EU enlargement and EU finance: threats and challenges Roel Jongeneel Wageningen Universiteit (agrarische economie)

EU enlargement and EU finance:

threats and challenges

Roel JongeneelWageningen Universiteit(agrarische economie)

Introduction

EU enlargement General characteristics (countries, consumers

producers)

Entry issues (integration, politics, Acquis, direct payments, structural funds, finance)

EU finance Issues Public finance budget principles Politics

Which countries?

Consumers & demand

+ 100 million new consumersSpent 30% of income on foodAre used to consume (dairy) prods.

cons. declined during transition weak & incomplete recovery afterwards

Demand for ‘value added’ prods (cheese, fresh dairy)

Income growth (yes) ; pop.growth (no)

Income per capita based on PPP

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

Producers & agr. supply

Large share of pop lives on small farms (dual farm structure)

Low incomes, no sustainable livelihoodLow degree of market integrationDependence of public transfers for incomeLand-reform induced fragmentation Semi-subsistence farms as social bufferInstitutions & social capital weak (property

rights, credit, market channels, extension, …)

Transition-economy

1989 1994 2002

100

75

Evolution milk production

Productie in COE

70

75

80

85

90

95

100

105

1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998

Granen

Melk

Vlees

Prijsverschil tussen EU en COE voor melk

-90

-80

-70

-60

-50

-40

-30

-20

-10

0

10

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 19992000(e)

%

pri

ce

ga

p

Czech RepublicEstoniaHungaryPolandSloveniaEUWorld

Prijsverschil tussen EU en COE: tarwe

-90

-80

-70

-60

-50

-40

-30

-20

-10

0

10

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 19992000(e)

%

pri

ce

ga

p

Czech RepublicEstoniaHungaryPolandSloveniaEUWorld

Handel tussen EU-15 en COE-10: agrarische producten en voedsel

-2.00

-1.00

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998

Bil

lion

EU

RO

EU Import

EU Export

EU Balance

Forms of integration

Verschillende vormen van integratiePreferentieel akkoordVrijhandelszoneDouane unieGemeenschappelijke marktEconomische en monetaire Unie

Copenhagen criteria (1993)

Stabiliteit van de instituties (democratie), mensenrechten; minderheden

Een functionerende markteconomieConcurrentiepositieKan verplichtingen van het

lidmaatschap op zich nemen

Ontwikkelingen COE-landen

Introductie eigendomsrechten en privatisering

Prijzen agrarische producten richting EU-prijzen

Toelevering, verwerking, FDIIntroductie ‘Acquis Communautair’Eisen productkwaliteit, proceskwaliteitBelang van éénduidig pad

Het pad naar toetreding COE-landen

Europe AgreementsPolitieke besluiten bij Europese topsVerdrag van Amsterdam / NiceAgenda 2000‘Double zero’ optionsToetredingsonderhandelingenBesluiten van Kopenhagen eind 2002

(toetreding in mei 2004)

Wat waren de belangrijkste issues op het terrein van de landbouwpolitiek?

Toekenning directe inkomenstoeslagen (granen, runderen, etc.)

Omvang van de quota (melk, suiker, etc.)

Speciale regelingen / overgangsperioden per land

WTO?

Directe inkomenstoeslagen IArgumenten tegen het verlenen van toeslagenWas een compensatie voor een prijsverlagingKan (vooral voor grote bedrijven in COE-landen)

tot zeer hoge inkomens leiden: sociale spanningen

COE-landen zijn veel meer geholpen met subsidies voor structuurverbetering (o.a. minder landbouw gericht)

Directe inkomenstoeslagen eindigt vooral in de prijzen van productiefactoren (grond, eigendomsrechten)

Directe inkomenstoeslagen II

Argumenten voor het verlenen van toeslagen

Zonder inkomenstoeslagen in de COE-landen gaat het EU-budget in belangrijke mate naar de landbouw in de rijkere EU-landen

Rechtvaardigheid (tussen vrijwel identieke producenten) binnen de vergrote EU en op lange termijn is in het geding

Quota

Relatief hoog prijsniveau maakt quota aantrekkelijk

Referentieperiode is belangrijk- verwachte groei consumptie- verwachte groei productie- belangen EU-15 producenten

Politieke afweging / inkomenstoeslagen

Speciale regelingen

GrondeigendomArbeidProductdefinitiesOvergangstermijnen

Structuurbeleid

Verschillende structuurfondsen- regionaal- sociaal- orientatie- visserij

Plattelandsbeleid (uit garantiefonds)Absorptiecapaciteit COE-landenPositie COE-landen versus Zuidelijke

lidstaten

Financiele dilemma’s

Middelen nodig voorVerdere hervorming prijs- => inkomensbeleid Infasering toeslagen 10 toetredende landen

(degressiviteit)Structuurbeleid / plattelandsbeleid (modulatie)Toetreding Bulgarije en RoemenieVoedselkwaliteit / voedselveiligheid

+Vele andere beleidsterreinen!

Hoe verder?

Verdere hervorming EU landbouwbeleidCEECs zijn daarvan een onderdeelAfweging structuurbeleid <=>

toeslagenCEECs (positie Zuid Europa)

FDI / Ketens / Groei vraagGeleidelijk proces met ‘significante’

politieke besluiten

EU finance: issues and challenges

Roel Jongeneel

Zie boek H3 en Reader bijdrage Petit (p.70 e.v.)

EU finance: agr. spending

0

10000

20000

30000

40000

5000019

75

1977

1979

1981

1983

1985

1987

1989

1991

1993

1995

1997

1999

Tho

usan

d of

EC

U/E

uro

US agricultural spending

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

1929

1936

1943

1950

1957

1964

1971

1978

1985

1992

1999

mill

ion$

(199

6=10

0)

Net farm income

Government payments

Looking backward EU outlays for agriculture grew from about 5 billion ECU in

1975 to €43 billion in 1998. These figures do not include government spending on agriculture by individual EU member countries.

The CAP currently accounts for about 40 percent of the EU budget, but has required as much as 70 percent in earlier years.

Because outlays were tied to agricultural production and exports, and both production and exports were was increasing, outlays rose rapidly and strained the resources of the EU.

High budget outlays on agriculture precipitated several budget "crises," leading to a series of policy reforms aimed at bringing agricultural expenditures under control.

US total outlays are much lower than EU’s (20 billion dollar in 1998). Support per farm is similar. Support fluctuates more (complementarity, disaster payments)

EU financien: besch.middelen

Eigen Middelen Besluit => bepaalt hoogte en systeem van eigen middelen verkrijging (abs. maximum)

Financiële Perspectieven => meerjarig financieel kader per beleidscategorie (1a/1b), incl.flexibiliteitsreserve (2000-2006, EuRaad)

Begroting=> jrl. Uitgaven en inkomsten (sluitend); bevat vastleggingskredieten (meerjarig) en betalingskredieten

EU financien: fin.kaders

Eigen Middelen Besluit

Financiele Perspectieven

Begroting

In 1970: aandeel landbouw in tot.begr 80%; nu ca. 40%

In 82-86: GLB uitgavengroei > 15%/jr.; scheidslijn zelfvrz.

In 1988: introductie van Richtsnoer (fin.displ.: uitgavengroei < 0.75% van BNP groei; later nog strakkere Fin.Perspectieven (1999))

Public finance

Government task criteria => derived from market failures-approach

Includes efficiency considerations (quasi-public goods, lump sum payments rather than price distortions, etc)

Financial discipline: budget-normsSubsidiarity principle (plattelandsbeleid)

Member state contributions

Afdracht BNI (NL €2.3 miljard/ 50%)

Afdracht BTW (NL €1.2 miljard/27%)

Afdracht douane- en landbouwheffingen (NL €1.1 miljard/ 23%; other countries 11%)

EU &net position Netherlands

EU creates a 10% general income increaseAgr.spending €44,4 billion (0.47% of BNI) out

of total €90,6 billion (0.96% of BNI) (2003 realised)

NL biggest (and increasing) net payer: €180/cap (could rise to €250-300 in 2007)

Net receiver untill 1990; changed position due to MacSharry (low cereals share) and changes in structural funds (enlargement)

Negotiations meerjarenbegroting 2007-2013 (Balkenende/Zalm negotiated Dutch rebate €1 billion)

Benefits and costs

Lusten/lastendiscussie sterk gefocust op schatkistpositie

Speciale situatie NL (rijk, Rotterdam-effect, weinig granen, rel.weinig support)

Discussie vaak te eng: de economische baten en kostenbalans valt nog steeds gunstig uit voor NL (kleine open economie, afh. van landbouw export mglkh.)

Benefit and costs EU

DNL

DNL +NDEU SNL

PNL

PWM

= PEU

ExpEU

CNL CEU EUbudget fractie BNL

NLEXP

CAP politics and finance

Preoccupation with national interests (in particular budget/contrib)

Tendency to most expensive menu-choice

Budgettary pressure induces reforms (Petit)

The more ‘visible’ the payments the more they are subject to repeated public debate (dir.paym., time inconsistency, modulation)

Political economy (Petit)

stakeholders &

pressure groups

Downward nominal price rigidity

Budget limitations

External pressure

Closure of policy decisions

short long-term

term

Thanks

© Wageningen UR