1 GODINA/YEAR XII SARAJEVO, 23.08.2018. BROJ/ NUMBER: 7 EKONOMSKE STATISTIKE ECONOMIC STATISTICS INDEKS POTROŠAČKIH CIJENA U BOSNI I HERCEGOVINI U JULU 2018. GODINE CONSUMER PRICE INDEX IN BOSNIA AND HERZEGOVINA IN JULY 2018 U julu 2018. godine na mjesečnom nivou zabilježen pad cijena za 0,7%. Cijene proizvoda i usluga koje se koriste za ličnu potrošnju u Bosni i Hercegovini mjerene indeksom potrošačkih cijena, u julu 2018. godine u odnosu na prethodni mjesec, u prosjeku su zabilježile pad za 0,7%. Niže cijene u odjeljcima Odjeća i obuća, Hrana i bezalkoholna pića, Stanovanje, voda, električna energija, gas i drugi energeni, Prevoz Posmatrano po odjeljcima prema namjeni potrošnje (COICOP), u julu 2018.godine u odnosu na prethodni mjesec, u prosjeku je zabilježen pad cijena u odjeljcima Odjeća i obuća za 6,0%, Hrana i bezalkoholna pića za 1,4%, Stanovanje, voda, električna energija, gas i drugi energeni za 0,3%, Prevoz za 0,3%. Više cijene u odjeljcima Rekreacija i kultura, Zdravstvo, Ostala dobra i usluge, Namještaj, kućanski aparati i redovno održavanje kuće, Komunikacije Posmatrano po odjeljcima prema namjeni potrošnje (COICOP), u julu 2018. godine u odnosu na prethodni mjesec, u prosjeku je rast nivoa cijena zabilježen u odjeljcima Rekreacija i kultura za 1,9%, Zdravstvo 0,4%, Ostala dobra i usluge 0,3%, Namještaj, kućanski aparati i redovno održavanje kuće za 0,1%, Komunikacije za 0,1%. In July 2018, on average, price levels recorded an decrease by 0,7%. By divisions of COICOP classification in July 2018 compared to previous month, price levels recorded an decrease by 0,7%. Lower prices in divisions of Clothing and footwear, Food and non-alcoholic beverages. Housing, water. Electricity, gas and other fuels, Transport By divisions of COICOP classification, in July of 2018 as compared to the previous month, the price index decreased in divisions of Clothing and footwear by 6,0%r, Food and non-alcoholic beverages by 1,4%, Housing, water, electricity, gas and other fuels by 0,3%, Transport by 0,3%. Higher prices in divisions of Recreation and culture, Health, Other goods and services, Furniture and household appliances, Communications By divisions of COICOP classification in July 2018 compared to previous month, the price index increased in divisions of Recreation and cultur by 1,9%, Health by 0,4% , Other goods and services by 0,3%, Furniture and household appliances by 0,1%, Communications by 0,1%.
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
GODINAYEAR XII SARAJEVO 23082018 BROJ NUMBER 7
EKONOMSKE STATISTIKE ECONOMIC STATISTICS
INDEKS POTROŠAČKIH CIJENA U BOSNI I HERCEGOVINI U JULU 2018 GODINE
CONSUMER PRICE INDEX IN BOSNIA AND HERZEGOVINA IN JULY 2018
U julu 2018 godine na mjesečnom nivou zabilježen pad cijena za 07 Cijene proizvoda i usluga koje se koriste za ličnu potrošnju u Bosni i Hercegovini mjerene indeksom potrošačkih cijena u julu 2018 godine u odnosu na prethodni mjesec u prosjeku su zabilježile pad za 07 Niže cijene u odjeljcima Odjeća i obuća Hrana i bezalkoholna pića Stanovanje voda električna energija gas i drugi energeni Prevoz Posmatrano po odjeljcima prema namjeni potrošnje (COICOP) u julu 2018godine u odnosu na prethodni mjesec u prosjeku je zabilježen pad cijena u odjeljcima Odjeća i obuća za 60 Hrana i bezalkoholna pića za 14 Stanovanje voda električna energija gas i drugi energeni za 03 Prevoz za 03 Više cijene u odjeljcima Rekreacija i kultura Zdravstvo Ostala dobra i usluge Namještaj kućanski aparati i redovno održavanje kuće Komunikacije Posmatrano po odjeljcima prema namjeni potrošnje (COICOP) u julu 2018 godine u odnosu na prethodni mjesec u prosjeku je rast nivoa cijena zabilježen u odjeljcima Rekreacija i kultura za 19 Zdravstvo 04 Ostala dobra i usluge 03 Namještaj kućanski aparati i redovno održavanje kuće za 01 Komunikacije za 01
In July 2018 on average price levels recorded an decrease by 07 By divisions of COICOP classification in July 2018 compared to previous month price levels recorded an decrease by 07 Lower prices in divisions of Clothing and footwear Food and non-alcoholic beverages Housing water Electricity gas and other fuels Transport By divisions of COICOP classification in July of 2018 as compared to the previous month the price index decreased in divisions of Clothing and footwear by 60r Food and non-alcoholic beverages by 14 Housing water electricity gas and other fuels by 03 Transport by 03 Higher prices in divisions of Recreation and culture Health Other goods and services Furniture and household appliances Communications By divisions of COICOP classification in July 2018 compared to previous month the price index increased in divisions of Recreation and cultur by 19 Health by 04 Other goods and services by 03 Furniture and household appliances by 01 Communications by 01
2
Na godišnjoj razini u prosjeku zabilježen rast razine cijena od 18 Nivo cijena u julu 2018godine u odnosu na isti mjesec prethodne godine viši je za 18 Prosječan rast cijena zabilježen je u odjeljcima Prevoz za 108 Alkoholna pića i duhan za 55 Zdravstvo za 22 Stanovanje voda električna energija gas i drugi energenti za 22 Rekreacija i kultura za 21 Hrana i bezalkoholna pića za 06 Restorani i hoteli za 05 Ostala dobra i usluge za 01 Prosječni pad cijena je zabilježen u odjeljcima Odjeća i obuća za 96 Namještaj kućanski aparati i redovno održavanje kuće za 07 Komunikacije za 01 te Obrazovanje za 01
On annual level on average price levels increased by 18 The price level in July 2018 as compared to the same month of the previous year increased by 18 The average increase of prices was recorded in divisions of Transport by 108 Alocholic beverages and tobacco by 55 Health by 22 Housing water electricity gas and other fuels by 22 Recreation and culture by 21 Food and non-alcoholic beverages by 06 Restaurants and hotels by 05 Other goods and services by 01 The decrease of prices on average was recorded in divisions of Clothing and footwear by 96 Furniture and furnishing by 07 Communications by 01 and Education by 01
3
Indeks potrošačkih cijena prema klasifikaciji COICOP u julu 2018 godine The Consumer Price Index by COICOP classification in July 2018
CO
ICO
P
Odjeljak VII 2018 VI 2018
VII 2018 VII 2017
VII 2018 XII 2017
I-VII 2018 I-VII 2017
VII 2018 Oslash 2017
VII 2018 Oslash2015
Division
CO
ICO
P
00 Ukupan indeks 993 1018 995 1012 992 1000 Total Index 00
01 Hrana i bezalkoholna pića
986 1006 996 1009 1000 999 Food and non-alcoholic beverages
01
011 Hrana 984 1008 994 1011 999 996 Food 011
012 Bezalkoholna pića 1001 992 1006 995 1012 1025 Non-alcoholic drinks
012
02 Alkoholna pića i duhan
998 1055 946 1071 938 1180 Alcoholic beverages and tobacco
02
021 Alkoholna pića 993 988 1002 995 1006 984 Alcoholic drinks 021
022 Duhan 999 1077 930 1096 917 1252 Tobacco 022
03 Odjeća i obuća 940 904 1147 901 1169 704 Clothing and footwear
03
031 Odjeća 938 904 1130 907 1161 707 Clothing 031
032 Obuća 943 900 1187 887 1190 697 Footwear 032
04 Stanovanje voda električna energija plin i drugi energenti
997 1022 1039 1021 1005 1009
Housing water electricity gas and other fuels
04
041 Stanarina 1002 1034 989 1038 971 1105 Actual rentals for housing
041
043 Održavanje i popravka stana
1001 1011 992 1006 990 1010 Maintenance and repair of the dwelling
043
044 Vodosnabdijevanje i različite komunalne usluge
1000 1002 1000 1004 998 1016 Water supply and miscellaneous services relating to the dwelling
044
045 Električna energija gas i drugi energenti
996 1026 1053 1024 1010 1000 Electricity gas and other fuels
045
05 Namještaj kućanski aparati i redovno održavanje kuće
1001 993 1003 991 1009 970
Furnishings household equipment and routine maintenance of the house
05
051 Namještaj pokućstvo tepisi i ostale podne prostirke
1002 995 1000 984 1011 978
Furniture and furnishings carpets and other floor coverings
051
052 Tekstilni proizvodi za kuću
1003 981 1018 978 1026 947 Household textiles
052
053 Kućanski aparati 998 986 1008 986 1014 956 Household appliances
053
054 Stakleno i stono posuđe 1000 974 1014 965 1032 925
Glassware tableware and household utensils
054
055 Alat i oprema za kuću i vrt
1007 1004 994 1001 996 997 Tools and equipment for house and garden
055
056 Dobra i usluge za redovno održavanje kuće
999 993 1004 994 1007 968 Goods and services for routine household maintenance
056
06 Zdravstvo 1004 1022 981 1015 977 1041 Health 06
061 Medicinski proizvodi pomagala i oprema
1007 1034 970 1022 965 1072
Medical products appliances and equipment
061
062 Zdravstvene usluge osim bolničkih
1001 1005 997 1006 995 988 Out-patient services
062
063 Bolničke usluge 1000 1000 1000 1000 1000 1053 Hospital services
063
07 Prevoz 997 1108 916 1069 909 1086 Transport 07
071 Kupovina vozila
999 993 1004 998 1004 981 Purchase of vehicles
071
072 Upotreba prijevoznih sredstava
994 1135 901 1086 890 1104 Operation of personal transport equipment
072
073 Usluge prijevoza 1023 1057 934 1027 941 1074 Transport services
073
4
nastavak tablice
CO
ICO
P
Odjeljak VII 2018 VI 2018
VII 2018 VII 2017
VII 2018 XII 2017
I-VII 2018 I-VII 2017
VII 2018 Oslash 2017
VII 2018 Oslash2015
Division
CO
ICO
P
08 Komunikacije 1001 999 1000 982 1011 970 Communication 08
081 Poštanske usluge 1000 1000 1000 1000 1000 1000 Postal services 081
082 Telefonska i telefaks oprema 992 930 1057 917 1093 799
Telephone and telefax equipment
082
083 Telefonske i telefaks usluge
1002 1004 997 986 1005 984 Telephone and telefax services
083
09 Rekreacija i kultura
1019 1021 974 1011 971 1055 Recreation and culture
09
091 Audiovizuelna foto i informatička oprema 1003 959 1030 965 1045 864
Audio-visualphoto and information processing equipment
091
092 Ostala trajna dobra za rekreaciju i kulturu
1003 1019 991 1013 987 1023 Other major durables for recreation and culture
092
093 Ostali predmeti i oprema za rekreaciju vrt i kućni ljubimci 1005 1006 1008 996 1006 972
Other recreational items and equipment gardens and pets
093
094 Usluge rekreacije i kulture
1022 1035 972 1014 968 1099 Recreational and cultural services
094
095 Novine knjige i pisaći pribor 1001 1018 990 1014 983 1030
Newspapers books and stationery
095
096 Paket aranžmani 1130 1048 807 1063 809 1353 Package holidays
096
10 Obrazovanje 1000 999 1001 1000 1001 1012 Education 10
101
Predškolsko i osnovno obrazovanje
1000 1005 1000 1005 997 1036 Pre-primary and primary education
101
102 Srednjoškolsko obrazovanje 1000 986 1004 988 1011 994
Secondary education
102
104 Univerzitetsko obrazovanje 1000 1001 1000 1001 1000 1009
High school and university education
104
105 Obrazovanje nedefinisano po nivou
1000 999 1003 1002 1000 1041 Education not definable by level
105
11 Restorani i hoteli 1000 1005 996 1003 995 1012 Restaurants and hotels
11
111 Usluge ishrane 1000 1006 995 1005 994 1017 Catering services 111
112 Usluge smještaja 1000 1000 1000 992 1005 979 Accommodation services
112
12 Ostala dobra i usluge
1003 1001 999 1000 1000 992 Other goods and services
12
121 Lična njega 1006 1000 997 999 1001 981 Personal care 121
123 Lični predmeti druge namjene 982 980 1040 982 1038 934
Personal effects nec
123
125
Osiguranje
1000 1002 999 1001 999 1002 Insurance
125 126 Finansijske usluge 1000 1015 1000 1015 989 1073 Financial
services 126
127 Ostale usluge 1000 1003 1000 1003 999 1012 Other services nec
127
5
METODOLOŠKA OBJAŠNJENJA Definicija indeksa potrošačkih cijena Indeks potrošačkih cijena predstavlja mjeru promjena cijena proizvoda i usluga koje domaćinstva kupuju radi zadovoljenja svojih osobnih potreba na ekonomskom teritoriju Bosne i Hercegovine Namjena Svrha prikupljanja potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini je dobijanje mjere inflacije u zemlji entitetima i Distriktu Brčko Pored toga indeks potrošačkih cijena se koristi i za usklađivanje plaća i zarada sukladno kolektivnim ugovorima te mirovina i socijalnih davanja Također se koristi i za očuvanje vrijednosti kod ugovora s indeksnim klauzulama omogućuje upoređivanje stope inflacije s drugim zemljama omogućuje upoređivanje kretanja cijena unutar zemlje između pojedinih regiona i služi kao temelj za deflacioniranje pojedinih makroekonomskih agregata u statistici nacionalnih računa i u druge svrhe Indeks potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini Indeks potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini izračunava se na temelju reprezentativne liste proizvoda koju u 2018 godini čini 615 proizvoda Svakog mjeseca prikuplja se oko 21000 cijena na unaprijed definiranom uzorku prodajnih mjesta na dvanaest geografskih lokacija Obuhvat indeksa Geografski obuhvat Cijene se prikupljaju na dvanaest lokacija (gradova) u zemlji (Banja Luka Bihać Bijeljina Brčko Doboj Istočno Sarajevo Mostar Prijedor Sarajevo Trebinje Tuzla Zenica) odabranih prema kriteriju broja stanovnika i njihovoj ulozi u geografskom području kojem pripadaju Obuhvat proizvoda Obuhvaćeni su najvažniji proizvodi i usluge koje kupuje stanovništvo radi finalne potrošnje Obuhvat dobara i usluga redovito se revidira kako bi se očuvala reprezentativnost liste proizvoda s obzirom na ukuse potrošača i njihove navike u pogledu kupovine
NOTES OF METHODOLOGY Defintion of Consumer Price Index
Consumer Price Index represents a measure of avereage prices (goods and services) which consumers buy for their personal needs Purpose Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina is used as a measure of inflation in state entites and District Brcko It can be used as an indicator of values with index clauses it also serves as a deflator of final consumer purchasing power and it is also used in inflation comaprison among other regions CPI can serve as a deflator of National accounts data and other purposes Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina is caluculated on the basis of the respresentative list of products that in year 2018 consisting of 615 different items Each month over 21 000 prices are being collected in accordance with defined sample of outlets and 12 geographical locations Scope of the index
Geographic coverage The prices are being collected in 12 geographic locations (towns) in country (Banja Luka Bihac Bijeljina Brcko Doboj Istocno Sarajevo Mostar Prijedor Sarajevo Trebinje Tuzla Zenica) chosen by the criterion of their weight in terms of population and their role with respect to the geographical areas that they belong to Product coverage All relevant goods and services bought by the reference population for the purpose of final consumption are included in the index The coverage of goods and services is reviwed regularly in order to ensure the representativnes of the basket with respect to the consumer tastes and purchasing practices
6
Snimanje cijena Sve cijene se prikupljaju lokalno na način da snimatelji od entitetskih Zavoda za statistiku i Agencije za statistiku BiH dobijaju jasne specifikacije naziva proizvoda i njegove COICOP šifre te jedinice mjere koje trebaju posmatrati na terenu Snimatelji na temelju tih informacija samostalno biraju konkretan proizvod čiju će cijenu snimati na određenom prodajnom mjestu Snimatelj mora izabrati konkretni proizvod u skladu sa kriterijem najprodavanijeg proizvoda na datom prodajnom mjestu Kako bi se osiguralo da snimatelji iz mjeseca u mjesec snimaju cijene istih proizvoda te kako bi se moglo pratiti koje proizvode snimatelji posmatraju na terenu oni u upitnik unose i unaprijed definiran skup dodatnih karakteristika proizvoda i informacije o eventualnim zamjenama proizvoda ukoliko ih bude Takav način snimanja omogućuje praćenje promjene kretanja cijena između dva razdoblja ali ne i poređenje prosječne cijene između različitih geografskih lokacija Za potrebe indeksa potrošačkih cijena snimanje cijena se vrši sljedećih dana u mjesecu
za poljoprivredne proizvode koji se prodaju na tržnicama cijene se prikupljaju dva puta mjesečno i to u prvoj i trećoj sedmici u mjesecu
za sve ostale proizvode cijene se u skladu sa važećim Evropskim regulativama prikupljaju jedanput mjesečno (između 1 i 21 u mjesecu) s tim da se nužno održava isti interval između prikupljanja
Ponderi Ponderi koji se primjenjuju za izračun indeksa potrošačkih cijena su koeficijenti koji odražavaju relativnu važnost odabranih proizvoda i usluga u ukupnoj potrošnji domaćinstava na domaćem teritoriju Pomoću njih se izračunavaju elementarni indeksi kao ponderirani prosjeci Bazirani su na podacima povezanim sa finalnom potrošnjom domaćinstava i na podacima o broju stanovnika Temeljni izvor podataka za izradu pondera za obračun indeksa potrošačkih cijena je Anketa o potrošnji domaćinstava Za izračun indeksa potrošačkih cijena od siječnja 2018 godine primjenjuju se ponderi koji se baziraju na podacima iz Ankete o potrošnji domaćinstava za 2015 godinu Ponderi se svake godine korigiraju s kretanjem cijena u prethodnoj godini
Price collection All the prices are being collected by the personnel of the statistical institutions in both entities and BHAS The price collectors recive a clear specifications of the item name its COICOP code and unit of measurment that they should collect in specific outlet They choose a concrete item for price collecting in specific outlet in accordance with the criterion of the most sold products in that outlet In order to be sure that the collector is collecting prices for exactly the same items each month the form for the price collecting also includes the informations on detailed product description in terms of brandsvariety and quantity as well as the informations on possible replacements of items All of this allows us the monitor the exact price change in two different periods but not the comparison of average prices between different geographical locations For the purposes of CPI calculations the price collection is scheduled as follows
for agricultural products sold on green markets the prices are being collected twice a month in the first and third week of a month
for other items the prices in accordance with European Regulative are being collected once a month (on the 1 and 21 of the month) with the obligation of maintaining the interval of price collection
Weights Weights used for calculating the CPI reflect relative importance of the sampled goods or services in the total consumption of resident households within the domestic territory They are used for elementary indices calculations as the weighted averages They are based on the data linked to the household final consumption and population The most important data source for calculating the weights used in the consumer price indices are the Household Budget Survey Since January 2018 the compilation of the CPI has been based on the weights derived from household expenditures from the Household Budget Survey 2015 updated every year according to price movement recorded in a previous year
7
Klasifikacija Za klasificiranje proizvoda iz statistike potrošačkih cijena upotrebljava se Klasifikacija osobne potrošnje prema namjeni (Classification of Individual Consumption by Purpose-COICOP) koja dijeli izdatke na dvanaest osnovnih odjeljaka proizvoda i usluga za koje se izračunavaju indeksi Agregiranje Izračun indeksa potrošačkih cijena počinje izračunom elementarnih indeksa (indeksa proizvoda) i indeksa reprezentativnih stavki na razini gradova Pri tome se kao mjera srednje vrijednosti koristi geometrijska sredina Agregirani indeksi se nakon toga izračunavaju korištenjem Laspeyres-ove formule za ponderiranu aritmetičku sredinu počevši od indeksa reprezentativnih stavki na razini entiteta sve do općeg indeksa za Bosnu i Hercegovinu Referentna baza za izračun indeksa je 2015 godina Ostale definicije Proizvod bilo koji proizvod ili usluga za osobnu potrošnju koji se mogu kupiti Skupni naziv za proizvode i usluge Reprezentativna stavka proizvod na najnižoj razini agregacije odnosno proizvod u prodajnom mjestu na jednoj geografskoj lokaciji za koji se može procijeniti ponder Stopa promjene stopa promjene u specifičnom referentnom periodu u poređenju sa vrijednošću sa početka tog perioda ili iz konkretno definiranog ranijeg perioda
Classification The classification of products used in the CPI is based on the Classification of Individual Consumption by Purpose (COICOP) The COICOP divides consumer expenditures into twelve different divisions of consumer goods and services Aggregation Consumer Price Index calculation begins with the computation of elementary aggregate indices (items indices) and representative position at the level of towns Elementary aggregate indices are calculated by using Laspeyres formula for weighted arithmetic mean starting from the level of representative positions indices at the level of entities to the overall index at the level of Bosnia and Herzegovina Reference base year for index calculation is 2015 Other definitions Products any consumer goods or services that can be purchased a term covering both goods and services Representative position lowest level of product aggregation ie item in an outlet in a geographic location with a weight Rate of change rate of change of prices in a specific reference period compared with the value from the beginning of that period or from specifically defined earlier period or in a specific period of time
8
Izdaje i štampa Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26 Published and printed by the Agency for Statistics of the Bosnia and Herzegovina 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26
TelefonPhone +387 (33) 911 911 TelefaksTelefax +387 (33) 220 622 Elektronska poštaE-mail bhasbhasgovba Internetska stranicaWeb site http wwwbhasgovba
Odgovara direktor mrsc Velimir Jukić Person responsible MSc Velimir Jukic Director
Saopćenje priredili Rubina Ligata i Gorčin Stojanović Prepared by Mrs Rubina Ligata and MrGorcin Stojanovic
Podaci iz ovog saopćenja objavljuju se i na internet
First Release data are also published on the Internet
2
Na godišnjoj razini u prosjeku zabilježen rast razine cijena od 18 Nivo cijena u julu 2018godine u odnosu na isti mjesec prethodne godine viši je za 18 Prosječan rast cijena zabilježen je u odjeljcima Prevoz za 108 Alkoholna pića i duhan za 55 Zdravstvo za 22 Stanovanje voda električna energija gas i drugi energenti za 22 Rekreacija i kultura za 21 Hrana i bezalkoholna pića za 06 Restorani i hoteli za 05 Ostala dobra i usluge za 01 Prosječni pad cijena je zabilježen u odjeljcima Odjeća i obuća za 96 Namještaj kućanski aparati i redovno održavanje kuće za 07 Komunikacije za 01 te Obrazovanje za 01
On annual level on average price levels increased by 18 The price level in July 2018 as compared to the same month of the previous year increased by 18 The average increase of prices was recorded in divisions of Transport by 108 Alocholic beverages and tobacco by 55 Health by 22 Housing water electricity gas and other fuels by 22 Recreation and culture by 21 Food and non-alcoholic beverages by 06 Restaurants and hotels by 05 Other goods and services by 01 The decrease of prices on average was recorded in divisions of Clothing and footwear by 96 Furniture and furnishing by 07 Communications by 01 and Education by 01
3
Indeks potrošačkih cijena prema klasifikaciji COICOP u julu 2018 godine The Consumer Price Index by COICOP classification in July 2018
CO
ICO
P
Odjeljak VII 2018 VI 2018
VII 2018 VII 2017
VII 2018 XII 2017
I-VII 2018 I-VII 2017
VII 2018 Oslash 2017
VII 2018 Oslash2015
Division
CO
ICO
P
00 Ukupan indeks 993 1018 995 1012 992 1000 Total Index 00
01 Hrana i bezalkoholna pića
986 1006 996 1009 1000 999 Food and non-alcoholic beverages
01
011 Hrana 984 1008 994 1011 999 996 Food 011
012 Bezalkoholna pića 1001 992 1006 995 1012 1025 Non-alcoholic drinks
012
02 Alkoholna pića i duhan
998 1055 946 1071 938 1180 Alcoholic beverages and tobacco
02
021 Alkoholna pića 993 988 1002 995 1006 984 Alcoholic drinks 021
022 Duhan 999 1077 930 1096 917 1252 Tobacco 022
03 Odjeća i obuća 940 904 1147 901 1169 704 Clothing and footwear
03
031 Odjeća 938 904 1130 907 1161 707 Clothing 031
032 Obuća 943 900 1187 887 1190 697 Footwear 032
04 Stanovanje voda električna energija plin i drugi energenti
997 1022 1039 1021 1005 1009
Housing water electricity gas and other fuels
04
041 Stanarina 1002 1034 989 1038 971 1105 Actual rentals for housing
041
043 Održavanje i popravka stana
1001 1011 992 1006 990 1010 Maintenance and repair of the dwelling
043
044 Vodosnabdijevanje i različite komunalne usluge
1000 1002 1000 1004 998 1016 Water supply and miscellaneous services relating to the dwelling
044
045 Električna energija gas i drugi energenti
996 1026 1053 1024 1010 1000 Electricity gas and other fuels
045
05 Namještaj kućanski aparati i redovno održavanje kuće
1001 993 1003 991 1009 970
Furnishings household equipment and routine maintenance of the house
05
051 Namještaj pokućstvo tepisi i ostale podne prostirke
1002 995 1000 984 1011 978
Furniture and furnishings carpets and other floor coverings
051
052 Tekstilni proizvodi za kuću
1003 981 1018 978 1026 947 Household textiles
052
053 Kućanski aparati 998 986 1008 986 1014 956 Household appliances
053
054 Stakleno i stono posuđe 1000 974 1014 965 1032 925
Glassware tableware and household utensils
054
055 Alat i oprema za kuću i vrt
1007 1004 994 1001 996 997 Tools and equipment for house and garden
055
056 Dobra i usluge za redovno održavanje kuće
999 993 1004 994 1007 968 Goods and services for routine household maintenance
056
06 Zdravstvo 1004 1022 981 1015 977 1041 Health 06
061 Medicinski proizvodi pomagala i oprema
1007 1034 970 1022 965 1072
Medical products appliances and equipment
061
062 Zdravstvene usluge osim bolničkih
1001 1005 997 1006 995 988 Out-patient services
062
063 Bolničke usluge 1000 1000 1000 1000 1000 1053 Hospital services
063
07 Prevoz 997 1108 916 1069 909 1086 Transport 07
071 Kupovina vozila
999 993 1004 998 1004 981 Purchase of vehicles
071
072 Upotreba prijevoznih sredstava
994 1135 901 1086 890 1104 Operation of personal transport equipment
072
073 Usluge prijevoza 1023 1057 934 1027 941 1074 Transport services
073
4
nastavak tablice
CO
ICO
P
Odjeljak VII 2018 VI 2018
VII 2018 VII 2017
VII 2018 XII 2017
I-VII 2018 I-VII 2017
VII 2018 Oslash 2017
VII 2018 Oslash2015
Division
CO
ICO
P
08 Komunikacije 1001 999 1000 982 1011 970 Communication 08
081 Poštanske usluge 1000 1000 1000 1000 1000 1000 Postal services 081
082 Telefonska i telefaks oprema 992 930 1057 917 1093 799
Telephone and telefax equipment
082
083 Telefonske i telefaks usluge
1002 1004 997 986 1005 984 Telephone and telefax services
083
09 Rekreacija i kultura
1019 1021 974 1011 971 1055 Recreation and culture
09
091 Audiovizuelna foto i informatička oprema 1003 959 1030 965 1045 864
Audio-visualphoto and information processing equipment
091
092 Ostala trajna dobra za rekreaciju i kulturu
1003 1019 991 1013 987 1023 Other major durables for recreation and culture
092
093 Ostali predmeti i oprema za rekreaciju vrt i kućni ljubimci 1005 1006 1008 996 1006 972
Other recreational items and equipment gardens and pets
093
094 Usluge rekreacije i kulture
1022 1035 972 1014 968 1099 Recreational and cultural services
094
095 Novine knjige i pisaći pribor 1001 1018 990 1014 983 1030
Newspapers books and stationery
095
096 Paket aranžmani 1130 1048 807 1063 809 1353 Package holidays
096
10 Obrazovanje 1000 999 1001 1000 1001 1012 Education 10
101
Predškolsko i osnovno obrazovanje
1000 1005 1000 1005 997 1036 Pre-primary and primary education
101
102 Srednjoškolsko obrazovanje 1000 986 1004 988 1011 994
Secondary education
102
104 Univerzitetsko obrazovanje 1000 1001 1000 1001 1000 1009
High school and university education
104
105 Obrazovanje nedefinisano po nivou
1000 999 1003 1002 1000 1041 Education not definable by level
105
11 Restorani i hoteli 1000 1005 996 1003 995 1012 Restaurants and hotels
11
111 Usluge ishrane 1000 1006 995 1005 994 1017 Catering services 111
112 Usluge smještaja 1000 1000 1000 992 1005 979 Accommodation services
112
12 Ostala dobra i usluge
1003 1001 999 1000 1000 992 Other goods and services
12
121 Lična njega 1006 1000 997 999 1001 981 Personal care 121
123 Lični predmeti druge namjene 982 980 1040 982 1038 934
Personal effects nec
123
125
Osiguranje
1000 1002 999 1001 999 1002 Insurance
125 126 Finansijske usluge 1000 1015 1000 1015 989 1073 Financial
services 126
127 Ostale usluge 1000 1003 1000 1003 999 1012 Other services nec
127
5
METODOLOŠKA OBJAŠNJENJA Definicija indeksa potrošačkih cijena Indeks potrošačkih cijena predstavlja mjeru promjena cijena proizvoda i usluga koje domaćinstva kupuju radi zadovoljenja svojih osobnih potreba na ekonomskom teritoriju Bosne i Hercegovine Namjena Svrha prikupljanja potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini je dobijanje mjere inflacije u zemlji entitetima i Distriktu Brčko Pored toga indeks potrošačkih cijena se koristi i za usklađivanje plaća i zarada sukladno kolektivnim ugovorima te mirovina i socijalnih davanja Također se koristi i za očuvanje vrijednosti kod ugovora s indeksnim klauzulama omogućuje upoređivanje stope inflacije s drugim zemljama omogućuje upoređivanje kretanja cijena unutar zemlje između pojedinih regiona i služi kao temelj za deflacioniranje pojedinih makroekonomskih agregata u statistici nacionalnih računa i u druge svrhe Indeks potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini Indeks potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini izračunava se na temelju reprezentativne liste proizvoda koju u 2018 godini čini 615 proizvoda Svakog mjeseca prikuplja se oko 21000 cijena na unaprijed definiranom uzorku prodajnih mjesta na dvanaest geografskih lokacija Obuhvat indeksa Geografski obuhvat Cijene se prikupljaju na dvanaest lokacija (gradova) u zemlji (Banja Luka Bihać Bijeljina Brčko Doboj Istočno Sarajevo Mostar Prijedor Sarajevo Trebinje Tuzla Zenica) odabranih prema kriteriju broja stanovnika i njihovoj ulozi u geografskom području kojem pripadaju Obuhvat proizvoda Obuhvaćeni su najvažniji proizvodi i usluge koje kupuje stanovništvo radi finalne potrošnje Obuhvat dobara i usluga redovito se revidira kako bi se očuvala reprezentativnost liste proizvoda s obzirom na ukuse potrošača i njihove navike u pogledu kupovine
NOTES OF METHODOLOGY Defintion of Consumer Price Index
Consumer Price Index represents a measure of avereage prices (goods and services) which consumers buy for their personal needs Purpose Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina is used as a measure of inflation in state entites and District Brcko It can be used as an indicator of values with index clauses it also serves as a deflator of final consumer purchasing power and it is also used in inflation comaprison among other regions CPI can serve as a deflator of National accounts data and other purposes Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina is caluculated on the basis of the respresentative list of products that in year 2018 consisting of 615 different items Each month over 21 000 prices are being collected in accordance with defined sample of outlets and 12 geographical locations Scope of the index
Geographic coverage The prices are being collected in 12 geographic locations (towns) in country (Banja Luka Bihac Bijeljina Brcko Doboj Istocno Sarajevo Mostar Prijedor Sarajevo Trebinje Tuzla Zenica) chosen by the criterion of their weight in terms of population and their role with respect to the geographical areas that they belong to Product coverage All relevant goods and services bought by the reference population for the purpose of final consumption are included in the index The coverage of goods and services is reviwed regularly in order to ensure the representativnes of the basket with respect to the consumer tastes and purchasing practices
6
Snimanje cijena Sve cijene se prikupljaju lokalno na način da snimatelji od entitetskih Zavoda za statistiku i Agencije za statistiku BiH dobijaju jasne specifikacije naziva proizvoda i njegove COICOP šifre te jedinice mjere koje trebaju posmatrati na terenu Snimatelji na temelju tih informacija samostalno biraju konkretan proizvod čiju će cijenu snimati na određenom prodajnom mjestu Snimatelj mora izabrati konkretni proizvod u skladu sa kriterijem najprodavanijeg proizvoda na datom prodajnom mjestu Kako bi se osiguralo da snimatelji iz mjeseca u mjesec snimaju cijene istih proizvoda te kako bi se moglo pratiti koje proizvode snimatelji posmatraju na terenu oni u upitnik unose i unaprijed definiran skup dodatnih karakteristika proizvoda i informacije o eventualnim zamjenama proizvoda ukoliko ih bude Takav način snimanja omogućuje praćenje promjene kretanja cijena između dva razdoblja ali ne i poređenje prosječne cijene između različitih geografskih lokacija Za potrebe indeksa potrošačkih cijena snimanje cijena se vrši sljedećih dana u mjesecu
za poljoprivredne proizvode koji se prodaju na tržnicama cijene se prikupljaju dva puta mjesečno i to u prvoj i trećoj sedmici u mjesecu
za sve ostale proizvode cijene se u skladu sa važećim Evropskim regulativama prikupljaju jedanput mjesečno (između 1 i 21 u mjesecu) s tim da se nužno održava isti interval između prikupljanja
Ponderi Ponderi koji se primjenjuju za izračun indeksa potrošačkih cijena su koeficijenti koji odražavaju relativnu važnost odabranih proizvoda i usluga u ukupnoj potrošnji domaćinstava na domaćem teritoriju Pomoću njih se izračunavaju elementarni indeksi kao ponderirani prosjeci Bazirani su na podacima povezanim sa finalnom potrošnjom domaćinstava i na podacima o broju stanovnika Temeljni izvor podataka za izradu pondera za obračun indeksa potrošačkih cijena je Anketa o potrošnji domaćinstava Za izračun indeksa potrošačkih cijena od siječnja 2018 godine primjenjuju se ponderi koji se baziraju na podacima iz Ankete o potrošnji domaćinstava za 2015 godinu Ponderi se svake godine korigiraju s kretanjem cijena u prethodnoj godini
Price collection All the prices are being collected by the personnel of the statistical institutions in both entities and BHAS The price collectors recive a clear specifications of the item name its COICOP code and unit of measurment that they should collect in specific outlet They choose a concrete item for price collecting in specific outlet in accordance with the criterion of the most sold products in that outlet In order to be sure that the collector is collecting prices for exactly the same items each month the form for the price collecting also includes the informations on detailed product description in terms of brandsvariety and quantity as well as the informations on possible replacements of items All of this allows us the monitor the exact price change in two different periods but not the comparison of average prices between different geographical locations For the purposes of CPI calculations the price collection is scheduled as follows
for agricultural products sold on green markets the prices are being collected twice a month in the first and third week of a month
for other items the prices in accordance with European Regulative are being collected once a month (on the 1 and 21 of the month) with the obligation of maintaining the interval of price collection
Weights Weights used for calculating the CPI reflect relative importance of the sampled goods or services in the total consumption of resident households within the domestic territory They are used for elementary indices calculations as the weighted averages They are based on the data linked to the household final consumption and population The most important data source for calculating the weights used in the consumer price indices are the Household Budget Survey Since January 2018 the compilation of the CPI has been based on the weights derived from household expenditures from the Household Budget Survey 2015 updated every year according to price movement recorded in a previous year
7
Klasifikacija Za klasificiranje proizvoda iz statistike potrošačkih cijena upotrebljava se Klasifikacija osobne potrošnje prema namjeni (Classification of Individual Consumption by Purpose-COICOP) koja dijeli izdatke na dvanaest osnovnih odjeljaka proizvoda i usluga za koje se izračunavaju indeksi Agregiranje Izračun indeksa potrošačkih cijena počinje izračunom elementarnih indeksa (indeksa proizvoda) i indeksa reprezentativnih stavki na razini gradova Pri tome se kao mjera srednje vrijednosti koristi geometrijska sredina Agregirani indeksi se nakon toga izračunavaju korištenjem Laspeyres-ove formule za ponderiranu aritmetičku sredinu počevši od indeksa reprezentativnih stavki na razini entiteta sve do općeg indeksa za Bosnu i Hercegovinu Referentna baza za izračun indeksa je 2015 godina Ostale definicije Proizvod bilo koji proizvod ili usluga za osobnu potrošnju koji se mogu kupiti Skupni naziv za proizvode i usluge Reprezentativna stavka proizvod na najnižoj razini agregacije odnosno proizvod u prodajnom mjestu na jednoj geografskoj lokaciji za koji se može procijeniti ponder Stopa promjene stopa promjene u specifičnom referentnom periodu u poređenju sa vrijednošću sa početka tog perioda ili iz konkretno definiranog ranijeg perioda
Classification The classification of products used in the CPI is based on the Classification of Individual Consumption by Purpose (COICOP) The COICOP divides consumer expenditures into twelve different divisions of consumer goods and services Aggregation Consumer Price Index calculation begins with the computation of elementary aggregate indices (items indices) and representative position at the level of towns Elementary aggregate indices are calculated by using Laspeyres formula for weighted arithmetic mean starting from the level of representative positions indices at the level of entities to the overall index at the level of Bosnia and Herzegovina Reference base year for index calculation is 2015 Other definitions Products any consumer goods or services that can be purchased a term covering both goods and services Representative position lowest level of product aggregation ie item in an outlet in a geographic location with a weight Rate of change rate of change of prices in a specific reference period compared with the value from the beginning of that period or from specifically defined earlier period or in a specific period of time
8
Izdaje i štampa Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26 Published and printed by the Agency for Statistics of the Bosnia and Herzegovina 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26
TelefonPhone +387 (33) 911 911 TelefaksTelefax +387 (33) 220 622 Elektronska poštaE-mail bhasbhasgovba Internetska stranicaWeb site http wwwbhasgovba
Odgovara direktor mrsc Velimir Jukić Person responsible MSc Velimir Jukic Director
Saopćenje priredili Rubina Ligata i Gorčin Stojanović Prepared by Mrs Rubina Ligata and MrGorcin Stojanovic
Podaci iz ovog saopćenja objavljuju se i na internet
First Release data are also published on the Internet
3
Indeks potrošačkih cijena prema klasifikaciji COICOP u julu 2018 godine The Consumer Price Index by COICOP classification in July 2018
CO
ICO
P
Odjeljak VII 2018 VI 2018
VII 2018 VII 2017
VII 2018 XII 2017
I-VII 2018 I-VII 2017
VII 2018 Oslash 2017
VII 2018 Oslash2015
Division
CO
ICO
P
00 Ukupan indeks 993 1018 995 1012 992 1000 Total Index 00
01 Hrana i bezalkoholna pića
986 1006 996 1009 1000 999 Food and non-alcoholic beverages
01
011 Hrana 984 1008 994 1011 999 996 Food 011
012 Bezalkoholna pića 1001 992 1006 995 1012 1025 Non-alcoholic drinks
012
02 Alkoholna pića i duhan
998 1055 946 1071 938 1180 Alcoholic beverages and tobacco
02
021 Alkoholna pića 993 988 1002 995 1006 984 Alcoholic drinks 021
022 Duhan 999 1077 930 1096 917 1252 Tobacco 022
03 Odjeća i obuća 940 904 1147 901 1169 704 Clothing and footwear
03
031 Odjeća 938 904 1130 907 1161 707 Clothing 031
032 Obuća 943 900 1187 887 1190 697 Footwear 032
04 Stanovanje voda električna energija plin i drugi energenti
997 1022 1039 1021 1005 1009
Housing water electricity gas and other fuels
04
041 Stanarina 1002 1034 989 1038 971 1105 Actual rentals for housing
041
043 Održavanje i popravka stana
1001 1011 992 1006 990 1010 Maintenance and repair of the dwelling
043
044 Vodosnabdijevanje i različite komunalne usluge
1000 1002 1000 1004 998 1016 Water supply and miscellaneous services relating to the dwelling
044
045 Električna energija gas i drugi energenti
996 1026 1053 1024 1010 1000 Electricity gas and other fuels
045
05 Namještaj kućanski aparati i redovno održavanje kuće
1001 993 1003 991 1009 970
Furnishings household equipment and routine maintenance of the house
05
051 Namještaj pokućstvo tepisi i ostale podne prostirke
1002 995 1000 984 1011 978
Furniture and furnishings carpets and other floor coverings
051
052 Tekstilni proizvodi za kuću
1003 981 1018 978 1026 947 Household textiles
052
053 Kućanski aparati 998 986 1008 986 1014 956 Household appliances
053
054 Stakleno i stono posuđe 1000 974 1014 965 1032 925
Glassware tableware and household utensils
054
055 Alat i oprema za kuću i vrt
1007 1004 994 1001 996 997 Tools and equipment for house and garden
055
056 Dobra i usluge za redovno održavanje kuće
999 993 1004 994 1007 968 Goods and services for routine household maintenance
056
06 Zdravstvo 1004 1022 981 1015 977 1041 Health 06
061 Medicinski proizvodi pomagala i oprema
1007 1034 970 1022 965 1072
Medical products appliances and equipment
061
062 Zdravstvene usluge osim bolničkih
1001 1005 997 1006 995 988 Out-patient services
062
063 Bolničke usluge 1000 1000 1000 1000 1000 1053 Hospital services
063
07 Prevoz 997 1108 916 1069 909 1086 Transport 07
071 Kupovina vozila
999 993 1004 998 1004 981 Purchase of vehicles
071
072 Upotreba prijevoznih sredstava
994 1135 901 1086 890 1104 Operation of personal transport equipment
072
073 Usluge prijevoza 1023 1057 934 1027 941 1074 Transport services
073
4
nastavak tablice
CO
ICO
P
Odjeljak VII 2018 VI 2018
VII 2018 VII 2017
VII 2018 XII 2017
I-VII 2018 I-VII 2017
VII 2018 Oslash 2017
VII 2018 Oslash2015
Division
CO
ICO
P
08 Komunikacije 1001 999 1000 982 1011 970 Communication 08
081 Poštanske usluge 1000 1000 1000 1000 1000 1000 Postal services 081
082 Telefonska i telefaks oprema 992 930 1057 917 1093 799
Telephone and telefax equipment
082
083 Telefonske i telefaks usluge
1002 1004 997 986 1005 984 Telephone and telefax services
083
09 Rekreacija i kultura
1019 1021 974 1011 971 1055 Recreation and culture
09
091 Audiovizuelna foto i informatička oprema 1003 959 1030 965 1045 864
Audio-visualphoto and information processing equipment
091
092 Ostala trajna dobra za rekreaciju i kulturu
1003 1019 991 1013 987 1023 Other major durables for recreation and culture
092
093 Ostali predmeti i oprema za rekreaciju vrt i kućni ljubimci 1005 1006 1008 996 1006 972
Other recreational items and equipment gardens and pets
093
094 Usluge rekreacije i kulture
1022 1035 972 1014 968 1099 Recreational and cultural services
094
095 Novine knjige i pisaći pribor 1001 1018 990 1014 983 1030
Newspapers books and stationery
095
096 Paket aranžmani 1130 1048 807 1063 809 1353 Package holidays
096
10 Obrazovanje 1000 999 1001 1000 1001 1012 Education 10
101
Predškolsko i osnovno obrazovanje
1000 1005 1000 1005 997 1036 Pre-primary and primary education
101
102 Srednjoškolsko obrazovanje 1000 986 1004 988 1011 994
Secondary education
102
104 Univerzitetsko obrazovanje 1000 1001 1000 1001 1000 1009
High school and university education
104
105 Obrazovanje nedefinisano po nivou
1000 999 1003 1002 1000 1041 Education not definable by level
105
11 Restorani i hoteli 1000 1005 996 1003 995 1012 Restaurants and hotels
11
111 Usluge ishrane 1000 1006 995 1005 994 1017 Catering services 111
112 Usluge smještaja 1000 1000 1000 992 1005 979 Accommodation services
112
12 Ostala dobra i usluge
1003 1001 999 1000 1000 992 Other goods and services
12
121 Lična njega 1006 1000 997 999 1001 981 Personal care 121
123 Lični predmeti druge namjene 982 980 1040 982 1038 934
Personal effects nec
123
125
Osiguranje
1000 1002 999 1001 999 1002 Insurance
125 126 Finansijske usluge 1000 1015 1000 1015 989 1073 Financial
services 126
127 Ostale usluge 1000 1003 1000 1003 999 1012 Other services nec
127
5
METODOLOŠKA OBJAŠNJENJA Definicija indeksa potrošačkih cijena Indeks potrošačkih cijena predstavlja mjeru promjena cijena proizvoda i usluga koje domaćinstva kupuju radi zadovoljenja svojih osobnih potreba na ekonomskom teritoriju Bosne i Hercegovine Namjena Svrha prikupljanja potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini je dobijanje mjere inflacije u zemlji entitetima i Distriktu Brčko Pored toga indeks potrošačkih cijena se koristi i za usklađivanje plaća i zarada sukladno kolektivnim ugovorima te mirovina i socijalnih davanja Također se koristi i za očuvanje vrijednosti kod ugovora s indeksnim klauzulama omogućuje upoređivanje stope inflacije s drugim zemljama omogućuje upoređivanje kretanja cijena unutar zemlje između pojedinih regiona i služi kao temelj za deflacioniranje pojedinih makroekonomskih agregata u statistici nacionalnih računa i u druge svrhe Indeks potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini Indeks potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini izračunava se na temelju reprezentativne liste proizvoda koju u 2018 godini čini 615 proizvoda Svakog mjeseca prikuplja se oko 21000 cijena na unaprijed definiranom uzorku prodajnih mjesta na dvanaest geografskih lokacija Obuhvat indeksa Geografski obuhvat Cijene se prikupljaju na dvanaest lokacija (gradova) u zemlji (Banja Luka Bihać Bijeljina Brčko Doboj Istočno Sarajevo Mostar Prijedor Sarajevo Trebinje Tuzla Zenica) odabranih prema kriteriju broja stanovnika i njihovoj ulozi u geografskom području kojem pripadaju Obuhvat proizvoda Obuhvaćeni su najvažniji proizvodi i usluge koje kupuje stanovništvo radi finalne potrošnje Obuhvat dobara i usluga redovito se revidira kako bi se očuvala reprezentativnost liste proizvoda s obzirom na ukuse potrošača i njihove navike u pogledu kupovine
NOTES OF METHODOLOGY Defintion of Consumer Price Index
Consumer Price Index represents a measure of avereage prices (goods and services) which consumers buy for their personal needs Purpose Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina is used as a measure of inflation in state entites and District Brcko It can be used as an indicator of values with index clauses it also serves as a deflator of final consumer purchasing power and it is also used in inflation comaprison among other regions CPI can serve as a deflator of National accounts data and other purposes Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina is caluculated on the basis of the respresentative list of products that in year 2018 consisting of 615 different items Each month over 21 000 prices are being collected in accordance with defined sample of outlets and 12 geographical locations Scope of the index
Geographic coverage The prices are being collected in 12 geographic locations (towns) in country (Banja Luka Bihac Bijeljina Brcko Doboj Istocno Sarajevo Mostar Prijedor Sarajevo Trebinje Tuzla Zenica) chosen by the criterion of their weight in terms of population and their role with respect to the geographical areas that they belong to Product coverage All relevant goods and services bought by the reference population for the purpose of final consumption are included in the index The coverage of goods and services is reviwed regularly in order to ensure the representativnes of the basket with respect to the consumer tastes and purchasing practices
6
Snimanje cijena Sve cijene se prikupljaju lokalno na način da snimatelji od entitetskih Zavoda za statistiku i Agencije za statistiku BiH dobijaju jasne specifikacije naziva proizvoda i njegove COICOP šifre te jedinice mjere koje trebaju posmatrati na terenu Snimatelji na temelju tih informacija samostalno biraju konkretan proizvod čiju će cijenu snimati na određenom prodajnom mjestu Snimatelj mora izabrati konkretni proizvod u skladu sa kriterijem najprodavanijeg proizvoda na datom prodajnom mjestu Kako bi se osiguralo da snimatelji iz mjeseca u mjesec snimaju cijene istih proizvoda te kako bi se moglo pratiti koje proizvode snimatelji posmatraju na terenu oni u upitnik unose i unaprijed definiran skup dodatnih karakteristika proizvoda i informacije o eventualnim zamjenama proizvoda ukoliko ih bude Takav način snimanja omogućuje praćenje promjene kretanja cijena između dva razdoblja ali ne i poređenje prosječne cijene između različitih geografskih lokacija Za potrebe indeksa potrošačkih cijena snimanje cijena se vrši sljedećih dana u mjesecu
za poljoprivredne proizvode koji se prodaju na tržnicama cijene se prikupljaju dva puta mjesečno i to u prvoj i trećoj sedmici u mjesecu
za sve ostale proizvode cijene se u skladu sa važećim Evropskim regulativama prikupljaju jedanput mjesečno (između 1 i 21 u mjesecu) s tim da se nužno održava isti interval između prikupljanja
Ponderi Ponderi koji se primjenjuju za izračun indeksa potrošačkih cijena su koeficijenti koji odražavaju relativnu važnost odabranih proizvoda i usluga u ukupnoj potrošnji domaćinstava na domaćem teritoriju Pomoću njih se izračunavaju elementarni indeksi kao ponderirani prosjeci Bazirani su na podacima povezanim sa finalnom potrošnjom domaćinstava i na podacima o broju stanovnika Temeljni izvor podataka za izradu pondera za obračun indeksa potrošačkih cijena je Anketa o potrošnji domaćinstava Za izračun indeksa potrošačkih cijena od siječnja 2018 godine primjenjuju se ponderi koji se baziraju na podacima iz Ankete o potrošnji domaćinstava za 2015 godinu Ponderi se svake godine korigiraju s kretanjem cijena u prethodnoj godini
Price collection All the prices are being collected by the personnel of the statistical institutions in both entities and BHAS The price collectors recive a clear specifications of the item name its COICOP code and unit of measurment that they should collect in specific outlet They choose a concrete item for price collecting in specific outlet in accordance with the criterion of the most sold products in that outlet In order to be sure that the collector is collecting prices for exactly the same items each month the form for the price collecting also includes the informations on detailed product description in terms of brandsvariety and quantity as well as the informations on possible replacements of items All of this allows us the monitor the exact price change in two different periods but not the comparison of average prices between different geographical locations For the purposes of CPI calculations the price collection is scheduled as follows
for agricultural products sold on green markets the prices are being collected twice a month in the first and third week of a month
for other items the prices in accordance with European Regulative are being collected once a month (on the 1 and 21 of the month) with the obligation of maintaining the interval of price collection
Weights Weights used for calculating the CPI reflect relative importance of the sampled goods or services in the total consumption of resident households within the domestic territory They are used for elementary indices calculations as the weighted averages They are based on the data linked to the household final consumption and population The most important data source for calculating the weights used in the consumer price indices are the Household Budget Survey Since January 2018 the compilation of the CPI has been based on the weights derived from household expenditures from the Household Budget Survey 2015 updated every year according to price movement recorded in a previous year
7
Klasifikacija Za klasificiranje proizvoda iz statistike potrošačkih cijena upotrebljava se Klasifikacija osobne potrošnje prema namjeni (Classification of Individual Consumption by Purpose-COICOP) koja dijeli izdatke na dvanaest osnovnih odjeljaka proizvoda i usluga za koje se izračunavaju indeksi Agregiranje Izračun indeksa potrošačkih cijena počinje izračunom elementarnih indeksa (indeksa proizvoda) i indeksa reprezentativnih stavki na razini gradova Pri tome se kao mjera srednje vrijednosti koristi geometrijska sredina Agregirani indeksi se nakon toga izračunavaju korištenjem Laspeyres-ove formule za ponderiranu aritmetičku sredinu počevši od indeksa reprezentativnih stavki na razini entiteta sve do općeg indeksa za Bosnu i Hercegovinu Referentna baza za izračun indeksa je 2015 godina Ostale definicije Proizvod bilo koji proizvod ili usluga za osobnu potrošnju koji se mogu kupiti Skupni naziv za proizvode i usluge Reprezentativna stavka proizvod na najnižoj razini agregacije odnosno proizvod u prodajnom mjestu na jednoj geografskoj lokaciji za koji se može procijeniti ponder Stopa promjene stopa promjene u specifičnom referentnom periodu u poređenju sa vrijednošću sa početka tog perioda ili iz konkretno definiranog ranijeg perioda
Classification The classification of products used in the CPI is based on the Classification of Individual Consumption by Purpose (COICOP) The COICOP divides consumer expenditures into twelve different divisions of consumer goods and services Aggregation Consumer Price Index calculation begins with the computation of elementary aggregate indices (items indices) and representative position at the level of towns Elementary aggregate indices are calculated by using Laspeyres formula for weighted arithmetic mean starting from the level of representative positions indices at the level of entities to the overall index at the level of Bosnia and Herzegovina Reference base year for index calculation is 2015 Other definitions Products any consumer goods or services that can be purchased a term covering both goods and services Representative position lowest level of product aggregation ie item in an outlet in a geographic location with a weight Rate of change rate of change of prices in a specific reference period compared with the value from the beginning of that period or from specifically defined earlier period or in a specific period of time
8
Izdaje i štampa Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26 Published and printed by the Agency for Statistics of the Bosnia and Herzegovina 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26
TelefonPhone +387 (33) 911 911 TelefaksTelefax +387 (33) 220 622 Elektronska poštaE-mail bhasbhasgovba Internetska stranicaWeb site http wwwbhasgovba
Odgovara direktor mrsc Velimir Jukić Person responsible MSc Velimir Jukic Director
Saopćenje priredili Rubina Ligata i Gorčin Stojanović Prepared by Mrs Rubina Ligata and MrGorcin Stojanovic
Podaci iz ovog saopćenja objavljuju se i na internet
First Release data are also published on the Internet
4
nastavak tablice
CO
ICO
P
Odjeljak VII 2018 VI 2018
VII 2018 VII 2017
VII 2018 XII 2017
I-VII 2018 I-VII 2017
VII 2018 Oslash 2017
VII 2018 Oslash2015
Division
CO
ICO
P
08 Komunikacije 1001 999 1000 982 1011 970 Communication 08
081 Poštanske usluge 1000 1000 1000 1000 1000 1000 Postal services 081
082 Telefonska i telefaks oprema 992 930 1057 917 1093 799
Telephone and telefax equipment
082
083 Telefonske i telefaks usluge
1002 1004 997 986 1005 984 Telephone and telefax services
083
09 Rekreacija i kultura
1019 1021 974 1011 971 1055 Recreation and culture
09
091 Audiovizuelna foto i informatička oprema 1003 959 1030 965 1045 864
Audio-visualphoto and information processing equipment
091
092 Ostala trajna dobra za rekreaciju i kulturu
1003 1019 991 1013 987 1023 Other major durables for recreation and culture
092
093 Ostali predmeti i oprema za rekreaciju vrt i kućni ljubimci 1005 1006 1008 996 1006 972
Other recreational items and equipment gardens and pets
093
094 Usluge rekreacije i kulture
1022 1035 972 1014 968 1099 Recreational and cultural services
094
095 Novine knjige i pisaći pribor 1001 1018 990 1014 983 1030
Newspapers books and stationery
095
096 Paket aranžmani 1130 1048 807 1063 809 1353 Package holidays
096
10 Obrazovanje 1000 999 1001 1000 1001 1012 Education 10
101
Predškolsko i osnovno obrazovanje
1000 1005 1000 1005 997 1036 Pre-primary and primary education
101
102 Srednjoškolsko obrazovanje 1000 986 1004 988 1011 994
Secondary education
102
104 Univerzitetsko obrazovanje 1000 1001 1000 1001 1000 1009
High school and university education
104
105 Obrazovanje nedefinisano po nivou
1000 999 1003 1002 1000 1041 Education not definable by level
105
11 Restorani i hoteli 1000 1005 996 1003 995 1012 Restaurants and hotels
11
111 Usluge ishrane 1000 1006 995 1005 994 1017 Catering services 111
112 Usluge smještaja 1000 1000 1000 992 1005 979 Accommodation services
112
12 Ostala dobra i usluge
1003 1001 999 1000 1000 992 Other goods and services
12
121 Lična njega 1006 1000 997 999 1001 981 Personal care 121
123 Lični predmeti druge namjene 982 980 1040 982 1038 934
Personal effects nec
123
125
Osiguranje
1000 1002 999 1001 999 1002 Insurance
125 126 Finansijske usluge 1000 1015 1000 1015 989 1073 Financial
services 126
127 Ostale usluge 1000 1003 1000 1003 999 1012 Other services nec
127
5
METODOLOŠKA OBJAŠNJENJA Definicija indeksa potrošačkih cijena Indeks potrošačkih cijena predstavlja mjeru promjena cijena proizvoda i usluga koje domaćinstva kupuju radi zadovoljenja svojih osobnih potreba na ekonomskom teritoriju Bosne i Hercegovine Namjena Svrha prikupljanja potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini je dobijanje mjere inflacije u zemlji entitetima i Distriktu Brčko Pored toga indeks potrošačkih cijena se koristi i za usklađivanje plaća i zarada sukladno kolektivnim ugovorima te mirovina i socijalnih davanja Također se koristi i za očuvanje vrijednosti kod ugovora s indeksnim klauzulama omogućuje upoređivanje stope inflacije s drugim zemljama omogućuje upoređivanje kretanja cijena unutar zemlje između pojedinih regiona i služi kao temelj za deflacioniranje pojedinih makroekonomskih agregata u statistici nacionalnih računa i u druge svrhe Indeks potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini Indeks potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini izračunava se na temelju reprezentativne liste proizvoda koju u 2018 godini čini 615 proizvoda Svakog mjeseca prikuplja se oko 21000 cijena na unaprijed definiranom uzorku prodajnih mjesta na dvanaest geografskih lokacija Obuhvat indeksa Geografski obuhvat Cijene se prikupljaju na dvanaest lokacija (gradova) u zemlji (Banja Luka Bihać Bijeljina Brčko Doboj Istočno Sarajevo Mostar Prijedor Sarajevo Trebinje Tuzla Zenica) odabranih prema kriteriju broja stanovnika i njihovoj ulozi u geografskom području kojem pripadaju Obuhvat proizvoda Obuhvaćeni su najvažniji proizvodi i usluge koje kupuje stanovništvo radi finalne potrošnje Obuhvat dobara i usluga redovito se revidira kako bi se očuvala reprezentativnost liste proizvoda s obzirom na ukuse potrošača i njihove navike u pogledu kupovine
NOTES OF METHODOLOGY Defintion of Consumer Price Index
Consumer Price Index represents a measure of avereage prices (goods and services) which consumers buy for their personal needs Purpose Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina is used as a measure of inflation in state entites and District Brcko It can be used as an indicator of values with index clauses it also serves as a deflator of final consumer purchasing power and it is also used in inflation comaprison among other regions CPI can serve as a deflator of National accounts data and other purposes Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina is caluculated on the basis of the respresentative list of products that in year 2018 consisting of 615 different items Each month over 21 000 prices are being collected in accordance with defined sample of outlets and 12 geographical locations Scope of the index
Geographic coverage The prices are being collected in 12 geographic locations (towns) in country (Banja Luka Bihac Bijeljina Brcko Doboj Istocno Sarajevo Mostar Prijedor Sarajevo Trebinje Tuzla Zenica) chosen by the criterion of their weight in terms of population and their role with respect to the geographical areas that they belong to Product coverage All relevant goods and services bought by the reference population for the purpose of final consumption are included in the index The coverage of goods and services is reviwed regularly in order to ensure the representativnes of the basket with respect to the consumer tastes and purchasing practices
6
Snimanje cijena Sve cijene se prikupljaju lokalno na način da snimatelji od entitetskih Zavoda za statistiku i Agencije za statistiku BiH dobijaju jasne specifikacije naziva proizvoda i njegove COICOP šifre te jedinice mjere koje trebaju posmatrati na terenu Snimatelji na temelju tih informacija samostalno biraju konkretan proizvod čiju će cijenu snimati na određenom prodajnom mjestu Snimatelj mora izabrati konkretni proizvod u skladu sa kriterijem najprodavanijeg proizvoda na datom prodajnom mjestu Kako bi se osiguralo da snimatelji iz mjeseca u mjesec snimaju cijene istih proizvoda te kako bi se moglo pratiti koje proizvode snimatelji posmatraju na terenu oni u upitnik unose i unaprijed definiran skup dodatnih karakteristika proizvoda i informacije o eventualnim zamjenama proizvoda ukoliko ih bude Takav način snimanja omogućuje praćenje promjene kretanja cijena između dva razdoblja ali ne i poređenje prosječne cijene između različitih geografskih lokacija Za potrebe indeksa potrošačkih cijena snimanje cijena se vrši sljedećih dana u mjesecu
za poljoprivredne proizvode koji se prodaju na tržnicama cijene se prikupljaju dva puta mjesečno i to u prvoj i trećoj sedmici u mjesecu
za sve ostale proizvode cijene se u skladu sa važećim Evropskim regulativama prikupljaju jedanput mjesečno (između 1 i 21 u mjesecu) s tim da se nužno održava isti interval između prikupljanja
Ponderi Ponderi koji se primjenjuju za izračun indeksa potrošačkih cijena su koeficijenti koji odražavaju relativnu važnost odabranih proizvoda i usluga u ukupnoj potrošnji domaćinstava na domaćem teritoriju Pomoću njih se izračunavaju elementarni indeksi kao ponderirani prosjeci Bazirani su na podacima povezanim sa finalnom potrošnjom domaćinstava i na podacima o broju stanovnika Temeljni izvor podataka za izradu pondera za obračun indeksa potrošačkih cijena je Anketa o potrošnji domaćinstava Za izračun indeksa potrošačkih cijena od siječnja 2018 godine primjenjuju se ponderi koji se baziraju na podacima iz Ankete o potrošnji domaćinstava za 2015 godinu Ponderi se svake godine korigiraju s kretanjem cijena u prethodnoj godini
Price collection All the prices are being collected by the personnel of the statistical institutions in both entities and BHAS The price collectors recive a clear specifications of the item name its COICOP code and unit of measurment that they should collect in specific outlet They choose a concrete item for price collecting in specific outlet in accordance with the criterion of the most sold products in that outlet In order to be sure that the collector is collecting prices for exactly the same items each month the form for the price collecting also includes the informations on detailed product description in terms of brandsvariety and quantity as well as the informations on possible replacements of items All of this allows us the monitor the exact price change in two different periods but not the comparison of average prices between different geographical locations For the purposes of CPI calculations the price collection is scheduled as follows
for agricultural products sold on green markets the prices are being collected twice a month in the first and third week of a month
for other items the prices in accordance with European Regulative are being collected once a month (on the 1 and 21 of the month) with the obligation of maintaining the interval of price collection
Weights Weights used for calculating the CPI reflect relative importance of the sampled goods or services in the total consumption of resident households within the domestic territory They are used for elementary indices calculations as the weighted averages They are based on the data linked to the household final consumption and population The most important data source for calculating the weights used in the consumer price indices are the Household Budget Survey Since January 2018 the compilation of the CPI has been based on the weights derived from household expenditures from the Household Budget Survey 2015 updated every year according to price movement recorded in a previous year
7
Klasifikacija Za klasificiranje proizvoda iz statistike potrošačkih cijena upotrebljava se Klasifikacija osobne potrošnje prema namjeni (Classification of Individual Consumption by Purpose-COICOP) koja dijeli izdatke na dvanaest osnovnih odjeljaka proizvoda i usluga za koje se izračunavaju indeksi Agregiranje Izračun indeksa potrošačkih cijena počinje izračunom elementarnih indeksa (indeksa proizvoda) i indeksa reprezentativnih stavki na razini gradova Pri tome se kao mjera srednje vrijednosti koristi geometrijska sredina Agregirani indeksi se nakon toga izračunavaju korištenjem Laspeyres-ove formule za ponderiranu aritmetičku sredinu počevši od indeksa reprezentativnih stavki na razini entiteta sve do općeg indeksa za Bosnu i Hercegovinu Referentna baza za izračun indeksa je 2015 godina Ostale definicije Proizvod bilo koji proizvod ili usluga za osobnu potrošnju koji se mogu kupiti Skupni naziv za proizvode i usluge Reprezentativna stavka proizvod na najnižoj razini agregacije odnosno proizvod u prodajnom mjestu na jednoj geografskoj lokaciji za koji se može procijeniti ponder Stopa promjene stopa promjene u specifičnom referentnom periodu u poređenju sa vrijednošću sa početka tog perioda ili iz konkretno definiranog ranijeg perioda
Classification The classification of products used in the CPI is based on the Classification of Individual Consumption by Purpose (COICOP) The COICOP divides consumer expenditures into twelve different divisions of consumer goods and services Aggregation Consumer Price Index calculation begins with the computation of elementary aggregate indices (items indices) and representative position at the level of towns Elementary aggregate indices are calculated by using Laspeyres formula for weighted arithmetic mean starting from the level of representative positions indices at the level of entities to the overall index at the level of Bosnia and Herzegovina Reference base year for index calculation is 2015 Other definitions Products any consumer goods or services that can be purchased a term covering both goods and services Representative position lowest level of product aggregation ie item in an outlet in a geographic location with a weight Rate of change rate of change of prices in a specific reference period compared with the value from the beginning of that period or from specifically defined earlier period or in a specific period of time
8
Izdaje i štampa Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26 Published and printed by the Agency for Statistics of the Bosnia and Herzegovina 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26
TelefonPhone +387 (33) 911 911 TelefaksTelefax +387 (33) 220 622 Elektronska poštaE-mail bhasbhasgovba Internetska stranicaWeb site http wwwbhasgovba
Odgovara direktor mrsc Velimir Jukić Person responsible MSc Velimir Jukic Director
Saopćenje priredili Rubina Ligata i Gorčin Stojanović Prepared by Mrs Rubina Ligata and MrGorcin Stojanovic
Podaci iz ovog saopćenja objavljuju se i na internet
First Release data are also published on the Internet
5
METODOLOŠKA OBJAŠNJENJA Definicija indeksa potrošačkih cijena Indeks potrošačkih cijena predstavlja mjeru promjena cijena proizvoda i usluga koje domaćinstva kupuju radi zadovoljenja svojih osobnih potreba na ekonomskom teritoriju Bosne i Hercegovine Namjena Svrha prikupljanja potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini je dobijanje mjere inflacije u zemlji entitetima i Distriktu Brčko Pored toga indeks potrošačkih cijena se koristi i za usklađivanje plaća i zarada sukladno kolektivnim ugovorima te mirovina i socijalnih davanja Također se koristi i za očuvanje vrijednosti kod ugovora s indeksnim klauzulama omogućuje upoređivanje stope inflacije s drugim zemljama omogućuje upoređivanje kretanja cijena unutar zemlje između pojedinih regiona i služi kao temelj za deflacioniranje pojedinih makroekonomskih agregata u statistici nacionalnih računa i u druge svrhe Indeks potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini Indeks potrošačkih cijena u Bosni i Hercegovini izračunava se na temelju reprezentativne liste proizvoda koju u 2018 godini čini 615 proizvoda Svakog mjeseca prikuplja se oko 21000 cijena na unaprijed definiranom uzorku prodajnih mjesta na dvanaest geografskih lokacija Obuhvat indeksa Geografski obuhvat Cijene se prikupljaju na dvanaest lokacija (gradova) u zemlji (Banja Luka Bihać Bijeljina Brčko Doboj Istočno Sarajevo Mostar Prijedor Sarajevo Trebinje Tuzla Zenica) odabranih prema kriteriju broja stanovnika i njihovoj ulozi u geografskom području kojem pripadaju Obuhvat proizvoda Obuhvaćeni su najvažniji proizvodi i usluge koje kupuje stanovništvo radi finalne potrošnje Obuhvat dobara i usluga redovito se revidira kako bi se očuvala reprezentativnost liste proizvoda s obzirom na ukuse potrošača i njihove navike u pogledu kupovine
NOTES OF METHODOLOGY Defintion of Consumer Price Index
Consumer Price Index represents a measure of avereage prices (goods and services) which consumers buy for their personal needs Purpose Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina is used as a measure of inflation in state entites and District Brcko It can be used as an indicator of values with index clauses it also serves as a deflator of final consumer purchasing power and it is also used in inflation comaprison among other regions CPI can serve as a deflator of National accounts data and other purposes Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina Consumer Price Index in Bosnia and Herzegovina is caluculated on the basis of the respresentative list of products that in year 2018 consisting of 615 different items Each month over 21 000 prices are being collected in accordance with defined sample of outlets and 12 geographical locations Scope of the index
Geographic coverage The prices are being collected in 12 geographic locations (towns) in country (Banja Luka Bihac Bijeljina Brcko Doboj Istocno Sarajevo Mostar Prijedor Sarajevo Trebinje Tuzla Zenica) chosen by the criterion of their weight in terms of population and their role with respect to the geographical areas that they belong to Product coverage All relevant goods and services bought by the reference population for the purpose of final consumption are included in the index The coverage of goods and services is reviwed regularly in order to ensure the representativnes of the basket with respect to the consumer tastes and purchasing practices
6
Snimanje cijena Sve cijene se prikupljaju lokalno na način da snimatelji od entitetskih Zavoda za statistiku i Agencije za statistiku BiH dobijaju jasne specifikacije naziva proizvoda i njegove COICOP šifre te jedinice mjere koje trebaju posmatrati na terenu Snimatelji na temelju tih informacija samostalno biraju konkretan proizvod čiju će cijenu snimati na određenom prodajnom mjestu Snimatelj mora izabrati konkretni proizvod u skladu sa kriterijem najprodavanijeg proizvoda na datom prodajnom mjestu Kako bi se osiguralo da snimatelji iz mjeseca u mjesec snimaju cijene istih proizvoda te kako bi se moglo pratiti koje proizvode snimatelji posmatraju na terenu oni u upitnik unose i unaprijed definiran skup dodatnih karakteristika proizvoda i informacije o eventualnim zamjenama proizvoda ukoliko ih bude Takav način snimanja omogućuje praćenje promjene kretanja cijena između dva razdoblja ali ne i poređenje prosječne cijene između različitih geografskih lokacija Za potrebe indeksa potrošačkih cijena snimanje cijena se vrši sljedećih dana u mjesecu
za poljoprivredne proizvode koji se prodaju na tržnicama cijene se prikupljaju dva puta mjesečno i to u prvoj i trećoj sedmici u mjesecu
za sve ostale proizvode cijene se u skladu sa važećim Evropskim regulativama prikupljaju jedanput mjesečno (između 1 i 21 u mjesecu) s tim da se nužno održava isti interval između prikupljanja
Ponderi Ponderi koji se primjenjuju za izračun indeksa potrošačkih cijena su koeficijenti koji odražavaju relativnu važnost odabranih proizvoda i usluga u ukupnoj potrošnji domaćinstava na domaćem teritoriju Pomoću njih se izračunavaju elementarni indeksi kao ponderirani prosjeci Bazirani su na podacima povezanim sa finalnom potrošnjom domaćinstava i na podacima o broju stanovnika Temeljni izvor podataka za izradu pondera za obračun indeksa potrošačkih cijena je Anketa o potrošnji domaćinstava Za izračun indeksa potrošačkih cijena od siječnja 2018 godine primjenjuju se ponderi koji se baziraju na podacima iz Ankete o potrošnji domaćinstava za 2015 godinu Ponderi se svake godine korigiraju s kretanjem cijena u prethodnoj godini
Price collection All the prices are being collected by the personnel of the statistical institutions in both entities and BHAS The price collectors recive a clear specifications of the item name its COICOP code and unit of measurment that they should collect in specific outlet They choose a concrete item for price collecting in specific outlet in accordance with the criterion of the most sold products in that outlet In order to be sure that the collector is collecting prices for exactly the same items each month the form for the price collecting also includes the informations on detailed product description in terms of brandsvariety and quantity as well as the informations on possible replacements of items All of this allows us the monitor the exact price change in two different periods but not the comparison of average prices between different geographical locations For the purposes of CPI calculations the price collection is scheduled as follows
for agricultural products sold on green markets the prices are being collected twice a month in the first and third week of a month
for other items the prices in accordance with European Regulative are being collected once a month (on the 1 and 21 of the month) with the obligation of maintaining the interval of price collection
Weights Weights used for calculating the CPI reflect relative importance of the sampled goods or services in the total consumption of resident households within the domestic territory They are used for elementary indices calculations as the weighted averages They are based on the data linked to the household final consumption and population The most important data source for calculating the weights used in the consumer price indices are the Household Budget Survey Since January 2018 the compilation of the CPI has been based on the weights derived from household expenditures from the Household Budget Survey 2015 updated every year according to price movement recorded in a previous year
7
Klasifikacija Za klasificiranje proizvoda iz statistike potrošačkih cijena upotrebljava se Klasifikacija osobne potrošnje prema namjeni (Classification of Individual Consumption by Purpose-COICOP) koja dijeli izdatke na dvanaest osnovnih odjeljaka proizvoda i usluga za koje se izračunavaju indeksi Agregiranje Izračun indeksa potrošačkih cijena počinje izračunom elementarnih indeksa (indeksa proizvoda) i indeksa reprezentativnih stavki na razini gradova Pri tome se kao mjera srednje vrijednosti koristi geometrijska sredina Agregirani indeksi se nakon toga izračunavaju korištenjem Laspeyres-ove formule za ponderiranu aritmetičku sredinu počevši od indeksa reprezentativnih stavki na razini entiteta sve do općeg indeksa za Bosnu i Hercegovinu Referentna baza za izračun indeksa je 2015 godina Ostale definicije Proizvod bilo koji proizvod ili usluga za osobnu potrošnju koji se mogu kupiti Skupni naziv za proizvode i usluge Reprezentativna stavka proizvod na najnižoj razini agregacije odnosno proizvod u prodajnom mjestu na jednoj geografskoj lokaciji za koji se može procijeniti ponder Stopa promjene stopa promjene u specifičnom referentnom periodu u poređenju sa vrijednošću sa početka tog perioda ili iz konkretno definiranog ranijeg perioda
Classification The classification of products used in the CPI is based on the Classification of Individual Consumption by Purpose (COICOP) The COICOP divides consumer expenditures into twelve different divisions of consumer goods and services Aggregation Consumer Price Index calculation begins with the computation of elementary aggregate indices (items indices) and representative position at the level of towns Elementary aggregate indices are calculated by using Laspeyres formula for weighted arithmetic mean starting from the level of representative positions indices at the level of entities to the overall index at the level of Bosnia and Herzegovina Reference base year for index calculation is 2015 Other definitions Products any consumer goods or services that can be purchased a term covering both goods and services Representative position lowest level of product aggregation ie item in an outlet in a geographic location with a weight Rate of change rate of change of prices in a specific reference period compared with the value from the beginning of that period or from specifically defined earlier period or in a specific period of time
8
Izdaje i štampa Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26 Published and printed by the Agency for Statistics of the Bosnia and Herzegovina 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26
TelefonPhone +387 (33) 911 911 TelefaksTelefax +387 (33) 220 622 Elektronska poštaE-mail bhasbhasgovba Internetska stranicaWeb site http wwwbhasgovba
Odgovara direktor mrsc Velimir Jukić Person responsible MSc Velimir Jukic Director
Saopćenje priredili Rubina Ligata i Gorčin Stojanović Prepared by Mrs Rubina Ligata and MrGorcin Stojanovic
Podaci iz ovog saopćenja objavljuju se i na internet
First Release data are also published on the Internet
6
Snimanje cijena Sve cijene se prikupljaju lokalno na način da snimatelji od entitetskih Zavoda za statistiku i Agencije za statistiku BiH dobijaju jasne specifikacije naziva proizvoda i njegove COICOP šifre te jedinice mjere koje trebaju posmatrati na terenu Snimatelji na temelju tih informacija samostalno biraju konkretan proizvod čiju će cijenu snimati na određenom prodajnom mjestu Snimatelj mora izabrati konkretni proizvod u skladu sa kriterijem najprodavanijeg proizvoda na datom prodajnom mjestu Kako bi se osiguralo da snimatelji iz mjeseca u mjesec snimaju cijene istih proizvoda te kako bi se moglo pratiti koje proizvode snimatelji posmatraju na terenu oni u upitnik unose i unaprijed definiran skup dodatnih karakteristika proizvoda i informacije o eventualnim zamjenama proizvoda ukoliko ih bude Takav način snimanja omogućuje praćenje promjene kretanja cijena između dva razdoblja ali ne i poređenje prosječne cijene između različitih geografskih lokacija Za potrebe indeksa potrošačkih cijena snimanje cijena se vrši sljedećih dana u mjesecu
za poljoprivredne proizvode koji se prodaju na tržnicama cijene se prikupljaju dva puta mjesečno i to u prvoj i trećoj sedmici u mjesecu
za sve ostale proizvode cijene se u skladu sa važećim Evropskim regulativama prikupljaju jedanput mjesečno (između 1 i 21 u mjesecu) s tim da se nužno održava isti interval između prikupljanja
Ponderi Ponderi koji se primjenjuju za izračun indeksa potrošačkih cijena su koeficijenti koji odražavaju relativnu važnost odabranih proizvoda i usluga u ukupnoj potrošnji domaćinstava na domaćem teritoriju Pomoću njih se izračunavaju elementarni indeksi kao ponderirani prosjeci Bazirani su na podacima povezanim sa finalnom potrošnjom domaćinstava i na podacima o broju stanovnika Temeljni izvor podataka za izradu pondera za obračun indeksa potrošačkih cijena je Anketa o potrošnji domaćinstava Za izračun indeksa potrošačkih cijena od siječnja 2018 godine primjenjuju se ponderi koji se baziraju na podacima iz Ankete o potrošnji domaćinstava za 2015 godinu Ponderi se svake godine korigiraju s kretanjem cijena u prethodnoj godini
Price collection All the prices are being collected by the personnel of the statistical institutions in both entities and BHAS The price collectors recive a clear specifications of the item name its COICOP code and unit of measurment that they should collect in specific outlet They choose a concrete item for price collecting in specific outlet in accordance with the criterion of the most sold products in that outlet In order to be sure that the collector is collecting prices for exactly the same items each month the form for the price collecting also includes the informations on detailed product description in terms of brandsvariety and quantity as well as the informations on possible replacements of items All of this allows us the monitor the exact price change in two different periods but not the comparison of average prices between different geographical locations For the purposes of CPI calculations the price collection is scheduled as follows
for agricultural products sold on green markets the prices are being collected twice a month in the first and third week of a month
for other items the prices in accordance with European Regulative are being collected once a month (on the 1 and 21 of the month) with the obligation of maintaining the interval of price collection
Weights Weights used for calculating the CPI reflect relative importance of the sampled goods or services in the total consumption of resident households within the domestic territory They are used for elementary indices calculations as the weighted averages They are based on the data linked to the household final consumption and population The most important data source for calculating the weights used in the consumer price indices are the Household Budget Survey Since January 2018 the compilation of the CPI has been based on the weights derived from household expenditures from the Household Budget Survey 2015 updated every year according to price movement recorded in a previous year
7
Klasifikacija Za klasificiranje proizvoda iz statistike potrošačkih cijena upotrebljava se Klasifikacija osobne potrošnje prema namjeni (Classification of Individual Consumption by Purpose-COICOP) koja dijeli izdatke na dvanaest osnovnih odjeljaka proizvoda i usluga za koje se izračunavaju indeksi Agregiranje Izračun indeksa potrošačkih cijena počinje izračunom elementarnih indeksa (indeksa proizvoda) i indeksa reprezentativnih stavki na razini gradova Pri tome se kao mjera srednje vrijednosti koristi geometrijska sredina Agregirani indeksi se nakon toga izračunavaju korištenjem Laspeyres-ove formule za ponderiranu aritmetičku sredinu počevši od indeksa reprezentativnih stavki na razini entiteta sve do općeg indeksa za Bosnu i Hercegovinu Referentna baza za izračun indeksa je 2015 godina Ostale definicije Proizvod bilo koji proizvod ili usluga za osobnu potrošnju koji se mogu kupiti Skupni naziv za proizvode i usluge Reprezentativna stavka proizvod na najnižoj razini agregacije odnosno proizvod u prodajnom mjestu na jednoj geografskoj lokaciji za koji se može procijeniti ponder Stopa promjene stopa promjene u specifičnom referentnom periodu u poređenju sa vrijednošću sa početka tog perioda ili iz konkretno definiranog ranijeg perioda
Classification The classification of products used in the CPI is based on the Classification of Individual Consumption by Purpose (COICOP) The COICOP divides consumer expenditures into twelve different divisions of consumer goods and services Aggregation Consumer Price Index calculation begins with the computation of elementary aggregate indices (items indices) and representative position at the level of towns Elementary aggregate indices are calculated by using Laspeyres formula for weighted arithmetic mean starting from the level of representative positions indices at the level of entities to the overall index at the level of Bosnia and Herzegovina Reference base year for index calculation is 2015 Other definitions Products any consumer goods or services that can be purchased a term covering both goods and services Representative position lowest level of product aggregation ie item in an outlet in a geographic location with a weight Rate of change rate of change of prices in a specific reference period compared with the value from the beginning of that period or from specifically defined earlier period or in a specific period of time
8
Izdaje i štampa Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26 Published and printed by the Agency for Statistics of the Bosnia and Herzegovina 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26
TelefonPhone +387 (33) 911 911 TelefaksTelefax +387 (33) 220 622 Elektronska poštaE-mail bhasbhasgovba Internetska stranicaWeb site http wwwbhasgovba
Odgovara direktor mrsc Velimir Jukić Person responsible MSc Velimir Jukic Director
Saopćenje priredili Rubina Ligata i Gorčin Stojanović Prepared by Mrs Rubina Ligata and MrGorcin Stojanovic
Podaci iz ovog saopćenja objavljuju se i na internet
First Release data are also published on the Internet
7
Klasifikacija Za klasificiranje proizvoda iz statistike potrošačkih cijena upotrebljava se Klasifikacija osobne potrošnje prema namjeni (Classification of Individual Consumption by Purpose-COICOP) koja dijeli izdatke na dvanaest osnovnih odjeljaka proizvoda i usluga za koje se izračunavaju indeksi Agregiranje Izračun indeksa potrošačkih cijena počinje izračunom elementarnih indeksa (indeksa proizvoda) i indeksa reprezentativnih stavki na razini gradova Pri tome se kao mjera srednje vrijednosti koristi geometrijska sredina Agregirani indeksi se nakon toga izračunavaju korištenjem Laspeyres-ove formule za ponderiranu aritmetičku sredinu počevši od indeksa reprezentativnih stavki na razini entiteta sve do općeg indeksa za Bosnu i Hercegovinu Referentna baza za izračun indeksa je 2015 godina Ostale definicije Proizvod bilo koji proizvod ili usluga za osobnu potrošnju koji se mogu kupiti Skupni naziv za proizvode i usluge Reprezentativna stavka proizvod na najnižoj razini agregacije odnosno proizvod u prodajnom mjestu na jednoj geografskoj lokaciji za koji se može procijeniti ponder Stopa promjene stopa promjene u specifičnom referentnom periodu u poređenju sa vrijednošću sa početka tog perioda ili iz konkretno definiranog ranijeg perioda
Classification The classification of products used in the CPI is based on the Classification of Individual Consumption by Purpose (COICOP) The COICOP divides consumer expenditures into twelve different divisions of consumer goods and services Aggregation Consumer Price Index calculation begins with the computation of elementary aggregate indices (items indices) and representative position at the level of towns Elementary aggregate indices are calculated by using Laspeyres formula for weighted arithmetic mean starting from the level of representative positions indices at the level of entities to the overall index at the level of Bosnia and Herzegovina Reference base year for index calculation is 2015 Other definitions Products any consumer goods or services that can be purchased a term covering both goods and services Representative position lowest level of product aggregation ie item in an outlet in a geographic location with a weight Rate of change rate of change of prices in a specific reference period compared with the value from the beginning of that period or from specifically defined earlier period or in a specific period of time
8
Izdaje i štampa Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26 Published and printed by the Agency for Statistics of the Bosnia and Herzegovina 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26
TelefonPhone +387 (33) 911 911 TelefaksTelefax +387 (33) 220 622 Elektronska poštaE-mail bhasbhasgovba Internetska stranicaWeb site http wwwbhasgovba
Odgovara direktor mrsc Velimir Jukić Person responsible MSc Velimir Jukic Director
Saopćenje priredili Rubina Ligata i Gorčin Stojanović Prepared by Mrs Rubina Ligata and MrGorcin Stojanovic
Podaci iz ovog saopćenja objavljuju se i na internet
First Release data are also published on the Internet
8
Izdaje i štampa Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26 Published and printed by the Agency for Statistics of the Bosnia and Herzegovina 71000 Sarajevo Zelenih beretki 26
TelefonPhone +387 (33) 911 911 TelefaksTelefax +387 (33) 220 622 Elektronska poštaE-mail bhasbhasgovba Internetska stranicaWeb site http wwwbhasgovba
Odgovara direktor mrsc Velimir Jukić Person responsible MSc Velimir Jukic Director
Saopćenje priredili Rubina Ligata i Gorčin Stojanović Prepared by Mrs Rubina Ligata and MrGorcin Stojanovic
Podaci iz ovog saopćenja objavljuju se i na internet
First Release data are also published on the Internet
Related Documents
