттук

оюн жөнүндө

маалымат берүү.

Слайд,буклет 1,4

6 Ỵлүш, чечкор

майрамдары

2 Улуттук

майрамдар

менен

кененирээк

таанышуу

Нооруз, Айт

майрамдары тууралуу

маалымат жасоо.

Слайд,буклет 3,1,

7 Сүйлөм түрлөрү 2 Грамматикалык

көнүгүүлөр

Синтаксистик талдоо

8 Элдик өнөр 2 Көркөм кол

өнөрчүлүк

менен

таанышуу, мурас

катары сакталып

калышына

сунуштар

Боз үй, ат жабдыктар

жана кол

өнөрчүлүктүн

түрлөрүнө мисал

келтирип, токтолуу

(глоссарий)


9 Кыргыз

лексикасы

2 Сүйлөшүүдө кеп

маданиятын

сактоо,оозеки

жана жазуу

ишинде

лексикалар

менен текст

түзүү

Берилген таблица

менен иштөө (

таблица №2)

таблица 1,4,5,6

1

0

Фразеологизмдер 2 Тема боюнча

лексикаларды

өздөштүрүү,

көркөм оозеки

сүйлөө речин

байытуу

Фразеологизмдер

менен иштөө (таблица

№3)

таблица 3,1,5

1

1

“Манас” эпосу 2 Эпос-

эрдикти,ар-

намысты,Мекен

ди сүйүүгө

чакырган

чыгарма

экендигин

даңазалоо. Тема

боюнча ой

бөлүшүү.

“Манас” эпосунан

үзүндү жаттоо, текст

которуу

1,4,5

1

2

Эпостогу

каармандар

2 Каармандарга

мүнөздөмө

берүү

Каныкей менен

Айчүрөккө

Вендиаграмма, Манас

менен Коңурбайга

Даймонд түзүү

1

3

“Семетей”,

“Сейтек”

эпостору

2 Мазмунун айтып

берүү

Ички душмандар

менен болгон күрөш

Мүнөздөмө берүү

1-таблица: ата-баба осуяттары, насааттарын чечмелөө боюнча иштөө.

2-таблица: Лексика. Синоним,антоним, омоним

3-таблица: Фразеологизмдер

Глоссарий: Боз үй жабдыктары.

1

4

Эпостон үзүндү

жаттоо

2 Мазмунун айтып

берүү

Көркөм окуу

1

5

Жыйынтыктоо 2

Колдонулуучу адабияттар: 1. Кыргыз тили Г.Ж.Алиясова, Б.К.Адылова

2. Азыркы кыргыз тилинин таблицасы С.Ỵcөналиев,

Б.Өмүралиев

3. Фразеологизм сөздүгү

4. Кыргыз тили Б. Жапарова

5. Кыргыз тилинде сүйлөшөбүз Б.С.Шамбаева

6 Кыргыз макал-лакаптары

7 Кыргыз тили А.с.Турганбаева

8. Кыргыз тили Джусупов

9. Кыргыз тили Биялиев

«Кыргыз тили» курсу боюнча 1-курстар үчүн тест тапшырмалары

Баштапкы топ 1-вариант

1.Кыргыз тилинде илик жөндөмөсүнүн варианттары

а) 8 в) 12

б) 4 г) 2

2. Буйрук ыңгайдын мүчөсү

а) - син , - алы в) – ган, - сың

б) - сам, - се г) - сөңөр, - и

3. Ат атоочтун түрлөрү

а) катыштык в) илик

б) тангыч г) иреттик

4. Зат атооч билдирет

а) заттын атын в) заттын сыпатын

б) заттын кыймылын г) заттын санын

5. Аныктооч -

а) сөз түркүмү в) сөз айкашы

б) баш мүчө г) айкындооч мүчө

6. 1- жактын мүчөсү

а) -ыңар в) – сы

б) - биз г) – у

7. Сөз айкашынын байланыш жолу

а) таандык в) чыгыш

б) сапаттык г) келер

8. Фразеологизм -бул

а) сөз түркүмү в) туруктуу сөз айкашы

б) туруктуу сүйлөм мүчө г) макал- лакап

9. Мамлекеттик тилге - … жыл

а) 18 в) 25

б) 21 г) 9

10. Сүйлөм түрү:

а) аныктооч в) жай

б) айкындооч г) ээ

11. Ж.Баласагын -

а) экономист в) соодагер

б) ойчул г) ишкер

12.Кыргыз тилинин синтаксис бөлүмү эмнени окутат?

А) сөз жана сөз жасоону в) сөз жана сөз түркүмүн

б) сөз жана сөз айкашын г) татаал жана жөнөкөй сөздү

13. ыкташуу байланышындагы сөз айкашын тапкыла

а) музейде болуу в) жаратылышты сактоо

б) ызгаардуу кыш г) биздин курбулар

14. Сүйлөмдүн грамматикалык негизин кайсы мүчөлөр түзөт

а) аныктооч,толуктооч в) аныктооч,бышыктооч

б) ээ,баяндооч г) ээ, толуктооч

15. Грамматикалык түзүлүшү боюнча сүйлөм канчага бөлүнөт?

А) төрткө в) бөлүнбөйт

б) экиге г) үчкө

Баштапкы топ 1-курс 2-вариант

1. Сүйлөмдөгү этишти тапкыла: Бешти экиге көбөйтсө - он.

А) бешти б) экиге

в) көбөйтсө г) он

2. Чекиттин ордуна катыштык сын атооч жазгыла:

Апам мага … сатып берди.

А) кызыл алма б) ысык чай

в) жаңы китеп г) алтын шакек

3. Кыргыз алфавити канча тамгадан турат?

А) 36 б) 39

в) 32 г) 24

4. Этиштин терс формасы катышкан сүйлөмдү тапкыла

а) Кыргызстан – көп улуттуу өлкө.

Б) Биз мекенибиз менен сыймыктанабыз!

В) Элди эл кылган – анын тили.

Г) Эне тилибизди унутпайлы!

5. Мезгил тактоочту тапкыла

а) күндүз, бүгүн, эртең менен б) көп, аз, арбын, мол

в) өйдө, жогорку, төмөн г) жакшы, тез, көңүлдүү

6. «Без пяти семь» деген сөздүн туура которулушун белгилегиле

а) жети б)жети жарым

в) жетиден беш мүнөт өттү г) жетиге беш мүнөт калды

7. Сүйлөмдү толуктагыла: Жаз айларына март,апрель,май айлары …

а) болот б) турат

в) кирет г) жазылган

8. Макалдын тематикасын тапкыла: Жалкого шылтоо көп.

а) билим б) эмгек

в) достук г) тарбия

9. Барыш жөндөмөдөгү сөздү тапкыла:

а) акылдуулук б) китептин

в) баласына в) күзүндө

10. Этиштин тангыч формасын тапкыла

а) жазышат, уктайм б) жазсам, уктайсың

в) жазбайм, уктабайм г) жазат, уктайт

11. Чекиттин ордуна ылайыктуу сан атоочту койгула

Жигитке …. өнөр аздык кылат

а) жетимиш б) биринчи

в) алтоо г) он чакты

12. Сүйлөмдөн этишти тапкыла:

Канаттуу куштун күчтүүсү – бүркүт.

А) канаттуу б) куштун

в) бүркүт г) күчтүүсү

13 Белгиленген сөз кайсы сөз түркүмүнө кирет

Киши ысыкка абдан чыдамдуу келет.

А) зат атооч б) этиш

в) тактооч г) сын атооч

14. Сүйлөмдү толуктагыла

Комуздун добушу … угулат

а) акырын б) жагымдуу

в) мукамдуу г) дароо

15. Берилген сөз айкашынын түшүндүрмөсүн тапкыла

Телегейи тегиз –

а) ойдогудай б) ызалануу

в) белек берүү г) ойлонуу

Улантуучу топ (1- курс) 1-вариант

1. Кыргыз Республикасынын мамлекеттик тили ( кыргыз тили) жөнүндө мыйзам качан

кабыл алынган?

А) 1991- жыл,август в) 1993- жыл,сентябрь

б) 1989 –жыл, сентябрь г) 1990- жыл, март

2. Улут болуунун негизги белгилеринин бири кайсы?

А) конституция в) эл

б) тил г) коом

3. Белгиленген сөз сүйлөмдүн кайсы мүчөсү

Жакшыдан жакшы ат калат.

А) ээ в) бышыктооч

б) толуктооч г) аныктооч

4. Негизги сөзү зат атоочтон болгон сөз айкашын тапкыла

а) эрте келүү в) окуучулардын үчөө

б) тоодон бийик г) биздин пикир

5. Жайылма сүйлөм сүйлөмдүн кайсы мүчөлөрүнөн түзүлөт?

А) баш мүчөлөрдөн в) баш жана айкындооч мүчөлөрдөн

б) айкындооч мүчөлөрдөн г) баяндооч жана аныктоочтон

6 Белгиленген сөз кайсы сөз түркүмүнө кирет?

Биз эртең менен окуйбуз.

А) зат атооч б) сын атооч

в) тактооч в) этиш

7. Телегейи тегиз – деген сөздүн түшүндүрмөсү

а) салабаттуу в) кадимкидей

б) ойдогудай г) белгилүү.

8. Макалды толуктагыла:

Эмгектин наны - … , жалкоонун жаны - …

а) даамдуу в) көп

б) бай г) таттуу

9. Бир нече тилде сүйлөй алган адамды кандай аташат?

А) лингвист в) полиглот

б) саясатчы г) филолог

10. Макалдын тематикасын аныкта:

Жаздын бир күнү – күздүн бир жылы.

А) эмгек б) достук

в) жаратылыш г) мекен

11.Чекиттин ордуна туура келген байламтаны жазгыла

«Адам бардык жагынан сулуу болушу керек: келбет-жүзү …,кийим-кече…, ички-

дүйнөсү…»

а) жана б) эгер

в) да г) анткени

12. Манастын тулпарынын аты:

а) Тайтору в) Алгара

б) Аккула г) Көктулпар

13. Сүйлөмдүн негизин түзөт:

а) аныктооч, толуктооч в) зат атооч, этиш

б) ээ, баяндооч г) бышыктооч, тактооч

14. Сөздөрдүн туура жазылышы берилген сөздүк :

а) орфоэпиялык в) орфографиялык

б) терминологиялык г) түшүндүрмө

15 Берилген сөзгө маанилеш сөздү тапкыла: көсөм –

а) көрөгөч б) азиз

в) сырдуу г) кысым

Улантуучу топ 1-курс 2-вариант

1 Катыштык сын атоочту белгилегиле

а) темирдей тартип б) темир дарбаза

в) темир балта г) кыпкызыл көйнөк

2 Ит жандуу – деген фразеологизм эмнени түшүндүрөт?

А) ынтымаксыз б) кыйынчылыктарга чыдамкай

в) дүйнөсү ашып- ташкан г) кыйынчылык көрүү

3 Ат атоочтордун түрлөрү

а) төрт б) алты

в) сегиз в) беш

4 Сүйлөм түрлөрүн үйрөтүүчү грамматиканын бир бөлүгү

а) морфология б) фонетика

б) графика г) синтаксис

5 Бышыктоочтун түрү

а) жамдама б) мезгил

в) жөндөмө г) сүйлөм

6 Макал – лакапты тапкыла

а) Эбин тапкан эки ичет б) эгиз козудай

в) Эки көзү төрт болу г) эки тизгин, бир чылбыр

7 Белгиленген тактоочтун түрүн аныктагыла

Менин тулуп өскөн жерим алыста, тоо койнунда.

А) мезгил б) орун

в) сын сыпат г) сан өлчөм

8. Алфавит тартиби боюнча «Кк» тамгасы канчанчы катарда жайгашкан?

А) 10 б) 12

в) 16 г) 23

9.Булардын ичинен макалды тапкыла:

а) бир ичеги б) кызыл кандуу

в) жакшы – эл камын ойлойт… г) көзүнөн от чыгуу

10. Өнөр алды кызыл тил –

а) жаңылмач б) табышмак

в) макал г) фразеологизм

11. Чындык – деген сөздүн синонимин тапкыла:

а) күчтүү б) адилеттүү

в) акыйкаттык г) тайманбастык

12. Зат атоочтон жасалган синонимди тапкыла

а) абийирдүү – уяттуу б) аңчы – мергенчи

в) өлчө - чене г) бүт - жалпы

13. Кайсы сүйлөмдө баяндооч фразеологиялык сөз тизмегинен

а) Кара жаак, жез таңдай кайраным Током аманбы?

Б) Айлана көзгө сайса көрүнгүс.

В) Эки күндөн бери көз ачырбай кар жаады.

Г) Көзгө атар мергендер чогулушту.

14. Чекиттин ордуна туура келген сөздү койгула

Эне тилин …, ... сүйүп жарытпайт

а) сүйлөбөгөн б) укпаган

в) сүйбөгөн г) жазбаган

15. Сүйлөмдү толуктагыла

Талыкпаган эмгек акыры … алып келер.

А) табит б) дөөлөт

в) пейил г) мурас

1-курс 1- в 1-б

2- а 2-б

3- б 3-г

4- а 4-г

5- г 5-в

6 – б 6-в

7- а 7-б

8-в 8-г

9- б 9-в

10- в 10- в

11- б 11- в

12- б 12- б

13- б 13-б

14-б 14-в

15- б 15-а

2-курс 1- б 1- г

2- б 2 – г

3- б 3- а

4- г 4 –г

5-б 5- а

6 –а 6- г

7 – б 7- в

8- б 8- б

9 –г 9- в

10- б 10- в

11- б 11- а

12- б 12- в

13-б 13-в

14- в 14- б

15- б 15-а

«Кыргыз тили» курсу боюнча 1-курстар үчүн модулдук тапшырмалар

Баштапкы топ 1-вариант (1-семестр, 1- модуль)

1. Төмөнкү сын атоочтордон салыштырма даражаны түзгүлө жана эки сүйлөм жазгыла.

Сылык - …, семиз- …, сулуу - …, суук - …

2. Кыргызча которгула

Наша земля, страна. Их группа заняли 1-е место. Мой друг учится в Бишкекском

Гуманитарном университите.

3. Берилген сөздөрдү жак таандык мүчөлөр менен жекелик санда

жактагыла:

Мектеп, кошуна, өлкө

4. Суроолорго жооп бергиле

Силердин окуу жайыңар кайда жайгашкан? Сенин досуң кайда окуйт? Бүгүн

жуманын кайсы күнү? Кыргызстан кандай өлкө?

5. Көп чекиттин ордуна тиешелүү мүчөлөрдү улагыла

33ОС33 шакек Салтанат…. Кыргыз Республикасы… Герб… - Кыргыз

Республикасы… мамлекеттик эмблема… Бош убактымды китепкана… өткөрө…

6. « Кыргызстан» - деген темада кыскача аңгеме жазгыла.

Баштапкы топ 2-вариант (1семестр,1-модуль)


Чоң - …, алыс- …, чакан- …, узун- …


Моя мама работает в школе. Здание театра красивое и высокое. Студенты часто

ходят в библиотеку.

3. Берилген сөздөрдү жак таандык мүчөлөр менен жекелик санда жактагыла

Калк, өсүмдүк, жаңгак


Кыргызстанда кандай улуттун өкүлдөрү жашашат? Сага кайсы майрам жагат?

Досуңду сүрөттөп бер.


Биздин университет… студенттери … билим… күчтүү. Кыргыз жери… жаратылыш…

кооз. Сиз менен таанышканыма кубаныч…

6. « Кыргыз эли» - деген темада кыскача аңгеме жазгыла.

Баштапкы топ 3 –вариант (1-семестр,1-модуль)


Кыска- …, таттуу- …, кара- …, күчтүү- …


Здесь собраны лучшие произведения русской и советской живописи. Этот фильм

получил первую премию на фестивале.


музыка, эмгек, сөз.


Кыргызстандын борбору кайсы шаар? Сага кандай түс жагат? Ч.Айтматов- ким?


Эртең биз тоо… чыга… Арсланбап – дүйнөдөгү эң кооз жерлер… бир… Мен иш…

жана окуу… жөө басып бар….

6. « Кыргыз жери» - деген темада кыскача аңгеме жазгыла.



Ысык - …, аз - …, сары- …, көп- …


Я купил билеты в театр. Мой брат поступил в университет и учится на первом

курсе. Где ты будешь отдыхать летом?


дарак , арча ,тоо .


Биздин университетте канча факультет бар? Кандай улуттук майрамдарды

билесиң? Сенин досуңдун мүнөзү кандай?


Кыргыз эл… байыркы эл. Нарын суу… чыгыш… батыш.. көздөй созулуп жатат. Биз

кыргыз тилин үйрөнүшү… керек.

6. « Кыргыз тили» - деген темада кыскача аңгеме жазгыла.

Баштапкы топ 5-вариант (1-семестр,1-модуль)


Ачуу- …,кызыл - …, ак- …,таза - …


Человека определяют хорошие поступки. Получившие образование в нашем

университете имеют возможность работать в России. Я – старшая в нашей семье.

3. Берилген сөздөрдү жак таандык мүчөлөр менен жекелик санда

жактагыла:

Милдет, тамак, балык.


Бишкек кайда жайгашкан? Эмне үчүн өсүмдүктөрдү сакташ керек? Сен кыргызча

макал билесиңби?


Ысык- Көл… тегерегинде эс алуу үй… бар. Кыргыз тилин билүү үчүн атайын курс…

жазыл… Жаратылыш… сакташ керек.

6. « Мен студентмин» - деген темада кыскача аңгеме жазгыла.



Жаман- …, бийик- …, тентек- …, тоголок- …


В природе очень много интересных,полезных и красивых растений.

Нужно защищать природу. Эпос состоит из трех частей.


Чыгарма, адам, ата-эне.


Сен кайсы өлкөдө жашайсың?Сенин сүйүктүү сабагың кайсы? Кыргыз элинин кандай

майрамдарын билесиң?


Ысык –Көл… айланасында көптөгөн суу… бар. Кыргызстан.. ондогон окуу жай… бар.

Көргөзмө… эң мыкты сүрөт… коюлган.

6. « Менин үй-бүлөм» - деген темада кыскача аңгеме жазгыла.



Көк- …, жумшак- …, кооз- …, кызыктуу- …


Кыргызстан – независимое, суверенное государство. Столица Кыргызстана – город

Бишкек, который находится на севере страны.


Бөлмө, кесип, апа.


Кыргыз тилин үйрөнүү үчүн эмне керек? Эмне үчүн сиз ушул факультетти тандап

алдыңыз? Мамлекеттик тил майрамы качан майрамдалат?


Каникул… көл.. барып сууга түшөм. Жазын.. биз… келгин куш… учуп келишет.Биз ата-

энелерибиз… жардам бере…

6. «Бишкек шаары » - деген темада кыскача аңгеме жазгыла.

«Кыргыз тили» курсу боюнча 1-курс,1-семестр, 1- модулдук тапшырмалар

Улантуучу топ 1- вариант(1-семестр,1-модуль)

1. Берилген сөз айкаштары менен сүйлөм түзгүлө

Өз элинин тарыхы, эненин мээрими, таланттуу акын.

2 Төмөнкү макалдарды толуктагыла

Ынтымак болбой -… Адам…тойбойт, бөрү…тойбойт. Жалкоого … көп.

3 Сүйлөмдөрдү которгула жана ат атоочтун түрүн аныктагыла

Наша страна богата истинными талантами народного искусства. Любовь к

Родине невозможна без любви к родному слову. Надо уважать труд каждого

человека.

4 «Кыргыз тили – байыркы тил» деген темада аңгеме жазгыла.

5. Кыргыз эли – синквейн түзгүлө

Улантуучу топ 2- вариант (1-семестр,1-модуль)


Эстеликтердин ичинен, өнүктүрүү үчүн,эгемендүү мамлекет.

1- Төмөнкү макалдарды толуктагыла

Акылдуу … ишенет – акмак … ишенет. … күйдүрүп айтат, …

сүйдүрүп айтат. Баш иштебесе, … күч келет.

2- Сүйлөмдөрдү которгула жана ат атоочтун түрүн аныктагыла

Она относится к ряду древних археологических памятников

Средней Азии. Чтобы получить хоршее образование, я решил

поступить в это учебное заведение.

4.«Биздин байлыгыбыз » деген темада аңгеме жазгыла

5 Жаратылыш – синквейн түзгүлө



Экономиканы көтөрүү, биздин жерибиз , тарыхый инсандар

2 Төмөнкү макалдарды толуктагыла

Билеги күчтүү - … … , билими күчтүү - … … Жакшы тилек-

жарым … Атың барда … … , атаң барда … ….


Наша страна богата истинными талантами народного искусства

Любовь к Родине невозможна без любви к родному слову.

Надо уважать труд каждого человека.

4.« Менин мекеним» деген темада кыскача аңгеме жазгыла

5. Өлкө – синквейн түзгүлө



Жаштардын милдети,Ала- Тоонун кооздугу, элдин үнү.

2.Төмөнкү макалдарды толуктагыла

Көрүнгөн …. Ыраагы жок. Жакшы … камын ойлойт, жаман

… камын ойлойт. Эбин тапкан эки…

3.Сүйлөмдөрдү которгула жана ат атоочтун түрүн аныктагыла

Туризм – лучшее средство для укрепления здоровья.С приходом

его работа улучшилось. Свой труд он написал за 18 месяцев и

преподнес в качестве подарка Кашкарскому хану .

4.« Биздин окуу жай» деген темада кыскача аңгеме жазгыла

5 Китеп – синквейн түзгүлө



Мамлекеттик тил ,сынакка катышуу , билимди өркүндөтүү.


Бата менен … көгөрөт. Ач кадырын … билбейт. Адам болмок –

…-…, айбан болуш … паста.


Любите книгу – она поможет вам разобраться в путанице

мыслей, она научит вас уважать человека. Чтобы лучше жить,

надо много трудиться.

4.« Мен элим менен сыймыктанам» деген темада аңгеме жазгыла.

5. Университет – синквейн түзгүлө



Эстеликтердин ичинен, өнүктүрүү үчүн,эгемендүү мамлекет.

4- Төмөнкү макалдарды толуктагыла

Акылдуу … ишенет – акмак … ишенет. … күйдүрүп айтат, …

сүйдүрүп айтат. Баш иштебесе, … күч келет.


Всем участникам конкурса обьявили благодарность. Она

относится к ряду древних археологических памятников Средней

Азии. Чтобы получить хорошее образование, я решил поступить в это учебное

заведение.

4. « Кыргыз элинин меймандостугу» деген темада аңгеме жазгыла

5. Жыл мезгили – синквейн түзгүлө



Биздин мамлекетибиз, кереметтүү көл, жаныбарлар дүйнөсү .


Баш … үчүн, акылман … үчүн. Адамдан … качып кутулбайт.

Бөрү баласы -… болбойт.

3. Сүйлөмдөрдү которгула жана ат атоочтун түрүн аныктагыла

Студенты нашего университета активно участвовали в проведении праздника

кыргызского языка. Каждый житель этого города хорошо знает его.

4.«Бишкек шаары» деген темада кыскача аңгеме жазгыла

5 Ысык –Көл – синквейн түзгүлө



Биринчи орунда, келгин куштар, аймакта жайгашкан.


Балык … сасыйт. Адам … менен, өрдөк,каз … менен.Иштесең -…


Своей величественной красотой она привлекала к себе народ.

Некоторые молодые люди,получившие диплом с отличием, продолжают свою учебу в

аспирантуре.

4.«Менин кичи мекеним» деген темада аңгеме жазгыла.

5. Калк – синквейн түзгүлө

«Кыргыз тили» курсу боюнча 1-курс, 1-семестр үчүн 2-модулдук

тапшырмалар.


1. 3-жакта көптүк сандагы этиштерди тапкыла: сүйлөйбүз,иштейт, жазам,окуйсуң.

2. Чекиттин ордуна туура келген жөндөмө мүчөлөрүн жазгыла: … улук эч ким жок.

Шаар… сегиз миң… ашуун калк жашайт.

3. Сүйлөмдөрдү толуктагыла: Бишкек шаарындагы эң чоң китепкана - … … ….

Биздин университет … … атында. Шаарда …, …, …, үйлөр көп.

4. Университет - синквейн түзгүлө

5. «Ч.Айтматов – улуу жазуучусу» - деген темада текст түзгүлө.

Баштапкы топ 2-вариант( 1-семестр,2-модуль)

1. Иреттик сан атоочту тапкыла: сексен, сегизинчи, сегиздей, сегиз жүз.

2. Чекиттин ордуна туура келген жөндөмө мүчөлөрүн жазгыла: Аудитория…

студенттер… бардыгы экскурсияга барышат. Алыкул – кыргыз эли… мыкты

акын…

3. Сүйлөмдөрдү толуктагыла: Жайында Ысык-Көлгө барып … … . Кыргызстан

Казакстан, …, Өзбекстан менен чек… .

4. Өлкө - синквейн түзгүлө

5. «Кыргызстан – тоолуу өлкө» - деген темада текст түзгүлө.


1. Жандама сан атоочту тапкыла: сегиз, сегизинчи, үчөө,үчүнчү.

2. Чекиттин ордуна туура келген жөндөмө мүчөлөрүн жазгыла: Кыргызстан…

кышы суук болот. Эки жолдош токой… бар… Мен… ките… эски.

3. Сүйлөмдөрдү толуктагыла: Арча … - … жапжашыл болот. Окуу … башталат.

Кыргызстанда спорттун өнүккөн түрлөрү булар: …,…,… .

4. Мелдеш – синквейн түзгүлө

5. «Жаратылыш» - деген темада текст түзгүлө.

Баштапкы топ 4-вариант ( 1-семестр,2-модуль)

2. Сурама ат атоочту тапкыла: ,мен, ким?, бир нече, сексен.

3. Чекиттин ордуна туура келген жөндөмө мүчөлөрүн жазгыла: Кыргызстан… кооз

жерлерин көргүм келет. Дем алыш күнү тоо… чыгабыз. Биздин тайпа…

олимпиада… төрт студент катыш…

4. Сүйлөмдөрдү толуктагыла: Биздин окуу жайга … … келишти. Мен кыргызча …

сүйлөйм.

5. Китеп – синквейн түзгүлө

6. «Биздин китепкана» - деген темада текст түзгүлө.


1. Сөздөрдүн үстүнө тактоочтун түрүн көрсөткүлө: бүгүн, тез,атайын,кыргызча.

2. Чекиттин ордуна туура келген жөндөмө мүчөлөрүн жазгыла: Кыргыз… атактуу

балбаны Кожомкул Суусамыр өрөөнүн… жашаган. Бурана Токмок шаары…

жайгашкан.

3. Сүйлөмдөрдү толуктагыла: Мен Роза… мурун келдим. Бишкек… караганда Астана

чоң шаар. Ысык-Көл… турист… көп келишет.

4. Шаар – синквейн түзгүлө

5. «Менин үй-бүлөм» - деген темада текст түзгүлө.

«Кыргыз тили» курсу боюнча 1-курс,1-семестр, 2- модулдук тапшырмалар

Улантуучу топ 1-вариант (1-семестр, 2-модуль)

1. Берилген сөздөрдөн этиштин шарттуу ыңгайында учур чакта

сүйлөм түзгүлө: ой, тилек, иш.

2. Көңүлдүү – деген сөз менен 1-сын атооч,2- тактооч менен

берилген сүйлөм түзгүлө

3. Сүйлөмгө морфологиялык талдоо жүргүзгүлө

Биздин республика тоолуу, мал чарбасын өнүктүрүүгө ылайыктуу.

4. Сүйлөмдөрдү кыргызча которгула: В этом произведении описываются обычаи и

традиции народа. Для того,чтобы сдать экзамен, он хорошо подготовился.

5. «Менин окуучулук күндөрүм» - деген темада текст жазгыла.

Улантуучу топ 2-вариант (1-семестр,2-модуль)

1. Берилген сөздөрдөн этиштин баяндагыч ыңгайында учур чакта

сүйлөм түзгүлө: эмгек, сезим, кубаныч

2. Жайдары – деген сөз менен 1-сын атооч,2- тактооч менен

берилген сүйлөм түзгүлө

3. Сүйлөмгө морфологиялык талдоо жүргүзгүлө

Сейде өзүнүн абийири, адамдыгы менен бетме-бет келди.

4. Сүйлөмдөрдү кыргызча которгула: В каких красивых местах Кыргызстана побывал

Семенов Тянь-Шанский? Муравей маленький, а сила его велика.

1- «Менин окуучулук күндөрүм» - деген темада текст жазгыла.


1. Берилген сөздөр менен келер чак,буйрук ыңгайда сүйлөм түзгүлө

Оку, унут,жаса.

2. Катыштык жана сапаттык сын атоочтор менен экиден сүйлөм жазгыла.

3. Сүйлөмдөрдү которгула: Никто не забыт, ничто не забыто.Учитьсы всегда полезно

и никогда не поздно. Большинство было не допущено к зачету.

4. Сүйлөмгө морфологиялык талдоо жүргүзгүлө. Ташрабат 12-16-кылымдарга таандык

кербен сарай.

2- «Менин окуучулук күндөрүм» - деген темада текст жазгыла.


1. Берилген сөздөр менен учур чак, баяндагыч ыңгайда сүйлөм түзгүлө:

окуу, билүү, жоготуу.

2 Морфологиялык талдоо жүргүзгүлө: Кожомкул – кыргыз элинин атактуу балбаны.


Долг каждого родителя – дать правильное воспитание ребенку. Вокруг ничего не

видно. Я немного говорю по-кыргызски.

4. Бөлчөк жана эсептик сан атоочтор менен экиден сүйлөм түзгүлө.

5. «Менин окуучулук күндөрүм» - деген темада текст жазгыла


1. Берилген сөздөр менен өткөн чакта сүйлөм түзгүлө: өткөрүү, билүү,баяндоо.

2. Кичипейил – деген сөз менен 1-сын атооч, 2-тактооч менен берилген сүйлөм

жазгыла.


Я был там,где никто из вас не был. Наша республика славится своими горными

озерами,еловыми лесами,быстротечными реками .

4. Морфологиялык талдоо жүргүзгүлө: Биздин айылдын өйдө жагында эки терек бар.

5. «Менин окуучулук күндөрүм» - деген темада текст жазгыла.


1. Берилген этиштер менен терс формада сүйлөм түзгүлө: көрсөт,сезүү,угуу.

2 Сурама, белгисиз, шилтеме ат атоочтор менен сүйлөм жазгыла.

3. Сүйлөмдөрдү которгула

Кыргызский народ славится своим гостеприимством. В самой Чолпон-Ате ив ее

окрестностях расположены санатории, пансионаты, туристические базы.

4. Морфологиялык талдоо жүргүзгүлө: Жамийла өзү шыңга бойлуураак,белдүү келин.

5 «Менин окуучулук күндөрүм» - деген темада текст жазгыла.

«Кыргыз тили» курсу боюнча 1-курс, 2-семестр,1- модулдук тапшырмалар

Улантуучу топ 1-вариант (2-сем,1-модуль)

1 Сөздөрдү кыргызча которуп ээнин милдетинде сүйлөм түзгүлө.

Собственность, бизнес, процент, конкуренция.

2. Сүйлөмдөрдү кыргызча которгула.

В университете контингент студентов около 4024 человек, в том числе 3021 на

очной и 1003 на заочной форме обучения. Наша природа – быстротечная река,

скалистые горы, густые леса. Третий человек старше сорока. Кийиз –это не просто

наружное покрытие юрты, но и надежное убежище кочевников от зимней стужи и

летней жары.

3. Сүйлөмгө толук грамматикалык талдоо жүргүзгүлө

Университет ар түрдүү тармак боюнча адистерди даярдоочу илимий

жогорку окуу жай.

4. Фразеологизмдердин маанисин чечмелеп бирөөсү менен сүйлөм түзгүлө

ташка тамга баскандай, көздөн далда, аш кайнамча.

5. Курман айт – синквейн түзгүлө.

6. Сүйлөмдөрдү толуктагыла.

Жаштардын басымдуу бөлүгү жеңил оокаттын таасирине ооп, баба … , үрп-… …

жаткандыгы өкүнүчтүү. Студенттин жоопторун угуп, анын зээндүү экендигине …

жетти. Азыраак … кетирип, көбүрөөк … алуу оңой эмес. … эсепти жакшы көрөт,

ошондуктан эң жогорку … эсеп- кысап иштери жүргүзүлүшү керек.

Улантуучу топ 2- вариант (2-сем,1-модуль)

1. Сөздөрдү кыргызча которуп ээнин милдетинде сүйлөм түзгүлө.

Деятельность, деньги, производство, расход.

2. Сүйлөмдөрдү кыргызча которгула.

Много веков назад торговые караваны из Европы в Китай двигались через Чуйскую

долину. Из Китая европейские купцы привозили много разных товаров, особенно шелка,

поэтому этот путь назвали Шелковым.Этот путь был более удобным и выгодным, потому

что был намного короче и безопаснее. Кыргызстан является родиной хрустально

прозрачных родников.


Кыргызстандын белгилүү археологиялык эстеликтеринин бири – Бурана мунарасы.

4. Фразеологизмдердин маанисин чечмелеп бирөөсү менен сүйлөм түзгүлө

Кой оозуна чөп албаган, үрөйүн учуруу,жумурткадан кыр чыгаруу.

5. Мамлекет – синквейн түзгүлө.

6. Сүйлөмдөрдү толуктагыла: Жаратылыштын табигый байлыктарын …,… жана көбөйтүү

жөнүндө аракеттер көрүлүүдө. Адам баласы жер планетасынын …. Келечек жөнүндө …

биздин … . Кыргызстандын … Арстанбап жаңгак … жайгашкан.


1.Төмөнкү сөз айкаштарын кыргызча которуп, татаал сүйлөм түзгүлө.

Частный предприниматель, традиции народа, неотьемлемая часть.

2.Фразеолгогизмдердин маанисин чечмелеп бирөөсүнө сүйлөм түзгүлө.

Көздүн карегиндей, үшкүрүгү таш жарат, мурдун балта кеспейт,

3- Сүйлөмдөрдү толуктагыла.

Бир нече миң жыл мурда адамдар акча жөнүндө билишкен эмес, анткени ….

Кундуздун терисин майдаласа болбойт, анткени …

Окутуучу студенттин …. Жараша … коет. Баштаган ишиңдин ийгилиги өзүңдүн …

жана … дңгээлине жараша болот. Ар бир адисти … менен камсыз кылуу керек.

4. Текстти которгула жана тема койгула.

Установление юрты начинается с установки тюндюка. Кыргызы были кочевым

народом, поэтому юрты были приспособлены к этому образу жизни. Юрта – это история

народа, священный памятник наших предков. В середине юрты находится коломто –

священное место в юрте. Правая сторона от входа называется женская половина юрты,

а левая сторона от входа мужская половина юрты.

5.Бизнес – синквейн түзгүлө


Биздин өлкөбүздө сөз менен айтып бүткүс кооз жерлер көп.

Улантуучу топ 4- вариант.(2-сем,1-модуль)

1.Сөз айкаштарын кыргызча которуп, татаал сүйлөм түзгүлө.

Огромный вклад, опытный, приняли участие, основное направление.

2.Фразеологизмдердин маанисин чечмелеп, бирөөсү менен сүйлөм түзгүлө.

Каш кабактын ортосу, чычканга кебек алдырбайт, өзөк жалгоо.


48ОС48 залкар чыгарма кыргыз эли үчүн байыртадан … да, … да, музыканын да ролун

аткарган. Орозо айт жер жүзүндөгү …. Улуу жана … майрамы. Орозо тутуунун негизги

максаты – соопчулук, …. , …. Тарбиялоо, жаман … сактоо, … чыңдоо, оору-…

айыгышына багытталган. Өндүргөн прдукцияны сатуу да маанилүү, анткени… . Жалгыз

деле ишти жүргүзсө болот, бирок… .

4.Сүйлөмгө толук грамматикалык талдоо жүргүзгүлө

Мерцбахер көлү – Кыргызстандын чыгыш бөлүгүнөн орун алган табышмактуу көл.

5 . Экономика – синквейн түзгүлө.

6. Текстти которгула: В восточной части Кыргызстана находится таинственное озеро.

Это озеро получило широкую известность благодаря своему уникальному свойству.

Каждый год в результате катастрофического прорыва оно полностью вытекает,но вновь

наполняется талыми водами окружающих ледников и живет до следующего прорыва.


1. Сөздөрдү которуп баяндоочтун милдетинде сүйлөм түзгүлө

Справедливость, праздник, обьязанность, учебное заведение.

2. Туруктуу сөз айкаштарын чечмелеп, бирөөсү менен сүйлөм түзгүлө

Төбө чачы тик туруу,ити чөп жей баштоо,бөйрөктөн шыйрак чыгаруу.

4- Сүйлөмдөрдү толуктагыла.

Нооруз – жаркыраган …, жакшы үмүт -…, ыймандуулуктун, … майрамы

Нооруздун эң … тамактарынын бири – … . Майрам 2000 жылдан

ашуун убактан бери күн менен түндүн … күнүндө майрамдалып,… деген

сөздү билдирет.

4. Жаратылыш – синквейн түзгүлө

5. Берилген сүйлөмгө толук грамматикалык талдоо жүргүзгүлө

Орозо туту ар бир мусулманга ыйык парз жана соопчулук менен

ыймандуулуктун айты.

5- Текстти которгула Эпос «Манас» - это великое произведение, которое

повествует о жизни кыргызского народа.Оно предавалось в устной форме из

поколение в поколение, из рода в род, из уст в уста.Эпос рассказывается в

стихотворной форме и по обьему не уступает известным в мире эпосам.

Манас- обьемный эпический памятник кыргызского устного творчества.


1. Сөз айкаштарын которуп татаал сүйлөм түзгүлө

Достойное воспитание, с большой ответственностью, привлекал народ.

2.Туруктуу сөз айкаштарын чечмелеп, бирөөсү менен сүйлөм түзгүлө

беш өрдөгүн учуруу, жыландын куйругун басуу ,үрөйү учуу.

3. Сүйлөмдөрдү толуктагыла

Тушоо кесүү тою … өткөрүлөт. Оюндар көңүл ачууда, … эс алууда, бош … өткөрүүдө

гана чоң мааниге ээ болбостон, … руханий … калыптандырууда, патриоттук жана

интернационалдык … берүүдө да маанилүү … болуп саналат.

4. Элдик оюндар – синквейн түзгүлө

5. Текстти которгула

Великая эпопея «Кут билим» была написана в 1069-70 годах..Свой труд он написал за 18

месяцев и приподнес в качестве подарка Кашгарскому хану. Эта эпопея о воспитанности,

о вежливости, о нормах поведения,а также о пользе учебы и знаний. Ж.Баласагын был

мастером слова, философом и ученым.

6- Берилген сүйлөмгө толук грамматикалык талдоо жүргүзгүлө

Кыргыз элинин кол өнөрчүлүгү элдин ой- тилегинин, тарыхынын жана маданиятынын

үлгүсү.


1. Сөз жана сөз айкаштарын которуп, ээнин милдетинде сүйлөм түзгүлө

Умный, получение знаний,перспективы,клочок земли.


беш колундай билүү, чырагына май тамызуу, мурдун көтөрүү.


Күнөстүү Кыргызстан – аска…, агын …, кең …, … токой менен … жаныбарлардын,

гүлдөгөн … менен … көлдөрүнүн өлкөсү. Көркөм кол өнөрчүлүк - калк казынасы, атадан

…, энеден … өткөн … Элдик чыгармачылык -өнөр элдин тиричилиги , турмуш … менен

тыгыз байланышып,… байыркы маданиятын, мүнөзүн, … дүйнөсүн ….

4. Кол өнөрчүлүк – синквейн түзгүлө


Ысык – Көл өрөөнү – Кыргызстандын бай жана келечеги кең бөлүгү

7- Текстти которгула

«Манас» - саиый грандиозный по размеру народный эпос среди всемирно известных

эпосов. «Манас» - не отдельный литературный памятник, а целая литература в устной

форме, в которой синтезированы многие жанры кыргызского фольклора: от обрядовых

плачей по умершим, песен- жалоб на судьбу, завещательных песен до образцов народных

назидательных песен.


1. Сөз жана сөз айкаштарын которуп, ээнин милдетинде сүйлөм түзгүлө

Сплоченность нации, дружба, укрепление, со страниц истории.


Кудайдан жөө качкан, үрүп чыгаар ити жок, сызга отургузуу.


Биздин окуу жайыбыз …, …, … даярдап чыгарат. Жакшы … менен, жер … менен. Боз үй

жайлуулугу, …., … менен маанилүү бөтөнчүлүккө ээ.Анан калса анда бир да урулган …

жок. Ал –элдин тарыхы, … баласынын турмушунан айрып алгыс нерсе. Боз үйдүн …

кыргыз элинин уздары менен … эмгеги.

4.»Манас» эпосу – синквейн түзгүлө


Бата берүү – кыргыз элинин байыртадан сакталып келген улуу салт, ошондуктан бата

алуу биз үчүн маанилүү.

«Кыргыз тили» курсу боюнча 1-курс 2-семестр үчүн 1-модулдук

тапшырмалар

Башталгыч топ 1- вариант. (2-сем,1-модуль)

1.Төмөнкү сөздөр менен ээнин милдетинде сүйлөм түзгүлө.

Баа, туулган күн, пайда, киреше.

8- Суроолорго жооп бергиле.

Бишкек шаарынын аянты канча? Эмне үчүн ушул кесипти тандап алдыңар?

Өзүң окуган окуу жай жөнүндө эмне билесиң?

3. Чекиттин ордун маанисине туура келген сөздөр менен толуктагыла.

1- сентябрда … да, … жана … … окуу жайында да окуу башталат. Кыргызстандын ….

Көп адамдарды суктандырып келген. Кыргызстанда мамлекеттик тил – … …

4. Төмөнкү сөз айкаштарына таандык мүчөлөрдү улагыла.

Анын ага… , биздин милдет…, сиздин ките…, сен студент…, менин максат…, алардын

балдар…, досумдун улут…, жазуучунун өмүр баян… .

5. Кыргыз тили – синквейн түзгүлө.

6. Сүйлөмдөрдү кыргызча которгула

Много ли туристов приезжают в Кыргызстан? Туризм – лучшее средство для укрепления

здоровья. Я читал о высоких горах, о прозрачных родниках и об Ысык –Куле. Кыргызстан

– горная страна.

Башталгыч топ 2- вариант.(2-сем,1-модуль)

1.Төмөнкү сөздөр менен баяндоочтун милдетинде сүйлөм түзгүлө.

Улуу, окумуштуу, досум, жашайм, сүйлөшөт, экономист, курста.


… - кыргыз элинин байыркы замандан бери колдонулуп келе жаткан турак жайы.

Күнөстүү Кыргызстандын жаратылышы … жана … . Жакында … … күрөш боюнча

чемпионат өткөрүлөт. Кыргыз элинин улуттук аспаптарына … , …, …, … кирет. Биздин

окуу жай … жана … көчөлөрүнүн кесилишинде жайгашкан. Мен өзүмдүн туулган жерим

менен … .

3. Суроолорго жооп бергиле.

Эмне үчүн Ысык-Көлдү Кыргызстандын бермети дешет? Биздин өлкөгө келгениңиздин

максаты эмнеде? Сенин кесибиң эмнеси менен кызык? Ишкер адам деген ким?

4.Сүйлөмдөрдү кыргызча которгула.

На севере Кыргызстан граничит с Казахстаном. В каком году Кыргызстан обьявил себя

независимым государством? Урок кыргызского языка начинается с исполнения Гимна.

5. Окуу жай – синквейн түзгүлө.



Кесип, мамлекет, улуттук кийим, эстелик.

2.Суроолорго жооп бергиле

Нооруз майрамы качан майрамдалат? Сен кайсы окуу жайында окуйсуң? Кайсы тилдерде

сүйлөй аласың? Биздин өлкө жөнүндө эмне айта аласыз?

3.Сүйлөмдөрдү кыргызча которгула

Ч. Айтматов – известный кыргызский писатель и общественный деятель. К следующему

уроку мне нужно выписать и перевести отрывок из произведения. На пересечении улиц

Боконбаева и Тыныстанова находится библиотека имени Ч. Айтматова.


Сенин улут…, анын телефон…, университет… көчө…, менин … үй бүл…, студен…

дептер.., биз… келече…

5.Сүйлөмдөргө мүчө улагыла

Кечинде Ала – Тоо аянты… жолугу… Кыргыз мамлекеттик филармония … 1936- жылы

негизделген. Анын алгачкы то… 41 киши.. турган. Биз…. Шаар.. көп имарат… бар.Мен

Ысык-Көл.. ,Бурана… бар.

6.Улут – синквейн түзгүлө



Шаар, маалымат, көрүү залы, мамлекеттик тил.

2. Сүйлөмдөргө мүчө улагыла.

Бурана… бийикти… 24 метр, түбү… диаметри 9 метр. Кыргыз опера жана балет театр..

белгилүү композитор А. Малдыбаев… ысымында. Комуз – биз… улуттук аспа… Нан…

улук тамак жок.


Менин беле…, эл… мурас…, мен которчу…, канча жашта…, ынтымактуу жашай…,

анын 53ОС..


Я хочу купить маме подарок. Лучший подарок для дам – ювелирные изделия. Скоро во

Дворце спорта проводится чемпионат по панкратиону. «Кыз куумай» - очень интересная

национальная игра. Книжный магазин «Нуска» расположен за Американским

университетом.


Биздин университеттин ректору ким? Ч. Айтматовдун кайсы чыгармаларын окудуң эле?

Кыргыз тилинде кандай сүйлөйсүң? Кыргызстан сага эмнеси менен жагат7

6. Искусство – синквейн түзгүлө


1.Төмөнкү сөздөр менен ээнин милдетинде сүйлөм түзгүлө

Боз үй, дүкөн, тазалык, ден соолук

2.Суроолорго жооп бергиле

Кайсы жыл мезгили жагат жана эмне үчүн? Кыргыз элинин кандай суусундуктарын

билесиң? Борбордук дүр-дүкөн кайсы көчөдө жайгашкан?

Кыргызстан жөнүндө эмне айта аласың?

3.Сүйлөмдөрдү кыргызча которгула

Курманжан датка подписала соглашение между Южным Кыргызстаном и Россией. Она

заботилась о народе и получила звание «датка» за деятельность в обьединении

кыргызского народа.


Мен… мекен…, эл… башчы…, биз.. максат…, Кыргызстан… жаратылыш…, китеп…

ээс…, факультет… декан..

5.Сүйлөмдөргө мүчө улагыла

Бишкек… жогорку окуу жай… көп. Ошондой эле кесиптик окуу жай…, мектеп…бар.

Чыгарма… кыргыз эли… үрп-адат.., салт-санаа.. чагылдырылган. Мага кыргызча- орусча

сөзд… керек.

6.Китеп – синквейн түзгүлө



Мугалим, саякат, мейманкана, булак, билим алуу

2. Сүйлөмдөргө мүчө улагыла.

Ысык –Көл кыш… жылуу, жай… салкын. Биз… жаратылшы… - агын суу.., аска тоо…,

чер токой… Биз кыргыз тили сабагы… оку… Мен Саша менен кыргыз… маектеш…


Мен.. максат…, анын жумуш…, … телефон…, сиз… тапшырма…, биз… келече…, анын

чыгарма…


Сегодня день рождения моего друга. «Добрый человек всегда к дастархону», говорят у

кыргызов. Фирма «Шоро» выпускает высококачественный кымыз.

У прирды нет плохой погоды. Мы едем на экскурсию в природный парк.


Кыргыз элинин кандай майрамдарын билесиң? Келечектеги максатың эмнеде? Чогуу

окуган группалаштарың жагабы жана аларга кандай каалоо айтасың?

6.Искусство – синквейн түзгүлө

ЖУМУШЧУ ПРОГРАММА

2-курстар үчүн 1-семестр

1-тема. Кут белгиси- билим, адептүүлүктүн башаты- тил. Тилибиздин өткөн

тарыхы, бүгүнкү абалы. Кыргыз тили- мамлекеттик тил. Кыргыз тилин изилдеген

белгилүү окумуштуулардын эмгектери, ошондой эле азыркы учурдагы көйгөйлүү

маселелери боюнча ой бөлүшүү. Тил жөнүндөгү белгилүү акындардын ырларынан

көркөм жана жатка айтуу.

2-тема. Кыргызстан –эгемендүү мамлекет. Эгемендүүлүктү алгандан бери

өлкөбүздүн абалы, кандай оң жана терс жагдайлары бар? Көз карансыз мамлекет катары

экономикалык каатчылыктан чыгуу жолдору барбы?

3-тема. Мекенибиздин патриоттору. Акыркы өлкөбүздөгү болуп өткөн “Мекенимдин

каргашалуу күндөрү” – 2010 жылды эскерүү. Мекенди сүйүү, Ата-журтту сыйлоо-

урматтоо темада аңгемелешүү. Студенттердин патриоттук сезимдерин курчутуу.

Келечек ээлери катары өлкөбүзгө кандай үлүш кошо алабыз? Мекенибиздин

патриоттору катары сунуштар. Ротация ыкмасы аркылуу иштөө.

4-тема. Жаштар уюмдары жана саясат. Жаштар жана тынчтык. Саясат деген түшүнүк

адамдын, топтун, коомдун, мамлекеттин жүргүзгөн иш-аракеттерин, айткан сөздөрүн

жана ой-пикирлерин, жасаган же жасай турган чараларын, катнаш мамилерин билдирет.

Чоң саясат мамлекеттердин, анын жетекчилеринин, бийликтин ишин камтыйт.

Демократия жолундагы мамлекеттеги ар кандай партиялардын пайда болушу. Алардын

ичинен коомдогу негизги болуп эсептелген саясий партиялар жөнүндө маалымат. Саясат

жана жаштар. Жаратылыш ресурсттарын сактап калууга болгон иш-чаралар жөнүндө

жаштардын ролу. Кыргыз жеринин байлыгын, элинин тынчтыгын сактоого үндөө.

5-тема. Искусство. Кыргыз элинин белгилүү искусство чеберлери менен сыймыктана

билүүсү. Улуттук искусствого болгон кызыгуусун жана көз карашын билдирүү.

Искусство – жан-дүйнөнүн тазалыгы экендигин даңазалоо.

6-тема. Кыргыз эл музыкасы. Кыргыз адабий-музыкалык чыгармалардын түрлөрү

менен таанышуу. Акыйнек, санат ырлары,насыят,терме,арман,сүйүү,айтыш сармерден

сыяктуу ырларга, ак таңдай акындардын, комузчулардын чыгармачылыктары менен

таанышуу. Музыканын адам баласына тийгизген оң жана терс жактары, элдик

аспаптардын түрлөрүнө кененирээк токтолуу.

7-тема. Кыргыздын атактуу скульптуру Тургунбай Садыковдун музейине саякат.

Т.Садыковдун өмүр таржымалы, чыгармачылыгы менен жакындан таанышуу. Скульпура,

живопись тармактары боюнча маалымат алуу, ой бөлүшүү.

8-тема. Текшерүү иши.

9-тема. Кино өнөрү. “Кыргыз фильм” студиясы жөнүндө эмне билебиз?

Кыргызстанда кино өнөрүнүн тарыхы, башталышы, өнүгүү жана азыркы учурдагы абалы

жөнүндө сереп салуу. Кыргыз киносунун өмүрү, атактуу киноактер,киноактрисалары

тууралуу пикир алмашуу. Кыргыз көркөм, док.тасмалардан көрүү.

10-тема. Улуттук сүрөт музейине саякат. Г.Айтиев атындагы көркөм сүрөт

музейине сабак-саякат. Кыргыз сүрөт өнөрү, тарыхы, алгачкы атактуу сүрөтчүлөрү

менен кененирээк мааалымат алуу, сүрөт жанры, алардын өзгөчөлүктөрү боюнча ой

бөлүшүү.

11-тема. Ачык асман алдындагы сүрөт галереясы. Жаккан сүрөт боюнча эссе

жазуу, сүрөт тартуу.

12-тема. Кыргыз мамлекеттик драма театры, орус драма театры. Театр өнөрү. Кыргыз

искусствосунун театр ишмерлери, алардын эмгек жолдору, чыгармачылыгы менен

таанышуу. Театр өнөрү жөнүндө сүйлөйт, ой толгоолору, сунуштары.

13-тема. Кыргыз мамлекеттик Филармония, Кыргыз опера жана балет театры.

Театрлардын ачылышы, тарыхый жолдору, эмгек жамааттары боюнча ой бөлүшүү.

Чолпон жылдызы Б.Бейшеналиева.

14-тема. Поэзия.


Жумушчу программа. 2-курс 4-семестр

1-тема. Лексика. Кайталоо. Өтүлгөн темалар боюнча өз алдынча иштөө. Бышыктоо

көнүгүүлөр.

2-тема. Кесиптик лексика. Текст менен иштөө. Мазмунун айтып берүү, текст боюнча

кесиптик лексикаларды жазып алуу жана глоссарий түзүү.

3-тема. Мен тандаган кесип. Тандаган адистигибиз боюнча жумуш ордулары

жөнүндө сүйлөшүү. Кесиптик эмблема иштеп чыгуу жана аны жактоо.

4-тема. Экономика илими. Экономика илими тарыхы, окуган окуу жайыбыздагы

экономист- илимпоздор, алардын эмгектерине токтолуу. Билген маалыматтарыбызды

кластер аркылуу айтып берүү.

5-тема. Экономика илиминин ыкмалары, мааниси. Экономика өлкөнүн көрсөткүчү

катары КРнын макро,микроэкономикалык саясатынын негизги багыттарына токтолуу,

мамлекеттин макроэкономикадагы,венчурдук(тобокелдик), инновациялык саясаты

кандай, аларды көтөрүү ыкмаларынын жолдорун карап көрүү.

6-тема. Өндүрүштү көтөрүүнүн ыкмалары. Текст аркылуу ЭБК ыкмасы менен

иштеп, өз пикирин жактоо.

7-тема. Текшерүү иши.

8-тема. Экономика системасынын принциптери. Инновациялык долбоор жана бизнес-

план. Изилдөөлөрдүн негизги максаты- колдонмо илимди өндүрүшкө, бизнеске тыгыз

байланыштыруу, жыйынтыктарды өндүрүшкө киргизүү, тажрыйба иштерин акыркы

жыйынтыкка толук багыттоо.

9-тема. Ийгиликке жети кадам. Бизнести карап чыгуу,тандоо жана уюштуруу. Адам өз

бетинче болууга, айрыкча эмгектенүүдө өз тагдырын өзү чечүүгө болгон умтулуусу

чексиз. Ийгиликтүү бизнестин көмөктөрү. Ийгиликке жетүү жолдорун кадам боюнча

иштеп чыгуу.

10-тема. Кептин стилдери. Илимий стиль. Стиль –белгилүү шартка же максатка

ылайык сөздөрдүн оозеки жана жазма формада адабий тилдик нормада колдонулуу

өзгөчөлүктөрү. Коомдук турмуштун ар кандай тармактарында белгилүү бир максатка

ылайык колдонулуш менен кеп бир нече стилге бөлүнөт. Кептин стилдери боюнча пикир

алмашуу. Кесип боюнча илимий стилге(монография, илимий окуу китептери,реферат,

илимий макала) кайрылуу.

11-тема. Көркөм жана публицистикалык стиль. Көркөм стиль образдуулук,

эмоциялдуулук касиеттерге ээ, аларга көркөм чыгармалар, ырлар кирет. Публицистикалык

стилге маданий-массалык, коомдук-саясий темада жазылган газета-журналдык

макалалар, радио,теле берүүлөр, билдирүүлөр кирет.

Көркөм жана публицистикалык стилдеги макала,чыгармалар менен иштөө.

12-тема. Иштиктүү стиль. Расмий- иштиктүү стиль – кызматка, административдик-

башкаруу иштерине,укуктук мамилелерге тиешелүү документтердин даярдалышына

колдонула турган стиль. Адистикке жана жалпы адам баласынын жашоосунда учуроочу

иш кагаздардын, башкача айтканда, жеке иш кагаздардын даярдалышы, жазуу иштери

менен таанышуу.

13-тема. Буйрутма иш кагаздары. Мамлекеттердин, мекеме, уюмдардын иш-аракеттери,

укуктук маанидеги маселерди жөнгө салууда колдонуучу иш кагаздары менен таанышуу.

14- тема. Бышыктоо көнүгүүлөр. Өтүлгөн темалар боюнча өз алдынча иштөө.





темасы


иштөөсү

Көрсөтмө

куралдар

адабият

1. Билим – түгөнгүс

булак. Билим,

илим,мамлекеттик

тил тууралуу

ойлор.

2 Билимдүү,эл керегине

жараган инсан болуу

менен сыймыктана

билүүсү.

Адам болуу

оңойбу, же адис

болуу оңойбу? -

темага ылайык

текст түзүү.


2 Тарыхый

инсандар.

2 Белгилүү тарыхый

инсандар жөнүндө

пикир алмашуу.

Өзүңөргө жакын

бир тар. инсан

тууралуу баяндама

даярдоо

Слайд, 1,3,4

3 Ж.Баласагын.

“Куттуу билим”

дастаны

2 Улуу инсан жана анын

дастаны, насааттары

менен таанышуу

Дастандагы

насааттарынан

мисал

келтирип,чечмелөө

4 Искусство –

адамдын жан

дүйнөсү.

2 Искусство, анын

ичинен кыргыз

искусствосу тууралуу

кененирээк пикир

алмашуу.

Искусство

темасында класстер

түзүү. Кино

тармагында

С.Жумадылов,

Т.Турсунбаева

тууралуу баяндама

даярдоо

5 Кыргыз эл

музыкасынын

уюткусу.

2 Улуттук аспаптардын

түрлөрү менен

таанышуу, улуттар

аралык ынтымак,

достукка үндөө

Текст боюнча БББ

ыкмасы менен

иштеп, маалымат

берүү.


6 Улуттук

аспаптарда ойноо

жолдору

2 Улуттук бир аспап,

анын ойноо менен

кененирээк таанышуу

Жактырган улуттук

бир аспап

тууралуу



7 Кыргыз журтун

тааныткан театр

2 Театрларга чакыруу,

баруу,шаардагы

театрлар жөнүндө

М.Рыскулбеков,

Б.Кыдыкеева,

С.Күмүшалиеванын

чеберлери. сүйлөшүү эмгектери жөнүндө

маалымат даярдоо

8 Улуттук

искусствого

менин көз

карашым.

2 Улуттук искусствого

кызыктыруу,искусство

чеберлери менен

сыймыктана билүүсү

жана аларды үлгү

катары эске сактоого

үндөө

Искусство

түрлөрүнө

токтолуп,

өркүндөтүү,

өрчүтүү

максатында пикир,

сунуш киргизүү


9 Коомдук

жайлардын

сакталышына

менин сунунум

2 Коомдук эс алуу

жайлар жана өзүбүздү

алып жүрүү,

сүйлөшүүдө кеп

маданиятын сактоого

үндөө

1,4,5,6

10 Адеп жана

маданият

2 Тема боюнча


өздөштүрүү, көркөм

оозеки сүйлөө речин

байытуу

Адеп, тарбия

тууралуу макал-

лакап айтуу.

3,1,5

11 Адам бактысы –

эмнеде?

2 Ата-эне,Мекен, адам

темалары боюнча ой

бөлүшүү.

Элдик медицина,

ден-соолук

тууралуу маалымат

даярдоо

1,4,5

12 Ч.Айтматов –

кыргыздын улуу

инсаны

2 Айтматовдун

чыгармалары ж-ө ой

бөлүшүү

Чыгармаларынан

көркөм окуу

13 Мага жаккан

чыгарма

2

14 Поэзия. 2 Ички дүйнөнүн

байлыгына, ыр

дүйнөгө кайрылуу

Жаккан

акындардын

ырларынан жатка

айтуу





темасы


иштөөсү

Көрсөтмө

куралдар

адабият

1. Экономика илими 2 Экономика илиминин

тарыхы м-н

таанышуу.

Текст боюнча

ЭБК ыкмасы

менен иштөө


2 Негизги

эконом.маселелер

2 КРнын экономикалык

абалы тууралуу

маектешүү

Мамлекеттеги

эконом.

кризистен чыгуу

жолдору

тууралуу

баяндама даярдоо

Слайд, 1,3,4

3 Экономика жана

бизнес

2 Кыргызстандагы

бизнес тармактары, +

жана – жактары

пикир алмашуу

Бизнес-план

түзүү

4 Кесиптик лексика 2 Текст менен БББ

ыкмасы боюнча

иштөө.

“Менин

кесибим” деген

темада кесиптик

лексиканы

пайдаланып текст

түзүү

5 Банк системасы 2 Банк системасы,

банктык операциялар

жөнүндө ой бөлүшүү

Кыргызстандагы

бир банк

тууралуу

маалымат

даярдоо.


6 Кыргызстан 10-

жылдан кийин

2 Кыргызстандын

келечеги – деген

темада маектешүү

Келечектеги

экономист

катары



7 Кептин стилдери 2 Кептин стилдери

менен таанышуу

Кластер боюнча

маалымат

Кыргыз тили боюнча текшерүү тесттер

Баштапкы топ 1-вариант 2-курс

1 . Кесиптик лексика –

даярдоо

8 Адистикке

байланышкан

илимий

макалалар

2 Экономика

жаатындагы

Кыргызстандан

чыккан ММК

жөнүндө сүйлөшүү

Газета-

журналдардан

маалымат топтоо


9 Университеттеги

экономист-

илимпоздор

2 Өзүбүз окуган окуу

жайдагы экономист –

окумуштуулар

жөнүндө ой бөлүшүү

“Мен

сыймыктанган

окумуштуу” –

деген темада эссе

жазуу

1,4,5,6

10 Публицистикалык

стиль

2 Тема боюнча


өздөштүрүү, көркөм

оозеки сүйлөө речин

байытуу

Илимий жана

публицистикалык

стиль боюнча

Вендиаграмма

түзүү

3,1,5

11 Расмий-

иштиктүү стиль

2 Иштиктүү стиль

жөнүндө маалымат

берүү

Жеке иш

кагаздары менен

иштөө

1,4,5

12 Буйрутма иш

кагаздары

2 Буйрук,

токтом,мыйзам

жөнүндө түшүнүк

берүү

Буйрутма иш

кагаздары менен

иштөө

13 Келишим 2 Келишим,макулдашуу

жөнүндө пикир

алмашуу

Жумушка

орношуу

келишимин түзүү

14


а) макал –ылакаптар б) мааниси окшош сөздөр

в) адистикке байланыштуу сөздөр г) жазылышы окшош сөздөр

2. Кыргыздын атактуу скульптору –

а) Ч.Айтматов б) Б.Бейшеналиев

в) Д. Сыдыков г) Т.Садыков

3. Кыргыз элинин дин майрамдарына кайсы кирет:

а) Нооруз б) Эгемендүүлүк күнү

в) Жеңиш майрамы г) Курман айт

4. Кыргыз Улуттук опера жана балет театры кайда жайгашкан?

а) Москва көчөсүндө б) Жибек Жолу көчөсүндө

в) Совет көчөсүндө г) Киев көчөсүндө

5. Кыргыз алфавити канча тамгадан турат?

а) 36 б) 38

в) 40 г) 33

6. Сүйлөмдүн баш мүчөсү: а) баяндооч б) аныктооч в) бышыктооч г) толуктооч

7. Сөздөрдүн туура жазылышы берилген сөздүк

а) орфоэпиялык б) орфогиялык

в) түшүндүрмө г) терминологиялык

8. Этиштин ыңгайын аныктагыла: Эгер кар көп жааса,түшүм мол болот.

а) баяндагыч; б) келер

в) шарттуу г) буйрук

9. Кыргыздын белгилүү инсаны С.Чокморов –

а) сүрөтчү б) жазуучу

в) мугалим г) ырчы

10. Зат атоочтун көптүк санынын мүчөлөрү

а) – лар, -тар,- нар, б) –лар,-дер,-тор

в) – мар,- кар,- сар г) – бор,-бар,- чар

11. Табыш жөндөмөнүн мүчөсүн тапкыла

а) –ди, -ну, -ти б) – тын, -тин, -нун

в) – ге, - го, - га в) – дан, - дон, -төн

12. «Ысык-Көл» поэмасынын автору –

а) Ч.Айтматов б) А.Осмонов

в) Т.Сатылганов г) Э.Ибраев

13. Ч.Айтматов атындагы театр –

а) кыргыз улуттук драма театры б) жаштар театры

в) орус драма театры г) куурчак театры

14. Улуттук аспап –

а) боз үй б) чоор

в) сайма г) кымыз

Улантуучу топ 1-вариант 2-курс

1. Тексттеги ой эмнеге жараша болот?

а) стилине жараша б) темасына жараша

в) планына жараша г) атына жараша

2. Ташка жан киргизген адам –

а) Б.Бейшеналиев б) Г.Айтиев

в) Д.Садыков г) Т.Садыков

3.Речтин негизги стилдери кайсылар:

а) оозеки жана жазма б) баяндоо, сүрөттөп ой жүгүртүү

в) жазуу жана көркөм г) оозеки жана илимий

4. Диалог көбүнчө кайсы стилге мүнөздүү?

а) стилдердин баарына б) оозеки жана көркөм стилге

в) жазуу стилине г) илимий стилге

5. Булардын ичинен расмий иш кагаздары:

а) өмүрбаян, буйрук б) токтом, жарлык

в) арыз,чакыруу г) түшүнүк кат

6. Макалды толуктагыла: .... күн кечкирбейт

а) эмгекчилге б) акылдууга

в) адамга г) жалкоого

7. Куш таптаган адам –

а) саяпкер б) мүнүшкөр

в) мергенчи г) аңчы

8. Нарын облустук драматеатры ... ысмында

а) С.Жумадылов б) М.Рыскулов

в) С.Чокморов г) М.Бегалиев

9. “Ак кеме” кинотасмасында баланын таенесинин ролун ойнойт

а) Б.Кыдыкеева б) С.Күмүшалиева

в) Ж.Сейдакматова г) Ш.Касмалиева

10. “Боз салкын” кинотасмасынын режиссеру

а) Ы.Океев б) Б.Шамшиев

в) Р.Аташев г) Э.Абдыжапаров

11. Азыркы учурда улуттук 37 аспапта эркин кол ойнотуп аткарган КРнин Эл артисти

а) Самара Токтокануова б) Курмангазы Азыкбаев

в) Токтобек Асанакунов г) Саламат Садыкова

12. Улуттук филармониядагы этнографиялык-фольклордук топ кадай аталат?

а) “Камбаркан” б) “Булбул”

в) “Манас” г) Т.Сатылганов

13. Ỵйлөмө аспаптарга кирет:

а) комуз б) ооз комуз

в) сабызгы г) кыл кыяк

14. Контурдук линия жана щтрихтер аркылуу берилген искусство түрү-

а) живопись б) натюрморт

в) графика г) пейзаж

15. Төмөнкү сүйлөм кайсы стилге таандык? Анара жүгүрүп келип, атасын мойнунан

кыса кучактады да, колуна чоң кызыл алманы кармап келди.

а) илимий б) иштиктүү

в) публицистикалык г) көркөм

16 Расмий – иштиктүү стилине кирет:

а) макала в) реферат

б) жарлык г) адабият

“Кыргыз тили” курсу боюнча 2-курстар үчүн 3-семестр 1-модулдук тапшырмалар.

Улантуучу топ (3-семестр, 1-модуль)

1- вариант

1.Төмөнкү сөз айкаштарын которуп, татаал сүйлөм түзгүлө.

Банковские услуги, бюджетный контроль, экономический рост, структура рыночных

отношений.


а) Ишкер адам деп кимди эсептейбиз, аларга тиешелүү сапаттар кайсылар? Иштин

ийгилиги эмнеге байланыштуу?

б) Кесиптик лексика деген эмне? Мисал келтиргиле.

3.Кесиптик лексиканы пайдаланып «Менин кесибим» деген темада аңгеме жазгыла.

4. Баалуу кагаз – синквейн түзгүлө

5. Акы төлөнбөөчү өргүү алуу жөнүндө арыз (үлгү) жазгыла.

2- вариант

1. Сөздөрдү которуп, татаал сүйлөм түзгүлө.

Чистый внутренный доход, снижение производительности, общественное потребление,

общие издержки.


Экономика илими жөнүндө эмне билесиң? Экономика илими боюнча өзүң окуган

университеттеги окумуштууларды жана алардын илимий эмгектерин атагыла.

3. Кесиптик лексиканы пайдаланып, «Менин кесибим» деген темада текст жазгыла.

4 Иш кагаздар – кластер түзгүлө

5. Өмүр баян (үлгү)

3-вариант


цель национальной экономики, частные спонсоры, финансирование экспорта и

импорта, уровень безработицы.


а) Экономика деген эмне жана алардын принциптери?

б) Микроэкономика жана макроэкономика деген эмне?

3.Кесиптик лексиканы пайдаланып, «Менин кесибим» деген темада текст

түзгүлө.

4.Расмий тил - синквейн түзгүлө

5. Түшүнүк кат ( үлгү).

4- вариант


Социальное страхование, ставка банковского процента, скорость денежного обращения,

паевой взнос.


Кесиптик лексика деген эмне? Иш кагаздарынын макулдашуу, бекитүү, кол коюу –

деген түшүнүктөр эмнени билдирет?

3. Кесиптик лексиканы пайдаланып, «Менин кесибим» аттуу текст түзгүлө.

4. Бизнес – синквейн түзгүлө

5. Тил кат (үлгү)

5-вариант


Экономические явления, частная предпринимательская деятельность, личный фактор

производства, курсы национальных валют.

2.Суроолорго жооп бергиле.

Бизнес – планды түзүүнүн кандай кажети бар? Экономикалык эркиндик деген эмне?

3 Кесиптик лексиканы пайдаланып, «Менин кесибим» аттуу текст түзгүлө.

4 Киреше – синквейн түзгүлө

5. Ишеним кат (үлгү)

6- вариант


Налогообложение, валовые издержки, беспроцентный заем, денежный доход. Иш

кагаздарынын каттоо деген түшүнүк эмнени билдирет?


Эркин ишкердик эмнени түшүндүрөт? Иш кагаздарынын каттоо деген түшүнүк

эмнени билдирет?


4. Текстти которгула.

5 Ишкер адам - синквейн

6. Өмүрбаян – 1-жактагы (үлгү)

7-вариант


льготный кредит, кругооборот доходов и расходов, конкурентная рыночная цена,

качество управления.


Эркин баа жана атаандаштык деген түшүнүктөр эмнени билдирет? Жеке уюштуруу иш

кагаздары жөнүндө эмне билесиң?


4. Күрөө - синквейн түзгүлө

5 Жумуштан бошонуу жөнүндө арыз (үлгү).

8-вариант


Окупаемость затрат, непрерывное производство, национальная валюта, экономический

оборот.


Буйрутма уюштуруу иш кагаздары жана расмий иш кагаздары

деген эмне? мисал келтиргиле.


4 Банк – синквейн түзгүлө

5. Кулактандыруу (үлгү).

Студенттердин өз алдынча иштөөсүн уюштурууга сунуштар

Студенттин билими 100 баллдык чен менен бааланат жана төмөнкү критерийлерди

ичине камтыйт.

Семинардык сабактарга үзбөй жана жигердүү катышуу, берилген темалар боюнча

өз убагында даярданып келүү негизги критерийлердин бири болуп саналат. Студенттерге

ошондой эле жекече тапшырмалардын үстүндө аткарган иштери үчүн да баа коюлат.

Жазуу иши: реферат.

Студент берилген тема боюнча сунуш кылынган адабияттарды окуп үйрөнүп,

маанисин түшүнүүсү жана алынган маалымат боюнча өз алдынча ой жүгүртө алуу менен

жеке пикирин билдирүүсү чоң мааниге ээ.

Рефераттын мазмунуна жана сырткы жасалгаланышына коюлуучу талаптар .

Реферат 5-7 беттен туруп, тиешелүү материалды окуп чыгып, өзүңүздүн көз

карашыңызды жана далилдерди келтирүү зарыл.

Реферат жазууда план түзүп алуу максатка ылайык. Киришүү бөлүмүндө тандап

алган теманын актуалдуулугун негиздеп, изилдей турган ишиңиздин максатын жана

алдына койгон милдеттерди көрсөтүңүз. Негизги бөлүмүндө маселеге өз көз

карашыңызды жана чечмеленишин чагылдырасыз. Корутунду бөлүмүндө иштин кыскача

жыйынтыгын чыгарып, ошондой эле берилген тема боюнча дагы аткарыла турган

иштерди белгилөө керек.

Рефераттын аягында пайдаланылган адабияттардын тизмеси чагылдырылышы

керек.

Эгерде рефератта тигил же бул автордун сөзүн мисал келтирсеңиз, тексттин аягында

эскертүү(сноска) кылынат.

Рефераттын тексти WinWord 7.O. (6.0) тексттик редактордо, Times New Roman

шрифти менен терилип, саптар арасындагы аралык: 1,5, тамгалардын өлчөмү - 14,

талаачалары: жогору, төмөн жана оң жагынан - 20 мм, сол жагынан- 25 мм болушу керек.

Ар бир студент семестр ичинде 1 реферат жазышы керек. Реферат ага байланыштуу

тема өтүлгөндөн бир жумадан кийин тапшырылат.

Реферат боюнча сабакта 3-5 мүнөт чыгып сүйлөп, ишиңизди жактайсыз. Бардык

талаптарга жооп берген ишиңиз үчүн 5 баллга ээ боло аласыз.

Жазуу иши: эссе же ой пикир.

Жазуу ишинин бул түрлөрү сабактарда жүргүзүлгөн иштердин жыйынтыгында: театрга,

музейлерге, сүрөт галереяларына баргандан кийин жазылат.

Эссе студенттин тигил же бул искусство түрү, анда актердун,сүрөтчүнүн иши же

коюлган маселе боюнча ой жүгүртүүсүн чагылдырышы керек. Ар бир чыгып өз ишин

жактаган студентке группалаштары суроо берип,пикирлерин оозеки түрүндө билдирип

баа бере алышат.

.

Бул иштердин бардыгы 30 баллдык ченемди түзөт

1) сабактарга активдүү катышса 10 балл.

2) реферат-5 балл.

3) эссе же ой пикир-5балл.

4) 20 суроодон турган тесттин ар бир суроосуна 0,5 тен балл берилет, жыйынтыгында

10 балл.

Модулдук иши оозеки жана жазуу түрүндө алынат-20 балл.

Сынак семестрдин аягында жазуу түрүндө алынат. Сынак тапшырмалары ар бир

студентке өзүнчө вариантта түзүлүп, төрт же беш тапшырмадан турат. Ар бир туура жана

толук жооп үчүн 5же 4 төн балл берилет.

Баалоо:

Сабактагы тапшырмалар - 30 балл

Кошумча тапшырмалар-10 б.

Модуль – 20 баллдан*2 модуль=40 балл.

Сынак – 20 балл.

Жыйынтык баасы:

85-100 балл – «5»

70-84 балл – «4»

50-69 балл – «3», 0-49 балл – «2»

Студенттердин сабакка катышуусу жана эскертүү.

Бардык студенттер сабакка үзбөй катышуулары керек, анткени алар курс боюнча өз

алдынча иштөөсү үчүн керек болгон маалыматтарды алышат. Ооруп калса врачтын мөөрү

коюлган маалымкат алып келиши керек.

Эскертүү: Сабакты себепсиз эки жолу жана андан көп калтырса калтырган

темаларды кайра тапшыруусу керек ошол тема боюнча жазуу иш жазып тапшырууга

милдеттүү. Бул иштерге кошумча балл берилбейт.

jbZl - keu.page.kgkeu.page.kg/documents/materials/344.pdf · Кыргыз тили – улуттун жүзү,өзөгү болуп саналгандыктан, маалыматтык

Documents