From Ivory Tower to Street Food

จากหอคอยงาชางสขาวแกงขางถนน

สฤณ อาชวานนทกล

http://www.fringer.org/

เวรคชอป ‘คายนกเขยน ธปท.’

ธนาคารแหงประเทศไทย ส านกงานภาคเหนอ เชยงใหม

16 พฤศจกายน 2555

งานนเผยแพรภายใตสญญาอนญาต Creative Commons แบบ Attribution Non-commercial Share Alike (by-nc-sa) โดยผสรางอนญาตใหท าซ า แจกจาย แสดง และสรางงานดดแปลงจากสวนใดสวนหนงของงานนไดโดยเสร แตเฉพาะในกรณทใหเครดตผสราง ไมน าไปใชในทางการคา และเผยแพรงานดดแปลงภายใตสญญาอนญาตแบบเดยวกนนเทานน

หวขอ

2

• “วธคด” vs “วธเขยน”

• ความ “ยาก” ของเศรษฐศาสตร และ

ขอเขยนแตละประเภท

• เขยนอยางไรให “รดกม” และ “รเรอง”

• เครองมอใหมๆ และขอควรระวง

• องคกรกบโซเชยลมเดย

“วธคด” vs “วธเขยน”

4

นกบน พอเหนอยมนกรอนลงดน

คนคด พอเหนอยเขากพดวา “ฉนเขาใจ”

- สภาษตญป น -

5

ขอควรพจารณาเกยวกบการคด

• ความซบซอนสองประเภท

ความซบซอนเชงรายละเอยด (detail complexity):

ซบซอนจากจ านวนตวแปร

ความซบซอนเชงพลวต (dynamic complexity):

ซบซอนจากธรรมชาตของปฏสมพนธระหวางตวแปร

ตางๆ

• การคดในสถานการณทซบซอนเชงรายละเอยด: น า

รายละเอยดตางๆ มารวมกน “อยางไร” ใหเปนระเบยบ

• การคดในสถานการณทซบซอนเชงพลวต: “ช” ตวแปร

ใหชด และ “เขาใจ” ปฏสมพนธระหวางกน

วธคด “ธรรมชาต” ของคนสวนใหญ (1)

6

คดจากซายไปขวา

เรมทจดตงตน คดตอไปเรอยๆ ใหถงจดหมาย

“ผลลพธ” หรอจดหมายคออะไรกตามทเราไปถง

(บางทเสนตายคอตวตดสน!)

“งาย” ในแงทคดตอจดไปเรอยๆ จากสงทตวเองรอย

แลว

วธคด “ธรรมชาต” ของคนสวนใหญ (2)

7

คดจากลางขนบน

เปาประสงคหลกคอพยายามคดวธรวบรวมและ

ประมวลขอมล

ปกตคนจะตงตนคดจากระดบความละเอยดทตวเอง

คนเคย แตอาจไมสอดคลองหรอเกยวของกบปญหา

หรอประเดนทจะน าเสนอ

จ ากดการพฒนาความรความเขาใจอยางลกซง

(insight)

ปกตผลลพธคอ “ต าน าพรกละลายแมน า”

วธคด “ธรรมชาต” ของคนสวนนอย (1)

8

คดจากขวาไปซาย

เรมทจดหมาย (ผลลพธ) และคดกลบมาหาจดตงตน

คนหาวธวาจะไปถงจดหมายไดอยางไร อยางเปน

เหตเปนผล

“ยาก” ในแงทตอง “คด” ตลอดเวลาวาเราก าลง

เดนทางไหน และมนน าไปสจดหมายหรอเปลา

วางแผนผลลพธไวกอนแลวลวงหนา

9

คดจากบนลงลาง

เปาประสงคหลกคอพฒนาความรความเขาใจอยาง

ลกซงในปฏสมพนธระหวางตวแปรตางๆ

ตงตนจากตวปญหาหรอประเดน แลวคอยคดตอลง

มาเรอยๆ

วธคด “ธรรมชาต” ของคนสวนนอย (2)

คดแบบไหนดกวากน? ถาคดชดกเขยนชด?

10

11

“การเขยนเหมอนกบการขบรถฝาหมอกกลางดก คณ

มองเหนทางแตเฉพาะทไฟหนาสองไปถง แตก

สามารถเดนทางทงทรปแบบนนได”

- อ.แอล. ดอกทอโรว -

ความ “ยาก” ของเศรษฐศาสตร และขอเขยนแตละประเภท

เศรษฐศาสตร “ยาก” ตรงไหน

13

นามธรรม

อนาคต ความไมแนนอน

ศพทแสงทางเทคนค

สมการ ตวเลข

ตวแปร เงอนไข บรบท

คนคดวา “ไกลตว”

ไมใช “เกด A เพราะ B” แต “B, C, D นาจะมสวน

กอใหเกด A”

ขอเขยนทางเศรษฐศาสตร

14

ในนามองคกร

งานวจย

บทความวชาการ

ขาวประชาสมพนธ

บทความลงหนงสอพมพ

บลอกองคกร

Facebook องคกร

Twitter องคกร

ในนามสวนตว

บลอก/เวบไซตสวนตว

Facebook สวนตว

Twitter สวนตว

ขอเขยนแตละประเภทตางกนอยางไร?

15

เขยนอยางไรให “รดกม” และ “รเรอง”

ระดมสมอง: ตวอยางงานเขยน

17

1. อาจนต ปญจพรรค: “เศรษฐศาสตรกลางทะเลลก” จาก

http://www.fringer.org/wp-content/writings/econ-deepsea.pdf

2. นธ เอยวศรวงศ: “ตนก าเนดประชานยม” จาก

http://www.nidambe11.net/ekonomiz/2008q1/2008march07p8.h

tm และ “คาเงนบาทจากแงมมเศรษฐสวดอนบาล” จาก

http://www.nidambe11.net/ekonomiz/2007q3/2007september03

p4.htm

3. วรากรณ สามโกเศศ: “รวย จน และน าตา” จาก

http://www.nidambe11.net/ekonomiz/2006q3/2006september28

p1.htm และ “ของเมองนอกแพงหฉไมเทากน” จาก

http://www.nidambe11.net/ekonomiz/2008q2/2008april03p5.htm

ขอเขยนทางเศรษฐศาสตรท “ด”

18

มโครงสราง (เปนเหตเปนผล)

อานงาย

ชดเจน

ใชขอเทจจรงและขอมล?

ใหแงคด?

นาอาน นาสนใจ (เพราะอะไร?)

อารมณขน?

สงทไมควรท า

19

ใชศพทหรอแนวคดทคนทไมใชนกเศรษฐศาสตรไมรจก

โดยไมอธบายความหมาย

ใชศพทภาษาองกฤษพร าเพรอ

เขยนภาษาไทยค าองกฤษค า

ไมแยกแยะระหวาง “ขอเทจจรง” กบ “ขอคดเหน”

ยกขอมลหรอสถตโดยไมอธบายความส าคญ

ยกขอมลหรอสถตทไมเกยวกบประเดน

เขยนถง “ความนาจะเปน” ราวกบมนเปน “สจธรรม”

ความรดกมในการเขยน

• อางองแหลงทมาของขอมล

• แจกแจงขอจ ากดของแหลงทมา (ถาม)

• ตระหนกในพลงและอ านาจของตวเลข

• ระวงการใชสถตทส อไมตรงประเดน เชน

– รายไดเฉลยไมบอกอะไรเกยวกบความเหลอมล าทางรายได

– อตราเงนเฟอไมบอกอะไรเกยวกบความอยดมสขทางเศรษฐกจ

• ระวงการใชค าทส อสดสวน โดยเฉพาะกรณทไมม

ขอมลสนบสนน เชน “สวนใหญ” “สวนนอย”

• หลกเลยงการเหมารวม 20

21

“...พอธนาคารลมเหลวกเหมอนหวใจวาย ระบบเศรษฐกจย าแย [ใน

วกฤตตมย ากง ป 1997] อเมรกาเลยสอนเราวา คราวหนาตองไปท า

ระบบตลาดทนและระบบประกนใหด จะไดเหมอนรถทยงวงไดอย ถง

จะเสยลอไปอนหนง เปนสงทคณกรนสแปนสอนวาใหเผอยางส ารอง

เอาไว ถายางลอหนงระเบดไป กจะไดมอยางอนทจะมาทดแทนให

เงนไหลเวยนอยในระบบได ปรากฏวาครงนเปนวกฤตครงรายแรง

มาก เพราะวาอเมรกามยางอย 4 เสน ระเบดพรอมกนทกเสน และท

เคยสอนเราไวตองไปเปดต าราใหม วาจะท าอยางไรเมอยางระเบด

หมดแลว”

- ดร. กอบศกด ภตระกล, U.S. Crisis

ศลปะแหงการอปมาอปไมย

22

ศลปะแหงการเชอมโยง (1)

ทมา: http://flowingdata.com/2009/03/13/27-visualizations-and-infographics-to-

understand-the-financial-crisis/

23

ศลปะแหงการเชอมโยง (2)

ทมา: http://usdebt.kleptocracy.us/

$15 ลานลาน : จดพและหนสหรฐ

ป 2011

จะเปนนกสบ หรอจะเปนนกทองเทยว?

ค าถามทส าคญทสด

25

เครองมอใหมๆ และขอควรระวง

ตวอยาง “มลคาเพม” : tip of the week

ตวอยาง Infographic ท “เวรค”

ตวอยาง Infographic ท “ไมเวรค”

Infographic ทดชวยเพมมลคา...

ทมา: ไทยรฐออนไลน

...แตตองหางาย+โดดเดน

ท ำเนอหำใหเปน“น ำตก”

องคกรกบโซเชยลมเดย

นวมเดย = digital + interactive

ความส าคญของ Long Tail

โลกของ Web 2.0

ประเภทของโซเชยลมเดย

37

พด/เขยน

เลนเกม

สรางเครอขาย

สถานท ซอสนคา/บรการ

สนทนา

แบงปน

โซเชยลมเดยทไดรบความนยมสงสด

วธกวางๆ ทคนใชโซเชยลมเดย

39

โซเชยลมเดย คอ “ความสมพนธผานสอ”

• โซเชยลมเดย ไมไดเปนแคสอ เทคโนโลย หรอเครองมอ

• โซเชยลมเดย คอ “ความสมพนธทางสงคม” (Social) ท

ขบดนดวยการสนทนา

• การสนทนา เกดขนระหวางคนจรงๆ

• ดงนน ใครกตามทอยากไดประโยชน เตมท จากโซเชยล

มเดย กตองมสวนรวมในบทสนทนา ไมใชแคใชโซเชยล

มเดยเปน “เครองมอ” พอารหรอการตลาด

• จะมสวนรวมได กตอง 1) รจกตวเอง และ 2) รจก

กลมเปาหมาย 40

ลกษณะของโซเชยลมเดย

• โตเรวมาก – 500,000 new users ตอวน เมองไทยผใช

Facebook เพมจาก 1.6 ลาน เปน 7 ลานในหนงป

• เขาถงคนจ านวนมากอยางรวดเรว

• เขาจากทไหนกได จากเครองมออะไรกไดทเขาเนตได

• ทกคนสามารถมสวนรวม (ถาไมตงคาความเปนสวนตว)

• สราง “ชมชน” และ “ความสมพนธ”

• โฆษณาและสแปมคอนขางมาก

• เนอหามหาศาลและซ าซากจ าเจ ท าใหคนเบองาย

41

โซเชยลมเดย vs. สอสารมวลชน

42

สอสารมวลชนชวยสรางการตระหนกร (awareness) น าไปสการพจารณา (consideration) และขนตอๆ ไป

โซเชยลมเดยชวยสรางบทสนทนา (conversation) ความภกดตอ “แบรนด” (loyalty) และการรณรงค (advocacy) ซงสรางการตระหนกร

New Media vs. Old Media

• การเขาถง (access)

• ความคมคา (cost effectiveness)

• อาย (lifespan)

• ความร (knowledge)

• มผผลตเนอหาไมหยดนง (active

content producers)

• การโตตอบกน (interactive)

- ชมชนออนไลนพดคย

และ “ขยาย” เรองราวทสอกระแสหลกสราง

- ชมชนเหลานยงผลตสอแบบมสวนรวม รายงานขาวจากฐานราก แลกเปลยนความเหน และตรวจสอบ

ขอเทจจรง

- สอกระแสหลกสามารถใช

เนอหาของชมชนเหลานเปนประโยชน ในฐานะแหลงขาว ไอเดยท าขาว และ cross-check ขอมล

“ระบบนเวศใหม” ของสอ