-
N F A K
indekiler
NFAK; Anlam ve Mhiyeti
.....................................................................................2
Kur'an'da nfak
................................................................................................4
Hadislerde nfak
...............................................................................................5
Allah'n Verdii Her Nimetin nfak Vardr
.................................................6
Malla Yaplan nfak
.........................................................................................6
limden Yaplan nfak
......................................................................................6
Mutluluktan Yaplan nfak
.............................................................................7
Salktan yaplan nfak
....................................................................................7
Genlikten Yaplan nfak
................................................................................7
Gzel Szle Yaplan nfak
...............................................................................7
Gler Yzle Yaplan nfak
..............................................................................8
nfakn Fayda ve Hikmetleri
...........................................................................9
-
O mttakler (takv sahipleri) ki, gayba iman ederler, namaz ikame
ederler
(dosdoru klarlar), kendilerine verdiimiz rzklardan infak
ederler. (2/Bakara, 3)
nfak; Anlam ve Mhiyeti nfak kelimesi; ne-fe-ka kknden tremitir.
Lgat olarak, tkenmek,
azalmak anlamlarna gelir. Nafaka; harcanan para veya ihtiyalarn
tamam iin gerekli kazan anlamnda kullanlr. nfak ise; mal veya
benzeri ihtiya maddelerini hayr yolunda harcamak, tketmek
anlamndadr. Allah yolunda harcamaya infak denir. Terim olarak
infak: Gerek akrabalardan ve gerekse dier insanlardan yoksul ve
muhta olanlara para veya maiet yardm yaparak, onlarn geimini
salamak demektir.
"nfak"; Maln elden karlmas, harcanmas ve sarfedilmesi
demektir.
nfak'n farz, vacip, mendup ksmlar vardr. Zekat ve dier
sadakalar, balar, yardmlar ve vakf gibi fakirlere ve dier eitli
hayrlar, aileye yardm gibi btn mal ile yaplan ibadetleri iine alr.
"Sana infak' (Allah yolunda ne harcayacaklarn) soruyorlar. De ki:
'Verdiiniz hayr, ana-baba, yaknlar, kszler, yoksullar ve yolda
kalmlar iindir. Yaptnz hayr, muhakkak, Allah bilir." (2/Bakara,
215)
nfak, mecaz yoluyla maldan bakasna da genelletirilir. lim retme
ve
benzeri gibi manev eyleri de ierir. Bununla beraber bunlarn
hepsinin banda, slm'n binsndan biri olan zekt vardr. "Zekt, slm'n
kprsdr." (Ktb-i Sitte, cilt 7, s. 322). Zekt, slm'n bir geididir.
Dinin iman ile temeli atlp, namaz ile direi dikildikten sonra,
geilecek mhim bir geidi vardr ki, zekat ite o geidi geirecek bir
kpr olmak zere kurulacaktr. nk dnya ve hirette korunmak iin
yaplacak olan grkemli slm binasnn, dnyadaki "dru'l-slm" (slm
yurdu), hiretteki "dru's-selm" (esenlik yurdu)n yapm iin birtakm
mal masraflar vardr ki, bunlar mal ibadetler ile yaplacaktr ve
bunun en zarurisini de zekat tekil eder. Zira "Ancak sana ibadet
ederiz ve ancak senden yardm dileriz" (1/Ftiha, 5)
diye bir tevhid slubu iinde sadece Allah'a kulluk etmek ve karde
topluluk
ile namaz klabilmek iin saflar dorultmak ve o saflarda bir
eitlik duygusu ile devaml bir ekilde bulunmak gereklidir. Bu ise, o
toplum iinde gnlk azkla yetinme durumunda olan kimselerin kalmamas
ile mmkn olur.
-
Bir a ile tokun bir safta kurunla kenetlenmi binalar gibi, bir
sevgi ve kardelik duygusuyla biri dierine kalben perinlenmesi kabil
deildir. u halde cemaatin hakiki bir ibadet birlii iinde olmas,
gerekten fakir ve kimsesiz olanlarn gzetilmesi ve alabileceklerin
altrlmas iin ilk nce zekat ve ftr sadakalar ile, zenginlerle
fakirler arasndaki uurumu kapatarak bir sevgi bann kurulmas, hem de
hepsinin mevlas (efendisi) Allah Tel olduunu bildiren bir duygu ve
iman ile kurulmas byk bir grevdir.
Bu grevin, bu niyetle yaplmasnda mslman artk yalnzlnda beer
bayalktan silkinecek, Allah Teala'nn bir halifesi olma rtbesini
kazanacak ve elindeki maln, Allah'n mal olduunu ve kendisinin onu
muhta olan Allah'n kullarna ulatrmaya grevli bulunduunu anlayarak:
"Al kardeim, bu benim deil; senin hakkndr, bende bir emanettir, ben
sana Allah Teala'nn gnderdii u kn, postalanm koliyi teslim etmeye
grevlendirmi bir datcym" diyerek, ayn ekilde alak gnlll ile
fakirin, sabrl fakirin hakkn vererek kalbini okayacak ve bununla o
topluluun mmkn olduu kadar aklarn kapatacaktr.
te Kitap ve Snnetin aratrlmasna gre, Fkh Usul ve Fkh'a ait
kitaplarmzn zekt gr zet olarak budur. Bu ekilde zekat; mslman,
beer dklklerden ilah vekillie geiren bir kprdr. Namaz, hayat
kademelerinden ilah huzura karan bir mi'ra olduu gibi, zekat da o
mi'rata alnan bir ilah grevin kprsdr.
Ve her mslman, bu kpry yapp gemeye, yani zekat vermek iin
helal
mal kazanp zekat verecek dereceye kmaya alacak ve henz verecek
halde deilse, en az onun yksekliine iman ile dolu olacaktr. Yani
mslmann gz, zekat almaya deil; zekat vermeye dnk bulunacak ve ancak
aresiz kald zaman zekt ve sadaka alabilecek ve tersi durumda aldnn
haram olduunu unutmayacaktr. Bu ekilde kurulan slm toplumunun
namaznda ne byk bir birlik kuvveti bulunaca ve bunlarn o grkemli
slm binasn tamamlamak ve bitirmek iin nasl bir ak ve evkle almaya
atlacaklar dnlrse, slm dininin esasndaki ykseklik ve bu yetlerle o
muttakilere verilen vme deerinin nemi derhal anlalr.
Grlyor ki Bakara suresi, 3. yette slm binasndan, imandan sonra
iki
amel zikredilmitir ve dinde bunlar, dierlerinden nce farz
klnmtr: Namaz ve zekat. nk bunlar, btn ibadetlerin asldrlar ve
burada bilhassa anlmalar, zelliklerinden dolay deil; dierlerinin
eitliliine iareti de iine alc olduklarndan dolaydr. Zira btn
ibadetler iki eide ayrlmtr. Biri bedene ait ibadetler, dieri de
mala ait ibadetlerdir.
-
Hac gibi hem beden ve hem de mal olan nc bir ksm da, bu iki
deerin birlemesidir. u halde namaz, btn beden ibadetlerin asl
temsilcisi; zekat da btn mal ibadetlerin asl temsilcisidir. Ve
bunlar, imann ilk meyyidesi (yaptrm) ve amel ile ilk
gelimesidirler. Buna gre bu yet-i kerimede btn iman prensipleri
gaybde; btn amellerin esaslar da namaz ve infakda zetlenerek, slm
dininin ilm, amel esaslar ve dallar ksaca anlatlmtr. (1)
Kur'an'da nfak Kur'anda trevleriyle birlikte 73 yerde
gemektedir. Muaz bin Cebel ile
Sa'lebe, Hz. Peygamber'e "klelerimiz ve hsmlarmz var. Bunlara
malmzdan ne ekilde ve ne miktarda harcayalm?" diye sorduklarnda, u
yet inmiti: "Sana hangi eyi nafaka vereceklerini sorarlar. De ki:
htiyacnzdan artan verin." (2/Bakara, 219) Zekt farz klnmadan nce,
kazan sahipleri, bu yete gre, her gnk kazanlarndan kendilerine
yetecek kadarn alr, gerisini tasadduk ederlerdi. Altn, gm gibi
nakit sahipleri de, bir yllk geimini ayrr, geri kalann Allah
yolunda harcarlard. (S. Buhri, Tecrid-i Sarih Terc. 11/ 371)
Kur'an- Kerim'in pek ok yetinde varlkl m'minlere "Allah yolunda
infak"
emir ve tavsiyesinde bulunulmu, Allah yolunda harcayanlar vlmtr.
"Ey iman edenler, kazandklarnzn ve sizin iin yerden kardmz
rnlerin en helal ve iyisinden Allah yolunda harcayn." (2/Bakara,
267) "Mallarn gizli ve ak olarak gece ve gndz harcayan kimseler var
ya, ite
onlarn, Rableri katnda ecirleri vardr. Onlara hibir korku yoktur
ve onlar mahzun da olmayacaklardr." (2/Bakara, 274)
"Mallarn Allah yolunda harcayanlarn hali, her baa yz daneli yedi
baak bitiren bir tohumun hali gibidir. Allah diledii kimseye daha
kat kat verir. Allah'n ihsan ok genitir. Her eyi hakkyla bilendir."
(2/Bakara, 261)
"Sevdiiniz eylerden Allah yolunda harcayncaya kadar birre
(Cennete ve
iyiliin en gzeline) eremezsiniz." (3/l-i mran, 92) "Sarfettiiniz
her hangi bir eyin yerine O daha iyisini koyar." (34/Sebe', 39)
"Allah, faizi tketir (faiz karan maln bereketini giderir),
sadakalar ise
bereketlendirir. Allah kfrde ve gnahtar srar eden hi kimseyi
sevmez." (2/Bakara, 276)
-
Hadislerde nfak Zekt ve her eit infakn nemini anlatan okca
hadis-i erif vardr.
Bunlardan birkan sunalm: "Mallarnz zektla koruyun, hastalarnz
sadaka ile tedavi edin. Belya dua
ile kar koyun." (Ktb-i Sitte, c. 7, s. 322) "Maln zektn dedin
mi, kendinden onun errini def ettin demektir." (a. g. e.
7/ 323) "Sadaka, maln miktarn eksiltmez, artrr." "Zektn deyen,
zerinde bulunan (fakirin) hakkn demi olur, fazla
vermek efdaldir." "Farz zekt de. Zira o seni temizler. Sla-i
rahmi eda et. Dilenci, komu ve
fakirin hakkn gzet." "Zekt deyen, misafire ikram eden, musibete
urayanlara veren cimrilikten
kurtulur."
"Allah, zektn demeyen kimsenin namazn kabul etmez, ikisini
birlikte yapncaya kadar. Zira Allah Teala namazla zekat (Kur'an'da
yanyana birlikte zikretmek suretiyle) birletir-mitir; Siz aralarn
amayn."
"Allah iman ve namaz ancak zekatla kabul eder." (Btn bu hadisler
ve
bakalar iin bkz. Ktb-i Sitte, c. 7, s. 323 ve devam) Sonradan
pimanlk duymamak iin, mslmann cmert davranarak Allah'n
kendisine ihsan ettii maln salnda Allah yolunda ve O'nun rzasna
uygun bir biimde infak etmesi gerekir. " Sizden birinize lm
(almetleri) gelip de: 'Ey Rabbim, beni yakn bir zamana kadar
geciktirsen de, sadaka versem ve salihlerden olsam' demeden nce,
size rzk olarak verdiimiz eylerden infak edin." (63/Mnfikun,
10)
nfak, Allah'a ibadetin ylesine bir parasdr ki, onsuz din olmaz.
Bir insann
gnlnde yakt iman nn devam, ancak namaz-infak ikilisiyle yrr.
"Acaba imanm ne durumda?" diye dnyorsanz; namaz ve infaktaki
seviyenize bakn. mann salamas ve gstergesi, bu iki temel
ibadettedir. Bunlarda nasibiniz yoksa, iman nz ya snm, ya da snmek
zeredir. Genelde infak; M'minin
-
kendisinde mevcut her nimeti bakalarna yanstmas, bakalarn o
nimetlerden yararlandrmas demektir. Her trl mal yardmlarla davran
biimindeki yardmlar infak kavramnn iine girer. nfak; paradan,
maldan olduu gibi, ilimden, gzel szden, gler yzden de olur. Ayrca
saln, saadetin, genliin de infak vardr. Ve infak, farz olan cihadn
bir ubesidir.
Allah'n Verdii Her Nimetin nfak Vardr
Malla Yaplan nfak Para ve maldan Allah iin yaplan yardm. Malla
yaplan infak e ayrmak
gerekir: a- Zekt: Belli bir ml gc olan mslmann kazan ve malndan
verecei
yzde iki buuk tutarnda zorunlu bir ml ibadettir. Verilmedii
takdirde kazancn ve maln tamam pis ve haram olur.
b- Sadaka: Miktar bizce tayin olunan snrl bir yardmdr.
Bayramlarda ftr
sadakas, ya da adak sadakalar ile yemin ve oru karl sadakalar da
ayn gruptan madd yardmlardr.
c- t: Ciddi lde byk ml yardm biimidir. Yetim bir kz
evlendirmek,
fakir bir delikanlya sermaye vermek, darda kalan bir insann
borcunu karlamak gibi. Vakflar, hayr yatrmlar, kamu yararna yaplan
bilinli balar da tya girer. Farz olan t ibadetinde snr, bu infak
yapann zevkine ve gcne kalmtr. Hatta t yapann, belli bir seviyede
zengin olmas bile gerekmez.
limden Yaplan nfak nsanlara faydal olacak bilgilere sahip
olanlar; bilgilerini, mutlaka
bakalarna belli srelerde, belli miktar aktararak infak etme
zorundadrlar. lmin infak zorunluluuna ait bu ibadet, ilk defa
slmiyet'le beraber, ilmin aklanp yaygnlatrlmas ilkesini getirdi.
Modern bilimlerin domasnda ilme ait bu yeni kavram deiikliinin rol
pek oktur. slm'n, ilmin infaknda nemli bir forml, herkese anlayaca
lde ilim sunma zorunluudur. Bir slm limi, "beni kimse anlamaz" diye
drt talebesiyle bir kede oturamaz.
Oturursa infak etmi olmaz. lmini gereince basitletirerek,
sadeletirerek en
sade vatandaa sunar, sunmak zorundadr. "Allah, kendilerine kitap
verilenlerden,
-
'onu mutlaka insanlara aklayacaksnz, onu gizlemeyeceksiniz'
diyerek sz almt. Onlar ise, bunu kulak ard ettiler, onu az bir
dnyala deitiler. Yaptklar al-veri ne kadar kt!" (3/l-i mran,
187)
Mutluluktan Yaplan nfak Her mutlu insan, evresindeki mutsuzlara,
kendi mutluluundan aktarmak
zorundadr. Mesela, garip bir komumuza bir akam ay ikram etmek,
dertli bir dostunu teselli etmek bile bu infak eidine girer. "Gnl
alma" diye tanmlanan bu infak, gnahlar mum gibi eritir.
Dertlilerin, gariplerin, mstaz'af ve mutsuzlarn gnl ok hassastr.
Onlara itenlikle yaklar, manev infakmz yapar, gnllerini alabilirsek
hem mutluluumuz, hem de ecrimiz artacaktr.
Salktan yaplan nfak Salkl bir kimsenin hastalara yapt hizmet,
salktan yaplan infaktr.
zellikle amzda salk infaknda, para infak da beraber yrr. mkn
olanlar, hastalarn tedavileri iin madd yardmda bulunarak kendi salk
infaklarn yapmaldr. Fakir kimseler de, hasta ziyaretleri ile, onlar
teselli ederek ayn infak yapmaldr.
Genlikten Yaplan nfak Gl bir insann gsz, yal kimselere yapaca
her trl yardm;
genlikten yaptmz infaktr. Bu tr infakn bir nemli yan, kolayca
kazanlan dualardr. Unutmamak lazmdr ki, infak kurumu toplum
tarlalarnda hibir meyva yetimez.
Gzel Szle Yaplan nfak Etkin, doru ve gzel konumasn bilenler,
evrelerindeki insanlara gzel
szlerle istikamet gstermek zorundadrlar. Bu gzel ve tatl sz
syleme, zel bir kabiliyettir ve bu nimete sahip olanlarca infak
edilmek zorundadr. Efendimiz bu konuda ok hassas davranm, ancak
gzel konuan ashabn zel olarak semi, dini teblilerine izin vermitir.
Gzel szle yaplan infak, Efendimiz'in ilk
-
emirlerinden olduu iin, ashabn byk ksm bu infaka sahip kmlardr.
Bu infak ayn zamanda imann, ahlakn insanlar arasnda yaylmasn
salamtr.
Gler Yzle Yaplan nfak Peygamberimiz'in ilk emirlerinden olan "Hi
olmazsa gler yznzle infak
edin" emri, toplum mutluluu asndan akl almaz gzelliklerin
kaynadr. Ayn zamanda bu alkanlk ilah kadere kar saygy yaygnlatrr.
Her artta gler yze alan mslmanlar, bir anlamda Allah'a kar rzay
gelenek haline getirir. Peygamberimiz, bu gler yz emrini verdikten
sonra btn ashab gler yz det haline getirdiler. Mslmanln o etin
gnlerinde; btn zulme ve eziyete ramen o yce kiiler hep gler yzl
idiler.
Onlarn yzlerini grenler sanki cennetten henz geldi sanrlard.
Bir
mslmann ask suratla gezmesi, konuurken surat asmas yasaktr. En
azndan bir infak terketme olaydr. nk, ask surat bir yandan ilh
takdire kar gaflettir; ona rza gsterilmemesinin semboldr. Bir
yandan da kul hakkna ve insan kavramna saygszlktr. nsanlara kar nce
gler yz ve tatl dille yaklamay dinimiz vazgeilmez bir infak ve
sadaka saymtr. (2)
M'minler, bilirler ki, sahip bulunduklar eylerin yaratcs
kendileri deildir.
Bunlar rzk olarak Allah tarafndan kendilerine bahedilen bir
ikramdan ibarettir. te bu itiraf ve uur neticesinde m'minler, fakir
ve zayf kimselere kar iyilik ve ikram kaplarn aarlar. Bu kaplarn
almas, kullarn birbirine kar kardelik duygusunu, insanlk uurunu ve
beer tesand meydana getirir. Bu sfatlarn kymet ve ehemmiyeti
insandaki cimriliin ve egoistliin zail olup yerini iyilie, cmertlie
terketmesiyle meydana kar. Ayn zamanda bu sfatlar, hayat atma ve
ihtiraslardan uzaklatrp sevgi ve yardmlamaya sevkeder.
Zayf ve aresizlere tam bir emniyet salayarak onlara vahet ve hrs
peneleri
arasnda deil; kalplerde, gnllerde yaadklarn hissettirir. nfak;
zekat, sadakay ve hayr yolda verilen her yardm iine alan bir
ifadedir. Zekat, infakn ihtiva ettii umumilikten bir czdr. Ve
infak, asl olmas hasebiyle zekattan nce emrolunmutur.
Peygamberimiz: "Malda zekttan baka da hak vardr." (Tirmiz)
buyuruyor. Bu hadis-i erifte kastolunan mana, zekat iine almakta
olan infakn zekattan nce emrolunmasdr. (3)
-
nfakn Fayda ve Hikmetleri Bir toplumda zenginlerin ve fakirlerin
bulunmas doaldr. Doal olmayan,
bunlarn birbirlerinin haklarn gzetmemesi ve sosyo ekonomik adan
bir bakma snnetullah denilebile-cek bu durumun toplumda gerilim ve
gerginlik sebebi olmasdr. Bunun iin de hem zengin ve fakir
arasndaki ekonomik dzey farknn uuruma dnmemesi, yani zenginin daha
zengin; fakirin daha fakir olmasnn engellenmesi, hem de bu yzden
gereklemesi muhtemel olan bu duygusal gerilimin nlenmesi gerekir.
Kur'an- Kerim'de sosyal gerilimin, mstaz'af - mstekbir ikileminin
engellenme yollar belirtilmektedir. Kur'an'da cennet ehli
muttakiler tantlrken
"...Mallarnda muhta ve mahrumlarn hakk vardr." (51/Zriyt,
19)
buyurulur. Namaz klan ve namazlarnda devaml olanlarn eline mal
geip zengin olunca pintileen kimseler gibi olmadklar belirtilerek
"Bunlar, sahip olduklar mallarda muhta ve mahrumlarn belli bir hakk
bulunduunu unutmazlar" (70/Meric, 22-25) buyurulmutur.
Bu dzenleme ayn zamanda bunun ileyiinde son derece nemli
insan
meziyetlere, psikolojik faktrlere de iaret ediyor. 2/Bakara 263
ve 264. yetlerden anlaldna gre; zengin, verirken gnlsz
davranmayacak, baa kakmayacak, ayn ekilde fakir de alrken
ezilmeyecek, her trl mer sebebe yapt halde, gc geinnmeye
yetmediinden mahcbiyet duymas gerekmeyecek. nk, biri borcunu dyor,
dieri hakkn alyor, alacan tahsil ediyor. Baa kakma ve mahcubiyet
iin hibir neden kalmyor. Bu dzenleme, bir anlamda toplumsal gerilim
sigortas grevi grr.
Namaz ve oru, bireysel ve kiisel gelime ve ykselie; infak ise,
ferd cimrilik, bencillik gibi kt huylardan arndrma yannda,
toplumsal bnyeye girmi zararl mikroplardan arnmaya, toplumsal
bnyenin salkl bir ekilde serpilip bymesine, gelimesine hizmet
ediyor. nfakn bir ibadet oluunun anlam burada gerekleiyor; nfak,
toplumsal ibadettir. "Onlarn mallarndan sadaka al. Onunla
kendilerini temizlemi ve tezkiye etmi olursun." (9/Tevbe, 113)
Temizleme ve tezkiye; bu iki kelime, zenginin ruh ve nefsinin,
mal ve
servetinin hem madd hem de manev ynden temizlenme ve arnmasn
iine almaktadr. nfak eden, bata cimrilik olmak zere birok kt huy ve
alkanlktan arnr. Cimrilik, fert ve toplum iin kt bir hastalktr. Bu
hastalk kiiyi mal uruna kan dkmeye, kul haklarna tecavz etmeye,
haramlarla da olsa mala hrs gstermeye gtrr. nfak, m'mini mala
tutkunluk zilletinden temizler, paraya kulluk bandan kurtarr.
-
slm, insann sadece Allah'a kul olmasn, Allah'tan baka her eyin
esaretinden kurtulmasn, yaratlmlarn efendisi olma zelliini korumasn
arzu etmektedir. Bunun bir yolu da, zenginin infak ederek hem
Allah'n emrine boyun emesi, hem de dnya malnn kendisine geici bir
sre iin tevdi edilmi bir emanet olduunun bilincine varmasdr.
nfak, Allah'n verdii nimetlere krdr. Namaz, oru gibi beden
ibadetler, Allah'n ihsan ettii vcut shhat ve selametinin krdr. Her
eit infak ieren mal demeler de mal nimetinin krdr. Bu duygularla
infak eden m'min, her nimetin, mesela saln, ilmin, sanatn krlerinin
de o nimetlerle deneceinin uuruna varr.
Sosyal dayanma sisteminin temelini oluturan zekat ve dier infak
eitleri,
bir ibadet anlayyla ele alnmas ve fakir, kimsesiz, muhta,yetim,
yolda kalm ve borlu gibi yardma muhta btn snflar kapsayacak kadar
geni olmas, slm'n toplumsal btnleme, kaynama ve dayanmaya byk bir
nem verdiini gsterir. Her trl infak, mal ve maln bereketini artrr.
Yoksul zmrelerin eline geen para, her eyden nce insan onurunu
gelitirir, i gc kalitesini artrr. Bunun yannda artan satn alma gc
sayesinde ykselen umumi talep hacmi, ekonomik hayata dinamizm
getirir. nfak sayesinde zenginle fakir arasnda gven, sayg ve sevgi
oluur. slm kardelii de bylece gerekleir.
Rasulullah'n benzetmesiyle mslmanlar bir vcut, bir bnye
gibidir.
Vcudun bir zs szlaynca bu ary br organlarn duymamas, bu derdi
paylamamas mmkn m? Hayr, nk byle bir durum, vcudun ftr -doal-
yapsna terstir. Toplumda fakirlerin haklarna riyet edilmemesi,
vcuttaki bir uzvun kanamas gibidir; vaktinde tedbir alnmazsa kan
kayb bu vcudun hastalanmasna, belki lmesine yol aarsa, ayn ekilde
fakirlerin haklarna tecavz, sosyal bir kanamadr ve vaktinde
tedbirler alnmazsa canl organizma olan sosyal bnyenin saln
yitirmesine yol aacaktr. Bu durum, toplum zerindeki ilah yardmn,
rahmet ve bereketin ekilmesi demektir. Bugn toplumumuzda grlen
ekonomik problemlerin nemli bir ksm bu hastalkla ilgilidir.
M'min, Allah yolunda datmann bir grev ve sorumluluk meselesi
olduunun bilincindedir. Her eit mal ve nimetleri, asl kayna olan
Allah'a nisbet eder. "Onlara rzk olarak verdiklerimizden..."
ifadesi m'minin zel mlk ve gerek mlik anlayn dzenler. Bylece infak
eylemi, datt eylerin kendi zel mal olmadn, kendi zel mlkiyetinden
tasarrufta bulunmadn hatrlatarak onun ba bencilliini krar.
M'minlerin tm yaptklar, Allah'n verdii rzktan infak etmektir.
-
Bir postacdr, bir veznedardr, bir emanetidir m'min. Bu telkin,
asl verenin, asl sahip olann Allah olduunu hatrlatr. Bylece m'min,
Allah'n kendisine verdii rzklardan sorumlu olduunu anlar. M'min,
maln istedii biimde, diledii ekilde zgrce harcayamaz. Sadece maln
deil; rzk kelimesinin, mlk kelimesinin kuatt tm madd ve manev
nimetler konusunda ayn bilin ve davran sz konusudur. nfak, insann
sahip olduu her enerjiyi, her gc kapsamna almaktadr.
lme sahip olanlar, ilme muhta olan insanlardan ilimlerini
saklamamak ve
ona ihtiyac olanlara bu ilmi datmak zorundadrlar. Makam, hret,
alma, tecrbe ve dier konulardaki imknlar da byledir. Bu tr imknlar
olanlar, onlar srf kendileri iin saklamamak, aksine buna ihtiyac
olan insanlara datmak mecburiyetindedirler. Bu sorumluluk, arta
kalan bir eyi verme niteliinde ve nafile bir ibadet deil; bir grevi
yerine getirme sorumluluu, bir farz eda etme bilincidir.
M'minler; Karun gibi toplayc deil; Harun gibi datcdrlar. Datmak
iin kazanrlar. Verirken tkeneceinden korkmazlar. nk veren Allah'tr;
"ver" diyen de Allah'tr. "Siz Allah iin bir ey verdiinizde Allah
onun daha iyisini verir. O, rzk verenlerin en hayrlsdr." (34/Sebe',
39). M'min, blis gibi fakirlikten korkutup cimrilii emretmez
(2/Bakara, 268); dris gibi cmertlii emreder.
Ne kadar verelim sorusuna Bakara 219. yette ihtiya fazlasnn
verilmesi
gerektii; nereye verelim sorusuna 215. yette anne-babaya,
yaknlara, yetimlere, fakirlere, yolda kalmlara diye cevap verirken
bunlarn mslman veya kfir olduklar bildirilmemitir. Hatta, Bakara
26. yeti kfirlere hidyet vermek sana dmez; sana infak etmek der
anlamndadr.
Allah yolunda infakda oran yoktur. Zektta snr vardr ama sadakada
snr
yoktur. Sadaka infaknn snrn sra suresinin 29. yeti gstermi ve
eli bo kalacak ekilde sap savurmay da yasaklamtr.
'Sizden birine lm gelip 'Ya Rabbi keke yakn bir zamana kadar
ecelimi
geciktirsen de sadaka versem' demeden nce size verdiimiz rzkdan
veriniz." (63/Mnfkun, 10). lminizin sadakasn verin. Makam ve mal
varlnzn sadakasn verin. Allah yolunda yaplan infakn verildii
zamanlar da nemlidir. Mslmanlarn dar ve zor durumlarnda yardm
edenle, bol gnlerinde yardm eden bir deildir. Rabbimiz Mekke
fethinden nce infak eden ve harb edenlere Mekke fethinden sonra
infak ve harb edenlerin denk olmadn haber veriyor. (57/Hadd,
10)
M'min, cann yaratann Allah olduunu, maln verenin Allah olduunu
bilir
ve O'nun yolunda mal ve canyla cihad eder. Bakara suresi 3.
yetindeki "onlara
-
verdiimiz rzktan infak ederler" yetini okuyunca, biz verdiimizi
kendi malmzdan deil; Allah'n bize emaneten verdiinden infak
ettiimizi anlyoruz. Dn evinde yemek kazannn bandaki a yemek datrken
kimseyi minnet altna alamad gibi, kimsenin bana kakamad gibi, "ben
malmdan datyorum" diyerek vnemedii gibi infakda bulunan kii de
haddini bilir. (4)
Kur'an'dan faydalanabilmenin artlarndan biri, kiinin, Allah'n ve
insanlarn
hakkn vermek zere Kitap'taki talimatlara uygun olarak parasn
bakalaryla paylamaya hazr olmasdr. Bu ok nemli bir arttr. nk bir
cimrinin veya paray her eyden ok seven bir servet dknnn, slm urunda
mal fedakrlklar yapmas beklenemez. (5)
Cimrilik, yahudilerin ve yahudileenlerin, kapitalistlerin
zelliidir. Cimri,
parann egemenliine boyun ediinden parann mahkmudur. O yzden
cimri, devaml psikolojik bunalm iindedir, doyumsuzdur, sevgisizdir.
Fedakrln, vermenin tadna varmann ne kadar gzel olduunu, hiret dl
yannda, dnyada da insan mutlu ettiini bilemez cimri. Cimriliin
sebebi, ar para, mal hrs ve gelecekte yoksul kalma korkusudur.
Cimrilik yznden durmadan para biriktiren ve tkenir
endiesiyle
hastalklarnda bile harcamayp, dnyay bile kendilerine zehir eden
para mahkmlar vardr. Halbuki para, mal Allah'n nimetidir ve bu
nimet yerli yerince harcanrsa Allah onu artrr. Cimriler, insanlar
arasnda da, Allah katnda da sevimsiz ve aalk kiiler olarak grlr.
"Onlar ki hem kskanr, cimrilik ederler, hem de herkese cimrilik
tavsiye ederler ve Allah'n kendilerine fazlndan verdii eyleri
saklarlar. Biz de byle nimetleri gizleyen nankrlere hor ve rsvay
edici bir azab hazrladk." (4/Nis, 37)
Rasl-i Ekrem (s.a.s.) de yle buyurmaktadr: "Cimrilikten saknnz.
nk cimrilik, sizden nceki milletleri helk etmitir." "Her sabah
gkten iki melek iner. Birisi: lahi, infak edene karln ver; dieri:
Allah'm! Cimrilik edene de telef ver (maln yok et), diye dua
ederler." (Riyz's-Slihn, 1/ 253) "Cimri kii, Allah'a uzak, cennete
uzak, insanlara uzak ve cehennem ateine yakndr." (Tirmiz, Birr
40)
Paralarndan ve mallarndan en az yararlanan cimrinin kendisidir.
Cimriler,
kendilerinin lmelerini isteyenler iin servet biriktiren
insanlardr. Cimri, yeryznde kendi yararlanamayaca- serveti
biriktirirken; infak sahibi cmert gkyznde kendisi ebed yararlanaca
serveti biriktirir. nfak eden m'min, istikbalini dnen kimsedir;
yarn gidecei yere yatrm yapmakta, iinde ebed yaayaca kkn
hazrlamaktadr.
-
nsan, malna cimrilik ettii nisbette erefinden kaybeder. Kt
kimseler olsalar bile, cmertler iin herkesin kalbinde bir sevgi
vardr. yi olsalar bile, cimrilere kar herkesin kalbinde yalnz
nefret vardr. Mallarn kendileri iin bile harcamaktan ekinen
cimriler, Allah Tel'nn kendilerine verdii nimeti harcamamakla
sadece kendilerini deil, e ve ocuklarn da skntya sokarlar.
evrelerindeki dier insanlara fenalk yapm olurlar.
nk, Allah'n verdii bu nimetlerde nafaka veya sadaka olarak
dier
insanlarn da hakk vardr. Bu hakkn sahiplerine verilmemesi
zulmden baka bir ey deildir. Servet, Cenab- Hakk'n ihsandr. Allah,
serveti dilediine verir, dilediinden alr. Mal ve mlkn gerek sahibi
O'dur. Cimriler, bu uura eremeyen insanlardr. "Allah'n
verdiklerinden cimrilik edenler, sakn bunun kendileri iin hayrl
olduunu sanmasnlar; bilakis bu onlarn ktlnedir. Cimrilik yaptklar
ey, kyamet gn boyunlarna dolanacaktr. Gklerin ve yerin miras
Allah'ndr. Allah ilediklerinizden haberdardr." (3/l-i mran,
180)
nfak, mutluluun merdivenidir. Alan kimse, nimetlerden geici ve
snrl bir
ekilde yararlanrken; veren m'minin hazz ksa srede sona ermez.
M'min kalp, mal ile deil; iman ile mutmain olur. Allah yolunda
infak etmekle fakir deceinden korkmaz. Kendi hibir ey deilken Allah
onu meydana getirmi, vcut, gz, kalp, lisan ve saysz nimetler balam
ve mal sahibi yapmtr. Bunlar Allah'a aittir. yle ise Allah'a gvenen
birisi Allah yolunda ve Allah rzas iin maln infak etmekten
ekinmez.
Kalpler, cmertlikle, infak sayesinde temizlenir. (Bkz. 92/Leyl,
17-20).
nk, kfr ve nifaktan sonra kalbi karartan sebeplerden biri de ar
mal sevgisi ve servete ballk arzusudur. Nitekim Kur'an- Kerim'de;
"Serveti de dknce seviyorsunuz." (89/Fecr, 20) buyrulur. te bu
sevgi ile insan, "ben bu mal infak edersem bana bir ey kalmaz"
korkusuna der ve hemen eytan harekete geer: "eytan sizi fakirlikle
korkutur, size cimrilii emreder." (2/Bakara, 268). Oysa Allah'n
bildirdiine gre: "mal ve servet insan iin bir imtihandr." (Bkz.
39/Zmer, 49-52) Bu imtihandan baarl kmann yolu da cmertlik ve
infaktr (bkz. 64/Tebn, 15-17).
nsanlarn cmertlikten ve infaktan kamasnn sebepleri banda: "benim
olan
varl bakalarna niin vereyim?" duygusu ile, "bakalarna verirsem,
benim varlm azalr ve zaruret zamannda zahmete derim" dncesi gelir.
slm dini ise bu duygu ve dnceyi kknden kaldrmtr. slm'a gre mal ve
servet herhangi bir ahsn tekeli altnda deildir. Mal ve servet yalnz
Allah Teala'nndr. Her eyin gerek mliki Allah'tr (3/l-i mran179;
57/Hadd, 10).
-
Kur'an- Kerim'de bu durum yirmiyi akn yette vurgulanmaktadr. Mlk
Allah'n olduuna gre, tabi olarak sahibinin yolunda sarfedilmesi,
m'min iin en makul bir olay olarak deerlendirilir. M'mindeki infak
ve cmertlik duygusu da bu dnceden kaynaklanr.
Hesap gnn dnen her mmin, maln bir imtihan sebebi olduunu
bilir
ve ml ibadetlerini eda etme hususunda titiz davranr. Tketim
hrsnn alabildiine kamlanmas ve hesap gn uurunun yok edilmesi, bal
bana bir fciadr. "Kfirler/inkr edenler (dnyada) zevklenirler,
hayvanlarn yedii gibi yerler. Onlarn yeri atetir." (47/Muhammed,
12). Rasul-i Ekrem de: Mmin, bir midesi ile yer; kfir ise yedi mide
ile yer. (Snen-i bn Mce, hadis no: 3256) buyurmutur.
Buradaki yedi rakamnn mbalaa iin olduu ve mminlere darb- mesel
olarak zikredildii limlerce belirtilmitir.
Mmin, dnyaya kar zhiddir. Kfir ise hrsla doludur. Dolaysyla
mmin, yemei, hayatn devam ettirebilmek ve ibadetlerini eda
edebilmek iin yemektedir. Kfirler ise; hrs, ehvet ve lezzet
duygularn tatmin edebilmek iin yemektedirler. Elbette yemek ihtiyac
insandan insana deiebilecei gibi, insann alt iin zorluuna veya
kolaylna gre de deiebilir.
Kuran- Kerimde: Onlarn mallarnda isteyenin ve (iffetinden
dolay
dilenemeyen) yoksulun da bir hakk vardr. (51/Zriyt, 19) hkm
beyan buyurulmutur. Mminlerin mallaryla, dilleriyle ve canlaryla
cihad etmeleri, kati nasslarla emredilmitir. te cihadn ilk ve
vazgeilmez eidi olan malla cihada infak ad verilir. nfak amelinin
eda edilmesi iin ilk rkn, imandr. Kyamet gnnde cehennem ehlinden
olan kimseye denilir ki: Dnya dolusu maln olsayd (u azaptan
kurtulmak iin) o maln fidye olarak verir miydin? O kimse, azabn
iddetini grd iin: Evet!.. Muhakkak verirdim der. Allahu Teala yle
buyurur: Ben (dnyada) senden, bundan daha kolay bir ey istemitim.
Henz ruhlar leminde iken, bana hibir eyi irk komaman hakknda senden
misak almtm. Sen ise sznden dndn. Bana ortak komaktan baka bir ey
kabul etmedin." (Buhr, Rikak 49; Ahmed bin Hanbel, III/218)
nfak amelinin edas iin ikinci rkn, ihlastr. Nitekim, Kuran-
Kerimde
mminlerin infak hususundaki tavrlar izah buyurulmutur: Yemee
olan sevgilerine ramen; yoksulu, yetimi ve esiri doyururlard. Biz
size ancak Allahn rzas iin yediriyoruz. Sizden ne bir karlk, ne de
bir teekkr istemeyiz. nk biz Rabbimizden, o suratlarn ekiyecei etin
gnden korkarz derlerdi. te bundan dolay Allah, o gnn errinden onlar
korumu, (yzlerine) bir gzellik, (kalplerine) sevin vermitir.
(76/nsan, 8-11).
-
hlsdaki seviyelerinden dolay, sahabe-i kiram, infak amelini eda
iin,
genellikle gece karanlndan faydalanmtr. Buna imkn bulamazlarsa,
fakir kimse uyurken, infak edecekleri mal yanna brakp oradan hzla
uzaklamlardr. Rasl-i Ekremin: Sa elin verdiinden, sol elin haberi
olmasn. (S. Mslim, I/715; Tirmiz, Tefsirul Kuran 96) tavsiyesi,
farz olan zektn dnda btn infak iin geerlidir.
nsann ftr hallerinden birisi de, iyilik grd kimseyi sevmek,
ktlk
grd kimseden de uzaklamaktr. Bu, esasen her canlda bulunan bir
zelliktir. Fakat bazen yle iyilik edenler olur ki, yapt iyilii baa
kakarak, insan keke bu iyilii yapmasayd dedirtecek noktaya gtrr.
Nitekim Kuran- Kerimde: Mallarn (Allah yolunda) harcayp da, sonra o
harcadklarnn arkasndan baa kakmayan ve eziyet etmeyenler (yok mu?)
Onlarn Rableri katnda mkfatlar vardr. Onlara hibir korku yoktur,
onlar mahzun da olacak deillerdir. (2/Bakara, 262)
buyurulmutur.
Yapm olduu iyilii her frsatta gndeme getiren ve karsndaki
insann
hislerini rencide eden kimse infakn iptal etmi hkmndedir. Zira
iyilii baa kakmayan ve diliyle eza vermeyenler iin korku kaldrlmtr.
Dierlerine gelince, Allah Teaala: yi (ve gzel) bir sz veya bir ayb
rtme; ardndan eziyet gelen (baa kaklan) bir sadakadan hayrldr.
Allah (kullarnn infaklarndan) mstanidir, halimdir. (2/Bakara, 263)
hkmn beyan buyurmutur.
Bilindii gibi, gzel bir sz veya bir ayb rtmek iin, mutlaka
zengin olmak
gerekmez. Her mmin (zengin veya fakir) bu ameli eda edebilir. Bu
yette, beli bir slupla, nce infakta bulunan, daha sonra (bu
sebeple) eziyet eden mkellefin, amelinin (sevap asndan) iptal
edildii haber verilmitir. Dolaysyla infak amelinin deimeyen iki rkn
vardr. Birincisi, iman; ikincisi ihlastr.
Kimlere infak edilmesi gerektiini Kuran aklar: Onlar hangi eyi
(ve
kimlere) infak edeceklerini sana sorarlar. De ki; maldan
vereceiniz nafaka, ncelikle annenin, babann, akrabann, yetimlerin,
yoksullarn ve ibn-i sebilin (yolcunun, misfirin) hakkdr. Her ne
ilerseniz, phesiz ki Allah onu ok iyi bilendir. (2/Bakara, 215).
yetteki sralamaya ve nceliklere dikkat edilmesinin nemini de tekrar
hatrlatalm.
Peyamberimiz de infak hususunda tercih nceliklerini yle
bildirir: Evvel
kendinden bala (kendi ihtiyacn karla)! yet bir ey artarsa
ailene, ailenden de bir ey artarsa akrabana ver. Akrabana verdikten
sonra bir ey artarsa yle ve yle yap buyurdu. Ve nnde, sanda,
solundaki muhtalara ver diye iaret etti. (Mslim, Hadis no: 41
-997-)
-
Kuran- Kerimde: (Sadakalar, infaklar) Allah yolunda
kendisilerini
vakfetmi fakirler iindir ki, onlar yeryznde dolamaya muktedir
olamazlar. (Hallerini) Bilmeyenler, iffet ve istinalarndan
(hallerini gizlemelerinden) dolay onlar zenginlerden sanr. Sen (ey
Peygamber) o gibileri simalarndan tanrsn. Onlar insanlardan yzszlk
edip de bir ey istemezler. Siz ne mal harcarsanz, phesiz Allah onu
hakkyla bilendir. (2/Bakara, 273) buyurulmutur.
Rasl-i Ekrem, gerek fakiri u ekilde tarif etmitir: Asl fakir,
ortalkta
dolap dilenen, kendisine bir-iki hurma veya lokma, ya da ekmek
paras verilen kimse deildir. Kendisine yetecek kadar rzk bulamayan,
hali bilinmedii iin sadaka da verilmeyen, kimseden de bir ey talep
etmeyendir. (Mslim, I/719; Ahmed bin Hanbel, I/384; Muvatt,
II/924)
slm toplumu, iyilik ve takva hususunda yarmay esas alan
fertlerin bir araya gelmesiyle hayatiyet kazanr. man eden, salih
amel ileyen, birbirlerine hakk ve sabr tavsiye eden insanlar
hsrandan kurtulabilirler. nfak amelinde, riyet edilmesi gereken en
nemli prensip udur: Mkellef, en sevdii eyi infak edecektir. Bu
husus, kati nasslarla sabittir: Siz sevdiiniz eylerden infak
edinceye, (Allah yolunda) harcayncaya kadar asla birre, iyilie ermi
olamazsnz. Her ne infak ederseniz phesiz Allah onu bilendir. (3/l-i
mran, 92)
Bu yet-i kerime inzal olunca, sahabe-i kiram infak hususunda
birbirleriyle
yarmlardr. Ensardan Hz. Talha (r.a.) Mescid-i Nebinin karsnda
bulunan ve Beyraha denen ok kymetli bahesini infak etmitir (Mslim,
K. Zekt 42). Hz. mer, malnn en iyisi olan Hayber hurmaln vakfeder.
Hz. Cbir (r.a.): Ben hicret edenlerden veya ensardan mal sahibi
olup da infakta bulunmayan hi kimseyi hatrlamyorum diyerek,
sahabenin bu husustaki tavrn izah etmitir.
Rasl-i Ekremin: Veren el, alan elden daha hayrldr. (Mslim, Zekt
32;
hadis no: 94 1033-) buyurduu bilinmektedir. Dolaysyla mminler,
en sevdikleri mallardan, ihlasla infakta bulunmaldrlar. slm
mcadelenin hedefine varabilmesi iin iyilik ve takva hususunda
birbirleriyle yaran, muttak mminlere ihtiya vardr. Bu husus asla
unutulmamaldr. (6)
Kur'an'n koyduu ilkelerin banda yer alan infak konusu olduka
nemli bir
konudur. Bir insan tanmak istiyorsanz, o insann hayatnda infakn
yerini aratrnz. Aratrnz, nk ok nemli bir ipucu yakalam olursunuz.
O, insann kalitesini anlamada yardmc olur.
-
Evet! Allah iin vermek, infak etmek, ok byk bir meziyettir.
nfak, sahibini yceltir, Allah katnda sevimli klar. Allah Rasul, bir
ok hadislerinde vermeyen, infak ruhu gelimeyen ve Allah iin vermeyi
bir vicdan zevki haline getirmeyenleri uyarm, ikaz etmitir. Hatta
cimri olan bir lime, cmert olan fakat slm adna fazla bir ey
bilmeyen insanlar tercih etmitir.
Rabbimiz Kur'an'da ska arnan ve saknanlardan bahseder ve onlara
zel
iltifatlarda bulunur. Ayrca arnmann yolunu da gsterir. Bu konuda
Rabbimiz infak ederek arnacamz konusunda telkinde bulunur. "O
(m'min) ki, maln (Allah iin) vererek arnr, ycelir." (92/Leyl, 18)
Demek ki arnmann yolu infak etmekten geer. nfak edersek kalben ve
ruhen arnrz. nfak ederek manen yceliriz. Gerek iyilie kavuuruz.
Olgun bir kiilik, emin bir ahsiyet olutururuz. Mallarmzdan O'nun
iin infakta bulunursak arnrz.
Peki, arnanlara Allah'n yardm nedir sorusuna baka bir yet
cevap
vermektedir: "Eer siz arnr ve saknrsanz, Allah sizlere iyilikle
ktl birbirinden ayracak ince bir anlay verir." (8/Enfl, 29).
hiretteki byk nimetinden baka bu dnyada gayb yardmlar ile
destekleme taahhdnde bulunmutur. Basiretimizi amay, gerekleri
grecek gz ihsan edecek doru yol zere bulunmamzda yardmc olacaktr.
nfak edenler, Allah ile aralarnda zel bir ba oluturacaklardr.
Yalnz Allah iin vermek, yalnz O'nun rzasn gzeterek vermek,
insan
Allah'a yaklatracak, Allah iin olma ve Allah iin yapma, amel
ileme alkanl kazandracaktr. Zira Allah iin infak edince insanlarn
duyarak reklamn yapmalarna engel olacak, Rabbim bilsin yeter
diyecektir. Bu anlay, onu ihsan makamna erdirecek, ruh bir olgunluk
kazandracaktr. "Her ne infak ederseniz phesiz Allah onu hakkyla
bilendir." (3/l-i mran, 92). Yani, yaptklarnz, yardmlarnz insanlara
duyurmaya, afie etmeye kalkmayn. nfak edeceiniz eyleri deersiz
eylerden semeyin. nk Allah hakkyla bilendir. Ne verdiinizi ve niin
verdiinizi bilir.
Elde avuta olan paylamak, iman kardeliini ve imanda kemali
gsteren bir
yceliktir. Tpk Medine'li ensar'n, Mekke'li muhacirler ile paylat
gibi. te gerek infak byle olur. Asr- saadetteki infak ile ilgili
somut olaylarla kendi durumumuzu karlatrmalyz. Belki yaptklarmzn,
infak adna yaptmz teberrularn basitliini, gerek infak olmadn o
zaman daha iyi anlam oluruz. Belki de verdiimiz kk balarn,
vicdanmzn basksndan kurtulmann arac ve kendimizi tatmin yntemi
olduunu greceiz.
Bilindii gibi Hz. Ebubekir (r.a.) iman etmeden nce Mekke'nin en
zenginlerindendi. slm ile tanp, gerek imann haz ve lezzetini alnca,
imann bir
-
gerei olarak olabildiine yardmsever bir kiilik olarak grnd.
Nerede yardma muhta biri varsa yan banda yardmna koan biri de vard:
Hz. Ebubekir! Hz. Bilal'ler her trl zulm ve ikence altnda inlemeye,
mahkm edilmeye dursun, onlar hrriyetine kavuturmak iin dnyalk adna
sahip olduu tm varln seferber eden biri vardr:
Hz. Ebubekir! Hicret etmek zorunda kalmtr, ancak yar yolda
karsna
kan Mekke'li mrik bni Duine; "ne olur gitme, ne kadar hayrsever
olduunu herkes biliyor, bu insanlarn sana ihtiyac var. Senin
yardmna, fedakrl-na ihtiyacmz var." diyerek himayesinde Mekke'ye
geri getirdii insan da yine Hz. Ebubekir (r.a.)'den bakas
deildir.
Aslnda Peygamber'e gnl veren tm ashabda bu ruhu grmek
mmkndr.
Ancak Hz. Ebubekir'de bu uur daha bir belirgin idi. Bunun iin
misalimizi ondan verelim: Tebk seferine klmak zeredir. slm
savalarna silah ve mhimmat gereklidir. Bunun iin sevgili Peygamber,
mslmanlardan infak etmelerini istemitir. Hz. mer uzun zamandan beri
Hz. Ebubekir'in infak anlayna gbta etmektedir. te frsat domu, ondan
daha fazla infak etmenin sras gelmitir. Herkes gc yettiince infak
eder ve geer.
Sra Hz. mer'e geldiinde: "Ya Rasulallah! te malm, tam yarsn
Allah
iin infak ediyorum." diyerek gnllerde taht kurmutur. Ancak sra
Hz. Ebubekir'e gelmitir. Byk bir zveri ve fedakrlk ile: "Ya
Rasulallah! te malm, tamamn infak ediyorum." dediinde, Efendimiz
(s.a.s.) itiraz etmiti: "Ya Ebabekir, ehline, oluk-ocuuna bir ey
brakmadn m?" Hz. Ebubekir: "Allah ve Rasul'n braktm, yetmez mi ya
Rasulallah, kfi gelmez mi ya Rasulallah?" diyordu. Malnn tamamn
infak etmek her babayiidin kr deildi. te gerek infak bu ve
benzerler idi. imdi kendi yaptklarmzn ne kadar komik kaldn, aylk
gelirimizin yzde kana tekabl ettiini grerek, kendimize ekidzen
vermemiz gerekmektedir. (7)
slm hukukunda infakn kapsam genitir. Aile reisinin bakmakla
ykml
olduu kimselere harcama yapmasn kapsamna ald gibi; dier yoksul
ve muhtalara yaplan zekat; sadaka ve benzeri yardmlar da anlam iine
alr. Zekt gibi miktar belli yardmlama hkmleri gelmeden nce, ashab-
kiram, yoksullar iin ne kadar harcayacaklarn bilmiyorlard.
"Sevdiiniz eylerden Allah yolunda harcayncaya kadar birre
(Cennete ve
iyiliin en gzeline) eremezsiniz." (3/l-i mran, 92)
"Sarfettiiniz her hangi bir eyin yerine O daha iyisini koyar."
(34/Sebe', 39)
-
1- Elmall, Hak Dini Kur'an Dili, 1/180-181 2- Haluk Nurbaki,
Bakara Sresi Yorumu, s. 41-45 3- Seyyid Kutub, Fi Zlli'l Kur'an, c.
1, s. 80-81 4- Mahmut Topta, ifa Tefsiri, c. 1, s. 85-86 5- Mevddi,
Tefhiml Kur'an, c. 1, s. 49 6- Yusuf Kerimolu, Kelimeler Kavramlar,
kinci Kitap, s. 78-82 7- Hseyin Caneri, Ahlak Bilinci, s. 86-90
nfakla lgili yet-i Kerime'ler nfak; Allah Yolunda Harcamak:
Bakara, 3, 195, 245, 254, 261, 270, 272, 274; Enfal, 3; Ra'd, 22;
brahim, 31; Hacc, 35; Kasas, 77; Secde, 16; Fatr, 29-30; Hadid, 7;
Mnafkun, 10-11; Teabn, 16-17. Mala Olan Sevgiye Ramen Allah
Sevgisiyle Harcamak: Bakara, 177; nsan, 8. Harcamada l: Furkan, 67;
Muhammed, 36-38. Allah in Harcamak ve Harcayanlarn Hali: Bakara,
264-266, 272; Kasas,77; Mnafikun, 10-11; Leyl,17-21 Harcamay Maln
yisinden ve Sevilen eylerden Yapmak: Bakara, 267; Al-i mran, 92.
Harcama Yaplacak Mal: Bakara, 3, 219; ura, 38. Kendilerine
Verilecek Kimseler: Bakara, 215, 273; Nur, 22. Harcadklarn Baa
Kakanlar: Bakara, 262-264, 266, Mzzemmil, 20. Gsteri Olsun Diye
Harcamak: Bakara, 264, 266, 270, 272; Nisa, 38-39. nfaktan Kalmaz:
Bakara, 268; Hadid, 10. nfaktan Kaanlar: Mearic, 18-21. nfak
Edenler Takva Sahibi M'minlerdir: Al-i mran, 16-17, 134. nfak
Edenlerin Mkafat: Bakara, 272; Hadid, 7, 11; Teabn, 17; Mearic,
24-25, 35; Leyl, 5-7,18. Kafirler ve Mrikler nfak Etmezler: Yasin,
47; Kalem, 17-40; Hakka, 34; Mddessir, 43-44; Maun, 1, 3. Kafirler
Mallarn Allah Yolundan evirmek in Harcarlar: Enfal, 36; Beled,
5-12. Fakirlere Yedirip irmek: Hacc, 28, 36; nsan, 8-12, Fecr, 18.
Yetimlere Yedirip irmek: nsan, 8-12. Esirlere Yedirip irmek: nsan,
8-12. Kafirler, Fakirlere Yedirip irmezler: Yasin, 47; Hakka, 34;
Mddessir, 43-44; Maun, 1-3. Cmert Olmak: sra, 29. Allah, Cmertlere
Bolluk Verir: Bakara, 268. Fakirlere yilik Etmek: Bakara, 83; Nisa,
36. Fakirlere Vermek: Bakara, 177, 215, 273; sra, 26; Nur, 22; Rum,
38; Mearic, 24-25. Sail'i (steyeni, dilenciyi) Azarlamaktan
Saknmak: Duha, 10. Kafirler, Fakirleri Kk Grrler: En'am, 52-53;
A'raf, 49; Hud, 27; Kehf, 28; uara, 106-114. Kafirler ve Mrikler,
Fakirlere Vermezler: Yasin, 47, Kalem,17-40; Hakka,34;
Mddessir,43-44; Maun, 1-3 nfakla lgili Hadis-i erif Kaynaklar
(Ktb-i Sitte Muhtasar Tercme ve erhi, brahim Canan, Aka Y. lk rakam
cilt; ikinci rakam sayfa numarasdr.-) nfak etmek iin ok zengin
olmak gerekmez: 3, 285 nfak ve tasadduka tevik: 10, 30-42 Kii maln
infak ederkenbata yaknlarndan balamal: 14, 47-48 Tasadduk ve infaka
tevik: 10, 30-42
-
Sadaka hakknda umumi aklama: 10, 16-17 Veren el, alan elden
stndr: 14, 48 Sadaka, 2, 542 Sadaka ve nafakann fazileti: 10,
18-29; 14, 255-256; 15, 174, 419 Allah indinde makbul olan sadakay
sa eliyle alr: 10, 18-19 Allah, sadaka ve zekat hususunda hi
kimseye hkm verme yetkisi tanmamtr: 7, 406 Allah'n kabul ettii
sadaka, hangi maldan yaplr? 10, 18 Sadaka mal artrr: 17, 574 Makbul
olan sadaka Allah indinde artar ve byr: 10, 19-20 Sadaka azab
defeder: 9, 348; 15, 185 Sadaka ve belann yar: 10, 32 Sadakann def
ettii en nemli iki ey: 10, 25 Sadaka verirken ihlas nasl olur? 10,
40-41 Sadaka, lm srasnda deil; hayat boyu verilmeli: 17, 340 Cenab-
Hak, gizli sadaka vereni nasl tebih ediyor? 10, 32-33 Sadakay men
etmenin cezas: 15, 160-161 Sadakay gizli vermek: 10, 33 Sadakann
zaman var mdr? 10, 34 Sadakann ahkam: 10, 43-54 Sadaka-i cariye:
16, 277, 547 Sadaka kimin hakkdr: 14, 51-52 Allah yolunda savaan
kimsenin zengin bile olsa sadaka alp alamayaca: 7, 425 hlasla,
fakat sadaka ehline verilmeyen sadaka ne olur? 10, 40-41 Fask
kimselere sadaka verilir mi? 10, 42 Rasulullah ve Ehl-i Beyt'e
sadaka haramdr: 15, 1102 Sadaka, u be kii dnda zengine helal
deildir: 7, 424 Sadaka verirken sla-i rahm olanlara ncelik tanmak:
10, 60-61 Dilenciye sadaka verirken, d grnn fonksiyonu ve sahabe:
10, 23 Kadn, kocasndan izin almadan tasadduk edebilir mi? 10,
49-51; 2, 374 Sadaka verecek kimsenin maddi durumu nasl olmaldr?
10, 27 Yaplan sadakadan dnmek: 10, 52-53 En hayrl sadaka: 10, 17
Sadaka, gemi ve gelecek gnahlarn affna vesile olabilir mi? 12,
463-464 Sadakann en faziletlisi: 17, 472 Sadakann en stn: 16, 548
Hangi sadaka daha stndr: 16, 258-2259 Haram olan sadaknn mul: 7,
415 Sadaka, hayr olan her eye caridir: 3, 167 Hayrl amelin dinen
sadaka saylabilmesinin art: 10, 16 Aile efradnn nafakas iin
harcanan eyler sadakadr: 16, 261 Aile iin hangi harcama sadaka
hkmne geer: 10, 28 Bir mslmana elbise giydirmenin sevab: 10, 23
Kamil manada sadaka ne zaman verilir? 10, 43 Rasulullah'a gre en
efdal sadaka: 10, 54 Rasulullah'n en houna giden sadaka hangisidir?
10, 35 Tasadduk edilen maln kymeti Allah katnda neye gredir? 10,
21-22 Sadakann miktar: 16, 259 Maln ne kadar tasadduk edilir: 17,
340 Malnn tamamn tasadduk caiz midir? 10, 43-44 Muhta duruma decek
ekilde tasaddukta bulunmak ve Peygamberimiz'in tutumu: 10, 46-47
Sadaknn iyi maldan verilmesi: 3, 343-344 Sadakay haram klan miktar
ne kadardr? 14, 60 Elinden geldii kadar sadaka verilmesi: 3,
546-547 Zekat, maln hakkdr: 7, 343 Zekatn nemi ve zekata tevik: 7,
321-323 Zekat, slm'n kprsdr: 7, 322
-
Namazla zekatn bir btn olmas: 7, 340 Zekat vermede acele etmek:
7, 384 Zekat vermek kaydyla para ve mal biriktirmek: 7, 336-337
Zekat verilen zinet eyas kenz deildir: 7, 364 Zekatn farziyeti,
terkedenin gnah: 7, 327; 17, 540 Zekat vermeyenlerle savalr: 7, 345
Zekatn vermeyenden cezal olarak ve zorla zekat alnr: 7, 338 Zekatn
vermeyenin kyamet gnndeki hali: 7, 332 Zinetlerin zekatn
vermeyenlerin hiretteki durumu: 7, 363-364 Zekat kimlere haram;
kimlere helal? 7, 414-415, 421, 426 Zekat kimlere verilir? 7, 325
Fask kimselere sadaka ve zekat verilir mi? 10, 42 Mellefe-i kulub'a
zekat verilir mi, verilmez mi? 7, 427
Konuyla lgili Geni Bilgi Alnabilecek Kaynaklar
1- Fi Zlalil Kur'an, Seyyid Kutub, Hikmet Y. s. 80-81 2- Hak
Dini Kur'an Dili, Elmall Hamdi Yazr, Azim Y. c. 1, s. 179-182 3-
Tefsir-i Kebir (Mefatihul Gayb), Fahreddin Razi, c. 1, s. 461-465
4- Tefhiml Kur'an, Mevdudi, nsan Y. s. 49 5- Kur'an- Kerim'in ifa
Tefsiri, Mahmut Topka, Canta Y. c. 1, s. 85-86 6- Hadislerle
Kur'an- Kerim Tefsiri, bni Kesir, ar Y. c. 2, s. 171-173 7- Min
Vahyil Kur'an, Hseyin Fadlullah, s. 45-47 8- Bakara Suresi Yorumu,
Haluk Nurbaki, Damla Y. s. 40-61 9- Kur'an- Kerim'de Salah
Meselesi, mer Dumlu, D. . B. Y. s. 41 10- slm Ansiklopedisi, amil
Y. c.3, s. 155-156 11- nfak (Allah Yolunda Harcama), Veysel zcan,
Mirfak Y. 12- Kur'an'da M'minlerin zellikleri, Beir slmolu, Pnar Y.
s. 110-113; 133-141 13- Kelimeler Kavramlar, Yusuf Kerimolu, nklab
Y. c. 2, s. 78-83 14- Kur'ani Terimler ve Kavramlar Szl, Mustansr
Mir, nklab Y. s. 100-101; 168; 209 15- slmi Terimler Szl, Hasan
Akay, aret Y. s. 221 16- Ahlak Bilinci, Hseyin Caneri, Denge Y. s.
85-90 17- Arnma Yolu, Abdlhamid Bilali, afak Y. c. 2, s. 62-66 18-
Anahatlaryla slm Ahlak, Mustafa arc, Ensar Neriyat, s. 280-282 19-
Yeni slm lmihali, Sleyman Ate, Yeni Ufuklar Y. s. 648-650 20- slm
Nizam, Ali Rza Demircan, Eymen Y. c. 1, s. 35-40; 163-167; 173-178;
190-210 21- Zekat: Kur'an' Temel Kavramlar, 649-653 22- slm'da
Zekat Messesesi, Yunus Vehbi Yavuz, Feyiz Y. s. 30-10 23- slm
Nizam, Ali Rza Demircan, Eymen Y. c. 1, s. 35-40; 163-167; 173-178;
190-210 24- nfak (Allah Yolunda Harcama), Veysel zcan, Mirfak Y.
25- ktisad Bilinci, Hekimolu smail, Denge Y. Fakirler ve Zenginler,
Vehbi Karaka, Tima, Y. 26- alma Hayat ve slm, Yunus Vehbi Yavuz,
Tura Neriyat 27- badet ve Messese Olarak Zekat, Ali zek, lmi
Neriyat 28- slm'da Zekat Messesesi, Yunus Vehbi Yavuz, Feyiz Y. s.
30-100 29- Kur'ani Aratrmalar, Murtaza Mutahhari, Tuba Y. c. 2, s.
20-32 30- Zekat, Mehmed Zahid Kotku, Seha Neriyat 31- Sosyal
Gvenlik Asndan Zekat, Turan Yazgan, Trk Dnyas Aratrma Vakf Y.
-
Ve hru da'vn eni'l-hamd lillhi rabbi'l-lemin: Dvmzn sonu
lemlerin Rabb Allah'a hamdetmektir.
Sbhanek Allahmme ve bihamdike ve ehed en la ilahe illa ente
vahdeke la erike leke ve Estafiruke ve etb ileyk.
Derleme Ebu Abdulmmin Tekin. bin Muharrem. el-Kayseri
E-Mail [email protected]
E-Mail [email protected]
BELGIQUE 2003 - 2013
https://www.facebook.com/tekin.mihci
https://www.facebook.com/groups/islami.e.Kitap.indir/files/
https://www.facebook.com/groups/Tevhid.Selefi.Daveti/files/
https://www.facebook.com/groups/129830423826445/files/
http://tevhiddersleri.com/
http://ebumuaz.blogspot.com/
http://www.ehlieser.tr.gg/
http://www.islamhouse.com/
http://islamqa.info/tr
http://tevhidvesunnet.com/
http://www.davetulhaq.com/tr/index.php
http://www.tevhididavet.com/
-
http://www.tevhidyolcusu.com/
http://islamiekitap.blogspot.be/
http://ilimehli.blogspot.be/
http://www.sahihhadisler.net/
nfak; Anlam ve MhiyetiKur'an'da nfakHadislerde nfakAllah'n
Verdii Her Nimetin nfak VardrMalla Yaplan nfaklimden Yaplan
nfakMutluluktan Yaplan nfakSalktan yaplan nfakGenlikten Yaplan
nfakGzel Szle Yaplan nfakGler Yzle Yaplan nfaknfakn Fayda ve
Hikmetleri