Brokering informacji w Polsce: historia, stan obecny, perspektywy Sabina Cisek Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Międzynarodowe seminarium Infobrokering. Profesjonaliści informacji i adepci zawodu Kraków, Akademia Frycza Modrzewskiego, 2015-04-23 1
29
Embed
Infobrokering w Polsce: historia, stan obecny, perspektywy
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Brokering informacji w Polsce: historia, stan obecny, perspektywy
Sabina Cisek Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Międzynarodowe seminarium Infobrokering. Profesjonaliści informacji i adepci zawodu Kraków, Akademia Frycza Modrzewskiego, 2015-04-23
1
Spis treści
• O czym mówimy? Co to jest infobrokering i kim jest broker informacji?
• Infobrokering (brokering informacji), historia
• Infobrokering (brokering informacji), stan obecny
CO TO JEST INFOBROKERING I KIM JEST BROKER INFORMACJI?
O czym mówimy?
3
Infobrokering
• Infobrokering = zawodowe, komercyjne pośrednictwo (mediacja) w świecie informacji
• Niektórzy mówią „infobrokerstwo”, jest też „infobrokerstwo systemowe”
4
Nazwy alternatywne i w innych językach
• Broker informacji, infobroker, profesjonalista informacji, researcher, specjalista informacji
• W języku angielskim – raczej „information professional” albo „independent information professional”
• W języku niemieckim – „infobroker”
5
Z „Krajowego Standardu Kompetencji Zawodowych Broker informacji (researcher)
(262204)”
• Broker informacji (researcher) zajmuje się pozyskiwaniem, oceną, analizą i dostarczaniem różnego typu informacji odpłatnie i na zlecenie.
• Broker informacji (researcher) jest zawodem o charakterze usługowym, polegającym na wyszukiwaniu, analizie i udostępnianiu informacji na zlecenie. Pełni on rolę pośrednika pomiędzy poszukującymi informacji a zasobami informacyjnymi (media, biblioteki, zasoby internetowe itp.).
6
Z książki „Zawód infobroker. Polski rynek informacji” (Wolters Kluwer 2015)
• <Infobrokering (…) jest to zawodowe, komercyjne pośrednictwo
(mediacja) w świecie informacji. Infobroker zatem stanowi podmiot, który
na zlecenie i odpłatnie wyszukuje, ocenia, opracowuje, przetwarza
i udostępnia informację. W swojej pracy opiera się przede wszystkim na
już upublicznionych źródłach dokumentalnych, zarówno w wolnym jak i
restrykcyjnym dostępie.
• Osoba ta (lub przedsiębiorstwo) pośredniczy, stąd „broker”, pomiędzy
istniejącym zasobem informacyjnym, stąd „info”, a klientem.
• Opisana usługa (a także branża i profesja), która może również
obejmować inne działania związane z szeroko rozumianą informacją, to
infobrokering (brokering informacji) bądź infobrokerstwo.>
7
Kim jest infobroker (broker informacji)? 1
• Jest pośrednikiem (information intermediary) pomiędzy zasobami informacyjnymi a ludźmi i organizacjami, którzy informacji potrzebują
• Swoje usługi oferuje odpłatnie i na zlecenie
• Sprzedaje NIE informację (w sensie – wiadomość, treść) – ale usługę informacyjną
8
Kim jest infobroker (broker informacji)? 2
• W swojej pracy opiera się przede wszystkim na już istniejących, upublicznionych (opublikowanych, udostępnionych w internecie itp.) zasobach danych i informacji, źródłach dokumentalnych w wolnym lub restrykcyjnym dostępie
– Oczywiście, gdy zachodzi taka konieczność może skorzystać również z osobowych oraz pierwotnych źródeł informacji, np. skontaktować się z ekspertem lub zadzwonić do danej firmy itp.
9
Kim jest infobroker (broker informacji)? 3
• Może założyć i prowadzić własną działalność gospodarczą (independent information professional), może także funkcjonować jako freelancer (bez etatu, realizując projekty na zlecenie) albo pracownik etatowy w różnych firmach, organizacjach i urzędach, w których informacja odgrywa zasadniczą rolę
• Posiada odpowiednie umiejętności i wiedzę, kieruje się etyką zawodową, korzysta jedynie z legalnych źródeł informacji.
10
HISTORIA
Infobrokering (brokering informacji)
11
Świat
• Lata 60. i 70. XX w., USA, bibliotekarze się „prywatyzują”
• 1987 – powstanie AIIP Association of Independent Information Professionals
12
Polska, prekursorzy, lata 90. XX wieku
• W edukacji
– instytuty (katedry) informacji naukowej i bibliotekoznawstwa, np. w IINiB UJ przedmiot „Informacja biznesowa” prowadzony jest od roku 1993
• W praktyce
– Fabryka Informacji, założona we Wrocławiu w roku 1999, uważana jest często za pierwszą firmę infobrokerską w Polsce (Kustra 2013)
• W teorii
– Katarzyna Materska (1997). Informacionnyj broker … . W: Scientific and Technical Information in Central and Eastern Europe. 6th International Seminar. Proceedings. Zakopane: OPI, s. 81-82.
13
Polska, rozwój w XXI wieku
• W edukacji
– Pojawiła się oferta edukacyjna, w tym
• studia magisterskie i podyplomowe, w szczególności w instytutach informacji naukowej i bibliotekoznawstwa, np. w UJ albo UMK
• kursy, szkolenia, np. organizowane przez CPI w Warszawie
• W praktyce
– Powstało kilkadziesiąt firm infobrokerskich, ponad 70 wg (Hrabiec-Hojda 2013), nie wszystkie oczywiście przetrwały
– Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania. Dz.U. Nr 82 z dnia 17 maja 2010 r., poz. 537 • 262204 Broker informacji (researcher)
• Dostęp w serwisie www GUS http://stat.gov.pl/Klasyfikacje/
– Krajowy standard kompetencji zawodowych Broker informacji (researcher) (262204), Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej 2013 • Dostęp na stronie http://www.kwalifikacje.praca.gov.pl/
Firmy infobrokerskie i firmy o kompetencjach infobrokerskich
(rozróżnienie autorstwa Patrycji Hrabiec-Hojdy)
• Obecnie na polskim rynku działają „dwa rodzaje podmiotów: firmy zdeklarowane i zdefiniowane jako firmy infobrokerskie oraz firmy o kompetencjach firm infobrokerskich” (Hrabiec-Hojda 2013, s. 89).
18
Czym faktycznie zajmują się infobrokerzy w Polsce?
„W ofercie infobrokerskiej znajdują się usługi różnego rodzaju. Można je podzielić na następujące grupy:
1. wyszukiwanie i pozyskiwanie informacji na zlecenie (research),
2. tworzenie raportów i analiz (reports),
3. budowa baz danych (databases).” (Hrabiec-Hojda 2013, s. 88)
Więcej na ten temat http://www.sbc.org.pl/Content/72732/bn_1_2013.pdf
– Szkolenia w zakresie umiejętności informacyjnych
– Usługi tekstowe, copywriting
– Weryfikacja danych, faktów
– Zarządzanie informacją, zarządzanie wiedzą
20
Klienci infobrokerów
• Podmioty z trzech sektorów gospodarki:
– z sektora przedsiębiorstw (prowadzą działalność gospodarczą w celu osiągania zysku), obejmującego firmy z różnych branż i o różnej wielkości (od MMŚP do korporacji międzynarodowych), tzw. II sektor
– z sektora finansów publicznych (organy administracji i władzy, państwowe i samorządowe instytucje kultury, publiczne uczelnie, placówki służby zdrowia NFZ itp.), tzw. I sektor
– z sektora pozarządowego (NGO, organizacje non profit), tzw. III sektor
• Klienci indywidualni, np. lekarze, naukowcy, politycy i decydenci
21
Obszary i usługi pokrewne • Biały wywiad, OSINT, wywiad jawnoźródłowy
• Biblioteki i bibliotekarstwo
• Desk research
• Informacja biznesowa
• Informacja gospodarcza, biura informacji gospodarczej – Uwaga na ten termin, zob. Ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o
udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych,
– Association of Independent Information Professionals http://www.aiip.org/, nie ma polskiego oddziału ale powszechnie stosowany jest kodeks etyki zawodowej AIIP
– Strategic and Competitive Intelligence Professionals http://www.scip.org/, istnieje polski oddział
• W Polsce
– Od roku 2014 funkcjonuje nieformalne Stowarzyszenie Profesjonalistów Informacji http://www.spi.org.pl/
• Kilka przykładów – Info-blog http://www.infopoint.pl/wordpress/
– Infobrokering i prawo http://infoiprawo.blogspot.com/
– Infobrokerka http://www.infobrokerka.pl/
– Infobrokerstwo.pl http://www.infobrokerstwo.pl/
– Informacja biznesowa, naukowa i infobrokering http://sabinacisek.blogspot.com/
– Rynek informacji http://rynekinformacji.pl/
– Blogi o infobrokeringu, wyszukiwaniu informacji i obszarach pokrewnych http://sabinacisek.blogspot.com/2014/12/blogi-o-infobrokeringu-wyszukiwaniu.html
Integracja środowiska profesjonalistów informacji, konwergencja usług
• Co łączy wszystkich tych profesjonalistów informacji?
• Cel działania
– udzielają odpowiedzi na konkretne pytanie indywidualnego klienta
– zajmują się zaspokajaniem, odpłatnie i na zlecenie, zindywidualizowanych potrzeb informacyjnych klientów
WYBRANA LITERATURA PRZEDMIOTU
Infobrokering (brokering informacji)
27
28
Wybrana literatura przedmiotu
• Bates, Mary Ellen (2010). FAQs About the Independent Info Pro Business. http://www.batesinfo.com/coaching/entrepreneur_FAQ.html
• Boruszewski, Jarosław (2012). Jakość i wiarygodność informacji w infobrokerstwie. Lingua ac Communitas, Vol. 22, s. 241-250. http://www.lingua.amu.edu.pl/Lingua_22/13_Jaroslaw%20Boruszewski.pdf
• Bulletin of the American Society for Information Science (1995), Vol. 21, No. 3. http://www.asis.org/Bulletin/Feb-95/ (numer poświęcony infobrokerstwu)
• Cisek, Sabina (2009). Infobrokering w praktyce: zasady wyszukiwania informacji w Internecie. http://hdl.handle.net/10760/18457
• Cisek, Sabina; Januszko-Szakiel, Aneta (red.) (2015). Zawód infobroker. Polski rynek informacji. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Hrabiec-Hojda, Patrycja (2013). Specyfika usług infobrokerskich a kompetencje informacyjne infobrokera. Bibliotheca Nostra, nr 1, s. 87−95. http://www.sbc.org.pl/Content/72732/bn_1_2013.pdf
• Kowalska, Małgorzata (2011). Kształcenie infobrokerów w Toruniu. Folia Torunensia, t. 11. http://repozytorium.umk.pl/bitstream/handle/item/419/Infobrokerzy.pdf
• Kustra, Karolina (2013). Kształcenie brokerów informacji w Polsce. Infotezy, Vol. 3, No. 1. http://www.ujk.edu.pl/infotezy/ojs/index.php/infotezy/article/view/62/172
• Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich (2013). Krajowy standard kompetencji zawodowych Broker informacji (researcher) (262204). Dostęp w serwisie http://www.kwalifikacje.praca.gov.pl/
• Nizioł, Karolina (2010). Infobrokering w Polsce. Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej, nr 4, s. 3-1. [pełny tekst na stronie http://www.ptin.org.pl/, zakładka PTINT]
• Szczepańska, Barbara (2002). Broker informacji – zawód z przyszłością czy zawód z przyszłości. Biuletyn EBIB nr 11 (40). http://ebib.oss.wroc.pl/2002/40/szczepanska.php
• Walczak-Niewiadomska, Jadwiga; Czapnik, Grzegorz; Gruszka, Zbigniew (2013). Brokerstwo informacyjne w Polsce – przegląd publikacji. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum, nr 17, s. 217-232. http://dspace.uni.lodz.pl:8080/xmlui/bitstream/handle/11089/2334/13-walczak.pdf?sequence=1
• Więcej publikacji dotyczących infobrokeringu – zob. blog Informacja biznesowa, naukowa i infobrokering