Dr Marijana Pajvancic Diskriminacija oblici

Diskriminacija - obliciProf dr Marijana Pajvani

Oblici diskriminacijeNeposredna Posredna Povreda naela jednakih prava i obaveza Pozivanje na odgovornostUdruivanje radi vrenja diskriminacije Govor mrnje Uznemiravanje i poniavajue postupanje

Neposredna diskriminacijaStavljanje (ili mogunost da bude stavljen) u nepovoljniji poloaj

Pojedinac ili grupa lica

Zbog linog svojstva

U istoj ili slinoj situaciji

Aktom, radnjom ili proputanjem

Posredna diskriminacijaStavljanje u nepovoljniji poloaj

Pojedinac ili grupa lica

Zbog linog svojstva

Aktom, radnjom ili proputanjem - prividno zasnovano na jednakosti i zabrani diskriminacije Izuzev ako to opravdava zakoniti cilj, a sredstva za postizanje tog cilja su primerena i nuna

Povreda naela jednakih prava i obavezaNeopravdano uskraivanje prava i sloboda ili nametanje obaveza

Pojedincu ili grupi lica

Zbog linog svojstva

U istoj ili slinoj situaciji drugima se ne uskrauju prava ili ne nameu obaveze

Ako su cilj ili posledica mera neopravdani

Ako nema srazmere izmeu mera i cilja koji se njima ostvaruje

Zabrana pozivanja na odgovornostNeopravdano loije postupanje nego postupanje prema drugima

Pojedinac ili grupa lica

Iskljuivo ili uglavnom to trae (nameravaju da trae) zatitu od diskriminacije

to su ponudili (nameravaju da ponude) dokaze o diskriminatorskom postupanju

Udruivanje radi vrenja diskriminacijeZabranjeno je delovanje organizacija ili grupa

Usmereno na krenje ustavom, meunarodnim pravom i zakonom garantovanih sloboda i prava

Izazivanje nacionalne, rasne, verske i druge mrnje, razdora, netrpeljivosti

Govor mrnjeZabranjeno je izraavanje ideja, informacija i miljenja

Podsticanje diskriminaciju, mrnje ili nasilja

Protiv pojedinca ili grupe lica

Zbog njihovog linog svojstva

Javna glasila, publikacije, skupovi i mesta dostupna javnosti, ispisivanje i prikazivanje poruka ili simbola i dr.

Uznemiravanje i poniavajue postupanjeZabrana postupanja

Povreda dostojanstva (ili cilj da povredi dostojanstvo)

Pojedinca ili grupe lica

Zbog linog svojstva

Posebno ako to stvara strah, neprijateljsko, poniavajue i uvredljivo okruenje

Teki oblici diskriminacijeizazivanje i podsticanje neravnopravnosti, mrnje i netrpeljivosti po osnovu nacionalne, rasne ili verske pripadnosti, jezika, politikog opredeljenja, pola, rodnog identiteta, seksualnog opredeljenja i invaliditeta; propagiranje ili vrenje diskriminacije od strane organa javne vlasti i u postupcima pred organima javne vlasti;

propagiranje diskriminacije putem javnih glasila;

ropstvo, trgovina ljudima, aparthejd, genocid, etniko ienje i njihovo propagiranje;

viestruka diskriminacija;

ponovljena i produena diskriminacija prema istom licu ili grupi lica;

diskriminacija koja dovodi do tekih posledica po diskriminisanog, druga lica ili imovinu, naroito ako se radi o kanjivom delu a pobuda za izvrenje je bila mrnja, netrpeljivost zasnovana na linom svojstvu

Posebni oblici diskriminacijeU postupcima pred organima javne vlastiU pruanju javnih uslugaU pruanju javnih usluga povreda prava na jednak pristupU oblasti radaU oblasti obrazovanja i strunog osposobljavanja

Posebni oblici diskriminacijePo poluPo osnovu seksualne orijentacijeDiskriminacija decePo osnovu starosnog dobaPo nacionalnoj pripadnostiPo osnovu invaliditetaZbog politikih ubeenja ili sindikalne pripadnostiZbog zdravstvenog stanja

Posebni oblici diskriminacijeDiskriminacije u postupcima pred organima javne vlasti

Diskriminatorsko postupanje slubenog lica, odnosno odgovornog lica u organu javne vlasti je tea povredom radne dunosti

Posebni oblici diskriminacijeDiskriminacija u pruanju javnih usluga pravno ili fiziko lice, u okviru svoje delatnosti, odnosno zanimanja

na osnovu linog svojstva pojedinca ili grupe lica

odbije pruanje usluge za pruanje usluge trai ispunjenje uslova koji se ne trae od drugihlica ili grupe lica

u pruanju usluga neopravdano omogui prvenstvo drugom licu ili grupi lica

Posebni oblici diskriminacijeDiskriminacija u pruanju javnih usluga povreda prava na jednak pristup

objektima u javnoj upotrebi (sedita organa javne vlasti, objekti u oblasti obrazovanja, zdravstva, socijalne zatite, kulture, sporta, turizma, objekti za zatitu ivotne sredine i zatitu od elementarnih nepogoda i sl.)

javnim povrinama (parkovi, trgovi, ulice, peaki prelazi i druge javne saobraajnice i sl.)

Posebni oblici diskriminacije Diskriminacija u oblasti rada

Jednake mogunosti zasnivanja radnog odnosa Jednaki uslovi za ostvarivanje prava na rad; slobodan izbor zaposlenja, napredovanje u slubi; struno usavravanje i profesionalnu rehabilitaciju; jednaka naknada za rad jednake vrednosti; pravini i zadovoljavajui uslovi rada, odmor, sindikalno organizovanje, zatita od nezaposlenosti.

Posebni oblici diskriminacije Ne smatra se diskriminacijom u oblasti rada

razlikovanje, iskljuenje ili davanje prvenstva

zbog osobenosti posla za koji je

lino svojstvo stvarni i odluujui uslov za obavljanje

ako je svrha koja se eli postii opravdana

mere zatite pojedinih kategorija lica (ene, trudnice, porodilje, roditelji, maloletnici, osobe sa invaliditetom i drugi)

Posebni oblici diskriminacijeDiskriminacija u oblasti obrazovanja i strunog osposobljavanja

Oteavanje / onemoguavanje upisa u vaspitno-obrazovnu ustanovu zbog linog svojstva

Iskljuivanje iz ovih ustanova zbog linog svojstva

Oteavanje / uskraivanje mogunosti praenja nastave i uea u drugim vaspitnim i obrazovnim aktivnostima zbog linog svojstva

Razvrstavanje uenika po linom svojstvu

Zlostavljanje i na drugi nain neopravdano pravljenje razlike i nejednako postupanje zbog linog svojstva

Posebni oblici diskriminacijeDiskriminacija po polu postupanje protivno naelu

ravnopravnosti polova, potovanja jednakih prava i sloboda ena i mukaraca u politikom, ekonomskom, kulturnom i drugom aspektu javnog, profesionalnog, privatnog i porodinog ivota

Zabranjeno je uskraivanje prava,javno ili prikriveno priznavanje pogodnosti jednom polu ili zbog promene polafiziko i drugo nasilje i eksploatacija, izraavanje mrnje, omalovaavanje, ucenjivanje i uznemiravanje javno zagovaranje, podravanje predrasuda, obiaja i obrazaca ponaanja zasnovanih na ideji podreenosti ili nadreenosti polova, odnosno stereotipnih uloga polova

Posebni oblici diskriminacijeSeksualna orijentacija je privatna stvar i niko ne moe biti pozvan da se javno izjasni o svojoj seksualnoj orijentaciji. Svako ima pravo da se izjasni o svojoj seksualnoj orijentaciji, a diskriminatorsko postupanje zbog takvog izjanjavanja je zabranjeno.

Posebni oblici diskriminacijeDiskriminacija deceJednaka prava i zatita dece i maloletnika u porodici, drutvu i dravi, bez obzira na njegova ili lina svojstva roditelja, staratelja i lanova porodice

Zabranjeno je diskriminisati dete i maloletnika prema Zdravstvenom stanju Roenju (brano vanbrano) Javno pozivanje na davanje prednosti deci jednog pola u odnosu na decu drugog polaRazlikovanje prema zdravstvenom stanju, imovnom stanju, profesiji i drugim obelejima drutvenog poloaja, aktivnostima, izraenom miljenju ili uverenju detetovih roditelja, odnosno staratelja i lanova porodice.

Posebni oblici diskriminacijeDiskriminacija na osnovu starosnog dobapravo na dostojanstvene uslove ivota bez diskriminacije pravo na jednak pristup i zatitu od zanemarivanja i uznemiravanja u korienju zdravstvenih i drugih javnih usluga

Posebni oblici diskriminacijeDiskriminacija po osnovu nacionalne pripadnosti

Zabranjena je diskriminacija nacionalnih manjina i njihovih pripadnika na osnovu nacionalne pripadnosti, etnikog porekla, verskih uverenja i jezikaPoseban zakon regulie prava

Posebni oblici diskriminacijeDiskriminacija zbog politikih uverenja pripadnosti / nepripadnosti politikoj stranci ili sindikalnoj organizaciji Diskriminacijom se ne smatraju ogranienja koja se odnose na nosioce odreenih dravnih funkcija, i ogranienja neophodna radi spreavanja zagovaranja i vrenja faistikih, nacistikih i rasistikih aktivnosti

Posebni oblici diskriminacijeDiskriminacija postoji ako se postupa protivno naelu potovanja jednakih prava i sloboda osoba sa invaliditetom u politikom, ekonomskom, kulturnom i drugom aspektu javnog, profesionalnog, privatnog i porodinog ivota

Nain ostvarivanja i zatita prava osoba sa invaliditetom ureuje se posebnim zakonom.

U pogledu sudske zatite od diskriminacije osoba sa invaliditetom primenjuju se i l. 41, 42, 43, 44, 45. i 46. ovog zakona.

Posebni oblici diskriminacijeDiskriminacija s obzirom na zdravstveno stanje

ako se pojedincu ili grupi lica zbog linih svojstava neopravdano odbije pruanje zdravstvenih usluga

postave posebni uslovi za pruanje zdravstvenih usluga koji nisu opravdani medicinskim razlozima

odbije postavljanje dijagnoze i uskrate informacije o zdravstvenom stanju preduzetim ili nameravanim merama leenja ili rehabilitacije

uznemiravanje, vreanje i omalovaavanje u toku boravka u zdravstvenoj ustanovi