Informatiemap Lang Verblijf SEIN - Methodisch werken

Methodisch werken binnen Lang Verblijf

woonzorg en dagbesteding

1

1. Inleiding 3

2. GentleTeaching 4

Middelen 5

VoorwieisGentleTeaching? 5

3. Competentievergotendwerken 6

Middelen 7

VoorwieisCompetentievergotendwerken? 7

4. TotaleCommunicatie 8

Middelen 8

VoorwieisTotaleCommunicatie? 9

5. Combinatievanmethodieken 10

Voorbeelden 10

6. Contact 11

Inhoudsopgave

2

Alle medewerkers binnen Lang Verblijf (van woonbegeleiders, persoonlijkbegeleiders, activiteitenbegeleiders tot artsen, gedragswetenschappers,maatschappelijk werkers, fysiotherapeuten, logopedisten, geestelijk verzor-gers,etc.)werkenvraaggericht.Dithoudtindatzijdagelijksondersteuningbiedenaancliëntenopbasisvanhununiekehulpvragen,behoeftesenmoge-lijkheden.Daarbijwordt rekening gehouden metdemogelijkheden vandeomgeving.Binnenhetvraaggerichtwerkenwordtgebruikgemaaktvandriemethodieken,namelijk:GentleTeaching,CompetentievergrotendwerkenenTotaleCommunicatie.Afhankelijkvandehulpvragenvandecliëntwordtopéénofmeerdereaspectenhetaccentgelegd.

IndezebrochureleestumeeroverdedriemethodiekenenhoedezebinnenSEINwordentoegepast.

Inleiding1.

3

GentleTeachingiseenbenaderingswijzevoorcliëntenmetbijzonderekwets-baarheden.Begeleiderszijnbekwaamcliëntenopmomentenvanemotioneleofpsychischenoodopeenwarmemaniertebegeleiden.HetdoelvanGentleTeachingisjeverbondenenveiligvoelenenjekunnenuiten.Cliënten hebben ondersteuning van begeleiders nodig bij uiteenlopendezaken.Ditkanvariërenvanhetklaarmakenvaneenbroodjetothetlezenenbeantwoordenvaneenbrief.

Derelatietussencliëntenbegeleidergaatuitvanwederzijdsrespectenver-trouwen. Cliënten leren dat zij gewaardeerd en geliefd zijn. Zij mogen deemotiesdiezijhebbenuiten,zonderdatzeafgewezenworden.Daarnaastishetbelangrijkdatcliëntennietalleenveiligzijn,maarzichookveiligvoelen.Ergens beschermd wonen is niet hetzelfde als je ook op je gemak voelen,voelen dat je er mag zijn en je verbonden voelen met de omgeving. Dezelaatsteaspectenzijnheelbelangrijkenzijnterugtezienindehoudingvandebegeleider.

Binnen Gentle Teaching staat centraal dat er een veilige relatie is, dat deinteractietussenbegeleiderencliëntopenenrespectvolisendaterinteresseisvoorelkaar.Hetgaatomsamendoen,samenervarenensamenleren.Ditallesinhettempoenvanuitdemogelijkhedenvanzowelcliëntalsbegeleider.Ditheethetvormenvan‘companionship’.Binnendit‘companionship’wordtdoordebegeleidergoedgekekennaardesterkekanten,kwetsbaarhedenendraagkrachtvandecliënt.Debedoelingisdatdedagelijksedingengoedenprettiggaanendatjeelkaarleertvertrouwenofomhulpdurfttevragen.

2. Gentle Teaching

4

Wanneermensenangstigenkwetsbaarzijn,helptGentleTeachingdoorleer-sessiesomweervertrouweninanderemensentekrijgen.Ditiseenintensievemanierommensenuithunalleen-zijntehelpen.Bijvoorbeeld:eencliëntkanbang worden als hij of zij aangeraakt wordt. De begeleider gaat dan indezelfderuimtezittenenwachttotdecliëntgenoegontspannenisoméénsecondeaanrakentoetestaan.Uiteindelijkwerkjeerineenleersessienaartoedatdecliënteenminuutoflangeraanrakengoedvindtzonderangstigtezijn.

MiddelenGentleTeachinghoudtindatbegeleiderszichbewustzijnvanhunhouding.Middelendiewordengebruiktzijn:aanrakenmeteenhand,eenaaiofeenschouderklopjegeven.Ookdeogenzijnbelangrijk,debetrokkenblikofeenblik van herkenning naar elkaar. De wijze waarop de ander spreekt, demanierwaaropwoordengebruiktwordenenhetvolumevandestemzijnbelangrijk in de samenwerking met cliënten. ‘Er zijn’ voor cliënten is hetbelangrijkst indebegeleiding.Soms isdit instilte indekamerzijnenopanderemomentenisdatsamenietsnieuwsuitproberen.Debegeleiderkijkt,voeltenluistertgoednaarwatdecliëntnodigheeftomzichveiligengeliefdtevoelenenpastzichdaaropaan.

Voor wie is Gentle Teaching?Vooriedereen!Ofditinderolisvanbegeleider,vertegenwoordigerofcliëntmaakt niet uit. Iedereen heeft behoefte aan positief contact met anderemensenenmetGentleTeachingzorgjehiervoor.

5

Competentievergrotendwerkeniseenvormvanhulpverleningdiezichrichtop het sterker en weerbaarder maken van mensen. Dit gebeurt door henmeervaardighedenaantelerenenhunmogelijkhedentevergroten.Hetrichtzichophetversterkenvankrachteninplaatsvanhetaflerenvanzwakten.HetdoelvanCompetentievergrotendwerkenisdatcliëntenbetergaanfunc-tionerendoordat zijdingen leren.Ditheeftpositieveeffectenopdeeigen-waardeenhetalgeheelgedrag.

Cliënten leren zoveel als mogelijk, afhankelijk van het eigen niveau en deeigen draagkracht. Iedereen wil zich graag ontwikkelen en nieuwe dingenleren,ookalisditsomsspannend.Derelatietussencliëntenbegeleiderisdaarvoorbelangrijk.Immers,hieruithaaltdecliënthetvertrouwenomnieu-westappentezetten(nieuwedingenlerenofnieuwesituatiesaangaan).Debegeleidersletteneropdatcliëntenzichveiligvoelen;zijzijnbetrokkenbijdecliënt.Zijproberendecliëntaltijdtestimulerenomkleine,duidelijkestap-pentezettennaarheteinddoel.Decliëntwordtgestimuleerdomzelfnatedenkenoverdedoelendiehijofzijwilbereikenofdenkthiersamenmetdebegeleideroverna.

Iedereenheeftinzijnofhaarleventakenomtedoen.Eenbabyleertkruipen,eenbasisschoolkind leert lezeneneenpuber leertvoorzichzelf tedenken.Voor elke nieuwe taak zijn nieuwe vaardigheden nodig. Wij zeggen datiemandcompetentisalshijofzijovervoldoendevaardighedenbeschiktvoordetakendiehijofzijheeft.Begeleidershelpencliëntenomcompetenttezijn.Datkandoordetaakuitdagendertemakenofdoordetaakjuisteenvoudigertemaken.

Ook kan de begeleiding de situatie aanpassen, door bijvoorbeeld eerst teoefenenmeteennieuwetaakineenruimtewaarniemandandersisinplaatsvanmiddenindewoonkamer.

3. Competentievergrotend werken

6

Somskunnenaanpassingeninmedicatiebepaaldeproblemenverminderen.Daarnaastkanookgewerktwordenaanhetverbeterenvanvaardighedendoordezeveelensamenteoefenen.

MiddelenOmdecompetentiesvaneencliënt tevergroten, kijkenbegeleidersgoednaar een situatie waarin een cliënt bepaald gedrag toont. Deze situatiewordtdanuitgebreidbeschreven.Daarbijwordtgeletopdesituatiewaarinhetgedraggezienis,hetgedragvandecliëntzelfenwathetgedragvandecliëntoplevertvoordecliënt.Bijvoorbeeldalseencliëntsteedsheelhardschreeuwtineenlegekamer,waarnaertelkenseenbegeleiderkomtkijken.Hetschreeuwenlevertdusopdaterbegeleidingkomt.

Doordatjevanjebegeleiderhoortwatjegoeddoet,ontstaateenbasisomvaardighedentevergroten.Somsleggenbegeleidersvantevorenuitwaterverwachtwordt,watpastbijdesituatie.Vaakwerkthetgoedomdatgenewatuitgelegdisdoordebegeleidervoortelatendoen,samentedoenenteoefenen. Verder proberen begeleiders (met cliënten samen) de sterke enzwakkepuntenvandecliënt tebeschrijven.Ditdoenzijdoor sameneencompetentielijstintevullen.

Voor wie is Competentievergrotend werken?Competentievergrotendwerkenwerktgoedbijdiegenendiezichmondelinggoedkunnenuitdrukkenenwaarbijverwachtwordtdater(nog)ontwikke-lingsmogelijkhedenzijn.

7

4. Totale Communicatie

TotaleCommunicatieishetondersteunenenbevorderenvancommunicatiemet diverse middelen zoals foto’s, pictogrammen, gebaren, verwijzers engeschreventaal.

HetuitgangspuntvanTotaleCommunicatieiscliëntenondersteunenbijhetzich begrepen voelen en het zich kunnen uitdrukken, maar ook cliënten tehelpendewereldomzichheenduidelijktemaken.Hierdoorvoeltdecliëntzichbeter.

Iedereenlaatinzijnofhaargedragzienwathijofzijvoelt,wiltofdenkt.Ditgebeurtdegeheledag(ennacht)door,verbaalennon-verbaal.

TotaleCommunicatieheeftteneerstealsdoelomervoortezorgendatcliën-ten zo zelfstandig mogelijk kunnen zijn en zich kunnen uiten. Ten tweedeprobeertTotaleCommunicatiestresstevoorkomenbijcliëntenenervoortezorgendatcliëntenflexibeldedagdoorkomen,daterdusvoldoendevariatieinhunlevenis.

MiddelenTotaleCommunicatiebetekenthetgebruikenvanstem,houdingenmimiekeneventueelandereondersteunendemiddelen.Hoekomtdebegeleideroveropcliënten,isdatstrengofmeteenopenhouding?Ookwordengebareningezet,vangebarenoméénwoorduittebeeldentotgebarendieheleverhalenkun-nenweergeven.Klankenkunnenookgebruiktwordeninplaatsvanhelezin-nen,bijvoorbeeldzuchtenomtelatenziendatjemoebent.Somsishetlatenzienvanvoorwerpen,zoalseenjas,genoegomtevertellendatjenaarbuitenwilt.Hetgebruikvanzwart-witenkleurenfoto'sisbelangrijkomjegesprokenwoorden te ondersteunen. Dan wordt bijvoorbeeld een foto van de tuingetoondomtevertellendatjenaarbuitenwilt.Tekeningenenpictogrammenkunnenhierdezelfderolspelen,naastgeschreventeksten.Aldezemanierenomietsduidelijktemaken,zijnevenbelangrijkeniedereenheefthierinwelzijnofhaarpersoonlijkevoorkeur.Begeleidershoudenhierrekeningmee.

8

Voor wie is Totale Communicatie?TotaleCommunicatieisvooriedereendieextraondersteuningnodigheeftomzichzelfduidelijktemakenenzichbegrepentevoelen.Naasthetgebruikvan woorden (je stem), kan gebruik gemaakt worden van diverse anderemiddelen.

9

5. Combinatie van methodieken

Competentievergrotend werken, Gentle Teaching en Totale Communicatiewordenafzonderlijkvanelkaargebruikt,maarookinverschillendecombina-ties.DitmaaktdewerkwijzebinnenSEINLangVerblijfuniek.Decombinatiemaakt vraaggericht werken sterker doordat elementen in de methodiekenelkaaraanvullen;deblikvandebegeleiderwordtverruimdenvoordecliëntisnogmeermaatwerkmogelijk.Dedriemethodiekenwordeninallemoge-lijkecombinatiesaangeboden.Decombinatievanmethodiekenwordtinge-zetopbasisvandehulpvraag,wensenenbehoeftenmaarookopbasisvandesterktesenkwetsbaarhedenvandecliënt.

Voorbeelden van een combinatie van methodiekenCliëntendiegoedkunnenpraten,besprekenineenmentorgesprekmethunpersoonlijkbegeleiderwelkedoelenzijwillenhalenenhoezijditsamengaanbereiken(Competentievergrotendwerken).Somslukthetpratenoverdoelenwel,maarvoeltdecliëntzichnietbegrepenbijhetoefenen.Somsiseencliëntbangomfoutentemaken.Debegeleiderzaldaneerstmetdecliëntgaankijkenofhijofzijlangzamermoetgaan.Misschienmoeteenanderdoelwor-denopgesteldmetdecliënt,wordengewerktaanhetvergrotenvanhetver-trouwendoorteluisterennaardecliënteneerstsamenervaringenopdoendienietvoorangstzorgenbijdecliënt(GentleTeaching).

Cliëntendiemoeitehebbenomaantegevenwatzijdenkenofvoelen,krijgeneen communicatiemap met foto's van verschillende thema's waarover zijgraagwillenvertellen(TotaleCommunicatie).Debegeleiderneemtalletijdenrustengeeftdecliëntderuimteommetdefoto’szijnofhaarverhaaltevertellen. De begeleider legt de cliënt geen woorden in de mond (GentleTeaching).

10

DedriebeschrevenmethodiekenwordenbinnenLangVerblijf(woonzorgendagbesteding) ingezet om de cliënt zo goed mogelijk te ondersteunen.Hierdoorkunnencliëntenprettigwonen,werkenofdagbestedinghebbenenzichbegrepenengehoordvoelendoorhunbegeleiders.Heteinddoelhiervanisomdekwaliteitvanlevenvancliëntentebehoudenofteverhogen.Naastonzeepilepsie-expertiseisditeenbelangrijkeexper-tiseindeondersteuning.

Vragenoverdedriemethodiekenofbenaderingswijzenkunnengesteldwor-den aan de persoonlijk begeleider, afdelingsmanager of gedragsweten-schappervandecliënt.

IndienunoggeenzorgofondersteuningbijSEINontvangt,kuntunavraagdoenbijhetplaatsingsbureauvanSEINviatelefoon:023–5588416ofe-mail:[email protected].

Contact6.

11

SEINTelefoonnr :023–5588000 email : [email protected] :023–5588009 internet: www.sein.nl/woonzorg

12

8

Prod

uctie

: afd

elin

g C

omm

unic

atie

. Vor

mge

ving

: Lis

com

. Bee

ld: m

edew

erke

rs g

ebou

w 4

Lan

g Ve

rblij

f. D

rukw

erk:

Pas

wer

k. V

ersi

e: 1

.