Erken Bizans Dönemine Ait Dört Polykandilion

ERKEN BİzANS DÖNEMİNEAİT DÖRT BRONZPOLYKANDİLİON

Zeliha DEMİRELGÖKALP*

Bu çalışmada iki ayrı müzeden yayınlanmamış dört örnek elealınarak Erken Bizans Dönemi polykandilionlarının özelliklerinin tanıtilması

ve dört eserin tarihlendirilmesi amaçlanmıştır.Bizans döneminde dini ve sivil yapıların aydınlatılmasında pişmiş

toprak, cam ve çeşitli madenlerden yapılmış (polykandilion, kandil zarfı,

kandil ayağı, şamdan) değişik formlarda aydınlatma araçları kullanılmıştır.

Aydınlatma araçları işlevsel kullanımları yanında, kiliselerde liturjik

törenlerde sembolik anlamlar da taşırl.

* Araş.Gör., Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü - Eskişehir.

1 Ayrıntılı bilgi için bkz., G.M. Crowfoot ve Harden, D.S. "Early Byzantium and Later GlassLamps", Journal of Egyptian Archeology, XVII, 1931, s.200; G.Galavaris. "Some Aspectsof Symbolic Use of Lights in the Eastem Church", Byzantine and Modern Greek Studies,LV, 1978, s.69-70; L.Bouras. "Byzantine Lighting Devices", Jahrbuch derÖsterreischischen Byzantinistik, 32/3 (1982), 483; S.Boyd. "A Bishop's Gift: OpenworkLamps From The Sion Treasure", Argenterie Romaine et Byzantine Actes de la TableRonde, Paris 11-13 Octobre 1983 (Ed.F.Baratte), Paris 1988; E.A.Congdon. "ImperialCommemoration and Ritual in the Typikon of the Monastery of Christ Pantokrator", Revuedes Etudes Byzantines, LlV, 1996, s.161-199; M.Acara ve Y.01cay. "Bizans DönemindeAydınlatma Düzeni ve Demre Aziz Nikolaos Kilisesi'nde Kullanılan Aydınlatma Gereçleri",Adalya, II, 1997, s.250; M.Acara. "Bizans Döneminde Aydınlatma Araçlarının Kullanımı veOrta Bizans Dönemi Polykandilionları", Ortaçağ'da Anadolu, Prof. Dr. Aynur Durukan'aArmağan, Ankara 2002, s.23-37; Zeliha Demirel Gökalp. "Bizans Dönemine Ait BronzKandiller ve Bir Tipoloji Önerisi", Anadolu Üniversitesi Edebiyat Faküıtesi Dergisi, 1,3(2002), s.173- 176.

45

Bizans el sanatlarının bir kolu olan maden sanatı içinde yer alanpolykandilionlar değişik çap ve formlarda olup, birden fazla cam kandilitaşıyan eserlerdir. Genellikle daire biçiminde olmakla birlikte kare,

dikdörtgen, haç, bazilika ve şamdan formunda örnekleri de rnevcuttur-.Polykandilionlarüç ya da dört zincirle asılmaktadır. Zincirler bir halka ile

birleşmekte ve bu halka da genellikle bir disk ve bir tepelik ilesonlanmaktadır,

Erken dönem polykandilionlarında cam kandil yuvalarının sayısı

genellikle altı veya onikidir. Ancak üç ve dört kandil yuvalı örnekler degörülür. Orta Bizans dönemi örneklerinde ise karıdilyuvalarının sayısının

arttığı dikkati çekmektedir. Alanya Arkeoloji Müzesi'ndeki bir örnekteonsekiz, Atina Bizans Müzesi'nde yer alan benzerinde de ondokuz kandil

yuvası bulunmaktadır-. 6-7. yüzyıl polykandilionlarında kandil yuvalarının

çapları 2,5-5 cm. arasında değişir. Genelde çapı 3-4 cm. olan yuvalaryaygındır. Kandil yuvalarının sayısalolarak az olduğu örneklerdeçap

yaklaşık4 cm.dirt,

Erken dönempolykandilionlarında kullanılan malzeme genelliklebrozdur. Az sayıda. gümüş örnekten oniki polykandilion Kumluca (Sion)

Hazinesi'ne ve bir polykandilion da Lapseki Hazinesi'ne aittir''. Ayrıca

2 Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı'nda verilenYüksek Lisans Tezi'nde polykandilionlar için formları ve süslemeleri esas alınarak bir tipolojiönerisinde bulunulmuştur. Bkz., Zeliha Demirel Gökalp. "Türkiye Müzelerindeki BizansDönemine Ait Maden Aydınlatma Araçları," (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara:Hacettepe Üniversitesi, 2001 s. 44-55. Tez Anadolu Üniversitesi Araştırma FonuBaşkanlığınca desteklenmiştir.

3 Alanya Arkeoloji Müzesi'ndeki polykandilion için bkz., Acara, 2002, A.g.m., s.31; AtinaBizans Müzesi'ndeki eser için bkz.,Ku'tuA.oyoç. EICOscnı yıa 'ta sıca'to xpovıu 'tTIç xpıO"t'tavııcrıç Apxa\A.oyııcrıç (18841984), Athens 1984, no:99.

4 Y.OIcay. "Antalya'nın Derme İlçesindeki Aziz Nikolaos Kilisesi Kazısı 1989-1995 yınarıCam Buluntuları". (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Ankara: Hacettepe Üniversitesi, 1997,s.103-111.

5 Kumluca (Sion) Hazinesi için bkz., S.Boyd, A.g.m.,191-209; S.Boyd-M.M.Mango (Ed.),Ecdesiastical Silver Plate in Sixth Century Byzantium, Washington D.C., 1992, 24-36;Lapseki Hazinesi için bkz., E.C.Dodd. Byzantine Silver Stamps, Dumbarton Oaks StudiesVII, Washington D.C., 1961, s.90,113; D.M.Bailey. A Catalogue of the Lamps in theBritish Museum LV Lamps of Metal and Lamps Stands, London, 1996, Kat.no:Q3933,3924.

46

erken dönemde bakıra %20 oranında çinko karıştırılarak elde edilen

pirinçten de üretilen ve 6-7. yüzyıllara tarihlenen polykandilion örnekleri de

vardır". Erken Bizans Dönemine tarihlenen tek bakır eser bugün İstanbul

Arkeoloji Müzeleri'nde bulunmaktadır? (Resim I). Döküm tekniği ile

yapılan bronz polykandilionlar, kazıma, ajur ve niello teknikleri ile de

süslenmiştir. Orta Bizans döneminde ise tercih edilen malzemenin bakır

olduğu görülmektedir''.

Polykandilionlarda çubuklu cam kandiller kullanılmıştır. Çubuklu

kandil, polykandilionlarda, kandil levhası üzerindeki yuvalara konularak

kullanılırdı9. Mısır'da orijinal altı cam kandili ile ele geçmiş ve 6.yüzyıla

tarihlenen daire biçimli bronz polykandilion ile bugün Kudüs'te Wolff

Ailesi Koleksiyonu'nda bulunan yine altı cam kandili ile ele geçmiş daire

biçimli bronz polykandilionlar kullanış biçimini göstermesi açısından

önemlidirl".

Erken Bizans Dönemi polykandilionlarının merkezinde ve kandil

yuvaları arasındaki süslemelerde bitkisel, geometrik ve sembolik motifler ile

figür kullanılmıştır. Bitkisel süslemeler arasında asma yaprağı, kıvrık dal,

palmet ve çiçek motifleri, geometrik süslemeler de üçgen, ok ucu ve yürekmotifleri, figür1ü süsleme olarak sadece yunus balığı, sembolik süslemelerde

ise, haç (yunan, latin ve malta haçı) ve kristogram kullanıldığı

görülmektedir. İstanbul Arkeoloji Müzeleri'ndeki bakır polykandilionun iç

6 Pirinç polykandilion örnekleri için bkz., Bailey, A.g.e., s.107,108, lev. 141, Q3932, lev.147, Q3935.

7 Çapı 36 cm. olan polykandilion, kenarında yer alan adak yazıtı ve Lapseki Hazinesi'ne aitkontrol darngalı eser ile benzerliğinden dolayı 6-7.yüzylllara tarihlendirilir . Bkz.,M.M.Mango, "The Significance of Byzantine Tinned Copper Objects", Thymiama steMneme tes Laskarinas Mpoura (Essays in Memory of Laskarina Bouras), Athens 1994,s.225.

8 Ayrıntılı bilgi için bkz., Acara, 2002, A.g.m., s. 27-28;

9 Ayrıntılı bilgi için bkz.,Y.ülcay, A.g.e., 111-112.

10çapı 24 cm. olan, Mısır'da bulanan ve bugün Berlin Stattliche Museen'de yer alan eser içinbkz., K.Weitzmann (Ed.), Age of Spirituality. Late Antique and Early Christian Art,Third to Seventh Century. Catalogue of the Exhibition at the Metropolitan Museum ofArt, November 19, 1977, through February 12, 1978, New York 1979, no.558; WolffAilesi Koleksiyonu'nda bulanan çapı 25 cm. olan eser için bkz.,Y.Israeli ve D.Mevorah (Ed.),CradIe of Christianity, The Israe1 Museum, Jerusalem, 2000, s.109,220.

47

bükey merkezinde asma yaprağı ve kıvrık dal bir arada kullanılmıştırU.

Sadberk Hanım Müzesi'nde ve Washington D.C. Dumbarton OaksKoleksiyonu'nda bulunan ve 6-7. yüzyıllara tarihlenen iki bronz

polykandilionun kaidesinde kıvrık dal yer almaktadırl- (Resim 2).

Washington D.C. Dumbarton Oaks Koleksiyonu'nda ve Antalya ArkeolojiMüzesi'ndeki 565-575 yıllarına tarihlenen Kumluca (Sion) Hazinesi'ne aitdaire formlu üç polykandilionun kandil yuvaları arasında, kıvrık dallar

birleşerek palmet oluşturmaktadıri 3. Kandil yuvaları arasında ve

polykandilionların kenarlarında palmet motifleri ve çeşitlerneleri erken

dönem örneklerinde sık kullanılan bir bezemedirl". Çiçek motifi Orta Bizansdöneminde yoğun olmasına karşın, Erken Bizans, Dönemine tarihlenen ikiörnekte de görülmektedir. Bugün Ariadne Galeri' de bulunan bronz birpolykandilionun merkezinde altı sivri yapraklı çiçek ve İstanbul SadberkHanım Müzesi 'ndeki bir başka eserin kandil yuvaları arasında dört yapraklı

çiçek yer almaktadır i 5.

Geometrik süsleme motiflerinden üçgen genellikle kandil yuvaları

arasında kullanılmıştır ve çoğu zaman içinde palmet motifi bulunur i 6. Ok

II Bkz., dip not 7.

12Sadberk Hanım Müzesi'nde bulunan ve çapı 21.5 cm. olan eser için bkz., Hülya, Y., Bilgi,"Bizans Dönemi Küçük Sanat Eserleri", Akdeniz'in Mor Bin Yılı, Yapı Kredi Kültür SanatYayıncılık, İstanbul, 1999, s.57; Washington D.C. Dumbarton Oaks Koleksiyonu'ndabulunan çapı 29.8 cm. olan eser için bkz.,M.C.Ross, Catalogue of the Byzantine and EarlyMedieval Antiquities in the Dumbarton Oaks Collections, Volume I, Washington, D.C.1962, no:44.

13 Çapları 55.8-56 cm. olan polykandilionlar için bkz., dip not 5.

14 Palmet örnekleri için bkz., Bailey, A.g.e., lev. 147, Q3935; Ross, A.g.e., no:43-44; Bilgi,A.g.e., s.57; yürek içinde palmet ve bantlı palmet motifleri için bkz., Kumluca (Sion)Hazinesi örnekleri dip not 5;

15 Çapı 42 cm. olan eser için bkz.,Byzantium The Light in the Age of Darkness, AriadneGalleries, November 2,1988 through January 31,1989, New York, s.12; Çapı 20.4 cm.olan Sadberk Hanım Müzesi'ndeki eser için bkz., Hülya Yımaz."Sadberk Hanım MüzesiBizans Dönemi Eserleri". (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İstanbul: İstanbul

Üniversitesi, 1991, no.54.

16 Çapı 23 cm. olan, Heracleion Tarih Müzesi'ndeki eser için bkz., Byzantine Art. ByzantineArt. 9th Exhibition of the Council of Europe, Athens, 1964, no:540; Çapı 23.5 cm olan,Berlin'de bulunan eser için bkz.,A.Effenberger-H.G.Severin, Das Museum für Spaetantikeund Byzantinische Kunst Berlin (Staatliche Museen zu Berlin), Berlin, 1992, s.127;Berlin'de özel bir koleksiyonda bulunan eser için bkz., Rekes, Kunst der Spaetantike im

48

ucu motifi British Museum' da, Ariadne Galeri'de ve tanıtacağımız MalatyaArkeoloji Müzesi'ndeki polykandilionların kandil yuvaları arasında yer

almaktadır i 7 (Çizim 4). Yürek motifi de kandil yuvaları arasında oldukçayoğun kullanılmış bir bezemedir ve üçgen motifinde de görüldüğü üzere,

sade kullanıldığı gibi içinde palmet motifi ile de görülmektedir i 8.

Erken Bizans Dönemine ait bronz ve pişmiş toprak kandillerdeolduğu gibi sembolik motifler polykandilionlarda da süslemeninvazgeçilmez öğeleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Latin, yunan, maltahaçları ve altı kollu kristogramlar Erken Bizans Dönemipolykandilionlarında Orta Bizans Dönemine göre yoğun olarakkullanılmıştır. Polykandilionların merkezlerinde genellikle malta haçı,

kandil yuvaları arasında ve merkez çevresindeki süslemelerde yunan haçı,

polykandilionların askılarında ise latin haçı kullanılmıştır. Kristogramlargenellikle polykandilionların zincirlerini birleştiren disklerde görülmeklebirlikte sınırlı sayıda polykandilionun merkezinde de karşımıza

çıkmaktadır19.

Erken Bizans Dönemi polykandilionlarında figürlü süsleme olaraksadece yunus balığı kullanılmıştır. Kumluca (Sion) Hazinesi'ne ait daire,haç ve dikdörtgen formlu polykandilionlarda yunus balığı fıgürü vardır.

Ayrıca bugün St. Petersburg Hermitage Müzesi'nde bulunan kilise formlupolykandilionun dokuz kandil yuvasını ve Louvre Müzesi'ndeki silindirikkaideli polykandilionun on kandil yuvasını yunus balıklarının kuyrukları

mittelmeerraum, Spaetantike und Byz. Kleinkunst aus Berliner Besitz, Berlin 1939,res.45; Çapı 25 cm. olan ve Beth-Shan'da bulunan eser için bkz., G.M.Fitzgerald, Beth-ShanExcavation 1921-23. The Arab and Byzantine Levels, Philadelphia, i 93I, s.42.

i 7 British Museum'daki pirinç eserin çapı 20. i cm.dir, bkz., Bailey, A.g.e., s.ıo7; Çapı 42cm. olan Ariadne Galeri'deki eser için bkz., Ariadne Galleries, A.g.e., s.12.

i 8 Çapı 35 cm. olan Ariadne Galeri'deki eser için bkz., Ariadne Galleries, Aynı eser, s.S;Berlin Stattliche Museen'da bulunan eser için bkz., dip not i O; Heraclion Tarih Müzesi'ndekieser için bkz.,dip not 16. Kumluca (Sion) Hazinesi'ne ait dikdörtgen formlu polykandion içinbkz., Boyd-Mango, A.g.e., s.25-26.

i 9 Merkezinde altı kollu kristogram olan örnekler ıçın bkz., D.Buckton,Byzantium.Treasures Art and Culture from British Colleetlon, London, 1994, s.106-107;Ashmolean. Annual Report of the Ashmolean Museum, Oxford, 1981, res.lI,c; AriadneGalleries, A.g.e., s.15.

49

taşımaktadır-". Kandillerde yanıcı madde olarak zeytinyağı, susamyağı,

fındık, ceviz gibi yemişlerin yağları ve balık yağı özellikle yunus balığının

yağı kullanılmıştır. Bu nedenle aydınlığın sembolü olan yunus tasviri çok

kullanılmıştır-I.

Katalog no: 1 (Çizim 1)

Alanya Arkeoloji Müzesi, Env. No: 12.2.79

Satın Alma 18.07.1979

çap: 16,5 cm., Kal: 0,2 mm.

Kandil yuvası çapı: 2,5 cm.

Polykandilion merkezi boş, düz daire formludur. Kenarında üç

kandil yuvası vardır. Kandil yuvaları arası birbirinden birer şerit ile

ayrılmıştır. Şeritlerin üzerinde üç zincir bağlantı halkası bulunmaktadır.

Eserin form açısından benzerleri Anamur Kazısı'nda-I,

Gemcenternusem'da-ô, British Museum'da tesbit edilmiştir. Benzer

eserlerin çapları 19-52.6 cm. arasında değişmektedir. British Musem'daki iki

eserden birinin malzemesi prinçtir ve oniki kandil yuvası vardır-", Aynı

müzedeki bronz diğer eser boyut açısından da örneğimize en yakın

olanıdır->. Anamur'daki polykandilion stratigrafiye göre 6-7.yüzyıllara,

Gemeentemuseum'daki eser neden gösterilmeksizin 6-8.yüzyıllar arasına ve

British Musem'daki eserler malzeme, form ve bezerne göz önüne alınarak 6-

20Kilise formlu polykandilion için bkz., Weitzmann, A.g.e., no.559; Louvre Müzesi'ndekieser için bkz., Byzance. Musee du Louvre, 3 Nov.92-1 Fev.93, Paris 1992, no.68.

21 D.Buckton, A.g.e., s.18; A.Kazhdan-A.M.Talbot, "Oil", The Oxford Dictionary ofByzantium, 1991, 1519.

22 J.Russel,"Byzantine Instrumenta Domestica from Anemurium:The Significance ofContext", City Town and Countryside in the Early Byzantine Era (De.R.L.Hohlfelder),NewYork, 1982, s.137.

23 Çapı 31.7 cm. olan eser için bkz., "Made by Publicand Col1ection in the United States andAbroad", Journal ofGlass Studies, 16 (1974), s.126.

24 Bailey, A.g.e., no:Q3935.

25 Çapı 19 cm. olan eser için bkz., O.Wul1f, Altchristliche und MlttelalterlicheByzantinlsche und Italienlsche Bildwerke, I-II, Berlin 1908-1911, no:1006.

50

7. yüzyıllara tarihlenmiştir. Benzer örnekleri göz onune alınarak AlanyaArkeoloji Müzesi 'ndeki eser 6-7.yüzyıllara tarihlenebilir.


Alanya Arkeoloji Müzesi, Env.No: 3.10.80

Satın Alma 12.06.1980

çap: 20,5 cm., Kal: 0,2mm.

Kandil Yuvası çapı: 3 cm.

Polykandilion merkezi boş, düz daire formludur. Kenarında altı

kandil yuvası bulunmaktadır. Kandil yuvaları arası masiftir. Yuvalararasında eşit aralıklarda üç zincir bağlantı halkası bulunmaktadır. Levhaşeklinde ince yassı şeritlerden oluşan üç askı mevcuttur. Askılar bir kancaile birleşmektedir. Polykandilionun form ve boyut açısından benzerleriSuriye'de Apamaea ile Sardes kazılarında ve Paul and Alexandra

Canellopoulos Müzesi 'nde tesbit edilmiştir. Benzer polykandilionların

çapları 21-22,30 cm. arasında değişmektedir. Sardes kazısında bulunan eserstratigrafiye göre Erken Bizans Dönemine, Apamea'da bulunan eser yinestratigrafiye göre 5. yüzyıla tarihlenmiştir. Paul and AlexandraCanellopoulos Müzesi'ndeki eser isebenzer örneklere göre 6. yüzyıla

tarihlenmiştir-s.


Alanya Arkeoloji Müzesi, Env.No: 12.1.79Satın Alma 18.07.1979

Çap:19,5 X 19,7Kandil Yuvası çapı: cm.

26 Sardes'de bulunan çapı 22.30 cm. olan eser için bkz., J.Waldbaum. Metalwork fromSardis: the finds through 1974, Archaeological Exploration 8, Massachusetts, 1983, s.101;Apamea için bkz., A.Engle. Light, Lamps and Windows in Antiquity, PhoenixPublications Jerusalem, 1987, s.35; Paul and Alexandra Canellopoulos Müzesi'ndeki çapı 21.cm. olan eser için bkz., Splendur. Splendur de Byzance, Brussels, Musees Royaux d'art etd'Histoire, 1982, s.160.

51

Eserin merkezinde bir bölüm ve iki zinciri eksiktir. Polykandilion

kenarları dilimli formdadır. Kare biçimli eserin yatay ve dikeyeksenlerindeki kenarlarında ikişer yarım daire bulunmaktadır. Yarım

dairenin birleştiği kısımda palmet motifleri oluşmuştur. Bu dört birleşim

yerinde dört zincir bağlantı halkası yer alır. Polykandilionun merkezinden

çıkan sekiz şeridin dördü yuvarlak kandil yuvaları, diğer dördü ikişer yarım

daire ile birleşmektedir. Merkezdeki dairenin etrafında şeritlerin arasında

masif üçgen motifleri yer almaktadır. Polykandilionun günümüze gelen iki

askısı bir kancada toplanmıştır. İki zincir bağlantı halkasında da zincir

parçaları mevcuttur. Polykandilionun form ve boyut açısından benzerleri St.Petersburg Hermitage Müzesi'rıde, Washington D.C. Dumbarton Oaks

Koleksiyonu'nda ve Beth-Shan Kazısı'nda tesbit edilmiştir. Çapları 18.1-23

cm. arasında değişmektedir. St. Petersburg Hermitage Müzesi 'ndeki eserin,

diskindeki palmet sırasından oluşan süsleme esas alınarak benzer

örneklerine göre 6. yüzyıla-", Beth-Shan Kazısı'nda bulunan eser

strtigrafiye göre 6-7. yüzyıllara tarihlenir-s. Washington D.C. Dumbarton

Oaks Koleksiyonu'ndaki eser benzer örneklerine göre 6 yüzyıla

tarihlenmiştir-". Dolayısıyla Alanya Arkeoloji Müzesi 'ndeki eser 6-7.

yüzyıllara tarihlenebilir.


Malatya Arkeoloji Müzesi, Env. No: 8428

SatınAlma -

çap: 30 cm., İç çap: 16 cm.

Kandil yuvası çapı: 3,5 cm.

Polykandilion merkezinde malta haçı bulunan düz daire formludur.

Dış kenarı birbirini takip eden palmet dizisi ile çevrilidir. İki palmetin

loplarının birleşmesi sonucu da küçük daireler oluşmuştur.' Altı kandil

27 Çapı 22.8 cm olan eser için bkz., A.Bank,Byzantine Art in the Collection of USSR,Leningrad: Aurora Art Publishers, 1983, no:16.

28çapı 23 cm. olana eser için bkz., O.M.Fitzgerald, A.g.e., pl.xxxvıı.

29 Çapı 18.1 cm. olan eser için bkz., Ross, A.g.e., no.42.

52

yuvası, ok ucu ve mekik motifi ile alternatifli dizilmiştir. Mekik motifleriüzerinde birer zincir bağlantı halkası yer alır. Erken Bizans Dönemipolykandilionlarının çoğunun merkezinde malta haçı yer almaktadır. ük ucuve mekik motifi de Erken Bizans Dönemi küçük el sanatlarında karşımıza

sık çıkan süslemelerden biridir. Polykandilionun kenarındaki palrnet dizisiise yine erken dönem örneklerinin kenarında ve zincirleri birleştiren

disklerin kenarlarında kullanılmış bir bezemedir. Benzer örnekler esas

alınırsa polykandilion 6-7. yüzyıllara tarihlenebilir-".

30 6-7.yüzyıııara tarihlenen merkezinde malta haçı olan polykandilionlar için bkz., Bailey,A.g.e., no:Q3934; Ross, A.g.e., no:43; Yılmaz, A.g.e., no:54; Effenberger-Severin, A.g.e.,no:46; Ariadne Galleries, A.g.e., s.8; Boyd-Mango, A.g.e., no:S25.1; Kandil yuvaları arasında

ok ucu motifi bulunan örnekler için bkz., dip not 17; polykandilionların ve disklerininkenarlarında palmet dizisi bulunan örnekler için bkz., Bailey, A.g.e, no:Q3935; Buckton,A.g.e., s.106-107; Ross, A.g.e., no:42-43;Bilgi, A.g.e.,s.57;Ariadne Galleries, A.g.e., s.12.

53

ReGim 1. Bakır poIyh:mdil1on, Istanbul ArkeoIoji Miseleri(Mango 1994: res. 10)

Resim ı. Bronz {JOIykandilion, Washington D.C.Dumbarton Ooks Koleksiyonu(Ros~' 196]: kal."o.44)

54

o - San

Çiz/m l.Bronzpolykandtlion, AlanyaArkeolojiMUzesi(kat.no.l)

. 55

o,

o

\

oo

i _ MM i

o 5cmÇızim ), Bronz polykandilton, AlanyaArkeolo}1 MUZes; (kat.no.2)

56

o - 5cm

Çiztm J. Bronz polykandilion. Alanya Arkeoloji Müzesi (kaı.no.3)

57

., / ..,\ ..«:"" ....... .:": .:.)

..: () ......

1 __ ı

o 5cm

Çizim 4. Bronz polykandilion. Malatya Arkeolojt Müzesi (kat.no.s)

58

Erken Bizans Dönemine Ait Dört Polykandilion

Documents