Page 1
HAFTALIK RAPOR 15 Ekim 2012
2012-2015 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program Açıklandı.
2013-2015 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program (OVP) geçtiğimiz hafta açıklanmıştır. OVP’nin özellikle
dünya ekonomisine ilişkin gelişme ve beklentilerin anlatıldığı bölümde, teşvik uygulamalarının sona erecek
olması, borç tavanının neden olacağı harcama kesintileri ile oluşacak mali sıkılaştırma ve zayıf konut piyasası
ABD ekonomisinin 2013 yılında ılımlı bir büyüme sergileyeceğini öngörülmektedir. Avrupa tarafında ise yüksek
borçluluk oranlarının ve bankacılık sektörünün mevcut görünümünün bölgenin büyümesi üzerindeki yarattığı
aşağı yönlü baskılar vurgulanmıştır. Küresel ekonomilerde artan aşağı yönlü risklerin devam etmesi durumunda
GOÜ’lerin makro-finansal dengelerinin olumsuz etkileneceği ortaya konulmuştur. Gelişmiş ülke merkez
bankalarının uyguladıkları parasal genişleme uygulamaları sonucu oluşan likidite bolluğunun gelişmekte olan
ülkelere fon akışını hızlandırması ile finansal istikrar üzerinde risklerin arttığı belirtilmektedir. OVP’de yükselen
Asya ekonomileri hariç diğer GOÜ’lerin daraltıcı önlemler, dışsal etkenler ve artan risk algılamaları nedeniyle
potansiyellerinin altında büyüme performansı sergileyecekleri varsayılmaktadır.
Raporun ilerleyen bölümlerinde ayrıntılı olarak ele alınacak hedefler:
1. Küresel büyümenin kademeli olarak artacağı,
2. Ticaret ortaklarımızın daha ılımlı büyüyeceği,
3. Yükselen piyasa ekonomilerine sermaye girişlerinin artacağı,
4. İhracat ve ithalat fiyatlarının yatay seyredeceği
Varsayımları altında hazırlanmıştır.
i. Büyüme ve İstihdam
2013-2015 dönemini kapsayan raporda küresel
ekonomide devam eden sorunlara rağmen,
büyümeyi potansiyel seviyesine çıkarmak ve
istihdamı artırmak amaçlanırken, istihdamı artırmak
için istikrarlı büyüme ortamını sağlayacak
politikaların yanı sıra işgücünün niteliğini, işgücü
piyasasının esnekliğini ve işgücüne katılımı artıracak
politikalara ağırlık verileceğine değinilmiştir.
Raporda, Euro Bölgesi ülkeleri başta olmak üzere dış
ticaret ortaklarımızdaki talep yetersizliği göz önüne
alınarak 2013 yılı büyümesi %4.0 seviyesinde
tahmin edilmiştir. 2014 ve 2015 yıllarında ise
büyümeye dış talebin katkısının sınırlı kalarak, esas
olarak yurtiçi talep kaynaklı olması öngörüsüyle, büyümenin bir miktar ivme kazanıp potansiyel seviyesine
yakınsayarak %5 seviyesinde gerçekleşmesi hedeflenmiştir. Programda, iç ve dış talep arasındaki dengenin
gözetilerek, büyümenin potansiyel hızında seyretmesi amacıyla para, maliye ve gelirler politikalarının
koordinasyonuna dikkat çekilmiştir. Ayrıca, reel olarak yıllık ortalamada, özel tüketim harcamalarının %4, özel
sabit sermaye oluşumunun ise %7 artması öngörülürken, özel kesim tasarruflarındaki artışla son yıllarda önemli
ölçüde düşen yurtiçi tasarrufların dönem boyunca artarak program sonunda %16.7 ulaşması beklenmektedir.
Bir başka deyişle yeni programda, özel tüketim ve yatırım harcamalarının büyümeye katkısının önemine dikkat
çekilmiştir.
Öte yandan, program döneminde tarımdışı istihdamda beklenen sınırlı gerilemenin etkisiyle toplam
istihdamdaki artışın 1.5 milyon kişi olacağı öngörülürken, dönem sonunda işgücüne katılım oranının %49.8,
istihdam oranının %45.5 olacağı tahmin edilmiştir. Böylece kriz sonrasında ciddi artışlar kaydeden işsizlik
oranının, geçmiş OVP öngörülerindeki çift haneli rakamların aksine 2013 yılında %8.7 seviyesine gerilemesi
-5
-3
-1
1
3
5
7
9
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
20
14
20
15
GSYİH (y-y,%) Yeni OVP Eski OVP
Kaynak: TCMB, Maliye Bakanlığı
Grafik 1
Page 2
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
2
beklenmektedir. İstihdamda planlanan artışın sağlanmasıyla, gelir artışı yoluyla tasarrufların artırılması
amaçlanırken, yurtiçi tasarrufların artırılması için ayrıca tüketimin gelirle dengeli bir büyüme sağlamasına
yönelik politikalar uygulanacağı belirtilmiştir. Ayrıca büyümenin sürdürülebilirliğini sağlamak ve yeni istihdam
olanakları sağlamak için ihracatı artıracak ve ithalata bağımlılığı azaltacak, özellikle Ar-Ge tabanlı yenilikçi
yatırımlara destek verileceğine de dikkat çekilmiştir.
ii. Kamu Maliyesi
Kamu harcamalarındaki etkinlik, eğitim sistemi, yargı sitemi, vergi sistemi, yerel yönetimler, bölgesel gelişme ve
sürdürülebilir kalkınma alanlarındaki yapısal dönüşümler ve geçtiğimiz hafta ilk adımı atılan kentsel dönüşüm
gerçekleştirilmesi programın temel öncelikleri arasında yer almaktadır.
Bu çerçevede, 2012 yılsonunda %1.7 olacağı tahmin edilen kamu kesimi açığının gayrisafi yurtiçi hasılaya
(GSYİH) oranının program sonunda %0.9’a gerilmesi beklenmektedir. Bütçede öngörülen olumlu performansın
kamu borç göstergelerinde de düzelmelere neden olacağı söylenebilmektedir. Bu kapsamda, 2011 yılında %39.2
düzeyinde gerçekleşen AB tanımlı genel yönetim nominal borç stokunun 2012 yılında %36.5, program sonunda
ise %31 seviyesine gerileyeceği öngörülmüştür.
Programda kamu harcama politikasında ödeneklerin etkin ve verimli şekilde kullanılmasına dikkat çekilirken,
kamu yatırımlarının etkinliğinin artırılarak, öncelikli olarak sosyal ihtiyaçları giderecek ve üretken faaliyetleri
destekleyici nitelikteki altyapıya yönlendirileceği belirtilmiştir. Ayrıca programda, eğitim, sağlık, teknolojik
araştırma, ulaştırma, içme suyu, adalet ile ilgili bilgi iletişim teknolojilerinin geliştirilmesine yönelik altyapı
yatırımlarına öncelik verileceği yönündeki madde dikkat çekmektedir. Kamu gelir politikasında ise Ar-Ge
faaliyetlerinin desteklenerek yüksek katma değerli ürünler geliştirilmesi ve böylece ülke ekonomimizin
uluslararası düzeyde rekabet edilebilir bir seviyeye ulaşmasına yönelik vergi politikası uygulamalarının devam
edileceği vurgulanmıştır. Kamu borçlanmasının ise piyasa koşullarına bağlı olarak, ağırlıklı olarak TL cinsinden
sabit faizli enstrümanlarla yapılmasıyla döviz kuru ve faiz oranı riskinin azaltılacağına, ortalama vadenin
uzatılması ve Hazine’nin güçlü rezerv tutmasıyla ise likidite riskinin düşürüleceğine dikkat çekilmiştir.
iii. Ödemeler Dengesi
2012 yılında önemli ölçüde azalan iç talep ile daralan
ithalat ve altın ihracatının yanı sıra pazarların özellikle
Orta Doğu ve Kuzey Afrika’ya doğru başarılı bir şekilde
çeşitlendirilmesi ile güçlü performansını devam
ettiren ihracat cari işlemler açığının hızla bir
toparlanma yaşamasında etkili olmuştur. Söz konusu
toparlanma ile açıklanan son OVP’de 2012 yılı cari
işlemler açığının/GSYİH’ya oranı beklentisi %8.0’den
%7.3’e çekilmiştir. OVP’nin cari işlemler
açığının/GSYİH’ya oranına ilişkin beklentisi bizim 2012
yılında bu oranın %7.3 olacağı yönündeki
beklentimizle örtüşmektedir. OVP’nin cari işlemler
açığı öngörüleri cari işlemler açığının 2013-2015 yılları
arasında kademeli şekilde toparlanmaya devam
edeceğine işaret etmektedir. Cari işlemler açığı projeksiyonları büyüme projeksiyonları ile birlikte
değerlendirildiğinde ise, ekonominin bir önceki yıla göre sınırlı da olsa artan bir ivmede büyüdüğü bir ortamda
cari işlemler açığının kademeli de olsa daralması yapısal bir dönüşüme işaret etmektedir. Bu yılın başında
açıklanan ve özelikle ithalata dayalı üretim yapısını değiştirmeyi amaçlayan yatırım teşvik sistemi, ihracat
teşvikleri ve pazar çeşitliliğinin artırılması bu yönde atılan başlıca somut adımlar olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bu politikaların önümüzdeki dönemde de devam ettirilmesinin yanı sıra tasarrufların artırılması yönündeki
politikaların da cari işlemler açığındaki toparlanmada etkili olması beklenmektedir. Cari işlemler açığı
-4.6
-6.1 -5.9 -5.6
-2.2
-6.4
-10.0
-7.3 -7.1 -6.9
-6.5
-12
-10
-8
-6
-4
-2
0
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
20
14
20
15
Cari İşlemler Dengesi/GSYİH
Cari İşlemler Açığı/GSYİH (%)
Yeni OVP
Eski OVP
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, Kalkınma Bakanlığı
Grafik 2
Page 3
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
3
beklentileri üzerindeki en önemli risk unsuru ise petrol fiyatlarındaki oynaklıklar olarak ele alınabilir. OVP’de
petrol fiyatlarının 2013 yılı ve sonrasında 110 dolar/varil olması beklenmektedir.
iv. Enflasyon
Açıklanan 2013-2015 OVP öngörülerinde enflasyon
rakamlarına ilişkin güncellemeler dikkat
çekmektedir. Görece yüksek revizyonların yapıldığı
enflasyon rakamları Kamu otoritesinin enflasyon
görünümü açısından bir önceki OVP’ye göre daha az
iyimser olduğunu göstermektedir. OVP’ye göre
2012 yıl sonu enflasyon beklentisi %5.2’den %7.4’e,
2013 yıl sonu enflasyon beklentisi ise %5’den
%5.3’e revize edilmiştir. OVP’nin 2012 yıl sonu
enflasyon beklentisi bizim yıl sonu için %7.2’ye
işaret eden enflasyon beklentimize paralel
görünmektedir. 2013 yılına ilişkin enflasyon
beklentisi TCMB’nin %5 hedefinin bir miktar
üzerinde bir rakama işaret ederken açıklanan OVP beklentilerinin ardından yılın son Enflasyon Raporu daha
önemli hale gelmiştir. 2014 ve 2015 yılları için ise OVP’nin enflasyon beklentisi %5 ile TCMB’nin uzun vadeli
hedefi ile uyumlu bir tablo çizmiştir. OVP’de ayrıca fiyat istikrarının yanı sıra finansal istikrarı da gözeten
TCMB’nin önümüzdeki dönemde de farklı para politikası araçlarını bir arada kullanmaya devam edeceği
belirtilmiştir.
Sonuç olarak, 2013-2015 dönemini kapsayan OVP’de yurtiçi tasarruf oranına, kamu dengelerine ve cari işlemler
açığına ilişkin önemli vurgular yer alırken, bir takım makroekonomik tahminlerde bir önceki OVP’ye göre
revizyonlara gidilmiştir. 2012 ve 2013 yılları büyüme tahminleri aşağı çekilirken, cari işlemler açığının da daha
düşük gerçekleşeceği öngörülmüştür. Son yayımlanan OVP’de en dikkat çekici revizyon enflasyon oranında
karşımıza çıkmaktadır. 2012 yılında önceki OVP’de %5.3 gerçekleşeceği tahmin edilen enflasyon oranı tahmini
%%7.2’ye yükseltilmiştir. 2012 yılları için yapılan revizyonların Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü
olarak yaptığımız revizyonlarla paralellik gösterdiği görünmektedir. OVP dönemi için yapılan (2013-2015)
tahminler gerçekleşebilir olduğu görünürken, 2013 yılında büyümenin tahmin edilen %4’e yükselmesi
durumunda enflasyonun %5.3 seviyesine düşmesi sürecinde bir miktar dirençle karşılaşılması riski
bulunmaktadır.
Tablo 1: Orta Vadeli Program Hedefleri
2012 2013 2014 2015
Önceki OVP
Son OVP Önceki OVP
Son OVP Önceki OVP
Son OVP Son OVP
GSYİH (milyar TL) 1,426 1,435 1,572 1,571 1,733 1,740 1,933
Reel GSYİH Büyümesi (y-y,%) 4.0 3.2 5.0 4.0 5.0 5.0 5.0
İşsizlik Oranı (%) 10.4 9.0 10.2 8.9 9.9 8.8 8.7
Yurtiçi Tasarruf / GSYİH (%) - 14.3 - 15.0 15.7 16.7
Mer. Yön. Bütçe Den./GSYİH (%) -1.5 -2.3 -1.4 -2.2 -1.0 -2.0 -1.8
AB Tan. Gen. Yön. Nom. Borç Stoku / GSYİH (%)
37.0 36.5 35.0 35.0 32.0 33.0 31.0
İhracat (milyar $) 148.5 149.5 165.7 158.0 185.1 172.3 187.1
İthalat (milyar $) 248.7 239.5 272.5 253.0 295.9 272.2 291.2
Dış Ticaret Dengesi (milyar $) -100.2 -90.0 -106.8 -95.0 -110.8 -99.9 -104.1
Cari İşlemler Dengesi (milyar $) -65.4 -58.7 -67.0 -60.7 -67.1 -63.6 -64.7
Cari İşlemler Dengesi/GSYİH (%) -8.0 -7.3 -7.5 -7.1 -7.0 -6.9 -6.5
TÜFE (y-y,%) 5.2 7.4 5.0 5.3 5.0 5.0 5.0
Kaynak: Kalkınma Bakanlığı
9.4
7.7
9.7
8.4
10.1
6.5 6.4
10.4
5.2 5.0 5.0
7.4
5.3 5 5
4
5
6
7
8
9
10
11
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
20
14
20
15
TÜFE(y-y,%)
TÜFE (y-y,%)
Eski OVP
Yeni OVP
Kaynak: TCMB, Kalkınma Bakanlığı
Grafik 3
Page 4
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
4
Tarih Ülke Açıklanacak Veri Önceki Beklenti
15.10.2012 Türkiye İşsizlik Oranı (Temmuz) %8.1 %8.4(açıklandı)
Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi (Eylül) -1.572 mlyr TL --
ABD Perakende Satışlar (Eylül, a-a) %0.9 %0.6
16.10.2012 Türkiye Tüketici Güven Endeksi (Ağustos) 91.1 --
Reel Kesim Güven Endeksi (Eylül) 103.1 --
ABD TÜFE (Eylül, y-y) %0.6 %0.4
Kapasite Kullanım Oranı (Eylül) %78.2 %78.3
Euro Bölgesi Dış Ticaret Dengesi (Eurostat) (Ağustos) 15.6 milyar --
Almanya ZEW Endeksi (Ekim) -18.2 -15.0
17.10.2012 ABD Haftalık Mortgage Verileri 1008.1 --
Yeni Başlayan konut inşaatları ( Eylül) 0.750 milyon 0.770 milyon
İnşaat İzinleri (Eylül) 0.801 milyon 0.810 milyon
İngiltere İşsizlik Oranı ( Ağustos) %8.1 %8.1
18.10.2012 ABD Öncül Göstergeler Endeksi (Eylül) -%0.1 %0.1
Philadelphia FED Endeksi (Ekim) -1.9 0.0
19.10.2012 ABD İkinci El Konut Satışları (Eylül) 4.82 milyon 4.75 milyon
Euro Bölgesi Cari Açık (Ağustos) 9.7 milyar 10.5 milyar
Almanya ÜFE (Eylül, y-y) %1.6 %1.6
İtalya Sanayi Siparişleri (Ağustos, y-y) -%4.9 --
Haftalık Veri Takvimi (15-19 Ekim 2012)
Page 5
5
TÜRKİYE
Sektörler (Sabit Fiyatlarla)
Sektör Payları
(%) (2012)
2011 II.
Çeyrek
2011 III.
Çeyrek
2011 IV.
Çeyrek
2012 I.
Çeyrek
2012 II.
Çeyrek
Tarım 5.7 6.5 4.9 5.8 5.4 3.5
Sanayi 26.0 9.3 9.5 5.3 2.8 3.4
İnşaat 5.8 13.1 10.3 7.0 2.7 0.4
Ticaret 13.4 13.7 10.6 3.2 0.7 1.2
Ulaş. ve Haber. 15.4 12.1 11.4 6.6 5.1 3.9
Mali Kur. 11.6 9.2 12.9 6.8 4.5 3.6
Konut Sah. 4.7 1.7 1.3 2.3 1.7 1.7
Eğitim 2.1 4.1 6.9 5.4 4.5 4.5
Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.3 3.3 6.8 7.8 4.9 4.1
Vergi-Süb. 8.7 10.8 10.1 4.8 2.5 1.4
GSYİH 100 9.1 8.4 5.0 3.3 2.9
Kaynak: TÜİK
Türkiye Büyüme Oranı
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
2.9
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
19
99Ç
1
19
99Ç
4
20
00Ç
3
20
01Ç
2
20
02Ç
1
20
02Ç
4
20
03Ç
3
20
04Ç
2
20
05Ç
1
20
05Ç
4
20
06Ç
3
20
07Ç
2
20
08Ç
1
20
08Ç
4
20
09Ç
3
20
10Ç
2
20
11Ç
1
20
11Ç
4
Reel GSYİH (y-y, %)
Kaynak:TÜİK
-30.0
-20.0
-10.0
0.0
10.0
20.0
30.0
20
09-I
20
09-I
I
20
09-I
II
20
09-I
V
20
10-I
20
10-I
I
20
10-I
II
20
10-I
V
20
11-I
20
11-I
I
20
11-I
II
20
11-I
V
20
12-I
20
12-I
I
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma
Kaynak:TÜİK
-20.0
-15.0
-10.0
-5.0
0.0
5.0
10.0
15.0
19
99Ç
1
19
99Ç
4
20
00Ç
3
20
01Ç
2
20
02Ç
1
20
02Ç
4
20
03Ç
3
20
04Ç
2
20
05Ç
1
20
05Ç
4
20
06Ç
3
20
07Ç
2
20
08Ç
1
20
08Ç
4
20
09Ç
3
20
10Ç
2
20
11Ç
1
20
11Ç
4
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (ç-ç, %)
Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (y-y, %)
Kaynak:TÜİK
Page 6
6
Harcama Bileşenleri (Sabit Fiyatlarla)
Sektör Payları
(%)
2011 II.
Çey.
2011 III.
Çey.
2011 IV.
Çey.
2012 I.
Çey.
2012 II.
Çey.
Yer. Hanehalkı Tük. Har. 67.8 8.3 7.8 3.4 0.2 -0.5
Dev. Nihai Tük. Har. 10.0 9.0 10.3 -4.3 5.5 4.4
Gay. Safi Ser. Oluş. 25.8 29.0 15.0 1.3 1.5 -7.4
Kamu Sektörü 3.2 -0.2 0.3 -9.5 2.1 -4.0
Özel Sektör 22.6 35.1 18.2 3.9 1.4 -7.9
Mal ve Hiz. İhracatı 25.8 0.5 10.2 6.6 11.9 19.8
Mal ve Hiz. İthalatı 28.3 18.9 6.8 -5.1 -6.0 -3.6
GSYİH 9.1 8.4 5.0 3.3 2.9
Kaynak:TÜİK
Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %)
Sanayi Üretim Endeksi
-8.0
-6.0
-4.0
-2.0
0.0
2.0
4.0
6.0
-30.0
-20.0
-10.0
0.0
10.0
20.0
30.0
May
.06
Eki.0
6
Mar
.07
Ağu
.07
Oca
.08
Haz
.08
Kas
.08
Nis
.09
Eyl.0
9
Şub
.10
Tem
.10
Ara
.10
May
.11
Eki.1
1
Mar
.12
Ağu
.12
Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %)
Mevsim ve Takvim Etkisinden ArındırılmışSanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen)
Kaynak: TÜİK
İmalat Sanayi Üretim Endeksi
Kaynak:TÜİK
-40.0
-30.0
-20.0
-10.0
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
20
09-I
20
09-I
I
20
09-I
II
20
09-I
V
20
10-I
20
10-I
I
20
10-I
II
20
10-I
V
20
11-I
20
11-I
I
20
11-I
II
20
11-I
V
20
12-I
20
12-I
I
Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)
Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat
Kaynak: TÜİK
-30
-20
-10
0
10
20
30
May
.07
Ağu
.07
Kas
.07
Şub
.08
May
.08
Ağu
.08
Kas
.08
Şub
.09
May
.09
Ağu
.09
Kas
.09
Şub
.10
May
.10
Ağu
.10
Kas
.10
Şub
.11
May
.11
Ağu
.11
Kas
.11
Şub
.12
May
.12
Ağu
.12
3 Aylık Hareketli Ortalama (y-y, %)
Kaynak: TCMB
Page 7
7
-60.00-50.00-40.00-30.00-20.00-10.00
0.0010.0020.0030.0040.0050.00
Şub
.06
Ağu
.06
Şub
.07
Ağu
.07
Şub
.08
Ağu
.08
Şub
.09
Ağu
.09
Şub
.10
Ağu
.10
Şub
.11
Ağu
.11
Şub
.12
Ağu
.12
Ara Malı İmalatı (y-y, %)
Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (y-y, %)
Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (y-y, %)
Sermaye Malı İmalati (y-y, %)
Kaynak:TÜİK
Sektörler
Yıllık Değişim Oranı (%)
Ağustos Ayı
2011 2012
Petrol Ürünleri 7.6 0.5
Tekstil -3.3 0.3
Gıda 2.4 -1.7
Kimyasal Madde 3.1 -1.9
Ana Metal Sanayi 0.3 10.7
Metalik Olm. Diğ. Mineral 3.6 -10.1
Taşıt Araçları 1.4 -22.4
Elektrikli Teçhizat 20.9 -11.8
Giyim -1.5 -1.6
Kaynak: TÜİK
Sektörel Sanayi Üretim Endeksi
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
70000
Şub
.01
Ağu
.01
Şub
.02
Ağu
.02
Şub
.03
Ağu
.03
Şub
.04
Ağu
.04
Şub
.05
Ağu
.05
Şub
.06
Ağu
.06
Şub
.07
Ağu
.07
Şub
.08
Ağu
.08
Şub
.09
Ağu
.09
Şub
.10
Ağu
.10
Şub
.11
Ağu
.11
Şub
.12
Ağu
.12
Toplam Otomobil Üretimi (Adet)(12 aylık Har. Ort.)
Kaynak: OSD, VakıfBank
Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi
700000
900000
1100000
1300000
1500000
1700000
1900000
2100000
Beyaz Eşya Üretimi (Adet)
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
Sanayi Sipariş Endeksi
100.0
120.0
140.0
160.0
180.0
200.0
220.0
240.0
260.0
Şub
.08
May
.08
Ağu
.08
Kas
.08
Şub
.09
May
.09
Ağu
.09
Kas
.09
Şub
.10
May
.10
Ağu
.10
Kas
.10
Şub
.11
May
.11
Ağu
.11
Kas
.11
Şub
.12
May
.12
Ağu
.12
Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü)
Kaynak:TÜİK
Sanayi Ciro Endeksi
100.0
120.0
140.0
160.0
180.0
200.0
220.0
240.0
260.0
Şub
.08
May
.08
Ağu
.08
Kas
.08
Şub
.09
May
.09
Ağu
.09
Kas
.09
Şub
.10
May
.10
Ağu
.10
Kas
.10
Şub
.11
May
.11
Ağu
.11
Kas
.11
Şub
.12
May
.12
Ağu
.12
Aylık Sanayi Ciro Endeksi
Kaynak:TÜİK
Page 8
8
Kapasite Kullanım Oranı
74.0
55
60
65
70
75
80
85
Kapasite Kullanım Oranı (%)
Kaynak: TCMB
45
55
65
75
85
95
Dayanıklı Tüketim MallarıDayanıksız Tüketim MallarıAra MallarıYatırım Malları
Kaynak: TCMB
Toplam Sanayide Verimlilik Verilen İnşaat Ruhsatları
0.0
10,000.0
20,000.0
30,000.0
40,000.0
50,000.0
60,000.0
70,000.0
80,000.0
90,000.0
Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
PMI Endeksi
52.2
30.00
35.00
40.00
45.00
50.00
55.00
60.00PMI Imalat Endeksi
Kaynak:Reuters
90
95
100
105
110
115
120
125
130
Çalışan Kişi Başına (3 Aylık)
Çalışılan Saat Başına (3 Aylık)
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
Page 9
9
ENFLASYON GÖSTERGELERİ
TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu
9.18
6.67
0
2
4
6
8
10
12
14
Mar
.04
Eyl.0
4
Mar
.05
Eyl.0
5
Mar
.06
Eyl.0
6
Mar
.07
Eyl.0
7
Mar
.08
Eyl.0
8
Mar
.09
Eyl.0
9
Mar
.10
Eyl.1
0
Mar
.11
Eyl.1
1
Mar
.12
Eyl.1
2
TÜFE (y-y, %)
Çekirdek-I Endeksi (y-y, %)
Kaynak: TCMB
TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan)
4.03
-5.0
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
Mar
.04
Eyl.0
4
Mar
.05
Eyl.0
5
Mar
.06
Eyl.0
6
Mar
.07
Eyl.0
7
Mar
.08
Eyl.0
8
Mar
.09
Eyl.0
9
Mar
.10
Eyl.1
0
Mar
.11
Eyl.1
1
Mar
.12
Eyl.1
2
ÜFE (y-y, %)
Kaynak: TCMB
0
5
10
15
20
25
30
35
Mar
.08
Haz
.08
Eyl.0
8
Ara
.08
Mar
.09
Haz
.09
Eyl.0
9
Ara
.09
Mar
.10
Haz
.10
Eyl.1
0
Ara
.10
Mar
.11
Haz
.11
Eyl.1
1
Ara
.11
Mar
.12
Haz
.12
Eyl.1
2
Gıda Enerji Tüfe
Kaynak: TCMB
Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %)
ÜFE Alt Sektörler (y-y, %) Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi
ÜFE
-10.0-5.00.05.0
10.015.020.025.030.035.0
May
.06
Eyl.0
6O
ca.0
7M
ay.0
7Ey
l.07
Oca
.08
May
.08
Eyl.0
8O
ca.0
9M
ay.0
9Ey
l.09
Oca
.10
May
.10
Eyl.1
0O
ca.1
1M
ay.1
1Ey
l.11
Oca
.12
May
.12
Eyl.1
2
Tarım Sanayi İmalat Sanayi
Kaynak:TCMB
-1 0 1 2 3
Gıda ve Alkolsüz İçecekler
Giyim ve ayakkabı
Lokanta ve Oteller
Konut
Ulaştırma
Ev Eşyası
EğitimYıllık
Aylık
Kaynak: TCMB
5007009001100130015001700190021002300
100
120
140
160
180
200
220
240
260
Şub
.05
Eyl.0
5
Nis
.06
Kas
.06
Haz
.07
Oca
.08
Ağu
.08
Mar
.09
Eki.0
9
May
.10
Ara
.10
Tem
.11
Şub
.12
Eyl.1
2
BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi
UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen)
Kaynak: Bloomberg
Page 10
10
Türk- İş Mutfak Enflasyonu İTO Enflasyon Göstergeleri
5
5.5
6
6.5
7
7.5
8
8.5
9
9.5
12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
Kaynak: TCMB
Enflasyon Beklentileri
-100
102030405060708090
İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi (y-y,%)
İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi (y-y,%)
Kaynak:İTO
69.5
40
50
60
70
80
90
100
Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti
Kaynak: TCMB
Tük. Güven Endeksi-Fiyat Beklentileri
-4
-2
0
2
4
6
8
Türk-İş Gıda Enflasyonu ( a-a, %)
Kaynak: Türk-İş
Page 11
11
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ
8.4
9.1
8.09.0
10.011.012.013.014.015.016.017.0
Tem
.05
Oca
.06
Tem
.06
Oca
.07
Tem
.07
Oca
.08
Tem
.08
Oca
.09
Tem
.09
Oca
.10
Tem
.10
Oca
.11
Tem
.11
Oca
.12
Tem
.12
Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%)
İşsizlik Oranı (%)
Kaynak: TÜİK
19,00020,00021,00022,00023,00024,00025,00026,00027,00028,00029,000
Tem
.08
Kas
.08
Mar
.09
Tem
.09
Kas
.09
Mar
.10
Tem
.10
Kas
.10
Mar
.11
Tem
.11
Kas
.11
Mar
.12
Tem
.12
İşgücü Arzı İstihdam Edilenler
Kaynak: TÜİK
35.037.039.041.043.045.047.049.051.053.0
Tem
.08
Eki.0
8
Oca
.09
Nis
.09
Tem
.09
Eki.0
9
Oca
.10
Nis
.10
Tem
.10
Eki.1
0
Oca
.11
Nis
.11
Tem
.11
Eki.1
1
Oca
.12
Nis
.12
Tem
.12
İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı
Kaynak: TÜİK
İşgücüne Katılım Oranı
42.0
44.0
46.0
48.0
50.0
52.0
54.0
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
Tem
.08
Eki.0
8
Oca
.09
Nis
.09
Tem
.09
Eki.0
9
Oca
.10
Nis
.10
Tem
.10
Eki.1
0
Oca
.11
Nis
.11
Tem
.11
Eki.1
1
Oca
.12
Nis
.12
Tem
.12
Tarım Sanayi
İnşaat Hizmetler (Sağ Eksen)
Kaynak: TÜİK
Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı
020,00040,00060,00080,000
100,000120,000140,000160,000180,000200,000
Şub
.08
May
.08
Ağu
.08
Kas
.08
Şub
.09
May
.09
Ağu
.09
Kas
.09
Şub
.10
May
.10
Ağu
.10
Kas
.10
Şub
.11
May
.11
Ağu
.11
Kas
.11
Şub
.12
May
.12
Ağu
.12
İş Arayanların Sayısı
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
İşkur İstatistikleri
92949698
100102104106108110112
20
05-I
20
05-I
II
20
06-I
20
06-I
II
20
07-I
20
07-I
II
20
08-I
20
08-I
II
20
09-I
20
09-I
II
20
10-I
20
10-I
II
20
11-I
20
11-I
II
20
12-I
Sanayi İstihdam Endeksi
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100)
İşsizlik Oranı İşgücü Durumu
Page 12
12
1,000
1,500
2,000
2,500
3,000
3,500
4,000
4,500
5,000
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet)
Kaynak: TCMB
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı
95.0
100.0
105.0
110.0
115.0
120.0
125.0
20
05-I
20
05-I
II
20
06-I
20
06-I
II
20
07-I
20
07-I
II
20
08-I
20
08-I
II
20
09-I
20
09-I
II
20
10-I
20
10-I
II
20
11-I
20
11-I
II
20
12-I
Sanayi Sektörü Reel Brüt Ücret - MaaşEndeksleri
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Reel Brüt Ücret - Maaş Endeksleri
Page 13
13
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ
-60-40-20
020406080
100120140
Ara Malları (y-y, %)
Sermaye Malları (y-y, %)
Tüketim Malları (y-y, %)
Kaynak: TCMB
İthalat-İhracat Dış Ticaret Dengesi
0
5000
10000
15000
20000
25000
İhracat (milyon dolar)
İthalat (milyon dolar)
Kaynak: TCMB
İthalat
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
100
120
140
Ara Malları (y-y, %)Sermaye Malları (y-y, %)Tüketim Malları (y-y, %)
Kaynak: TCMB
İhracat
Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı
-11000
-9000
-7000
-5000
-3000
-1000
1000
3000
-84000-74000-64000-54000-44000-34000-24000-14000
-40006000
Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar)
Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen)Kaynak: TCMB
Kaynak:TCMB
-12000
-10000
-8000
-6000
-4000
-2000
0
Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)
Kaynak: TCMB
-20000
-10000
0
10000
20000
30000
40000
50000
Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar)
Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar)
Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar)Kaynak: TCMB
Page 14
14
TÜKETİM GÖSTERGELERİ
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
Reel Hanehalkı Tüketimi (y-y, %)
Kaynak: TCMB
Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları
40
50
60
70
80
90
100
110
120
130
65
75
85
95
105
115
Tüketici Güven Endeksi
Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)
Kaynak: TCMB
Krediler CNBC-e Güven Endeksleri
0.0
50.0
100.0
150.0
200.0
250.0
CNBC-e Tüketici Güven Endeksi
CNBC-e Tüketim Endeksi
Kaynak: CNBC-e
0.00
10.00
20.00
30.00
40.00
50.00
60.00
70.00
80.00
Krediler (y-y, %)
Kaynak: BDDK
Bireysel ve Ticari Krediler
-5.00
15.00
35.00
55.00
75.00
95.00
115.00
135.00
155.00
Bireysel Krediler (y-y, %)
Ticari Krediler (y-y, %)
Kaynak: BDDK
Page 15
15
-60.00
-50.00
-40.00
-30.00
-20.00
-10.00
0.00
Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam-milyar TL)
Kaynak:TCMB
KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ
Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları
Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku
Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge
-35.00
-15.00
5.00
25.00
45.00
65.00
Vergi Gelirleri (Nominal y-y, %)
Vergi Gelirleri (Reel y-y, %)
Kaynak:TCMB, VakıfBank
-3
7
17
27
37
47
57
Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL)
Kaynak:TCMB
300.0
350.0
400.0
450.0
500.0
550.0
Toplam Borç Stoku (milyar TL)
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
60.0
80.0
100.0
120.0
140.0
160.0
200.0
250.0
300.0
350.0
400.0
İç Borç Stoku (milyar TL)Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen)
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
150
200
250
300
350
400
Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam-milyar TL)
Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam-milyar TL)
Kaynak:TCMB
Page 16
16
LİKİDİTE GÖSTERGELERİ
-5
0
5
10
15
20
25
Oca
.04
May
.04
Eyl.0
4O
ca.0
5M
ay.0
5Ey
l.05
Oca
.06
May
.06
Eyl.0
6O
ca.0
7M
ay.0
7Ey
l.07
Oca
.08
May
.08
Eyl.0
8O
ca.0
9M
ay.0
9Ey
l.09
Oca
.10
May
.10
Eyl.1
0O
ca.1
1M
ay.1
1Ey
l.11
Oca
.12
May
.12
Eyl.1
2
Reel Faiz Nominal Faiz
Kaynak:TCMB, VakıfBank
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili
TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz
Para Arzı
0
5
10
15
20
25
30
35
Oca
k 20
04
Ağu
sto
s 0
4
Mar
t 05
Ekim
05
May
ıs 0
6
Kas
ım 0
6
Haz
iran
07
Oca
k 08
Ağu
sto
s 0
8
Mar
t 09
Ekim
09
May
ıs 1
0
Ara
lık 1
0
Tem
mu
z 11
Şub
at 1
2
Eylü
l 12
Borç Alma Faiz Oranı (%)
Borç Verme Faiz Oranı (%)
Kaynak:TCMB
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:TCMB
0.0
50.0
100.0
150.0
200.0
250.0
0
5
10
15
20
25
30
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
TCMB (milyar dolar-sol eksen)Kamu Sektörü (milyar dolar)Özel Sektör (milyar dolar)
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
50000000
70000000
90000000
110000000
130000000
150000000
170000000
100000000
300000000
500000000
700000000
900000000
Mar
.06
Eyl.0
6
Mar
.07
Eyl.0
7
Mar
.08
Eyl.0
8
Mar
.09
Eyl.0
9
Mar
.10
Eyl.1
0
Mar
.11
Eyl.1
1
Mar
.12
Eyl.1
2
M2 (bin TL)M3 (bin TL)M1 (bin TL-sağ eksen)
Kaynak:TCMB
Page 17
17
2012-IMF Beklentisi (Temmuz 2012)
Reel Büyüme (y-y,%)
Enflasyon (y-y,%)
Cari Denge /GSYH (%)
İşsizlik Oranı (%)
Borç St./GSYH (%)
Gelişmiş Ülkeler 1.4 2.0 -0.35 7.92 107.85
Gelişmekte Olan Ülkeler 5.6 6.3 1.66 -- 33.64
Tüm dünya 3.5 3.98 -- -- --
ABD 2.0 1.89 -3.27 8.16 106.60
Euro Bölgesi -0.3 1.86 0.75 10.87 89.96
Almanya 1.0 1.91 5.18 5.58 78.87
Fransa 0.3 1.95 -1.93 9.93 89.02
İtalya -1.9 1.82 -2.22 9.50 123.36
Macaristan 0.0 5.00 3.26 11.50 76.25
Portekiz -3.3 2.65 -4.16 14.43 112.40
İspanya -1.5 1.69 -2.14 24.20 79.04
Yunanistan -4.7 0.80 -7.39 19.37 153.24
İngiltere 0.2 2.00 -1.73 8.26 88.37
Japonya 2.4 0.15 2.17 4.50 235.83
Çin 8.0 3.50 2.27 4.00 22.03
Rusya 4.0 6.20 4.77 6.00 8.37
Hindistan 6.1 8.55 -3.23 -- 67.57
Brezilya 2.5 4.96 -3.22 6.00 65.10
G.Afrika 2.6 5.50 -4.82 23.81 39.38
TÜRKİYE 2.3 8.56 -8.78 10.33 36.04
Reel Büyüme (y-y,%)
Enflasyon (y-y,%)
Cari Denge/GSYİH* (%)
Merkez Bankası Faiz
Oranı (%)
Tüketici Güven
Endeksi
ABD 2.1 1.7 -3.14 0.25 70.3
Euro Bölgesi -0.4 2.6 0.31 0.75 -25.90
Almanya 1 2.10 5.74 0.75 90
Fransa 0.30 2.20 -2.23 0.75 -27.80
İtalya -0.90 3.40 -3.19 0.75 86.20
Macaristan -1.30 6.60 1.09** 6.50 -49.50
Portekiz -3.30 2.90 -9.98** 0.75 -56.00
İspanya -1.30 3.40 -4.60** 0.75 -36.80
Yunanistan -5.50 0.30 -9.98** 0.75 -75.60
İngiltere -0.50 2.50 -1.92 0.50 -28.00
Japonya 3.20 -0.40 2.05 0.10 40.10
Çin 7.60 1.90 5.15** 6.00 99.40
Rusya 4.00 6.60 5.47 8.25
Hindistan 5.50 10.31 -3.27** 8.00
Brezilya 0.49 5.28 -2.11 7.50 113.20
G.Afrika 3.00 5.00 -2.82** 5.00 -1.00
Türkiye 2.90 9.19 -6.35** 5.75 91.10 *Cari denge verileri IMF’den alınmaktadır ve 2011 verileridir. **2010 Verileri Kaynak: Bloomberg
Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler
Beklentiler
Page 18
18
2010 2011 En Son Yayımlanan
2012 Yılsonu
Beklentimiz
Reel Ekonomi
GSYİH (Cari Fiyatlarla. Milyon TL) 1 098 799 1 294 893 349 630 (2012, 2Ç) --
GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, y-y%) 9.2 8.5 2.9 (2012, 2Ç) 3.1
Sanayi Üretim Endeksi (y-y. %) 13.1 8.9 -1.5 (Ağustos 2012) --
Kapasite Kullanım Oranı (%) 72.6 75.4 74.0 (Eylül 2012) --
İşsizlik Oranı (%) 11.9 9.8 8.4 (Temmuz 2012) 8.7
Fiyat Gelişmeleri
TÜFE (y-y. %) 6.40 10.45 9.18 (Eylül 2012) 7.2
ÜFE (y-y. %) 8.87 13.33 4.03 (Eylül 2012) --
Parasal Göstergeler (Milyon TL)
M1 133,885 148,455 159,530 (28.09.2012) --
M2 587,815 665,642 704,565 (28.09.2012) --
M3 616,201 700,491 746,828 (28.09.2012) --
Emisyon 44,368 49,347 54,764 (28.09.2012) --
TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 80,696 78,330 94,914 (05.10.2012) --
Faiz Oranları
TCMB O/N (Borç Alma) 1.50 5.0 5.0 (12.10.2012) --
TRLIBOR O/N 6.54 10.89 5.47 (12.10.2012) --
Ödemeler Dengesi (Milyon $)
Cari İşlemler Açığı 47,101 77,089 1,181 (Ağustos 2012) 58,000
İthalat 185,544 240,834 18,736 (Ağustos 2012) --
İhracat 113,883 134,971 12,874 (Ağustos 2012) --
Dış Ticaret Açığı 71,661 105,858 5,862 (Ağustos 2012) 89,000
Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL)
Merkezi Yön. İç Borç Stoku 352.8 368.8 384.9 (Ağustos 2012) --
Merkezi Yön. Dış Borç Stoku 120.5 149.5 143.2 (Ağustos 2012) --
Kamu Net Borç Stoku 317.6 290.5 289.9 (2012 I. Çeyrek) --
Kamu Ekonomisi (Milyon TL)
2010 Ağustos 2011 Ağustos
Bütçe Gelirleri 26,251 32,256 30,250 (Ağustos 2012) --
Bütçe Giderleri 23,163 29,495 31,822 (Ağustos 2012) --
Bütçe Dengesi 3,088 2,761 -1,572 (Ağustos 2012) --
Faiz Dışı Denge 6,192 8,443 4,217 (Ağustos 2012) --
Türkiye Makro Ekonomik Görünüm
Page 19
Vek
Vakıfbank Ekkonomik.arastirm
Cem Eroğ
Nazan Kı
Ümit Üns
Emine Öz
Naime Do
Fatma Öz
Sinem Ul
Bu rapor Türkiye Vkullanılmvermek aalan bilgi
konomik Armalar@vakifbank
ğlu
lıç
sal
zgü Özen
oğan Eriş
zlem Kanbur
lusoy
Türkiye Vakıflar Vakıflar Bankası Tması nedeniyle doamacıyla hazırlanlerde daha önced
aştırmalar k.com.tr
Kıdemli Eko
Ekonomist
Ekonomist
Ekonomist
Araştırmacı
Araştırmacı
Araştırmacı
Bankası T.A.O. tT.A.O. bu bilgi ve oğrudan veya domış olup, hiçbir kden bilgilendirme
onomist
tarafından güvenverilerin doğrululaylı olarak oluşakonuda yatırım öne yapmaksızın kıs
cem.eroglu@va
nazan.kilic@vak
umit.unsal@vak
emineozgu.ozen
naimedogan.eri
fatmaozlem.kan
sinem.ulusoy@
nilir olduğuna inauğu hakkında heracak zararlardan nerisi olarak yorumen veya tamam
akifbank.com.tr
kifbank.com.tr
kifbank.com.tr
[email protected]
[email protected]
nbur@vakifbank
vakifbank.com.t
nılan kaynaklardrhangi bir garantidolayı sorumlul
umlanmamalıdır. men değişiklik yap
Vak
m.tr
m.tr
.com.tr
r
an sağlanan bilgvermemekte ve uk kabul etmem Türkiye Vakıflar pma hakkına sahi
kıfbank Ekonom
021
021
021
021
021
021
021
giler kullanılarak h bu rapor ve içinektedir. Bu rapor Bankası T.A.O. bptir.
mik Araştırmalar
2‐398 18 98
2‐398 19 02
2‐398 18 99
2‐398 18 90
2‐398 18 92
2‐398 18 91
2‐398 19 05
hazırlanmıştır. ndeki bilgilerin or sadece bilgi bu raporda yer
r