Tsunami P. F. Góra I. Co to jest tsunami II. Przyczyny tsunami III. Fizyka tsunami tektonicznego IV. Niszczycielskie dzialanie tsunami V. Dane historyczne i przewidywania VI. Podsumowanie Tsunami P. F. Góra Wydzial Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ http://th-www.if.uj.edu.pl/zfs/gora/ Kraków, 16 czerwca 2009
45
Embed
I. Co to jest tsunami Tsunami - Jagiellonian Universityth- · 2010-02-07 · Tsunami P. F. Góra I. Co to jest tsunami II. Przyczyny tsunami III. Fizyka tsunami tektonicznego IV.
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
Tsunami
P. F. Góra
Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJhttp://th-www.if.uj.edu.pl/zfs/gora/
Katsushika Hokusai, Wielka fala u wybrzezaKanagawa, fragment cyklu Trzydziesci szesc widokówgóry Fuji (1823-39). Choc autor zamierzał przedstawic
fale tsunami, rysunek jest mylacy, gdyz tsunami naogół nie wygladaja jak wielkie, łamiace sie fale.
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
Tsunami dosłownie oznacza “fale zatokowa”. Sa tobardzo długie fale, przybierajace monstrualne
rozmiary na płytkich wodach przybrzeznych, jednakw zdecydowanej wiekszosci przypadków pochodzace
z głebokich wód oceanicznych.
Tsunami sa falami płytkiej wody, ale co to naprawdeznaczy, zobaczymy za chwile.
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
II. Przyczyny tsunami
Około trzy tsunami na rok.> 90% tsunami ma przyczyny sejsmiczne.
Sposród podoceanicznych trzesien ziemi, tylko te,w których jedna płyta tektoniczna wciska sie pod
druga, moga wywołac tsunami.
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
Płyta tektoniczna wsuwa sie pod druga (subdukcja). . .
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
Górna płyta “zakleszcza sie”. . .
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
Naprezenie zostaje gwałtownie uwolnione.
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego1. Góra wody
2. Rozpad “góry wody”
3. Predkosci przepływu
4. Relacja dyspersyjna
5. Wyzsze poprawki
6. Tsunami jako fale niedyspersyjne
7. Wartosci liczbowe
8. Gdy tsunami zbliza sie do ladu. . .
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
III. Fizyka tsunami tektonicznego1. Góra wody
Na skutek pionowego przesuniecia sie dna oceanicznegopowstaje “góra wody” o wysokosci h, szerokosci λ i długosci
(wgłab rysunku) L. Głebokosc oceanu wynosi d . Moznazałozyc, ze cała kolumna wody nad wypietrzonym dnem
podnosi sie jednoczesnie.Dla typowych tsunami mamy λ ' 150 km, L ' 1200 km,h ' 5 m. Srednia głebokosc oceanu wynosi d = 4 km.
Energia “góry wody” wynosi E = 12ρgλLh2 ' 2× 1016 J.
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego1. Góra wody
2. Rozpad “góry wody”
3. Predkosci przepływu
4. Relacja dyspersyjna
5. Wyzsze poprawki
6. Tsunami jako fale niedyspersyjne
7. Wartosci liczbowe
8. Gdy tsunami zbliza sie do ladu. . .
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
2. Rozpad “góry wody”“Góra wody” rozpada sie na składowe harmoniczne,rozpływajace sie symetrycznie od uskoku, o długosciach azdo szerokosci obszaru wypietrzonego λ ' 150 km.Szacujemy, iz amplituda najdłuzszego modu wynosia = 1.5 m.
Symulacja rozpadu “góry wody” o poczatkowej wysokosci h = 1 i szerokosci λ = 200(w umownych jednostkach).
a� d � λ (1)
Tsunami jest fala płytkiej wody i to fala o bardzo małejamplitudzie!
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego1. Góra wody
2. Rozpad “góry wody”
3. Predkosci przepływu
4. Relacja dyspersyjna
5. Wyzsze poprawki
6. Tsunami jako fale niedyspersyjne
7. Wartosci liczbowe
8. Gdy tsunami zbliza sie do ladu. . .
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
3. Predkosci przepływu(i) W ciagu połowy okresu grzbiet fali staje sie dolina,a zatem predkosc przepływu pionowego musi bycrzedu
V ∼ aτ
(2)
(ii) Poniewaz woda jest niescisliwa, w tym samymczasie woda musi przemieszczac sie horyzontalnie.Poniewaz tsunami jest fala płytkiej wody, moznaprzyjac, ze cała kolumna wody pod grzbietem faliprzemieszcza sie z ta sama charakterystyczapredkoscia U. Objetosc wody przemieszczonapoziomo musi byc porównywalna z objetoscia wodyprzemieszczona pionowo (od grzbietu do doliny fali),a wiec
UτLd ∼ aλL ⇒ U ∼ aλτd
(3)
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego1. Góra wody
2. Rozpad “góry wody”
3. Predkosci przepływu
4. Relacja dyspersyjna
5. Wyzsze poprawki
6. Tsunami jako fale niedyspersyjne
7. Wartosci liczbowe
8. Gdy tsunami zbliza sie do ladu. . .
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
4. Relacja dyspersyjna
(i) W fali harmonicznej srednia energia kinetyczna jestrówna sredniej energii potencjalnej. Mamy zatem
ρ · λLd · U2 ∼ ρ · λLa · ga (4)
(ii) Wstawiajac do (4) wyrazenie (3) na U, otrzymujemynastepujaca relacje dyspersyjna dla fal płytkiej wody:
τ =λ√gd
(5)
(iii) Jako predkosc fazowa (predkosc grzbietu fali)otrzymujemy
c =λ
τ=√
gd (6)
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego1. Góra wody
2. Rozpad “góry wody”
3. Predkosci przepływu
4. Relacja dyspersyjna
5. Wyzsze poprawki
6. Tsunami jako fale niedyspersyjne
7. Wartosci liczbowe
8. Gdy tsunami zbliza sie do ladu. . .
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
5. Wyzsze poprawki
Wszystko to mozna wyprowadzic w sposóbmatematycznie scisły, przyjmujac, ze woda jestniescisliwa i ze nie ma lepkosci: div v = 0, rot v = 0,gdzie v oznacza pole predkosci czasteczek wody, orazze d � λ. Pozwala to uwzglednic wyzsze członyrozwiniecia:
c =λ
τ'
√gd − 1
6(kd)2
√gd
=√
gd − 2π2
3
(dλ
)2√gd (7)
Pierwszy wyraz rozwiniecia (7) odtwarza otrzymaneuprzednio wyrazenie (6).
Predkosc fazowa fali płytkiej wody zalezy tylko odgłebokosci.
Składowe harmoniczne o róznych długosciachprzemieszczaja sie z ta sama predkoscia — profil falinie ulega zmianie.
Jezeli uwzglednic dalsze wyrazy w rozwinieciu (7),profil tsunami sie zmienia — tsunami dzieli sie naszereg fal o malejacych długosciach, z najdłuzszymifalami poruszajacymi sie najszybciej.
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego1. Góra wody
2. Rozpad “góry wody”
3. Predkosci przepływu
4. Relacja dyspersyjna
5. Wyzsze poprawki
6. Tsunami jako fale niedyspersyjne
7. Wartosci liczbowe
8. Gdy tsunami zbliza sie do ladu. . .
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
7. Wartosci liczbowe
Przyjmujac nasze oszacowania d = 4 km, λ = 150 km,otrzymujemy c = 200 m/s = 720 km/h,τ = 720 s ' 12 min. U ∼ 8 cm/s, V ∼ mm/s.
Zdjecia satelitarne sugeruja wieksze długosci(λ ' 400–500 km) i mniejsze amplitudy (a ' 60 cm).Nie zmienia to predkosci fazowej, c, ale okres rosniedo τ ' 40 min.
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego1. Góra wody
2. Rozpad “góry wody”
3. Predkosci przepływu
4. Relacja dyspersyjna
5. Wyzsze poprawki
6. Tsunami jako fale niedyspersyjne
7. Wartosci liczbowe
8. Gdy tsunami zbliza sie do ladu. . .
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
Tsunami zaczyna swe zycie jako fala płaska, aleponiewaz czuje krzywizne Ziemi, podrózujac przezotwarty ocean staje sie fala kulista — rozciaga sie,a zatem zmniejsza sie jego amplituda. Oddziaływanieze strukturami dna oceanu moze prowadzic dorozpraszania i dalszego spadku amplitudy. Tsunamimoze odbic sie od brzegu lub struktur dna morskiego izaatakowac z “odwrotnej” strony.
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego1. Góra wody
2. Rozpad “góry wody”
3. Predkosci przepływu
4. Relacja dyspersyjna
5. Wyzsze poprawki
6. Tsunami jako fale niedyspersyjne
7. Wartosci liczbowe
8. Gdy tsunami zbliza sie do ladu. . .
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
8. Gdy tsunami zbliza sie do ladu. . .
. . . jego okres nie zmienia sie. Zgodnie z relacjadyspersyjna (5), predkosc fazowa c ∼
√d oraz
długosc fali λ ∼√
d , a wiec tak predkosc fazowa, jaki długosc fali maleja na płytkich wodachprzybrzeznych. Poniewaz energia zawarta w fali jestz bardzo duza dokładnoscia zachowana,E ∼ λa2 ' const, amplituda musi rosnac jaka ∼ 1/
√λ ∼ d−1/4.
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego1. Góra wody
2. Rozpad “góry wody”
3. Predkosci przepływu
4. Relacja dyspersyjna
5. Wyzsze poprawki
6. Tsunami jako fale niedyspersyjne
7. Wartosci liczbowe
8. Gdy tsunami zbliza sie do ladu. . .
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
Tsunami, które ma okres τ = 12 min, rozpoczyna siena głebokosci d = 4 km i ma tam długosc faliλ = 150 km oraz amplitude a = 1.5 m, porusza siez predkoscia c = 720 km/h. Przybywszy na wodyo głebokosci d = 40 m, zwalnia do c = 72 km/h, jegodługosc fali maleje do λ = 15 km, amplituda zas rosniedo a = 5 m. Na jeszcze mniejszych głebokosciachamplituda rosnie jeszcze bardziej, fala zas jeszczebardziej zwalnia. Gdy a ∼ d , pojawiaja sie efektynieliniowe.
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunamiPrzed tsunami
Atak tsunami
Cofajace sie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
IV. Niszczycielskie działanie tsunamiWbrew obiegowej opinii, to nie sama wysokosc fali jestnajbardziej niszczycielskim czynnikiem tsunami —“zwykłe” fale przyboju w czasie poteznego sztormu tezmoga osiagac amplitudy kilkumetrowe, jednak ichdestrukcyjna potega, choc wielka, jest znaczniemniejsza od tsunami. Co zatem decyduje o silerazenia tsunami?
(i) Energia. Na otwartym oceanie tsunami ma energie
E =12ρgλLa2 , (8)
co przy przyjetych tu parametrach daje E ' 2× 1015 J.Bardzo niewiele energii jest rozpraszane, zatem przyuderzeniu o wybrzeze, na kazdy metr przypadaE/L ' 2× 109 J/m. Odpowiada temu gestosc mocyE/(Lτ) ' 2× 106 W/m — tsunami wydziela kilkamegawatów mocy na kazdy metr wybrzeza!
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunamiPrzed tsunami
Atak tsunami
Cofajace sie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
IV. Niszczycielskie działanie tsunami (c.d.)
(ii) Długosc fali. Powiada sie, ze na brzeg spada“sciana wody”. Jest to instuicja fałszywa, nie jest tobowiem “sciana” (sciana jest cienka w stosunku doswojej wysokosci), ale wysoka na kilka-kilkanasciemetrów, pedzaca z predkoscia samochodu, gruba nakilka kilometrów płyta wody. Tsunami moze wygladacjak bardzo gwałtowny, olbrzymi przypływ, nie zas jakatak szczególnie wysokich fal przyboju.
(iii) Długosc penetracji. Tsunami szybko wytracaenergie na bardzo płytkich wodach przybrzeznych i naladzie, ale i tak moze sie wedrzec daleko wgłab ladu,niekiedy nawet na ponad kilometr. Moze wedrzec siena tereny połozone znacznie wyzej nad poziomemmorza niz wynosi aplituda samej fali tsunami.
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunamiPrzed tsunami
Atak tsunami
Cofajace sie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunamiPrzed tsunami
Atak tsunami
Cofajace sie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
IV. Niszczycielskie działanie tsunami (c.d.)
(iv) Powtarzajace sie ataki. Wybrzeze moze bycatakowane przez kolejne grzbiety fali tsunami,w odstepach równych okresowi fali, a wiec rzedukilkunastu–kilkudziesieciu minut. Cofajace sie tsunamimoze sprawiac wrazenie gigantycznego odpływu.Czasami taki “odpływ” moze poprzedzic pierwszy ataktsunami.
Niekoniecznie pierwsza fala (pierwszy grzbiet fali) jestnajbardziej niszczycielska. Fala, która w nocy z 22 na23 maja 1960 (po “chilijskim” trzesieniu ziemi)zniszczyła miasto Hilo na Hawajach, była trzeciaz kolei i nadeszła w godzine po pierwszej.
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunamiPrzed tsunami
Atak tsunami
Cofajace sie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
Kalutara, Sri Lanka, przed tsunami
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunamiPrzed tsunami
Atak tsunami
Cofajace sie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
Kalutara, Sri Lanka, atak tsunami26 grudnia 2004
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunamiPrzed tsunami
Atak tsunami
Cofajace sie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
Tsunami atakuje Tajlandie, 26 grudnia 2004
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunamiPrzed tsunami
Atak tsunami
Cofajace sie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
Kalutara, Sri Lanka, cofajace sie tsunami
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywaniaSantorini — zagłada Atlantydy?
Krakatau, 27 sierpnia 1883
Najwieksze zarejestrowane fale
La Palma, Wyspy Kanaryjskie —megatsunami?
VI. Podsumowanie
V. Dane historyczne i przewidywania
Chociaz przedstawione wyzej rozwazaniadotyczyły głównie tsunami tektonicznych,
najciekawsze (?) przykłady dotycza innego typutsunami: Tsunami wywołanych przez wielkie
osuniecia ziemi, które moga — choc nie musza— byc powiazane z wybuchami wulkanów.
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywaniaSantorini — zagłada Atlantydy?
Krakatau, 27 sierpnia 1883
Najwieksze zarejestrowane fale
La Palma, Wyspy Kanaryjskie —megatsunami?
VI. Podsumowanie
Santorini — zagłada Atlantydy?
Archipelag Santorini dzisiaj
Wybuch wulkanu Santorini około roku 1600 p.n.e dosłownierozerwał cała wyspe i spowodował masywne osuniecieziemi do Morza Egejskiego, co wywołało tsunami.Przypuszcza sie, ze własnie to tsunami spowodowałozagłade cywilizacji minojskiej na Krecie i w konsekwencjiopózniło rozwój cywilizacji europejskiej o 1000 lat. Bycmoze echa tego własnie wydarzenia przetrwały do naszychczasów w postaci mitu o zagładzie Atlantydy.
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywaniaSantorini — zagłada Atlantydy?
Krakatau, 27 sierpnia 1883
Najwieksze zarejestrowane fale
La Palma, Wyspy Kanaryjskie —megatsunami?
VI. Podsumowanie
Krakatau, 27 sierpnia 1883
Wybuch wulkanu Krakatau był jedna z najwiekszychkatastrof wulkanicznych współczesnego swiata. Wybuch
znaczaco zmienił geografie Ciesniny Sundajskiej i wywołałtsunami o wysokosci fal ∼30 m i długosci ∼7 km.
Wiekszosc sposród ∼36 000 ofiar wybuchu padła ofiaratsunami.
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywaniaSantorini — zagłada Atlantydy?
Krakatau, 27 sierpnia 1883
Najwieksze zarejestrowane fale
La Palma, Wyspy Kanaryjskie —megatsunami?
VI. Podsumowanie
Krakatau, 27 sierpnia 1883 (c.d.)Pyły, które po wybuchu Krakataudostały sie do atmosfery, miałyznaczacy wpływ na globalny klimati wywoływały przedziwne zjawiskaatmosferyczne.68 lat wczesniej, 10 kwietnia 1815, miałmiejsce znacznie potezniejszy wybuchwulkanu Tambora, który spowodował “rokbez lata” w 1816. Była to najwiekszaerupcja wulkaniczna od roku 181 n.e.Wybuch Tambora był jednak znaczniesłabiej opisany przez Europejczyków nizwybuch Krakatau, no i nie wywołałtsunami. . .
Edward Munch, Krzyk
Na miejscu zapadnietego Krakataupowstaje nowy wulkan, AnakKrakatau (Dziecko Krakatau).
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywaniaSantorini — zagłada Atlantydy?
Krakatau, 27 sierpnia 1883
Najwieksze zarejestrowane fale
La Palma, Wyspy Kanaryjskie —megatsunami?
VI. Podsumowanie
Najwieksze zarejestrowane fale
Najwiekszymi znanymi falami sa “rozpryski”. Rekord padł 9 lipca 1958w Lituya Bay na Alasce, gdzie niewielkie trzesienie ziemi spowodowało
osuniecie sie ziemi do płytkiej, zamknietej zatoki.
Mierzac wedle widocznej linii zniszczen, fala rozpryskowa miała 516 mwysokosci. Powstała fala tsunami u ujscia zatoki miała, wedle naocznych
swiadków, około 30 m wysokosci.
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywaniaSantorini — zagłada Atlantydy?
Krakatau, 27 sierpnia 1883
Najwieksze zarejestrowane fale
La Palma, Wyspy Kanaryjskie —megatsunami?
VI. Podsumowanie
Widok Lituya Bay od strony oceanu
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywaniaSantorini — zagłada Atlantydy?
Krakatau, 27 sierpnia 1883
Najwieksze zarejestrowane fale
La Palma, Wyspy Kanaryjskie —megatsunami?
VI. Podsumowanie
La Palma, Wyspy Kanaryjskie —megatsunami?
Na wyspach wulkanicznych stoki wulkanów sageologicznie niestabilne i groza masywnymi
osunieciami ziemi.
Dane geologiczne swiadcza o tym, ze stoki wulkanówna Wyspach Kanaryjskich w ciagu ostatnich kilku
milionów lat kilkanascie razy zapadały sie, powodujacolbrzymie osuniecia ziemi.
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywaniaSantorini — zagłada Atlantydy?
Krakatau, 27 sierpnia 1883
Najwieksze zarejestrowane fale
La Palma, Wyspy Kanaryjskie —megatsunami?
VI. Podsumowanie
Obecnie najbardziej zagrozony osunieciem jestwulkan Cumbre Vieja na wyspie La Palma.
W wyniku osuniecia ziemi, do Oceanu Atlantyckiegow ciagu 10 minut trafi około 5× 109 ton skał, pchajac
przed soba poduszke sprezonego powietrza.Spowoduje to “rozprysk” wysoki na 900 m.
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywaniaSantorini — zagłada Atlantydy?
Krakatau, 27 sierpnia 1883
Najwieksze zarejestrowane fale
La Palma, Wyspy Kanaryjskie —megatsunami?
VI. Podsumowanie
Scenariusz mozliwego tsunami (A)
Symulacje pochodza z pracyS. N. Ward, S. J. Day, Geophys. Res. Lett. 28, 3397 (2001)Dziekuje Panu Witoldowi Barylukowi za materiały krytykujace te pracePrzedstawiony w niej scenariusz jest chyba zbyt katastroficznyhttp://www.lapalma-tsunami.com/
V. Dane historyczne iprzewidywaniaSantorini — zagłada Atlantydy?
Krakatau, 27 sierpnia 1883
Najwieksze zarejestrowane fale
La Palma, Wyspy Kanaryjskie —megatsunami?
VI. Podsumowanie
Scenariusz mozliwego tsunami (B)
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywaniaSantorini — zagłada Atlantydy?
Krakatau, 27 sierpnia 1883
Najwieksze zarejestrowane fale
La Palma, Wyspy Kanaryjskie —megatsunami?
VI. Podsumowanie
Scenariusz mozliwego tsunami (C)
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywaniaSantorini — zagłada Atlantydy?
Krakatau, 27 sierpnia 1883
Najwieksze zarejestrowane fale
La Palma, Wyspy Kanaryjskie —megatsunami?
VI. Podsumowanie
Scenariusz mozliwego tsunami (D)
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywaniaSantorini — zagłada Atlantydy?
Krakatau, 27 sierpnia 1883
Najwieksze zarejestrowane fale
La Palma, Wyspy Kanaryjskie —megatsunami?
VI. Podsumowanie
Scenariusz mozliwego tsunami (E)
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywaniaSantorini — zagłada Atlantydy?
Krakatau, 27 sierpnia 1883
Najwieksze zarejestrowane fale
La Palma, Wyspy Kanaryjskie —megatsunami?
VI. Podsumowanie
Scenariusz mozliwego tsunami (F)
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywaniaSantorini — zagłada Atlantydy?
Krakatau, 27 sierpnia 1883
Najwieksze zarejestrowane fale
La Palma, Wyspy Kanaryjskie —megatsunami?
VI. Podsumowanie
Scenariusz mozliwego tsunami (G)
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywaniaSantorini — zagłada Atlantydy?
Krakatau, 27 sierpnia 1883
Najwieksze zarejestrowane fale
La Palma, Wyspy Kanaryjskie —megatsunami?
VI. Podsumowanie
Scenariusz mozliwego tsunami (H)
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywaniaSantorini — zagłada Atlantydy?
Krakatau, 27 sierpnia 1883
Najwieksze zarejestrowane fale
La Palma, Wyspy Kanaryjskie —megatsunami?
VI. Podsumowanie
Scenariusz mozliwego tsunami (I)
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywaniaSantorini — zagłada Atlantydy?
Krakatau, 27 sierpnia 1883
Najwieksze zarejestrowane fale
La Palma, Wyspy Kanaryjskie —megatsunami?
VI. Podsumowanie
Powyzsze symulacje pokazuja, jak “góra wody”, powstaław wyniku osuniecia, stopniowo rozpada sie na składowe
harmoniczne o zmniejszajacych sie długosciach,z najdłuzszymi falami poruszajacymi sie najszybciej.
Scenariusz “megatsunami” , z falami wysokimi na 50 matakujacymi Floryde, jest najprawdopodobniej przesadzony,
ale zwykłe tsunami, z falami ∼15–25 m atakujacymiwybrzeza Atlantyku od Brazylii po Islandie, wywoła
dostatecznie katastrofalne skutki.
Geolodzy twierdza, ze pytanie nie brzmi czy, ale kiedy, conajwyzej — czy az w takiej skali. Byc moze zaledwie1.5× 109 ton skał wpadnie do Oceanu Atlantyckiego.
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywaniaSantorini — zagłada Atlantydy?
Krakatau, 27 sierpnia 1883
Najwieksze zarejestrowane fale
La Palma, Wyspy Kanaryjskie —megatsunami?
VI. Podsumowanie
Podobne scenariusze przewidywane sa dla wulkanówMauna Kea i, zwłaszcza, Kilauea na Hawajach
Tsunami
P. F. Góra
I. Co to jest tsunami
II. Przyczyny tsunami
III. Fizyka tsunamitektonicznego
IV. Niszczycielskiedziałanie tsunami
V. Dane historyczne iprzewidywania
VI. Podsumowanie
VI. Podsumowanie
Tsunami sa falami płytkiej wody, a wiec sa zjawiskamiobjetosciowymi, nie powierzchniowymi.
Róznice pomiedzy tsunami a “zwykłymi” falami
Tsunami na oceaniewysokosc długosc predkosc
kilkadziesiat cm > 100 km > 700 km/h
Tsunami przy brzeguwysokosc długosc predkoscdo 30 m ∼ 3 km kilkadziesiat km/h