Top Banner
Hipertermia Hipertermia Dr hab. n. med. Janusz Skowronek Dr hab. n. med. Janusz Skowronek Zakład Brachyterapii, Wi lk l ki C t O k l ii P ń Wielkopolskie Centrum Onkologii, Poznań
106

hipertermia powierzchniowa

Jan 12, 2017

Download

Documents

duongcong
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: hipertermia powierzchniowa

HipertermiaHipertermia

Dr hab. n. med. Janusz SkowronekDr hab. n. med. Janusz Skowronek

Zakład Brachyterapii, Wi lk l ki C t O k l ii P ń Wielkopolskie Centrum Onkologii, Poznań

Page 2: hipertermia powierzchniowa

1. Hipertermia (HT), czyli przegrzanie guza nowotworowego, staje się jedną z cenionych metod walki z rakiem.

2 J t t i j i j ( i i i f ) 2. Jest to nie – jonizujący (non-ionizing form) rodzaj radioterapii mogący istotnie zwiększyć skuteczność leczenia rakaskuteczność leczenia raka.

3 Jest to planowa kontrolowana technika 3. Jest to planowa, kontrolowana technika nagrzewania guzów nowotworowych w celu bądź zniszczenia ich komórek, bądź zahamowania zniszczenia ich komórek, bądź zahamowania ich wzrostu.

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 2

Page 3: hipertermia powierzchniowa

4 HT j t t t 4. HT jest często uznawana za czwartą podstawową metodę leczenia raka, ł i hi i di t i łącznie z chirurgią, radioterapią, chemioterapią (USA).

5. FDA (The U. S. Food and Drug Ad i i t ti ) k t ł t Administration) zaakceptowała tę metodę leczenia, Medicare rekompensuje k tkoszty.

6 T k d ż i 6. Typowy zakres podwyższania temperatury mieści się od 41 st.C do 45 t C i g i t i 1 g d i

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 3st.C w ciągu przeciętnie 1 godziny.

Page 4: hipertermia powierzchniowa

Historia1. Starożytność – Egipcjanie, Grecy – obserwacje niekorzystnego wpływu gorączki na wzrost guzów,

2. 1866 - remisja guza po podwyższeniu temperatury (róża) – W. Busch,

3 W B C l i b kt j (C l ’ t i )3. W. B. Coley – pirogeny bakteryjne (Coley’s toxin),

4. 1910 – Muller – opis korzystnego wpływu hipertermii (HT) jako dodatku do radioterapiidodatku do radioterapii,

5. lata 70 – te XX wieku – badania nad biologicznym uzasadnieniem hipertermiihipertermii,

6. 1975 – I Międzynarodowy Kongres „Hipertermia w Onkologii”, Waszyngton,Waszyngton,

7. obecnie - badania nad kojarzeniem HT i radioterapii, chemioterapii, terapii genowej.

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 4

te ap ge o ej.

Page 5: hipertermia powierzchniowa

Metodyy1. leczenie miejscowe:

1.1. hipertermia powierzchniowa (leczenie płytko umiejscowionych nacieków):1.1.1. leczenie zewnętrzne, polegające na stosowaniu

aplikatorów umiejscawianych na powierzchni ciała, 1.1.2. leczenie dojamowe,

1 2 hipertermia głęboka (leczenie zmian nowotworowych 1.2. hipertermia głęboka (leczenie zmian nowotworowych położonych w głębi ciała):1.2.1. śródtkankowa, 1.2.2. regionalna,g ,1.2.3. miejscowa perfuzyjna,1.2.4. ciągła wewnątrzotrzewnowa,

ól j ( h l b d2. ogólnoustrojowe (whole body hyperthermia,WBH).

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 5

Page 6: hipertermia powierzchniowa

MetodyMetody

1 1 i h i1.1. powierzchniowaPolega na podwyższeniu temperatury na niewielkiej powierzchni, stosowane są różne techniki, różne rodzaje energii, w tym mikrofale, prądy, lt dź i ki ultradźwięki.

Z l ż i d i j i i óż iZależnie od umiejscowienia guza wyróżniamy:1.1.1. HT zewnętrzna – guzy na skórze lub na niewielkiej głębokości pod skórą. Stosuje się najczęściej elektrody zewnętrzne lub typu MA.

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 6

Page 7: hipertermia powierzchniowa

Metodyy1.1.2. dojamowa - HT guzów wewnątrzjamowych lubumiejscowionych w pobliżu naturalnych jam ciała, np. przełyku j y p y j , p p ylub odbytnicy. Elektrody są umieszczane wewnątrz jam ciała i bezpośrednio nagrzewają guz.

1.2. głęboka1 2 1 śródtkankowa t d t l i 1.2.1. śródtkankowa – metoda stosowana w leczeniu guzów śródtkankowych, np. guzów piersi, głowy i szyi, prostaty, mózgu, pęcherza moczowego. Ta metoda umożliwia lepsze nagrzewanie guza niż przy użyciu technik Ta metoda umożliwia lepsze nagrzewanie guza niż przy użyciu technik zewnętrznych. Elektrody są umieszczane w aplikatorach stosowanych w brachyterapii, do weryfikacji ich ułożenia stosuje się podobne techniki obrazowania jak w brachyterapii.

1.2.2. regionalna – metoda stosowana w leczeniu nowotworów miednicy mniejszej stosowane są specjalne nagrzewające

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 7

nowotworów miednicy mniejszej, stosowane są specjalne nagrzewające tunele.

Page 8: hipertermia powierzchniowa

MetodyMetody1.2.3. miejscowa perfuzyjna - metoda używana w leczeniu guzów położonych na kończynach, np. w leczeniu czerniaka oraz w leczeniu zmian w takich narządach jak wątroba lub płuco. W tej technice część ą j ą p j ękrwi jest pobierana, nagrzewana a następnie z powrotem przetaczana do kończyny lub narządu. Często dodatkowo podaje się wtedy np cytostatyki podaje się wtedy np. cytostatyki.

1.2.4. ciągła wewnątrzotrzewnowa –ąg ącontinuous hyperthermic peritoneal perfusion (CHPP) –metoda stosowana w leczeniu zmian umiejscowionych wewnątrz jamy otrzewnowej, w tym mesothelioma i raku wewnątrz jamy otrzewnowej, w tym mesothelioma i raku żołądka. W trakcie zabiegu chirurgicznego podgrzane leki (cytostatyki) są wpompowywane do jamy otrzewnowej

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 8

(cytostatyki) są wpompowywane do jamy otrzewnowej.

Page 9: hipertermia powierzchniowa

ó2. Ogólnoustrojowa (Whole-body hyperthermia)(Whole-body hyperthermia)

Metoda używana do leczenia przerzutów raka. Stosowane są różne techniki, w tym specjalne komory termiczne lub materace z gorącą wodą.

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 9

Page 10: hipertermia powierzchniowa

Metody inny podziałMetody – inny podział

1. HT miejscowa, (local, site-specific j , ( , p fhyperthermia),

2. HT regionalna (regional hyperthermia),hyperthermia),

3. HT całego ciała (whole-body systemic hyperthermia).

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 10

Page 11: hipertermia powierzchniowa

TechnikiTechniki

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 11

Page 12: hipertermia powierzchniowa

Hipertermia śródtkankowaHipertermia śródtkankowaTechniki:

1. mikrofale 915 MHz,1. mikrofale 915 MHz,2. fale radiowe

a. LCF b. RCF c. RF – implant,a. C b. C c. p a t,3. ziarna ferromagnetyczne,4. spirale z gorącą wodą,p g ą ą ą,5. druty oporowe (resistance wires implant),6. laser,,7. ultradźwięki.

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 12

Page 13: hipertermia powierzchniowa

Hipertermia śródtkankowaHipertermia śródtkankowa

Hipertermia śródtkankowa śródtkankowa wykorzystuje techniki aplikacji aplikacji brachyterapii ś ódtk k jśródtkankowej

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 13

Page 14: hipertermia powierzchniowa

Hipertermia śródtkankowa - wyposażenie

BSD-500– MW 915 MHz

LABTHERMICSSONOTHERM 1000– SONOTHERM 1000

– RF 0.5 MHz

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 14

Page 15: hipertermia powierzchniowa

BSD 500

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 15

Page 16: hipertermia powierzchniowa

BSD 500

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 16

Page 17: hipertermia powierzchniowa

BSD 500BSD 5001. Aplikatory śródtkankowe,2. Aplikatory wewnątrzprzełykowe, p y p y3. Aplikatory (radiatory) powierzchniowe:

3.1. okrągły aplikator MA 125, średnica 8 cm, 3.2. większy, prostokątny aplikator (MA 100), powierzchnia 161 cm2,

3.3. największy, o kształcie prostokątnym (MA 120), powierzchnia 463 cm2 .

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 17

Page 18: hipertermia powierzchniowa

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 18

Page 19: hipertermia powierzchniowa

Aplikator śródtkankowyp y

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 19

Page 20: hipertermia powierzchniowa

Aplikator wewnatrzprzełykowyp p y y

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 20

Page 21: hipertermia powierzchniowa

Rozmieszczenie aparatury BSDRozmieszczenie aparatury BSD

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 21

Page 22: hipertermia powierzchniowa

Mechanizmy terapeutyczne hipertermii

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 22

Page 23: hipertermia powierzchniowa

PODSTAWY BIOLOGICZNE ZASTOSOWANIA HIPERTERMII

1. Ciepło zabija komórki w przewidywalny i powtarzalny sposób, tak jak RT i Chth (bezpośrednie niszczenie błony komórkowej, cytoszkieletu i jądra komórkowego),

2. Względnie radiooporne komórki w fazie S są selektywnie niszczone i uwrażliwiane na napromienianieselektywnie niszczone i uwrażliwiane na napromienianie,

3. Wyższe temperatury działają cytotoksycznie y p y j y yw pierwszej kolejności na komórki niedotlenionei zakwaszone (wpływ mikrośrodowiska).

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 23

Page 24: hipertermia powierzchniowa

PODSTAWY BIOLOGICZNE ZASTOSOWANIA HIPERTERMII

4. Ciepło hamuje reperację popromiennych uszkodzeń nici DNA i aberracji chromosomowych uszkodzeń nici DNA i aberracji chromosomowych. To się przekłada na hamowanie naprawy uszkodzeń subletalnych lub potencjalnie letalnychsubletalnych lub potencjalnie letalnych.

Tkanka zdrowa

GGuz

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 24

Page 25: hipertermia powierzchniowa

PODSTAWY BIOLOGICZNE ZASTOSOWANIA HIPERTERMII

5. Wyższe temperatury preferencyjnie niszczą mikro unaczynienie guza prowadząc do dalszej mikro-unaczynienie guza prowadząc do dalszej redukcji pH w guzie, obniżenia utlenowania i martwicy.y

6. Pod wpływem stale aplikowanej energii i l j i j ż iżcieplnej guzy osiągają temperatury wyższe niż

zdrowe tkanki otaczające ze względu na zaburzoną zdolność do termoregulacji poprzez zaburzoną zdolność do termoregulacji poprzez patologiczne naczynia krwionośne.

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 25

Page 26: hipertermia powierzchniowa

PODSTAWY BIOLOGICZNE ZASTOSOWANIA HIPERTERMII

CHEMIOTERAPIA1 lepsza dystrybucja leków1. lepsza dystrybucja leków2. ↑ przepuszczalności błon komórkowych3. termicznie aktywowane kompleksy lek - receptory p y p

IMMUNOTERAPIA1. ↑ dystrybucji szczepionek p/nowotworowych 2. inhibitor angiogenezy3 ↑ i ł 3. ↑ syntezy materiału genetycznego

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 26

Page 27: hipertermia powierzchniowa

PODSTAWY BIOLOGICZNE ZASTOSOWANIA HIPERTERMII

CHIRURGIA1. ↓ masy guza przed zabiegiem2. umożliwienie operacyjności guza

RADIOTERAPIA 1. reoksygenacja2. nasilenie apoptozy3 ś i ć k ó k f i S kl k ó k3. śmierć komórek w fazie S cyklu komórkowego4. spowolnienie procesów naprawczych DNA

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 27

Page 28: hipertermia powierzchniowa

HIPERTERMIA + RADIOTERAPIASynergizm terapeutyczny

hipoksjaniskie pH

dobre utlenowanienormalne pH niskie pH

złe odżywianiebrak proliferacji

normalne pHdobre odżywianiewzrost komórek

naczynie krwionośne

TERMOOPORNOŚĆRADIOWRAŻLIWOŚĆ

TERMOWRAŻLIWOŚĆRADIOOPORNOŚĆ

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 28

Page 29: hipertermia powierzchniowa

HIPERTERMIA + RADIOTERAPIASynergizm terapeutyczny

Rozgrzana tkanka w obrębie guza

antena MW

EFEKT CYTOTOKSYCZNYRADIOUCZULENIE

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 29

RADIOUCZULENIE

Page 30: hipertermia powierzchniowa

HIPERTERMIA RADIOTERAPIAHIPERTERMIA + RADIOTERAPIA

TER = 1.4(Th l

TER(Thermal Enhancement R i )Ratio)

Dawka RTk T TDawka RT + HT

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 30

Page 31: hipertermia powierzchniowa

Mechanizmy terapeutyczney p y1. Większa od komórek normalnych

żli ść k ó k t h wrażliwość komórek nowotworowych na podwyższenie temperatury,

2. Niemożność odprowadzania nadmiaru ciepła z guza nowotworowego, związana z p g gbrakiem mechanizmów termoregulacji w guzie z powodu braku możliwości rozszerzenia łożyska naczyniowego co jest sprawnym łożyska naczyniowego, co jest sprawnym mechanizmem w tkankach zdrowych,

3. Efekty synergiczne, w szczególności uwrażliwienie komórek na radioterapię,

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 31

Page 32: hipertermia powierzchniowa

4 zjawiska związane z bezpośrednim 4. zjawiska związane z bezpośrednim efektem cytotoksycznym wysokich temperatur: p

4.1. z tzw. efektem komórkowym powodowanym przez ekspresję białek powodowanym przez ekspresję białek szoku cieplnego, 4 2 indukcją i regulacją apoptozy 4.2. indukcją i regulacją apoptozy, 4.3. wpływem na przesyłanie sygnału ś ódk ó k śródkomórkowego 4.4. modulacją odporności na leki.

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 32

Page 33: hipertermia powierzchniowa

Mechanizm zatrzymywania ciepła w guzieMechanizm zatrzymywania ciepła w guzie

TKANKA

unaczynienienormalne

TKANKA NORMALNA

CIEPŁO

unaczynienienowe GUZ LITY

CIEPŁO

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 33

Page 34: hipertermia powierzchniowa

1. Wszystkie wymienione uprzednio rodzaje hipertermii można stosować bądź jako leczenie hipertermii można stosować bądź jako leczenie samodzielne (rzadko), bądź jako skojarzonez radioterapią lub/i coraz częściej z leczeniem p ą / ę jsystemowym – najczęściej z chemioterapią.

ś ń2. Pomimo mnogości rozwiązań technicznych i dużych możliwości prowadzenia leczenia skojarzonego hipertermia pozostaje nadal skojarzonego, hipertermia pozostaje nadal metodą leczenia stosunkowo rzadkowykorzystywaną w onkologii. wykorzystywaną w onkologii.

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 34

Page 35: hipertermia powierzchniowa

3. Wpływa na to zarówno stopień skomplikowania planowania i p pprowadzenia leczenia, jak i ograniczona skuteczność potwierdzona ograniczona skuteczność potwierdzona w stosunkowo niewielkiej grupie

t ji kli i hsytuacji klinicznych.

4. Skojarzenie z radioterapią –dd t f kt i j addytywny efekt poprawiający

wyniki leczenia.12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 35

y

Page 36: hipertermia powierzchniowa

5. Współczynnik wzmocnienia cieplnego (TER – termal enhancement ratio) dla poszczególnych nowotworów ) p g yi umiejscowień, np. dla radioterapii węzłów przerzutowych regionu głowy i węzłów przerzutowych regionu głowy i szyi skojarzonej z hipertermią = 1.4.

6. Najczęściej TER wynosi od 1.4 do 6. Najczęściej TER wynosi od 1.4 do 3.0.

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 36

Page 37: hipertermia powierzchniowa

7 HT może zwiększyć wrażliwość 7. HT może zwiększyć wrażliwość niektórych komórek nowotworowych lub uszkodzić te niewrażliwe na inne formy terapii. formy terapii.

8 HT i di t i ł 8. HT i radioterapia łączone w leczeniu skojarzonym są stosowane j y ąbezpośrednio jedno po drugim (z przerwą nie przekraczającą jednej (z przerwą nie przekraczającą jednej do dwóch godzin).

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 37

Page 38: hipertermia powierzchniowa

9 Przeprowadzono wiele badań dotyczących 9. Przeprowadzono wiele badań dotyczących skojarzonego zastosowania HT i radioterapii lub chemioterapii.p

10. Najwięcej badań przeprowadzono nad hi t i i i h h (d kilk hipertermią zmian powierzchownych (do kilku cm pod powierzchnią skóry).

11. Zastosowanie hypertermii zwiększa yp ęszanse na wyleczenie średnio o 20-30

procent (większość badań) procent (większość badań).

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 38

Page 39: hipertermia powierzchniowa

Wpływ HT na regresję guzaWpływ HT na regresję guza

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 39

Page 40: hipertermia powierzchniowa

Zastosowanie kliniczne

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 40

Page 41: hipertermia powierzchniowa

Najczęstsze leczone nowotwory:1. Pierwotny rak piersi,2. Wznowa raka piersi w bliźnie po mastektomii, 2. Wznowa raka piersi w bliźnie po mastektomii, 3. Nowotwory głowy i szyi, 4. Rak skóry,y,5. Rak prostaty,6. Nowotwory miednicy mniejszej, w tym raka y y j j y

szyjki macicy, odbytnicy, odbyty, pęcherza moczowego,

7. Rak przełyku,8. Czerniak złośliwy, 9. Guzy mózgu,10. Mięsaki, chłoniaki.

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 41

Page 42: hipertermia powierzchniowa

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 42

Page 43: hipertermia powierzchniowa

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 43

Page 44: hipertermia powierzchniowa

HIPERTERMIA SRÓDTKANKOWAKryteria kwalifikacji

1 możliwość znieczulenia ogólnego 1. możliwość znieczulenia ogólnego (głębokie)

2. lokalizacja i wymiary pozwalające na adekwatne zastosowanie brachyterapiiy p

3. brak przerzutów odległych

4. brak głębokiego owrzodzenia lub odsłoniętych naczyń, nerwów, martwicy odsłoniętych naczyń, nerwów, martwicy kości

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 445. spodziewane przeżycie > 6 miesięcy

Page 45: hipertermia powierzchniowa

HIPERTERMIA SRÓDTKANKOWA

Brachyterapia HDR + HipertermiaBrachyterapia HDR + Hipertermia

1 odstęp między seansami min 48 godzin1. odstęp między seansami min. 48 godzindo 2 x w tygodniu (termotolerancja) !

2. 30 – 120 minut przed HDR

3. czas terapeutyczny 60 minut

4. minimalna średnia temperatura 41-42°Cutrzymana przez 45 minut

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 45

utrzymana przez 45 minut

Page 46: hipertermia powierzchniowa

HIPERTERMIA SRÓDTKANKOWA

Brachyterapia HDR + Hipertermia

1. guzy pierwotne: 21 – 44 Gy3 – 4 Gy / frakcję

2 x dziennie co 6 godzin

2. wznowy: 15 – 24 Gy3 – 4 Gy / frakcję

2 x dziennie co 6 godzinAJMEL PUTHAWALA, MD (Long Beach, California, USA)

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 46

Page 47: hipertermia powierzchniowa

HIPERTERMIA SRÓDTKANKOWA

Brachyterapia PDR + Hipertermiay p p

1. PDR: 1 – 2 frakcje po 2000 cGyj p y80 cGy / puls25 pulsów co 50 – 60 minutp

2. HT: temp. referencyjna 43,0 – 43,5°Cp yj , ,czas terapeutyczny 60 minut30 – 60 minut przed PDRp

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 47

Page 48: hipertermia powierzchniowa

HIPERTERMIA SRÓDTKANKOWAPrzykładowa aplikacja głęboka

aplikatory

37°C37°C

min. 6 cm

guz

6 cm

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 48szyja

Page 49: hipertermia powierzchniowa

HIPERTERMIA SRÓDTKANKOWAPrzykładowa aplikacja głęboka

aplikatory

37°C37°C

min. 6 cm6 cm

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 49szyja anteny MW

Page 50: hipertermia powierzchniowa

HIPERTERMIA SRÓDTKANKOWAPrzykładowa aplikacja głęboka

aplikatory

37°C37°C

min. 6 cm6 cm

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 50szyja termometr

Page 51: hipertermia powierzchniowa

HIPERTERMIA SRÓDTKANKOWAPrzykładowa aplikacja głęboka

37°C

39°C

37°C

Szyja -pr ekrój

44°C

43°C41°Cprzekrój poprzeczny

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 51

Page 52: hipertermia powierzchniowa

HIPERTERMIA POWIERZCHNIOWAHIPERTERMIA POWIERZCHNIOWAAJMEL PUTHAWALA, MD (Long Beach, California, USA)

Jednopłaszczyznowa lik j aplikacja –

możliwa HT powierzchniowa

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 52

powierzchniowa

Page 53: hipertermia powierzchniowa

HIPERTERMIA SRÓDTKANKOWAAplikacja powierzchniowa

aplikator MW

37°C

guzMW

37°C

bolus chłodzący

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 53szyja

chłodzący

Page 54: hipertermia powierzchniowa

HIPERTERMIA SRÓDTKANKOWAAplikacja powierzchniowa

37°C

guz37°C

sondy Bowmana

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 54szyja

Page 55: hipertermia powierzchniowa

HIPERTERMIA SRÓDTKANKOWAAplikacja powierzchniowa

37°C

guz37°C

43 0°C

43,5°C

37,0°C41,0°C42,0°C

43,0 C

,

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 55szyja

Page 56: hipertermia powierzchniowa

Rak piersi, „boost” po RT, lik t l taplikatory elastyczne

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 56

Page 57: hipertermia powierzchniowa

W aplikatorach do brachyterapii raka piersi i l t l kt d 2 t timplantowane są elektrody oraz 2 termometry

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 57

Page 58: hipertermia powierzchniowa

Czerniak skóry głowy, wznowa po zabiegach, hipertermia powierzchniowa i BT – HDR (6 x 6 Gy)hipertermia powierzchniowa i BT HDR (6 x 6 Gy)

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 58

Page 59: hipertermia powierzchniowa

Czerniak skóry głowy, wznowa po zabiegach, hipertermia powierzchniowa i BT HDR (6 x 6 Gy)hipertermia powierzchniowa i BT – HDR (6 x 6 Gy)

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 59

Page 60: hipertermia powierzchniowa

Przerzuty do węzłów chłonnych, hipertermia powierzchniowahipertermia powierzchniowa

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 60

Page 61: hipertermia powierzchniowa

Guz na szyi, wznowa, hipertermia powierzchniowa

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 61

Page 62: hipertermia powierzchniowa

Rak ślinianki, BT i HT śródtkankowa

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 6234

Page 63: hipertermia powierzchniowa

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 6333

Page 64: hipertermia powierzchniowa

Rak ślinianki, BT i HT śródtkankowa

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 6432

Page 65: hipertermia powierzchniowa

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 6531

Page 66: hipertermia powierzchniowa

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 6630

Page 67: hipertermia powierzchniowa

Rak dna jamy ustnej, przerzuty do węzłów chłonnych szyi – skojarzona brachyterapia i hipertermia

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 6729

Page 68: hipertermia powierzchniowa

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 6828

Page 69: hipertermia powierzchniowa

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 6927

Page 70: hipertermia powierzchniowa

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 7026

Stan po leczeniu

Page 71: hipertermia powierzchniowa

Przerzut do węzłów 12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 712

4

Przerzut do węzłów chłonnych szyi

Page 72: hipertermia powierzchniowa

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 7222

Stan po leczeniu

Page 73: hipertermia powierzchniowa

Guz przerzutowy na szyi – aplikatory elastyczne

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 7325

Page 74: hipertermia powierzchniowa

Plan leczenia 3D z lokalizacją aplikatorów na szyi

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 7423

Page 75: hipertermia powierzchniowa

Rak narządów rodnych – skojarzona brachyterapia i hipertermia

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 7521

Page 76: hipertermia powierzchniowa

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 7618

Page 77: hipertermia powierzchniowa

Rak prostaty – skojarzona brachyterapia i hipertermia

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 7720

Page 78: hipertermia powierzchniowa

Plan leczenia 3D – aplikatory w prostacie

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 7819

Page 79: hipertermia powierzchniowa

WynikiWyniki

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 79

Page 80: hipertermia powierzchniowa

Hyperthermia in combined treatment of cancerP Wust B Hildebrandt G Sreenivasa B Rau J Gellermann H Riess R Felix and PM Schlag P Wust, B Hildebrandt, G Sreenivasa, B Rau, J Gellermann, H Riess, R Felix, and PM Schlag,

THE LANCET Oncology Vol 3 August 2002

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 80

Page 81: hipertermia powierzchniowa

Hyperthermia in combined treatment of cancerP Wust, B Hildebrandt, G Sreenivasa, B Rau, J Gellermann, H Riess, R Felix, and PM Schlag,

THE LANCET Oncology Vol 3 August 2002

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 81

Page 82: hipertermia powierzchniowa

Hyperthermia in combined treatment of cancerP Wust, B Hildebrandt, G Sreenivasa, B Rau, J Gellermann, H Riess, R Felix, and PM Schlag,

THE LANCET Oncology Vol 3 August 2002

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 82

Page 83: hipertermia powierzchniowa

Zebrane wyniki triali porównujących skojarzenie radioterapii (RT), chemioterapii (ChT), chirurgii (S) z hipertermią (HT) oraz

l i b HT i t t i l ikileczenia bez HT – istotnie lepsze wyniki

Guz Leczenie N chorych (N zmian)

Cel Efekt z HT [%]

Efekt bez HT [%]

HAN, węzły chłonne RT 41 (44) CR LC – 5 lat SV – 5 lat

83 69 53

41 24 0

Czerniak RT 70 (138) CR LC – 2 lata

62 46

35 28LC – 2 lata 46 28

Pierś RT 306 CR 59 41 Glioblastoma multiforme

S, RT 68 SV – median SV – 2 lata

85 tyg. 31

76 tyg. 15

Pęcherz, szyjka i RT 298 CR 55 39 odbytnica SV – 3 lata 30 24Odbytnica RT, S 115 SV – 5 lat 36 7

Pecherz ChT 52 CR 66 22 Szyjka RT 64 CR 55 31 Różne RT 92 Response 82 63Różne RT 92 Response 82 63Płuco ChT 44 Response 68 36 Szyjka RT 40 CR 85 50

Odbytnica RT 14 Response 100 20 Przełyk RT, ChT 66 CR 25 6

Srom, pochwa ChT 65 Response 59 19Pecherz RT, S 102 SV – 3 lata 94 67 Przełyk RT, ChT,

S 53 Paliacja 70 8

Przełyk RT 125 SV – 3 lata 42 24

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 83

Przełyk RT 125 SV 3 lata 42 24Odbytnica RT, S 122 CR 23 5

Page 84: hipertermia powierzchniowa

Zebrane wyniki triali porównujących skojarzenie radioterapii (RT), chemioterapii (ChT), chirurgii (S) z hipertermią (HT) oraz

l i b HT b k óż i ik hleczenia bez HT – brak różnic w wynikach

Guz Leczenie N chorych Cel Efekt z HT [%] Efekt bez HT [%] G N y(N zmian)

C [%] [%]

Różne RT 145 CR 32 30Różne RT 145 CR 32 30Różne RT 173 SV-2 lata 36 29 HAN RT 65 CR 74 58HAN RT 65 CR 74 58Różne RT 15 (30) Response 47 7 Pierś RT S 507 SV 5 lat 73 67Pierś RT, S 507 SV – 5 lat 73 67

Szyjka RT 50 LC – 1.5 roku 70 50 Ż ł d k RT S 193 SV 5 l t 51 45Żołądek RT, S 193 SV – 5 lat 51 45Przełyk ChT 40 CR 41 19 12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 84

Page 85: hipertermia powierzchniowa

HT w NOWOTWORACH H&N

75 j tó 35 BT 40 BT IHT75 pacjentów: 35 BT vs. 40 BT + IHT

BT BT IHTBT BT + IHTCR 52% 62% (ns)PR 37% 10%PR 37% 10%Dla guzów < 4 cmCR 58% 74% ( 0 05)CR 58% 74% (p<0,05)

T lk 1 j t ł ił t d

E i B t l IJROBP (34) 5 1097 1104 1996

Tylko 1 pacjent spełnił wytyczne co do jakości przeprowadzonego leczenia IHT.

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 85

Emami B et al., IJROBP (34);5:1097-1104, 1996.

Page 86: hipertermia powierzchniowa

WynikiWyniki

CLINICAL EXPERIENCE AT LONG BEACH MEMORIAL MEDICAL CENTER

Long Beach, California, USA

AJMEL PUTHAWALA, M.D., FACR

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 86

Page 87: hipertermia powierzchniowa

HT w NOWOTWORACH H&N

G t ł i Guzy przetrwałe i wznowy:

O ół Ogółem LC 93 / 125 - 74,4 %ż j LC 62 / 114 54 0 % żyjący z LC 62 / 114 - 54,0 %

Ś d i k b ji 28 ( 75 )Średni okres obserwacji 28 m-cy (max. 75 m-cy)

AJMEL PUTHAWALA, MD (Long Beach, California, USA), ESHO Meeting Berlin 2006.

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 87

Page 88: hipertermia powierzchniowa

HT w NOWOTWORACH H&N

AJMEL PUTHAWALA, MD (Long Beach, California, USA)

Kontrola miejscowa (%) LC żyjący (%)szyja 45 / 61 74 23 / 50 46yj / /język ruchomy 5 / 8 62,5 3 / 8 38język podstawa 10 / 12 83 8 / 12 67d j j / 75 / 75dno j. ustnej 3 / 4 75 3 / 4 75policzek 3 / 3 100 2 / 3 66przedsionek 2 / 2 100 1 / 2 50pprzyusznica 1 / 3 33 1 / 3 33migdałek 15 / 18 83 13 / 18 72g dł d l 4 / 8 50 3 / 8 37 5gardło dolne 4 / 8 50 3 / 8 37,5nosogardło 5 / 6 83 5 / 6 83

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 88

Page 89: hipertermia powierzchniowa

HT w NOWOTWORACH H&N

AJMEL PUTHAWALA, MD (Long Beach, California, USA)

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 89

Page 90: hipertermia powierzchniowa

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 90

Page 91: hipertermia powierzchniowa

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 91

Page 92: hipertermia powierzchniowa

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 92

Page 93: hipertermia powierzchniowa

Działania uboczne (wg BSD Medical)

OparzeniaU 9 7% l h h h t i d i h i U 9.7% leczonych chorych stwierdzono powierzchniowe oparzenia nawet z obecnością pęcherzy (po zastosowaniu aplikatorów powierzchniowych, BSD-400/500 Hyperthermia System). Dokładne umiejscowienie aplikatorów na skórze zmniejsza ryzyko oparzeń.

BólU 8.4% leczonych chorych wystąpił ból umiejscowiony, przejściowy i ograniczony do nagrzewanego pola.

Martwica tkanki podskórnej”„Martwica tkanki podskórnejU około 5% chorych dochodzi do stwardnienia tkanki podskórnej w postaci wyczuwalnych

ń12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 93

zgrubień.

Page 94: hipertermia powierzchniowa

Działania uboczneDziałania uboczneOwrzodzeniaOwrzodzenia

U 3.6% leczonych chorych stwierdzono różnego stopnia owrzodzenia z powodu szybko postępującej p p y p ęp ją jmartwicy guza. Owrzodzenia mogą być przyczyną zakażenia i wzrostu ogólnoustrojowej temperatury oraz pogarszają komfort ogólnoustrojowej temperatury oraz pogarszają komfort chorego ze względu na sączenia i krwawienia.

Z k ż iZakażeniaU 1.8% leczonych chorych stwierdzono miejscowe i ogólnoustrojowe zakażenia na tle wystąpienia owrzodzeń ogólnoustrojowe zakażenia na tle wystąpienia owrzodzeń i martwicy. Najczęściej są to zakażenia miejscowe.

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 94

Page 95: hipertermia powierzchniowa

PrzeciwwskazaniaPrzeciwwskazania1. Wrażliwość na ból jest indywidualnym sygnałem bezpieczeństwa, z tego powodu hipertermia jest przeciwwskazana u chorych ze zwiększoną wrażliwością na ból np u chorych po zabiegach wrażliwością na ból, np. u chorych po zabiegach chirurgicznych czy radioterapii, po wcześniejszych znieczuleniach lub z innych powodów. znieczuleniach lub z innych powodów.

2. Zwiększone nagrzewanie zdrowych tkanek jest kontrolowane systemem bezpieczeństwa jakim jest prawidłowy przepływ krwi. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe ukrwienie Należy zwrócić uwagę na prawidłowe ukrwienie wszystkich tkanek w obrębie nagrzewanego pola.

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 95

Page 96: hipertermia powierzchniowa

3. Leczenie hipertermią jest przeciwwskazane h h i d k i i i t j i u chorych z niedokrwieniami, stosującymi

leki naczyniowe, z DIC, itp.

4. Promieniowanie elektromagnetyczne po g y pzastosowaniu hipertermii mikrofalowej może interferować z innymi urządzeniami y ąelektronicznymi, dlatego też jest przeciwwskazane u chorych ze stymulatorami p y yserca

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 96

Page 97: hipertermia powierzchniowa

Termotolerancjaj1. Czas nagrzewania oraz czas między kolejnymi

i i t t i ik i h ć d t d i seansami są istotnymi czynnikami, choć dotąd nie do końca poznanymi. Jeśli nagrzewamy tkanki zbyt często lub zbyt długo to komórki guza mogą zbyt często lub zbyt długo, to komórki guza mogą rozwinąć oporność – termotolerancję.

2. Mechanizm – zmiany enzymatyczne?

3 P i d i j i j 48 3. Przerwa między seansami – co najmniej 48 godzin.

4. Typowe leczenie – 2 do 8 frakcji w trakcie radioterapii.

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 97

Page 98: hipertermia powierzchniowa

Hipertermia i Quality of LifeHipertermia i Quality of Life1. Ostatnie badania Narodowej Akademii Nauk (USA) j ( )podkreślają niepowodzenia preferowania pojedynczych metod leczenia raka przy ignorowaniu potrzeb chorych wymagających leczenia p-bólowego i innych dolegliwości związanych z rakiem.

2. Istotną poprawę w uzyskaniu efektu paliatywnego oraz jego wydłużeniu zaobserwowano po skojarzeniu HT z radioterapią.

3. Niektórzy naukowcy uważają, że HT stymuluje system immunologiczny, pomaga choremu odzyskać siły po innych

i h j k h i ii l b di ii terapiach jak np. po chemioterapii lub po radioterapii.

4. Nawet w sytuacjach bez nadziei na wyleczenie pozytywny f kt HT ż l g ć ł g d i t ki h d l gli ś i j k efekt HT może polegać na złagodzeniu takich dolegliwości jak

ból, krwawienia, zakażenia, itp.

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 98

Page 99: hipertermia powierzchniowa

Na podstawie zebranych wniosków z licznych badań można wymienić następujące pozytywne efekty HT:y ęp ją p y y y

1. poprawa przeżyćl l ś i i j j i dł ś i k li2. poprawa wyleczalności miejscowej i długości kontroli

miejscowej 3. wzrost odsetka remisji 4. spadek śmiertelności 5. bezpośrednie niszczenie komórek guza 6. poprawa efektu paliatywnego i długości jego trwaniap p p y g g j g7. poprawa jakości życia 8. poprawa efektywności innych metod leczenia bez wzrostu

toksycznościtoksyczności9. poprawa utlenowania guza zwiększająca wrażliwość na

napromienianie 10 niszczenie wrażliwych na ciepło i promienioopornych 10. niszczenie wrażliwych na ciepło i promienioopornych

komórek guza 11. poprawa chemiowrażliwości komórek

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 99

Page 100: hipertermia powierzchniowa

12. wzrost zakresu wielkości guza mogącego być kwalifikowanym do leczenia

13. wzrost dostępności cytostatyków dla komórek guza guza

14. addytywne interakcje z cytostatykami15. niszczenie chemioopornych komórek guza 5. s c e e c e oopo yc o ó e gu a 16. aktywator dla terapii genowych 17. zmniejszanie wielkości guza umożliwiające

resekcję guza 18. zmniejszenie defektu kosmetycznego po

resekcji guza resekcji guza 19. poprawa funkcjonalności po chirurgii20. wzrost efektywności po powtórnym y p p y

napromienianiu 21. poprawa wyników leczenia po skojarzeniu z

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 100radiochemioterapią.

Page 101: hipertermia powierzchniowa

Przyszłość hipertermiiy p1. HT – nadal nie jest standardową metodą

l i leczenia.

2 Prace nad prospektywnymi trialami z 2. Prace nad prospektywnymi trialami z licznymi grupami badanymi i długim okresem obserwacjiokresem obserwacji.

3. Triale porównujące wartość HT w 3. Triale porównujące wartość HT w skojarzeniu z różnymi metodami leczenia.

4. Badania nad udoskonaleniem technik HT.

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 101

Page 102: hipertermia powierzchniowa

Brachyterapia śródtkankowa wnioski (dr Puthawala)- wnioski (dr Puthawala)

1. Kojarzenie śródtkankowej hipertermii oraz brachyterapii jest skuteczną metodą leczenia różnych ą ą ypierwotnych nowotworów złośliwych oraz wznów miejscowych złośliwych oraz wznów miejscowych i przerzutów,

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 102

Page 103: hipertermia powierzchniowa

2. Kojarzenie tych metod zwiększa odsetek miejscowych kontroli, spowalnia progresję guza, daje dobry p p g ję g , j yefekt paliatywny,

3. Skojarzony schemat leczenia jest j y jdobrze tolerowany, bezpieczny i nie jest związany ze wzrostem częstości jest związany ze wzrostem częstości powikłań.

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 103

Page 104: hipertermia powierzchniowa

ESHO 2007ESHO 200724th Annual Meeting

of the EUROPEAN SOCIETYf HYPERTHERMIC for HYPERTHERMIC

ONCOLOGYONCOLOGYPraga Czechy Praga, Czechy

31 maja – 3 czerwca 2007r.12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 104

31 maja 3 czerwca 2007r.

Page 105: hipertermia powierzchniowa

PodziękowaniaPodziękowaniaW wystąpieniu wykorzystałem materiał

przygotowany przez:p yg y p

1 Dr Adama Chicheła z Wielkopolskiego 1. Dr Adama Chicheła z Wielkopolskiego Centrum Onkologii,

2 Dr Ajmael P tha ala M D FACR 2. Dr Ajmael Puthawala, M.D., FACR, z Long Beach Memorial Medical Center,

Long Beach California USALong Beach, California, USA,3. Materiały ze Zjazdu ESHO w Berlinie

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 105

Page 106: hipertermia powierzchniowa

Dziękuję za uwagę

12.03.2007 Kurs CMKP Gliwice 106