This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1 of 12
बालसं कार वभाग पा य म २०१६
बालसं कार वभाग पा य म २०१६ बालसं कार वभाग पा य म २०१६ बालसं कार वभाग पा य म २०१६ बालसं कार वभाग पा य म २०१६ बालसं कार वभाग पा य म २०१६ बालसं कार वभाग पा य म २०१६ बालसं कार वभाग पा य म २०१६ बालसं कार वभाग पा य म २०१६ बालसं कार वभाग पा य म २०१६
बालसं कार वभाग पा य म २०१६
बालसं कार िवभाग पा म १७ जानेवारी २०१६
पा म – जानेवारी २०१६ (ितसरा आठवडा)
ी वामी समथ गु पीठ यंबके र
॥ ी वामी समथ ॥
बालसं कार िवभाग पा म १७ जानेवारी २०१६
w w w . b a l s a n s k a r . d i n d o r i p r a n i t . o r g
Page 2
३ रा आठवडा १७ जानेवारी २०१६ रिववार या आठव ाम य े १५ जानेवारी संप झाले या ल कर दनािनिम आप या भागातील ल करी छावणीस िव ा याची भेट िनयोिजत करता येऊ शकत.े यासाठी आव यक पुव-परवानगी संबंिधत
कृतीः ास सोडत शरीर वर उचला हाताचे पंजे जिमनीला िचटकवुन ठेवा डोके दो ही बा ंम य ेठेवा टाचा आिण पायांची बोटे जिमनीला िचकटिवणे
बालसं कार िवभाग पा म १७ जानेवारी २०१६
w w w . b a l s a n s k a r . d i n d o r i p r a n i t . o r g
Page 3
कंबरेपासुन पायापयतचा भाग ताठ ठेवण े
आसनाच ेफायदेः अधागवाय,ु संिधवात, लकवा यासारख ेआजार बरे होऊ शकतात. पोट लवकर कमी
होत.े हाता – पायांची श वाढत.े
९. ह तदंडासन कवा एकपादआकषनः
कृतीः दीघ ास या, हाताचे पंजे जिमनीला टेकलेली
डावा गुडघा दो ही पायां या म ये आणने उजवा पाय मागे नेऊन ताठ करा, गुडघा जिमनीला टेकलेला
डोके थोडे माग ेझुकवुन वर पहावे मं ःॐ आ द याय नमः
आसनाच ेफायदेः दयाच ेदोष व त ारी दूर होतात. टॉि स सवर गुणकारी आसन. ि यां या मािसक
पाळी या त ारी दूर होतात, गभाशयाच ेआजार बरे होतात.
१०. ह तपादासनः
कृतीः ि थती ितसर्या ि थती माणेच असेल पुढे वाकुन पायां या दो ही बाजंुना हातांचे पंजे जिमनीवर टेकवाव े हाता – पायांची बोटे ताठ ठेवावी
खाली वाकतांना डो याला गुड यापयत घेऊन जावे डोके गुड याला टेकवावे. गुडघे ताठ ठेवाव,े आत वाकव ुनये.
मं ः ॐ सिव ेनमः आसनाच े फायदेः पोटा य सव त ारी दूर होतात. शरीर बांधेसुद व सुडौल बनत.े प रणामी
ि म व आकषक बनत.े ब दको ता व मलावरोध दूर होतो. हाता पायां या िवकृती दूर होतात.
ही ि थती झा यावर पु हा द ासन अथात नम कार मु ेत याव.े अ या प दतीन ेसूय नम कारा या
ि थती आपण िशकलो.
बालसं कार िवभाग पा म १७ जानेवारी २०१६
w w w . b a l s a n s k a r . d i n d o r i p r a n i t . o r g
Page 4
३. दनिवशेष – ०५ िम.
सण – वार शाकंभरी नवरा - १७ जानेवारी ते २३ जानेवारी - पौष शु द अ मीपासून नवरा सु होऊन पो णमेपयत शाकंभरी नवरा असते. या काळात स शती पाठ करतात. िविवध ६४ भा यांचा नैवे आई भगवतीला दाखवत असतात. शाक हणजे भाजी. शाक हा सं कृत श द आह.े आहारात सव कार या भा या असा ा हाच संदेश आपण या उ सवा या मा यमातुन आप या या बालवयाम य ेिशकावे.
थोरा – मो ां या जयंती / पु यितथी
१५ जानेवारी – ल कर दन
१९ जानेवारी – महाराणा ताप मृती दन
वरील थोर मिहला - पु षांची नाव े सांगुन यापैक एका महापु षाची मािहती ावी आिण उरले या
महापु षांची मािहती बालसं कार िवभागा या नोटीस बोड (मािहती फलक) यावर लावावी आिण
१५ जानेवारी रोजी भारतात ल कर दन साजरा केला जातो. देशभरात िविवध ठकाणी ल कराची के े
आहेत उदा. पुणे, औरंगाबाद, अहमदनगर, डेहराडून, हैदराबाद, द ली, म ास, अलाहाबाद, इ यादी. या
दवशी ल करी अिधकारी परेड क न वजाला मानवंदना देतात. हवाई दल, भूदल आिण नौदल यांची
मुख कायालये द ली येथे आहे. या ठकाणी होणारा समारंभ हा आगळा-वेगळा असतो. या काय मासाठी
संर णासाठी संर णमं ी ह े मुख पा णे हणुन उपि थत राहतात. तेथे ल करातील सैिनक ह े
मानवंदनेबरोबरच इतर ा यि केसु दा सादर करतात. या दवशी या सैिनकांनी उ म कामिगरी केली
आहे, अ या सवाचा स कार केला जातो. संर णमं ी यावेळी ल कराला संबोधन करतात.
या दना या िनिम ाने ‘रा ीय संर ण बोिधनी सं था’ या सारखे सव ल करी के नाग रकांना
बघ यासाठी खुली ठेव यात येतात.
बालसं कार िवभाग पा म १७ जानेवारी २०१६
w w w . b a l s a n s k a r . d i n d o r i p r a n i t . o r g
Page 5
िव ाथ िम हो, आप याला ल कर हंटल े क फ लढाई असेच वाटते. पण भारतीय ल कर
देशा या संर णा या जवाबदारी बरोबरच इतर ही अनेक कामे करत असतं. देशाम य े जे हा िविवध
कार या नैस गक आप ी येतात, ते हा ल कर पुढे येऊन नाग रकांना मदत करत असतं. नुक याच
झाले या चे ई येथील पुरा या वेळी, त पुव ज मु – कि मर येथे आले या पुरा या वेळी तसेच इतर अनेक
संगी भारतीय ल कराने नाग रकांचे ाण वाचवुन आप ी िनवार याम ये मोलाचे योगदान दले आह.े
ल कराम ये िश तीला अितशय मह व आहे. आपणही आप या जीवनाम ये िश तीची सवय लाऊन
घेत यास आपले जीवन खरोखर संुदर आिण सु वि थत होईल. ल कराकडुन व थापन कौश य देिखल
िशक यासारखं असतं. कठोर प र म, अढळ िन ा, अिवरत देश ेम, सम पत जीवन आिण याग याचं
उ कृ उदाहरण हणजे आपले सैिनक होत. यामुळे या दवसा या िनिम ाने आपण सवानी असा संक प
करावा क , आप या म य ेदेिखल हे सव स गुण ये यासाठी सतत य करेल.
ल कर दना या िनिम ाने काही उप म –
सैिनकांची मुलाखत घेणे सैिनकां या कुटंुिबयांना भेटुन यां या जीवनातील अडचणी समजुन घेणे ल करी क ांना भेट देण े सैिनक शाळांची मािहती घेण े ल करातील सव स मान ा ची मािहती गोळा क न यावर ह तिलिखत करणे
w w w . b a l s a n s k a r . d i n d o r i p r a n i t . o r g
Page 6
महाराणा ताप पु यितथी – १९ जानेवारी
ज मः ९ मे १५४०
मृ युः १९ जानेवारी १५९७
राजपुतां या घरा यात मेवाड या राजपुतांचे घराणे िवशेष िस द आहे. अशा शूर वीर घरा यांत महाराणा तापांचा ज म झाला. यांचे वडील राणा उदय सह मोठे वािभमानी होते. अनेक
राजपुतराजे अकबरास शरण जात असत. याबरोबरच यां या संबंधात वाढ हो यासाठी यां या मुल शी ल सुधा बादशहा अकबर करीत होता. परंतु उदय सह राजांनी शरणागती प करली नाही.
अकबराने िच ोडवर वारी करताच यांनी िनकराचा लढा दला व शरणागती न प करता उदयपुर ही नवी राजधानी बनिवली. पुढे यांचा मुलगा राणा ताप याने सै यात चैत य िनमाण केले. अकबराने मै ीसाठी मान सगाला राणा तापकडे पाठिवल.े राणा ताप यांनी मान सगाचा यो य स मान केला पण यांची मै ी ि वकारली नाही.
पुढे मान सगाने या अपमानाचा सूड उगिव यासाठी अकबरास यु दास तयार केले. ह दी घाटीम य ेमुगल आिण राणा ताप यां यात यु द झाल.े या यु दात महराणा ताप आप या चेतक घो ावर वार होऊन ती लढाई लढल.े िवशाल मुघल सै यापुढे राणा ताप यां या सै यास िवजय िमळत न हता. ते अरावली या जंगलात अनेक वष रािहले पण यांनी मुगलांची गुलामिगरी ि वकारली नाही. आप या पुवजां या स मान आिण आप या रा याचे वातं य अबािधत ठेव यासाठी अितशय क ाचे, यागशील आिण संघषपुण जीवन जगले. पुढे िबकट प रि थतीम ये राणा ताप यांना भेटले या िम ां या सहा याने पुनः रा य थापना केली. िच ोड घे याचा यांचा यास होता. परंतु काळाने ते जमु शकले नाही. पुढे यांनी आप या मुलांना वािभमानाचा उपदेश क न िच ोड घे याचे सांिगतले व ाण सोडला. मुगल सा ाजा या सूय लोप
पावला पण महाराणा ताप यांची गौरवगाथा आजही गाय या जाते, ते केवळ यां या देश ेम, साहस, शौय आिण वािभमानामुळे!
बालसं कार िवभाग पा म १७ जानेवारी २०१६
w w w . b a l s a n s k a r . d i n d o r i p r a n i t . o r g
Page 7
४. तो – मं पठण – १५ िम.
खालील सेवा एका आवाजात, चालब दपण,े लयीम य,े घाई – गडबड न करता सामुिहकपण े
िव ाथानी करावी.
1. ी वामी समथ मं – १ माळ 2. गणपती अथविशष – १ वेळा 3. सर वती तो – १ वेळा 4. ा – िववधन तो – १ वेळा 5. गाय ी मं – ११ वेळा 6. सूय मं – ११ वेळा 7. सर वतीच ेमं – ३ अगर ११ वेळा
ाण हणजे आप या देहातील वायू व याचा ‘आयाम’ हणजेच या या िव तार हणजे ‘ ाणायाम’. मनु याचा ाण अिनयं ीत व दुबल झाला क याचा दु प रणाम शरीरातील िविवध इं यां या काय मतेवर होतो.
ाणायाम अनु मे पूरक (उज ा हाता या अंग ाने उजवी नाकपुडी बंद क न डा ा नाकपुडीने ास घेणे) अथात’वायूचे आकषण’. पूरक यावेळी नािभककमल (नाभी या ठकाणी) ि थत िव णुचे यान
करावे. कंुभक हणजे ‘वायूचे धारणा’ हणजे दो ही नाकपु ा बंद क न आतील वायूला िन ल क डून
ठेवण.े यासाठी ास क ड यामुळे आपले िवचार ि थर होतात, आिण जे हा हे िवचार ि थर होतात, िवचार
थांबतात ते हा तेवढा काळ लेशरिहत, दुख:रिहत होतो. कंुभका यावेळी दृ कमलि थत हाचे यान करावे व नंतर रेचक हणजे डावी नाकपुडी बंद क न उज ा नाकपुडी ारे क डून ठेवले या वायूला सावकाशपणे बाहेर सोडणे अथात ‘िन:सरण’. या वेळी सह ार च (डो यात) ि थत िशवाचे यान करावे
अशा कारे ाणायाम करताना िव ाथ ित ही अव थेत कारणीभूत असणा या ित ही श चे ान आप याला ाणायाम ारे होते.
ाणायामाम ये आपण ासा ारे हवा आत घेतो. फु फुसांम ये या हवेतील ाणवायू या संपकाम ये
र ातील अशु ता न होते. हाच ास लयब रीतीने के या मुळे फु फुसाची काय मता कतीतरी अिधक पटीने वाढते व प रणामत: शरीराचे उ म संतुलन साधले जावून आयु व आरो याची ा ी होते. याच माणे ाणायामातील िविवध या करतांना मनाची एका ता साधली जाते.
१०. आजची वै ािनक मािहती – ०१ िम.
भूकंपाची ऊजा आिण मु झालेली ऊजा यांचा संबंध खालील सु ाने काढता येतो
मु ऊजा = १००.८ X (१.५ X ती ता)
याव न आपणास ल ात येईल क , िनसगात कती चंड ऊजा भरलेली आहे.
११. आठव ाचा संक प – ०२ िम.
बालसं कार िवभाग पा म १७ जानेवारी २०१६
w w w . b a l s a n s k a r . d i n d o r i p r a n i t . o r g
Page 11
मी घरी आले या पा यांना बसायला खुच देईल आिण यायला पाणी देईल. यां यासमोर नीट-
नेटकेपणाने वागेल.
१२. बोधकथा – ५ िम.
वरा यानंतरच ेकाम
इं जां या गुलामीत देश िखतपत होता. गुलामाचा वातं यासाठी
धडपडणे हाच पिहला धम असतो, हे लोकमा य टळकांनी
ओळखले होते. यामुळे ते वातं यसं ामात उतरले. लोकमा यांना
वेदा यासाची फार आवड होती. गिणत िवषय यांचा आवडीचा
होता. दवसभर राजकारणा या उलाढाली के यावर रा ी िनवांत
णी ते गीता, सु आ द ंथांचा अ यास करीत असत.
एकदा कुणीतरी यांना िवचारले, “ वरा य िमळा यावर तु ही कोण या िवभागाचे मं ी हाल? कोणते
खाते तु ही शासन व थेम य ेसांभाळाल?” टळकांनी लगेच उ र दल,े “ते हा तर मी एक तर वेदांचा
अ यास करेल कवा गिणताचा ोफेसर होईल!”
संपुण जीवन वातं यसं ामात घातलेले लोकमा य जाणुन होते क , अिधकार गाजव यापे ा जनतेत रा न
जनतेची आिण भगवंताची सेवा करता येईल. यांना जनतेची खरी जाण होती, हणुनच ते लोकमा य होते.
बोधः आपण केले या सेवे या बद यात िमळणारे अिधकार गाजव यापे ा, सेवा समजुन कम करत राहाव.े
१३. घरी करावयाचा अ यास व सेवा
बालसं कार के ात घेत या गेलेली सेवा, िशकिवले या सूय नम कारा या आसनांचा सराव रोज करणे.
रोज आई-विडलां या पाया पडुन चरणतीथ घेण.े सूयाची ३ नावे पाठ करणे – ७. ॐ िहर यगभाय नमः ८.
ॐ मरीचय ेनमः ९. ॐ आ द याय नमः
शाकंभरी नवरा ा या िनिम ाने भा यां या देठ आिण इतर भागांपासुन आई या मदतीने झाडांना खत तयार करणे.
आज काय िशकलो – उजळणी
बालसं कार िवभाग पा म १७ जानेवारी २०१६
w w w . b a l s a n s k a r . d i n d o r i p r a n i t . o r g
Page 12
सूयनम कारा या अंतीम ३ ि थती व यांचे फायदे, शाकंभरी नवरा या सणाची ओळख, ल कर दन,
महाराणा ताप जयंती याची ओळख, अग ती ॠष चे काय, ािववधन तो ाचे िव ान, र यावर
पाळावयाचे िनयम, रोज ाणायाम का करावा, भुकंपाची ऊजा काढ याचे सु आिण लोकमा य टळकांची