Doko vn-364082-San-xuat-phan-huu-co-sinh-hoc

0

Bé Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Tr−êng §¹i häc n«ng nghiÖp I

----------------------------------------------------------------------

b¸o ço tæng kÕt ®Ò tµi

THùC HIÖN nhiÖm vô hîp t¸c quèc tÕ vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ THEO NGHÞ §ÞNH TH¦ VíI CéNG hoµ italy

GIAI §O¹N 2003 - 2005

Tªn ®Ò tµi: S¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ sinh häc tõ r¸c th¶i h÷u c¬ sinh ho¹t vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp ®Ó dïng lµm ph©n bãn cho rau s¹ch vïng ngo¹i vi thµnh phè

6212 24/11/2006

Hµ Néi - 2006

1

Tªn ®Ò tµi: “ S¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ tõ r¸c th¶i h÷u c¬ sinh ho¹t vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp ®Ó dïng lµm ph©n bãn cho rau s¹ch vïng ngo¹i vi thµnh phè " M· sè: Thuéc ch−¬ng tr×nh nhiÖm vô Hîp t¸c Quèc tÕ vÒ Khoa häc & C«ng nghÖ Theo nghÞ ®Þnh t− ký víi Céng hoµ Italy 2003 - 2005 Thêi gian thùc hiÖn: Tõ th¸ng 6/2003 ®Õn th¸ng 12/2005 §èi t¸c ViÖt Nam a. Tªn c¬ quan chñ tr× ViÖt Nam: Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi §Þa ChØ: ThÞ trÊn Tr©u Quú, huyÖn Gia L©m, Thµnh phè Hµ Néi §iÖn tho¹i: 8276346, Fax: 8276554 b. Chñ nhiÖm ®Ò tµi:

PGS. TS. §µo Ch©u Thu §iÖn tho¹i c¬ quan: 8765992, Fax: 8276554 E-mail: [email protected], §TD §: 0913275527 c. 10 çn bé kh¸c trùc tiÕp tham gia nghiªn cøu:

• KS. Ph¹m Quang ViÖt • KS. TrÇn ThÞ Thiªm • TS. §ç Nguyªn H¶i • TS. NguyÔn Ých T©n • GVC. Nghiªm ThÞ BÝch Hµ • ThS. Lª ThÞ Hång Xu©n • ThS. NguyÔn ThÞ Minh • KS. Lª Anh Tïng • KS. Vò ThÞ Len • ThS. Tr−¬ng ThÞ Toµn

§iÖn tho¹i c¬ quan: 8765992, Fax: 8276554, E-mail: [email protected] §èi t¸c n−íc ngoµi a. Tªn c¬ quan ®èi t¸c nghiªn cøu n−íc ngoµi: Tr−êng §¹i häc Udine, Italy §Þa chØ: Via della scienze, 208, Post code: 33100, Udine, Italy b. Chñ nhiÖm ®Ò tµi: GS. TS. Mario Gregori §iÖn tho¹i: +390432558306, Fax: +390432558302 c. 02 çn bé kh¸c trùc tiÕp nghiªn cøu: GS.TS. Maria Noboli vµ TS. Elisa Napoletina, tr−êng §¹i häc Udine

2

Kinh phÝ phÝa ViÖt Nam:

a. Tæng kinh phÝ

• Tæng kinh phÝ: 700 triÖu ®ång VN trong 3 n¨m

• Kinh phÝ ®−îc hç trî tõ ng©n s¸ch Nhµ n−íc: 700 triÖu ®ång ViÖt Nam

b. Kinh phÝ ®∙ chi:

700 triÖu ®ång VN

Kinh phÝ cña ®èi t¸c n−íc ngoµi: kho¶ng 25.000 EURO

• Kinh phÝ cña Bé Ngo¹i giao Italy: 16.000 EURO

• Kinh phÝ cña tr−êng §¹i häc Udine: kho¶ng 9.000 EURO

3

i. tæng quan vÊn ®Ò nghiªn cøu 1.T×nh h×nh nghiªn cøu ë ngoµi n−íc: - HiÖn nay r¸c th¶i sinh ho¹t vµ phÕ th¶i n«ng c«ng nghiÖp lµ mét th¶m häa khã

l−êng trong sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ biÕn n«ng c«ng nghiÖp vµ ho¹t ®éng cña toµn x· héi. PhÕ th¶i kh«ng chØ lµm « nhiÔm m«i tr−êng sinh th¸i, « nhiÔm nguån n−íc, « nhiÔm ®Êt, g©y ®éc h¹i ®Õn søc kháe con ng−êi, vËt nu«i vµ c©y trång, mµ cßn lµm mÊt ®i c¶nh quan v¨n hãa ®« thÞ vµ n«ng th«n.

- ë çc n−íc ph¸t triÓn nh− EU - Mü - óc - NhËt B¶n - Singapo ®Òu cã hÖ thèng thu gom vµ ph©n lo¹i r¸c th¶i gia ®×nh, n¬i c«ng céng ngay c¶ ë çc vïng n«ng th«n. Sau ®ã t¸i chÕ phÇn r¸c th¶i h÷u c¬ thµnh ph©n h÷u c¬ bãn cho c©y trång.

- T¹i nhiÒu n−íc ®ang ph¸t triÓn cña Ch©u ¸ nh−: Th¸i Lan, In®«nªsia, Malaysia còng ®· cã nhiÒu ch−¬ng tr×nh gi¸o dôc vµ nghiªn cøu khoa häc vÒ thu gom r¸c th¶i h÷u c¬ t¹i gia vµ n¬i c«ng céng cña thÞ trÊn, thµnh phè, gãp phÇn lµm s¹ch m«i tr−êng vµ t¹o nguån ph©n h÷u c¬ b»ng c«ng nghÖ sinh häc cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.

- T¹i çc n−íc ph¸t triÓn - Ch©u ¢u vµ çc n−íc ®ang ph¸t triÓn - Th¸i Lan, Malaysia, Ên §é ®· x©y dùng nhiÒu c¬ së chÕ biÕn r¸c th¶i h÷u c¬ sinh ho¹t vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp b»ng c«ng nghÖ sinh häc ®Ó s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ bãn cho rau, hoa c©y c¶nh ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.

- ë óc, Ên §é, Th¸i Lan, Malaysia…®· thu gom tµn d− thùc vËt trªn ®ång ruéng dïng chÕ phÈm vi sinh vËt xö lý thµnh ph©n h÷u c¬ t¹i chç ®Ó tr¶ l¹i cho ®Êt, lµm s¹ch ®ång ruéng vµ chèng « nhiÔm m«i tr−êng

- ë §µi Loan víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ vi sinh tõ phÕ th¶i mïn r¸c, phÕ th¶i ch¨n nu«i c«ng suÊt hµng tr¨m ngµn tÊn/ n¨m (Lei Chu Enterprise Co., Ltd 2000)

- ë Ên §é dïng c«ng nghÖ vi sinh vËt xö lý hÌm r−îu, b· bïn läc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®−êng ®Ó thµnh ph©n h÷u c¬ bãn cho c©y trång víi c«ng suÊt hµng chôc ngµn tÊn/ n¨m (C«ng nghÖ Bioearth cña Alfa- Lavan Ltd, 1998)

2. T×nh h×nh nghiªn cøu ë trong n−íc

ë ViÖt Nam vÊn ®Ò chèng « nhiÔm m«i tr−êng míi ®−îc nghiªn cøu nhiÒu vµo cuèi thËp kû 90 víi çc ch−¬ng tr×nh, çc ®Ò tµi Nhµ n−íc: - §Ò tµi KHCN 02- 04 (A,B) giai ®o¹n 1996- 2000 do GS Lª V¨n Nh−¬ng chñ tr×

xö lý phÕ th¶i h÷u c¬ r¾n (l¸ mÝa, vá cµ phª…) b¨ng c«ng nghÖ sinh häc chèng « nhiÔm m«i tr−êng

- §Ò tµi cÊp bé: B 99-32-46; B 001- 32- 09 giai ®o¹n 1999- 2001 do PGS NguyÔn Xu©n Thµnh chñ tr× xö lý phÕ th¶i mïn mÝa, bïn mÝa b»ng c«ng nghÖ vi sinh thµnh ph©n h÷u c¬ bãn cho c©y mÝa ®−êng

- §Ò tµi cÊp Tæng c«ng ty: Xö lý phÕ th¶i cña nhµ m¸y ®−êng b»ng c«ng nghÖ sinh häc do PGS NguyÔn Xu©n Thµnh, PGS NguyÔn §×nh M¹nh phèi hîp víi tæng c«ng ty mÝa ®−êng ViÖt Nam, tæng c«ng ty mÝa ®−êng Lam S¬n - Thanh Hãa ®Ó thµnh ph©n h÷u c¬ bãn cho c©y trång

4

- §Ò tµi Ph©n lo¹i r¸c th¶i sinh ho¹t vµ t¸i chÕ r¸c th¶i h÷u c¬ b»ng c«ng nghÖ vi sinh thµnh ph©n h÷u c¬ bãn cho c©y trång do PGS §µo Ch©u Thu chñ tr× thùc hiÖn t¹i tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I - Hµ Néi 2001 - 2002

- Thu gom ph©n lo¹i r¸c th¶i h÷u c¬ t¹i mét sè thÞ x·, thµnh phè lín ë ViÖt Nam ®· vµ ®ang ®−îc triÓn khai do C«ng ty vÖ sinh M«i tr−êng ®« thÞ chÞu tr¸ch nhiÖm. ë Hµ Néi ®· cã nh÷ng Dù ¸n thö nghiÖm thu gom vµ ph©n lo¹i r¸c th¶i t¹i mét sè x·, ph−êng (C«ng ty vÖ sinh m«i tr−êng CÇu DiÔn; x· Gia Thôy, tr−êng §HNN I Hµ Néi).

HiÖn nay víi sù gióp ®ì cña çc chuyªn gia, çc nhµ khoa häc ®· cã mét sè c¬ së lµ c«ng ty hay HTX tæ chøc s¶n xuÊt ph©n bãn tõ nguyªn liÖu chÊt h÷u c¬ b»ng c«ng nghÖ vi sinh nh−: Çc xÝ nghiÖp chÕ biÕn r¸c th¶i, c«ng ty s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ vi sinh s«ng Gianh, c«ng ty TiÕn N«ng thµnh phè Thanh Hãa s¶n xuÊt ph©n vi sinh, HTX Gia Thuþ - Hµ Néi , çc xÝ nghiÖp cña çc nhµ m¸y ®−êng thuéc tæng c«ng ty mÝa ®−êng ViÖt Nam.

Nh×n chung kÕt qu¶ nghiªn cøu cña çc ®Ò tµi, çc dù ¸n cho thÊy cã nhiÒu triÓn väng tèt, ®· gãp phÇn vµo viÖc xö lý phÕ th¶i c«ng n«ng nghiÖp chèng « nhiÔm m«i tr−êng. Tuy nhiªn, nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt chÕ biÕn nµy cßn manh món. ®Æc biÖt cho thÊy trong quy tr×nh c«ng nghÖ xö lý phÕ th¶i cßn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n do ch−a ph©n lo¹i r¸c th¶i, cßn lÉn qu¸ nhiÒu t¹p chÊt r¾n, mµ trong c«ng nghÖ ch−a thÓ gi¶i quyÕt ®−îc.

Nh÷ng ®Ò tµi ®−îc thùc hiÖn trong n¨m qua ch−a tËp trung nhiÒu vµo kh©u nghiªn cøu ph©n lo¹i r¸c th¶i sinh ho¹t, ch−a cã quy tr×nh xö lý r¸c th¶i sinh ho¹t khu gia ®×nh vµ c«ng ®ång, ch−a tuyªn truyÒn s©u réng cho ng−êi d©n hiÓu râ nh÷ng t¸c h¹i cña r¸c th¶i sinh ho¹t, dÉn ®Õn ch−a cã ý thøc vÒ ph©n lo¹i r¸c th¶i. ChÝnh v× vËy ch−a tiÕt kiÖm ®−îc c«ng lao ®éng, g©y nhiÒu khã kh¨n vµ tèn kÐm trong c«ng t¸c xö lý phÕ th¶i. Çc c¬ së xö lý r¸c th¶i, chÕ biÕn thµnh ph©n h÷u c¬ theo c«ng nghÖ tiªn tiÕn nh−ng víi quy m« nhá, thÝch hîp cho c¬ së s¶n xuÊt cÊp x· vïng n«ng th«n ch−a ®−îc chó träng ®óng møc, míi mang tÝnh chÊt tù ph¸t ë mét sè n¬i v× vËy hiÖn t−îng « nhiÔm n«ng th«n, mÊt c¶nh quan m«i tr−êng do viÖc vøt r¸c bõa b·i ngµy cµng gia t¨ng vµ thùc sù lµ vÊn ®Ò bøc xóc hiÖn nay

ViÖc xö lý r¸c th¶i h÷u c¬ vµ t¸i chÕ thµnh ph©n h÷u c¬ bãn cho rau ®Ó ®ãng gãp thiÕt thùc cho vïng s¶n xuÊt rau s¹ch cña çc vïng ven ®« trong nh÷ng n¨m qua cßn ch−a ®−îc ®Ò cËp ®Õn.

3. Danh môc çc c«ng tr×nh nghiªn cøu cã liªn quan:

1. §Ò tµi cÊp Nhµ n−íc: 52D01- 03; KC 08- 01; KC 08- 20; KHCN 02- 04; KHCN 02- 06

2. §Ò tµi cÊp Bé : B 99- 32- 46; B 001- 32 - 09

3. §Ò tµi nhiÖm vô HTQT vÒ KHCNMT víi Italy ( 2003-2005 )

5

II. ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 1. Ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc - truyÒn th«ng khuyÕn ço céng ®ång trong thu gom r¸c

h÷u c¬ th«ng qua viÖc tæ chøc líp häc, tËp huÊn, tuyªn truyÒn qu¶ng ço, b¨ng z«n, tê r¬i….

2. Ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra nhanh n«ng th«n (RRA) vµ ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra cã sù tham gia cña ng−êi d©n (PRA)

3. øng dông c«ng nghÖ vi sinh ñ r¸c th¶i h÷u c¬ cña nhãm nghiªn cøu trong pha 1 (bé m«n vi sinh vËt - tr−êng §HNN I kÕt hîp víi chuyªn gia Italy vµ ¸o theo ph−¬ng ph¸p b¸n hiÕu khÝ cã tham kh¶o quy tr×nh cña ®Ò tµi KHCN 02- 04; B 99- 32- 46; KHCN 02- 06)

4. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch chÊt l−îng ph©n h÷u c¬ sinh häc t¹i bé m«n Thæ nh−ìng N«ng ho¸ - tr−êng §HNN I kÕt hîp víi chuyªn gia Italy.

5. Ph−¬ng ph¸p cïng tham gia thö nghiÖm bãn ph©n h÷u c¬ cho s¶n xuÊt rau s¹ch (gi÷a çn bé nghiªn cøu cña tr−êng §HNN I vµ n«ng d©n trång rau vïng ngo¹i thµnh Hµ Néi) theo quy tr×nh s¶n xuÊt rau s¹ch cña së n«ng nghiÖp & PTNT Hµ Néi vµ Bé NN & PTNT 2000.

iII. Néi dung nghiªn cøu chÝnh cña ®Ò tµi

1. Môc tiªu nghiªn cøu: • Tuyªn truyÒn h−íng dÉn céng ®ång khu d©n c− lµng x· cã ý thøc vµ thãi quen

thu gom ph©n lo¹i r¸c th¶i h÷u c¬ sinh ho¹t t¹i nguån nh»m gi¶m « nhiÔm m«i tr−êng khu d©n sinh vµ t¹o nguån h÷u c¬ cho s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ sinh häc.

• Nghiªn cøu vµ øng dông quy tr×nh xö lý r¸c th¶i vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp b»ng c«ng nghÖ vi sinh b¸n hiªó khÝ nh»m s¶n xuÊt ®−îc ph©n h÷u c¬ sinh häc an toµn, cã chÊt l−îng ®èi víi çc lo¹i c©y trång phï hîp víi ®iÒu kiÖn vµ quy m« cÊp th«n x·.

• X©y dùng çc thö nghiÖm ®ång ruéng sö dông ph©n h÷u c¬ sinh häc cho rau nh»m gãp phÇn khuyÕn ço ng−êi n«ng d©n thÊy râ t¸c dông cña ph©n h÷u c¬ sinh häc vµ cïng tham gia s¶n xuÊt lo¹i ph©n nµy phôc vô n«ng nghiÖp an toµn vµ bÒn v÷ng.

2. Ho¹t ®éng nghiªn cøu ®Ò tµi:

§Ò tµi ®−îc chia thµnh 3 ®Ò tµi nh¸nh ®Ó tho¶ m·n môc tiªu nghiªn cøu:

• Tuyªn truyÒn, h−íng dÉn céng ®ång thu gom vµ ph©n lo¹i r¸c sinh ho¹t h÷u c¬ vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp lµm vËt liÖu s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬

• Nghiªn cøu m« h×nh s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ sinh häc tõ r¸c sinh ho¹t h÷u c¬ vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp theo quy tr×nh ñ ph©n b»ng c«ng nghÖ vi sinh b¸n hiªó khÝ

• Thö nghiÖm ®ång ruéng bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc cho 3 lo¹i rau (¨n l¸, qu¶, cñ)

• Çc ho¹t ®éng kh¸c liªn quan ®Õn néi dung chÝnh cña ®Ò tµi

+ Tæ chøc çc líp tËp huÊn chuyÓn giao tiÕn bé kü thuËt ®Õn céng ®ång

+ Tæ chøc çc cuéc häp, héi th¶o trao ®æi khoa häc trong n−íc vµ Quèc tÕ

+ §µo t¹o ®−îc ®éi ngò çn bé theo çc néi dung cña ®Ò tµi nghiªn cøu

6

Iv. Çc kÕt qu¶ nghiªn cøu §· hoµn thµnh ®Çy ®ñ néi dung nghiªn cøu cña 3 ®Ò tµi nh¸nh 1. §Ò tµi nh¸nh 1: “Tuyªn truyÒn h−íng dÉn céng ®ång ph©n lo¹i r¸c th¶i sinh ho¹t h÷u c¬ vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp” Çn bé nghiªn cøu: PGS.TS. NguyÔn Tr−êng S¬n, TS NguyÔn Ých T©n, PGS.TS. §µo Ch©u Thu, KS Ph¹m Quang ViÖt, KS Vò ThÞ Len, KS. Lª Anh Tïng 1.1 Néi dung nghiªn cøu chÝnh:

• Tæ chøc gi¸o dôc, tuyªn truyÒn, vËn ®éng çc hé gia ®×nh t¹i khu vùc nghiªn cøu thu gom vµ ph©n lo¹i r¸c th¶i sinh ho¹t h÷u c¬ t¹i gia ®×nh

• Tæ chøc kiÓm tra, gi¸m s¸t ho¹t ®éng thu gom vµ ph©n lo¹i r¸c th¶i • Tæ chøc vËn chuyÓn r¸c h÷u c¬ ®Õn nhµ ñ ph©n • Tæ chøc líp tËp huÊn vÒ ph−¬ng ph¸p thu gom, ph©n lo¹i r¸c th¶i sinh ho¹t

h÷u c¬ t¹i gia ®×nh vµ khu d©n c− 1.2 Tãm t¾t kÕt qu¶ nghiªn cøu:

1.2.1 KÕt qu¶ t×nh h×nh thu gom, ph©n lo¹i r¸c th¶i

* T×nh h×nh thu gom, ph©n lo¹i r¸c ë khu d©n c− I-khu 16 hé vµ ®−êng F tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I

98,699,0

99,799,9

95,0

95,5

96,0

96,5

97,0

97,5

98,0

98,5

99,0

99,5

100,0

TuÇn 1 TuÇn 2 TuÇn 3 TuÇn 4

Tû

lÖ r¸

c h÷

u c¬

(%)

§å thÞ 1- Tû lÖ r¸c h÷u c¬ ë khu I

● Ghi chó: C c hé gia ®×nh ®Òu tham gia ph©n lo¹i r c tèt, tû lÖ r c h÷u c¬ ë c c tuÇn ®¹t >95,0%. Do vËy chän 95,0% lµ gi trÞ nhá nhÊt

+ VÒ l−îng r¸c h÷u c¬ sinh ho¹t trung b×nh cña mét ng−êi/ mét ngµy: L−îng r¸c h÷u c¬ nhiÒu hay Ýt phô thuéc vµo nhu cÇu sinh ho¹t theo tõng ngµy ë mçi hé gia ®×nh. Do vËy, l−îng r¸c h÷u c¬ sinh ho¹t cña mét ng−êi/mét ngµy lµ kh¸c nhau ë çc tuÇn. ChØ tiªu nµy ®¹t cao nhÊt ë tuÇn 3 (0,35 kg) vµ ®¹t thÊp nhÊt ë tuÇn 1 (0,33 kg). Trung b×nh l−îng r¸c h÷u c¬ cña mét ng−êi/mét ngµy ë khu I lµ 0,34 kg.

7

+ Tû lÖ r¸c h÷u c¬ thu ®−îc (®å thÞ 1): ViÖc ph©n lo¹i r¸c h÷u c¬ sinh ho¹t kh«ng tèt sÏ ¶nh h−ëng ®Õn tû lÖ r¸c h÷u c¬-lµm nguyªn liÖu quan träng cho viÖc s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ vi sinh. ë tuÇn thø nhÊt tû lÖ r¸c h÷u c¬ cho gi¸ trÞ thÊp nhÊt (98,6%) vµ chØ tiªu nµy t¨ng dÇn ë çc tuÇn sau ®ã nh−ng ch−a ®¹t 100%. Trung b×nh tû lÖ r¸c h÷u c¬ ë khu I ®¹t 99,3%.

*T×nh h×nh thu gom, ph©n lo¹i r¸c khu d©n c− II-®−êng T tr−êng §HNN I

93,0

96,8

98,999,6

90,091,0

92,093,094,095,0

96,097,098,0

99,0100,0


Tû

lÖ r¸

c h÷

u c¬

(%)

§å thÞ 2- Tû lÖ r¸c h÷u c¬ ë khu II

● Ghi chó: ë khu II tû lÖ r c h÷u c¬ cña c c tuÇn ®¹t >90,0%. Do vËy chän 90,0% lµ gi trÞ nhá nhÊt

+ Tû lÖ r¸c h÷u c¬ ë khu II (®å thÞ 2): ë ®å thÞ 2 cho thÊy chØ tiªu vÒ tû lÖ r¸c h÷u c¬ còng kh¸c nhau ë çc tuÇn. ë tuÇn thø nhÊt, do ng−êi d©n ch−a cã thãi quen ph©n lo¹i r¸c nªn tû lÖ r¸c h÷u c¬ thu ®−îc cßn thÊp (93%). Sau khi ®−îc çn bé ch−¬ng tr×nh th−êng xuyªn ®i kiÓm tra vµ nh¾c nhë th× tû lÖ r¸c t¨ng lªn vµ ®¹t cao nhÊt ë tuÇn thø t− (99,6%). Trung b×nh tû lÖ r¸c h÷u c¬ cña khu II ®¹t 97,1%.

T×nh h×nh thu gom, ph©n lo¹i r¸c ë khu III-®−êng S tr−êng §HNNI

+ L−îng r¸c h÷u c¬ trung b×nh cña mét ng−êi/mét ngµy ë mçi tuÇn lµ kh¸c nhau. ë tuÇn thø hai cho kÕt qu¶ cao nhÊt ( 0,34 kg) vµ thÊp nhÊt ë tuÇn thø nhÊt (0,29 kg). Trung b×nh l−îng r¸c h÷u c¬ ë khu III cña mét ng−êi/mét ngµy lµ 0,32 kg.

+ Tû lÖ r¸c h÷u c¬: Còng nh− ë khu vùc I, II, tû lÖ r¸c ë khu vùc III (®å thÞ 3) thÊp nhÊt ë tuÇn thø nhÊt (92,2%), chØ tiªu nµy cã xu h−íng t¨ng dÇn ë çc tuÇn sau. Trung b×nh tû lÖ r¸c h÷u c¬ ë khu III ®¹t (96,5%).

8

92,2

96,5

98,2

99,3

90,0

91,0

92,0

93,0

94,0

95,0

96,0

97,0

98,0

99,0

100,0


Tû

lÖ r¸

c h÷

u c¬

(%

)

§å thÞ 3-Tû lÖ r¸c h÷u c¬ ë khu III

● Ghi chó: Trung b×nh tû lÖ r¸c h÷u c¬ ë çc tuÇn ®¹t > 90,0%. Do vËy chän 90,0% lµ gi trÞ nhá nhÊt

T×nh h×nh thu gom, ph©n lo¹i r¸c ë 3 khu:

- L−îng r¸c h÷u c¬ ë tõng khu kh«ng chªnh lÖch nhau nhiÒu, mçi ng−êi d©n trung b×nh th¶i ra mét ngµy dao ®éng lµ 0,32-0,35 kg r¸c h÷u c¬ sinh ho¹t. - VÒ tû lÖ r¸c h÷u c¬: ë khu I-khu 16 hé vµ ®−êng F, ng−êi d©n cã ý thøc ph©n lo¹i r¸c cao. ®a sè ng−êi d©n trong khu th−êng mang r¸c ra ®æ khi cã ng−êi ®i thu r¸c vµ tû lÖ r¸c h÷u c¬ gÇn nh− ®¹t 100%. Mét sè Ýt hé gia ®×nh, kh«ng cã nhµ ë thêi ®iÓm ng−êi ®i thu r¸c nªn hä ®Ó r¸c ë ngoµi ®−êng nh−ng l−îng r¸c h÷u c¬ nµy vÉn ®−îc hä ph©n lo¹i tèt. Do vËy, tû lÖ r¸c h÷u c¬ ë khu I lµ cao nhÊt (99,3%) trong ba khu (®å thÞ 4). Cßn ë khu II vµ khu III, lóc ®Çu ng−êi d©n do ch−a thÊy ®−îc môc ®Ých vµ tÇm quan träng cña viÖc ph©n lo¹i r¸c nªn r¸c h÷u c¬ ®−îc ph©n lo¹i vÉn bÞ lÉn r¸c v« c¬. Nh−ng sau khi ®−îc chóng t«i th−êng xuyªn ®i kiÓm tra, nh¾c nhë còng nh− tr×nh bµy môc ®Ých cña viÖc ph©n lo¹i r¸c th× tû lÖ r¸c h÷u c¬ t¨ng lªn râ rÖt. 1.2.2 Çc ho¹t ®éng phôc vô cho c«ng t¸c tuyªn truyÒn céng ®ång

• §· tæ chøc çc cuéc häp tuyªn truyÒn, ph¸t ®éng sù cïng tham gia thu gom, ph©n lo¹i r¸c th¶i cña céng ®ång khu d©n c− ®iÓm nghiªn cøu

• ThiÕt kÕ, in Ên çc tê d¬i, ¸p phÝch tuyªn truyÒn h−íng dÉn céng ®ång • §· tæ chøc çc líp tËp huÊn vµ tµi liÖu tËp huÊn h−íng dÉn céng ®ång thu

gom, ph©n lo¹i r¸c th¶i t¹i khu d©n c− • Thµnh lËp ®éi sinh viªn t×nh nguyÖn cña tr−êng §HNNI vµ ®éi x· viªn HTX

NN §Æng X¸ cïng çn bé nghiªn cøu cña Trung t©m th−êng xuyªn ®Õn çc gia ®×nh tuyªn truyÒn nh¾c nhë, gi¸m s¸t vµ cïng ph©n lo¹i r¸c th¶i, chhuyªn chë r¸c ®Õn tr¹m ñ ph©n.

9

2. §Ò tµi nh¸nh 2. “Nghiªn cøu m« h×nh s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ sinh häc theo quy tr×nh ñ ph©n b»ng c«ng nghÖ vi sinh b¸n hiÕu khÝ” Çn bé nghiªn cøu: PGS.TS. Nguyªn Xu©n Thµnh, TS. §ç Nguyªn H¶i, Th.S. NguyÔn ThÞ Minh, ThS. Lª ThÞ Hång Xu©n, KS Ph¹m Quang ViÖt, ThS. Tr−¬ng ThÞ Toµn Sinh Viªn Tèt NghiÖp: Lª Anh Tïng, Vò ThÞ Len, NguyÔn Quang Vinh, NguyÔn ThÞ H»ng, NguyÔn §×nh C−¬ng, Hµ V¨n Khanh 2.1 Néi dung nghiªn cøu chÝnh:

• S¶n xuÊt chÕ phÈm vi sinh vËt ®Ó xö lý r¸c th¶i h÷u c¬ vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp thµnh ph©n h÷u c¬ sinh häc.

• Nghiªn cøu vµ thö nghiÖm quy tr×nh xö lý r¸c th¶i sinh ho¹t h÷u c¬ ®· ®−îc ph©n lo¹i theo c«ng nghÖ vi sinh b¸n hiªó khÝ.

• Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ chÊt l−îng ph©n h÷u c¬ sinh häc sau khi ñ r¸c th¶i vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp.

2.2 Tãm t¾t kÕt qu¶ nghiªn cøu 2.2.1 S¶n xuÊt chÕ phÈm vi sinh Thu thËp vµ tuyÓn chän çc chñng gièng VSV cã kh¶ n¨ng ph©n gi¶i chÊt h÷u c¬

N1

N2

N3

N4

N5

N6

VK1

VK2

VK3

VK4

VK5

VK6

XK1

XK2

XK3

Ph©n gi¶i Xenlulo

Ph©n gi¶i Xenlulo

Ph©n gi¶i Tinh bét


Ph©n gi¶i Pr«tªin


Ph©n gi¶i Xenlulo

Ph©n gi¶i Xenlulo





Ph©n gi¶i Xenlulo

Ph©n gi¶i Xenlulo


Bé m«n NH - VSV

Bé m«n NH - VSV

Bé m«n NH - VSV

Bé m«n NH - VSV

Bé m«n NH - VSV

Bé m«n NH - VSV

Bé m«n NH - VSV

Bé m«n NH - VSV

Bé m«n NH - VSV

Bé m«n NH - VSV

Bé m«n NH - VSV

Bé m«n NH - VSV

Bé m«n NH - VSV

Bé m«n NH - VSV

Bé m«n NH - VSV

10

Çc ®Æc tÝnh sinh häc cña çc chñng VSV ®−îc tuyÓn chän

Chñng VSV

Thêi gian mäc (giê)

KÝch th−íc khÈn l¹c

sau5 ngµy nu«i cÊy

(cm)

Kho¶ng thÝch øng

pH

Kh¶ n¨ng kh¸ng kh¸ng

sinh

Kho¶ng nhiÖt ®é thÝch øng

(0C)

N1 N2 N3 N4 N5 N6

VK1 VK2 VK3 VK4 VK5 VK6

XK1

XK2

XK3

38 36 45 60 72 36 72 20 60 26 48 50 72 36 48

3,0 3,5 4,0 1,3 2,0 2,5 0,5 1,1 0,4 0,9 1,2 1,0 0,5 1,2 1,0

4 - 9 4 - 8 5 - 9 5 - 8 5 - 8 4 - 9 5 - 8 5 - 9 4 - 7 5 - 8 5 - 8 4 - 9 5 - 8 4 - 9 4 - 8

300-1000 300-800

300-1000 300-800 300-500

300-1000 300-800

300-1000 300-500

300-1000 300-800

300-1000 300-500

300-1000 300-800

25 - 42

35 - 55

25 - 42

28 - 35

28 - 42

25 - 42

28 - 42

25 - 50

25 - 42

25 - 42

25 - 50

25 - 42

28-35

28 - 50

35 - 55 Ghi chó: 300, 500, 800, 1000 lµ çc nång ®é Streptomyxin/1 lil m«i tr−êng nu«i cÊy.

S¶n xuÊt chÕ phÈm vi sinh vËt tõ çc tæ hîp VSV ®∙ tuyÓn chän

- Gièng Vi sinh vËt: Gièng Vi sinh vËt ®−îc nh©n trªn m«i tr−êng ®Æc ®èi víi (NÊm + X¹ khuÈn), ®èi víi Vi khuÈn ®−îc nh©n trªn m«i tr−êng dÞch thÓ trªn m¸y l¾c 150 vßng/phót (48-72 giê tuú tõng chñng).

- ChÊt mang: ChÊt mang lµ m«i tr−êng ®Ó VSV sèng, tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. ChÊt mang ®−îc chóng t«i sö dông lµ hçn hîp chÊt h÷u c¬ gåm çm trÊu, g¹o, mïn c−a, than bïn vµ mét sè phô gia.

Hçn hîp chÊt mang ph¶i ®−îc tiÖt trïng ë 1210C qua 1 giê, sau ®ã ®Ó nguéi vµ tiÕn hµnh s¶n xuÊt chÕ phÈm VSV ®−îc thùc hiÖn theo s¬ ®å 1.

11

KÕt qu¶ ph©n tÝch mét sè chØ tiªu dinh d−êng trong chÊt mang.

ChØ tiªu ph©n tÝch §¬n vÞ tÝnh KÕt qu¶ ph©n tÝch

§é xèp % 67,9

§é Èm % 37,3

OM % 23,5

pHKCl 7,0

N % 1,09

P2O5 % 0,72

K2O % 5,6

P2O5 dÔ tiªu mg/100g chÊt mang 29,6

K2O dÔ tiªu mg/100g chÊt mang 33,4

S¬ ®å 1: Quy tr×nh s¶n xuÊt chÕ phÈm vi sinh vËt dïng ®Ó xö lý phÕ th¶i h÷u c¬

Chñng gièng VSV

Nhãm I (Vi khuÈn) Nhãm II (nÊm, x¹ khuÈn)

Tõng chñng ®−îc nh©n sinh khè riªng rÏ ë d¹ng dÞch thÓ trong 48 giê trªn m¸y l¾c 150 vßng/phót

Tõng chñng ®−îc nh©n sinh khèi riªng rÏ ë d¹ng khuÈn l¹c bµo tö trªn m«i tr−êng ®Æc trong vßng 120 giê.

Phèi trén ñ sinh khèi trong vßng 1 tuÇn

ChÕ phÈm NÊm, X¹ khuÈn d¹ng chÊt mang

ChÕ phÈm vi sinh vËt d¹ng láng (DÞch thÓ)

Hçn hîp chÊt mang (gåm mïn c−a, çm g¹o…) ®· xö lý tiÖt trïng ë 1210C trong vßng 30 phót, cã bæ sung chÊt phô gia.

§em xö lý r¸c th¶i

12

2.2.2 §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ xö lý chÊt th¶i h÷u c¬ sinh ho¹t vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp cña chÕ phÈm VSV.

TiÕn hµnh xö lý r¸c th¶i h÷u c¬ vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña chóng qua 5 c«ng thøc thÝ nghiÖm ®−îc bè trÝ nh− sau:

CT1: §èi chøng (kh«ng xö lý chÕ phÈm VSV)

CT2: Xö lý chÕ phÈm VSV1




ThÝ nghiÖm xö lý r¸c th¶i h÷u c¬ ®−îc thùc hiÖn theo ph−¬ng ph¸p ñ b¸n hiªó khÝ kh«ng ®¶o trén víi quy m« nhá. R¸c th¶i sinh ho¹t h÷u c¬ vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp ®−îc ®−a vµo trong bÓ ñ, cø mçi líp phÕ th¶i kho¶ng 30 - 40 cm ta phun ®Òu 1 l−ît dung dÞch chÕ phÈm vi sinh vËt, cø xö lý tõng líp nh− vËy ®Õn khi phÕ th¶i ®Çy bÓ ñ th× dïng bïn ao tr¸t kÝn nªn trªn bÒ mÆt cña bÓ ñ, víi thêi gian ñ lµ 60 ngµy. Trong qu¸ tr×nh ñ chóng t«i tiÕn hµnh ph©n tÝch çc chØ tiªu lý, ho¸ häc vµ VSV trong ®èng ñ.

Ph©n tÝch hiÖu qu¶ cña chÕ phÈm VSV trong qu¸ tr×nh xö lý phÕ th¶i h÷u c¬

Sau 30 ngµy ñ Sau 60 ngµy ñ ChØ tiªu ph©n tÝch §¬n vÞ

CT1 CT2 CT3 CT4 CT5 CT1 CT2 CT3 CT4 CT5

pHKCl 7,6 7,7 7,7 7,8 7,6 7,8 8,1 8,2 8,0 8,1

§é Èm t® % 68,2 65,4 67,6 65,9 68,3 40 32,5 30,7 33,1 30,4

§é xèp % 45,3 57,1 58,6 54,8 59,3 56 71,3 72,5 71,9 74,2

OM % 16,7 20,8 22,0 21,1 23,8 19,3 28,3 30,1 27,9 29,5

N % 0,12 0,23 0,37 0,25 0,39 0,25 0,67 0,71 0,62 0,69

P2O5ts % 0,35 0,5 0,57 0,53 0,60 0,42 0,95 0,97 0,94 0,99

K2Ots % 0,27 0,4 0,45 0,42 0,47 0,31 0,76 0,78 0,75 0,81

P2O5dt mg/100g 112,8 245,3 250,5 249,1 252,7 175,9 518,0 527,2 523,3 529,5

K2Otr® mg/100g 45,7 71,1 72,9 68,7 74,9 67,7 142,5 146,9 141,2 150,0

VKTS x107 tÕ bµo 24,6 48,2 50,3 47,2 53,1 30,2 95,1 97,1 94,8 97,9

NÊm x106 tÕ bµo 19,4 37,5 40,2 35,6 39,2 22,8 35,6 37,8 36,2 39,2

VKPGX x105 tÕ bµo 7,3 13,2 13,8 12,6 12,9 17,2 41,3 40,9 39,7 42,5

XK x104 tÕ bµo 3,9 7,1 7,9 7,4 7,5 11,7 25,9 30,5 28,6 31,7

NhËn xÐt:

- VÒ çc chØ tiªu dinh d−ìng trong ®èng ñ: Nh×n chung hµm l−îng çc chÊt dinh d−ìng trong ®èng ñ t¨ng dÇn theo thêi gian ñ, nhÊt lµ çc chÊt dinh d−ìng dÔ tiªu.

13

- ë c«ng thøc cã xö lý VSV hµm l−îng çc chÊt dinh d−ìng lu«n lu«n cho cao h¬n ë çc c«ng thøc ®èi chøng cô thÓ: Sau 60 ngµy ñ: Hµm l−îng OM (%) ®¹t cao nhÊt lµ CT3 (OM=30,1%), cho thÊp nhÊt lµ CT2 (OM=28,3%). Hµm l−îng ®¹m tæng sè (N%) ®¹t cao nhÊt lµ CT3 (N=0,71%), cho thÊp nhÊt lµ CT4(N=0,62%). Hµm l−îng l©n tæng sè (P2O5%) ®¹t cao nhÊt lµ CT5 (P2O5=0,99%), cho thÊp nhÊt lµ CT4 (P2O5=0,62%). Hµm l−îng kali tæng sè (K2O%) ®¹t cao nhÊt lµ CT5 (K2O=0,71%), cho thÊp nhÊt lµ CT4 (K2O =0,75%). Hµm l−îng P2O5 dÔ tiªu vµ K2O trao ®æi cho gi¸ trÞ cao nhÊt ë CT5 (P2O5 = 529,5 mg/100g ph©n, K2O = 150,0 mg/100g ph©n) vµ cho kÕt qu¶ thÊp nhÊt ë CT2 (P2O5 = 518,0 mg/100g ph©n), CT4 (K2O = 141,2 mg/100g ph©n). - VÒ mËt ®é VSV trong ®èng ñ: ë c«ng thøc xö lý VSV cho sè l−îng cña 5 nhãm VSV ®−îc ph©n tÝch lu«n lu«n cao h¬n ë c«ng thøc ®èi chøng vµ ®¹t cao nhÊt sau 60 ngµy ñ, trõ nÊm tæng sè ®¹t cùc ®¹t chØ sau 30 ngµy ñ. Cô thÓ VKTS ®¹t 94,8 - 97,9 x 107TB/1g (sau 60 ngµy ñ), NÊm ®¹t 37,5 - 40,2 x 106 bµo tö/1g; VKPGX ®¹t 39,7 - 42,5 x 105 TB/1g; x¹ khuÈn ®¹t 25,9 - 31,7 x 104 TB/1g. Nh− vËy, tÊt c¶ çc c«ng thøc cã xö lý VSV ®Òu cho hiÖu qu¶ cao trong qu¸ tr×nh xö lý phÕ th¶i h÷u c¬. Trong ®ã, næibËt cã 2 lo¹i chÕ phÈm VSV ®−îc t¹o ra tõ tæ hîp 2 (hçn hîp Vi khuÈn) vµ tæ hîp 4 (hçn hîp Vi khuÈn + x¹ khuÈn + nÊm). Tõ ®ã, ta cã thÓ lùa chän hai tæ hîp VSV nµy ®Ó lµm chÕ phÈm xö lý phÕ th¶i h÷u c¬ KÕt luËn: 1. Tõ bé gièng cña Bé m«n N«ng ho¸ - Vi sinh vËt, Khoa §Êt & M«i tr−êng, Tr−êng

§¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi ®· thu thËp vµ tuyÓn chän ®−îc 15 chñng gièng VSV cã kh¶ n¨ng ph©n gi¶i chÊt h÷u c¬ ®Ó ®−a ®¸nh gi¸ çc ®Æc tÝnh sinh häc.

2. Tõ 15 chñng gièng VSV trªn, ®· tuyÓn chän ®−îc 10 chñng, ®©y lµ nh÷ng chñng cã ®Æc tÝnh sinh häc tèt nhÊt (tèc ®é mäc nhanh, ®−êng kÝnh khuÈn l¹c lín, kh¶ n¨ng thÝch øng pH réng, kh¶ n¨ng c¹nh tranh lín vµ ®Òu thÓ hiÖn ho¹t tÝnh enzim m¹nh). Ngoµi ra çc chñng nµy cßn ph¸t triÓn m¹nh ë kho¶ng nhiÖt ®é cao tõ 35 - 55oC, nªn rÊt thÝch hîp víi nhiÖt ®é cña bÓ ñ r¸c th¶i. Çc chñng VSV ®−îc tuyÓn chän bao gåm:

− 4 chñng NÊm: N1, N2, N3, N6. − 4 chñng Vi khuÈn: VK2, VK4, VK5, VK6. − 2 X¹ khuÈn: XK2, XK3.

3. Trong 4 lo¹i chÕ phÈm VSV ®−îc t¹o ra th× chÕ phÈm VSV2 vµ chÕ phÈm VSV 4 lµ tæ hîp cña (hçn hîp NÊm + hçn hîp Vi khuÈn + hçn hîp X¹ khuÈn) cho hiÖu qu¶ xö lý r¸c th¶i h÷u c¬ sinh ho¹t vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp cao h¬n c¶.

4. Tõ çc kÕt qu¶ nghiªn cøu chóng t«i nhËn thÊy trong 4 tæ hîp VSV ®· ®−îc tuyÓn chän th× cã 2 tæ hîp tá ra chiÕm −u thÕ h¬n, chóng cho hiÖu qu¶ xö lý r¸c th¶i vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp v−ît tréi, ®ã lµ

- Tæ hîp VSV1 lµ hçn hîp cña 4 chñng vi khuÈn: VK2, VK4, VK5, VK6. - Tæ hîp VSV2 lµ hçn hîp cña 10 chñng (vi khuÈn + nÊm + x¹ khuÈn) ®· tuyÓn chän.

14

2.2.3 X©y dùng quy tr×nh xö lý phÕ th¶i n«ng nghiÖp vµ r¸c th¶i h÷u c¬ sinh ho¹t b»ng c«ng nghÖ vi sinh b¸n hiÕu khÝ

A. ChuÈn bÞ nguyªn liÖu Nguyªn liÖu cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra 1 tÊn ph©n ñ h÷u c¬ sinh häc tõ r¸c th¶i

sinh ho¹t gia ®×nh hoÆc phÕ th¶i n«ng nghiÖp theo ph−¬ng ph¸p b¸n h¶o khÝ

Çc nguyªn liÖu dïng ®Ó chÕ biÕn Sè l−îng - R¸c th¶i h÷u c¬ sinh ho¹t hoÆc phÕ th¶i n«ng nghiÖp - N−íc - ChÕ phÈm vi sinh dïng ®Ó xö lý

2-2,5 tÊn (kho¶ng 3 - 3,5m3)250 – 300 lÝt

5 lÝt

B. Çc b−íc tiÕn hµnh B−íc 1: Thu gom vµ ph©n lo¹i r¸c th¶i sinh ho¹t t¹i gia ®×nh. ViÖc thu gom vµ lùa chän çc vËt liÖu h÷u c¬ (nh−: çc phÇn lo¹i bá tõ rau,

hoa, qu¶, th©n c©y, r¬m r¹, giÊy lo¹i…) viÖc ph©n lo¹i çc phÕ th¶i sinh ho¹t ®−îc tiÕn hµnh ngay t¹i gia ®×nh trªn c¬ së ®−îc tËp huÊn vÒ ph−¬ng ph¸p tuyÓn lùa

B−íc 2: ñ phÕ th¶i PhÕ th¶i h÷u c¬ sau khi ®· ®−îc tuyÓn chän tõ çc hé gia ®×nh ®−îc ®em tËp

trung ®Õn bÓ ñ. ë bÓ ñ, r¸c th¶i ®−îc ®¶o ®Òu råi dµn tr¶i theo tõng líp kho¶ng 40- 50 cm, sau ®ã t−íi n−íc cã hoµ chÕ phÈm vi sinh vËt vµ n−íc gØ ®−êng, råi l¹i tiÕp tôc chÊt lªn líp r¸c th¶i h÷u c¬ kh¸c vµ tiÕp tôc t−íi chÕ phÈm vi sinh vËt kÕt hîp gØ ®−êng (tæng l−îng chÕ phÈm VSV sö dông phèi trén kho¶ng 2/3 tæng l−îng chÕ phÈm). Khi l−îng r¸c th¶i phèi trén ®−îc chÊt dÇn ®ñ ®é cao so víi søc chøa cña bÓ ñ ng−êi ta tiÕn hµnh tr¸t bÒ mÆt bÓ ñ b»ng mét líp bïn ao máng kho¶ng 2- 3cm.

B−íc 3: KiÓm tra vµ duy tr× ®é Èm trong bÓ ñ Sau khi ñ ®−îc kho¶ng 10 ngµy ng−êi ta tiÕn hµnh t−íi hÕt l−îng chÕ phÈm

chøa VSV cßn l¹i. Sau ®ã ph¶i th−êng xuyªn gi¸m s¸t ®é Èm vµ bæ sung n−íc cho bÓ ñ khi thÊy cÇn thiÕt. Kho¶ng 20 hoÆc 30 ngµy sau khi ñ sÏ cã n−íc gØ tõ trong bÓ ch¶y ra hè ga. N−íc nµy sÏ ®−îc thu l¹i ®Ó t−íi lªn bÒ mÆt cña bÓ ñ kÕt hîp víi n−íc t−íi ®Ó duy tr× ®é Èm thÝch hîp cho bÓ ñ. Sau khi ®· ñ kho¶ng 40 ngµy th× kh«ng cÇn bæ sung thªm n−íc vµo bÓ ñ n÷a mµ gi÷ nguyªn hiÖn tr¹ng cho ®Õn khi kÕt thóc qu¸ tr×nh ñ.

B−íc 4: ChÕ biÕn ph©n h÷u c¬ sinh häc. - S¶n phÈm ph©n ñ h÷u c¬ (sau khi ñ) ®−îc ®em hong kh« trong ®iÒu kiÖn

s©n ph¬i cã m¸i che. - Sau khi ph¬i kh« s¶n phÈm ph©n ñ ng−êi ta tiÕn hµnh nghiÒn vµ sµng çc

s¶n phÈm vµ thu ®−îc 2 lo¹i s¶n phÈm theo kÝch th−íc th« vµ mÞn. + S¶n phÈm ph©n h÷u c¬ ë d¹ng th«: cã thÓ ph¶i ®em ñ l¹i hoÆc ®−îc dïng

®Ó bãn lãt trùc tiÕp ra ruéng cho c©y trång. + S¶n phÈm ph©n h÷u c¬ d¹ng mÞn: ®−îc ®ãng vµo bao ®em bãn ngay cho çc

lo¹i c©y trång hoÆc ®−îc phèi trén bæ sung thªm nh÷ng dßng vi sinh vËt h÷u Ých.

15

S¬ ®å 1: Quy tr×nh xö lý r¸c th¶i h÷u c¬ sinh ho¹t vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp thµnh ph©n h÷u c¬ sinh häc theo kiÓu b¸n hiÕu khÝ

Sau 50-60 ngµy

Ph©n lo¹i

R¸c v« c¬

Lo¹i bá khái vËt liÖu chÕ

biÕn BÓ ñ

Ph©n h÷u c¬ sinh häc d¹ng

mÞn

Ph©n h÷u c¬ sinh häc d¹ng th«

KiÓm tra chÊt l−îng

§ãng bao, ®Ñm sö dông

R¸c h÷u c¬ ChÕ phÈm Vi

sinh vËt

§em ph¬i

sµng

NghiÒn

R¸c th¶i sinh ho¹t vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp

16

C. KÕt qu¶ theo dâi, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ chÊt l−îng ph©n ñ (1) DiÔn biÕn cña nhiÖt ®é cña ®èng ñ trong bÓ chÕ biÕn r¸c h÷u c¬

DiÔn biÕn nhiÖt ®é trong ®èng ñ ®−îc x¸c ®Þnh hµng tuÇn (sau 7 ngµy) ë çc møc ®é s©u kh¸c nhau cña bÓ (30, 60 vµ 90cm).

DiÔn biÕn nhiÖt ®é cña bÓ ñ

§é s©u x¸c ®Þnh nhiÖt ®é (0C) Thêi gian ñ

(tuÇn) NhiÖt ®é kh«ng khÝ 30 cm 60 cm 90 cm

0 27 29 30 30

1 26 50 40 40

2 30 49 41 40

3 35 46 42 40

4 34 44 40 39

5 32 40 42 39

6 34 37 39 39

7 32 34 35 37

8 34 34 35 36

(Ghi chó: Thêi gian ®o: Th¸ng 5 – 6 n¨m 2005) - NhiÖt ®é ë trong ®èng ñ t¨ng m¹nh ë tuÇn thø nhÊt sau khi ñ so víi nhÞªt ®é ngoµi trêi ë tÊt c¶ çc møc ®é s©u kh¸c nhau. Sau ®ã møc ®é nhiÖt ®é cao 40- 50OC tiÕp tôc ®−îc duy tr× trong tuÇn thø hai vµ tuÇn thø ba råi sau ®ã cã xu h−íng gi¶m dÇn ë çc tuÇn tiÕp ®ã. §Õn tuÇn thø 7 (kho¶ng 50 ngµy sau khi ñ) nhiÖt ®é ë çc ®é s©u gÇn nh− kh«ng biÕn ®éng vµ ®Õn tuÇn thø 8 th× nhÞªt ®é æn ®Þnh gi÷a çc tÇng vµ kh«ng cßn sù kh¸c biÖt lín so víi nhiÖt ®é ë ngoµi trêi. - KÕt qu¶ theo dâi nhiÖt ®é còng cho thÊy ë ®é s©u 30 cm nhiÖt ®é lu«n cao h¬n so víi møc ®é s©u 60 vµ 90 cm (trong suèt giai ®o¹n thêi gian tõ tuÇn ®Çu tiªn cho tíi tuÇn thø t−), ®iÒu nµy chøng tá møc ®é ph©n hñy ë ®iÒu kiÖn b¸n h¶o khÝ diÔn ra rÊt m¹nh ë kho¶ng ®é s©u nµy. Trong khi ®ã nhiÖt ®é ë çc tÇng s©u 60 cm vµ 90 cm cña bÓ ñ nhiÖt ®é cã chiÒu h−íng t¨ng chËm h¬n so víi tÇng trªn ë giai ®o¹n 4 tuÇn ®Çu, nh−ng nhiÖt ®é cao ë ®©y vÉn duy tr× vµ gi¶m chËm ë cuèi tuÇn thø 6 vµ gi¶m m¹nh ë tuÇn thø 7, ®iÒu nµy cho thÊy qu¸ tr×nh ph©n hñy chÊt h÷u c¬ ë nh÷ng tÇng bªn d−íi trong ®iÒu kiÖn yÕm khÝ diÔn ra chËm h¬n so víi çc tÇng trªn cña ®èng ñ vµ nÕu ®−îc ®¶o trén theo thêi gian thÝch hîp th× qu¸ tr×nh ph©n hñy ch¾c ch¾n sÏ diÔn ra nhanh h¬n.

17

(2) DiÔn biÕn pH trong bÓ ñ

pH(H2O) Thêi gian ñ (tuÇn) LÇn 1 LÇn 2 LÇn 3 LÇn 4 Trung b×nh

1 8,09 8,12 8,12 8,13 8.12

2 8,12 8,15 8,12 8,15 8.14

3 8,34 8,31 8,31 8,34 8.33

4 8,54 8,53 8,53 8,53 8.53

5 8,94 8,90 8,92 8,89 8.91

6 8,13 8,14 8,12 8,14 8.13

7 8,09 8,10 8,09 8,11 8.10

8 8,10 8,09 8,09 8,11 8.10 Qua x¸c ®Þnh diÔn biÕn ®é chua (pH) trong bÓ ñ ë çc vÞ trÝ kh¸c nhau theo

thêi gian kÕt qu¶ x¸c ®Þnh ë b¶ng 2 cho thÊy pH trong bÓ ñ lu«n ë møc trung tÝnh hay kiÒm yÕu kÓ tõ lóc b¾t ®Çu ñ cho ®Õn khi t¹o ra thµnh phÈm. KÕt qu¶ çc gi¸ trÞ pH trong bÓ ñ lu«n ®¹t ë møc trung tÝnh vµ kiÒm yÕu mét phÇn cã liªn quan ®Õn viÖc sö dông çc vËt liÖu khö mïi Zeolit vµ v«i bét phèi trén vµo r¸c th¶i tr−íc khi ®em ñ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn pH thÝch hîp cho çc chñng VSV ph©n huû h÷u c¬, tæng hîp mïn vµ h¹n chÕ ruåi tËp trung ë çc bÓ sö lý. ViÖc sö dông v«i vµ çc chÕ phÈm zeolite cßn nh»m gióp cho viÖc h×nh thµnh çc muèi humat vµ fulvat canxi trong s¶n phÈm ph©n ñ. D. Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ chÊt l−îng ph©n ñ.

Thêi gian ph©n tÝch

ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh Th¸ng

2/2004

Th¸ng

3/2004

Th¸ng

5/2004

Th¸ng

1/2005

Th¸ng

10/2005

pH (H2O) 8.47 8.04 7.65 7.92 7.20

pH (KCl) 8.02 7.73 7.32 7.66 6.68

OM% % 26.53 24.00 28.80 27.25 24.53

N% % 0.98 1.1 1.35 0.97 1.18

P2O5 % % 0.35 1.15 1.92 0.95 1.48

P2O5 dÔ tiªu mg/100g ph©n 432.0 620.0 844.3 518.0 -

K2O TS % 1.44 1.46 2.33 1.8 1.62

K2O dÔ

tiªu

mg/100g ph©n 1028.5 1460.0 1046.9 1650.0 1008.8

C Humic% % - - 0.72 1.00 1.93

18

KÕt qu¶ ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ chÊt l−îng vÒ mét sè tÝnh chÊt lý, ho¸ häc cña

s¶n phÈm ph©n ñ h÷u c¬ ®−îc x¸c ®Þnh theo çc bÓ ñ ë çc thêi ®iÓm kh¸c nhau

(thÓ hiÖn ë b¶ng 3) cho thÊy nh×n chung chÊt l−îng çc s¶n phÈm ph©n ñ ®Òu ®¹t

tiªu chuÈn cho phÐp (theo Tiªu chuÈn ViÖt Nam).

S¶n phÈm ph©n ñ h÷u c¬ cã ph¶n øng trung tÝnh pH 7,65- 8,47; hµm l−îng

OM% dao ®éng tõ 24.50-28.8% ®¹t chÊt l−îng lµ ph©n h÷u c¬ tèt theo tiªu chuÈn

®o l−êng Quèc gia ( OM% .21% ). Çc chÊt dinh d−ìng cho c©y trång N% 0,98-

1,35% ®¹t ë møc trung b×nh, K2O%: 1,44- 2,33% ë møc tõ trung b×nh ®Õn kh¸;

Kali dÔ tiªu ®¹t ®−îc ë møc rÊt giµu, P2O5% biÕn ®éng kh¸ lín tõ trung b×nh cho

®Õn giµu; hµm l−îng P2O5 dÔ tiªu cao. L−îng l©n dÔ tiªu cao h¬n ë çc ®ît ph©n

tÝch ë çc bÓ thu vµo çc th¸ng 2, 3, 4/ 2004 cã liªn quan ®Õn viÖc bãn bæ sung l©n

tecm« phosphate trong qu¸ tr×nh ñ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho VSV ho¹t ®éng m¹nh

h¬n, cßn ë lÇn ph©n tÝch th¸ng 1/2005 chóng t«i kh«ng sö dông biÖn ph¸p bãn bæ

sung ®èi víi l©n. T¹i bÓ ñ ph©n tÝch vµo 5/ 2005, nguån nguyªn liÖu sö dông ®Ó ñ

chñ yÕu lµ çc s¶n phÈm phô bÌo t©y, bÌo bång, cá vµ r¬m, r¹ kÕt hîp víi r¸c, do

vËy, cho dï kh«ng bæ sung l©n vµ kali song hµm l−îng mét sè chÊt dinh d−ìng cña

hai yÕu tè nµy vÉn ®¹t ®−îc ë møc kh¸ cao so víi çc kÕt qu¶ ph©n tÝch r¸c th¶i h÷u

c¬ sinh ho¹t th«ng th−êng cã bæ sung thªm hai nguyªn tè nµy.

KÕt qu¶ ph©n tÝch mét sè chØ tiªu mïn ho¸ theo çc mèc thêi gian kh¸c nhau

(kÕt qu¶ ph©n tÝch chØ tiªu chÊt l−îng ph©n ñ theo tiªu chuÈn EC t¹i phßng ph©n

tÝch sinh ho¸ cña tr−êng §¹i häc Udine)

MÉu Sè

mÉu

TEC

H2O

ChØ sè

mïn

ho¸

trong

n−íc

ChØ sè

mïn

ho¸

(HI)

A445/

A665

TEC

Na4P2O

7

NhËn xÐt

R¸c S5* 0.32 4.12 0.46 23.5 2.19 VËt liÖu th«

S1* 0.17 2.16 0.46 12.0 2.19 B¸n ph©n huû MÉu ph©n ñ

sau 30 ngµy S2** 0.25 2.05 0.37 13.7 2.74 B¸n ph©n huû

S3* 0.22 1.36 0.32 11.7 2.23 Ph©n huû TB MÉu ph©n ñ

sau 60 ngµy S4** 0.32 4.12 0.46 23.5 2.19 Ph©n huû triÖt ®Ó

(*) Ph©n tÝch lÇn 1: Ngµy 20/7/2004 (**) Ph©n tÝch lÇn 2: Ngµy 4/8/2004

19

§Ó kiÓm chøng râ mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ møc ®é mïn ho¸ cña ph©n ñ theo tiªu chuÈn cña céng ®ång ch©u ¢u (EC), chóng t«i tiÕn hµnh göi mÉu ph©n ñ sang ph©n tÝch t¹i phßng ph©n tÝch tiªu chuÈn cña §¹i häc Udine- Italia ®Ó x¸c ®Þnh vÒ mét sè chØ tiªu TEC (H2O), chØ sè mïn ho¸ trong n−íc vµ chØ sè mïn ho¸ HI theo tiªu chuÈn cña EC, kÕt qu¶ (b¶ng 4) ®· chØ ra cho thÊy cã sù kh¸c biÖt râ vÒ møc ®é ph©n huû theo thêi gian ë çc giai ®o¹n ñ kh¸c nhau vµ s¶n phÈm sau khi ñ ®−îc ®¸nh gi¸ lµ ®¶m b¶o ®¹t ®−îc tiªu chuÈn ë møc trung b×nh ®Õn møc kh¸ tèt vÒ qu¸ tr×nh vµ kh¶ n¨ng mïn ho¸ ®èi víi çc vËt liÖu sau khi ñ.

B−íc ®Çu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña viÖc chÕ biÕn ph©n ñ sinh häc tõ nguån r¸c th¶i h÷u c¬. Chi phÝ s¶n xuÊt ph©n ñ vµ ph©n h÷u c¬ sinh häc

(BÓ cã søc chøa kho¶ng 18m3 t−¬ng ®−¬ng 10 tÊn r¸c th¶i t−¬i)

Stt Chi phÝ s¶n xuÊt Sè l−îng §¬n gi¸ (®ång)

Thµnh tiÒn (®ång)

I. Vi sinh vËt 50 (lÝt) 10000 500000

II. N−íc gØ ®−êng (hoÆc ®−êng kÝnh) 100 (lÝt) 2000 200000

III. Bao ®ùng ph©n 50 (chiÕc) 2500 125000

IV. Chi phÝ lao ®éng

Xö lý vi sinh vËt 4(c«ng) 10000 40000

Phñ bïn lªn bÒ mÆt bÓ ñ 1(c«ng) 20000 20000

Duy tr× ®é Èm trong bÓ ñ (*) 2(c«ng) 20000 40000

Ph¬i ph©n h÷u c¬ sinh häc 4(c«ng) 25000 100000

NghiÒn ph©n h÷u c¬ sinh häc 4(c«ng) 25000 100000

Xµng ph©n h÷u c¬ sinh häc 4(c«ng) 25000 100000

§ãng bao 2(c«ng) 25000 50000

V. Dông cô lao ®éng (§∙ tÝnh khÊu hao)

XÎng/ 6bÓ 2(chiÕc) 25000 8333

Cµo/ 6bÓ 1(chiÕc) 25000 4167

Thóng/ 1bÓ 1(®«i) 20000 20000

ñng/ 10bÓ 2(®«i) 25000 5000

G¨ng tay/ 2bÓ 2(®«i) 7000 7000

Tæng chi 1.319.500

20

L∙i xuÊt thu ®−îc tõ bÓ ñ (®ång)

S¶n phÈm ®Çu ra Sè l−îng

(tÊn) §¬n gi¸

(®ång)

Thµnh tiÒn

(®ång)

Ph©n ñ h÷u c¬ d¹ng mÞn 2,5 800.000 2.000.000

Ph©n ñ h÷u c¬ d¹ng th« 2,0 400.000 800.000

Tæng thu 2.800.000

L·i = Tæng thu – Tæng chi = 2.800.000 - 1.319.500 1.480.500

2.3 KÕt LuËn

1. Qua 3 n¨m nghiªn cøu vµ thö nghiÖm ®Ò tµi ®· x©y dùng ®−îc quy tr×nh c«ng nghÖ sinh häc ñ b¸n hiÕu khÝ ®èi víi r¸c th¶i h÷u c¬ ho¹t gia ®×nh vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp. Tõ 16 bÓ ñ víi mçi bÓ 18m3 ®· s¶n xuÊt ®ùoc kho¶ng 20 tÊn ph©n h÷u c¬ sinh häc mµu ®en, t¬i, mÞn, dÔ sö dông bãn cho çc lo¹i c©y c¹n: rau, c©y ¨n qu¶, hoa...

2. Çc mÉu ph©n ñ ®ùoc lÊy ®Þnh kú vµ ®−îc tiÕn hµnh ph©n tÝch t¹i çc phßng thÝ nghiÖm Quèc gia vµ Quèc tÕ. KÕt qu¶ ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ chÊt l−îng cña ph©n ñ ®¶m b¶o vÒ hµm l−îng h÷u c¬ cao (OM% tõ 24 ®Õn >28%) chÊt l−îng dinh d−ìng cña ph©n ®¹t trung b×nh ®Õn kh¸, ®¹t tiªu chuÈn lµ ph©n h÷u c¬ cã chÊt l−îng cña ViÖt Nam vµ mét sè tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ vÒ qóa tr×nh mïn ho¸ cña EC.

3. HiÖu qu¶ kinh tÕ cña viÖc s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ sinh häc tõ r¸c th¶i h÷u c¬ sinh ho¹t vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp ®¹t møc thu kho¶ng 1.480.500® cho 1 bÓ ñ cã søc chøa vµo kho¶ng 10 tÊn r¸c th¶i t−¬i víi s¶n phÈm thu ®−îc kho¶ng 4,5 tÊn ph©n ñ. V× vËy trong t−¬ng lai cã thÓ nh©n réng quy tr×nh chÕ biÕn r¸c th¶i h÷u c¬ trong thùc tiÔn ®Ó võa gi¶i quyÕt tèt ®−îc vÊn ®Ò r¸c th¶i ®èi víi m«i tr−êng vµ võa t¹o ra ®−îc mét l−îng ph©n h÷u c¬ sinh häc chÊt l−îng tèt gãp phÇn cho h−íng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp s¹ch h÷u c¬ ®ång thêi ®em l¹i thu nhËp cho ng−êi s¶n xuÊt ph©n.

21

3. §Ò tµi nh¸nh 3. Thö nghiÖm ®ång ruéng bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc cho rau Çn bé nghiªn cøu : KS . Nghiªm ThÞ BÝch Hµ, ThS. TrÞnh ThÞ Mai Dung, KS TrÇn ThÞ Thiªm, Vò ThÞ Len, Chñ nhiÖm HTX §Æng X¸: NguyÔn ThÕ HiÖp Sinh viªn tèt nghiÖp: §Æng H¶i Nam, NguyÔn Thanh S¬n, Mai ThÞ Xu©n, Ph¹m Quang H−ng 3.1 Néi dung nghiªn cøu chÝnh:

• X©y dùng 6 thö nghiÖm bãn ph©n sinh häc cho 3 lo¹i rau ( ¨n l¸, ¨n qu¶ vµ ¨n cñ) trªn ®ång ruéng khu s¶n xuÊt rau an toµn cña tr−êng §HNN I vµ x· §Æng X¸, huyÖn Gia L©m, Hµ Néi.

• So s¸nh, ®¸nh gi¸ t¸c dông viÖc bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc ®èi víi sinh tr−ëng, chÊt l−îng cña rau vµ hiÖu qu¶ m«i tr−êng, hiÖu qu¶ kinh tÕ cña lo¹i ph©n h÷u c¬ nµy

• Tæ chøc çc líp tËp huÊn, tµi liÖu tËp huÊn vµ tham quan ®Çu bê gióp céng ®ång tiÕp thu tiÕn bé kü thuËt sö dông ph©n h÷u c¬ sinh häc bãn cho çc lo¹i rau.

3.2 Tãm t¾t kÕt qu¶ nghiªn cøu: 3.2.1 KÕt qu¶ çc thùc nghiÖm ®ång ruéng §Ò tµi ®· thùc hiÖn ®−îc 6 thö nghiÖm bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc tõ r¸c th¶i h÷u c¬ vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp do ®Ò tµi nh¸nh 2 s¶n xuÊt cho çc lo¹i rau ¨n l¸, ¨n qu¶, ¨n cñ ë 2 vô §«ng Xu©n vµ Xu©n HÌ tõ 2003- 2005 T¹i khu s¶n xuÊt rau an toµn cña tr−êng §HNNI vµ cña x· §Æng X¸, Gia L©m, Hµ Néi:

• Cµ chua Red Champion cña Mü • B¾p c¶i NS1 Cross vµ KK Cross cña NhËt • Cµ rèt cña NhËt • §Ëu ®òa Trung Quèc a. C«ng thøc thö nghiÖm vô §«ng Xu©n: cho cµ chua, b¾p c¶i vµ cµ rèt

- CT1: (§C) 120kg N/90 N +90 kg P2O5 +140 kg K2O - CT2: §C + 25 T/ha ph©n chuång - CT3 : §C + 25 T/ha ph©n h÷u c¬ sinh häc chÕ biÕn tõ r¸c th¶i sinh ho¹t -- CT4: §C + 8,33 T/ha ph©n h÷u c¬ vi sinh (chÕ biÕn tõ r¸c th¶i sinh ho¹t + chÕ phÈm vi sinh vËt sau ñ – HCVS )

(1) Rau b¾p c¶i ¶nh h−ëng cña ph©n HC sinh häc ®Õn ®éng th¸i t¨ng tr−ëng ®−êng kÝnh b¾p c¶i

§−êng kÝnh b¾p (cm) -T¹i §Æng X¸

§−êng kÝnh b¾p (cm) -T¹i Tr−êng

Ngµy theo dâi

CT1 CT2 CT3 CT4 CT1 CT2 CT3 CT4 16/11 6,53 7,44 7,7 7,29 - - - -23/11 14,50 16,60 15,70 15,20 8,20 10,35 8,95 9,5530/11 18,80 20,0 19,30 19,90 12,63 15,10 14,23 13,60

7/12 21,30 22,06 22,10 22,38 15,8 16,05 17,7 16,3

14/12 22,27 23,97 24,23 24,17 17,93 18,85 20,14 19,80

22

§å thÞ 3a. ¶nh h−ëng cña ph©n HCSH ®Õn ®−êng kÝnh b¾p(cm) t¹i §Æng X¸

0

5

10

15

20

25

30

16/11 23/11 30/11 7/12 14/12

Ngµy theo dâi

§−ê

ng k

Ýnh

b¾p

(cm

)

CT1CT2CT3CT4

§å thÞ 3b. ¶nh h−ëng cña ph©n HCSH ®Õn ®−êng kÝnh b¾p(cm) t¹i Tr−êng

0

5

10

15

20

25

16/11 23/11 30/11 7/12 14/12

Ngµy theo dâi

§−ê

ng k

Ýnh

b¾p

(cm

)

CT1CT2CT3CT4

NhËn xÐt: Trªn c¶ hai thùc nghiÖm, c«ng thøc 3 bãn kÌm thªm ph©n h÷u c¬ sinh häc lµm t¨ng ®−êng kÝnh b¾p c¶i râ h¬n çc c«ng thøc kh¸c, ®ã lµ trong ph©n cã çc men vi sinh gióp ho c©y hÊp phô dinh d−ìng tèt h¬n

¶nh h−ëng cña ph©n h÷u c¬ sinh häc ®Õn çc yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt vµ n¨ng suÊt thùc thu

T¹i X· §Æng X¸

C«ng thøc

Khèi l−îng

toµn c©y (kg)

Khèi l−îng

b¾p cuèn (kg)

Tû lÖ th−¬ng phÈm (%)

N¨ng suÊt/«

(30m2)(kg)

N¨ng suÊt lý thuyÕt (T/ha)

N¨ng suÊt thùc thu (T/ha)

CT1 2,78 1,92 69,06 130,56 46,08 43,52 CT2 3,07 2,19 71,34 151,11 52,56 50,37 CT3 3,43 2,45 71,43 166,6 58,8 55,53 CT4 3,19 2,21 69,28 150,28 52,30 50,09

CV=4,0% LSD0,05=3,94

T¹i tr−êng §HNN I

C«ng thøc

Khèi l−îng

toµn c©y (kg)

Khèi l−îng b¾p cuèn (kg)

Tû lÖ th−¬ng

phÈm (%)

N¨ng suÊt/« -30m2 (kg)

N¨ng suÊt lý thuyÕt

(T/ha)


CT1 1,92 1,35 70,31 86,4 32,4 28,8 CT2 2,15 1,55 72,09 106, 95 37,2 35,65 CT3 2,42 1,8 74,38 122,4 43,2 40,09 CT4 2,18 1,59 72,93 108,12 38,16 36,04

23

43.52

50.3755.53

50.09

0

10

20

30

40

50

60N¨ng suÊt thùc thu (T/ha)

CT1 CT2 CT3 CT4

C«ng thøc

§å thÞ 4 a. ¶nh h−ëng cña ph©n HCSH ®Õn NSTT t¹i §Æng X¸

28.8035.65

40.09 36.04

0

10

20

30

40

50


CT1 CT2 CT3 CT4

C«ng thøc

§å thÞ 4 b. ¶nh h−ëng cña ph©n HCSH ®Õn NSTT t¹i Tr−êng

NhËn xÐt

- C«ng thøc bãn ph©n HCSH cã çc chØ tiªu quyÕt ®Þnh ®Õn n¨ng suÊt nh− khèi l−îng toµn c©y (§X:3,43 kg; Tr: 2,42 kg), khèi l−îng b¾p cuèn (§X:2,45 kg ; Tr: 1,8kg) vµ tû lÖ th−¬ng phÈm (§X:71,43 %; Tr: 74,38%) lµ cao nhÊt.

- VÒ n¨ng suÊt thùc thu, çc c«ng thøc cã bãn ph©n h÷u c¬ ®Òu v−ît c«ng thøc bãn ph©n ho¸ häc tõ 6,85-12,01 T/ha (§X); 6,86-11,29 T/ha (Tr−êng). C«ng thøc bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc cã n¨ng suÊt cao nhÊt ®¹t 55,53 T/ha (§X); 40,09 T/ha (Tr−êng), thÊp nhÊt lµ c«ng thøc §C (§X: 43,52T/ha; Tr:28,80 T/ha).

KÕt qu¶ trªn kh¼ng ®Þnh rÊt râ vai trß cña ph©n h÷u c¬ ®èi víi lo¹i rau ¨n l¸ vµ ®Æc biÖt nÕu dïng ph©n h÷u c¬ sinh häc chÕ biÕn tõ r¸c th¶i h÷u c¬ còng sÏ rÊt tèt. §iÒu ®ã cã nghÜa ph©n HCSH cã thÓ thay thÕ ®−îc ph©n chuång vµ còng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i tiÕp tôc xö lý ph©n HCSH thµnh d¹ng ph©n HCVS ®èi víi s¶n xuÊt rau ¨n l¸ nh− b¾p c¶i. (2) Cµ chua

¶nh h−ëng cña ph©n h÷u c¬ sinh häc ®Õn tÝnh chèng chÞu bÖnh cña c©y

C«ng thøc Tû lÖ c©y bÞ virus bÖnh (%)

Møc ®é nhiÔm bÖnh s−¬ng mai

CT1 13,82 ++ CT2 15,74 + CT3 14,55 + CT4 13,62 +

Ghi chó : + Møc ®é h¹i nhÑ; ++ Møc ®é h¹i trung b×nh KÕt qu¶ theo dâi chØ tiªu vÒ bÖnh g©y h¹i trong ®iÒu kiÖn thùc nghiÖm cho

thÊy, thêi tiÕt vô Thu §«ng t−¬ng ®èi thuËn lîi cho c©y cµ chua sinh tr−ëng vµ ph¸t

24

triÓn. MÆc dï cuèi vô thu ho¹ch qu¶ cã xuÊt hiÖn bÖnh s−¬ng mai vµ bÖnh virus, song møc ®é ¶nh h−ëng lµ kh«ng ®¸ng kÓ ®Õn n¨ng suÊt cµ chua. ë çc c«ng thøc bãn ph©n h÷u c¬, møc ®é nhiÔm bÖnh s−¬ng mai ë møc nhÑ (+) h¬n so víi c«ng thøc bãn ®¬n thuÇn ph©n ho¸ häc. Tû lÖ m¾c bÖnh virus ë c«ng thøc bãn ph©n HCVS thÊp nhÊt (13,62%), ®ã lµ do çc chñng vi sinh vËt phèi trén víi ph©n chÕ biÕn tõ r¸c th¶i h÷u c¬ sinh ho¹t bãn cho c©y cã t¸c dông kÝch thÝch sù ph¸t triÓn, ®· t¨ng søc ®Ò kh¸ng

¶nh h−ëng cña ph©n HC SH ®Õn mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l−îng cµ chua

C«ng thøc Vit C NO3

- mg/kg

Axit tæng sè %

§−êng TS %

ChÊt kh« %

CT1 57,49 38,1 0,25 2,88 5,68 CT2 56,32 51,4 0,33 3,32 5,69 CT3 60,55 63,3 0,30 2,79 5,72 CT4 60,72 43,5 0,34 3,44 5,85

(* Ph©n tÝch t¹i phßng thÝ nghiÖm JIKA-§HNNI)

Ph©n HCVS cho chÊt l−îng cµ chua cao nhÊt thÓ hiÖn qua mét sè chØ tiªu nh− vitamin C, axit tæng sè, ®−êng tæng sè vµ hµm l−îng chÊt kh«; sau ®ã lµ c«ng thøc bãn ph©n HCSH; thÊp nhÊt lµ c«ng thøc bãn ph©n ho¸ häc Hµm l−îng N03

- cµ chua khi bãn ph©n HCSH còng kh¸ thÊp, ®¶m b¶o tiªu chuÈn rau an toµn. HiÖu qu¶ kinh tÕ khi sö dông ph©n h÷u c¬ sinh häc bãn cho cµ chua

T¹i §Æng X¸:

N¨ng suÊt thùc thu HiÖu qu¶ kinh tÕ (1000®/ha) C«ng

thøc T/ha %

T¨ng chi phÝ

Tæng chi phÝ

Thu nhËp

L·i thuÇn

CT1 43.39 100% - 53324.44 65091.6 11767.16CT2 58.15 134.02 8000 61324.44 87223.5 25899.06CT3 61.65 142.08 8000 61324.44 92470.95 31146.56CT4 58.79 135.49 4800 58124.44 88182 30057.56

T¹i tr−êng §HNN I

C«ng thøc

N¨ng suÊt thùc thu HiÖu qu¶ kinh tÕ (1000®/ha)

T/ha %

T¨ng chi phÝ

Tæng chi phÝ Thu nhËp

L·i thuÇn

CT1 35.61 100% - 53324.44 56500.12 3175.68CT2 44.46 128.85 8000 61324.44 70262.1 8937.66CT3 50.07 140.61 8000 61324.44 78732.825 17408.38CT4 47.50 133.39 4800 58124.44 74850.52 16726.08

*Theo gi¸ b¸n trªn thÞ tr−êng l500®/kg cµ chua

25

HiÖu qu¶ kinh tÕ (L·i thuÇn) b»ng tæng sè tiÒn thu nhËp ®−îc trõ ®i tæng sè tiÒn ph¶i chi phÝ trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch.

MÆc dï ë çc c«ng thøc cã bãn ph©n h÷u c¬, chi phÝ ®Çu t− cao h¬n c«ng thøc chØ sö dông ®¬n thuÇn ph©n ho¸ häc tõ 4800000®-8000000®, nh−ng l·i thuÇn thu ®−îc còng cao h¬n tõ 14.131.900-19.379.400 ®/ha (§Æng X¸), ë Tr−êng tõ 5.761.980-14.232.700 ®/ha do n¨ng suÊt thùc thu t¨ng ®¸ng kÓ..

ë 2 ®Þa ®iÓm thùc nghiÖm, c«ng thøc bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc thu ®−îc l·i thuÇn cao nhÊt (§X: 31.146.560 ®/ha; Tr−êng: 17.408.380 ®/ha ) vµ cao h¬n c«ng thøc bãn ph©n chuång (§X: 25.899.060®/ha; Tr−êng: 8.937.660®/ha) tõ 5.247. 500 ®/ha (§X) ®Õn 8.470.720®/ha (Tr−êng)- møc ®Çu t− chi phÝ cho 2 c«ng thøc nµy lµ b»ng nhau, hiÖu qu¶ kinh tÕ thÊp nhÊt lµ c«ng thøc bãn ph©n ho¸ häc (§C): T¹i §Æng X¸ lµ 11.767.160 ®/ha, ë Tr−êng lµ 3.175.680 ®/ha

(3) C©y Cµ rèt

¶nh h−ëng cña ph©n h÷u c¬ sinh häc ®Õn ®éng th¸i t¨ng tr−ëng chiÒu dµi cñ vµ ®−êng kÝnh cñ (cm/7ngµy)

ChØ tiªu theo dâi

ChiÒu dµi cñ (cm) §−êng kÝnh cñ (cm)

Ngµy theo dâi

CT1 CT2 CT3 CT4 CT1 CT2 CT3 CT4 11/1 5.85 6.53 6.47 5.93 1.42 1.69 1.71 1.58 18/1 6.55 7.21 7.36 6.81 1.52 1.79 1.80 1.66 25/1 7.45 7.91 8.12 7.63 1.73 1.99 2.01 1.86 1/2 8.35 8.9 9.09 8.53 1.98 2.25 2.27 2.28 8/2 10.68 11.51 11.93 11.13 2.28 2.45 2.57 2.41 15/2 12.58 14.01 14.33 13.54 2.50 2.76 2.91 2.76 22/2 12.68 14.17 14.43 13.61 2.52 2.79 2.95 2.81

§å thÞ 2a. ¶nh h−ëng cña ph©n HCSH ®Õn chiÒu dµi cñ

0

2

4

6

8

10

12

14

16

11/1 18/1 25/1 1/2 8/2 15/2 22/2

Ngµy theo dâi

§−ê

ng k

Ýnh

cñ (

cm)

CT1

CT2

CT3

CT4

§å thÞ 2b. ¶nh h−ëng cña ph©n HCSH ®Õn ®−êng kÝnh cñ

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

11/1 18/1 25/1 1/2 8/2 15/2 22/2

Ngµy theo dâi

§−ê

ng k

Ýnh

cñ (c

m)

CT1

CT2

CT3

CT4

26

NhËn xÐt: ChØ tiªu nµy ®¹t cao nhÊt t¹i c«ng thøc bãn ph©n HCSH (chiÒu dµi cñ: 14,43cm; ®−êng kÝnh cñ: 2,95cm), c«ng thøc bãn ph©n chuång cã chiÒu dµi cñ lµ 14,17 cm; ®−êng kÝnh cñ: 2,79cm. KÕt qu¶ nµy kh¼ng ®Þnh ph©n h÷u c¬ sinh häc cã t¸c dông lµm cho ®Êt t¬i xèp, tho¸ng khÝ gióp bé rÔ cñ ph¸t triÓn m¹nh nªn hót ®−îc nhiÒu chÊt dinh d−ìng, thóc ®Èy t¨ng tr−ëng vÒ chiÒu dµi cñ vµ ®−êng kÝnh cñ cao h¬n bãn ph©n chuång vµ t¨ng ®¸ng kÓ so víi c«ng thøc chØ bãn ph©n ho¸ häc.

¶nh h−ëng cña ph©n h÷u c¬ sinh häc ®Õn çc yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt vµ n¨ng suÊt thùc thu (T/ha)

N¨ng suÊt thùc thu ngoµi phô thuéc vµo 2 chØ tiªu ®−êng kÝnh cñ vµ chiÒu dµi cñ th× khèi l−îng cñ còng lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn n¨ng suÊt cñ. Khèi l−îng trung b×nh cñ cµng lín th× n¨ng suÊt thu ®¹t ®−îc cµng cao. KÕt qu¶ ®−îc thÓ hiÖn ë b¶ng 4 vµ ®å thÞ 3.

B¶ng 4. ¶nh h−ëng cña ph©n h÷u c¬ sinh häc ®Õn çc yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt vµ n¨ng suÊt thùc thu

ChØ tiªu theo dâi C«ng thøc Khèi l−îng

TB cñ (g)

N¨ng suÊt «-20m2 (kg/«)

N¨ng suÊt lý thuyÕt

(T/ha)


CT1 80 24.48 14.50 12.24 CT2 97 31.14 17.40 15.57 CT3 102 33.66 18.9 16.83 CT4 95 29.93 17.0 14.97

CV=8,3% LSD5% =2,47

12.24

15.5716.83

14.97

0

24

6

8

10

12

14

16


CT1 CT2 CT3 CT4

C«ng thøc

§å thÞ 3. ¶nh h−ëng cña ph©n HCSH ®Õn NSTT

Qua b¶ng 4 vµ ®å thÞ 3 ph¶n ¸nh:

27

- Khèi l−îng trung b×nh cñ cã sù kh¸c biÖt gi÷a çc c«ng thøc thùc nghiÖm, c«ng thøc bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc (CT3) cã khèi l−îng cñ lín nhÊt (102g).

- ë møc ý nghÜa 5 %, C«ng thøc bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc cho n¨ng suÊt cao nhÊt (16,83 T/ha), cao h¬n 1,26 T/ha so víi bãn ph©n ph©n chuång vµ 4,59 T/ha so víi ®èi chøng.

b. Thö nghiÖm ®ång ruéng vô Xu©n HÌ: rau b¾p c¶i vµ ®Ëu ®òa Môc ®Ých: Thay thÕ mét phÇn l−îng ph©n HCSH cho ph©n ®¹m URE

(4) Rau b¾p c¶i:

NÒn 75 P2O5 + 100 K2O (theo tiªu chuÈn rau an toµn) + CT1: NÒn + 90 N + 31,56 T/ha ph©n h÷u c¬ sinh häc + CT2: NÒn + 60 N + 38,22 T/ha ph©n h÷u c¬ sinh häc + CT3: NÒn + 30 N + 44,89 T/ha ph©n h÷u c¬ sinh häc + CT4: NÒn + 0 N + 26,67 T/ha ph©n h÷u c¬ sinh häc + 14 T/ha ph©n chuång

¶nh h−ëng cña ph©n h÷u c¬ sinh häc ®Õn t×nh h×nh s©u bÖnh h¹i b¾p c¶i TÝnh chèng chÞu s©u bÖnh

Møc ®é s©u ph¸ h¹i Møc ®é bÞ bÖnh

C«ng thøc Bä nh¶y

S©u xanh

S©u t¬ §èm vßng

Thèi h¹ch

Thèi nhòn

CT1 ++ ++ ++ + ++ ++ CT2 ++ ++ + ++ + ++ CT3 + + + ++ + + CT4 + + + + + + S¶n xuÊt ®Þa ph−¬ng ++ ++ +++ + +++ ++

Ghi chó: +: NhÑ; ++: Trung b×nh; +++: NÆng NhËn xÐt:

• Trong ®iÒu kiÖn thêi tiÕt vô Xu©n HÌ cña n¨m 2005, ë giai ®o¹n thêi kú c©y con, tr¶i l¸ vµ thêi kú cuèn b¾p, b¾p c¶i bÞ bä nh¶y vµ s©u xanh, s©u t¬ ph¸ h¹i do thêi tiÕt m−a xu©n t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho chóng ph¸t triÓn. Vµo cuèi giai ®o¹n cuèn b¾p vµ chuÈn bÞ thu ho¹ch thêi tiÕt th−êng n¾ng, m−a thÊt th−êng nªn bÖnh ®èm vßng, thèi h¹ch vµ thèi nhòn b¾t ®Çu xuÊt hiÖn. Qua b¶ng 5 cho thÊy, çc c«ng thøc bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc lµm h¹n chÕ s©u bÖnh ph¸t triÓn so víi c«ng thøc s¶n xuÊt theo ®Þa ph−¬ng. C«ng thøc chØ sö dông ph©n h÷u c¬ (ph©n h÷u c¬ sinh häc + ph©n chuång) bÞ s©u bÖnh h¹i ë møc nhÑ (+) vµ thÊp nhÊt,

¶nh h−ëng cña ph©n h÷u c¬ sinh häc ®Õn mét sè chØ tiªu chÊt l−îng ë b¾p c¶i

C«ng thøc §−êng TS

%

ChÊt kh« %

Vit C NO3-

mg/kg

CT1 1,532 5,04 104,72 486 CT2 1,528 5,59 110,88 464 CT3 1,323 6,61 62,22 326 CT4 2,116 6,77 56,67 168

(* Ph©n tÝch t¹i phßng JIKA-§HNNI)

28

Qua ph©n tÝch, çc c«ng thøc ®Òu cã hµm l−îng NO3 d−íi ng−ìng cho phÐp. ChÊt l−îng c¶i b¾p cao nhÊt ë c«ng thøc bãn toµn bé ph©n h÷u c¬ (CT4) ®−îc thÓ hiÖn th«ng qua mét sè chØ tiªu vÒ nh− ®−êng tæng sè (2,116%), hµm l−îng Vit C vµ tû lÖ chÊt kh« ë c«ng thøc bãn toµn bé ph©n h÷u c¬ (CT4).

TÝnh hiÖu qu¶ kinh tÕ khi sö dông ph©n h÷u c¬ sinh häc HiÖu qu¶ kinh tÕ (1000®/ha)

C«ng thøc

N¨ng suÊt thùc

thu

(T/ha) %

T¨ng chi phÝ

Tæng chi phÝ

Thu nhËp L·i thuÇn

CT1 48.03 155,29 5405,72 35429,10 62439 27009.90CT2 39.51 127,74 7746,02 37769,40 51363 13593.60CT3 39.08 126,35 10195,42 40218,80 50804 10585.20CT4 37.27 77,59 8071,87 38095,25 48451 10355.75

S¶n xuÊt theo ®Þa ph−¬ng

30.93 100% - 30023,38 40209 10185.62

* Theo gi¸ b¸n trªn thÞ tr−êng: 1300 ®/kg

KÕt qu¶ b¶ng 6 cho thÊy: T−¬ng øng víi n¨ng suÊt, doanh thu cao nhÊt còng ë CT1 (62.439.000®/ha), CT4 (48.451.000®/ha) vµ thÊp nhÊt ë c«ng thøc s¶n xuÊt theo ng−êi d©n (40.209.000®/ha) víi gi¸ b¸n b×nh qu©n cña s¶n phÈm t¹i thêi ®iÓm thu ho¹ch lµ 1300®/kg (b¶ng 6).

HiÖu qu¶ kinh tÕ khi sö dông ph©n h÷u c¬ sinh häc cho s¶n xuÊt rau sÏ cã thÓ cßn t¨ng lªn n÷a, khi ng−êi s¶n xuÊt rau tËn dông r¸c th¶i h÷u c¬ sinh ho¹t ë gia ®×nh vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp trªn ®ång ruéng sau mçi vô thu ho¹ch ®Ó tù s¶n xuÊt ph©n (5) C©y ®Ëu ®òa NÒn: 50 P2O5 -70 K2O

+ CT1: NÒn + 60 N + 23,56T/ha ph©n h÷u c¬ sinh häc + CT2: NÒn + 50 N + 25,78T/ha ph©n h÷u c¬ sinh häc + CT3: NÒn + 40 N + 28,00T/ha ph©n h÷u c¬ sinh häc + CT4: NÒn + 0 N + 15,56 T/ha ph©n h÷u c¬ sinh häc + 12 T/ha ph©n chuång ¶nh h−ëng cña ph©n HCSH ®Õn çc giai ®o¹n sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn ®Ëu ®òa

C«ng thøc Thêi gian (ngµy) CT1 CT2 CT3 CT4

Gieo-mäc 7 7 7 7

Mäc- 2 l¸ thËt 13 12 12 13

Mäc-b¾t ®Çu në hoa 49 47 46 46

Mäc-thu qu¶ løa ®Çu 60 58 58 56

Mäc-kÕt thóc thu ho¹ch 92 93 96 97

29

NhËn xÐt: Tõ mäc ®Õn b¾t ®Çu në hoa, thu qu¶ løa ®Çu vµ thêi ®iÓm thu qu¶ cuèi cïng cã sù sai kh¸c râ rÖt, chøng tá khi t¨ng ph©n h÷u c¬ sinh häc lªn vµ gi¶m hµm l−îng ®¹m ®· thóc ®Èy thêi kú në hoa, cho thu qu¶ sím h¬n vµ kÐo dµi thêi gian sinh tr−ëng cña c©y ®Ëu ®òa (thÓ hiÖn râ nhÊt ë CT4 kÕt thóc sinh tr−ëng chËm h¬n CT1 lµ 5 ngµy). Nh− vËy, bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc cã ¶nh h−ëng tÝch cùc ®Õn thêi gian thu ho¹ch ë c©y ®Ëu ®òa.

¶nh h−ëng cña ph©n h÷u c¬ sinh häc ®Õn t×nh h×nh s©u bÖnh h¹i ®Ëu ®òa

TÝnh chèng chÞu s©u bÖnh

Møc ®é s©u ph¸ h¹i Møc ®é bÞ bÖnh C«ng thøc

S©u t¬ S©u ®ôc qu¶ BÖnh lë cæ rÔ BÖnh rØ s¾t

CT1 ++ ++ + ++

CT2 ++ ++ + ++

CT3 + + + +

CT4 + + + +


++ ++ + +++

* Ghi chó: +: NhÑ; ++: Trung b×nh; +++: NÆng

NhËn xÐt:

- ë thêi kú c©y con, ®Ëu ®òa chñ yÕu bÞ bÖnh lë cæ rÔ nh−ng ë møc g©y h¹i nhÑ (+) ë tÊt c¶ çc c«ng thøc. Møc ®é ph¸ h¹i cña s©u t¬ ë CT3, CT4 (+) thÊp h¬n so víi CT1, CT2 (++).

- Khi ®Ëu ®òa b¾t ®Çu leo giµn, ra hoa ®Ëu qu¶ cho ®Õn thu ho¹ch ngoµi s©u t¬ c¾n l¸ cßn xuÊt hiÖn s©u ®ôc qu¶ vµ bÖnh rØ s¾t. C«ng thøc bãn toµn bé ph©n h÷u c¬ thay thÕ cho ph©n ®¹m (CT4) vµ c«ng thøc cã l−îng ph©n h÷u c¬ sinh häc cao nhÊt (CT3) s©u vµ bÖnh g©y h¹i ë møc nhÑ (+), ë CT1 vµ CT2 ë møc trung b×nh (++), riªng c«ng thøc bãn theo s¶n xuÊt ®Þa ph−¬ng bÞ bÖnh gØ s¾t ë møc nÆng (+++).

30

¶nh h−ëng cña ph©n h÷u c¬ sinh häc ®Õn çc yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt vµ n¨ng suÊt thùc thu (T/ha)

14.116.63

19.9318.09

9.66

0

5

10

15


CT1 CT2 CT3 CT4 SX§P

C«ng thøc

§å thÞ 2. ¶nh h−ëng cña ph©n HCSH ®Õn NSTT ®Ëu ®òa

NhËn xÐt:

- So s¸nh gi÷a çc c«ng thøc bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc kh¸c nhau, çc yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt vµ n¨ng suÊt thùc thu tû lÖ thuËn víi l−îng ph©n h÷u c¬ sinh häc. Khi t¨ng l−îng ph©n h÷u c¬ sinh häc tõ 23,56T/ha ®Õn 28,00 T/ha th× çc yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt vµ n¨ng suÊt thùc thu còng t¨ng lªn: chiÒu dµi qu¶ tõ 58,22 -59,12 cm, ®−êng kÝnh qu¶:0,69-0,74 cm, khèi l−îng qu¶: 12,43-14,84 g, sè qu¶ trªn c©y tõ 18,8-21,5 qu¶ vµ n¨ng suÊt thu ®−îc t¨ng tõ 14,10 -19,93 T/ .

- Thay thÕ bãn ph©n ®¹m b»ng toµn bé ph©n h÷u c¬ sinh häc nh− ë CT4 còng cho kÕt qu¶ rÊt tèt, tÊt c¶ çc chØ tiªu quyÕt ®Þnh ®Õn n¨ng suÊt còng nh− n¨ng suÊt thu ®−îc (18,09 T/ha) ®Òu cao h¬n c«ng thøc cã kÕt hîp thªm l−îng ®¹m ë møc 60N (CT1) vµ 50N (CT2). §Ëu ®òa lµ rau ¨n qu¶ kh«ng cÇn nhiÒu ®¹m ®Ó t¹o sinh khèi lín vµ ®Æc biÖt c©y ®Ëu ®òa thuéc hä ®Ëu nªn c©y cã kh¶ n¨ng cè ®Þnh ®¹m tõ khÝ trêi ®Ó cung cÊp cho c©y. Víi ®Æc tÝnh nµy, viÖc bãn t¨ng dÇn ph©n h÷u c¬ kÕt hîp víi gi¶m dÇn l−îng ®¹m tõ 70 N xuèng cßn 40 N cho c©y ®Ó tËn dông kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu ®¹m cho c©y ®Ëu ®òa lµ rÊt cã ý nghÜa.

31

¶nh h−ëng cña ph©n h÷u c¬ sinh häc ®Õn mét sè chØ tiªu chÊt l−îng ë ®Ëu ®òa

C«ng thøc Vit C NO3-

mg/kg Axit tæng

sè % §−êng TS

% ChÊt kh«

% CT1

22,97 42,2 0,067 2,94 9,52

CT2 23,76 28,2 0,091 3,98 9,57

CT3 26,40 13,9 0,086 4,41 9,70

CT4 30,89 13,1 0,115 4,54 10,61

(* Ph©n tÝch t¹i phßng Jica-§HNNI) NhËn xÐt :

Qua ph©n tÝch kÕt qu¶ ë b¶ng 5 cho thÊy, c«ng thøc bãn toµn bé ph©n h÷u c¬ cho chÊt l−îng qu¶ ®Ëu ®òa cao nhÊt thÓ hiÖn qua mét sè chØ tiªu nh− vitamin C, axit tæng sè, ®−êng tæng sè vµ hµm l−îng chÊt kh«. Theo quy ®Þnh cña së Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr−êng Hµ Néi cho biÕt hµm l−îng NO3 cho phÐp trong qu¶ ®Ëu ®òa lµ 200mg/kg s¶n phÈm t−¬i (1996). So víi kÕt qu¶ ph©n tÝch, hµm l−îng NO3 ®Òu ë d−íi møc cho phÐp biÕn ®éng tõ 13,1 (CT4) ®Õn 42,2 mg/kg (CT1).

TÝnh hiÖu qu¶ kinh tÕ khi sö dông ph©n h÷u c¬ sinh häc N¨ng suÊt thùc thu

HiÖu qu¶ kinh tÕ (1000®/ha) C«ng thøc

T/ha % T¨ng chi phÝ

Tæng chi phÝ

Thu nhËp

L·i thuÇn

CT1 14,1 146 4119 32488 42300 9812CT2 16,63 172,2 4899 33268 49890 16622CT3 19,93 206,3 5679 34048 59790 25742CT4 18,09 128,3 5067 33436 54270 20834


9,66 100% - 28369 28980 611

* Theo gi¸ b¸n trªn thÞ tr−êng: 3000 ®/kg

NhËn xÐt:

- HiÖu qu¶ kinh tÕ thu ®−îc do bãn ph©n HCSH t¨ng dÇn cao h¬n rÊt nhiÒu tõ 9.210.000-25.131.000 ®/ha ( MÆc dï hiÖn t¹i vÉn tÝnh gi¸ mua ph©n HCSH ). Møc l·i chªnh lÖch nµy rÊt ®¸ng kÓ, t¹o thu nhËp cao cho ng−êi n«ng d©n khi sö dông ph©n h÷u c¬ sinh häc thay thÕ cho viÖc sö dông ph©n ®¹m ho¸ häc nh− hiÖn nay.

- ë çc c«ng thøc bãn ph©n h÷u c¬, vÒ chi phÝ mÆc dï ë møc ®Çu t− cao nhÊt lµ c«ng thøc bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc (34.048.000 ®/ha), nh−ng cho thu nhËp lµ 59.790.000 ®/ha, nªn ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ còng cao nhÊt (25.742.000 ®/ha). HiÖu qu¶ kinh tÕ thÊp nhÊt lµ CT1 thu ®−îc lµ 9.812.000 ®/ha.

32

3.3 KÕt luËn:

1. Bãn ph©n HCSH cã t¸c dông rÊt râ ®Õn sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn cña çc lo¹i rau vô §«ng Xu©n vµ Xu©n hÌ vïng ®Êt Gia L©m Hµ Néi, tèt h¬n h¼n c«ng thøc bãn toµn ph©n v« c¬ hoÆc chØ co ph©n chuång. §Æc biÖt kh¶ n¨ng chèng chÞu s©u bÖnh kh¸ cao, gi¶m ®−îc chi phÝ vµ l−îng phun thuèc trõ s©u bÖnh.

2. Ph©n HCSH cho n¨ng suÊt cao h¬n hoÆc kh«ng thua kÐm víi ph©n v« c¬, hiÖu qu¶ kinh tÕ cao vµ sÏ cµng cao nÕu n«ng d©n tù s¶n xuÊt ®−îc ph©n nµy tõ r¸c th¶i vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp.

3. S¶n phÈm çc lo¹i rau ®−îc bãn ph©n HCSH ®Òu ®¹t chÊt l−îng rau an toµn theo tiªu ch©un QG, ®Æc biÖt hµm l−îng Nitrat trong rau thÊp h¼n. Hµm l−îng chÊt kh« vµ ®−êng ®Òu cao ®¸ng kÓ

4. Ph©n HCSH cã thÓ thay thÕ mét phÇn ®¸ng kÓ l−îng ph©n ®¹m v« c¬ hiÖn ®−îc bãn mét l−îng rÊt cao cho çc lo¹i rau. Nh− v©y võa gi¶m tiÒn mua ph©n, võa ®¶m b¶o tiªu chuÈn rau an toµn.

V. Tµi liÖu vµ S¶n phÈm cña ®Ò tµi 1. Tµi liÖu vµ S¶n phÈm KH&CN

• MÉu tê ¸p phÝch, tê d¬i tuyªn truyÒn céng ®ång ph©n lo¹i r¸c th¶i h÷u c¬ sinh ho¹t t¹i gia ®×nh

• X©y dùng bµi gi¶ng tËp huÊn, tuyªn truyÒn h−íng dÉn céng ®ång ph©n lo¹i r¸c th¶i sinh ho¹t h÷u c¬ vµ thu gom phÕ th¶i n«ng nghiÖp

• S¶n phÈm nghiªn cøu: øng dông 10 chñng vi sinh vËt ®−a vµo quy tr×nh xö lý r¸c th¶i sinh ho¹t h÷u c¬ vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp thµnh ph©n h÷u c¬ sinh häc

• X©y dùng ®−îc hai m« h×nh tr×nh diÔn tr¹m s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ sinh häc quy m« côm d©n c− vµ th«n x· t¹i huyÖn Gia L©m.

• S¶n phÈm ph©n h÷u c¬ sinh häc tõ r¸c th¶i sinh ho¹t h÷u c¬ vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp theo quy tr×nh c«ng nghÖ vi sinh b¸n hiÕu khÝ: ®· s¶n xuÊt thö ®−îc h¬n 20 tÊn ph©n h÷u c¬ sinh häc phôc vô cho nghiªn cøu thö nghiÖm rau vµ çc ®Ò tµi nghiªn cøu kh¸c cña tr−êng.

• X©y dùng ®−îc quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ sinh häc tõ r¸c th¶i sinh ho¹t h÷u c¬ vµ tõ phÕ th¶i n«ng nghiÖp.

• Çc kÕt qu¶ ph©n tÝch chÊt l−îng chñng vi sinh vµ ph©n h÷u c¬ sinh häc trong qu¸ tr×nh ñ vµ sau khi thµnh ph©n h÷u c¬ sinh häc.

• X©y dùng ®−îc 6 m« h×nh s¶n xuÊt rau( gåm b¾p c¶i, cµ chua, cµ rèt, ®Ëu ®òa) cã bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc tõ r¸c th¶i h÷u c¬vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp.

• KÕt qu¶ theo dâi çc chØ tiªu n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ ph©n tÝch chÊt l−îng rau theo tiªu chuÈn s¶n xuÊt rau an toµn cña Quèc gia.

• X©y dùng ®−îc c¬ së d÷ liÖu çc ho¹t ®éng vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi:

33

(1) TËp ¸p phÝch (Poster) tr×nh diÔn b»ng ¶nh vÒ quy tr×nh Kü thuËt vµ çc ho¹t ®éng thùc hiÖn ®Ò tµi

(2) S¬ ®å tr×nh diÔn quy tr×nh s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ sinh häc tõ r¸c th¶i vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp (3) Çc b¸o ço khoa häc vÒ kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi: Thu gom, ph©n lo¹i t¸c th¶i vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp, s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ sinh häc b»ng c«ng nghÖ vi sinh, chÊt l−îng cña ph©n h÷u c¬ sinh häc thö nghiÖm bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc cho mét sè lo¹i rau. (4) X©y dùng mét b¸o ço “ Tæng quan nghiªn cøu vÒ xö lý r¸c th¶i sinh ho¹t “ phôc vô ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu xö lý m«i tr−êng r¸c th¶i cña së Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng Hµ Néi, n¨m 2004 ( 5) §· ®¨ng ®−îc 3 bµi b¸o vÒ néi dung ®Ò tµi trªn t¹p chÝ KHKT tr−êng §HNNI ( 2005 ), T¹p chÝ Khoa häc ®Êt( 2005 ), TuyÓn tËp 20 n¨m nghiªn cøu khoa häc cña Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT ( 2005 ). 2. N©ng cao n¨ng lùc çn bé nghiªn cøu khoa häc cña ViÖt Nam:

• Sè l−îng sinh viªn ®−îc ®µo t¹o: 10 sinh viªn chÝnh quy cña tr−êng §HNN I Hµ Néi vµ tr−êng §¹i häc Më, Hµ Néi víi çc chuyªn ngµnh: N«ng ho¸ - Thæ nh−ìng, Vi sinh vËt, Trång trät, B¶o vÖ thùc vËt, C«ng nghÖ sinh häc, C¬ khÝ n«ng nghiÖp. 01 th¹c sÜ ngµnh trång trät.

• N©ng cao kh¶ n¨ng nghiªn cøu: 10 çn bé gi¶ng d¹y vµ nghiªn cøu cña tr−êng ®· tham gia trùc tiÕp çc ho¹t ®éng nghiªn cøu cña dù ¸n.

• Sè ®oµn trao ®æi khoa häc: Hai ®oµn ViÖt Nam vµ hai ®oµn Italy • Sè líp tËp huÊn: 6 líp cho céng ®ång tham gia ho¹t ®éng nghiªn cøu • Héi th¶o héi nghÞ: 3 lÇn t¹i Trung t©m NC&PT NN bÒn v÷ng - tr−êng

§HNNI, 2 lÇn t¹i x· §Æng x¸, huyÖn Gia L©m Hµ Néi. 3. Tranh thñ trang thiÕt bÞ vµ sù gióp ®ì cña ®èi t¸c n−íc ngoµi:

• PhÝa ViÖt Nam ®−îc nhËn tõ phÝa Italy mét sè dông cô ph©n tÝch chÊt h÷u c¬ gi¸ trÞ 3.000 EURO

• Mét nhãm çn bé khoa häc cña ViÖt Nam ®−îc thùc tËp ph©n tÝch chÊt h÷u c¬ trong 5 ngµy t¹i phßng ph©n tÝch h÷u c¬ tr−êng §¹i häc Udine vµ tham quan çc c¬ së nghiªn cøu khoa häc vÒ n«ng nghiÖp h÷u c¬ vµ xö lý r¸c th¶i cña Italy trong n¨m 2004.

• Tr−êng §¹i häc Udine ®· gióp ph©n tÝch mét sè mÉu ph©n h÷u c¬ sinh häc tõ ®Ò tµi nghiªn cøu t¹i ViÖt Nam ®Ó gãp phÇn ®¸nh gi¸ chÊt l−îng cña s¶n phÈm nghiªn cøu.

4. Mét sè kÕt qu¶ kh¸c:

• KÕt qu¶ nghiªn cøu cña dÒ tµi ®· ®−îc Héi ®ång chÊm thi cuéc thi “ Ngµy s¸ng t¹o ViÖt Nam 2005 víi tiªu ®Ò “ Hµnh ®éng v× m«i tr−êng” tæ chøc vµo th¸ng 6/2005 ®¸nh gi¸ cao vµ ®−îc gi¶i th−ëng 10.000 USD ®Ó x©y dùng m« h×nh tr¹m s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ tõ r¸c th¶i cÊp th«n x· gióp n«ng d©n ph¸t triÓn n«ng nghiÖp h÷u c¬.

• Mét sè ®Þa ph−¬ng vµ c¬ quan nh− TØnh Qu¶ng B×nh, tØnh S¬n La, tØnh Thanh Ho¸, c«ng ty m«i tr−êng AETTT, Quü Canada cho s¸ng kiÕn ®Þa

34

ph−¬ng,Trung t©m hç trî çc ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn x· héi, dù ¸n hîp t¸c nghiªn c−ó çc vÊn ®Ò khoa häc NhËt B¶n – ViÖt Nam ®· ®−a kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi vµo çc dù ¸n vµ ®Ò tµi nghiªn cøu liªn quan ®Õn vÊn ®Ò xö lý r¸c th¶i h÷u c¬ lµm ph©n bãn h÷u c¬ cho ®Þa ph−¬ng vµ ®¬n vÞ m×nh hoÆc çc ch−¬ng tr×nh tËp huÊn cho n«ng d©n.

• KÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi ®· ®−îc biªn so¹n thµnh tµi liÖu tËp huÊn cho ch−¬ng tr×nh n«ng nghiÖp h÷u c¬ cña mét sè líp tËp huÊn Quèc tÕ t¹i ViÖt Nam (VÝ dô: InWent-CHLB §øc, N«ng nghiÖp bÒn v÷ng cña AITCV, ch−¬ng tr×nh “Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho çc tØnh miÒn nói cña Thuþ §iÓn.. )

• T¹i Héi nghÞ ch−¬ng tr×nh lÇn thø ba cña Uû ban Hçn Hîp vÒ Khoa häc vµ C«ng nghÖ gi÷a CH ITALY vµ CHXHCN ViÖt Nam th¸ng 11/2005 b¸o ço khoa häc cña ®Ò tµi nµy ®· ®−îc ®¸nh gi¸ tèt vµ ®−îc xÐt duyÖt vµo nghÞ ®Þnh th− nhiÖm vô HTQT gi÷a hai nhµ n−íc giai ®o¹n 2006-2008.

Vi. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ nghiªn cøu 1. §¸nh gi¸ vÒ chÊt l−îng kÕt qu¶ KH&CN cña nhiÖm vô:

• Çc kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi ®· ®¹t chÊt l−îng tèt theo môc ®Ých vµ yªu cÇu ®Ò ra

• ý thøc cña céng ®ång tham gia thu gom vµ ph©n lo¹i r¸c th¶i ë çc th«n ®iÓm nghiªn cøu t¨ng lªn râ rÖt theo thêi gian tuyªn truyÒn vµ vËn ®éng cña ®Ò tµi.

• S¶n phÈm ph©n h÷u c¬ ®−îc s¶n xuÊt b»ng c«ng nghÖ vi sinh b¸n hiÕu khÝ ®· ®¹t chÊt l−îng tèt: sau tõ 1,5 ®Õn 2 th¸ng ph©n ®ñ hoai môc, t¬i, mµu ®en, kh«ng cßn mïi h«i vµ quan träng nhÊt lµ kÕt qu¶ ph©n tÝch chÊt l−îng ph©n ®¹t yªu cÇu. KÕt qu¶ nµy ®· ®−îc çc chuyªn gia phÝa ®èi t¸c Italy kiÓm tra, xem xÐt s¶n phÈm t¹i n¬i ñ ph©n vµ t¹i phßng ph©n tÝch cña tr−êng §¹i häc Udine.

• Quy tr×nh s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ cña ®Ò tµi ®· kÕ thõa ®−îc ph−¬ng ph¸p ñ ph©n h÷u c¬ tõ ph©n chuång vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp cña n«ng d©n ta nh−ng cã øng dông c«ng nghÖ xö lý r¸c th¶i b»ng c«ng nghÖ vi sinh ( hiÕu khÝ ) råi míi ñ yÕm khÝ ®Ó rót ng¾n thêi gian ñ tõ trªn 6 th¸ng xuèng cßn 1,5 ®Õn 2 th¸ng ®ång thêi vÉn ®¶m b¶o chÊt l−îng vµ vÖ sinh cña ph©n khi ®−a vµo kinh doanh vµ sö dông. Sau khi ñ, sµng ph©n ®−îc ®ãng bao, vËn chuyÓn vµ ng−êi n«ng d©n sö dông dÔ dµng.

• S¶n phÈm ph©n h÷u c¬ ®· ®−îc thö nghiÖm bãn cho 3 lo¹i rau th«ng qua 6 thùc nghiÖn cña vô ®«ng xu©n 2004-2005 ®¹t kÕt qu¶ râ rÖt. Çc c«ng thøc bãn ph©n h÷u c¬ tõ r¸c th¶i cña ®Ò tµi ®· minh chøng cho ng−êi s¶n xuÊt rau nh÷ng −u ®iÓm cña lo¹i ph©n nµy: Bãn bæ sung ph©n h÷u c¬ vµ gi¶m l−îng ph©n ®¹m v« c¬ qu¸ cao, çc lo¹i rau ®Òu sinh tr−ëng tèt, Ýt s©u bÖnh, n¨ng suÊt kh«ng thua kÐm çc c«ng thøc thö nghiÖm chØ bãn çc lo¹i ph©n v« c¬ vµ ®Æc biÖt chÊt l−îng rau ®¶m b¶o tiªu chuÈn rau an toµn, ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cho ng−êi trång rau.

35

2. øng dông vµo thùc tiÔn ®êi sèng vµ s¶n xuÊt: • Néi dung ®Ò tµi nghiªn cøu çc biÖn ph¸p tuyªn truyÒn, vËn ®éng vµ gi¸m s¸t

céng ®ång thu gom vµ ph©n lo¹i r¸c th¶i sinh ho¹t ®· gãp phÇn n©ng cao ý thøc vÖ sinh m«i tr−êng sèng khu d©n c− vµ gi¶m ®¸ng kÓ khèi l−îng r¸c h÷u c¬ ®em ch«n lÊp, tèn c«ng vËn chuyÓn vµ diÖn tÝch ch«n lÊp. §©y lµ gi¶i ph¸p rÊt quan träng gióp nh÷ng khu vùc ven ®« vµ vïng d©n c− n«ng th«n n−íc ta gi¶i quyÕt ®−îc vÊn ®Ò bøc xóc r¸c th¶i r¾n sinh ho¹t ®ang ngµy cµng gia t¨ng. NÕu biÕt phèi hîp mét çch khoa häc vµ tÝch cùc çc ho¹t ®éng gi¸o dôc, tuyªn truyÒn, gi¸m s¸t céng ®ång th× sÏ thµnh c«ng vµ duy tr× ®−îc ý thøc tù gi¸c ph©n lo¹i vµ thu gom r¸c h÷u c¬ cña mäi ng−êi d©n vµ ch−¬ng tr×nh nµy sÏ thµnh c«ng nh− ë çc n−íc ®ang ph¸t triÓn.

• Sau khi thùc hiÖn ®Ò tµi t¹i x· §Æng x¸, huyÖn Gia L©m, ®ång ruéng trång rau cña HTX ®−îc thu gom phÕ th¶i n«ng nghiÖp cho tr¹m s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ sinh häc ngay t¹i khu trång rau th× c¶ khu ruéng rËt s¹ch sÏ, kh«ng cßn phÕ th¶i vøt trªn bê ruéng, d−íi m−¬ng n−íc, ®¶m b¶o vÖ sinh m«i tr−êng vµ c¶nh quan ®ång ruéng râ rÖt, ®· ®−îc ®oµn chuyªn gia Italy sang th¨m ghi nhËn.

• So s¸nh víi mét sè ch−¬ng tr×nh thu gom vµ ph©n lo¹i r¸c th¶i tr−íc ®©y cña URENCO th× sù thµnh c«ng b−íc ®Çu cña ®Ò tµi nµy trong c«ng t¸c tuyªn truyÒn thu gom vµ ph©n lo¹i r¸c th¶i lµ do chóng t«i cã sù tæ chøc tuyªn truyÒn vµ gi¸m s¸t th−êng xuyªn, chÆt chÏ, biÕt kÕt hîp th−êng xuyªn víi chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng vµ ®Æc biÖt çc hiÖp héi cña céng ®ång. Çc r¸c th¶i ®−îc ph©n lo¹i sÏ ®−îc xö lý thµnh ph©n h÷u c¬ ngay trong çc tr¹m gÇn céng ®ång, hä chøng kiÕn vµ sö dông ngay s¶n phÈm ph©n bãn tõ ho¹t ®éng ph©n lo¹i r¸c cña hä, hä c¶m nhËn ®−îc t¸c dông cña ho¹t ®éng nµy võa s¹ch m«i tr−êng sèng, m«i tr−êng s¶n xuÊt, võa cã thªm mét l−îng ph©n cho s¶n xuÊt rau s¹ch.

• Theo th«ng b¸o cña Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT th× hiÖn nay vµ trong t−¬ng lai n«ng nghiÖp ViÖt Nam thiÕu mét l−îng lín ph©n h÷u c¬ cho çc lo¹i c©y trång do nhiÒu nguyªn nh©n, trong ®ã vÊn ®Ò næi cém lµ n«ng d©n kh«ng cßn muèn duy tr× truyÒn thèng s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ t¹i nguån, thËm chÝ cßn ®èt çc phÕ th¶i h÷u c¬ ( r¬m r¹ ) ngay trªn ®ång ruéng lµm t¨ng hiÖn t−îng khÝ nhµ kÝnh nªn ®Ò tµi nghiªn cøu nµy víi tr¹m s¶n xuÊt ph©n b»ng c«ng nghÖ vi sinh b¸n hiÕu khi ë quy m« nhá sÏ gãp phÇn t¨ng thªm l−îng ph©n h÷u c¬ tõ nguån s½n cã cña ®Þa ph−¬ng vµ vËn ®éng trùc tiÕp ng−êi n«ng d©n cïng s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ cho chÝnh m×nh.

• §Ò tµi ®· cung cÊp h¬n 5 tÊn ph©n h÷u c¬ sinh häc cho bµ con n«ng d©n trång rau cña HTX §Æng x¸ ®Ó thö nghiÖm ngay trªn ruéng rau cña m×nh, v× vËy hä ®· h−ëng øng vµ tÝch cùc cïng tham gia çc ho¹t ®éng x©y dùng m« h×nh cña ®Ò tµi ngay trong céng ®ång th«n xãm vµ ®ång ruéng cña m×nh

• Víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ tõ çc nguån r¸c th¶i sinh ho¹t vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp nµy cßn lµ xu h−íng cña “nÒn kinh tÕ r¸c th¶i” tõ çc n−íc tiªn tiÕn ®ang ¶nh h−ëng vµ t¸c ®éng ®Õn çc n−íc ®ang ph¸t triÓn nh− n−íc ta. Víi xu h−íng nµy, ng−êi n«ng d©n vµ ng−êi s¶n xuÊt lo¹i ph©n nµy cã thÓ kinh doanh cã thu nhËp ®Æc biÖt phôc vô cho viÖc s¶n xuÊt rau, hoa, c©y ¨n qu¶, c©y c¶nh...

36

3. §¸nh gi¸ vÒ n¨ng lùc vµ tÝnh tiªn tiÕn cña ®èi t¸c n−íc ngoµi: • Céng hoµ Italy lµ Quèc gia thuéc Céng ®ång Ch©u ¢u ph¸t triÓn m¹nh cã

nÒn kinh tÕ c«ng n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. Nh÷ng c«ng tr×nh vµ kinh nghiÖm xö lý r¸c th¶i sinh ho¹t vµ s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ tõ r¸c th¶i ®· ®−îc hoµn thiÖn tõ l©u vµ bÝ quyÕt thµnh c«ng cña hä lµ hä ®· tæ chøc thu gom vµ ph©n lo¹i r¸c th¶i tõ nguån.

• T¹i nhiÒu vïng n«ng th«n, hä ®· x©y dùng çc tr¹m xö lý r¸c th¶i vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp quy m« nhá cÊp x·, th«n do çc gia ®×nh chÞu tr¸ch nhiÖm, gi¶m ®−îc chi phÝ ®Çu t− nhµ x−ëng m¸y mãc lín vµ chi phÝ vËn chuyÓn r¸c ®Õn çc nhµ m¸y lín. Ph©n h÷u c¬ ®−îc b¸n l¹i cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ hoa c©y c¶nh t¹i ®Þa ph−¬ng. §Ò tµi nghiªn cøu cña chóng t«i ®· dùa trªn nh÷ng thµnh c«ng vµ ý nghÜa thùc tiÔn ®ã, c¶i tiÕn vµ ph¸t triÓn phï hîp víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ vµ x· héi cña ViÖt Nam ®Ó cã thÓ triÓn khai vµo s¶n xuÊt sau khi nghiªn cøu.

4. Nªu vµ ®¸nh gi¸ tÇm quan träng cña vai trß ®èi t¸c n−íc ngoµi • VÊn ®Ò xö lý r¸c th¶i sinh ho¹t thµnh ph©n bãn tuy ®· ®−îc mét sè c¬ quan

trong n−íc ®Ò cËp vµ thùc hiÖn tõ vµi n¨m nay nh−ng kÕt qu¶ ch−a thËt hoµn thiÖn do quy tr×nh xö lý r¸c cßn gÆp khã kh¨n khi kh«ng tæ chøc ph©n lo¹i r¸c t¹i nguån vµ kh©u tæ chøc thu gom r¸c nh− nhiÒu n−íc kh¸c ®−îc.

• Th«ng qua çc ®ît trao ®æi, tham t¹i nguån quan khoa häc víi ®èi t¸c tr−êng §¹i häc Udine §Ò tµi ®· häc vµ thu thËp ®−îc nhiÒu th«ng tin, tµi liÖu vµ m« h×nh thùc tÕ quan träng ®Ó ¸p dông cho çc nghiªn cøu cña ®Ò tµi, ®Æc biÖt lµ b−íc thu gom ph©n lo¹i r¸c t¹i nguån, c«ng nghÖ vi sinh trong ñ ph©n ®¹t chÊt l−îng ph©n tèt nhÊt vµ çc ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch ®¸nh gi¸ chÊt l−îng ph©n h÷u c¬. Tuy kinh phÝ cña dù ¸n phÝa Italy kh«ng nhiÒu, song hä ®· liªn tôc cã sù liªn kÕt, trao ®æi th«ng tin vµ chuyªn m«n víi çn bé ViÖt Nam, ®Æc biÖt ®· cè g¾ng më réng çc mèi quan hÖ Quèc tÕ ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn sù hîp t¸c nghiªn cøu v¬i ViÖt Nam. Hä ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho çc çn bé nghiªn cøu cña VN sang Italy tiÕp cËn víi c«ng nghÖ vµ c¬ së nghiªn cøu cña hä, tiÕp xóc víi çc nhµ khoa häc Quèc tÕ nh− cña ¸o, Anh, Trung quèc, Israel...

• Theo ®¸nh gi¸ cña çc chuyªn gia Quèc tÕ trong ®oµn phÝa ®èi t¸c võa sang th¨m çc ®iÓm thÝ nghiÖm cña ®Ò tµi th× chÊt l−îng ph©n vµ hiÖu qu¶ sö dông ph©n bãn cho çc lo¹i rau ®¹t ®−îc yªu cÇu nghiªn cøu khoa häc vµ cã ý nghÜa thùc tiÔn ®èi víi t×nh h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña ViÖt Nam.

Vii. Nh÷ng ®ãng gãp míi cña ®Ò tµi

1. Trong khu«n khæ néi dung nghiªn cøu vµ thêi gian nghiªn cøu cã h¹n, ®Ò tµi ®· b−íc ®Çu ®¹t ®−îc 3 môc tiªu nghiªn cøu mµ nhiÒu ®Ò tµi tr−íc ®ã chØ ®Ò cËp ®Õn tõng môc tiªu, ®ã lµ:

• Tuyªn truyÒn gi¸o dôc céng ®ång hiÓu vµ cïng tham gia çc néi dung nghiªn cøu ®Ò tµi: Thu gom, ph©n lo¹i r¸c th¶i g÷u c¬ sinh ho¹t t¹i gia ®Þng vµ th«n xãm, cïng tham gia quy tr×nh ñ ph©n t¹i tr¹m ñ ph©n cña céng ®ång, vµ cïng thö nghiÖm ph©nh h÷u c¬ sinh häc cho çc lo¹i rau trªn chÝnh ruéng rau cña hä.

37

• X©y dùng quy tr×nh ñ ph©n theo c«ng nghÖ vi sinh b¸n hiªó khÝ ®¶m b¶o tÝnh khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i hîp vÖ sinh m«i tr−êng võa rót ng¾n thêi gian ñ so víi ph−¬ng ph¸p ñ truyÒn thèng võa phï hîp víi quy m« bÓ ñ ph©n nhá cña céng ®ång ®Ó ng−êi d©n dÔ ®Çu t− vµ tù s¶n xuÊt ph©n t¹i chç.

• TiÕn hµnh thö nghiÖm bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc cña ®Ò tµi ngay trªn ®ång ruéng cña céng ®ång chÝnh lµ minh chøng tÝnh kh¶ thi cña néi dung nghiªn cøu. §©y còng lµ tiÕng vang quan träng gióp cho ®Ò tµi ®· ®−îc nhiÒu dù ¸n vµ ®Þa ph−¬ng quan t©m vµ ¸p dông kÕt qu¶ nghiªn cøu.

2. Nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò ®· chøng minh ®©y lµ mét ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cã ý nghÜa thùc tiÔn lín trong viÖc võa gi¶i quyÕt gi¶m « nhiÔm m«i tr−êng sèng võa ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp h÷u c¬, cô thÓ lµ gãp phÇn quan träng vµo viÖc cung cÊp mét l−îng ph©n h÷u c¬ cho s¶n xuÊt rau an toµn cho thµnh phè.

3. §Ò tµi ®· x©y dùng ®−îc mét tµi liÖu tËp huÊn chuyÓn giao tiÕn bé kü thuËt cña c¶ 3 néi dung nghiªn cøu cho céng ®«ng n«ng d©n, nªu cao quan ®iÓm “cïng tham gia” cña çc ®Ò tµi nghiªn cøu KHKT, ®ång thêi còng lµ ®Þa bµn thùc tËp tèt nghiÖp cña h¬n chôc sinh viªn çc ngµnh c¬ ®iÖn, khoa häc ®Êt, thæ nh−ìng n«ng ho¸, m«i tr−êng, n«ng häc, gãp phÇn ®µo t¹o nguån lùc khoa häc kü thuËt cho ®Êt n−íc.

4. §Ò tµi ®· tham gia b−íc ®Çu vµo mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ ®−îc gäi

lµ "nÒn kinh tÕ r¸c th¶i" tøc lµ ñ ph©n tõ r¸c th¶i vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp hiÖn lµ çc vËt liÖu vøt bá thµnh ph©n h÷u c¬ sinh häc, cã thÓ b¸n s¶n phÈm ph©n h÷u c¬ nµy cho ng−êi trång c©y, sÏ cã thu nhËp cho ng−êi s¶n xuÊt ph©n.

VIIi. KÕt luËn: 1. §Ò tµi nghiªn cøu ®· ®−îc hoµn thµnh ®óng thêi h¹n tõ 2003-2005 víi çc néi

dung nghiªn cøu theo hîp ®ång quy ®Þnh vµ nguån kinh phÝ 700 triÖu ®ång ®−îc cÊp trong 3 n¨m.

2. Çc kÕt qu¶ nghiªn cøu KH&CN ®· ®−îc tr×nh bµy trong çc b¸o ço thÓ hiÖn tËp

thÓ çn bé nghiªn cøu cña ®Ò tµi ®· hhoµn thµnh tèt çc néi dung nghiªn cøu vµ çc kÕt qu¶ nghiªn cøu cña 3 ®Ò tµi nh¸nh cã ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn cao.

• §Ò tµi ®· gãp phÇn gi¶i quyÕt ®−îc mét phÇn vÊn ®Ò bøc xóc hiÖn nµy lµ gi¶m « nhiÔm r¸c th¶i sinh ho¹t b»ng biÖn ph¸p tuyªn truyÒn khuyÕn ço céng ®ång tham gia thu gom, ph©n lo¹i r¸c th¶i h÷u c¬ sinh ho¹t vµ phÕ th¶i n«ng nghiÖp lµm ph©n bãn h÷u c¬, gi¶m diÖn tÝch ch«n r¸c g©y « nhiÔm m«i tr−êng s¶n xuÊt

• §Ò tµi ®· nghiªn cøu vµ øng dông thµnh c«ng ph−¬ng p¸hp s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ sinh häc tõ r¸c th¶i b»ng c«ng nghÖ vi sinh b¸n hiÕu khÝ thÝch hîp víi quy m« s¶n xuÊt nhá cña céng ®ång n«ng th«n.

• §Ò tµi ®· thµnh c«ng trong thö nghiÖm sö dông ph©n bãn HCSH nµy vµo sx rau trªn ®ång ruéng n«ng d©n ®¶m b¶o tiªu chÝ s¶n xuÊt rau an toµn theo h−íng n«ng nghiÖp h÷u c¬, ®−îc ng−êi n«ng d©n cïng tham gia vµ ghi nhËn.

38

3. §Ò tµi ®· cã sù hîp t¸c nghiªn cøu vµ trao ®æi khoa häc chÆt chÏ víi ®èi t¸c Quèc tÕ-tr−êng §¹i häc Udine, Italy ®Ó häc hái kinh nghiÖm tiªn tiÕn cña b¹n. 4. §Ò tµi ®· gãp phÇn ®µo t¹o ®−îc nguån lùc KH&CN th«ng qua çc ®Ò tµi thùc tËp tèt nghiÖp cña mét sè l−îng sinh viªn çc chuyªn ngµnh cña tr−êng §HNN I. 5. Trong 3 n¨m thùc hiÖn nghiªn cøu KH&CN, ®Ò tµi ®· triÓn khai ®−îc çc kÕt qu¶ nghiªn cøu tíi çc ®Ò tµi KHKT vµ çc dù ¸n ch−¬ng tr×nh kh¸c cña nhiÒu c¬ quan vµ tæ chøc kh¸c ë çc ®Þa ph−¬ng phÝa B¾c th«ng quaçc ho¹t ®éng: tham dù triÓn l·m, thi Quèc tÕ, x©y dùng m« h×nh, líp tËp huÊn, çc héi th¶o héi nghÞ, t¹p chÝ th«ng tin vµ truyÒn h×nh...

39

Mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu cña trung t©m vÒ s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ tõ r¸c th¶i sinh ho¹t bãn cho rau s¹ch

Ph©n lo¹i r¸c h÷u c¬ t¹i gia ®×nh

Khu nhµ ñ ph©n

M¸y nghiÒn sµng ph©n sau khi ñ S¶n phÈm ph©n sinh häc tõ r¸c th¶i

Thö nghiÖm trång c©y b¾p c¶i bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc t¹i §Æng X¸

Thö nghiÖm trång c©y cµ chua bãn ph©n h÷u c¬ sinh häc t¹i

§Æng X¸

40

Mét sè h×nh ¶nh vÒ trao ®æi khoa häc vµ hîp t¸c nghiªn cøu gi÷a tr−êng ®¹i häc n«ng nghiÖp i vµ ®¹i häc tæng hîp udine

Häc tËp ph©n tÝch mÉu ph©n h÷u c¬ t¹i tr−êng §¹i häc Udine

Héi th¶o trao ®æi khoa häc gi÷a §¹i häc Udine vµ §¹i häc N«ng nghiÖp I

§¹i sø qu¸n Italy, Gi¸o s− §¹i häc Udine vµ HiÖu tr−ëng §HNN I tham dù héi th¶o

Çc Gi¸o s− §¹i häc Udine th¨m vµ kiÓm tra ph©n h÷u c¬ t¹i bÓ ñ

Çc Gi¸o s− §¹i häc Udine th¨m khu thö nghiÖm rau bãn ph©n h÷u c¬ t¹i HTX §Æng X¸

41

Phô lôc

1. ¸p phÝch/Poster giíi thiÖu tãm t¾t néi dung vµ h×nh ¶nh kÕt qu¶ nghiªn

cøu cña ®Ò tµi 2. Tiªu ®Ò vµ néi dung mét sè bµi b¸o khoa häc ®· ®−îc ®¨ng t¶i trªn çc t¹p

chÝ khoa häc, b¸o chÝ c«ng luËn, ®Ò tµi nghiªn cøu kh¸c.

3. B×a ¶nh giíi thiÖu kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi ®¨ng trªn t¹p chÝ Khoa häc §Êt ViÖt Nam sè 24/2005

4. Çc tiªu ®Ò ®Ò tµi thùc tËp tèt nghiÖp cña sinh viªn thùc hiÖn ®Ò tµi nghiªn

cøu

5. B»ng khen gi¶i th−ëng “ Ngµy s¸ng t¹o ViÖt Nam - Hµnh ®éng v× m«i tr−êng 2005”

6. H×nh ¶nh ch−¬ng tr×nh truyÒn h×nh VTV2 quay kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ néi

dung tËp huÊn chuyÓn giao kü thuË cña ®Ò tµi

7. B¶n b¸o ço tµi chÝnh cña ®Ò tµi

Doko vn-364082-San-xuat-phan-huu-co-sinh-hoc

Documents