dimiourgiki grafi

«∆ηµιουργική γραφή»πρόταση

για διδακτική δοκιµή

Στάµου Ευαγγελία, Φιλόλογος

Παρουσιάζοντας το θεωρητικό πλαίσιο τουµαθήµατος της Λογοτεχνίας επισηµάναµε τα εξής:

Η Λογοτεχνία, έκφραση κατεξοχήν αισθητική, θαµπορούσε να διεγείρει τη φαντασία και τηδηµιουργικότητα των µαθητών.

Η µέθοδος της «ελεγχόµενης ανάγνωσης» κατά τηδιδακτική πράξη, καθιστά το µαθητή παθητικόδέκτη της µιας και µοναδικής «ορθής» ερµηνείαςτου κειµένου.

Σε µία ευρύτερη αντίληψη η ανάγνωση είναι µίαυποκειµενική λειτουργία, µε βάση τη θεωρία τηςαναγνωστικής ανταπόκρισης και της αισθητικής τηςπρόσληψης.

Μπορούµε να βοηθήσουµε τους µαθητέςµας να αναδείξουν τον παιγνιώδηχαρακτήρα της λογοτεχνίαςπαροτρύνοντάς τα να κάνουν:αντικαταστάσεις λέξεων στοσυνταγµατικό ή τον παραδειγµατικόάξονακαταστροφή και επανασυναρµολόγηση τηςδοµής του κειµένουχρωµατισµό λέξεων και πολλά άλλα.

η λογοτεχνία είναι ένα lego πουκατασκευάζεται µε οικεία υλικά

Καταργούµε τηγραµµική σειρά τηςανάγνωσης τουκειµένου καιπροτείνουµε στουςµαθητές ναδιαλέξουν µόνοιτους τηνπαράγραφο στηνοποία θα πάνεκάθε φορά, στηριζόµενοι στηνπαρακάτω λογική.

Ενστερνιζόµενοι λοιπόντην αντίληψη ότι τακείµενα δεν αποτελούν«τη φυλακή ενός καιµόνο νοήµατος»,διαλέγουµε ένα πεζόλογοτεχνικό κείµενο πουνα ανταποκρίνεται στοστόχο µας καιδοκιµάζουµε να κάνουνετο εξής:

Έστω ότι το κείµενο είναι µιαπαράσταση µε εικοσιτέσσεριςσκηνές-δράσεις, Α, Β, Γ, ∆... πουόλες εκτυλίσσονται ταυτόχρονα, ενώοι µαθητές αποτελούν τους θεατές, α, β, γ..., οι οποίοι έχουν τηδυνατότητα να επιλέγουν κάθε φοράποια σκηνή θα παρακολουθούν, κινούµενοι στο χώρο.

(η ιδέα βασίστηκε στο κείµενο του Απόστολου∆οξιάδη «Η αφήγηση ως γνώση και ηπερίπτωση της βιογραφίας»)

στον εννοιολογικό χάρτη που δίνεταιαποτυπώνεται σχηµατικά το κείµενο και η

θέση των µαθητών-θεατών

Αυτό που συµβαίνει στην πράξη είναι ότιο κάθε θεατής-µαθητής (Βάσω, Αντώνης, Γιώργος) χαράσσει τη δική τουαναγνωστική διαδροµή και δηµιουργεί τηδική του ιστορία, «γραµµικοποιώντας»κατά βούληση.

Βάσω: π.χ. ΦΖΨΧ∆ΛΙΞΚΥΩΝΒ………

Γιώργος: π.χ. ΕΒΙΞΟΩΝΜΩΣ………

Αντώνης: π.χ. ΝΜΩΣΨΚΤΡΛΙΟ………

Στόχος µας είναι, ο κάθεµαθητής, αξιοποιώντας τονεπεξεργαστή κειµένου, ναπαρουσιάσει το τελικό προϊόν τηςδικής του αναγνωστικής εκδοχής, µε τη µορφή ενός θεατρικούέργου ενδεχοµένως. Έτσι, δενθα έχουµε απλή παράθεσηπαραγράφων αλλά µια µοναδικήγια τον κάθε µαθητή ιστορία.

Ασκούµε τους µαθητές στουςµηχανισµούς της ανάγνωσης. «Ένας έµπειρος αναγνώστης δενδιαβάζει µηχανικά αλλά επιλέγεισυνειδητά, ανάλογα µε το σκοπό τηςανάγνωσης, ευέλικτες αναγνωστικέςστρατηγικές που τον βοηθούν ναοικοδοµήσει το νοηµατικό περιεχόµενοτου γραπτού του λόγου»(Η.Γ.Ματσαγγούρας, Στρατηγικές∆ιδασκαλίας.

Τι κερδίζουµε;

Τι κερδίζουµε;Με τη διαδικασία της ανάγνωσηςκινητοποιούµε και τη διαδικασία τηςσκέψης των µαθητών. Τους εξηγούµεπώς µπορούν να προσεγγίσουν τοκείµενο και ποια στοιχεία και πού νααναζητήσουν πριν ή κατά τηνανάγνωση. Π.χ. περιδιαβάζουν τοκείµενο προσέχοντας τίτλους, υπότιτλους, βοηθητικά σχήµατα κλπ. Πρόκειται για µεταγνωστική δεξιότηταπου βοηθάει σηµαντικά στην κατανόησηενός κειµένου.

Τι κερδίζουµε; Ο κάθε µαθητής εκπαιδεύεται εκτός από τορόλο του αναγνώστη και στο ρόλο τουσυγγραφέα, αναπλάθοντας δηµιουργικά καιδραµατοποιώντας το κείµενο.

Εξηγούµε ότι για τη δηµιουργική ανάπλαση τουκειµένου ο καθένας δεν θα βασιστεί µόνο σταστοιχεία του κειµένου αλλά θα τα συνδέσει καιµε προσωπικές του εµπειρίες. «Χωρίς τιςπροσωπικές εµπειρίες, τα περισσότερα κείµεναγίνονται ακατανόητα, διότι, όπως είχεεπισηµάνει ο Λούθηρος «όποιος δεν κατανοεί ταπράγµατα δεν µπορεί να βγάλει νόηµα από τιςλέξεις» (Η.Γ. Ματσαγγούρας, Στρατηγικές∆ιδασκαλίας).

Ευπρόσδεκτα τα σχόλια και οι παρατηρήσεις -υποδείξεις σας για βελτίωση και εµπλουτισµό τηςπρότασης.

Επέκταση της πρότασης (πιο ενδιαφέρουσα): Φροντίζουµε το κείµενο που θα επιλέξουµε ναανήκει σε λογοτέχνη που βρίσκεται εν ζωή.

Παροτρύνουµε τους µαθητές να επικοινωνήσουνµαζί του µε τη βοήθεια του ηλεκτρονικούταχυδροµείου και να του αποστείλουν τα δικά τουςκείµενα για να τα διαβάσει και να τα σχολιάσει.

Επιτυγχάνουµε έτσι την επαφή των µαθητών µεσύγχρονους λογοτέχνες.

∆ηµοσιεύουµε τα κείµενα των µαθητών στο blogτου σχολείου.