Enver Hoxha Ditar 3 1960-1961 [1988]

ENVER HOXHA

DITAR 1960-1961

INSTITUTI I STUDIMEVE MARKSISTE-LENINISTE PRANE KO TE PPSH

r

ENVER HOXHA SHTEPIA BOTUESE 8 NENTORI*

TIRANE, 1988

r

E PREMTE 1 JANAR 1960

Sot n ditn e par t Vitit t Ri bra disa vizita n familjet e shokve antar t Byros Politike. I uruam njri-tjetrit suksese n pun dhe lumturi n fa-milje.

i

L 5

r

E SHTUNE 2 JANAR 1969

Ditn e dyt t fests tradicionale t Vitit t Ri bra vizita n familje t shokve antar t Kornitetit Qendror t Partis dhe t Kshillit t Ministrave. T gjith shokt dhe familjart e tyre jan mir, t lum-tur e t gzuar. Biseduam dhe uruam njri-tjetrin.

E DIEL 3 JANAR 1960

Kishim pr drek n shtpi shokun Hysni me Vi-ton. Kaluam shum mir.

Shoku Hysni, nj nga udhheqsit e lavdishm t Partis son, sht i dashur, puntor dhe i sjellshm. Biseduam przemrsisht, bm shaka dhe qeshm, sa nuk e kuptuam fare q kaluan disa or.

6 7

^1

E MART 5 JANAR 1960

Mbledhja e Sekretariatit t KQ, ndrmjet shum problemeve t tjera, shqyrtoi edhe shtjen e ngritjes s grave n prgjegjsi.

E MRKURE 6 JANAR 1960

Sot paradite prita drejtorin e Radiodifuzionit t Republiks s Irakut dhe kryeredaktor i gazets Al Insania, Khadhim al Samavil. M foli me shum sim-pati pr vendin ton. Tha se kishte ngelur shum i k-naqur nga pritja q iu b kudo. Krkoi dhe i dhash nj intervist2 pr gazetn Insania.

Po sot u takova me ambasadorin sovjetik, V. I. Iva-nov, i cili u kthye kto dit nga Moska. Ai m informoi shkurtimisht mbi punimet e plenumit t fundit t Ko-mitetit Qendror t Partis Komuniste t Bashkimit Sovjetik.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 18, f. 17. 2. Po aty, f. 29.

8

1

E HENE E MART 11 JANAR 1960 12 JANAR 1960

sht dit pushimi. Bashk me shokt u mblodhm n shtpin e pritjes pr t uruar njri-tjetrin pr ditn e shpalljes s Republiks Popullore t Shqipris. Si sot 14 vjet t shkuara Asambleja Kushtetuese e shpalli Shqiprin Republik Popullore dhe zgjodhi Qeverin e re. Kjo dat historike festohet me gzim n tr atdheun ton. N shekuj populli do t festoj ditn e themelimit t Republiks s vet, ku pushteti buron nga populli dhe i takon popullit.

1 0

Me ftes t Komitetit Qendror t Partis son n vendin ton shoku Aidit, kryetar i Komitetit Qe-

ndror t Partis Komuniste t Indonezis. E pritm n aerodromin e Rinasit dhe hngrm drek s bashku. Gjat dreks biseduam przemrsisht pr punt e par-tive tona.

Sot u takova me ambasadorin sovjetik, V. I. Iva-nov, dhe i shfaqa pikpamjen e Partis son lidhur me propozimin q qeveria bullgare i ka br qeveris greke pr t prfunduar nj traktat mossulmimi midis Bullgaris e Greqis.

Shokt bullgar, megjithse Bullgaria ka nj trak-tat t miqsis, t bashkpunimit dhe t ndihms reci-proke me Shqiprin, nuk u konsultuan fare me ne lidhur me propozimin q i bn Greqis pr nnshkri-min e nj traktati t till, n nj koh kur Greqia, nga ana e saj, vazhdon ta quaj veten n gjendje lufte me ne dhe t ket rivendikime toksore ndaj vendit ton. Gjithashtu, Zhivkovi, pa u konsultuar me ne, n nj

1 1

>

fjalim q ka mbajtur para disa ditsh n Asamblen Kombtare t Bullgaris, deklaroi se shtetet e nit jan gati t mobilizohen, n qoft se e bn kt Greqia. Kt deklarat ai e bri pa u menduar se Shqi-pria ka n kufi Italin dhe aq m tepr asnjeri s'e ki-shte autorizuar at t fliste edhe n emrin e shtetit. shqiptar.

12

E MERKURE 13 JANAR 1960

Pam filmin sovjetik Shtegtojn krillat-. Ishte nj film i realizuar mir nga ana artistike, por nuk m plqeu prmbajtja e tij tepr tragjike dhe me frym pacifiste borgjeze. Ky sht larg atyre filmave sovjetik q kemi par para disa vjetsh dhe q shquheshin pr nivelin e lart artistik e pr prmbajtjen e shndosh ideore.

13

r

E ENJTE E SITTUN 14 JANAR 1960 16 JANAR 1960

n

Nikita Hrushovi shpalli n Sovjetin Suprem mo-- bilizimin e 1 200 000 ushtarve sovjetik. T shohim ku. do t'i dal tymi ktij mobilizimi. Nga pikpamja_ propagandistike, masa e njoftuar duket trheqse, por n realitet si nj hap i njanshm q sht, ajo mund t dobsoj mbrojtjen e kampit ton socialist prpara. krcnimit t kampit imperialist, i cili armatoset vazh-dimisht.

Asnjher Nikita Hrushovi problemet ushtarake e t mbrojtjes s'i ka shtruar pr shqyrtim me aleatt e-Bashkimit Sovjetik, me shtetet antare t Traktatit t Varshavs. Se si e qysh do t mbrohemi n rast se rre-zikohemi prej armikut, kt e di vetm Hrushovi. Me ,

fjal ai thot mos ani kokn, se ju mbrojm ne, por n t vrtet nuk dim q pr kt shtje t ket nj plan operativ t prbashkt. Kjo gjendje sht e errt,, e parregullt dhe shqetsuese.

Ambasadori sovjetik Ivanov m bri nj vizit gja-t s cils m vuri n dijeni pr krkesat q ka br Vukmanovi Tempoja, q ndodhet n Bashkimin So-vjetik, gjoja pr pushime. Tempoja ka shfaqur dshir t zhvilloj bisedime me udhheqjen e Bashkimeve Profesionale t Bashkimit Sovjetik dhe Ivanovi m tha se, po t shfaq dshirn pr t biseduar me Hrushovin, ky do ta pres, do ta dgjoj dhe pr bisedimet q do t bhen midis tyre do t na informoj edhe ne. Tempo-ja, gjoja, i ka thn ambasadorit sovjetik n Beograd se dshiron t bisedoj me udhheqsit sovjetik edhe pr rivendosjen e lidhjeve midis partive t t dy ve-ndeve.

Kt komunikim Ivanovi ma bri n orn 12, kurse agjencia sovjetike e lajmeve TASS takimin Tem-po-Hrushov e kishte njoftuar q n orn 10 00 t po ksaj dite. Kjo tregon falsitetin dhe qndrimin hipokrit t sovjetikve ndaj nesh. Takimi i tyre ka qen i organi-zuar q m par, kurse ne, q t mos i akuzojm m von, na vun n dijeni vetm n minutn e fundit dhe bile, si thash m par, n mnyr t djallzuar,

14 15

duke na thn se takimi do t bhej n qoft se do t shfaqte dshirn Tempoja. Kushedi far intrigash e dallaveresh luhen n kulisa e n hije nga revizionistt modern. Vigjilenc!

E HBN 18 JANAR 1960

Informohem se Hrushovi ka pasur nj takim me ambasadorin jugosllav n Mosk, Mojsovt, gjat t cilit ky i fundit ka krkuar q Jugosllavia dhe Bashkimi Sovjetik t forcojn marrdhniet edhe n rrug partie. Hrushovi, n mes t tjerave, i ka thn Mojsovit: Pse Jugosllavia nuk futet n kampin socialist? Duke u fu-tur n t, ju do t keni m shum fitime sesa dme.

Kshtu, pra, Nikita Hrushovi sht i gatshm t puthet me revizionistt jugosflav dhe, pa pyetur kr-knd e duke shkelur marksizm-leninirrnin, prpiqet t'i laj e t'i rehabilitoj tradhtart titist, me nj fjal, vesh lkurn e qengjit e t'i fut ujqit n vath!

Ky sht nj krim i rnd kundrrevolucionar, po me ne Hrushovit nuk do t'i shkoj kurr. Ne do ta va-zhdojm deri n fund luftn kundr revizionistve mo-dern. Nse Nikita do t vazhdoj rrugn q ka nisur, ne edhe atij koks do t'i biem. Marksist-leninistt lejojn lshime n shtjet parimore; lufta kuriclr re-

nShtrijs-htje parimore e madhe. 1. Lazar Mojsov, ambasador i Jugosllavis n Bashkimin So-

vjetik n vitet 1958-1961.

17 16

2 27

E MARTE 19 JANAR 1960

U takova me ambasadorin sovjetik, Ivanovin, dhe i dorzova materialin n lidhje me mbledhjen e afrt t prfaqsuesve t partive komuniste e puntore t vendeve socialiste t Evrops, q do t mbahet n Mosk pr shtjet e zhvillimit t bujqsis n kto vende.

E MRECURE 20 JANAR 1960

Sot pata nj takim me shokun Aidit dhe me shokt e tjer t Komitetit Qendror t Partis Komuniste t Indonezisl. Shokt indonezian kan mbetur shum t knaqur nga vizita npr vendin ton. Ata foln me ad-mirim pr Partin, pr popullin dhe pr kuadrot tan.

Diskutuam me ta shum shtje t politiks ndr-kombtare dhe t strategjis e t taktiks s partive ko-muniste dhe puntore t bots, pr luftn kundr revi-zionizmit modern dhe veanrisht kundr atij jugosllav, luftn pr paqen, shtjen e lufts kundr imperializmit amerikan, pr rrugt dhe format e marrjes s pushtetit dhe pr probleme t tjera partie. Pikpamjet tona pu-. qeshin plotsisht.

Aiditi sht shok i mir e i dashur, komunist vendosur.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 18, f. 45.

18 19

E ENJTE 21 JANAR 1960

Nnshkruam solemnisht me shokun Aidit deiclara-tn e prbashkt t delegacioneve t Partis s Puns t Shqipris dhe t Partis Komuniste t Indonezis.

N mbrmje, n Pallatin e Brigadave, dham nj dark pr nder t delegacionit t Partis Komuniste t Indonezis, t kryesuar nga shoku Aidit. Fola un, foli edhe Aiditi.

E PREMTE 22 JANAR 1960

Prcollm nga Durrsi pr n Itali shokun Aidit. Ai do t prfaqsoj Partin Komuniste t Indonezis n Kongresin e 9-t t Partis Komuniste Italiane q do t mbahet s shpejti.

20 21

dy shok ta shohin nga afr, t msojn ku punojn t gjith burrat q kan ikur dhe, ata q s'bjn ndonj pun t vlefshme, t'i kthejn (me bindje) n fshat.

E HP,N 25 JANAR 1960

Letra e drguar nga kryetari i kooperativs bujq-sore t katundit ShalsKolonj, t ciln un e lexova sot, ngre nj shtje shum t rndsishme: q kur u krijua kooperativa, burrat po e braktisin fshatin pr t'u marr me pun zyre apo zejtarie n qytete t ndryshme t vendit dhe kooperativa ka mbetur n dor t grave, arsye pr t ciln sht quajtur kooperativa 8 marsi. Sot, m shkruan kryetari, n kooperativn ton punojn vetm 4 burra: 1 kryetar, 1 llogaritar, 1 maga-zinier e 1 kafshar; 11 familje jan larguar, ndrsa 9 t tjera kan paraqitur krkes pr t shkuar pran bu-rrave t tyre, larg fshatit. Kryetari m thot se organet e Partis e t pushtetit n rreth nuk po e shikojn drejt kt gshtje, prandaj sht detyruar t m drejtohet mua.

shtja sht serioze sepse nuk sht fjala pr nj fenomen t veuar, sidomos n kooperativat malore. Partia dhe organet e pushtetit n rrethe, m duket, du-het t bjn m shum kujdes n kt shtje. Prandaj letrn ia drgova shokut Hysni me porosi q t drgoj 24 25

r

E MART$ E MRKURE

26 JANAR 1960 21 JANAR 1960

M bri vizit ambasadori Ivanov dhe, n emr t Komitetit Qendror t Partis Komuniste t Bashkimit Sovjetik, m komunikoi se ministri i Mbrojtjes i vendit ton duhet t jet n Mosk m 31 janar, pse do t b-het mbledhja e ministrave t mbrojtjes t kampit socialist.

Duke e uar bisedn rreth gjendjes n Itali, Iva-novi u mundua t msonte pikpamjen ton mbi q-ndrimet e Partis Komuniste Italiane. Ia thash tro se qndrimi i udhheqsve t asaj partie neve nuk na plqen dhe, n shum shtje, kurr nuk mund t jemi dakord me ta, pse vija e udhheqjes s Partis Komu-niste Italiane, pr t mos thn revizioniste, sht n mnyr t theksuar oportuniste. Udhheqja e ksaj par-tie, pavarsisht se nuk e shfaq haptazi, sht solidare me titistt dhe me tr kuptimin e fjals sht pacifiste. Ajo ka shtrembruar t gjitha tezat themelore t marksi-zm-leninizmit, ka mnjanuar kuadrot revolucionar dhe ndjek nj rrug krejtsisht t gabuar, antimarksis-te e borgjeze ndaj Partis s Puns t Shqipris dhe Republiks son Popullore.

Vizitova prsri Hysniun q vazhdon t jet i s-mur.

Ramizi u nis sot pr n Rom, n krye t nj dele-gacioni q do t prfaqsoj Partin ton n punimet e Kongresit t 9-t t Partis Komuniste Italiane.

26 , 27

r

TIRAN-MOSKE, E SIITUNE E ENJTE 30 JANAR 1960

28 JANAR 1960

Sot u zhvillua mbledhja e Byros Politike, n t ciln u diskutua dhe u vendos qndrimi q do t mbaj delegacioni yn n mbledhjen e Mosks t partive ko-mtmiste e puntore t vendeve socialiste t Evrops mbi shtjet e zhvillimit t bujqsis.

U nism si delegacion i Partis s Puns t Shqi-pris pr n Mosk me TU-104, pr t marr pjes n mbledhjen e prfaqsuesve t partive komuniste e pu-ntore t vendeve socialiste t Evrops pr shtjen e zhvillimit t bujqsis. Gjat rrugs ndaluam n Bu-dapest pr nj or. N aerodromin e Mosks na priti Muhitdinovi. Pastaj na uan si zakonisht n Zareie.

Sapo arritm, nj funksionar i Komitetit Qendror t Partis Komuniste t Bashkimit Sovjetik m lajm-roi se nesr Mikojani dshiron t ket nj takim perso-nal me mua. Iu prgjigja sovjetikut se jam gati t vij n takimin q m krkohet, por jo vetm.

28 29

MOSKE, E DIEL 31 JANAR 1960*

Sot me ftesn e Mikojanit shkuam n shtpin e tij. Ky pr pes or rresht u prpoq t na prpunonte kundr Kins. far t kqijash nuk tha ai kundr saj?!

T gjitha sa na tha, na uditn, na ngjalln dyshi-me, pse mnyra si na i tha nuk sht aspak n rrug t drejt marksiste-leniniste. Qllimi i sovjetikve ish - te t na prgatitnin ne kundr Kins.

Sot pasdite erdhn nga Tirana shokt tan q do t marrin pjes n mbledhjen e Komitetit Politik Kon-sultativ t Traktatit t Varshavs.

N mbrmje shkuam n Lluzhinski pr t par ba-letin ek n akull. Atje takuam Hrushovin dhe shok t tjer sovjetik.

1HOSKE, E HENE 1 SHKURT 1960

Qndruam brenda n vil. Punuam materialet pr mbledhjen e prfaqsuesve t partive komuniste e pu-naore t vendeve socialiste t Evrops dhe pam fil-ma.

r

30 31

4

MOSK, E MARTE 2 SHKURT 1960

N Kremlin u hap mbledhja e prfaqsuesve t par-tive komuniste e puntore t vendeve socialiste t Ev-rops pr shtjen e zhvillimit t bujqsis. Prfaq-suesi kinez nuk mori pjes as si vzhgues. Nuk e dim nse e kishin ftuar Partin Komuniste t Kins apo jo.

Pas nj fjalimi t hapjes, shum t shkurtr, t Hrushovit, mbledhjen e drejtova un. N kt seanc fola edhe unl dhe po sot mbaruan s foluri prfaq-suesit e t gjitha partive.

Kjo ishte nj mbledhje e shplar dhe pa qllime t caktuara e t qarta. T gjith paraqitm nga nj raport. Secili foli pr rezultatet, sukseset e t metat dhe nevojat q ka do vend n fushn e bujqsis.

'do t dal nga kjo? T presim e t shohim.

1. Shih: Enver Hoxha, 18, f. 87.

MOSKE, E MERKURE 3 SHKURT 1960

N vazhdim t mbledhjes s djeshme, sot seancat e mngjesit iu kushtuan puns s ekspertve.

Pasdreke, n seanc plenare, foli Hrushovi, i cili n substanc na vuri n dijeni mbi punimet e plenu-mit t Komitetit t tyre Qendror pr bujqsin. Pasi foli pr sukseset e arritura, ai tha se Bashkimi Sovje-tik nuk do t blej m nga vendet e demokracis po-pullore as pije, as ver, as duhan. Pastaj bri nj kr-cnim n drejtimin e t gjithve duke thn se kto vende, domethn demokracit popullore, duhet ta prodhojn vet bukn dhe jo t'i bien n qaf Bashkimit Sovjetik etj.

N seancn e fundit, t ciln e drejtova prsri un, aprovuam me unanimitet komunikatn e pr-bashkt.

Prshtypja ime sht se kjo mbledhje nuk dha asgj, prve 15 referateve q ishin mbajtur n mbledhjen e Komitetit Qendror t Partis Komuniste t Bashkimit Sovjetik pr bujqsin, t cilat na u rekomanduan t'i lexojm si nxnsit e shkolls.

32 33 2.7

MOSK, E ENJTE 4 SHKURT 1960

Zhvilloi punimet mbledhja e zakonshme e Komi-tetit Politik Konsultativ t Traktatit t Varshavs, ku toln prfaqsuesit e t gjitha delegacioneve t vende-ve antare. Folm edhe ne.

N fund e mori fjaln edhe Hrushovi, i cili foli pr s htje t njohura mbi armatimin e paqen dhe mbi bi-sedimet e ardhslune t nivelit t lart me perndimort.

Qllimi i ksaj mbledhjeje ishte gjoja t na komu-nikoheshin qndrimet e qeveris sovjetike n bisedi-met e ardhshme ndrkombtare dhe t merrej aprovimi i t gjith pjesmarrsve n Traktat. N mes t tje-rash, u vendos q, n qoft se qeveritart e Gjermani-s Perndimore dhe anglo-amerikant nuk do t duan t nnshkrpajn traktatin e paqes me Gjermanin, at-her ne do ta nnshkruajm at me Republikn Demo-kratike Gjermane.

N mbrmje morm pjes n darkn e shtruar nga Hrushovi, gjat s cils ai mburri shum veten dhe sulmoi egr, po pa prmendur me emr, Kinn. Pjes-marrja n dark ishte shum e gjer dhe u ngritn shum dolli. Pasdarke pam filmat Qyteti im dhe Kaubei.

MOSK, E PREMTE 5 SHKURT 1960

Sot i bm nj vizit protokollare Nikita Hrushovit n Kremlin. Vizita zgjati shum pak dhe nuk biseduam ndonj problem.

U vizitova te doktor Preobrazhenski, n Kremlov-rkaja-Balnica. Gjendja ime shndetsore sht shum e mir.

r

34 35

MOSKE, E SHTUNI3 6 SHHURT 1960

Shkuam n ambasadn ton n Mosk, pr t par maketin dhe planet e Pallatit t Kulturs q do t ndrtohet n Tiran. Atje ishin dhe projektuesit sovje-tik.

Maketi i ekspozuar dhe projekti i pallatit nuk na plqeu, prandaj i bm shum vrejtje dhe dham po-rosi q t na sjellin n Tiran projekte t tjera.

M zuri rrufa, por pa temperatur. Jasht bn ftoh-t dhe ka bor.

MOSKE, E DIEL SHILIIICT 1960

N viln ku ne banojm, sot na erdhn pr nj vi-zit Petrovi, Lesakovi dhe Medvedievi. Gjat gjith kohs nuk bm gj tjetr vese pam filma dhe luaj-tm bilardo.

Rrufa vazhdon, prandaj qndruam brenda n vil.

36 37

MOSKE - TIRANE, E mARTE 9 SHKURT 1960

U nism pr n Tiran me avion special TU-104. N aerodrom na prcolli Muhitdinovi dhe disa shok t tjer t udhheqjes sovjetike.

Po sot mbrritm shndosh e mir n Tiran. Nga bora e t ftohtt e Mosks erdhm n atdheun ton te dashur, t ngroht dhe plot diell.

E 111RKURE 10 S11KURT 1960

Asistova n mbrmjen solemne q u b n Teatrin e Opers e t Baletit pr 15-vjetorin e themelimit t organizats s Bashkimeve Profesionale t Shqipris.

Midis pionierve, q erdhn n sall pr t prsh-ndetur, ishte edhe Iliri.

38 39

E ENJTE E SHTUN 11 SHKURT 1960 13 SHKURT 1960

N mbledhjen e sotme t Byros Politike raporto-va pr punimet e mbledhjes s prfaqsuesve t partive komuniste e puntore t vendeve socialiste t Evrops pr shtjen e bujqsis, q zhvilloi punimet n Mosk.

Prita prfaqsuesit e kooperativs s Kudhsit t Himars pr mosmarrveshjet q ata kan me Qeparoin n lidhje me hidrocentralin.

I dgjova me kujdes dhe shpreha mendimin tim pr zgjidhjen e problemit.

40 41

E DIEL 14 SHKURT 1960

Ambasada e RP t Kins dha nj pritje n hotel Dajti, me rastin e 10-vjetorit t nnshkrimit t Trak-tatit t Miqsis e t Bashkpunimit midis Bashkimit Sovjetik e Kins. Prshndeta n emr t Partis.

E 11N2 15 SHKURT 1960

Mbledhja e Byros Politike shqyrtoi, midis t tje-rash, planin e shtjeve q do t merren n analiz nga Byroja Politike dhe Sekretariati i KQ pr vitin 1960, gjendjen n rrethin e Sarands dhe disa ndry-shime n Kodin e Puns.

Pr gjendjen n rrethin e Sarands. Gjendja e ekonornis n rrethin e Sarands, ku ja-

n krijuar t gjitha mundsit, duhet t konsiderohet shqetsuese dhe kt duhet ta krkojm m tepr n ann subjektive, n dobsin e udhheqjes s Partis n rreth, t organeve t Partis dhe atyre shtetrore.

Mobilizimi n fillim arrihet, pastaj konstatohet rnie.

Hidrocentrali; Bonifikimet; Tregtia; Grumbullimet; Rendimentet e drithrave n rnie t vazhdueshme

dhe krijimi i deficiteve t mdha. 42 43

Ullinjt dhe shtimi i mishit dhe i qumshtit jo mir. Zotime dhe premtime, por jo realizime. Organizim i keq i puns. Rndsia e statutit vendimtare. Oportunizm, pun e prcipt, demonstrative. Udhheqja e prgjithshme. Pun e prcipt. Pun individuale. Nuk interesohen pr jetn e organizatave t Par-

tis. Marrja me probleme t vogla. Mungon vetveprimi n organizatat. Shtimi i radhve t Partis, pun shum e dobt

(brenda dy vjetve, jan pranuar aq sa jan prjash-tuar).

Frym jo e shndosh n pun. Grindje, tarafe etj. Puna politike e dobt.

Mora pjes n nj pritje t dhn nga ambasada sovjetike me rastin e 10-vjetorit t nnshkrimit t Traktatit t Miqsis e t Bashkpunimit midis BS e Kins.

E MART 16 SHKURT 1960

Mbledhja e Sekretariatit shqyrtoi relacionin e pa-raqitur nga aparati i Komitetit Qendror mbi mirrrit-jen dhe edukimin e fmijve, si dhe raportin e po ktij aparati mbi disa shtje organizative t Partis n rrethin e Prmetit.

Pr t dyja shtjet trhoqa vmendjen e shok-ve, duke theksuar se rritja dhe edukimi i fmijve ja-n detyra tepr t rndsishme t t gjithvel dhe pr pranimet n Parti t tregohet m tepr interesim 2.

Diskutuam, gjithashtu, pr iniciativn e koopera-tivistve t dalluar t rrethit t Gjirokastrs pr rritjen e pjesmarrjes n pun, pr zbatimin e vendimit mbi kryerjen e puns fizike nga npunsit etj.

N kt mbledhje morm vendim pr kremtimin e 90-vjetorit t lindjes s V.I. Leninit 3.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 18, f. 101. 2. Po aty, f. 104. 3. Zri i popullit% nr. 56 (3585), 6 mars 1960.

44 45

E MRKUR 17 SHKURT 1960

Urova me telegram shokun Rita me rastin e 40- -vjetorit t lindjes.

Vizitova uzinn Enver.

E ENJTE 18 SHKURT 1960

Mbledhja e Presidiumit t Kuvendit Popullor shqyr-toi sot, midis t tjerash, projektdekretin mbi disa ndry-shime n dekretin mbi zgjedhjet e kshillave popullor dhe disa propozime pr dekorime.

Mbledhja e organizats-baz t Partis.

46 47

VLORE, E Flr.NP 22 SHKURT 1960

U nisa pr pushime n Sarand dhe n Vlor. Gjat rrugs pr n Vlor u ndala n Fier dhe bise-

dova pr punt me sekretarin e par t Komitetit t Par-tis, shokun Peti ShambIli.

VLORE, E MARTR 23 SHKURT 1960

Sot, tok me shokun Gogo, vizituam qytetin e ri t marinarve n Pashaliman.

48 49 4 - 27

VLOR, E MRKURR 24 SI1KURT 1960

SARAND, E ENJTE 25 SIIKURT 1960

50

Me shokun Gogo vizituam vreshtat e Qishbardhs. U nisa pr n Sarand nga bregdeti. U ndala n

Vuno, ku biseduam me fshatart dhe zgjidhm esh-tjen e prfundimit t ujsjellsit.

N mbrmje n Sarand erdhi edhe shoku Spiro [Koleka]. Biseduam pr problemin e kontraktimeve me ekt, t cilt dshirojn t trajtojn me ne, n mnyr jo t drejt dhe jo t ndershme, shtjen e bakrit dhe t hekur-nikelit.

51

SARANDR, E SHTUNR

SARANDR, E PREMTE 27 SHKURT 1960 4 MARS 1960

Pasdreke bisedova me sekretarin e par t Komi- N mbrmje bm nj bised me sekretart e ko- tetit t Partis t Rrethit t Sarands pr punn e mitetit t Partis t rrethit. Partis n kt rreth. Nesr do t largohemi nga Saranda pr n Gjiro-

kastr.

52 53

GJIROKASTER, E DIEIa 6 MARS 1960

Shkova n mbledhjen e punonjsve t qytetit dhe u dorzova flamurin e 15-vjetorit t lirimit. U fola gati nj or e gjysm. Ata kan suksese dhe punojn mir.

Vizitova edhe shtpin e kulturs, q sht br shum e mir.

N mbrmje shkova pash shfaqjen e estrads. M plqeu interpretimi i aktorve. Qesha me gjith zemr, sepse aktort luanin mir, por edhe temat ishin aktuale.

E MART13 8 MARS 1960

Sot u ktheva nga Vlora. Asistova n mbledhjen solemne t organizuar nga

Kshilli Qendror i Bashkimit t Grave t Shqipris me rastin e Dits Ndrkombtare t Gruas.

54 55

E MERKURE 9 MARS 1960

N Pallatin e Brigadave u takova dhe bisedoval me nj grup grash t dalluara t vendit ton, me rastin e 50-vjetorit t Dits Ndrkombtare t Gruas.


56

E ENJTE 10 MARS 1960

Sot pata nj takim me ambasadorin sovjetik n Ti-ran, Ivanov, i cili m vuri n dijeni pr bisedimet e zhvilluara n Indi midis Hrushovit dhe kryeministrit indian, Nehru.

N pamje t jashtme duket sikur bisedat e Hrusho-vit me Nehrun jan t lezetshme, por nuk sht kshtu. Un mendoj se politika q bn Bashkimi Sovjeiik- frie-Indin sht e nevojshme, por Hrushovi sikur e tepron ne miqesin dhe besimin q ka te Nehrui. Ktij nuk duhet besuar, pse sht prfaqsuesi i kapitalit t madh indian dhe armik i komunizmit. I uditshm sht qn-Clrimi i Hrushovit karshi njerzve t till, ud,hheqs t borgjezis! Gjithashtu, kurdoher q kam shkuar n dhomn e puns t Hrushovit, n Kremlin, kam par stin prej fildishi t Gandit. Kjo s'bhet kot dhe as do t thot se Hrushovi bn politik. Nj veprim i till tre-gon se n t vrtet ktu kemi t bjm me shtje ' drimesh joparimore, me pikpamje ideologjike dhe pq-litike t gabuara t Hrushovit dhe shokve t tij ndaj Nehrus e borgjezis indiane.

57

E SHTUNE F. DIEL

19 MARS 1960 20 IARS 1960

Sot dekorohet shoku Hysni me rastin e 45-vjeto-rit t lindjes. Nuk mora dot pjes n ceremonin q u organizua pr dekorimin e Hysniut, sepse nuk m lejuan mjekt, por e urova przemrsisht n telefon. Nesr do t'i vete n shtpi.

Shkuam dhe e uruam n shtpi shokun Hysni pr dekorimin.

58 59

E MARTE 22 MARS 1960

Dola n zyr dhe bisedova me shokun Hysni pr problemet e kohs dhe pr detyrat q kemi aktualisht.

E MERKURE 23 MARS 1960

N mbledhjen e Byros Politike diskutuam tr ditn pr punn q duhet br lidhur me vendosjen e nj disipline t rrept n importimin e makinerive dhe t mallrave t konsumit, si dhe pr mnjanimin e rre-gullimeve q vrehen n kto drejtime.

Fola edhe unl. Vura theksin n forcimin e ndr-gjegjes socialiste t njerzve si nj detyr e vazhdue-shme pr Partin. Nnvizova, gjithashtu, edhe nevojn e ekonomizimit e t shfrytzimit m me nikoqirllk t materialeve t importit.

r


60 61

E ENJTE 24 MARS 1960

Vazhdoi edhe sot mbledhja e Byros Politike, ku shqyrtuam studimin mbi perspektivat e zhvillimit t arsimit dhe mundsit pr riorganizimin e sistemit arsi-mor. Edhe un shpreha disa mendime pr kt problemt. Ndrmjet t tjerash, thash se synimi yn kryesor sht t forcojm edukatn e puns n shkoll, q ri-nis son t'i rritet dashuria pr punn.

M lajmruan vdekjen e xha Iljaz Hoxhs (83 vje) nga Gjirokastra, msuesit tim t par. I drgova tele-gram ngushllimi2 gruas s tij.

E PREMTE 25 MARS 1960*

Ambasadori sovjetik Ivanov m vuri sot n dijeni pr korrespondencn q Hrushovi ka pasur gjat ktij muaji me Ajzenhauerin n lidhjc me armt atomike.

Shum shpresa ka Hrushovi te presidenti ameri-kan. Politika e Bashkimit Sovjetik ndaj imperializmit amerikan nuk sht parimore, e fort dhe e vendosur, por sht shum e lshuar, si me thn lypse. Nga ana e tyre, imperialistt amerikan, t cilt e shohin kt politik t Hrushovit, tregohen ekzigjent.

Nj politik e till zbutse dhe kompromisi, pa as-nj fryt, nuk sht e drejt t vazhdohet. Lufta q bjm pr mbrojtjen e paqes e pr armatimin, nuk cTOWth-ot kurr

t qndrojm n mshir dhe n bisht t ameri-kanve. Nuk duhetlejuarqe t zhvillohen kur t duan ata dhe si t duan ata. Hrushovi ka shum llafe.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 18, f. 137. 2. Shih: Enver Hoxha, Letra t zgjedhura, vll. 1, f. 65.

62 63

gosllavt po prgatitin pue dhe kundrrevolucione t reja, si ai i Hungaris. Synimet e tyre drejtohen sido-mos kundr vendit ton.

Duhet vigjilenc e madhe!

F. SHTUNE 26 MARS 1960

Sot ambasadori Ivanov erdhi prsri pr t m njo-hur rreth bisedimeve q ambasadori sovjetik n Beo-grad ka br me dy nga krert revizionist jugosllav, Tempon dhe Vllahoviin. Por, n t vrtet, nprmjet ktij takimi me mua, Ivanovi u prpoq t bnte sonda-zhe pr t msuar se 'qndrim do t mbaj Partia e Puns e Shqipris n lidhje me Kongresin e 5-t t Frontit JugosIlavt. Ia dhash prgjigjen pr qndrimin ton. Pas ksaj Ivanovi m tha se ata (sovjetikt) nuk do t drgojn delegacion n kt kongres, sepse sican organizat fronti n Bashkimin Sovjetik. Ky sht nj qndrim oportunist. Titistve duhet t'u refuzohet ftesa q ju kan drguar, i thash, mbasi ky kongres sht nj kongres fronti i revizionistve. Ivanovi n mnyr hipokrite e pranoi pikpamjen time.

Jugosllavt vazhdojn ofensivn e tyre revizioniste dhe zhvillojn intriga, t cilat gjejn vend n radht e disa udhheqsve t vendeve t kampit socialist. N-prmjet ktyre agjentve revizionist t maskuar, ju-

1. Lidhja socialiste e popujve punonjs t Jugosllavis.

65 64

5 27

E FINE 28 MARS 1960

Prita nnn e dshmorit Thanas Ziko, e cila m pa-rashtroi disa nevoja pr vajzn e Thanasit. Morm ma-sa pr t'ia plotsuar krkesat.

E MRKURF: 30 MARS 1960*

Nga biseda n lidhje me gjeologjin e nafts, q zhvillova me dy gjeolog tan t Ministris s Minie-rave, vrtetohen dyshimet e mia se grupet e gjeologve sovjetik nuk jan t rregullt n punn e tyre; ata ve-projn sipas koks s vet dhe nuk japin rezultate t knaqshme. Por edhe nuk kontrollohen nga ana jon. Fushat dhe pikat, q ata paraqesin pr shpim e krkim, nuk japin naftl. Veprimet e tyre nuk jan t rastit, prandaj ne nuk mund t lejojm t vazhdoj m tej nj situat e till. Pr kt shtje kaq serioze bisedova me shokt Spiro Koleka dhe Adil arani. Thirra edhe am-

1. Si shkruan shoku Enver Hoxha .Kta specialist t nafts dhe .gjeolog bnin dy raporte: nj t sakt, me t dhna ekzakte dhe pozitive t zbulimeve t mineraleve t ndry-shme, dhe nj t rrem, ku thuhej se krkimet gjoja kishin dh-n rezultate negative, pra nuk doln mineralet e krkuara. Ra-porti i par shkonte n Mosk dhe n Leningrad nprmjet erdhes s KGB-s, q quhej ambasada sovjetike n Tiran, dhe raporti i dyt i drgohej Ministris son t Industris e t Mi-nierave. E gjith kjo poshtrsi u zbulua dhe u vrtetua kur u qruan sovjetikt nga vendi yn. (Enver Hoxha, Hrushovia-nt. Kujtime, botim i dyt, Tiran, 1982, f. 359.)

66 67

basadorin Ivanov dhe mendimet e mia ia thash tro. Porosita Spiron, q, kur t vej n Mosk, t'ia shtroj hapur Kosiginit kt shtje, q Moska t ushtroj kon-troll mbi punn e gjeologve sovjetik. Por edhe ne vet ta rritim m tepr kontrollin mbi veprimtarin e gru-peve t gjeologve sovjetik.

E PREMTE 1 PRILL 1960

Bisedova gjat me shokun Spiro pr gjeologjin e nafts, pr grupet e gjeologve sovjetik dhe pr mny-rn se si do t'ua shtrojm sovjetikve problemet q kemi me ta.

Takim pune me Hysniun.

68 69

basadorin Ivanov dhe mendimet e mia ia thash tro. Porosita Spiron, q, kur t vej n Mosk, t'ia shtroj hapur Kosiginit kt shtje, q Moska t ushtroj kon-troll mbi punn e gjeologve sovjetik. Por edhe ne vet ta rritim m tepr kontrollin mbi veprimtarin e gru-peve t gjeologve sovjetik.


Bisedova gjat me shokun Spiro pr gjeologjin e nafts, pr grupet e gjeologve sovjetik dhe pr mny-rn se si do t'ua shtrojm sovjetikve problemet q kcmi me ta.

Takim pune me Hysniun.

68 69

E HENZ E MARTE 4 PRILL 1960 5 PRILL 1960

Shoku Adil m raportoi me hollsi pr gjendjen na minierat.

Pritje n ambasadn hungareze me rastin e 15-vje-torit t lirimit t RP t Hungaris. Foli ambasadori hungarez, fola edhe un.

Sot pam projektet e Pallatit t Kulturs, q do t ngrihet n Tiran; asnj nga projektet s'na plqeu. T shohim si do t dal ky pallat. Mund t dal edhe mir.

70 71

E ENJTE 7 PRILL 1960

Shkova n aktivin e sekretarve t organizatave--baz dhe t puntorve politik t ushtris. Ishte nj aktiv i organizuar mir nga do pikpamje. Vet fola n fund1 .

Takim pune me shokun Hysni Kapo.

Sot u takova me Ije Farkn, veteranen e Lufts Nacionallirimtare, q na ka strehuar me bujari n shtpin e saj.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 18, L 144.

E DIEL 10 PRILL 1960

Vizituam mmn e shokut Hysni, e cila doli nga spitali ku qe shtruar e smur.

72 73

r

E MERKURE E ENJTE

13 PRILL 1980 14 PRILL 1960

Bised me shokun Spiro Koleka q shkon nesr 1A Vajta vizitova n klinik shokt Ramiz Xhabia dhe Rrapi Gjermeni; tani ata jan mir me shndet. Mosk.

74

7

E DIEL E SHTUNE 11 PRILL 1960

16 PRILL 1960

Edhe sot n mbledhjen e Byros Politike, kur dis-kutuam pr zbatimin e vendimit t Plenumit t KQ pr zhvillimin dhe prmirsimin e dhenve dhe pr masat pr shtimin me nj ritm m t shpejt t prodhimit t qumshtit dhe t mishit, Maqo omoja na doli me moton q detyrat e planit jan t parealizueshme, prandaj plani duhet ndryshuar, sepse sht br i gabuar. Pr kt shtje e kam thirrur edhe ve Maqo omon, por e theksova edhe nj her n diskutimin timt se Partia nuk do ta lejoj kt mendjemadh q t shkel vendi-min e Plenumit t KQ.

N mes shtjeve q kishim n rendin e dits, dis-kutuam edhe pr zbritjen e mimeve t mallrave t shit-jes me pakic pr vitin 1960; pr zhvillimin dhe pr-mirsimin e kulturs s agrumeve 2

dhe pr zhvillimin e kulturs s pambukut n vendin ton.


76

Kishim pr drek shokun Peti Shamblli. M raportoi pr punn e bujqsis n Fier dhe m'u

ankua shum pr punn jo t mir t Maqo omos n bujqsi. Peti, gjithashtu, m foli pr pikpamjet e Liri Belishovs, t shfaqura n mbledhjen e byros s Ko-mitetit t Partis t Rrethit t Fierit n lidhje me buj-qsin n kt rreth dhe n prgjithsi.

Peti ka t drejt. Liri Belishova s'ka haber nga problemet e bujqsis, megjithat hiqet sikur di do gj. Ajo prfiton se sht antare e Byros Politike dhe bn budallallqe e gabime t tilla, si ishte nxitimi i bash-kimit t kooperativave, q ne e ndaluam me kohl.

I thash shokut Hysni t shkoj e t ndreq punn n Fier.

1. N mbarim t kolektivizimit Partia shtroi nevojn e ba-shkimit t kooperritivave bujqsore. por porositi q ky bashkim t bhej me hapa t matur, n baz t vullnetit t lir t koope-rativisteve dhe si nj detyr afatgjate Nxitimin e gabuar pr bashkimin e kooperativave Komiteti Qendror e eilesot si shtrem-berim t udhzimeve te Partis dhe mori masat e duhura.

77

q 1 ka besuar Partia rinisl, si dhe pr masat q do t merren pr grumbullimin dhe prpunimin e qum-shtit2 .

E FIN 18 PRILL 1960

N mbledhjen e Sekretariatit t Komitetit Qendror diskutuam raportin e paraqitur nga aparati i Komitetit Qendror t Partis Mbi gjendjen e organizats s Par-tis n rrethin e Kolonjs 1 . N pikn e dyt shqyrtuam pikpamjet e shfaqura nga disa specialist t bujqsis n disa rrethe pr detajimin e planit t tret pesvjear n bujqsi 2. Prirja e tyre sht q t neglizhojn zbati-min e detyrave, duke propozuar uljen e shifrave t pla-nit, pasi ai sht aprovuar.

Shifrat e planit vihen n diskutim para se ato t vendosen dhe pas aprovimit krkohet mobilizim pr t'i zbatuar.

Porosita Hysniun t organizoj nj mbledhje me specialistt e bujqsis q ata t ken nj kuptim revo-lucionar pr planin dhe t organizojn punn pr arrit-jen e rendimenteve t planifikuara.

N kt mbledhje diskutuam edhe pr aksionet

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, 18, f. 183. 1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 18, f.

2. Po aty, f. 191. 2. Po aty, L 198.

78 79

E MART8 19 PRILL 1960

Asistuam n mbrmjen tradicionale shqiptaro-sov-jetike t nxnsve dhe studentve t kryeqytetit, orga-nizuar me rastin e 90-vjetorit t lindjes s V. I. Leninit. Mbrmja ishte e knaqshme. Midis t rinjve amator po dalin talente t mira.

E MERKURE 20 PRILL 1960

Ramizi m raportoi pr shtjet q u trajtuan n

mbledhjen e revists Probleme t paqes dhe t socia-lizmit, q zhvilloi punimet n Prag.

Sipas mendimit tim, puna e sovjetikve atje jo tm q s'sht shum e qart, por sht br bile e dy- shimt. Ndrsa kinezt n shum shtje, prgjithsisht,

kan mbajtur qndrime t drejta.

Prita mmn e Ndoc Mazit. Ajo erdhi vetiim q t mallej me mua. Plak shum e dashur, e qeshur dhe optimiste. U knaqa me t.

80 81 8 - 27

82

prmend me emr imperialistt, revanshistt dhe pr kt arsyet dihen. Po kshtu vepron edhe kur flet pr vendet koloniale.

I drgova Ramizit edhe tekstin e fjalimit t Titos me shnimet q kam br n disa faqe, q t'i ket para-sysh.

E ENJTE 21 PRILL 1960

Vizituam punimet n Portin e Durrsit, n fushn e Kavajs dhe Fabrikn e Cigareve.

Lexova fjalimin q Titoja mbajti kto dit n Kon-gresin e 5-t t Lidhjes socialiste t popujve punonjs t Jugosllavis. N t duken haptazi orientimet konkrete kundrrevolucionare t ktij renegati. Titizmi duhet de-maskuar. Pr kt t prdoren momente nga vet fjaIrm'

Nga prmbajtja e pjess s politiks s jashtme del se:

te '-- 1. Titoja fatin e paqes ose t lufts e l n clo.r

_

disa


Mbledhje solemne n salln e Teatrit t Opers me rastin e 90-vjetorit t lindjes s Leninit.

Mbledhjen e hapi shoku Hysni. Shoku Ramiz mbajti fjalimin e rastit.

E SHTUN2 23 PRILL 1960

Me sekretart e Komitetit Qendror pam tezat e raportit t Kongresit t 4-t t PPSH dhe skicn e ans organizative t Kongresit.

Prita nj grup fshatarsh nga rrethi i Dibrs, t cilt ankoheshin se sht vendosur t merret nj pjes e ujit t fshatit pr qytetin e Peshkopis.

Prita ambasadorin rumun. Ai m dorzoi nj le-tr nga Dezhi, ku propozon q njri nga ne, nga udh-heqja kryesore e Partis dhe e Qeveris son, t shkoj n Bukuresht pr t biseduar n lidhje me problemin ekonomik dhe ndihmn n kt fush q i kemi kr-kuar Rumanis n shkurt t ktij viti.

84 '85

E DIEL 24 PRILL 1960

Dita e votimeve pr kshillat popullor. Shkuam dhe votuam bashk me Nexhmijen.

E HENt 25 PRIIL 1960

Takim me t deleguarit e forcave t kufirit dhe t Ministris s Punve t Brendshme me rastin e 15-vje-torit t themelimit t ksaj arme. I prshndeta nxeht-sisht dhe i urova nga zemra pr festn e tyret.

Spiroja u kthye nga Moska dhe m raportoi pr bisedimet q pati atje me Kosiginin pr problemin e peshkut, t gjeologjis etj.


r

86 87

E MARTE 26 PRILL 1960

Bised me shokt sekretar t Komitetit Qendror pr tezat e Kongresit t 4-t t Partis.

E MERKURE 27 PRILL 1960

Bised me Hakiun n lidhje me raportin e Komi-tetit Qendror pr problemin e ndrtimeve, q do t mbahet n Plenumin e afrm t Komitetit Qendror.

Kritikova Koo Tashkon dhe e kshillova t korri-gjoj .disa pikpamje t gabuara q ka shfaqur ai pr Ali Kelmendin n nj artikull q i sht ngarkuar t prgatit me rastin e 60-vjetorit t lindjes s Aliut.

Gazeta Pravda botoi sot artikullin tim me titu- _ llin Leninizmi triumfon.

k

88 89

r

E ENJTE E PREMTE

za PRILL14;80-'' 29 PRILL 1980

U deklarua ulja e mimeve.

Ambasadori sovjetik Ivanov m dorzoi letrn q na drgon Hrushovi, n prgjigje t letrs son t shkur-tit pr krkes kredie, me an t s cils na njofton se Bashkimi Sovjetik na shtyn shlyerjen e kredive dhe t ksteve t viteve 1960-1965, t cilat ne duhet t'i paguajm n vitin 1975.

't jet kjo sheni behari nga Moska?! Kushedi se 'sht duke .prgatitur Hrushovi, gjersa do t na marr me t mir! Por ne jemi msuar me kto metoda t tij, ia kemi par edhe kulain, edhe krbain.- 7i T shohim tash 'fshihet pas kulait.

Shiu bie pa pushim, ai po na dmton shum n punimet bujqsore.

90 91

i

E SIITUNE E DIEL

30 PRILL 1960 1 MAJ 1960

Shiu vazhdon t bjer. Ka q n shtator t vitit t kaluar q bie shum shi.

Bised pune me shokun Hysni.

Parakalim madhshtor i popullit punonjs t Ti-rans me rastin e fests s 1 Majit. Shum entuziazrn kishte pr Partin.

Pasdreke asistova n ndeshjen e futbollit Parti-zaniDinamo. Fitoi Dinamoja.

92 93

E HENE 2 MAJ 1960

Bisedova me shokun Ramiz lidhur me Kongresin e Lidhjes socialiste t popujve punonjs t Ju-gosllavis dhe diskutuam s bashku se si duhet t shkru-het artikulli pr demaskimin e ktij kongresi revizionist.

E MART 3 MAJ 1960

Mbledhja e Sekretariatit t KQ. Shqyrtuam rela-cionin e Drejtoris s Arsim-Kulturs t aparatit t KQ pr nivelin e leksioneve q zhvillohen n Univer-sitetin Shtetror t Tirans dhe n Institutin e Lart Bujqsor. Bra vrejtjent q n relacion nuk bhet fjal fare pr nivelin e pedagogve. Mirpo cilsia e le-ksioneve nuk mund t shkputet nga niveli i prgatitjes s pedagogve.

N mbledhje shqyrtuam dhe diskutuam edhe nj varg shtjesh t tjera.

Vendosm q Kombinatit Ushqimor n Tiran t'i japim emrin e militantit t shquar komunist, Ali Kel-mendi.


94 95

E MRKURR 4 MAJ 1960

Mbledhja e Byros Politike mori n analiz zbati-min e detyrave t Kongresit t 3-t t PPSH mbi pr-brjen dhe shprndarjen e forcave t Partis. Disku-tova pr kt problemt. U diskutua edhe pr zhvillimin e fushats pr dhnie llogari e zgjedhje n Parti. Para shokve shtrova shtjen e aktivizimit t t gjith ko-munistve n kt fushat, si dhe nevojn e informi-mit t Komitetit Qendror nga komitetet e Partis t rretheve pr problemet kryesore q dalin 2. N kt mbledhje morm n shqyrtim edhe nj numr proble-mesh t tjera.

SHKODtli, E ENJTE 5 MAJ 1960

Sot erdha n Shkodr. Shkova n ceremonin e organizuar me rastin e Dits s Dshmorve. Ishte nj ceremoni shum prekse, sidomos prekse ishin reci-timet e pionierve.

Bra vizita n nj numr familje dshmorsh. U gzuan shum.

Shkova ngushllova familjen e gjeneral Hilmi Sel-tit, q vdiq para disa ditsh nga hemorragjia cerebrale. Ishte shok i mir dhe i vendosur.


97 96

7 27

SIIKOD11, E PREMTE 6 MAJ 1960

Vizitova kooperativn e bashkuar t Grilit. Koo-perativ shum e mir. Kultura e duhanit sht krye-sore ktu dhe kjo e ka pasuruar kooperativn me t ardhura. Shtpit e kooperativistve jan krejt t reja. Kudo vrehet knaqsi dhe entuziazm n pun. U fola pr problemet politike dhe t dits.

Vizitova kooperativn e bashkuar t Koplikut. Mbledhje n shtpin e kulturs t ksaj kooperative dhe vizit n hangaret e duhanit. Kooperativ e prpa-ruar.

Takim me 100 kuadro drejtues t sektorve t ndry-shm n salln e kinemas Republika t qytetit. Shum mir shkoi.

Mbrmje n teatr. Luhej mir Tragjedia opti-miste.

98

E SlITUNE MAJ 1960

Vizitova Tisazhin, Fabrikn e Mndafshit, qendrn e artizanatit, repartin e mobilieve dhe t bomboneve. T gjitha kto jan qendra t mira pune, me kuadro t prgatitur dhe me baza t mira pr zgjerimin e tyre m von.

Vizitova Parkun Automobilistik, Fabrikn e Fru-tave dhe vreshtn e Shtoit.

Knaqsi se gruaja n rrethin e Shkodrs merr pjes gjersisht n prodhim; ajo punon dhe drejton mir. Klasa puntore e ktij rrethi sht e fort.

Bised pune me shokt e byros s komitetit t Partis t rrethit.

Gjat rrugs pr n Tiran u ndala n fshatin Ku-kl. N Tiran arrita n mbrmje.

99

q spastrimi i kuadrove t mir t ushtris sovjetike sht br me forc t madhe nprmjet masave t mobilizimit n radht e kuadrove t ushtris.

N kto kushte, ne duhet t jemi shum vigjilent pr shtjen e mbrojtjes s vendit tonI

E DIEL 8 MAJ 1960

Lexova informacionin pr gjendjen e projektimit dhe t zbatimit, lidhur me ndrtimin e Pallatit t Kul-turs n Tiran, dhe dhash porosi pr shtjet q shtrohen atje e q jan t ngutshme dhe delikate. Kto duhet t studiohen, t caktohen komisione, t cilat t vendosin, dhe t ndiqen problemet. .Porosita q kto probleme t'i ndjekin shoku Ramiz dhe shoku Spiro.

Sot prita Ivanovin, i cili, n emr t udhheqjes sovjetike, krkoi zyrtarisht nga ne plqimin q koma-ndant i prgjithshm i forcave t bashkuara t Trakta-tit t Varshavs t jet mareshali Greko, n vend t mareshal Konievit, i cili hiqet pr shkak se sht i s-mur.

Ne i dham atij plqimin, por s'jemi aspak t bi-ndur pr kt ndryshim q bhet. Konievi nuk shtLi smur fizikisht, por s'i plqen Hrushovit, prandaj ai e heq dhe e zvendson me nj njeri t tij.

N ushtrin sovjetike vazhdon spastrimi i gjene-ralve dhe i mare-sltalve t shquar sovjetik. Sigurisht

100

101

E IIENE 9 MAJ 1960

Bised pune me shokt Hysni dhe Haki.

Fola me shokt e Qeveris lidhur me vajtjen e nj delegacioni n Bukuresht. Si kam shkruar, Dezhi na ka br krkes q njri prej nesh, Sekretari i Par i KQ t PPSH, ose kryetari i Qeveris t shkoj n Rumani pr t biseduar rreth marrdhnieve ekonomike midis vendeve tona.

Me rastin e 15-vjetorit t lirimit t ekosllovakis ambasadori i ktij vendi dha mbrm nj pritje n hotel Dajti. Foli ambasadori, fola edhe un.

E MART 10 MAJ 1960

Prita sot ambasadorin korean, i cili, n emr t Kim Ir Senit, m vuri n korent mbi situatn n Kore-n e Jugut.

102 103

mbasi favorizojn reaksionin grek q ai t filloj t bj zhurm rreth ktyre shtjeve.

Ivanovi, natyrisht, si ngaher dhe pr t dal nga situata, tha se nuk dinte gj dhe se do t'ia transme-tonte udhheqjes s vet protestn ton.

E MERKUR 11 MAJ 1960

Bised me shokun Spiro Koleka rreth raportit pr problemin e ndrtimeve, q do t shqyrtohet n mbledhjen e Plenumit t KQ.

Sot u nis pr n Rumani, n baz t krkess s br nga Dezhi pr t diskutuar probleme ekonomike midis dy vendeve tona, nj delegacion qeveritar i ni-veht t lart.

Thirra n takim ambasadorin sovjetik Ivanov, t cilit i thash se protestoja dhe i hidhja posht pik-pamjet e shprehura nga ambasadori sovjetik n Athin, Sergejev, sipas t cilit vendi yn, pr t prmirsuar marrdhniet me Greqin, duhet t ngrej ose n OKB ose n Gjyqin Ndrkombtar t Hags, shtjen se pr-se Greqia thot se sht n gjendje lufte me Shqi-prin dhe pse ka rivendikime territoriale ndaj ve-ndit ton. I thash Ivanovit se pikpamje t tilla t ambasadorit Sergejev jan t dyshimta dhe t padrejta

104 205

E ENJTE 12 MAJ 1960

Mora radiogram me an t t cilit njoftohem se delegacioni yn sht pritur mir n Rumani dhe se Dezhi ka mendimin q Shqipria duhet ndihmuar gje-rsisht pr zhvillimin e saj ekonomik. Un s'kam shum besim n deklaratat e Dezhit, se mos jan m shum fjal, prandaj u shkrova shokve t sigurojn t paktn aprovimin e krkesave tona q u drejtuam rumunve n shkurt. M mir nj vez sot, se nj pul mot.

E SHTUNE 14 MAJ 1960

Lexova artikullin q do t botohet n gazetn Z-ri i popullit- 1 lidhur me demaskimin e demagogjis s revizionistve jugosllav. Ia drgova Ramizit q t je-pet pr botim. I rekomandoVa q t hiqet emri i Nehrus pr t evituar polemikn me Indin. Problemi t mbe-tet si sht, por pa prmendur emrin e tij. I rekoma-ndova, gjithashtu, t forcohet pjesa ku flitet pr aero-planin spiun amerikan. Konkluzioni t jet se, ashtu si pohojn me cinizm imperialistt ainerikan se vepri-met e spiunazhit kundr vendeve t kampit socialist jan normale dhe do t vazhdojn edhe n t ardhmen, ashtu veprojn dhe pohojn edhe revizionistt jugos-llav kundr vendit ton dhe vendeve t tjera t kampit socialist. Kjo sht logjik e njjt banditsh. Por ba-nditve ne ua kemi thyer dhe do t'ua thyejm kokn, sa her q do t prekin kufijt tan.

1. -Demagogjia e revizionistve jugosllav n Kongresin e aleancs socialiste- nuk gnjen njeri>., botuar n gazetn Zri i popullit, nr. 116 (3645), 15 maj 1960.

108 107

E HENE, 16 MAJ 1960*

Prita sot ambasadorin sovjetik Ivanov. Vura re se ai kishte ardhur t na tatonte pulsin dhe t njihej me pikpamjet tona pr koRferencn e nivelit t lart q duhet t filloj sot n Paris.

I thash se qndrimet tona jan vendosur n Mble-dhjen e Mosks t Komitetit Politik Konsultativ t Trak-tatit t Varshavsi, domethn asnj lshim nuk du-het t'u bjm imperialistve. Un nuk kam shpresa pr arritjen e ndonj rezultati. do gj atje do t sabotohet nga imperialistt.

Pikpamjet tona nuk u puqn, pse ambasadori Iva-nov kishte shpresa se dika mund t dilte nga kjo konfe-renc. Le ta vrtetoj koha drejtsin e gjykimit ton!

E MARTE MAJ 1960*

Konferenca e nivelit t lart n Paris bri skopio, si me thn, pa filluar. Drgimi nga ana e imperialis-tve amerikan i avionit spiun mbi hapsirn aj-rore t Bashkimit Sovjetik e komplikoi gjendjen.

Un mendoj se konferenca as q do t fillojt, pse irnperialistt amerikan nuk do t krkojn ndjes.

Situata ndrkombtare do t ashprsohet. Hrushovi, deri tani, pr problemet e situats ndrkombtare, ka ndjekur rrugn e oportunizmit, t lajkave dhe t l-shimeve ndaj imperializmit amerikan.

Po sot prita ambasadorin ekosllovak, i cili, n emr t Komitetit Qendror t Partis Komuniste t e-kosilovakis, m ftoi pr t kaluar pushimet n ekos-llovaki. Pasi e falnderova, i thash q sivjet nuk do t dal pr pushime jasht atdheut.

1. Kjo mbledhje u mbajt m 4 shkurt 1960.

1. Dhe ne fakt kshtu ndodhi. Konferenca e nivelit t lart n Paris nuk mundi t zhvillonte punimet e saj pr shkak t sabotimit nga ana e imperialistve amerikan dhe t qndrimit t lkundshm prej aventurieri t N. Hrushovit.

108 109

F. DIRKIIRE 1S MAJ 1960

N mbledhjen e Byros Politike aprovuam thirrjen e Kongresit t 4-t t Partis, shqyrtuam raportin mbi ndrtimet q do t'i paraqitet Plenumit t KQ t PPSH, si dhe bilancin e pritshm t drithrave t buks pr vitin 1960.

Pr ndrtimet bra vrejtjen q t pasqyrohen n raport metodat e reja t puns, q na kan dhn rezul-tate, dhe t flitet pr nevojn e futjes s mekanizimit n ndrtim.

Ambasadori Ivanov erdhi sot dhe m tha: T doli fjala 1

. Ia ktheva se ne jemi dakord me deklaratn e Hrushovit dhe shtova: Kshtu duam t'u qndroj ai kurdoher imperialistve amerikan.

1. r.sht fiala pr dfshtimin e mbledhjes a konterencfs s nivelit t lart n Parls.

E ENJTE 19 MAJ 1960

Asistova n mbledhjen solemne pr nder t 60-vje-torit t lindjes s Ali Kelmendit.

Vizit n nj baz ushtarake.

Vizitova shkolln e lart ushtarake dhe u fola ofi-cerve atje pr detyrat e kohs.

Vizitova n spital shokun Spiro Moisiu dhe e urova pr 60-vjetorin e lindjes.

110 111

q

E DIEL 22 MAJ 1960

N takimin q pata sot me ambasadorin sovjetik Ivanov, m dha sihariqin q revista sovjetike Komu-nist paska shkruar nj artikull kundr revizionistve jugosllav!

E MERKURE 25 MAJ 1960

U hap mbledhja e Plenumit t 16-t t zgjeruar t Komitetit Qendror t Partis pr problemin e ndr-timeve.

Raportin n emr tByros_Politike e mbajti sho-ku Spiro Kolek,a.

112 113

8 - 27

F. ENJTE 26 MAJ 1960

Vazhdon mbledhja e Plenumit me diskutimet.

Na erdhi lajmi pr trmetin e madh prej affr 7 ballsh q ra n Kor. Deri tani ka 6 t vrar dhe mbi 100 t plagosur. Na thon se 15-20 pr qind e banesave ose jan rrzuar, ose jan br t pabanueshme. Dme gjithashtu ka pasur n lokalitetet Vithkuq e Voskopoj.

Fola n mbylljen e punimeve t Plenumit t KQ:. Morm vendimin pr thirrjen e Kongresit t 4-t t PPSH n nntor t ktij viti.

KOR, E PREMTE 27 MAJ 1960

U nisa pr n Kor. Vizitova t plagosurit n spi-tal, lagjet e dmtuara nga trmeti dhe mora kontakt me popullin. Dme ka shum, por do t marrim masa q t'i zhdukim shpejt. Shoku Shefqet Pei po organizon dhe drejton shum mir ndihmn dhe punn.

Morali i popullit sht shum i lart.


114 115

E SIITUNIR PESIIKOPI, F. 11N

28 MAJ 1960 30 NIAJ 1960

Vazhdova vizitat n lagjet e qytetit, n adrat ku ishin strehuar familjet e dmtuara nga trmeti, bisedo-va me njerzit, i sigurova. Morali i tyre sht i lart dhe dashuria q shprehin pr Partin dhe Qeverin sht e zjarrt.

Po merren masa t shpejta pr t ndihmuar t dmtuarit nga trmeti.

Vizitova Fabrikn e Alkoolit n Maliq, q u ngrit e re, dhe Fabrikn e Sheqerit, ku vazhdojn punimet pr rikonstruksionin e saj.

U ktheva n Tiran me avion.

Rrugs pr n Peshkopi ndalova n kantierin e Hidrocentralit t Shkopetit dhe bisedova me puntort. Po punohej pr kthimin e lumit.

U ndalm pak n Burrel.

Hngrm drek n Bulqiz, ku biseduam me shokt drejtues dhe me puntort e miniers. Bulqiza ka ma-rr pamjen e nj qyteti t vogl, por t bukur. Do t qndroj kur t kthehem pr n Tiran.

Mbrritm n Peshkopi. Populli kishte dal n bu-levard pr t na pritur. Shum entuziazm.

Gjithashtu sot bra nj bised me shokt e rrethit.

116 117

me.Ne nuk przihemi n punt e brendshme t Jugos-Ilavis, prkundrazi ata jan przier n punt tona. Pr sa u prket kosovarve q jan vllezrit tan, ne nuk mund t mos interesohemi. Ne krkojm drejtsi phr ta.

e hngrm n mencn e kooperativs. PESHKOPI, E NIART2

31 MAJ 1960

Shkuam vizituam bllokun e pemve. Perspektiv shum c mir.

Vizit n kooperativn e bashkuar BrezhdanZdo- jan. Kooperativistt u treguan shum t dashur dhe t vendosur. Kooperativa sht me perspektiv t mir.

N mitingun e organizuar n sheshin prpara va- trs s kulturs t kooperativs i prshndeta t pra- nishmitt. Fo]a pr punt n kooperativ dhe i porosita t'u shpallin gar pa frik t gjitha rretheve pr sa i prket kulturs s misrit, n kultivimin e s cils ata jan bujq t dalluar. I nxita q prve ksaj kulture, t mbjellin edhe pem frutore, t kujdesen pr bagtin si dhe pr organizimin e puns dhe disiplinn n kooperativn bujqsore. U fola shkurt edhe pr gjendjen ndrkombtare, pr pozitn e fort t Shqipris si dhe pr veprimtarin armiqsore t revizionistve jugosIla- v ndaj vendit ton. Theksova, midis t tjerave, se ne i hedhim posht akuzat e tyre se po przihemi n shtjen e Kosovs pasi kjo qenka vetm pun e tyre e brendsh-

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, viL 18, f. 256.

Vizit n erdhe dhe n kopsht. As n Bashkimin Sovjetik, as n ekosllovaki s'kisha par erdhe aq t bukura, aq t pastra si ktu.

Vizit n Fabrikn e Frutave, q sht n prfu-ndim e sipr.

118 119

PESFIKOP1, E MFRKURE 1 QERSHOR 1960

Bised n shtpin e kulturs me kuadrot e Partis dhe t pushtetit t rrethit t Peshkopis pr problemet politike dhe ekonomikel. Pas ksaj bisede shkova n mitingun e organizuar me popullin, ku fola pr proble-me t ndryshme2. Pjesmarrja n miting ishte e madhe. Shum entuziazm pr Partin.

Pasdreke shkova vizitova kooperativn bujqsore t Dovolanit, ku bisedova me kooperativistt. Populli i ksaj kooperative ka qen me luftn; Dovolani ka qe-n qendr partizansh, sht edhe fshatlindja e dsh-morit Nazmi Rushiti, n familjen e t cilit bra nj vizit.

N Dovolan hngrm dark dhe natn u kthyem n Peshkopi.

PESHROPIBURREL, E ENJTE 2 QERSHOR 1960

Miting n fushn historike t Valikardhs me fsha-tart e lokalitetit t Zerqanit. N kt miting fola unl.

U ndala n Bulqiz; n salln e kinemas pata nj takim me puntort e kromit 2.

Miniera e Bulqizs sht nj qendr pune e prpa-ruar, me puntor t mrekullueshm, t cilt kan rea-lizuar planin dhe kan tejkaluar detyrat; ata morn zo-time t mira pr ta uar m prpara prodhimin.

Arrita n Burrel. Vizitova erdhen e kopshtin, q ishin mbajtur shum mir, dhe shkolln 7-vjeare, pio-niert e s cils m bn pjestar t ets.

Vizitova repartin ushtarak kundrajror.


1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 18, L 331. 2. Po aty, f. 320.

120 121

Bised me kuadrot e Partis dhe t pushtetit 1 t ktij rrethi. N mbrmje shkuam n koncertin e gru-peve folklorike.

BURRELTIRANE, E PREMTE 3 QERSHOR 1960

Vizitova kooperativn bashkuar bujqsore Sho-shaj-Zenisht. U fola kooperativistvel.

N Burrel u organizua nj miting nga punonjsit e qytetit, ku fola un2.

Burreli sht br nj qytet i bukur. Tani atje jan ngritur shum ndrtesa, jan hapur rrug t gjera, ka plan rregullues dhe sht sjell uji i pijshm.

Mati duhet ndihmuar nga ana bujqsore, sepse ka perspektiva t mira, sidomos pr blegtori dhe pr fruti-kultur. Do t marrim masa.

Qndrova n hidrocentralin Karl Marks dhe bi-sedova me puntort e shfrytzimit.

U ktheva n Tiran.

122

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 18, L 340. 1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 18, L 357. 2. Po aty, f. 368.

123

E SIITUNP. 4 QERSHOR 1960

Sot ambasadori sovjetik Ivanov m dorzoi letrn zyrtare t Nikita Hrushovit, n lidhje me organizimin e nj mbledhjeje t partive komuniste dhe puntore t vendeve t kampit socialist dhe t nj mbledhjeje t Komitetit Politik Konsultativ t Traktatit t Varsha-vs. N letr propozohet q kto mbledhje t zhvillo-hen n Bukuresht nga fundi i ktij muaji.

124

E HN G QERSHOR 1960

N mbledhjen e sotme t Byros Politike vendosm t'i drgojm Liri Belishovs disa sqarime e porosi me letr, lidhur me bisedimet q ajo po bn me kinezt n Pekin. Gjithashtu, n kt mbledhje diskutuam letrn e 2 qershorit q na drgoi Hrushovi, n t ciln bhet fjal pr nj takim t afrt t partive komuniste e pu-ntore n lidhje me shtjet q ziejn. Ai propozon q takimi t bhet n Bukuresht, ku prfaqsuesit e par-tive motra do t shkojn pr t asistuar n kongresin e Partis Puntore Rumune.

Hrushovi ka pr qllim q n Bukuresht t'i kaloj si npr kmb mosmarrveshjet serioze sovjeto-kine-ze dhe, duke vepruar kshtu, t pengoj, po mundi, ose t nnvleftsoj mbledhjen e ardhshme q, me t drejt, nj numr partish kan krkuar ta organizojn. Kjo manovr e Hrushovit sht dinake dhe e papranuesh-me. D5het t jemi shum vigjilent, se dika e madhe po luhet!

Po sot prita ambasadorin sovjetik Ivanov, i cili pa dyshim donte mendimin ton pr letrn e Hrushovit n t ciln ai propozon Mbledhjen e Bukureshtit. I dha-sh nj prgjigje lakonike.

E MERKURE 8 QERSHOR 1960*

par q mendoj t bisedoj me shokt e Byros sht kjo: N Bukuresht s'kam pse t vete un n krye t

gjersa mbledhja e partive u shty. T shkoj nj shok tjetr, mundet shoku Hysni 2, ai t ma-Fr-ePre-s-nTlcon gresin e Partis Puntore Rumune dhe le t marr pjes edhe n takimin e prfaqsuesve t partive komuniste pr prcaktimin e vendit dhe t ko-hs s mbledhjes s ardhshme.

Bisedova me shokun Ramiz se si t prgatitemi pr mbledhjen e afrt t Bukureshtit.

Prita ambasadorin sovjetik, Ivanov, i cili m laj-mroi se mbledhja q ishte propozuar t mbahej n Bukuresht shtyhet, dhe m dorzoi nj letr t dyt t Hrushovit, t dats 7 qershor, ku shpjegohet pse shtyhet kjo mbledhje. Par n kt letr t dyt kr-kohet q n Bukuresht prfaqsuesit e partive motra t kampit socialist t mblidhen pr t prcaktuar ve-ndin dhe kohn kur do t mbahet mbledhja e arclhsh-rae. Si tepr e prdredhur Ic.je pun: Edhe ta shtyjm mbledhjen, edhe t bjm nj tjetr po n B-ukuresht. IVTo-s-rs-Eihet nclanj-hile pas Sidoqoft gjja e

1. Pas sulmit t ashpr q udhheqja sovjetike, me Hrusho-vin n krye, shprtheu n Kongres4n e 20-t t PK t BS (shkurt 1956) kundr marksizm-leninizmit dhe kundr veprs s Stalinit me raportin famkeq kundr tij, Partia e Puns e Shckipris ndiqte me vmendje e analizonte me kujdes do hap t Hrushovit e t bashkpuntorve t tij, t cilt nga dita n dit

126

Shoku Gogo m njoftonte me radiogram pr zhvi-llimin e mbledhjes s Kshillit t Prgjithshm t FSB.

I drgova nj radiogram urgjent, ku i sugjerova t mos prononcohet pr sa u prket kontradiktave q kan kinezt me sovjetikt. Ato le t zgjidhen n rru-g partie, in mes partive t tyre. I shkrava Gogos q

e shkallzonin veprimtarin e tyre armisisore kundr socializmit e lvizjes komuniste e puntore ndrkombtare.

1. Duke shpjeguar arsyet e mosvajtjes s tij n Mbledhjen e Bukuresatit, shoku Envex Hoxha n Plen.umin e 17-t t KQ t PPSH (korrik 1960) vinte n dukje: Po prse n Bu-kuresht shkuan sekretart e par t partive t vendeve socialiste dhe un auk shkova? Un bra shum mir q nuk shkova, se zbatova vendimin e Byros Politike, pr t mos komprometuar Partin ton n shtje q uk jan marksiste-leniriiste. Un do tii paraqitja atje mendimet e Byros Politike, t cilat shum mir i transmetoi Hysniu. Mosvajtja ime u dogji udhheqsve sovjetik se atje shkuan t gjith, vetm Enveri nuk shkol, se veprimet nuk binin er t rnir. (Enver Hoxha, Vepra, vll. 19, f. 57.)

2. Delegacioni i Partis s Puns t Shqipris, i kryesuar nga shoku Hysni Kapo, arriti n Bukuresht m 20 qershor 1960.

127

do gj ta mbroj n baz t vijs s Partis son; n fjalimin q do t mbaj, t mbroj tezn e Partis son pr armatimin, pr traktatin e paqes me Gjermanin, t demaskoj imperializmin amerikan dhe revizionis-tt jugosllav, prars t shtjes s klass puntore.

E ENJTE 9 QERSHOR 1960

Shoku Hysni, q ishte n Shqiprin e Jugut, m raportoi pr situatn n vend.

128 129 9 27

E HENE 13 QERSHOR 1960

Mbledhja e Sekretariatit t KQ shqyrtoi, ndrmjet t tjerash, edhe shtjen e dhnies s shifrave jo t sa-kta Komitetit Qendror nga ana e Komitetit t Partis dhe e Komitetit Ekzekutiv t Rrethit t Kuksit pr vitin 1959.

Trhoqa vmendjeni e shokve t rrethit pr pr-gjegjsin q mbajn ata duke fryr shifrat, me q-llim q t'i paraqiteshin Komitetit Qendror dhe Qeveris me plan gjoja t tejkaluar dhe q t fitonin garn me rrethin e Peshkopis.

Shtrembrimi i realitetit sht nj faj i rnd. Diskutuam, gjithashtu, edhe pr gjendjen e agji-

tacionit figurativ, ku duhet br nj pun e menduar mir2. Si dhe pikn mbi shqyrtimin e letrave dhe an-kesave q i jan drejtuar KQ dhe komiteteve t Partis t rretheve gjat vitit 1959.

E MARTE 14 QERSHOR 1960

Mbledhja e Byros Politike diskutoi pr gjendjen ekonomiko-organizative t kooperativave bujqsore dhe punn e br nga ekipet e Komitetit Qendror dhe t Qeveris pr forcimin e mtejshm t tyre.

Ekipet e drguara kan br nj pun me vler q duhet t vazhdohet pr prhapjen e eksperiencs s mir1 .

Diskutuam, gjithashtu, pr zhvillimin e mtejshm t sistemit arsimor dhe pr probleme t tjera.



130 131

E 111RKUR 15 QERSHOR 1960

Ambasadori sovjetik Ivanov krkoi sot takim dhe m dorzoi procesverbalet e takimit paraprak, q u zhvillua nj muaj m par n Paris midis kryetarve t katr fuqive t mdha.

E ENJTE 16 QERSHOR 1960

Diskutuam me Hysniun pr fjalimin q ai do t mbaj n emr t Komitetit Qendror t Partis son n Kongresin e 3-t t Partis Puntore Rumune si dhe pr qndrimet q duhet t mbaj delegacioni yn n mbledhjen e partive komuniste e puntore q do t mbahet atje sipas propozimit t sovjetikve.

Nga Moska m lajmrojn me radiogram pr nj bised t poshtr antikineze q u kishte br Kosigini shokve tan q ndodhen n Mosk, duke u thn, mi-dis t tjerave, se Ne, n asnj mnyr nuk mund t bjm asnj kompromis, asnj lshim ndaj kinezve. Kuptohet se qllimi i biseds s Kosiginit ishte q Partia jon, n mosmarrveshjet sovjeto-kineze, t mba-j ann e sovjetikve.

Udhheqsit sovjetik e kan t qart se Partia jg-n kurr nuk shkel n drras t kalbur. Ajo do t mbr6Wkurdoher ata q kan t drejt dhe q jan n rrugn marksiste-leniniste. Si po zhvillohen ngjar-jet, del se udhheqja sovjetike sht n rrug tga-buar.

133 132

E SIITUNE E HP-NE 18 QERSI1OR 1960 20 QERSHOR 1960

Takim pune me shokun Ramiz.

Hysniu niset sot pr t prfaqsuar Partin ton n punimet e Kongresit t 3-t t Partis Puntore Rumune.

Sot Gogo Nushi erdhi nga Pekini. M raportoi pr punimet e sesionit t Kshillit t Prgjithshm t Fe-derats Sindikale Botrore dhe pr mosmarrveshjet q ishin dukur midis sovjetikve dhe kinezve n -shtje parimore t vijs. M vuri n dijeni, gjithashtu, pr bisedn q Liu Shao ia kishte pasur me delega-cionin ton t Presidiumit t Kuvendit Popullor, q sht duke vizituar Kinn dhe n t cilin bjn pjcs Haxhi Lleshi dhe Liri Belishova, bised n t ciln kishte marr pjes edhe Gogoja.

I fola far mendonim ne se po luhet n mes BS e Kins e prapa shpins s partive komuniste.

134 135

E MARTE

E MERKUR 21 QERSHOR 1960* 22 QERSHOR 1960*

Mbledhja e Bukureshtit me prfaqsuesit e partive komuniste e puntore, q asistojn n kongresin e Par-tis Puntore Rumune, n fakt po shndrrohet n nj komplot kundr Partis Komuniste t Kins. Duhet ta shpartallojm kt komplot t rrezikshml.

1. N kundrshtim me marrveshjen e arritur, sipas s cils kjo mbledhje duhej t shrbente vetm si nj takim pa-raprak pr t caktuar vendin dhe datn e nj mbledhjeje t partive komuniste e puntore t bots, sl dhe duke shkelur t gjitha normat organizative leniniste q rregullonin marrdhniet n mes partive komuniste, N. Hrushovi krkonte q Mbledhja e Bukureshtit t diskutonte menjher mosmarrveshjet q ki-shin Iindur n mes PK t BS dhe PK t Kins. Sikurse shpjegon shoku Enver Hoxha, Hrushovi, nprmjet ktlj komploti t kurdisur n fshehtsi, krkonte q t dnonte dhe t prja-shtonte nga lvizja komuniste ndrkombtare Partin Komu-niste t Kins, duke menduar se Partin e Puns t Shqipris

kishte n xhep dhe mund ta nnshtronte m leht. Mirpo llogarit i kishte br gabim. Pr kt shtje shoku Enver shkruan: N Mbledhjen e Bukureshtit Partia jon ka luajtur nj rol t rndsishm. Ajo ishte e vetmja Parti q kundrshtoi ka po bhej atje. Dhe q ktej nisi armiqsia e hapt kundr nesh, q deri ather ka qen e mbuluar. (Enver Hoxha, Vepra, vll. 19, f. 583.)

136

Mbledhje me komisionin e ngritur pr hartimin e raportit t kongresit.

Mora nj sr radiogramesh nga Hysniu, me ann e t cilave ai m v n dijeni mbi zhvillimin e ngjarjeve n Bukuresht.

Pr ne sht m se e qart se Nikita Hrushovi, pr t mbrojtur pikpamjet e tij oportunisto-revizioniste, po sulmon marksizm-leninizmin dhe Partin Komu-niste t Kins. Ai po mashtron gjith udhheqsit dhe prfaqsuesit e partive komuniste dhe puntore q ndodhen n Bukuresht dhe po i fut n rrjetin e komplo-tit q sht duke kurdisur. Por Partin ton Hrusho-vi s'e gnjen dot kurr!

Informova Byron Politike dhe e vura n dijeni pr ka m lajmron Hysniu nga Bukureshtit. Pasi analizuam me kujdes gjendjen e krijuar, vendosm pr qndrimin q duhet t mbaj Hysniu n mbledhje dhe ia komunikuam urgjentisht 2.


137

E ENJTE E PREMTE

23 QERSHOR 1960 24 QERSHOR 1960

Po ndjek do or me radiondrlidhje si ven punt n Mbledhjen e Bukureshtit.

Hysniu me radiogram m lajmron se Hrushovi dhe shokt e tij jan br si qen t trbuar kundr Partis Komuniste t Kins dhe Partis son. I shkro-va Hysniut t qlloj pa mshir, t'i demaskoj deri n fund qllimet e revizionistve dhe, n emr t Partis son, t mbroj Partin Komuniste t Kins.

Situata sht serioze, por ne s'jemi nga ata q fri-ksohemi, sepse lufta jon sht e drejt.

r.

U mblodhm prsri n Byron Politike pr ngjar-jet q po zhvillohen n Bukuresht. Informova shokt pr ka m njofton Hysniu n radiogramet q m ka drguar. Lexova dhe prgjigjet q i kisha transmetuar n baz t direktivave t Byros Politike. Si kurdoher, pati unanimitet t plot mendimi.

E oricntuam Hysniun pr qndrimin e patundur, q duhet t vazhdoj t mbaj, n mbrojtjen e marksi-zm-leninizmit e t Partis Komuniste t Kins. Nuk duhet t'u bjm asnj lshim revizionistve, qoft edhe sikur vetm t mbetemi kundr t gjithve. Qndrimi yn sht i drejt, marksist-leninist. Komploti revizio-nist, q sht organizuar atje nga Hrushovi, duhet shpartalluar!

138 139

E PREMTE E 111117 1 KORRIK 1960

QERSHOR 1960*

Ambasadori sovjetik Ivanov, i cili, si kurdoher, sy-non t tatoj pulsin ton, vazhdon t vij tek un, por ikn ashtu si vjen.

Hysniu u kthye sot nga Rumania dhe na raportoi gjer e gjat pr Mbledhjen e Bukureshtit. Kjo Mble-dhje u b nj njoll e zez n historin e lvizjes komu-niste ndrkombtare. Hrushovi dhe shokt e tij zbuluan atje fytyrn e tyre t vrtet prej renegatsh.

Filloi kshtu lufta jon kundr revizionistve t rinj e t maskuar. Ajo do t zgjat dhe do t jet nj luft e vshtir, por ne jo vetm q s'i trcmbemi asaj, por kemi bindjen e patundur se do t fitojm, pse jemi n rrug t drejt, marksiste-leniniste.

Ambasadori sovjetik Ivanov erdhi prsri sot tek un dhe u prpoq t msoj 'ngjau n Bukuresht, se gjoja nuk ka akoma informata nga IVIoska. Por edhe ksaj here ai mori prgjigjen e duhur.

do gj do t diskutohet e do t zgjidhet n mble-dhjen q u vendos t bhet n Mosk n nntor t ktij viti.

140 141

E PREMTE E HENE 1 KORK1K 1960

27 QERSHOR 1960*

Ambasadori sovjetik Ivanov, i cili, si kurdoher, sy-non t tatoj pulsin ton, vazhdon t vij tek un, por ikn ashtu si vjen.

Hysniu u kthye sot nga Rumania dhe na raportoi gjer e gjat pr Mbledhjen e Bukureshtit. Kjo Mble-dhje u b nj njoll e zez n historin e lvizjes komu-niste ndrkombtare. Hrushovi dhe shokt e tij zbuluan atje fytyrn e tyre t vrtet prej renegatsh.

Filloi kshtu lufta jon kundr revizionistve t rinj e t maskuar. Ajo do t zgjat dhc do t jet nj luft e vshtir, por ne jo vetm q s'i trembemi asaj, por kemi bindjen e patundur se do t fitojm, pse jemi n rrug t drejt, marksiste-leniniste.

Ambasadori sovjetik Ivanov erdhi prsri sot tek un dhe u prpoq t msoj 'ngjau n Bukuresht, se gjoja nuk ka akoma informata nga Moska. Por edhe ksaj here ai mori prgjigjen e duhur.

do gj do t diskutohet e do t zgjidhet n mble-dhjen q u vendos t bhet n Mosk n nntor t ktij viti.

140 141

E MART 5 KORRIK 1960

Shoku Haxhi [Lleshi] dhe Liri Belishova erdhn nga Kina.

Liria na raportoi shkurt, mua dhe Hysniut, pr udh-timin e delegacionit t Presidiumit t Kuvendit Popullor n Kin, n Vietnam dhe n Kore. Foli edhe pr bise-dn q kishin pasur me Liu Shao in; e quajti kt bised jo t drejt nga ana e kinezve. Tek ajo duket tendenca pr t mos u shprehur hapur pr prmbajtjen e bisedimeve me Liun. do gj q bisedoi Liu me

"Liria shkoi dhe e raporto-i n ambasadn e Bashkinitt "Sovjetik n Pekin, gj q sht nj gabim i rnd dhe i dnueshm i Liris. Kt ia tham edhe n letrn q ."6 i drguam posarishtl.

Liria na vuri, gjithashtu, n dijeni pr drekn q hngri me Brezhnjevin dhe me Kozlovin. do gj q thot, tregon shqetsim tek ajo. Dika s'sht n rregull. T shohim m von.


E ENJrE KORRIK 1960

N mbledhjen e Byros Politike, shoku Hysni rapor-toi n . lidhje me ngjarjet e zhvilluara n Mbledhjen e Bukureshtit. Tani do gj sht m se e qart. Si kur-doher Byroja Politike sht unanime pr qndrimine fhb-ajtur atje nga sh-oku Hysni n emr t Komitetit Qe-ndror t Partis s Puns t Shqipris.

N kt mbledhje u aprovua, gjithashtu, edhe teksti i letrs s Kornitetit Qendror t Partis son drejtuar Komitetit Qendror t Partis Komuniste t Bashkimit Sovjetik dhe Komitetit Qendror t Partis Komuniste Bullgare n lidhje me qndrimet antimarksiste t mbaj-tura nga ambasadort e tyre n mitingun e zhvilluar m 4 korrik n Sremska Mitrovica t Serbis, ku Rankovii, njri prej krerve revizionist t kliks s Beogradit, sulmoi me egrsi Partin e Puns t Shqipris, popullin shqiptar dhe Republikn ton Popullore. Aprovuam, gjithashtu, notn e protests t Qeveris son drejtuar qeveris polake n lidhje me incidentin e rnd q shkaktoi m 29 qershor n ambasadn ton n Varshav nj funksionar i Ministris s Punve t Jashtme t Republiks Popullore t Polonis.

142 143

N mbledhjen e sotme t Byros Politike raportoi edhe Liri Belishova mbi punn e delegacionit n Kin etj. Ajo iu prgjigj me nervozizm pyetjeve q iu bn n lidhje me zbatimin jorigoTal udhzimeve q i jep-nim n letr.

s'sht e qart n qndrimet e saj. Kt sh-tje duhet ta rishikoirp.

E PREMTE 8 KORRIK 1960*

Prita ambasadorin sovjetik, Ivanov, i cili m infor-moi rreth biseds q kishte pasur Hrushovi me Sofokli Venizellosin. Gjat ksaj bisede ky i kishte propozuar Hrushovit se, pr t prmirsuar marrdhniet me Shqi-prin, duhet q minoritetit grek n Shqipri t'i jepet autonomi. Hrushovi, n mes t tjerash, i ishte prgjigjur Venizellosit, duke i thn se dshirn dhe propozimin e tij do t'ua transmetonte shokve shqiptar., pse me ta do t takohej n Bukuresht etj.

I thash Ivanovit se e kundshtoj qndrimin q ka mbajtur Hrushovi, se nuk jam fare dakord me pr-gjigjen q ai i ka dhn Venizellosit dhe e konsideroj si prgjigje jo t nj miku t Shqipris dhe aspak t prshtatshme pr postin e lart q ka Hrushovi. Ne e hedhim posht me vendosmri e me indinjat propo-zimin e Venizellosit. Ne kt Venizellos nuk e njohim, i thash ambasadorit Ivanov, por baban e tijt ne e njo-him mir. N qoft se Moska nuk e njeh, megjithse

1. Esht fjala pr Elefter Venizellosin, i cili m 1919 dr-goi ushtrin greke pr t marr pjes n intervencionin kun-dr Rusis Sovjetike.

144 115 10 27

duhet ta njoh, ne i themi se ai ka djegur fshatra e kra-hina t Shqipris s Jugut dhe ka vrar mijra shqip-tar, ka dashur t djeg edhe qytetin e Gjirokastrs, ka organizuar banda dhe sht ai q ka hedhur prej kohsh iden e autonomis s Epirit t Veriutt.

Pr kufijt e vendit ton ne nuk lejojm asnjeri t diskutoj, qoft ky edhc Hrushovi! E SHTUNE

9 KORRIK 1960

1. Duke e trajtuar kt cshtje n Plenumin e KQ t PPSH (korrik 1960) shoku Enver Hoxha vuri n dukje: ideja e Venizellosit t ri sht e vjetr, sht ideja e gjith shovi-nizmit grek. Prandaj, kundr ksaj ideje, pr t mbrojtur trsin e venclit t tij, populli shqiptar n t kaluarn ka derdhur gjak dhe, po t jet nevoja, do t derdh edhe n t ardhmen. Ne jemi pr paqen n Ballkan, jemi pr marrddh-nie normale shtetrore, marrdhnie tregtare, por kushte t tilla me Greqin nuk pranojm. (Enver Hoxha, Vepra, vll. 19, f. 55.)

Bisedova me Lirin pr ta br at q t kuptoj m thell probreMet ide6Togjike dhe politike q na dalin prpara lidhur me divergjencat q ekzistojn midis so-vjetikve, nga njra an, dhe ne e kinezve nga ana tjetr. Gjat biseds Liria qante e fshante dhe bnte be e rrufe se i kuptonte mir kto probleme, por biseda me t m forcon akoma m shum bindjen se ajo sht lkundur n besimin ndaj vijs s Partis son, ka rrsh-qitur nga vija jon e drejt marksiste-leniniste. Sovje-tikt at e kan trhequr dhe e kan futur n rrugn e tyre t gabuar dhe sht rezik q ajo t shkoj larg.

Ne do t prpiqemitasLp-i tojm Lirin, po shtja e saj varet nga fakti se sa thell sht futur ajo n intrigat e sovjetikve. Prandaj ajo duhet t reflektoj thell. Letrat q un i drgova n Kin ajo thot se i ka djegur. Kjo sht e uditshme!

Do t shohim se ku do t'i dal tymi ksaj pune. Thirra ambasadorin sovjetik Ivanov, t cilit i bra

protestn verbalel kundr qndrimit t ambasadorit t


146 147

Bashkimit Sovjetik n Beograd, Zamevski, dhe ata-sheut ushtarak, kolonelit Tarasevi. Ata kan qen t pranishm n nj miting q ishte mbajtur n Sremska Mitrovica dhe nuk kan br as m t vogln protest, kur banditi revizionist Rankovi sulmoi Shqiprin du-ke e quajtur skterr ku mbretron teli me gjemba dhe izmja e kufitarit dhe se, sipas Rankoviit, regji-mi neofashist italian qenka m demokratik nga regjimi yn i demokracis popullore! Ivanovi mori shnim pr protestn q i bra dhe tha se do t'ia transmetoj at Komitetit Qendror t Partis Komuniste t Bashkimit Sovjetik.

(Nj not proteste e till iu b pr t njjtin qn-drim edhe ambasadorit bullgar n Tiran. Letrat q do t'i drgonim Komitetit Qendror t Partis Komu-niste t Bashkimit Sovjetik dhe Komitetit Qendror t Partis Komuniste Bullgare u vendos t mos drgohen, meqense u mendua t'u paraqiteshin notat e protests ktyre ambasadorve.)

E DIEL 10 KORRIK 1960

Lexova me vmendje t madhe materialin infor-mativ q na e kan drguar nga Komiteti Qendror i Partis Komuniste t Bashkimit Sovjetik mbi proble-met q kan lindur midis sovjetikve dhe kinezve n sesionin e Kshillit t Prgjithshm t Federats Sin-dikale Botrore n Pekin, n fillim t qershorit 1960. Kt material sovjetikt ua shprndan me qllim t keq delegacioneve t partive komuniste e puntore q morn pjes n Kongresin e 3-t t Partis Puntore Rumune.

Pothuajse n do faqe t ktij materiali un kam br shnimet e mia kritike, me karakter t prgjith-shm parimor, rreth interpretimit t gjrave nga ana e sovjetikve; kam br vrejtje e sugjerime q duhen pasur parasysh nga ana jon n qndrimin q duhet mbajtur ndaj ktij materiali dhe gjith shtjes n pr-gj ithsi.

148 149

E HP.NTE 11 KORRIK 1960

U hap mbledhja e Plenumit t 17-t t Komitetit Qendror t Partis. Plenumi dgjoi raportin e shokut Hysni mbi punimet e mbledhjes s prfaqsuesve t partive komuniste dhe puntore q asistuan n punimet e Kongresit t 3-t t Partis Puntore Rumune.

Rreth ktij raporti fola edhe unt. Prkrahje unanime nga gjith shokt ndaj qndri-

mit t drejt marksist-leninist q mbajti Partia jon n Bukuresht.

E MARTR 12 KORRIK 1960

N Plenumin e 17-t t Komitetit Qendror t Par-tis prfunduan diskutimet. Mbajta fjaln e Mbylljesl.

Ne do t shkojm t flasim n Mosk si na mson marksizm-leninizmi dhe do t flasim vetm kshtu si na porosit Komiteti Qendror, gjuh tjetr pr ne nuk ka.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 19, f. 38. 1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 19, f. 62.

150 151

E PREMTE DAJT, E 11N2

15 KORRIK 1960 18 KORRIK 1960

Vdiq militanti dhe revolucionari i shquar francez, Gaston Monmuso. Ruaj kujtime t mira pr t. N emr t Komitetit Qendror t Partis i drgova telegram ngu-shllimi Komitetit Qendror t Partis Komuniste Fran-ceze.

Pushim n malin e Dajtit. U ngjitm n majn e tij.

152 153

DURRES, E ENJTE 21 KORRIK 1960

Sonte n orn 12 t nats shkuam n Portin e Du-rrsit dhe pritm Moris Torezin, sekretar i prgjith-shm i Partis Komuniste Franceze dhe t shogen, Zha-net Vermersh, antare e Byros Politike t Komitetit Qendror t Partis Komuniste Franceze, s bashku me djalin e vogl t tyre, Pier Torezin. Erdhn nga Italia pr t pushuar n vendin ton. Ishin shum t gzuar, i shoqruam n viln e Durrsit. Ata do t qndrojn sonte atje.

F. PREMTE 22 KORRIK 1960

N takimin q pata sot me ambasadorin sovjetik Ivanov, ky m dha disa informacione dhe kopjen e nj letre q Komiteti Qendror i Partis Komuniste t Ba-shkimit Sovjetik i ka drejtuar Komitetit Qendror t Par-tis Komuniste t Kins, me t ciln e njofton kt t fundit pr trheqjen nga Kina t specialistve sovjetik.

Kjo vepr sht poshtrsi e madhe dhe pun ar-miqsore nga ana e Hrushovit n dm t Rubliks Popullore t Kins dhe t popullit kinez. ep . Ivanovit nuk ia zgjata, por i thash se nj veprim i till s'sht i mir. Duhet vepruar me gjakftohtsi, n mes miqve dhe shokve duhet mirkuptim!-, i thash.

Sot shkuam n Durrs, ku hngrm drekn s ba-shku me Torezin. Biseda q zhvilluam ishte e prgjith-shme.

Pasdreke miqt francez erdhn n Tiran. Hn-grm darkn me ta n Pallatin e Brigadave.

154 155

E SIITIINE 23 HORRIK 1960

Zhvilluam bisedime partie me Moris Torezin dhe Zhanet Vermershin q ndodhen pr pushime n ven-din ton. I vum dhe na.vun n korent pr shtjet q kan t bjn me partit tona. Biseduam pr problemet reciproke q na preokupojn dhe pr do gj ishim da-kord. Torezi foli me dashuri dhe me admirim pr Par-tin ton.

Pastaj folm dhe shprehm, t dyja palt, pik-pamjet tona mbi Mbledhjen e Bukureshtit.

Mbi kt shtje pikpamjet tona nuk u puqn. Ne qndruam n pikpamjet tona dhe shprehm shpresn se n Mbledhjen e Mosks gjrat do t zgjidhen drejt.

DAJT, E MARTE 26 KORRIK 1960

Miqt francez po vizitojn zona t ndryshme t vendit ton.

157 158

DAJT, E ENJTE F. 28 KORRIK 1960 1 GUSHT 1960

Shoku Manush u kthye nga ekosllovakia. Erdhi dhe m informoi. E mbajta pr drek. Moris Torezi u kthye n Tiran. Shkuam me t cihe vizituam kombinatin e tekstileve TJ b miting

i madh. Folm edhe un, edhe Morisi. Entuziazm i madh. U habit.

N mbrmje vajtm n koncert n Teatrin e Opers dhe t Baletit. Mbeti jashtzakonisht i entuziazmuar.

158 159

DAJT, E MARTE 2 GUSHT 1960

Sapo mora vesh poshtrsin e Koo Tashkos, i cili nuk qenka dakord me qndrimin q mbajti Plenumi i 17-t i KQ t PPSH lidhur me mbrojtjen e normave leniniste n marrdhniet midis partive.

Moris Torezi shkoi n Durrs dhe un n Dajt. Er-dhi edhe Hysniu.

DAJT, E MERKURE 3 GUSHT 1960

Erdha n Tiran dhe, n prani t shokut Rita, thirra

tkposhtrin Koo Tashkol, i cili, megjithse me nj letr m kishte krkuar vet takim, pati paturpsin t pa-raqitet me tri or Vones!

Ai nisi t flas pa prgjegjsi dhe me nj mendje-madhsi t shfrenuar, duke u hedhur deg m deg. Arriti t mohonte q Hrushovi kishte gabuar dhe, me paturpsi, na ftonte ne t kishim m tepr besim te Hru-shovi! etj., etj.

Nprmjet pyetjeve e ndrhyrjeve t mia u prpo-qa ta ndihmoja me durim, por ai nuk deshi ta rishikonte pozitn e tij armiqsore. Ishte hera e par q dgjoja nga nj -komunist nj diskutim t till t shtjes, pa ko-k, pa bisht, pa lidhje.

Fill pas mbarimit t punimeve t. Mbledhjes s Bu-kureshtit gjith njerzit e ambasads sovjetike kan fi-lluar t sulmojn fshehurazi Partin ton dhe qndrimin e saj t drejt. Veprimet e tyre dhe do gj q bjn


160 161 11 27

ata, u prngjasin si dy pika uji veprimeve trockiste t iugosllavve. N rrug antimarksiste ata orvaten t in-formohen, t hedhin helm, t shpifin, t mbjellin dyshi-me. Por asgj nga veprimet e tyre t dnueshme nuk i shpton syrit ton. do qllim t tyre ne e kuptojm. Kuadrot tan, pa prjashtim, qndrojn lart, jan n nivelin e situats dhe mbrojn Partin e vijn e saj t drejt. Prgjigjet tona t matura e t pjekura ndaj pro-vokimeve t tyre kan pr qllim, gjithashtu, q t'u tre-gojn sovjetikve se e kan kot q i jan futur ks'aj rruge, se ajo sht e rrezikshme dhe antimarksiste, pra-ndaj duhet ta braktisin. Ne kemi durim, pr hir t mi-qsis. 13or njerzit e Hrushovit e gjetn nj t ar: opor-tunistin_e prhershm Koo Tashko. Me 6htjen e Ko-os sovjetikt e mbushn kupn. Tani ne do t godasim bankn me grusht. Ambasadori Ivanov dhe shokt e tij e orn maskn dhe vepruan si agjentur. Ata e futn n kllapat e tyre Koon, i cili u tregoi mbi diskutimet dhe vendimet e Plenumit ton.

Koo Tashkoja tradhtoi Partin. Edhe pas bise-ds me mua ai qndroi n pozita antiparti, armiqsore. shtja e tij do t shihet m thell, sepse ai gnjen dhe fsheh t vrtetn, atij i ka hyr frika dhe belbzon. E porosita t'i hapet Partis, po ai refuzoi. I thash, gjith-ashtu, q t mos largohet nga Durrsi dhe t prgatitet se do t thirret t jap llogari n Komitetin Qendror.

Ambasadori sovjetik Ivanov sht nj trockist, pro- _ . _

vokator dhe aspak diplomat e njeri partie, por nj agjent sigurirnli sovjetik. Duhet t marrim masa q ai t q-

-rohet sa rn par nga vendi yn.

DAJT, E PREMTE 5 GUSHT 1960

Vendosa t'i flas hapur Moris Torezit, pr ka po bj-n sovjetikt te ne. Nesr do t takohem me t.

162 163

DAJT, E SHTUNE DAJT, E DIEL 6 GUSHT 1960* GUSHT 1960

Sot shkova n Durrs, ku u takova dhe bisedova me Moris Torezin pr t gjitha poshtrsit q po bjn ku-ndr Partis son ambasadori sovjetik dhe shokt e tij. Ai u indinjua dhe m tha q t mos i lejojm. Kur i fola atij pr masat q kemi marr pr largimin e tyre, ai i vlersoi ato t drejta, por dyshonte nse i din vall udhheqsit sovjetik kto veprime q bjn diploma-tt sovjetik ktu. I thash q pr kt t mos ket as-nj dyshim, se do gj bhet me urdhr nga Moska. M tej i fola edhe pr t gjitha mosmarrveshjet ideolo-gjike dhe politike q kemi ne me udhheqjen sovjetike. Ai m dgjoi me vmendje dhe u shpreh se ato duhet t rregullohen.

Bindja ime sht se Torezi akoma nuk ka filluar t dyshoj pr rrugn e tmerrshme n t ciln po e on Hrushovi Bashkimin Sovjetik. M von do t'i dhemb koka!

Moris Torezi dhe shokt e tjer francez shkuan sot n Shkodr.

164 165

E HENE 8 GUSHT 1960

DURRES, E MART 9 GUSIIT 1960

U ktheva n Tiran, ku i dham darkn zyrtare t lamtumirs Moris Torezit. N banket fola un. Pas meje foli edhe ai shum mir pr Partin dhe pr popullin ton.

Moris Torezi e la sot Shqiprin. E prcollm n Portin e Durrsit, nga ku, me vapor, u nis pr n Bash-kimin Sovjetik.

Sot bisedova prsri me Liri Belishovn. Pr mua sht e qart se ajo ka rrshqitur nga vija e drejt e Partis dhe sht zhytur n oportunizm. Ajo sht am-bicioze, megalomane, prandaj sht zor t kthehet nga rruga q ka zn. Ne do t bjm prpjekjen e fundit,

-s-e-P-5edetyra j-on sht ta bindim at, por, n rast se ajo s'kthehet, ather do t'i japim shqelmin. Partia dhe udhheqja duhet t spastrohen nga kto qelbsira, tradh-

"

_

tar t marksizm-leninizmit. Asnj mshir pr ata q luftojn Partin dhe marksizm-leninizmin.

Me an t nj letre drejtuar gjith organizatave--baz t Partist, i vum n dijeni komunistt pr zhvl-llimin e Mbledhjes s Bukureshtit dhe pr mosmarrveshjet midis PK t BS dhe PK t Kins.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 19, f. 111. 166 167

DAJT, E ENJTE DAJT, E PREMTE

11 GUSHT 1960 12 GUSHT 1960

Erdhi e m takoi Hysniu, i cili m tha se Ivanovi qe lutur t kishte nj takim me mua, por, n pamundsi q t m takonte mua, shkoi te Hysniu dhe i tha se m ka ftuar t vete t kaloj pushimet n Bashkimin Sov-jetik.

I thash Hysniut t'i transmetoj Ivanovit .

DAJT, E MARTR 16 GUSHT 1960*

Komiteti Qendror i Partis Komuniste t Bashkimit Sovjetik, me an t nj letre q na ka drguar, fton n Mosk nj delegacion t Partis son pr t biseduar mbi mosmarrveshjet q lindn n Bukuresht. Udhhe-qsit sovjetik e motivojn kt ftes me nevojn q n mbledhjen e ardhshme t nntorit Partia e Puns e Shqipris dhe Partia Komuniste e Bashkimit Sovje-tik t shkojn me nj unitet t plot mendimesh. Kjo do t thot se ata na thrresin n Mosk q ne t kapi-

para tyre dhe t vihemi, si Hrushovi me shok, `kundr marksizm-leninizmit. Kjo sht nj manovr e poshtr, armiqsore e trockiste nga ana e tyre.

Gjithka vrteton se udhheqja aktuale sovjetike, me Hrushovin n krye, ecn revan n rrugn revizio-niste.

Ambasadori sovjetik Ivanov u largua nga Tirana. U qrua nj njeri i poshtr. T'ia zr syt qndrimi yn shum shoqror me t si prfaqsues i Bashkimit Sov-jetik.

E MRRKURR 17 GUSHT 1960

U ktheva n Tiran. Mbarova pushimet. Pushime u thnin, sepse m shum punova se u lodha. Shum shqetsime po na krijohen nga sovjetikt, por kto s'na trembin aspak, prkundrazi na forcojn. M t fort se kurr e ndiej veten pr t luftuar kta trockist t rinj. Pr t mbrojtur Partin dhe popullin ton forcat m shtohen, veten e ndiej m t ri dhe lodhjen s'e marr fare parasysh. Kur Partia sht e fort, kur populli sht i lumtur, edhe un jam i fort dhe i lumtur. Armiqt do t'i mposhtim.

E kam t qart se vshtirsi t mdha do t kemi, por t gjitha do t'i kaprcejm, se Partia jon sht lik ahe eliku s'ka mortje kurr.

170 171

KOR, E PREMTE 19 GUSHT 1960

Kam ardhur n Kor, ku sot bra nj vizit n qytet dhe n familjet e dshmorve.

Vizituam apartamentet e reja q po ndrtohen. Gjurmt e rrnimeve t shkaktuara nga trmeti po zhdu-ken. Shokt e ndrtimit jan zotuar se do ta mbajn fjaln dhe n tetor t gjitha familjet e mbetura pa stre-h do t futen n shtpi.

Sot u njoftua se Bashkimi Sovjetik lshoi anijen e dyt kozmike n orbitn e sputnikut t Toks me dy qen brenda. Kjo sht nj fitore kolosale pr njerzimin. Partia e lavdishme e Leninit dhe e Stalinit ka forca t mahnitshme! Po si do t vej halli i qenve q jan n Mosk?

KORE, E SHTUN 20 GUSHT 1960

Studiova materialin e paraqitur pr pesvjearin e ardhshm.

Anija kozmike sputnik zbriti n Tok. Kafsht u kthyen t gjalla dhe shndosh e mir. U hap rruga e Kozmosit pr njeriun.

172 173

KORE, E DIEL 21 GUSHT 1960

KOR, E ENJTE 25 GUSHT 1960

Sot shkova pr vizit n Leskovik ku vizitova edhe shtabin e garnizonit t kufirit. Komandanti i garnizonit m raportoi mbi situatn n kufi. U fola edhe un kufi-tarve mbi situatn dhe mbi detyrat. Pastaj vizitova re-partin ushtarak dhe kooperativn bujqsore t Leskovi-kut.

Duke u kthyer pr n Ersek, u ndala n Borov, ku vura nj buqet me lule prpara monumentit t dshmorve dhe bra vizita n disa familje fshatarsh.

N Ersek, ku hngrm drekn, vizitova edhe shko-lln e re, shum t bukur dhe t mbajtur mir.

Udhtimi im n kt zon kufitare sht nj pr-gjigje pr monarko-fashistt grek dhe Venizellosin, si dhe pr miqt e tij t hapt dhe t maskuar.

Sot pash variantin prfundimtar t letrprgjigjes q Komiteti Qendror i Partis son do t'i drgoj Ko-mitetit Qendror t Partis Komuniste t Bashkimit Sov-jetik, lidhur me krkesn e ktij t fundit pr nj takim t dy partive tona para Mbledhjes s ardhshme t Mosks.

Udhheqja sovjetike, me Hrushovin n krye, me an t njerzve t vet dhe t t huajve q e ndjekin at n rrugn oportuniste, po komploton kundr marksi-zm-leninizmit, Partis s Puns t Shqipris dhe Par-tis Komuniste t Kins. Hrushovi po prgatit ose, si me thn, krkon t mbaj frontin q krijoi n Bukuresht kundr nesh. Pr kt qllim ai prpiqet t na trheq edhe ne n rrugn e tij, por qllimit t tij s'do t'ia arrij kurr. Letra q i prgatitm dhe po i drgojm, i v t gjitha pikat mbi dhe afirmon edhe nj her vendos-mrin e Partis son pr t mbrojtur drejtsin mark-siste-leniniste.

174 175

E SHTUNIR E HENTP 27 GUSHT 1960 29 GUSHT 1960

U ktheva nga Kora n Tiran. Mbrrita mir. N mbledhjen e Byros Politike u diskutuan gabl-met e rnda politike dhe ideologjike t Liri Belishovs si dhe veprimet e Koo Tashkos q jan n kundrshtim me vijn e Partis-e*:

Byroja Politike, si zakonisht, po tregohet n lart-sin e duhur nl,jykimet e ktyre veprimeve antiparti qT i kushtojn Partise".

178 i77 12 - 27

E MARTE 30 GUSHT 1960

Vazhdon n nivelin e duhur mbledhja e Byros Po-litike pr analizn e gabimeve t rnda t Liri Belisho-vst.


E MERKURE 31 GUSHT 1960

Vazhdon mbledhja e Byros Politike me shtjen e Liri Belishovs, pr planin pesvjear dhe me shqyrtimin e raportit pr punn e organizatave t Partis, q do t paraqitet n Plenumin e afrt t Komitetit Qe-- ndror.

Koo Tashkoja e ,pohoi poshtrsin e tij. Ai, duke shkelur do rregull organizativ t Partis dhe porosit e Plenumit t Komitetit Qendror t saj, zbuloi prpara ambasadorit sovjetik Ivanov, dhe bashkpuntorve t tij, t gjitha diskutimet q u bn n Plenum. do gj tani sht e qart pr ne mbi punn armiqsore t sov-jetikve dhe mbi tradhtin e Koo Tashkost.

E tr -Byroja Politike e dnoi qndrimin e Koos dhe t Liris, n diskutimin e s cils u duk prkrahja e maskuar q kjo i bnte Koos. Liria, q e nxjerr gju-hn nj pllmb edhe pr gjrat m t vogla, pr Koo Tashkon e zbuti dhe e bri mjalt t ashtuquajturn kri-tik t saj. shtja e Koo Tashkos do t'i raportohet Ple-numit t Komitetit Qendror.


178 179

Liri Belishova bn be e rrufe, qan si krokodil, m shum qan se flet, pr t fshehur dhe pr t zbutur ga-iDimet e saj t rnda. Ajo fsheh gjra t dnueshme dhe s'ka asnj dyshim se ka br bisedime t fshehta me udhheqs t ndryshm sovjetik, kundr udhheqjes s Partis son. Liri Belishova krkon t'u dredhoj pyetje-ve t drejta q i bhen. Ajo s'tregohet aspak e sinqert prpara Partis. Asnj nga shokt s'sht as i knaqur, as i bindur pr shtruarjen e shtjes nga ana e saj dhe as pr autokritikn false q bri. Edhe me ato q tha, pr t cilat sigurisht e ndien veten t detyruar t'i thot, se s'mund t bj ndryshe, ajo do q t mos demaskohet gjith puna e saj e qelbur dhe antiparti. Ajo orvatet t gnjej pr ta kaluar kt situat, me synimin q t arrij t qndroj n udhheqje, ku t konservohet, si t thuash pr dit m t mira pr t. Por n Parti nuk i shkojn kto. Liri Belish

Enver Hoxha Ditar 3 1960-1961 [1988]

Documents