ENVER HOXHA
DITAR 1967
INSTITUTI I STUDIMEVE MARKSISTE-LENINISTE PRANE KO TE PPSH
SHTEPIA BOTUESE 8 NENTORI- TIRANE, 1990
ENVER HOXHA
E DIEL 1 JANAR 1967
Gzuar Vitin e Ri! Qoft plot suksese dhe gzime pr popullin dhe pr marksist-leninistt n t gjith botn!
Mbrm e kaluam kt fest n Shtpin e Par-tis me t gjith shokt.
Koha sot na mbajti bukur. Shkova urova pr festn Myslim Pezn, i bra dhe nj vizit shoqes Eleni Pashko.
M than se kudo n vendin ton Vitin e Ri po-pulli e kishte kaluar i gzuar. Tregu ishte plot e pr-plot me gjithfar artikujsh ushqimor. Populli sht shum i knaqur, kjo na gzon pa mas.
N mbrmje nuk dolm.
4
3
E 11ENE 2 JANAR 1961
Shnime
Eksperienca e fituar nga metoda e puns a) Me ekipe b) Individualisht c) Instruktazhi. Eksperienca nga seminaret a) N qendr b) N baz (Prgatitja diskutimet prfitimet dhe zba-
timi). Eksperienca nga kontrolli i vendimeve a) Orientimet mbi problemet q kontrollohen. b) Rezultatet e kshillimeve dhe t detyrave pas
kontrollit. Ndjekja e edukimit t instruktorve, nga ana teo-
rike a) Studimi individual b) Studimi kolektiv (Instruktor t qendrs dhe t bazs).
Eksperienca nga bashkpunimi dhe koordinimi i puns n mes sekretarve t Komitetit Qendror
a) N mes instruktorve t agjitpropit dhe drej-tuesve t drejtorive kryesore.
b) N mes instruktorve t ndryshm me sekreta-rt dhe me instruktort e agjitpropit.
Eksperienca nga shfrytzimi i materialeve e i sta-tistikave t bazs.
Eksperienca nga bashkpunimi i ekipeve, studimi me njerz jasht aparateve t Partis.
A formulojn sekretart e Komitetit Qendror plan t veant punc, informimi, studimi dhe kontrolli ja-sht planit vjetor t Komitetit Qendror, t Byros Po-litike dhe t Sekretariatit dhe 'ka dhn kjo ekspe-rienc?
A duhet ne si Sekretariat t kemi nj kalendar mujor problemesh kryesore (prve atyre q kemi n plan) q t'i ndjekim (sidomos pr probleme organizati-ve partie, politike, ideologjike dhe kulturore?).
Ky kalendar lidhet edhe me detyrat kryesore q u vm instruktorve dhe komiteteve t Partis.
Sot paradreke na erdhn pr vizit Hysniu me Viton pr t na uruar Vitin e Ri.
4 5
E MARTE 3 JANAR 1961
Esht e nevojshme q n nj mbledhje t Sekre-tariatit t prgjithsojm eksperiencn mbi metodn e puns n aparat gjat vitit t kaluar. Pr kt shtje sot bisedova me shokun Xhafer Spahiu.
E mEnicuRP 4 JANAR 1967
Bised pune me Hysniun pr organizimin e Ko-mitetit t Partis t Rrethit t Tirans dhe pr prmi-rsimin e projektplaneve t puns pr Byron Politike dhe pr Sekretariatin e Komitetit Qendror.
6
E ENJTE 5 JANAB 1967
Sot dgjova nj raport pr vjedhjet dhe abuzimet q bhen. Kto konstatohen m shum n shitsit, n magaziniert dhe n furnizuesit. Prandaj n kto pika jo vetm duhet t forcohet kontrolli por duhet, sido-mos, t bhet nj pun intensive dhe e veant ideo-politike.
Nj problem shqetsues prbjn edhe aksidentet automobilistike. Kto shkaktohen m shum nga nj munges e theksuar e puns ideopolitike n parqet au-tomobilistike (si n parkun e Kors e n at t Shkod-rs). N kt drejtim duhet t marrim masa efikase. Prandaj pr kto probleme do t bisedoj me shokun Ramiz dhe me instruktort e aparatit t Komitetit Qendror.
E PREMTE 6 JANAR 1967
Bisedova me Hysniun q niset nesr pr n Kin pr kurim. Ai duhet t prpiqet t na sqaroj disa si-tuata n Kin, t cilat pr ne nuk jan plotsisht t qarta. T tilla jan: shtja e u En Lait; a jan t vrteta ato q shkruhen pr t n disa dacibao? Grupi i Liut pr vite t tra e kishte mnjanuar Maon nga drejtimi; a do t shkojn deri n fund me masa kundr grupit revizionist? E kan plotsisht n dor gjend-jen n parti? etj.
Bisedova me Beqirin, q niset nesr pr n Ki-n, pr shtje ushtarake. E udhzova si duhet t vep-roj n lidhje me shtjet q do t bisedoj me ki-neztl.
1. N kundrshtim me porosit q mori nga shoku Enver Hoxha, Beqir Balluku prkrahu dhe u prpoq t zbatonte tezat ushtarake armiqsore q i diktoi u En Lal, t cilat i vuri n themel t planit strategjik t grupit puist kundr vendit ton.
9
paqartsis politike, q jan vn re n disa oficer, megjithse t kufizuara, nuk duhet t neglizhohen, si sht br deri tani, pse kto oroditje politike bjn rrug n mnyra e n forma t ndryshme dhe dobsojn ushtrin.
E SHTUNE 7 TANAR 1967
Bised pune me Ramizin.
Shnime pr kuadrot drejtues t Drejtoris Po-litike n Ministrin e Mbrojtjes.
1) T prpunohen m thell n Parti udhzimet q dhash n aktivin e korpusit t Shkodrs n lidhje me organizimin e puns s komiteteve dhe t orga-nizatave-baz t Partis n ushtri, se konstatoj q ka t meta t theksuara n reparte.
2) T hiqet dor nga studimi i 10-15 shtjeve n nj mbledhjc komiteti. Kshtu si po veprohet, do t thot t mos prqendrohesh pr t'u shkuar deri n fund problemeve kryesore, por t zgjidhsh problemet e vogla q u takojn t tjerve, gj q u heq atyre iniciativn e vetveprimin.
3) sht e palejueshme q t ket oficer q nuk sillen korrekt me rezervistt. T merren masa t me-njhershme dhe t forcohet puna politike. N prgji-thsi puna politike n reparte t bhet m e thelluar, m e studivar dhe m e organizuar dhe disa raste t
10
M vizituan doktort, do gj e gjetn n rregull. Si zakonisht knga e vjetr t l cigaren.
Vajta i bra nj vizit shokut Gogo n shtpi. sht mir. Fillon nga puna pas dats pesmbdhjet t ktij muaji.
*shtja e Kins ka rndsi kolosale pr lvizjen komuniste ndrkombtare, prandaj ngjarjet q zhvi-llohen atje po i ndjekim me kujdesin m t madh, prpiqemi t'i shikojm e t'i analizojm sa m drejt, t bjm supozime t ndryshme, q t mund t vr-tetojm saktsin ose jo t tyre me an faktesh e t dhnash konkrete, t ndrtojm supozime t tjera dhe t'i vrtetojm prsri e prsri.
Ne e ndiejm thell prgjegjsin ton pr kto probleme t mdha. Ato kan pr ne nj rndsi ko-losale t trefisht: S pari, t prfitojm sa m shu-m dhe sa m drejt nga eksperienca e mir dhe nga gabimet e Partis Komuniste t Kins; s dyti, t ndih-mojm n maksimum Partin Komuniste t Kins me qndrimet tona t drejta; dhe, s treti, qndrimet tona
11
t drejta, t peshuara e t pjekura, t ndihmojn edhe lvizjen komuniste ndrkombtare...
Jeta do t na vrtetoj prsri do gj pr t for-cuar ose pr t korrigjuar supozimet tona dhe kon-kluzionet q po nxjerrim. do gj ne duhet ta zojm n dritn e marksizm-leninizmit, pse kjo ka rndsi pr vijn ton t prgjithshme, ka rndsi pr strategjin dhe taktikn e Partis son, taktik dhe strategji q duhet t jen kurdoher tejpamse, t drejta, t bazuara dhe t ndritura nga teoria jon marksiste-leninistel.
E DIEL 8 JANAR 1967
Kam nj rruf t leht, besoj se do t kaloj shpejt pa shqetsuar doktort, t cilt jan gati t t sul-mojn me kshilla dhe me pilula.
N mngjes vajta pash tarracat q hapnin koo-perativistt e Vaqarit. Kan akoma mjaft kodra me tok shum t mir pr t elur.
Sot n Tiran, pr gjysm ore, afr dreks, ra nj bor e dendur, por nuk mbajti, u pre dhe doli
1. Shnimi i plot sht botuar n librin: Enver Hoxha, ..Shnime pr Kinn., vll. I, f. 324.
12 13
E HENE 9 JANAR 1967
N nj informacion lexova se n punimin e te-mave t Kongresit, n disa organizata-baz, tema Luf-ta e PPSH kundr imperializmit dhe revizionizmit mo-dern sht punuar dobt.
Si sht e mundur t ndodh nj gj e till, kur shtypi yn veanrisht e ka trajtuar aq mir dhe aq n gjersi kt shtje?! Kjo duhet t na bj t mendohemi se shtypi nuk lexohet dhe nuk shfryt-zohet si duhet. Artikujt politik dhe teorik lexohen prciptazi e si pr kuriozitet.
Pr kt shtje duhet trhequr vmendja e in-struktorve t aparatit t Komitetit Qendror.
Me shokun Ramiz do t diskutojm pr punn pro-pagandistike q duhet t bhet te ne me rastin e 50- -vjetorit t Revolucionit t Madh Socialist t Tetorit, si: botim artikujsh, aktivitete politike, mitingje e
mbledhje solemne dhe pr drgimin e nj mesazhi prshndetjejel punonjsve sovjetik etj.
1. sht fjala pr mesazhin e prshndetjes Gjith pun-
N kt mesazh, pasi t theksojm si duhet rn-dsin e madhe, universale t Revolucionit t Tetorit dhe t kemi prcaktuar ant politike, teorike, organi-zative dhe objektivat e rezultatet e tij n Bashkimin Sovjetik dhe n bot, t demaskojm tradhtin e re-vizionistve, politikn e lufts s imperialistve etj. Ky t shrbej si thirrje pr luft revolucionare pr t shkatrruar revizionizmin, pr luft kundr impe-rializmit, pr forcimin e lvizjes komuniste ndrkom-btare, pr unitetin e saj marksist-leninist dhe si nj rast pr demaskimin dhe pr shkatrrimin e mtej-shm t revizionistve modern, kudo q jan, t hapt ose t maskuar, n fuqi ose jo.
Natyrisht, kjo sht nj pun me prgjegjsi dhe jo aq e leht pr t'u br, mbasi mesazhi nuk duhet t jet nj artikull i thjesht gazete. N baz t tij duhet t ndrtohet puna propagandistike pr kt shtj e.
Duhet t'i drgoj shokut Spiro Koleka pyetjet q m kan dal nga leximi i studimit q sht br mbi normat dhe q do t paraqitet n mbledhjen e Byros Politike nga muaji mars ose prill.
torve, fshatarve, ushtarakve e intelektualve sovjetik, gjith bolshevikve dhe revolucionarve t vrtet t Bashkimit So-vjetik, q u aprovua n mbledhjen solemne kushtuar 50-vje-torit t Revolucionit t Madh Socialist t Tetorit, mbajtur n Tiran, m 7 nntor 1967.
Mesazhi sht botuar n gazetn Zri i m 8 nn- tor 1967.
14 15
Vrejtjet pr disa projektligje q do t diskutoj-m n Presidium:
1) Derisa n ligj kemi sanksionuar q arkat e kursimit duhet t'u japin depozituesve nj prqindje interes, ather pse duhen prjashtuar nga kjo ata q depozitojn 100 lek?
2) Duhet t porositen gjykatat q t zbatojn me-njher vendimet e tyre.
3) Qeveria duhet t na drgoj n fillim projek-tin e masave q mendon t marr pr pasaportizimin, para se t marrim vendim pr projektligjin prej 3 ne-nesh, ku s'ka asnj shpjegim tjetr.
Duhet t'i jap sekretarit t organizats-baz t m firmos tesern e Partis pr kuotizacionet q kam pa-guar.
Fillimi i tentativs pr t paksuar pirjen e ci-gares nga 45 n 25 cop. T shohim sa do ta mbaj kt angazhim.
16
E MARTE 10 JANAR 1967
Udhzime pr propagandn. Pr bised me shokun Ramiz
Pr Radiodifuzionin. N emisionet e Radio Tirans pr jasht, n gjuh t huaja, duhet medoemos t flitet pr problemet tona t brendshme, t propagandohet m mir vendi yn. Natyrisht t mos japim cikrrima q dgjuesit e huaj t mos ken asnj interes t'i d-gjojn. Ne dshirojm q ta bjm Shqiprin sa m t njohur n botn e jashtme, q njerzit t msojn pr vendin ton.
Pr mbledhjen e partive revizioniste. Sipas in-formatave, Raimond Gijojai ka thn se n mbledh-jen prgatitore t Varshavs u vendos q mbledhja e partive komuniste t Evrops t bhet n pranver (nuk do t marrin pjes Holanda, Suedia, Jugosllavia). Rumania nuk sht prgjigjur. Shqipria nuk sht ftuar.
1. N at koh antar i Byros Politike t PK Franceze.
17 2 103
Rendi i dits: shtjet ekonomike ndrkombtare dhe uniteti ev-
ropian. Kjo do t hap rrugn pr konferencn ndrkom-
btare. T fillojm demaskimin.
T shkruhet nj artikull pr kufirin Oder-Najsel, q duhet t njihet nga Republika Federale e Gjerma-nis. N artikull t thuhet se qeverit evropiane ku jan n fuqi revizionistt nuk e krkojn kt gj para se t lidhin marrdhnie diplomatike me Republikn Federale t Gjermanis. Kjo do t thot se ata dmtoj-n interesat e ligjshm t Republiks Popullore t Polonis dhe t paqes n Evrop e n bot.
E MERKURE 11 JANAR 1967
Koha shum e bukur. Prfitova, eca ndonj or e gjysm. Kopshtin e Pallatit t Brigadave e mbajn keq. I qortova. Rrugn n mes t parkut e kan fi-lluar, por jan larg nga 'm thot Taqoja
I. Duhen mbrojtur interesat e RP t Polonis n lidhje me kufirin Oder-Najse, artikull i botuar n gazetn Zri i po-pullit, 20 janar 1967.
18 j 19
Bised pune me shokun Xhafer Spahiu.
1. Shnimet e ksaj dite jan thelluar e zhvilluar m tej nga autori edhe n datat 19 e 24 janar dhe, mbi bazn e tyre, al prgatiti fjalimin historik q mbajt1 m 6 shkurt 1967 Revo-lucionarizimi i mtejshm Partis dhe i pushtetit.. (Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 35, f. 1.)
20
E SHTUNE 14 JANAR 1967 E HENE
16 JANAR 1967
Duke studivar shtjet q do t shqyrtojm n mbledhjen e Sekretariatit gjat ktij viti, po 'hedh disa vrejtje e mendime pr punimin e vendimeve q marrim, pr ndihmn e diferencuar q duhet t'u japim organizatave t Partis n rrethe, pr zhvi-llimin e iniciativs s tyre, pr metodn e puns s komiteteve t Partisl.
Sot kishim mbledhjen e organizats-baz t Par-tis me tem: Forcimi i mtejshm i Partis dhe i rolit udhheqs t saj.
N diskutimin q bra pr kt probleml, u pr-ciendrova dhe zbrtheva tri shtje kryesore:
1) Studimi, kuptimi dhe zbatimi i Statutit t Par-tis.
2) Studimi dhe prvetsimi i marksizm-leniniz-mit nga komunistt.
.
.3) Mbi. revolucionarizimin e organizatave-baz t Partis pr t'i br ato erdhe revolucionarsh.
N muajt Byroja Politike dhe Sekre- tariati do t shqyrtojn disa probleme t rndsishme pr t cilat kam disa vrejtje:
Raporti i Presidiumit t Kshillit Qendror t Bashkimeve Profesionale.duhet t jet pr probleme t prcaktuara dhe jo i prgjithshm, si propozohet.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 34, f. 369.
21
Raportet e komiteteve t Partis t rretheve Puk, Peshkopi dhe Librazhd duhet t prmbajn:
Metodat e puns q jan prdorur, shfaqjet dhe format e rezistencs. 'pun politike sht br dhe do t bhet, masat organizative dhe ekonomike pr forcimin e kooperativave e n veanti t kooperati-vave t reja.
N raportin prkats t prcaktohet si i kan vn n jet konkretisht detyrat kryesore t ngar-kuara shtypi dhe radioja dhe si i kan zhvilluar ato n kuadrin e zbatimit t mtejshm t detyrave t Ko-ngresit?
Raporti i Komitetit Qendror t Rinis t mos jet i prgjithshm. Duhet t prcaktohen krkesat.
Raporti mbi metodn e puns i Komiteteve t Partis t rretheve Kor dhe Fier, t mos jet, gji-thashtu, i prgjithshm. Ato duhet t japin llogari pr disa shtje, t cilat duhet t prcaktohen.
Byros Politike i duhet nj i-aport pr gjend-jen e Partis n ushtri dhe pr punn politike q bhet atje. Ky raport t hartohet n baz t rezultateve t puns s ekipit q do t kryesoj shoku Ramiz; para se t'i vej Byros, raporti duhet t bhet objekt stu-dimi dhe diskutimi n Sekretariat.
Ktij plani pune t'i shtohen edhe problemet q propozon Qeveria.
- T paraqiten jo vetm projektvendimet mbi thirrjen e kongreseve t organizatave t masave, por edhe problemet dhe orientimet e kongreseve (plani raporteve).
T jepen jo vetm projektvendimet pr zgje-
dhjet n Parti, por edhe udhzimet q duhet sho- qrojn zgjedhjet (detyra kryesore t nxjerra nga materialet e Kongresit).
Raportet nuk mund dhe nuk duhet t jen t har-tuara e t stolisura nga nj pun zyre, por t jen rezultat i kontrollit kmbnguls pr zbatimin n jet t vendimeve t Kongresit t 5-t. Zbatimi me rreptsi i vendimeve prmban n vetvete pjesmarr-jen e drejtprdrejt n pun t organeve t Parti5 dhe atyre shtetrore pr zgjidhjen e problemeve, dh-nien e ndihms konkrete dhe t menjhershme bazs, marrjen e masave t shpejta dhe me prgjegjsi pr kryerjen e detyrave, shmangien dhe kaprcimin me shpejtsi t vshtirsive. do shtje duhet t pasqy-roj realisht eksperiencn e bazs, t mirn dhe t keqen, sukseset dhe gabimet, mobilizimin ose jo t komiteteve e t kuadrove, t mass dhe psen e saj.
Prandaj shokt e Komitetit Qendror dhe t Qe-veris, t ngarkuar ose jo pr t ndihmuar n pr-gatitjen e raportit, gjat gjith puns s tyre duhet t ken parasysh n mnyr t veant temn e prob-lemit q do t'i parashtrohet forumit, kshtu q t ndihmoj kushdo, jo vetm konkretisht n realizi-min e detyrave t tij t caktuara, por edhe pr ra-portet, veanrisht, edhe pr diskutimet q do t bj-n n forumin ku paraqitet problemi.
Vetm n kt mnyr mbledhjet e Komitetit Qe-ndror, t Kshillit t Ministrave dhe do mbledhje tjetr marrin nj rndsi t madhe. Shokt n kto mbledhje nuk vijn vetm pr t dgjuar dhe pr t
22 23
marr detyra, por edhe pr t raportuar, pr t dis-kutuar, pr t kritikuar, pr t propozuar dhe pr t marr masa e detyra t reja t gjith, n mnyr ko-legjiale dhe secili individualisht, atje ku punon e drejton.
T njoftohen Ministria e Financs dhe Minis-tria e Tregtis q, n mbledhjen e ardhshme t By-ros do t marrim n shqyrtim vendimet e Qeveris pr gjendjen e monedhs n qarkullim. T kemi pa-rasysh se qarkullimi pr vitin 1967, i caktuar nga Qeve-ria, do t shtohet dhe medoemos do t tejkalohet, se fshatarsia do t ket shum prodhime. Ne duhet t ma-rrim masa serioze n tregtin socialiste. Shokt e Qe-veris t na raportojn pr kt.
Fola me Ramizin q t gjasht pikturat e mdha murale, t cilat u hoqn nga salla e pritjes n Pallatin e Brigadave, t'i kontrolloj, t shoh 'jan br dhe ku i kan .
vn, se mund t jen me vler artistike dhe ndonj xhahil, pa e vrar mendjen fare, mund t'i shprdoroj e t'i dmtoj. I thash t kontrollohen nga ekspert t gjitha pikturat q gjenden n pallat, t verifikohen, t vlersohen, t regjistrohen dhe t vi-hen t gjitha n vende t sigurta.
E MARTE 17 JANAR 1967
Koha sht shum e bukur, bn vrtet shum ftoht, por kjo sht shum e mir pr bujqsin dhe pr punimet. S'ka rndsi se mua, pr shkak t gripit, m dmton disi t ftohtit e madh. Por nuk rri pa vajtur n pun, pse t rrish brenda, plogshtohesh. Tash jam m mir.
114 25
E MERKURE 18 JANAR 1911/
Shoku Rita m raportoi pr punt n rrethin e Durrsit.
E ENJTE 19 JANAR 1967
Sot kishim mbledhjen e Presidiumit t Kuvendit Popullor; shqyrtuam projektdekretin Mbi shlyerjen e huas shtetrore pr zhvillimin e ekonomis dhe t kulturs s RPSH dhe shtje t tjera.
Kudo, n tr vendin, n muajt shkurt dhe mars do t zhvillohen mbledhjet e organizatave-baz t Par-tis pr dhnie llogari e zgjedhje. Kto mbledhje duhet t jen me t vrtet luftarake. Kurse eksperienca na mson se jo kurdoher e kudo mbledhjet e organiza-tave-baz jan t tilla; n to, n shumicn e rasteve nuk ka debate dhe diskutime t gjalla, nj numr ko-munistksh nuk marrin pjes aktivisht n rrahjen e mendimeve etj., etj. Ky sht nj problem shqetsues pr Partin. Kjo gjendje nuk duhet lejuar t vazh-doj kshtu. Revolucionarizimi i Partis e i gjith jets s vendit shtrohet para nesh m fort se do her tjetr.
i
26 27
E PREMT1 20 JANAR 1967
Sot, n mbledhjen e Sekretariatlt, prve t tje-rave, dgjuam nj raport mbi punn prodhuese q bn disa shok t aparatit t KQ n rrethin e Gramshit.
N pyetjet dhe diskutimet q u b'n n kt mblecihje, insistuam shum n disa shtje me karakter politiko-shoqror si: A jetojn e punojn bashk me Ishatart shokt tan, kur bjn punn n prodhim? 'mentalitete ekzistojn n familjet fshatare? Si si-llen burrat me grat dhe me fmijt? A shkojn val-zat n bisedat q zhvillohen n fshat? Si bhen mar-tesat dhe a dalin nuset n pun? 'thon fshatart pr drejtuesit e tyre, far ankesash kan? Bhen divor-: ce n fshat?
Rreth ktyre shtjeve dgjuam mendime nga sho- k t aparatit, q ishin n kt rreth, shfaqm men-dime edhe ne, pr nj pun m t mir nga ana e Partis dhe e levave t Me kto probleme sht e nevojshme t merren m mir edhe shokt tan kur ven pr pun prodhuese n fshat.
E SHTUNE 21 JANAR 1967
Si sot 43 vjet m par vdiq Lenini, po n zemrat tona, n mendjen ton, n punn dhe n luftn ton ai nuk vdiq dhe nuk do t vdes kurr. Ai na udhheq e na ndrion rrugn.
Prita nj grup t rinjsh dhe t rejash nga 18 rrethe t vendit, t cilt, duke vn n jet vendimin e Ko-ngresit t 5-t t Partis, pr nj muaj rresht punuan e po punojn vullnetarisht n kooperativat kodrinore--malore pr hapjen e tokave t reja. Ishin shum t gzuar e entuziast pr punn q kishin br dhe mjaft t prekur nga dashuria q kishin treguar kooperati-vistt pr ta. Bisedovai, i kshillova, i prgzova e i uro-va nga zemra. Ata m foln gjer e gjat pr prshtyp-jet e tyre t pashlyeshme, pr eksperiencn e fituar, pr vshtirsit q kishin hasur n fillim, pastaj pr g-zimin q kishin ndier kur i kishin kaprcyer kto v-shtirsi.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 34, f. 380.
29 28
1
Nga bisedat e tyre t lira e t iltra shpejt bindesh se kta t rinj jan pjekur politikisht, se do gj e sho-hin drejt, e thon t vrtetn pa frik dhe luftojn pr ta mbrojtur at. N fshat kishin hasur me disa para-gjykime t vjetra dhe ishin ndeshur me sukses, sido-mos me qndrimet q mbaheshin ndaj t rejave t fshatit.
N disa fshatra u ishte dashur t luftonin me fa-natizmin e t vjetrve, q nuk i linin vajzat t dilnin dhe t punonin s toku me ta, n disa fshatra t tjera kishin br nj pun t madhe kundr fejesave t vaj-zave n moshn 13-14-vjeare dhe martesave n mo-shn 15 vje.
T rinjt m treguan pr ndikimin e fort t fes n disa fshatra, pr besimet fetare dhe rrjedhimet e tyre t kqija. Kundr tyre ata kishin luftuar me mend, me pjekuri t madhe dhe me sukses t plot n t gjitha fshatrat ku kishin shkuar. Kur u larguam nga fshatrat, m than ata, gjith fshatart na prco-lin, disa qanin nga mallngjimi i ndarjes e t gjith na thoshin: Ejani prsri, ju presim.
Sa gj e mir! Kt pun duhet ta vazhdojm me t madhe, pse sht n fitim t atdheut. At nuk mund ta bjn kaq mir as nj mij leksione dhe as puna e nj instruktori ose t deleguari.
T rinjt shohin, msojn dhe msohen, ndihmojn dhe ndihmohen, kaliten e kalitin edhe t tjert. Ata jan forc kolosale e popullit dhe e Partis.
30
E MRKIJE 25 JANAR 1967
Sot, n mbledhjen e Byros Politike shqyrtuam te-matikn e problemeve q mendohet t shqyrtojn ple-numi, Byroja Politike dhe Sekretariati i KQ gjat vitit 1967.
Krahas vrejtjeve q bn shokt, shfaqa edhe un disa mendime. Theksova q t kemi parasysh dy pa-rime:
E para, n plenum t marrim n shqyrtim disa pro-bleme ky dhe jo shtje pr t cilat kemi folur shum her.
E dyta, ne duhet t'i raportojm plenumit t KQ, t japim llogari para tij.
Rreth ktyre dy shtjeve parimore, bra disa v-rejtje e propozime konkrete si: t largohemi nga para-qitja e raporteve t prgjithshme e t gjata prej 60 faqesh; t mos bjm teorizime, po raportet t jen konkrete, me probleme, me propozime pr rrugzgji-dhje; t jepet llogari pr punn e br.
Pastaj prcaktuam problemet e ktij viti, u bn edhe vrejtje pr formulimin e disa shtjeve.
31
I
E ENJTE 28 JANAR 1961
Sot nuk dola n pun, pse kisha nj zuqam t for-th. Punova n shtpi. Besoj se do t kaloj dhe duhet ta kaloj n kmb do shqetsim shndet'sor, ta mposht dhe t mos e l t m mposht, t m shtrij n krevat.
E SIITUNE 4 SHEURT 1967
Shoku Xhafer m raportoi mbi gjendjen n rre-thet e Tropojs, Kuksit, Puks dhe Mirdits.
Shoku Ramiz m informoi pr inaugurimin e pu-nimeve t hekurudhs Lushnj-Fier.
32 33 3 - 103
E 111n1 6 SHKURT 1967
Sot n ora 16(1 mora pjes n mbledhjen e organi-zuar me nj numr organizatash-baz, pr t shtruar disa probleme partie.
N fjaln q mbajta n kt mbledhje, u mbshte-ta edhe n refleksionet q kam br qysh m par pr kto shtje jetike pr Partin dhe pushtetin, pr gji-th jetn e vendit.
E i'REMTE 10 SIIKURT 1967
Gazetat, n vend q t'i bjn jehon problemit t rndsishm t revolucionarizimit t Partis e t jets s vendit, po mbajn heshtje t plot. E uditshme! E thirra Todi Lubonjn dhe e kritikova ashpr pr kt. S'dinte 't thoshte. E urdhrova t vej menjher dhe t bj analizn e ksaj shtjeje n redaksin e gazets .
E MART 14 SHKURT 1967
N mbledhjen e sotme t Byros Politike, shoku Hysni raportoi pr qndrimin n RP t Kins.
Mbledhje e Presidiumit t Kuvendit Popullor. Dis-kutuam pr shtje t pasaportizimit t shtetasve n qytete. Problemi sht. pr t'u prer rrugn kuadrove jo t rndsishm q transferohen me hatre. Transfe-rohet n Tiran, bie fjala, nj inxhinier sepse sht mik, shok a farefis me nj drejtor ministrie. Udhzimi q aprovuam i jep kompetenca komitetit ekzekutiv pr t ndrhyr dhe ktifizuar raste t paplqyera q ndodhin me lvizjen e kuadrit.
DURRS, E PREMTE 17 SHKURT 1967
Mora pjes n mbledhjen e byros s Komitetit t Partis t Rrethit t Durrsit.
N rendin e dits ishin dy probleme: 1) Mbi revolucionarizimin e Partis dhe t pti-
shtetit. 2) Raport Mbi ant pozitive t heqjes s no 3khave
n ndrmarrjet ekonomike dhe mundsit pr zsjwL-min e mtejshm t saj-.
U bra shokve disa pyetje pr sqarim: 1) Prse niveli organizativ aktual nuk u prgjiejet
vijs s masave dhe fryms luftarake? (Disa shpjegim m t gjera.)
2) A e keni ju parasysh se heqja ose jo e normave ka karakter studimi, me prjashtim t disa degve, ku sht dhn udhzim i veant q t vendosen?
Keni marr udhzime t posame nga Ministria e Industris q ta prhapni kudo kt form t heqjes s normave?
3) Keni parasysh ju se mund t adoptohen tri sis-teme t normimit t puns: normat si. jan sot, norma kolektive dhe pa norma fare (plan-detyra). Pr cilin
36
sistem jeni ju, si e argumentoni dhe pr cilin flitni n raport?
4) Ka norma q nuk prputhen n deg t njjta. sht ktu vetm ndikimi i puns politike t dobt apo edhe i organizimit jo t mir t puns, i caktimit t pa-sakt t normave dhe i kontrollit t dobt t cilsis? A do t ekzistojn kto kritere n zbatimin e normave kolektive apo n organizimin e ri t gjitha kto hiqen? N rast se mendoni t hiqen, me far kritere t reja do t zvendsohen?
5) A duhet t prjashtohen shprpjestimet n t ardhurat pr pun t njllojt n mes puntorve t brigads? Parimi pr shprblimin e puns s kryer me nj pag sipas sasis dhe cilsis s puns e pranon kt qndrim?
6) Sipas propozimit unifikohet kualifikimi i pun-torve. Ather si dallohen rezultatet e puns s do puntori n punn e tij jasht normave kolektive t caktuara pr brigadn?
7) Prse mendoni ju q forca e brigads si kolek-tiv nuk sht n lartsin e duhur pr t gjitha sh-tjet politike, organizative, pr kontrollin e cilsis etj. n normat individuale dhe sht e till n normat ko-lektive dhe n punn pa norma?
8) A do t ekzistoj kriteri i prcaktimit t nor-mave t sistemit aktual (pika 4) edhe n normat kolek-tive? Dalin anomali n kt rast dhe, n qoft se po, n 'drejtim?
9) A do t ekzistojn normat teknike n sistemin e normave kolektive si n sistemin e normave indivi-duale dhe 'anomali mund t ket n lidhje me perfe-
ksionimin e kuadrove dhe n ndarjen e t ardhurave nga tejkalimi i normave kolektive?
10) A do t ket norma teknike atje ku punohet me plan-detyr? N rast se jo, a do t kemi humbje n lndn e par, n shfrytzimin e kohs s puns dhe, n rendiment?
11) Kur nuk plotsohet plani pr arsye se nuk rea-lizohen normat kolektive pr shkaqe t arsyeshme ose jo, kush pson shteti, puntort apo t dyja palt?
Si konkluzion mendoj t sqarohet: cilat jan m shum n interesin e prgjithshm t shoqris dhe t socializmit , puna me norma individuale, kolektive apo puna pa norma fare (plan-detyra)?
Gjat diskutimeve shokt ngritn kto probleme: Duhet t kihet kujdes q shtja e mbrojtjes s
personalitetit t gruas t mos kthehet n nj ..
N kt luft revolucionare shquhen njerz me frym revolucionare, dalin punonjs t dalluar. Kta ne duhet t'i shtyjm prpara q t udhheqin dhe t zvendsojn ata q i ka zn gjumi, q jan mykur.
Ngritja e grave ose e kujtdo tjetr n pr-gjegjsi nuk duhet kurr t konsiderohet si dika for-male, por t merret qysh n fillim me seriozitetin m t madh.
Grat, pr mbrojtjen e t drejtave t tyre, kr-kojn njkohsisht edhe ndihmn e Partis.
hInk luftohen konceptet kundr grave, por thuhet vetm un do ta ndihmoj gruan n shtpi etj. ose kur flitet pr disa shfaqje kundr gruas, qeshet, n vend q t thellohen pr kto sjellje skandaloze.
Puna edukative ideologjike bhet jo me t gji-th organizatn, por e ndar n grupe edukative. Puna kshtu bhet m mir.
N disa drejtues ndrmarrjesh dhe teknik vi-het re prirja e akaparimit t iniciativave n fushn e revolucionarizimit. Ky qndrim nuk sht i drejt, se kshtu largohen masat.
Prgjigjet pr pyetjet q bra: Cilsia sht m e mir, por rendimenti n fi-
Ilim ra disi me normat kolektive. T ruhen t tri sistemet, por t'i jepet prece-
denc norms kolektive. Ka mosprputhje t pagave n rastet e mos-
realizimit. Normat teknike do t ekzistojn dhe ky sistem
i favorizon kto norma.
N rast se puntori smuret do t paguhet nga Si-gurimet Shoqrore Shtetrore dhe nuk do t prfitoj nga t ardhurat e realizuara nga tejkalimi i norms pr ditt e puns q ka munguar.
Normat individuale nuk i prgjigjen fryms s revolucionarizimit, ato bhen penges pr novacione dhe racionalizime. N normat individuale, politika nuk vihet si duhet n plan t par. N fillim pr normat kolektive do t ket kundrshtime n mes puntorve t mir dhe dembelve dhe rendimenti bie, por kon-trolli kolektiv i sasis dhe i cilsis s puns e spas-tron kt defekt.
N mbledhje fola edhe un. Shfaqa sidomos disa mendime n lidhje me pikn e par, pr revolucio-narizimin e Partis dhe t pushtetit.
Mendimi im sht se shokt e byros s komi-tetit t Partis t ktij rrethi jan t mir, t ngri-tur; diskutimet e tyre qen t mira, veanasht t Qazim Toptags, t Hatixhe Katros dhe Faik Golemit. Kta jan njerz t thjesht, jo t frazave, foln me kompetenc, sidomos pr pikn e dyt t rendit t dits. Byroja e ktij rrethi sht nj kolektiv udhheqs i mir.
Pasdreke vizitova portin, veanrisht bign e ma-dhe lundruese Adem Reka. Shokt e Ademit m foln pr heroizmin dhe sakrificn e madhe t heroit. Ishte frymzuese; vizitova dhomn e Ademit n big dhe lash n librin e shnimeve kt shkrim Shoku
40 41
Adem Reka ishte nj komunist hero i vrtet, pse pr t, Parti-popull dhe Adem ishin nj dhe jo tre.
N mbrmje vajta n teatr dhe ajo mbrmje m knaqi pr dy arsye:
S pari, sepse pjesa q u luajt u kushtohej jets, lufts dhe sakrificave t Adem Reks. Ishte nj pjes e thjesht, plot ndjenja dhe frymzuese. Aktort in-terpretonin mir dhe me frymzim.
S dyti, t tr spektatort ishin nxns dhe nx-nse t shkollave Naim Frashri dhe Mujo Ulqina-ku. Rini entuziaste, heroike, e zgjuar, e dashur. T gzohej shpirti kur shikoje reagimet e tyre, entuziaz- min, ata jetonin me veprn, me luftn, me ndjenjat e heroit.
Mrekulli!
. DURRES, E SHTUNE 18 SHKURT 1967
Bra disa vizita n rrethin e Durrsit. Vizitova nj sr qendrash pune. N Ndrmarr-
jen industriale t montimit t radiove t marks 4. ,Du-rrsi m ra n sy iniciativa dhe shkathtsia e t rejave puntore; atje ka pothuajse vetm t reja, q kan mbaruar shkolln e mesme dhe q perfeksionohen n kurset e elektrotekniks. Lokalet ishin t thjeshta, t pastra; vajzat shfrytzonin do gj, deri dhe arkat e ambalazhit. Atje montohen edhe aparatura t tjera elektrike. Ta zgjerojm, pse puntort tan jan n gjendje t bjn udira.
Vizitova amfiteatrin e madh, q sht zbuluar koht e fundit; sht nn dhe akoma. Shoku Vangjel [Toi], drejtori i muzeut, m tregoi pr fillimin e pu-nimeve.
sht nj monument i madh romak, tip Koloseu, q do t duhet mjaft koh t hapet, pr t vetmen vshtirsi se mbi t sht ndrtuar qyteti, pra, duhet t prishim mjaft shtpi. Por e porosita Vangjelin t
42 43
vazhdojn punimet dhe, kur duhet, t vij t m kr-koj ndihm.
Vizitova Ofiinn e madhe t Hekurudhs n Shkozet. Bisedova me puntort, q ishin entuziast; ata tani bjn remonte kapitale t lokomotivave. Ofi-in me perspektiv t madhe zhvillimi.
Vizitova Stacionin e ri t radios n Xhafzotaj. Aparatur moderne, nj gj e bukur, e pastr si pu-nonjsit e saj ;
t cilt ishin djem dhe vajza q kishin mbaruar politeknikumin 7 Nntori t Tirans dhe kishin marr n dorzim punn.
Vizitova kooperativn bujqsore t Shijakut, qen-dr e madhe kooperativiste, q shkon shum mir. Shijakasit po e prqafojn shpejt t ren prparimtare; vizitova furrat e buks. Shum mir i kan organi-zuar. Bisedova me punonjsit, bra fotografi me grat brigadiere, ishin nja shtat a tet shoqe; mundsit jan q t ken edhe m shum shoqe brigadiere; tani ato do t ecin prpara. Q andej shkova n qytetin e Shijakut, ku vizitova Fabrikn e Niseshtes. Dhe atje punojn pothualse vetm gra.
N t kthyer, n qendrn e qytetit, kishin dal qindra njerz t popullit. Zbrita nga makina, u takova me ta dhe u fola 1
pr problemet aktuale q na preo-
1. Shih: Enver floxha, Vepra, vll. 35, f. 04.
kupojn t gjith; entuziazmi ishte i madh n I pyeta: a jan n rrug t drejt kto q po bjm? Me entuziazm t paprshkruar thrrisnin: Po, shu-m t drejta; do t punojm dhe do t luftojm si na mson Partia.
U ktheva n Tiran.
44
E DIEL 19 SHEURT 1967
Vajtm me Nexhmijen i bm nj vizit shokut Hysni.
E MART2 21 SHIIIIRT 1967
Erdhi shoku Hysni dhe m informoi mbi disa pro-bleme t Partis, pr t cilat kishte dgjuar nga ko-mitete t Partis s rretheve dhe instruktor t Komi-tetit Qendror.
Me kt rast biseduam s bashku edhe pr -shtje t puns politike n ushtri e n Organet e Pun-ve t Brendshme.
Letra q m drguan para dy ditsh shokt dhe vllezrit matjan m gzoi pa mas, pse nuk ishte thjesht nj letr, por nj flamur, nj program revo-lucionar. Ju lumt, shok dhe shoqe, vllezr dhe mo-tra matjan! E keni kuptuar drejt thirrjen e Partis dhe me kuraj, me trimri e me pjekuri t madhe e trajtoni shtjen e lirimit t plot t gruas nga zin-xhirt e zakoneve t vjetra prapanike e skllavruese. Fjala juaj do t marr dhen n malsit tona pr t shkelmuar zakonet prapanike t Kanunit t Lek Du-kagjinit, q i njihte gruas vetm nj t drejt, at t mosvrasjes s saj pr gjakmarrje. f
46 47
Shum nna do t qajn kur ta lexojn n shtyp letrn e kooperativistve nga Mati, se do t'u kujtohen vuajtjet dhe mjerimet q kan provuar mbi kurriz pr shkak t ktyre zakoneve prapanike e barbare. Grat dhe vajzat e Shqipris s re do t'i urojn vllezrit dhe motrat matjane q, t frymzuar nga Partia, do-ln me kto vendime.
Shokt matjan i trajtojn drejt edhe shtjen e pajs s vajzs q martohet e t zakoneve t dasms, prve fejesave t t miturve dhe shprb]imit pr mar-tes. Gzimi n ritet e martess dhe nj pal rroba e nj peshqesh modest vajzs sht nr gj normale, e natyrshme, por jo t shkallmosh ekonomin e fa-miljes n nj nat, si bhej, pr shkak t zakoneve qoft n dasma, qoft n vdekje.
Duhet t mobilizohet Partia e me nj pun edu-kative t vazhdueshme e kmbngulse t'i bind nje-rzit pr t'i zhdukur trsisht kto gjra. Letra e mat-janve t jet si shkndij q n do fshat, fush, ma-lsi, qytet e kudo, t meren vendime t tilla, n mbledhje popullore, t kthehen kto n momente so-lemne, ku populli i premton Partis se po i hedh posht me neveri zakonet e poshtra q bhen pen-ges pr zhvillimin dhe prparimin e grave.
ENJTI 23 SHIL13111T 1007
Sot kishim mbledhjen e Sekretariatit. Raportuan shokt e komiteteve t Partis t rretheve Shkodr, Kuks, Gjirokastr e Vlor mbi punn e tyre drej-tuese dhe punn politike e ideologjike n Organet e Punve t Brendshme dhe t kufirit.
Diskutuan shokt, fola edhe unl. Diskutuam2
edhe rreth raportit t paraqitur
PREMTE 24 SHKURT 11167
N mbledhjen e By . os Politike, prve t tjera-ve, diskutuam edhe pr disa problcmc n kooperativat e reja t zonave malore, pr kreditin shtetror dhe kstet e pagesave pr kooporativistt 1 .
DIEL 26 SHKURT 1967
Megjithse jemi n muajin shkurt, sot dita sht e bukur, sikur t ishte pranver. Dola nga liqeni i Ti-rans, ku gjeta edhe Hysniun me Viton, q po sh-titnin. U bashkova dhe un me ta.
Duke ndenjur n natyr, biseduam edhe pr sh-tje pune. Fjaln e uam pr seminarin e Shkodrsi, pr disa probleme ideologjike dhe theksin e vum sidomos te forcimi i puns n kooperativat e reja bujqsore t zonave malore.
N kt kuadr biseduam edhe pr forcimin e luf-ts ideologjike, pr nj pun m t dendur edukative me masat, q njerzit t vn n plan t par intere-sin e prgjithshm dhe jo unin mikroborgjez, jo inte-resin e ngusht vetjak, t cilin duhet t'ia nnshtrojm interesit t prgjithshm.
1. Ky seminar u zhvillua me sekretart e komiteteve t Par-tis t zonave t thella malore, m 24 shkurt 1967. 1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 35, f. 96.
50 51
E MARTE 28 SIIKURT 1981
Sot mora pjes n mbledhjen e organizats-baz pr dhnie llogari e zgjedhje t sektorit t fonderis n Uzinn e Traktorve.
Raportin e mbajti sekretari i organizats-baz Ha-ki Piri. Raporti kishte mjaft fraza t prgjithshme e citate, por kishte edhe kritik, bile t guximshme karshi t metave t shokve. Pas raportit u bn pyetje mbi punn dhe pr disa ndodhi n fabrik. Sekretari i organizats mund t jet njcri i mir dhe energjik, por duhet t punoj pr ngritjen e nivelit t tij ideo-logjik e kulturor.
Diskutimc: 1) Koo ai (inxhinier n kovahan). Ngriti pro-
blemin se n ndrmarrje ka raste t shthurjes s di-siplins, ka moszbatim t normave t harxhimit t materialeve, nuk respektohet nga t gjith orari puns etj.
Bn nj analiz t mir t t metavc dhe t gabimeve t tij. Thot se ai si antar i byros mban prgjegjsi pr kto gabime.
52
Ai tha se te disa punonjs interesi personal sht br smundje. Ka raste nnvleftsimi nga disa pun-tor t kualifikuar ndaj t tjerve m pak t kualifi-kuar. Kritikoi metodn e puns t nj shoku, i cili me orarin e pushimit q u ka caktuar puntorve favorizon mundsin q kta t punojn vetm 7 or n vend t 8 orve.
2) Alo Satko (m par ka punuar n nj ministri). Flet shum drejt. Flet pozitivisht pr shembullin q jep Piloja, i cili sht i lidhur ngusht me puntort. Thot se ai pr her t par e ndien se 'gj e madhe sht t jesh puntor, t prodhosh me duart e tua t mira materiale.
3) Baki Baholli (punon n furra). Bn autokritik pr t metat.
Thot se n organizatn e bashkimeve profesio-nale jo t gjith komunistt kan dhn shembull t mir, duhet m shum iniciativ.
Kritikon nj shok pr mbeturina t theksuara, q tregojn se ai sht larg ndjenjs s sakrifics dhe t kolektivitetit.
4) Shefqet Sula (kontrollor i cilsis). Tregon kthe-sn q ka br qkurse ka ardhur nga administrata n uzin.
Diskutoi mir. 5) Petrit Sula (kovahan). Bri autokritik se kishte ngulur kmb t dilte
n tabeln e t dalluarve. Kritikoi pr familjaritet tre veta me t njjtin mbiemr, q dilnin pa leje nga puna.
6) Kristaq Koo (prgjegjs i repartit t fonde-ris). Flet pr lidhjet e planit me njerzit. Detyrat, tha
53
ai, i zgjidhim m shum me masa tekniko-organizati-ve, sesa me punn politike me njerzit. Po ta shohim drejt kt, plani do t realizohet si sasi e si cilsi, por n radh t par duhet t edukohen njerzit.
Theksoi se nuk ka ditur t krkoj llogari. E shpje-goi drejt q llogaria nuk krkohet me arroganc, por me kujdes, me durim dhe duke vn puntort para prgjegjsis.
Tregon me shifra se sa jan shtuar n prqindje prodhimet prej gize dhe eliku si rezultat i masave edukative revolucionare q jan marr. Propozon t prodhojn vegla traktorsh q nuk jan br deri tani; propozon gjithashtu t rritet sasia e shkrirjes s e-likut.
Duhet evituar importi i disa veglave pr traktor (pa zinxhir). Ato vegla jo vetm mund t'i montojm ktu, por edhe mund t'i bjm vet.
Shtroi edhe problemin e rrs pr derdhjet q e sjellim nga jasht. Propozoi q t evitojm importin dhe t prdorim rrn e Shishtavecit.
Diskutim i mir, shok serioz, i iltr e revolu-cionar.
7) Eqrem Kuka (fonderi). Bn autokritik pr pr-pjekjet e tij t pakta pr ngritjen e nivelit ideologjik (ky sht sekretar i organizats-baz t uzins).
Bn autokritik q s'ka pasur krkes t fort llo-garie, flet pr mbeturinat n ndrgjegje dhe premton se do t'i zhduk.
8) Serafin Mee. Bn autokritik t mir pr t metat e tij. Punon mir.
9) Nazmi Sula. Kjo frym e re pas Kongresit t 54
Partis, thot ai, m zgjoi dhe un u bra nj komu-nist, ashtu si m do Partia, kurse m par kisha plot gabime. Me diskutimin e tij, me autokritikn dhe me kritikn e tij jep prshtypjen se po ecn prpara.
10) Dhionisi Prenda (prgjegjse reparti). Disku-ton mir. Thot se duhet t punojm me guxim, t marrim iniciativa, t mos presim sa t na vijn ma-terialet nga jasht, por t bjm prpjekje pr t ka-prcyer vshtirsit. Bn autokritik pr t meta n punn me organizatn e gruas.
N fund diskutova dhe un. Fola pr problemet aktuale q ka shtruar Partia, si duhet t'i kuptojm dhe t'i zbatojm ato. Dhash mendimin tim mbi dis-kutimet e shokve, i vlersova si diskutime t mira me frym revolucionare, me kritik t guximshme parimo-re, dhe konstatova se shokt puntor edhe pas kri-tikave, qndronin t elur, ashtu si sht klasa jon puntore.
Ish-oficert e Ministris s Punve t Brendsh-me q punojn ktu shquhen; shokt foln mir pr ta. Kjo m gzoi shum dhe nuk m habiti, bile sht e natyrshme, sepse ata jan komunist t qart politi-kisht. Fakt sht se ata u ambientuan dhe kan zgje-dhur sektorin m t rnd, at t fonderis dhe t kovahans.
Me pak fjal, organizata-baz e fonderis ishte nj organlzat e mir partie.
*'duhet t ket parasysh delegacioni yn q do t vej n Egjipt:
55
Marrdhniet e Egjiptit me ne n planin e t dy shteteve dhe t dy popujve.
1) Traditat e miqsis n mes popujve tan. As-nj mosmarrveshje, as n t kaluarn, as n t tash-men. Perspektivat, pra, t'i zhvillojm.
2) Vende mesdhetare. Interesat e prbashkt kr-kojn q shtetet imperialiste t ktij pellgu ose alea-tt e tyre t mos cenojn t drejtat tona sovrane. Ba-zat e NATO-s, Izraeli.
3) Rndsia historike e revolucionit egjiptian kun-dr monarkis dhe feudalve, kundr kolonizatorve t vjetr dhe t rinj (anglo-amerikan).
4) Rndsia botrore e shtetzimit t kanalit t Suezit. 'prfaqson pr ne dhe pr popujt e tjer.
5) Mbi politikn e qeveris egjiptiane brenda ven-dit. Natyrisht do t vm n dukje ant pozitive, pr-parimtare etj., pa i lustruar dhe pa i karakterizuar prirjet e tyre ideologjike, por, si konkluzion, thniet tona t shrbejn pr forcimin e mtejshm t miqsis midis dy popujve tan.
6) Pr politikn e jashtme t RAB-it, ne duhet t theksojm m shum ato aspekte ku deri diku, n vija t prgjithshme, jemi t nj mendimi si, pr shcmbull: Miqsia e ngusht dhe e sinqert e vendeve arabe, uniteti i tyre kundr lakmive t imperializmit ameri-kan, anglez dhe revizionistve sovjetik.
Bashkpunimi i tyre ndihmon progresin botror. a) Qndrimi vigjilent i RAB-it ndaj kolonialistve
t rinj dhe t vjetr gjithmon mohet shum nga Qe- veria jon; mohet, gjithashtu, shum prkrahja q RAB-i i jep Republiks Popullore t Shqipris, pr 56
qndrimet e vendosura t popullit ton pr t mbroj-tur sovranitetin, indipendenen.
b) T mos preket asnj problem, ku qndrimi yn sht i kundrt me synimct e tyre ndaj t tjerve.
c) Pr shtjet q RAB-i ka pas nj politik t afishuar (me Jugosllavin, Indonezin, Indin): Po t bjn ata pyetje direkt, ataer jepet mendimi yn n form politike t lart dhe t argumentuar.
(Kto hyjn t gjitha n kuadrin se 'mendojm ne pr politikn e RAB-it, e paraqitur n mnyr q t shrbej pr forcimin e miqsis.)
7) Kur do t flasim pr politikn ton, athcr shtja duhet trajtuar ndryshe.
a) Duhet t flasim me terma t ngroht pr mi-qsin me RAB-in, me popujt arab, me popujt e Af-riks dhe t Azis, pr ngjarjet n Kongo, n Jemen etj.
b) Pr luftn kundr imperializmit amerikan, ko-lonializmit t ri dhc t vjetr, pr paqen.
c) Indonezi, Laos, Amerika Latine. ) Qndrimet tona ndaj revizionistve sovjetik.
(Krimet krycsore shtetrore dhe t ligat q kan br ata kundr ncsh.)
d) Qndrimet ndaj fqinjve (rigsit kundr nesh, luftn ton dhe qndrimet tona t fqinjsis s mir).
dh) Qndrimet tona pr problemet botrore. 8) Situata jon e shklqyeshme c brendshme, pr-
parimet n vendin ton (kjo, natyrisht, t mos dal si mburrje, po si sht realiteti), duke e krahasuar me t kaluarn, duke vn n dukje se populli e ndrton vet socializmin me forcat e tij. Mnyrn e jetess, rrugn socialiste q ai ka zgjedhur, e zhvillon dhe do ta zhvilloj kurdoher me sukses.
117
E MRKURZ 1 MARS 1967
Sot kishim mbledhjen e organizats-baz t Par-tis pr dhnie llogari e zgjedhje.
N raport kishte kritik pr metodn e puns s disa sektorve t aparatit. Pastaj u kalua n diskutime. Shokt q diskutuan, ngritn probleme t ndryshme t metods s puns n aparatin e Komitefit Qendror, si jan funksionimi unik i tij, zbatimi m mir i nor-mave t Partis, rritja e mobilizimit t komunistve, shkurtimi i hallkave t teprta, prmirsimi i infor-macionit t Partis etj.
Shokt diskutuan mir. Pati edhe kritika paralele. Sekretare u zgjodh shoqja Vangjelo Sotiriadhi.
E ENJTE 2 MARS 1967
Asistova n mbledhjen e organizats s Partis t turnit C t uzins Enver.
Shoku Apostol Vangjeli (sekretar i organizats) mban raportin, n t cilin v n dukje se ky sektor e ka realizuar detyrn me dy pr qind shtes. Kritikon metodat e vjetra t puns dhe mungesn e iniciativs; thekson se shfrytzimi i kohs s puns mesatarisht sht vetm 7 or dhe se mbledhjet nuk jan br luf-tarake, se raportet bhen t zbehta dhe prgatiten vetm nga nj ose nga dy persona.
Kritikon shokun e komitetit profesional q nuk punon pr ngritjen e tij ideologjike dhe sht nevrik, si dhe prgjegjsin e organizats s rinis, se pr tre muaj rresht nuk ka marr pjes n mbledhjet e or-ganizats. Kritikon mjaft shok, por kritika e tij sht stereotipe dhe nuk bn shum efekt.
Thot se ka raste vjedhjesh dhe shprdorimesh t prons socialiste. Ka munges kujdesi pr makinerit, pr mbeturinat e elikut e t tjera; puntort shkojn, i shikojn, por shpeshher nuk u bn prshtypje.
58 59
Ka edhe ndonj puntor q bn matrapazllqe, bn tregti t vogl, por n prgjithsi puntort ja-n me moral t shndosh.
Ka komunist q kan br autokritik, por q i prsrisin gabimet.
Vuri n dukje se vitin e kaluar nuk kan br asnj pranim n Parti. (Shprehet mosbesim ndaj ele-mentve t rinj).
Shum pyetje t drejta i bhen byros pr t metat dhe lshimet e saj n pun.
Diskutime: 1) Sazan Tuhani (kryetar i bashkimeve profesio-
nale). Kemi t meta n cilsi (spinotat thyhen). Kualifi-
kimi i puntorve nuk bhet si duhet. Nuk ka kujdes pr materialet si imento, elik. Duhet laborator spe- cial pr t kontrolluar detajet. Ky ekziston, por s'vihet n funksionim.
Bri autokritik se nuk i aktivizon aq sa duhet masat. Format e arsimit t bhen m t thjeshta.
Diskutim i mir. 2) Ibrahim Xhunga (sektori i kovahans). Bn autokritik t mir pr t metat e tij. Tregon besimin q ka n forcat e veta e t ko-
lektivit dhe propozon q t shtohen akoma detajet e fabrikuara q t mos importojm.
Shum drejt e shtron shtjen e edukimit t ri-nis. Tregon pr nj t ri q n uzin nuk sillej mir, kurse vete n fshat dhe del sulmues.
Problemet i shtron drejt dhe diskuton me zjarr e me nivel t lart, si puntor.
60
Pahri tole Flet pr mirmbajtjen e makinerive dhe pr pu-
nn jo t mir q bhet pr to nga ana e tyre. Me-gjithse ka prmirsim, prap ky problem mbetet, pr arsye se vijn vazhdimisht puntor t rinj, q m-sojn, pastaj ka edhe arsye objektive q ndikojn n mosmirmbajtjen e makineris.
Bhen punime n makina q nuk duhet t desti- nohen pr t tilla prodhime, sepse kto mund t pro- dhohen n makina t tjera m t lehta.
Duhet t forcojm tck t rinjt dashurin pr za- natin dhe pr pronn socialiste.
N kurset e kualifikimit duhet t bhet edhe pun politike, bile mjeshtrit duhet t bjn nj pun m t madhe n kt drejtim.
Bn autokritik pr punn e tij shoqrore n la- gje, t ciln nuk e ka vlersuar si duhet.
4) Afka Katragjoni (puntore). Ka shok komunist q nuk interesohen shum
pr edukimin e vajzave t reja. (Ka 20 vjet q punon n uzin. Shoqe e mir.)
5) Gani Abazi (ish-drejtues i bashkimeve profe- sionale)
Kritikon veten, por edhe magazinierin dhe nj shok tjetr, q nuk u kan vr fare rndsi mbetu- rinave ose coprave t hedura.
6) Dhimitr Hanxhari (antar i plenumit t ko- mitetit t Partis t qytetit. Prgjegjs turni).
Bn autokritik t shndosh. Thot se problemet e astit e kan trhequr dhe
e kan br t harroj problemet kryesore dhe t neglizhoj disi punn me masat.
61
let pr jet6 e tij n familje dhc n lagje, si dhe pr shembullin personal - t komunistit.
N adres t drejtoris prmend nj sr t me- tash.
7) Alqi Stamo (sekretar i rinis). Propozon q n vend t ikons, q mbanin n fa-
miljen e nj t riu, t vinin nj kuti pr ilae, se ilaet dhe shkenca na shrojn dhe jo ikona.
N fund fola edhe unl. Pasi vlersova diskutimet q u bn, t cilat ishin t gjalla, me krifik dhe au-tokritik t guximshme, e vura theksin te lufta e vazh-dueshme q duhet t bjm pr revolucionarizimin e mtejshm t Partis e t gjith jets s vendit dhe te shembulli i komunistve, t cilt n asnj situat nuk duhet t'i fshehin t metat e gabimet. Kto kurdoher t'i kritikojm hapur, se nga lufta kundr tyre msojm, fitojm prvoj pr t mos br ose pr t br sa m pak gabime.
PREMTI 3 MARS 1967
Duke e thelluar m tej parimin e zvoglimit t di-ferencs s rrogave, bisedova me shokt q, n mnyr vullnetare dhe individuale, t heqim dor nga honora-ret q marrim si deputet n Kuvendin Popullor, pse sht nder pr ne q t'i shrbejm popullit si deputet t tij pa kurrfar shprblimi.
Nga ana tjetr, t'i falim shtetit, po n mnyr vull-netare, obligacionet e huas shtetrore dhe kjo ndihm modeste t prdoret nga Qeveria pr erdhet dhe kop-shtet e fmijve. N qoft se do t ket edhe t tjer q do t ndjekin shembullin ton, ather mund t b-het nj shum e konsiderueshme pr ta prmirsuar gjendjen e erdheve dhe t kopshteve.
* Kshillat popullor, si organe baz t pushtetit shtetror n vendet socialiste, e kan burimin n ek-speriencn leniniste t sovjetve. N kushtet tona, kjo eksperienc iu prshtat qeverisjes s vendit dhe u pr-qafua nga populli punonjs. Nuk e kuptojm pse shokt 1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 35, f. 114.
62 63
kinez po bjn nj varg eksperimentesh n kt drej-tim pr t gjetur forma t reja?!
Esht pun e tyre, edhe ata mund t nxjerrin ekspe-rienen e vet, por un mendoj se, pr etapn e sotme t ndrtimit t socializmit, kjo form leniniste e pushtetit sht m e prshtatshmja, e bazuar n parimet tona marksiste-leniniste. Pushtetin e kshillave popullor du-het ta perfeksionojm, ta afrojm sa m shum me po-pullin, ta demokratizojm, t zgjidhen n t njerzit m revolucionar t popullit, t mos lm q aparatet administrative t burokratizohen, me nj fjal pushteti i kshillave t jet forma e shtetit t diktaturs s pro-letariatit, si na msojn Lenini dhe eksperienca leni-niste e partive tona.
N qoft se shokt kinez lan pr nj koh t gjat q pushteti i kshillave t tyre popullor t bjer nn drejtimin e elementve revizionist dhe ata shkaktuan kshtu deformime parimore, kto duhet t ndreqen, se-pse nuk e kan fajin as format, as parimet, por shma-ngiet dhe gabimet n vij.
Por, si duket, shokt kinez po reflektojn, po analizojn Revolucionin Kulturor dhe po dalin me kon-kluzione. Tash, n kto veprimet e fundit t tyre, ne shohim se ata po korrigjojn gabimet, ekzagjerimet, ek-zaltimet, anarkin, t gjitha ato fenomene q u shfaqn gjat Revolucionit Kulturor, dhe q n shnimet e mia t mparshme i kam sinjalizuar.
Shokt kinez shkojn drejt unifikimit t rrymave t ndryshme q jan shfaqur te hunveibint (gardistt e kuq), po spastrojn udhheqsit n parti dhe n push-tet. Sa po e spastrojn partin dhe n 'mnyr po e
64
bjn kt, hala nuk e kemi t qart. Nuk po shohim sidomos far masash publike po marrin pr ujqit krye-sor si Liun, Tenin, Pen enin e t tjer. Na kan thn q kta i kan izoluar, por zyrtarisht kta qndrojn n vendet ku ishin m par, marrin rrogat dhe mbajn privilegjet e mparshme. Kt gj nuk e kan mir sho-kt kinez. T shohim si do ta ndreqin.
65 5 - 103
E SEITUNE 4 MARS 1067
Mendoj se duhet t ket vend pr nj pun m t mir n sektort e aparatit t Komitetit Qendror.
Porosita shokun Hysni, q ta shoh m nga afr kt problem. Q prej riorganizimit t aparatit mund t nxjerrim nj eksperienc t vlefshme. Shokt e organi-zats-baz, ku bj pjes dhe un, ngritn disa shtje q duhet t'i shqyrtojm me vmendje. Nga sa vrej, kam arritur n konkluzion se:
1) N Sektorin e Statutit puna sht disi e skema-tizuar dhe shokt q punojn atje u ankuan se nuk po bjn at pun q duhet. Konkretisht konstatova se ata ose nuk e din si duhet se 'pun duhet br n at sek-tor, ose skematizmi q kan vendosur n pun, nuk i le-jon t'u hapet horizonti.
shtjen e kartoteks s Partis dhe shfrytzimin e saj nuk e kan kuptuar si duhet ose e kan kuptuar si nj ndihm q u shrben atyre pr t br disa bio-grafi t shkurtra kur bhen emrime ose transferime kuadri. Shokt nuk e kan at si nj mjet shum t r-ndsishm pr t br studime, q t'i paraqesin udh-heqjes nj sr problemesh me karakter organizativ:
kto t jen probleme partie, kuadri, edukimi etj. Ktu e ka burimin edhe fakti q kartotekat mbeten t varfra dhe t vdekura.
Shok t tjer, q merren me Statutin e Partis, me kuptimin dhe me zbatimin e tij, bjn informacione t thjeshta, si pr shembull, sa plenume bhen, kur b-hen dhe 'tema trajtojn. Por, kshtu si e kan kuptuar dhe si e ndjekin ata kt problem jetik, s'ka vler dhe puna e tyre reduktohet vrtet n nj informacion t thjesht.
Kta shok qahen q sht ln pas dore pjes-marrja e tyre n ekipe pune dhe ktu kan t drejt, mendoj un. Nga kjo nxjerr konkluzionin q puna me ekipe sht reduktuar vetm me instruktort. Shokt q merren me Statutin, megjithse mund t mos jen t gjith n angun e instruktorve, jan shok t ngritur, me eksperienc t madhe dhe sht gabim t mendohet e t zbatohet me ta nj metod pune e atill, sikur jan punonjs t thjesht t aparatit, mbasi m duket se kshtu konsiderohen.
Pr shembull, ata prgatitin materiale, si -simite, pr do antar t Komitetit Qendror q do t shkoj n ndonj rreth, duke i shnuar n nj flet disa gjra jo t gjalla pr organizatn. Kto jo vetm q nuk jan t gjalla e t freskta, por kan edhe efektin e keq se antari i Komitetit Qendror, me kto shnime q fut n xhep, e konsideron veten t armatosur se di do gj, nuk nxitet t interesohet mir pr problemet e rrethit dhe, kur vete n aktiv ose n mbledhjen e komitetit, nxjerr shnimet nga xhepi dhe mbi to thur diskutimin e nxjerr konkluzionet.
66 67
Nj shembull tjetr: pr do problem q Sektori i Statutit i paraqet, pr shembull Byros Politike ose Sekretariatit, drejtuesi i ktij sektori u krkon vartsve edhe kur duhet, edhe kur s'duhet nga nj raport sho-qrues, n vend q ata t'i raportojn me goj. Nj pun e till, q i pengon kuadrot, krijon rehati pr shefin e sektorit.
2) Sekretart e Komitetit Qendror, natyrisht, bjn mbledhje me instruktort e diskutojn, por n kto de-bate nuk thrriten asnjher shokt e tjer q punojn n sektort e ndryshm. Kshtu q kta komunikojn vetm me shefin e tyre inspektor. Mendoj se kjo nuk sht pun e drejt, e sidomos tash q kta shok jan t pakt n numr dhe me eksperienc, prandaj mund t'u japim ndihm drejtprdrejt, pa rnduar as mbledhjet me shum shok.
3) Kta shok qahen edhe pr nj gj tjetr, dhe mendoj se e kan drejt; ata s'kan m mundsi q pr problemet q u dalin t diskutbjn s toku me shok t dy ose tri drejtorive dhe kshtu t prgjithsojn ek-speriencn unike t drejtimit unik. Drejtim unik ka n rangun e instruktorve, kurse m posht nuk krkohet, prandaj t gjendet nj form dhe nj metod pune m e mir pr shkmbimin e eksperiencs.
4) Komisioni i Kontrollit dhe i Revizionimit nuk pe ecn si duhet. Shokt q punojn atje, duhet t bjn m shum prpjekje, q t mos mbeten pas t tjerve. Detyrat q kan, t cilat duhet t'i mbshtetin n ne-net e Statutit, t'i interpretojn si duhet, e jo t krkojn t shtohen kuadrot n sektorin e tyre. Me fjal t tje-
68
ra, kta shok duhet t ecin me tempin e kohs, me temp revolucionar.
Shoku Hysni m tha se kto dhe problemet e tjera q kan dal nga organizatat-baz t sektorve t apa-ratit do t'i studioj dhe do t diskutojm e do t ven-dosim.
69
E DIEL 5 MARS 1967
Dola shtitje nga rruga e Dajtit, karshi Gurores. Vreshtat ishin mbajtur shum bukur.
E MART 7 MARS 1967
Rekomandova q nga ana e Qeveris t merret nj vendim (dhe ky t publikohet), q t gjitha t hollat e akumuluara nga honoraret e punonjsve, t cilt n frym patriotike dhe vullnetarisht ia falin shtetit, t shrbejn pr ngritjen dhe prmirsimin e erdheve e t kopshteve t fmijve. Kjo do t bj prshtypje veanrisht te grat, q nesr festojn 8 Marsin.
Vajtm me Nexhmijen n teatr pam dramn ,Cuca e maleve t Loni Paps. Ishte nj pjes e mir.
71 70
E MERICURE E ENJTE 8 MARS 1967 9 MARS 1987
Asistova n mitingun e madh t organizuar me ras-tin e Dits Ndrkombtare t Grave.
U informova si jan zbatuar porosit q dhash n lidhje me detyrat q ka marr ushtria pr hapjen e tokave t reja (n bregdet dhe n Ksamil), si edhe pr mundsit q ekzistojn m tej pr kt qllim n faqen perndimore t qytetit t Sarands.
M than se punt shkojn mir, tokat po hapen me ritme m t shpejta.
Tash toka spastrohet, bhet qilizm, bhen tarraca dhe mbillen patate.
Bregu n lindje t Sarands ka m shum se 2 000 hektar tok t shfrytzueshme buz detit dhe n nj-far lartsie mund t mbjellim agrume, mbi kto mund t mbjellim ullinj me gropa n fillim, pastaj, m von, duke u br ullinjve vetulloret, mund t spastrojm gurt dhe t fitojm tok edhe pr agrume e pr kul-tura t tjera. Klima aty sht e tnrekullueshme. Atje, n mnyr natyrale, ka mbir ulliri i egr, t cilin duhet ta shartojm dhe shpejt prej tyre mund t marrim pro-dhime. Gjiri i Kakomes sht vend shum i bukur pr port natyral me thellsi 15 m. Aty mund t afro-hen edhe vapor t mdhenj pr ngarkimin e prodhi-
72 73
meve. Mendoj se kjo ka rndsi shum t madhe pr ekonomin.
Duhet t studiojm plane t reja me perspektiv q Saranda dhe gjith bregdeti t bhet si nj xhe-vahir i rrall.
Gjat kohs s realizimit t detyrave aktuale duhet t kemi parasysh t studiojm dhe t prgatitemi pr kto gjra:
1) T thithim sasin maksimale t ujit t Kalass q do t marrim nga Rrzoma pr ta nxjerr n Sasaj--Shnvasi, q t ujitim gjith tokn q po hapim deri n Hundcov. Kanalin ta bjm t atill q pjesn e ujit, q do t na teproj, ta kthejm me kanal nga Hun-dcova drejt Kakomes, pr t ujitur n t ardhmen faqen lindore t Sarands.
2) Kur t ngrem ujin pr ujitjen e Ksamilit, nj degzim ta kthejm n kt an t Sarands dhe t uji-tim kodrn e Lkursit e matan Gjashts, t cilat me koh duhet t'i spastrojm edhe ato nga gurt e nga shpellat dhe t'i kthejm n toka pjellore ullinjsh, porto-kallesh e limonash.
3) Q tash duhet t mendojm pr shtimin e fi-danishteve t ullinjve dhe t agrumeve n Sarand, aksion ky me perspektiv.
4) Duhet t marrim masa prgatitore qysh tani q t gjitha kto toka q hapen nga ushtria, t popullohen dhe t merren n dorzim nga njerz t cilt duhet t vendosen prgjithmon n ndrmarrjet bujqsore q do t ngrem atje dhe forcat e ushtris t vazhdojn aksio-nin e spastrimit e t hapjes s tokave t reja.
74
E PREMTE 10 MARS 1901
Tani q po shtojm ndrmarrjet bujqsore na del si problem vendosja e fuqis puntore n to, kurse m von, me zgjerimin e mtejshm t tyre, ky problem, do t bhet akoma m i mpreht. N kto ndrmarrje duhet t futim n pun qytetar, t cilve mendoj t'u krijojm disa kushte t favorshme. Kshtu deri diku ne zbrazim edhe qytetet.
N kt drejtim duhet t studiojm disa shtje nga ana financiare, n rast se na leverdis si shtet. Pun-tort e ndrmarrjes bujqsore Gjergj Dimitrov sot m shkruajn se zotohen t'ia kthejn shtetit parceln e toks q u sht dhn n prdorim vetjak. Kjo sht nj iniciativ shum e mir, q do t prkrahet e do t krijoj mundsi q m n fund t marrim ven-dim pr t'i hequr kto parcela n t gjitha ndrrnarr-jet bujqsore. T llogaritim sasin e toks q prfitohet n kt rast. Meqense puntorve t ndrmarrjeve buj-qsore nuk do t'u mbetet tok, ata nuk do t ken as bagti, me prjashtim t ndonj pule, ndonj lepuri ose ndonj zgjoi blete. Ather, duke br llogarit, t sho-him nse kemi mundsi t'i sigurojm ata me mish, me
75
qumsht dhe me zarzavate me nj mim rreth 15-20 pr qind m t ult nga mimi i zakonshm. Nga ana tjetr, duke marr shkas nga kjo, t'u bjm thirrje qy-tetarve (dhe vetm qytetarve) q t gjithve atyre q dshirojn t punojn, po t vendosen prgjithnj n ndrmarrjet bujqsore, shteti do t'u siguroj strehim, me 30-35 pr qind zbritje nga qiraja e zakonshme, shko-11, kopshte e erdhe pr fmijt, shrbim shndetsor falas dhe zbritjen e prqindjeve t mimeve t pro-dhiineve q prmendm m lart. Pr ndrtimin e ba-nesave t tyre ne do t ekonomizojm nga ato t qyte-teve, por edhe pa i prekur kto, si dhe nga falja e huas shtetrore q do t marr hov, e cila i siguron shtetit nj rezerv t konsiderueshme monetare. Megjithat, pr kto ndrtesa neve medoemos do t na duhet t caktojm fonde. Ato do t bhen edhe t thjeshta, edhe komode dhe zbritja e qirave t tyre nuk na rndon fare ose na rndon fare pak, por do t jet nxitje pr nj aksion t madh dhe t domosdoshm.
Do ta bisedoj kt problem me shokt, ta studiojm dhe pastaj t vendosim.
E SHTUNE 11 MARS 1967
Vizitova disa nga fabrikat dhe ndrmarrjet e pro-dhimit n Tiran: Fabrikn e Buks, Fabrikn e Pjesve t Kmbimit pr Industrin Tekstile, uzinn Tirana dhe kooperativn artistike Migjeni. U takova me puntor, teknik e specialist, bisedova ngroht me ta; m njohn me sukseset e tyre e me vshtirsit q ha-sin. Shum mir punohet. I prgzova pr t gjitha re-zultatet q kan arritur dhe i urova t ken suksese edhe m t mdha n t ardhmen.
76 77
E REN 13 MARS 1967
Para pak ditsh mora nj letr nga kuadrot drejtu-es, specialistt e kooperativistt e kooperativs bujq-sore t zmadhuar Stalin t Frashtanit t rrethit t Gjirokastrs.
Kjo letr m gzoi pa mas dhe m mbushi me nj ndjenj krenarie pr popullin ton t mrekullue-shm q e do me gjith zemr Partin e tij t lav-dishme.
Kuadrot drejtues dhe specialistt e ksaj koopera-tive m shkruanin se kan vendosur njzri q secili nga burrat t bj 300 dit-pun t normuara n vit, dhe grat, secila nga 280 dit-pun t normuara, ashtu si do antar i thjesht i kooperativs. Ky sht nj vendim i mrekullueshm, q do t frymzoj gjith punonjsit tan pr t mirn e atdheut ton socialist.
Shoku Ramiz m raportoi sot pr punn q bri n Kor.
E MARTE 14 MARS 1967
Shoku Hysni m raportoi pr punn q bri n Vlor.
N Dajt ka rn bor.
78 79
E MRKUR 15 MARS 1967
Kam disa vrejtje pr prmirsimin e puns n aparatin e Komitetit Qendror.
I. Eksperienca na mson se ne, shokt e Sek-retariatit t Komitetit Qendror, duhet t dim dhe t prcaktojm m mir cilat duhet t jen, n radh t par, problemet q na interesojn dhe pastaj, mbi kt baz, t organizojm dhnien e ndihms.
Kndej do t prcaktohen m mir edhe detyrat q do t'u ngarkohen shokve instruktor, t cilt shkoj-n n baz pr kontroll e ndihm. Nj gj e till do t orientoj edhe komitetet e Partis t rretheve pr problemet ky, pr t cilat interesohet Sekretariati dhe jep ndihm pr to, kurse pr zgjidhjen e pjess tjetr t problemeve q sht n kompetencat e tyre, duhet t mbajn prgjegjsi t plot vet kto ko-mitete.
Shokt instruktor t aparatit t Komitetit Qendror duhet t din t dallojn dhe t'i japin rndsin e du-hur problemit kryesor q do t studiojn. shtjev, informative t prgjithshme. si dhe ndenjP nroblf.mi t( veant e t rastit q u del
80
Instruktort e aparatit duhet t ken kurdoher parasysh se nuk jan t vetmit ata q ven n baz. Atje ven vet sekretart e Komitetit Qendror, sho-kt e Kryesis s Kshillit t Ministrave, ministrat dhe shum kuadro nga aparatet shtetrore. T'i koordinosh si sahat t gjitha kto vajtje n baz do t ishte e pa-mundur, por sht e mundur q t mos bhen karam-bole n baz, t caktohet mir qllimi i vajtjes dhe, kur shok t tjer e kan par problemin, kan dhn udhzime dhe jan marr vendime pr to, nuk duhet insistuar prsri, pse ksaj i thon dublim, prsritje e kot, humbje kohe, mrzitje pr kuadrot n rreth, t cilve u lihen shum detyra pr t njjtin problem, detyra q jan t gjitha njlloj, vetm me disa nuan-ca t vogla pa vler, sa pr t arsyetuar vajtjen n baz.
Kuadrove t bazs u duhet ln iniciativa q t pu-nojn dhe t'i zgjidhin vet problemet. T mos entuziaz-mohemi kur kuadrot e bazs na thon se ne i ndih-mojm kur vemi atje. Nuk sht kshtu kurdoher, sidomos kur vemi pr shum shtje q ata vet mund dhe duhet t'i zgjidhin. Prandaj, e mira sht q nje-rzit t mos ven n baz pr shum probleme; atyre t'u lihet koh t prgatiten dhe, pr ato q ven, t japin ndihm t kualifikuar.
II. M duket se Sektori i Statutit nuk po e bn si duhet punn dhe kjo ndodh nga kuptimi skematik i detyrs. Detyra e tij nuk sht thjesht t bj infor-macione, ashtu sikurse asnj sektor tjetr n aparatin e Komitetit Qendror nuk mund t ket vetm kt de-tyr dhe t punoj sa pr t kaluar radhn. do sektor
81 0 103
duhet ta otsatlizoj vet inforthacionin pr pufin e tij kryesore. Ky informacion duhet t ndrtohet n . m-nyr t prshtatshme, q t'i shrbej detyrs kryesore. N qoft se del nevoja t bhet nj informacion pr nj problem, qoft ky me shkrim, qoft me goj, ai duhet ta bj vet ose ta krkoj nga, baza dhe t jap udhzime t qarta far krkon dhe si e krkon. Pra t mos vendoset nj rutin raportesh e informacionesh stereotipe dhe plot me uj, q i humbasin koh edhe atij q e bn, edhe atij q e lexon, i cili nuk nxjerr at q i duhet.
Nuk ka nevoj q aparatet t nxjerrin fletnjof-time pr mbledhjet e byrove, t plenumeve, t aktiveve, por t evidencojn thelbin e problemeve q shtrohen, q diskutohen e q vendosen n to. Neve na intereson problemi, eksperienca dhe jo formalizmi. Ktu qndron baza e problemit dhe n qoft se kjo kuptohet kshtu, ather mnyra se si do t na paraqitet problemi, me fletnjoftim, me fletrrufe, me raport me shkrim ose me goj, sht formale. Prandaj n do sektor, m par duhet t kuptohen detyrat kryesore, problemet baz, orientimet e mdha t sektorit. T tjerat jan sekon-dare, jan mnyra pr t'i realizuar ato. Po t'i vsh kto n nj plan, punt do t'i kryesh al, po t'u vsh rndsi t dors s par mjeteve dhe formave burok-ratike, ather bie n skematizm, n rutin, duket si-kur punon, dhe n fakt lodhesh, por nuk punon si duhet. Prandaj, q t prmirsohet puna, shokt e sektorve mendoj se duhet t reflektojn mir pr kto shtje, t rishikojn edhe nj her me imtsi se cilat jan orientimet kryesore t punve t sektorit t tyre dhe
4at - jati filjetet, fortnat dhe metodat e puns q duhet t prdorin, t cilat mund t ndryshohen sipas rastit, sipas sektorit, sipas nevojs dhe nuk mund t jen t ngrira.
III. Aparati i Komitetit Qendror, sido q sht i ndar n sektor, vepron n unitet. do sektor, si dhe do punonjs sektori, ka detyra t caktuara, por drej-timi sht unik. Kjo do t thot se asnj sektor pune nuk mund t bj pa tjetrin, njri ndihmon recipro-kisht tjetrin. Ktu mblidhet e prpunohet eksperien-ca e bazs dhe i ohet prsri asaj n forma t ndrysh-me, me vendime, me direktiva, me ekipe ose indivi-dualisht etj.
Pra, ka plot forma. Kshtu, shtja e drejtimit unik nuk duhet t kuptohet as formalisht, as n m-nyr t njanshme. Pr ta realizuar si duhet drejtimin unik, nuk duhet ta kuptojm kt vetm n lidhjet e puns me sekretart dhe me Sekretariatin. Kjo sht njra an, por jo e tra. E tra sht kur vendosen dhe gjenden format m t prshtatshme, m pak burok-ratike, m t efektshme, m revolucionare t bashk-punimit n mes sektorve t ndryshm dhe jo vetm n mes shefave t sektorve, por edhe ndrmjet gjith punonjsve t sektorve.
Kjo te ne alon, nuk sht arritur akoma n shkalln e duhur, gj q e dobson punn dhe bn q aparati i Komitetit Qendror (i cili pr fat t mir tani sht i ngusht dhe duhet t luftojm do prirje q shfaqet te disa shok pr ta fryr) nuk prfiton sa duhet, n radh t par, nga ekaperienca e madhe e gjithsecilit. Ky prfitim do t arrihet dhe duhet
82 83
t arrihet nga vendosja e nj forme m t mir basli- kpunimi, shkmbimi dhe koordinimi t eksperiencs gjat puns. Kt metod m t mir pune duhet abso- lutisht ta gjejm. Prandaj ne duhet ta shqyrtojm kt shtje dhe t arrijm n nj prmirsim t dukshm.
Nuk sht plotsisht e mjaftueshme q sekretart e Komitetit Qendror t ken kontakte pune vetm me shefat e sektorve dhe kta, n mnyr skematike, t ven t'u komunikojn shokve t tyre t sektorve vendimet e marra nga mbledhjet me sekretart e Ko-
mitetit Qendror. e domosdoshme q n sektor qysh m par, por edhe m pas, t rrihen ato proble-me q do t shtrohen me sekretart e Komitetit Qend-ror dhe e dyta, shokt e sektorve duhet t mendojn t gjejn forma jo shabllone t debateve, t diskuti-meve, t komunikimeve, t shkmbimit t eksperien-cs, pr ngarkimin e detyrave njri-tjetrit etj.
Kshtu arrihet nj perfeksionim i drejtimit unik, q do t na sjell prfitime n t gjitha drejtimet: tr kuadrot do t jen n dijeni t t gjitha problemeve q shqetsojn Partin, do t ngrihet m shpejt ni-veli i tyre, do t ndiqet e do t kontrollohet m mir zbatimi i vendimeve, do t prgatiten materialet m mir, do t gjenden forma e metoda m efikase pr organizimin e puns.
Nj metod pune e till, e vendosur n praktik, do t bj q leksionet e seminaret, q zhvillohen her pas here n aparat, t mos merren m me kto gjra q ne n fakt i zgjidhim me praktikn e puns, por t jen me nj nivel m t lart, t trajtojn problemet ky e t perspektivs dhe t ken nj efekt t madh
pr prmirsimin e mtejshm t puns s punonjsve t aparatit t Komitetit Qendror dhe t gjith Partis.
As ne, sekretart e Komitetit Qendror, as instruk -- tort, as shefat e sektorve nuk duhct t'i konsideroj-' m dhe t'i trajtojm punonjsit e tjer t aparatit si .
teknik t thjesht. Jo, ata jan bashkpuntort ta-n m t vlefshm, me eksperienc t madhe, t spe- . . cializuar. T vendosct nj praktik pune e till q kur shefi ose instruktori shkon te sekretari i Komitetit .
Qendror pr disa probleme t rndsishme, t marr me vete edhe bashkpuntorin ose bashkpuntort e. tij, sipas rastit. Kjo nuk do t ishte koh e humbur, prkundrazi do t prfitojm prej saj.
Vese, n t gjith kt form pune t gjall e frytdhnse, ne duhet t prjashtojm mbledhjet e shu- mta dhe t gjata, diskutimet sa pr t diskutuar, pr-sritjet e kota, pse ather n vend q t bnim mir, do t prishnim pun, do t mbeteshim n mbledhje :
dhe s'do t prfitonim gj. Mbledhjet duhet t jen. t prgatitura. Kjo do t thot q shokt t ven n'
to t prgatitur, por nuk sht e thn q t diskUtojn t gjith, duke prsritur ato q kan thn t tjert. Edhe pjesmarrja dhe dgjimi n debate, sht nj eksperienc e fituar.
IV. E gjith kjo metod pune, q ne duhet ta. prsosim vazhdimisht, t rrezatohet edhe n rrethe.' Neve na bie barra t perfeksionojme punn e tyre, por .
duke pasur parasysh q t .pasurojm edhe punn tone. nga eksperienca e rretheve. T mos nisemi nga men
dimi se metoda jon sht m e prsosur nga meto- _ da e. tyre. dhe anasjelltas.
'84
Ikrethet kan m shum vshtirsi se ne. Ne kemi :hum nevoj pr forcimin e puns kolegjiale, pr organizimin e shkmbimit t eksperiencs me njri--tjetrin n aparat, pr shfrytzimin acionalisht dhe me efekt m t madh t eksperiencs s kuadrove. Rrethet akoma m shum kan nevoj t msojn pr t'i prmirsuar kto gjra.
Kto jan disa probleme ky, pr t cilat na bie nj barr e madhe, jo thjesht pr t konstatuar se rre-thet alojn n kto e kto drejtime, por t ngulemi, t'i msojm shokt atje se si ta organizojn punn dhe t'i zgjidhin problemet n praktik.
Aparatet e komiteteve t Partis n rrethe kan edhe formalizm n pun, dhe me siguri nuk i japin ndihmn e duhur organizats. Instruktort e komitete-ve t Partis n rrethe, mendoj, se jan larg pr t'u ha-pur horizonte t gjera pune organizatave-baz, lidh-jet e tyre me to, me sa duket, jan sklerozuar, por edhe sekretart e komiteteve kan t mete t mdha n kt drejtim.
Kjo situat duhet shkundur. Po si? Vetm duke vajtur n rreth e duke iu prmendur parimet? Nj pun e till, n fakt, nuk ka qen e mjaftueshme, prandaj pr zgjidhjen e problemeve t caktuara ta or-ganizojm n vend punn edukative, t gjejm forma t reja. Ndihmn dhe kontrollin n baz ne e kemi rea-lizuar nrrmjet drgimit t ekipeve nga Komiteti Qendror. Kt praktik kemi ndjekur edhe pr stu-dimin e problemeve t ndryshme. Kjo sht nj form e mir pune q duhet ta vazhdojm, por, duke marr parasysh nivelin e ngritur t instruktorve t Komi-
tetit Qendror, n vend q do her t drgojm n baz nj ekip t tr, t drgojm njrin prej tyre dhe ai ta krijoj ekipin me punonjsit dhe me sekre-tart e komitetit t Partis t rrethit dhe tok me ta, n mnyr metodike, t shtroj problemin, ta disku-toj, t hartoj planin, t vendos format e puns dhe atje, gjithashtu me ta, t formuloj konkluzio-net e puns dhe raportin q i krkon udhheqja n Komitetin Qendror. Pastaj t vij ktu me kto re-zultate, t'i diskutoj me shokt e tjer t aparatit, t'i plotsoj etj., dhe jo t vij ktu me disa shnime n defterin e xhepit e t'i raportoj sekretarit t Komitetit Qendror gjra t vogla, t'i jap informata t thata ose propozime pr masa t mtejshme, t cilat, me nj metod pune t till, si kjo q theksova, merren dhe duhet t merren n vend.
813 87
E IIENE 20 MARS 19G7
Sot kishim mbledhjen e prgjithshme t organiza-ts-baz t aparatit t Komitetit Qendror pr dhnie llogari e zgjedhje.
Raportin e mbajti shoku Gafur ui. N raport trajtohej, prve t tjerash, edhe pro-
blemi i kohs s puns prodhuese. U dhan mendime q kjo t jet 30 dit, n vend t 15, gj q mund t pranohet.
Studimi i temave teorike ka dhn disa rezultate. Megjithat ka edhe shok q nuk bjn prpjekje n kt drejtim.
Metoda e puns Zbrthimi i direktivave t Partis nuk bhet kur-
doher si duhet. Prcaktimi i masave organizative pr zbrthimin e direktivave. Shtypi qendror dhe Institu-ti i Studimeve Marksiste-Leniniste duhet t ndih-moj m mir pr zbrthimin dhe organilimin e puns pr zbatimin e direktivs.
88
Kontrolli i vendimeve Materialet e Byros Politike ose t Sckretariatit
q drgohen posht, vetm sa lexohen, por nuk zbr-thehen dhe prej tyre t prcaktohen detyra.
Rrethet kan pak raporte kontrolli t vendimeve. Prgatitja e ekipeve nuk bhet si duhet. N kt
drejtim raporti kritikoi edhe sekretart e Komitetit Qendror.
Lidhjet e instruktorve me komitetet e Partis t rretheve jan t dobta dhe nuk jepet ndihma e duhur.
Funksionimi i aparatit t Komitetit Qcndror si apa-rat unik.
Metodat e vjetra duhet t zhduken. Ka propozime t mos ekzistoj grupi i instruk-
torve, por kta t ndahen n sektor t profilizuar. Un mendoj se nuk duhet pranuar ky propozim i disa shokve. M duket se me t drejt edhe raporti e refu-zon kt zgjidhje.
Diskutimc: 1. Hamit Beqja. Kritikon raportin pr frymn e
prgjithshme, pr munges kritike t drejtprdrejt dhe t adresuar.
Bn autokritik pr lidhje t dobta me bazn; kjo flet pr intelektualizm dhe vetknaqsi nga ana ime, tha ai.
Vrehet munges aktivizimi n pun shoqrore n baz dhe n lagje. Kritikoi kuptimin jo t drejt pr punn n lagje, sikur kjo sht caktuar t bhet prej pensionistve dhe shokve t tjer q jan t ngeshm.
89
Zbrthimin e direktivave e shtroi t plot; jo ve-tm zbrthim pr zbatimin, por edhe pr pasurimin e direktivs, kontrollin e saj etj.
Punonjsit e sektorit ideologjik nuk po planifi-kojn n shkalln e duhur detyra e pun pr zhvilli-min teorik dhe prgjithsimin e t gjitha ktyre lviz-jeve q kan shprthyer, si jan lvizja e madhe pr mbrojtjen e t drejtave t grave etj., etj.
Ne, tha ai, kemi nj munges kuraje pr pasuri-min e mendimit teorik t Partis son, gj q duhet ta kaprcejm.
Kritikon edhe shtypin dhe bn autokritik pr ndi-hmn e pakt q u jepet nga ana e tyre
pun n aparatin e Komitetit Qendror. Fillirni i puns, tha ai, qe i mir, 2-3 her u bn diskutime etj., etj., por kur filluan prgatitjet pr Kongresin e Partis, kto u ndrpren. Duhet ndrequr kjo situat dhe t ecim si n fillim, se kshtu po vazhdojm me t vjetrn.
Foli pr disa raste t shterpsis n tematikn e mbledhjeve t organizatave-baz t Partis.
9. Thanas Leci (punonjs n revistn Rruga e Partis). Tha se ka prmirsime n tematikn e re-vists, por mungon argumcntimi teorik, eksperienca e Partis shtrohet n mnyr skematike ose ka vetm grumbullim faktesh.
Shokt e ngarkuar pr nxjerrjen e revists nuk e ndiejn t gjith si duhet prgjegjsin.
Disa shok t aparatit kan neglizhuar dhe nuk i mbajtn zotimet q morn n mbledhjen c vitit t kaluar pr dhnie llogari e zgjedhje pr t'u marr cdhe me studime.
Kritika e tij sht e drejt dhe mendoj se vlen pr t gjith sektort e aparatit t KQ, me prjashtim t Institutit t Studimeve Marksiste-Leniniste dhe t sektorit t agjitpropit. Jep mendime pr tematikn e revists dhe pr metodn se si duhet shkruar.
10. Vangjel Moisiu. Krkon q shokt e shoqet t marrin pjes m shum n aktivitetet e organiza-ts s bashkimeve profesionale. Bri autokritik t mi-r.
Diskutimet u mbylln.
92
E MARTE 21 MARS 1967
Shoku Adil arani m raportoi pr punn n Peshkopi dhe shoku Shefqet Pei pr punn n Tro-poj.
93
E MRKUR 22 MARS 1967
Mbledhja e Sekretariatit diskutoi pr gjallrimin e puns s organizats s Frontit, pr zhvillimin e luf-ts s klasave, pr disa probleme t shtypit e t radios, pr zbatimin dhe zhvillimin e iniciativs q morn arsimtart e Mirdits e
Kolonjs pr prhapjen e kulturs socialiste n fshat, pr studimin e traditave patriotike, t kulturs e t krijimtaris popullore etj.
Pr dy shtjet e para kishim n raport sekretart e par t komiteteve t Partis t disa rretheve. Nga raportimet e tyre nxora konkluzionin se organizata e Partis e rrethit t Tropojs po punon m mir se disa rrethe t tjera me organizatn e Frontit. Pr kt prob-lem diskutova edhe unl.
Diskutime n Sekretariat rreth disa problemeve t shtypit e t radios.
Shoku Thanas Nano: Ngritja e kuadrove t rinj ka dhn rezultate
t mira.
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 35, f. 133.
-Kngt e trimave, t puns plqehen m siturn.
Ka dhe raste kur disa kng popullore nnvlef-
tsohen. Emisionet tona jasht dgjohen shum dhe pr
to ka mjaft interesim.
Propaganda bhet n mnyr uniforme, mun-gon specifika, prandaj n kt drejtim do ta prmir-sojm punn.
Shoku Ajet Simixhiu (ATSH). Shoku Fiqri Vogli (gazeta Bashkimi):
Edhe Radioja. edhe ATSH-ja kan nevoj pr kuadro q din gjuh t huaja.
T prtrihen kuadrot, pa i shtuar kta. Ko-
rrespondett vullnetar t merren nn drejtimin e ko-miteteve t Partis.
T bhet rishikimi i prbashkt i forcave t
gazetave t ndryshme dhe nj rindarje m e drejt e tyre, n baz t kapaciteteve dhe prirjeve t ndry-shme t gazetarve.
N prfundim t mbledhjes s Sekretariatit t KQ, u lexova shokve nj fjalimi q kisha prgatitur pr ta mbajtur n aktivin e Partis t rrethit t Krujs.
Shokt e dgjuan fjalimin dhe u shprehn dakord me prmbajtjen e tij.
1. sht fjala pr fjalimin T forcojm m tej koopera-tivat bujqsore t malsis. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 35, f. 163.
94 95
E ENJTE 23 MARS 1387
e shtypit pr probleme nga m t ndryshmet, duke prgjithsuar eksperiencn e deritanishme.
N diskutimin q bra pr kt problemt, i shtje-llova gjersisht kto mendime.
Vendosm q n katr rrethet kryesore: Durrs, Shkodr, Kor, Gjirokastr t botohen gazetat lokale. Nxjerrja e gazetave n kto rrethe sht e nevojshme.
Sot kishim mbledhjen e Byros Politike. Disku-tuam rreth dy raporteve:
1) Mbi ngritjen e nivelit t shtypit e t radios n baz t detyrave q shtroi pr to Kongresi i 5-t i Par-tis.
2) Mbi pjesmarrjen e kuadrove e t inteligjencies n pun fizike.
Shqyrtuam edhe nj relacion mbi punn me kua-drin e disa emrime kuadrosh.
Problemi i shtypit sht shum i rndsishm. Kr-kesat ndaj tij jan gjithnj n rritje, prandaj shokt q punojn n organet e shtypit duhet t bjn nj pun t kualifikuar, prve t tjerave. Por ama duhet pasur kujdes edhe ana tjetr: edhe ne duhet ta ush-qejm shtypin, t'i japim ndihmn ton. T mos shko-het nga mendimi shtypi do t mbahet vetm nga gazetart profesionist. Kuadrot e Partis e t push-tetit n qendr e n baz, si agjitator dhe propagan-dist t vijs s Partis, mund t shkruajn n organet
96
1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vll. 35, L 152.
97 7 103
shrn t'i prgjigjeshin do thirrjeje, por kur filloi ko-lektivizimi, u trhoqn.
Kritikon punn e pamjaftueshme politike dhe ideologjike q kan br kundr mbeturinave. Tha se tani kan mobilizuar popullin n kt luft.
T'u qepemi maleve, zonave t malsis , duke drguar atje njerzit m t mir, q nga msuesit e deri tek ata q do t ojn n kto zona dritn e Par-tis.
KRUJE, E PREMTE 24 MARS 1967
Asistova n aktivin e Partis t rrethit t Krujs. Mbledhja trajtoi problemin e forcimit t kooperativave bujqsore n fshatrat e zonat malore. Shoku Pirro Kondil lexoi raportin.
Disa probleme q doln n kt aktiv:
Ekzistojn akoma organizata t rinis, t nda-ra, ve me vajza dhe ve me djem.
Prohlemi i Frontit Lvizja e arsimtarve
Zakonet dhe bestytnit fetare.
Diskutime: 1) Zef Molla (kryetar i kooperativs s Skurajt).
Mungesa e organizatave-baz t Partis n disa fshatra pengonte formimin e kooperativave bujqsore. Ka akoma prapambetje.
N kooperativa duhet br nj luft e madhe pr t zhdukur shum mbeturina. Lufta e klasave.
Disa njerz me fjal premtonin se ishin t gat-
1. N at koh sekretar i par i Komitetit t Partis t Rre-thit t Krujs. 98
Faktori vendimtar pr mbarvajtjen e koope-rativave sht puna e vet antarve t tyre.
Kur patronazhi pr ndihmn e kooperativs praktikohet formalisht, na detyron shum her t me-rremi me at shtje q n t vrtet nuk sht urgjen-te dhe shum e nevojshme.
2) Sherif Zguri (kryetar i kooperativs s Cudhi--Kanit).
M par n pun dilnin pak antar t koo-perativs, kurse tani dalin m shum (edhe n kon-dita jo t mira atmosferike).
Fshatart aktualisht nuk e kan sigurin se i plotsojn nevojat me paksimin e siprfaqes s obo-rrit. Disa nga vendimet q merren nuk jan br t njo-hura n popull.
Gjykimet pr disa shtje t'i bj vet populli dhe n rast se vendimet nuk merren drejt, ather le t vendos gjykata, e cila t'i zhvilloj seancat pub-likisht.
Flet pr mnyrn e ndihms q duhet t'u ja-pin ndrmarrjet bujqsore dhe kooperativat e fu-
shs.
99
3) Nesip lbrahimi (kryeinxhinier i fosfatikut). Flet si duhet prdorur superfosfati. Theksoi se ekziston pikpamja sikur plehu i ar-
dhur nga jasht sht m i mir. (Kjo duket e udit-shme.)
Duke prodhuar do t kontrollojm edhe pr-dorimin e plehut. Duhet eksperimentuar dhe jo t zbatojm n mnyr shabllone t dhnat e huaja.
4) Frrok Gega (puntor, vullnetar pr kooperati-vat e malsis).
E shtron 3rejt shtjen: n kooperativ shkoj pr t punuar me bel dhe jo pr t zn ndonj vend t rehatshm apo me prgjegjsi.
5) Fitnete Guni (kryetare e organizats s gruas). (Pr fat t keq n aktiv nuk ka asnj shoqe koo-
perativiste; jan vetm dy ose tri shoqe antare partie t organizatave t Partis t kooperativave t fushs.)
Trajton probleme t gruas n rrethin e Krujs, flet pr shtypjen e saj t tmerrshme n t kaluarn.
Puna me grat n malsi nuk sht e mir. ka po bjm, sht fillimi. Prandaj atje kemi shum--shum pun pr t br.
Drgimi i ekipeve t grave u malsi, dhe nga malsia t drgojm vajza n aksione (q t bhet kjo, nga qyteti duhet t drgohen ekipe t rejash dhe jo plaka).
6) Zan Rexha (kryetar i kooperativs bujqsore t Milotit).
N krijimin e kooperativave t malsis kemi gjetur edhe rezistenc.
Dobsit e puns son duken n diferencimin
100
e armiqve t maskuar. Pr disa vjet me radh kishim mbajtur nj sekretar partie jo t qart n mendime dhe me t kaluar jo t mir.
Disa organizata partie nuk kan qen n pozita revolucionare.
Krkon q pr orientimin e bujqsis n lsi, detyrat t prcaktohen m mir q tani.
7) Hihni Hasani, vullnetar pr n malsi. Kritikon disa shok komunist, q nuk dalin
vullnetar pr n malsi. (Duket se t gjith kta q kan dal vullnetar pr n malsi jan t vendosur dhe energjik.)
8) Sulejman Xhafa (kryetar i kooperativs s Cu- ka shkuar vullnetar n malsi).
Tha se n kooperativ ka ndarje n fise. Edhe mullinjt jan t ndar sipas fisit, tha ai.
Mendoj se duhet br nj studim pr prdori-min e krahve t puns n malsin e Krujs.
9) Bajram Velja (sekretar i organizats-baz Bruz--Zall).
Tha se ka tre komunist pr dy katunde. Nuk bhet mir organizimi pr daljen n pun t njerzve; burrat dalin n masn 50 pr qind, grat ca m pak.
Thot se zvoglimi i tredynymshit do t'i pen-goj ca.
(T gjith diskutantt nga malsia kritikojn mun-gesn e ndihms nga kooperativat e fush;:s. Kritika ka edhe pr organizimin e puns.)
10) Vaso Pano (shef i seksionit t bujqsis). Flet pr rndsin e bagtis n malsi, pr
prodhime dhe pr pleh. Numri i bagtive personale
101
duhet t ulet dhe t shtohet ai i bagtive kolektive. Prmendi nj numr drejtuesish t kooperati-
vave, q kan abuzuar me pasurin e popullit. (Nuk bri autokritik, por mendimet q dha ishin
t mira.) 11) Adem Matja (sekretar i organizats-baz t
fshatit Picrrag). Pr krijimin e kooperativs nuk pati rezisten-
c, pse ishte punuar me koh me njerzit. N fshatin Picrrag jan 36 ekonomi me 40 hektar tok. Kan hapur edhe 7 hektar tok t re.
Foli edhe ky pr patronazhet q jan formale, pr disa q premtojn, por nuk i mbajn premtimet.
12) Sadri Zimi (kryetar i kooperativs s Gjor- mit).
Flet pr shembullin personal t komunistve dhe t kuadrove. E argumenton shum mir me shum-buj konkret kt shtje.
Flet pr shpenzimet e kota dhe argumenton se mund t bhen kursime n shum drejtime.
Kritikon dhnien e lejeve t kota, pr lar-gim nga puna pa arsye. Jan br hatre e lshime, duke i lejuar disa kooperativist q t punojn n ndrmarrjet shtetrore pa qen nevoja. T mos lihen krah pune jasht kooperativs.
Kur vet masat kan ngritur problemin dhe kan krkuar q t kufizohet siprfaqja e oborrit koo-perativist, ka komunist q kan ngelur pas dhe l-kunden. Siprfaqja e oborrit duhet t caktohet n m-nyr rigoroze, pse bhen hilera t mdha.
(Kuadr i ngritur, diskutoi shum mir.)
102
13) Kristaq Blushi (sekretar i komitetit t Partis).
Foli pr disa karakteristika t organizatave-ba-z n malsi, pr ncvojn e njohjes m konkretisht t organizatave, komunistve dhe t njerzve t tjer.
Tha se malsia ka 17 fshatra me 10 organizata--baz partic, nga t cilat tet organizata jan me nga tre komunist, por e keqja sht se n to nuk ka asnj shoqe. N gjith rrethin kan vetm dhjet shoqe ko-muniste dhe se vazhdohet t mos pranohen n Parti shoqe nga malsia. N malsi, 49 komunist jan me shkoll fillore dhe vetm njri prej tyre ka mbaruar nj kurs partie.
Tha se nj komunist ka pohuar se nuk e le-xon rregullisht gazetn, se ka raste kur edhe kala-mant mbajn ramazanin (edhe pr forcimin e puns lidhur me edukimin e kuadrove, nuk punohet. me vazh-dimsi); se n punn e organizatave t masave vrehet mjaft formalizm; se komiteti ekzekutiv e zvarrit dr-gimin e kuadrove n malsi.
(Sa keq sht punuar, sa pak ndihm ka dhn komiteti i Partis i rrethit pr kto probleme!)
14) Bim Sina (kryetar i Komitetit Ekzekutiv). Thot se qytetart e Krujs dorzuan vullne-
tarisht kafsht dhe ullinjt, se duhet t marrin pjes q t gjith n prodhim, se vetm n malsi mund t hapen deri n 600 hektar tok gjat pesvjearit.
Mbjellja e patates duhet br m me shumi-
c, veanrisht pr malsin. T zhvillohet bleta, fru-tikultura po ashtu. T procifiohen m shum arra, laj-thi, rrush, moll, gshtenja. (Kruja ka edhe tani gsh-tenja.) Me nj fjal Bimi hapi horizont mjaft t mir pr pun, pr aktivitete t reja.
103
(M duket se nuk bjm mir q kooperativave t varfra t malsis u kulizojm numrin e bagtive nga oborret, kur dihet se kan kaq pak tok t punueshme; baza e blegtoris n malsi sht dhia.)
15) Bajram Kuqi (kryetar i kooperativs s Nojs). Shum gjra duhet t'i sigurojm n malsi dhe
t mos presim nga fusha. 16) Pirro Kono (drejtor i NSHNI Lait). Flet pr ndihmn e madhe q do t'i jap koo-
perativs. 17) Xhume Daci (antare e kooperativs s Mazh-
ajt, kandidate plenumi). Flet pr forcimin e brendshm t organizats
s Partis dhe t organizatave t masave. 18) Taqi Lamani (sekretar i komitetit t Partis t
rrethit). Diskuton pr shtjet ideologjike, pr mbetu-
rinat fetare, pr vjedhjet, pr problemin e gruas. Pu-n edukative e dobt. Jan br vetm hapat e par n kt drejtim.
19) Fejzulla Murati (kryetar i kooperativs Bruz--Mal).
Thot se n zhdukjen e grindjeve dhe n eli-minimin e armiqve t Partis e t popullit kemi pasur rezultate. Pr krijimin e kooperativs, na u desh t bnim nj pun t madhe, pse pati edhe shok ko-munist q kundrshtuan e nuk u treguan t gat-shm.
Jemi borxhlinj prpara nnave dhe grave tona, por pr kt shokt drejtues t Partis n rreth na kan ndihmuar shum pak.
2sht nj nga kryetart m t mir t malsis. Diskutim kritik dhe autokritik i thell; sht nj shok i mir me gjykim t shndosh. Duhet t ndih-mohet m shum.
20) Muharrem Xhafa (sekretar i rinis).
Demaskon zakonet dhe bestytnit fetare. (Shok energjik, msues nga kooperativa e Burizans.)
Kritikon disa komunist q i pengojn t rinjt
dhe t rejat t futen n organizatn e rinis. Bn gji-thashtu edhe autokritik pr pun jo t mir nga ana e organizatave dhe e udhheqjes s rinis.
N aktiv fola edhe un. Vura n dukje disa nga krkesat kryesore q kan t bjn me forcimin e koo-perativave malore, veanrisht theksova domosdosh-mrin e thellimit n dy drejtimet baz: n shpjegimin sa m t plot e t qart nga ana ideologjike e poli-tike t ktij problemi jetik dhe n prsosjen e organi-zimit t puns.
104 105
E SIITUINTE 25 MARS 1967
Bra disa vizita n rrethin e Krujs. Vizitova Koo-perativn e Artizanatit, Fabrikn e imentos dhe koo-perativn bujqsore t zmadhuar Partizanb. t FU-sh-Krujs, ku pata nj bised t przemrt me kooperativistt.
Duke br nj krahasim t s kaluars me t sot-men e lumtur q po jetojm, theksova se gjith kto t mira q kemi sot nuk jan br me frymn e
por me djersn dhe punn e popullit ton. Vura n dukje rolin shum negativ t fes pr rrnjosjen e zakoneve t kqija, sidomos n qndrimin ndaj gruas
,dhe vendit t saj n shoqri e n familje. Duke folur pr kuptimin e drejt t iniciativs pr