Hepatik Ensefalopati hasta yakını eğitimi 8

Gastroenteroloji Hemşiresi Pınar Kalkışım tarafından hazırlanmıştır.

Hepatik EnsefalopatiSiroz Koması


Karaciğerin vücut içindeki görevini geri dönüşsüz bir sonucu kaybetmesi yerine getirememesidir.

Siroz Nedir?


Siroz neden oluşur?• Alkol• Kronik Aktif Hepatit• Kalıtsal veya sonradan edinilmiş

bir demir mekanizması bozukluğu(hemokromatoz)

• Karaciğer içindeki safra kanallarının nedeni bilinmeyen bir sebepten ilerleyici yıkımı (primer biliyer siroz)

• Çekinik gen ile kalıtsal geçişli vücutta bakır birikimine neden olan bir hastalık (Wilson Hastalığı)



Belirtileri nelerdir?

Ciltte hissedilen ve belirgin uzun süreli etkisi olmayan, karıncalanma, uyuşma, iğnelenme, yanma hissi (parestezi)

Duyusal değişimler El kaslarının istemsiz kasılma,

titremesi (Flapping Tremor)



Erkeklerde jinekomasti

Şeker hastalığı


Solunum sıkıntısı (Dispne)



Ritm bozuklukları (kalp) Dalağın fazla büyümesi


Kanamaya eğilim artar.


Anemi Özefagus Varisleri oluşur (Mide

Kanaması)




Karın ağrısı Aşırı zayıflık Bulantı Kil renginde dışkılama Hemoroid Bayanlarda adet gecikmeleri Sarılık


Avuç içlerinin kızarması (Palmar Eritem)

Kaşıntı (Pruritus)


Karnın damarlaşması (Kaput Medusa)


Hepatik EnsefalopatiHepatik ensefalopati

karaciğere bağlı beyin hasarı anlamına gelmektedir. Başlangıç veya ileri derecede karaciğer yetmezliğinde görülebilir


Karaciğerin vücudumuzda ki görevlerinden biri de sindirim işlemi sırasında oluşan zehirli maddeleri (amonyak) böbreğin ve barsakların atabileceği düzeye filtre etmektir. Karaciğer yetmezliklerinde görevini tam olarak yerine getiremeyen karaciğer bu zararlı maddeleri işleyemez. Vücutta biriken zararlı maddeler; ne böbreklerden idrar olarak, ne de barsaklardan dışkı olarak atılır. Vücutta artan bu zehirli maddeler beyinde birikmeye başlar ve orada bozukluklara yol açar.


Kan beyin bariyeri


Hepatik ensefalopati koma derecesine kadar varabilir ancak uygun bir tedaviyle tamamen gerilemesi de mümkündür. Öncelikli amacımız oluşmasını önlemektir


Hepatik Ensefalopati belirtileri:• El yazısının zamanla eğri-

büğrü bir hal alması• Asabiyet, hırçınlık• Gece uykusuzluğu• Konuşmanın yavaşlaması,

peltekleşme• Yer, zaman, kişi karıştırmaları

(aralıklı)• Bir işe yoğunlaşamama• Duygu durum bozuklukları• Araç kullanma yeteneğini

kaybetme

Erken Evre Belirtileri


• Depresyonlar• Günlük yaşamda

kullanılan eşyaları karıştırma

• Sürekli uyku hali• Kayıtsızlık, aldırmazlık• Uyanamama, ağrılı

uyaranlara cevap vermeme

İleri Evre Belirtileri



• Hepatik ensefalopatide tanı koyduracak bir laboratuar yöntemi yoktur. Amaç; ensefalopatiyi ortaya çıkaran veya arttıran sebeplerin bulunarak düzeltilmesi ve hastanın normal hayatına geri dönmesidir.


“Hastanızın hepatik ensefalopatiye girmemesi için dikkat etmeniz gerekenler:”Kişisel yöntemlerle

kabızlığı önlemek: Kabızlık en önemli H.E (hepatik ensefalopati) oluşturan etkendir. Hastanız düzenli yürüyüşler yapabilir, her sabah birkaç kayısı tüketebilir.



Kişisel yöntemlerle kabızlığın önlenemediği durumlarda laksatif kullanmak: Hastanız günde 4 dışkılamayı geçmeyecek şekilde laksatif yani ishal yapıcı ilaçlar kullanabilir


Karaciğer koruyucu diyetine uymak, karaciğeri koruyan gıdalar tüketmek: Sindirim sırasında ortaya çıkan zehirli maddeleri (amonyağı) önlemek için bu maddeleri oluşturan gıdalar en az tüketilmelidir.


Proteinden Zengin Besinler


İshal ve kusmayı önlemek: Sıvı kaybı H.E oluşturan etkenlerdendir. (günde 4 den fazla dışkılamak ishal anlamına gelir) Eğer hastanız ishal ise, ishal yapan ilaçların kullanımına bir süre ara verebilirsiniz. Kusmayı önlemek içinde metpamid gibi ilaçlar kullanılabilinir.


Enfeksiyon gelişmesini önlemek: Hastanız hijyen kurallarına uymalı,koruyucu deri losyonları kullanmalı, yatak yarasını önlemek için düzenli hareket ettirilmeli.


Kaşıntı sonucu ciltte yaralar oluşmasını önlemek için kaşıntı giderici losyonlar kullanılmalıdır.


Yatalağa bağımlı hale gelen hastalar yatak yarası olmasın diye 2 saat de bir

ÇEVRİLMELİDİRLER


Ev için hijyen kuralları:• Evin her gün iyice havalandırılması

gerekir.• Evin içindeki tozlar kuru bezle

alınırsa sadece yer değiştirirler, toz almak için nemli bir bez kullanılmalı

• Çöp torbalarının ağızları sıkıca bağlı olup dikkatlice atılmalı

• Çatal, bıçak ve bardaklar bir kez kullanılıp yıkanmalı

• Kapı kolları, elektrik anahtarları ve çevresi, sandalyelerin üst kesimleri, musluklar, masaların kıyıları, buzdolabının kulpu ve içi cok sık temizlenmeli; bakterilerin üremesi engellenmelidir.

• Nevresim, çarşaf, yastık kılıfları haftada en az 1 kez değiştirilmelidir.

• Diş fırçaları 6 aydan daha uzun süre kullanılmamalı.


Ellerin Yıkanması:• Elleri kirli gördüğünüz zaman• Yemek hazırlamadan ve yemek

yemeden önce• İşe başlamadan önce• Temizlik yaptıktan sonra• Tuvaleti kullandıktan sonra• Yemek yedikten sonra• Sigara içtikten sonra• Bozulmuş gıda ve çöplere dokunduktan

sonra• Kimyasal madde kullandıktan sonra• Saçlarınızı taradıktan veya elledikten

sonra• Para alışverişinden sonra• Hastanıza dokunmadan önce ve sonra• Kedi, köpek ve diğer tüm hayvanları

elledikten sonraEller yıkanmalıdır.


Mide koruyucusu kullanmak: Hastanızın mide kanaması geçirmesini önler. Buna rağmen yinede kahve telvesi renginde, kanlı kusmalarda ya da siyah, kanlı dışkılamada en yakın acile başvurmalısınız.


Çoklu ilaç kullanmamak: Hastanızın hem mide kanaması geçirmesini önler hem de karaciğeri korur. (hastanız Doktor bilgisi dışında 4 den fazla ilaç kullanmamalı.)


Sert gıdaları yemekten kaçınmak: Karaciğer yetmezliğinde hastanızın yemek borusundaki damarlar daha da hassaslaşabilir. Kolaylıkla zedelenip durmadan kanayarak mide kanaması oluşturabilir. Hastanız ekmek kabuğu, elma, ayva gibi sert gıdalar tüketmemelidir.


Alkol kullanmamak: Karaciğer yetmezliği tanısında zaten hasar almış olan karaciğer daha fazla yorulmamalı, hastanız alkol kesinlikle tüketmemelidir.


İdrar söktürücü kullanmak: Hastanız doktor kontrolünde düzenli idrar söktürücü kullanmalı. Fazla kullanım sıvı kaybına, az kullanım ise karında şişkinliğe neden olacaktır. Dozu mutlaka doktor kontrolünde belirlenmelidir.


Düzenli doktor kontrolüne gitmek: Erken H.E teşhisi için önemlidir.

Hepatik Ensefalopati hasta yakını eğitimi 8

Health & Medicine