Top Banner
CAMPAK PADA ANAK
55

DEMAM RUAM

Jul 09, 2016

Download

Documents

Elfa Rini
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: DEMAM RUAM

CAMPAK PADA ANAK

Page 2: DEMAM RUAM

2

DEFINISI

- PENYAKIT AKUT YANG SANGAT MENULAR- DISEBABKAN OLEH INFEKSI VIRUS YANG UMUMNYA MENYERANG ANAK

EPIDEMIOLOGI

DI INDONESIA (SKRT) :- PERINGKAT KE-5 DLM URUTAN 10 PENYAKIT UTAMA

PADA BAYI- PERINGKAT KE-5 DLM URUTAN 10 PENYAKIT UTAMA

ANAK USIA 1-4 TAHUN

Page 3: DEMAM RUAM

3

CAMPAK :

- PENYAKIT ENDEMIS (NEGARA SEDANG BERKEMBANG)

- DITEMUKAN SEPANJANG TAHUN

- DAYA TAHAN TUBUH ↓ → INFEKSI SEKUNDER / PENYULIT :

1. BRONKOPNEUMONIA (75,2%)2. GASTROENTERITIS (7,1%)3. ENSEFALITIS (6,7%)4. LAIN-LAIN (7,9%)

Page 4: DEMAM RUAM

4

- MENURUT KELOMOK UMUR KASUS RANAP :

* 17,6% USIA < 1THN* 15,2% USIA 1 THN* 20,3% USIA 2 THN* 12,3% USIA 3 THN* 8,2% USIA 4 THN

- KLB :

* PEDESAAN (IMUNISASI ↓)* TRANSMIGRASI* DAERAH URBAN YG PADAT & KUMUH

Page 5: DEMAM RUAM

5

ETIOLOGI

VIRUS CAMPAK :- DI SEKRET NASOFARING & DARAH- SELAMA MASA TUNAS & DALAM WAKTU YG SINGKAT

SESUDAH RUAM (+)

VIRUS TETAP AKTIF : - 34 JAM PADA SUHU KAMAR- BEBERAPA HARI PADA SUHU 0◦C

Page 6: DEMAM RUAM

6

VIRUS CAMPAK : - Golongan paramyxovirus

- ORGANISME YG TDK MEMILIKI DAYA TAHAN TINGGI

- DI LUAR TUBUH MANUSIA TDK KEKAL

* SUHU KAMAR (3-5 HR) → 60% SIFAT INFEKTIVITAS (-) * MAMPU BERTAHAN DALAM KEADAAN DINGIN

Page 7: DEMAM RUAM

7

Page 8: DEMAM RUAM

8

PATOGENESIS

- PENULARANNYA → SANGAT EFEKTIF

- VIRUS INFEKTIF → INFEKSI PADA MANUSIA

- PENULARAN → DROPLET MELALUI UDARA → 1-2 HARI SEBELUM TIMBUL GEJALA KLINIS s/d 4 HARI RUAM (+)

Page 9: DEMAM RUAM

9

Virus(penggandaan sgt minimal & jumlah virus ↓)

↓Limfatik lokal

↓Kgb regional

↓Virus memperbanyak diri

↓Penyebaran ke sel jaringan limforetikular (limpa)

Page 10: DEMAM RUAM

10

Infeksi awal 5-6 HARI ↓

masuk pembuluh darah & menyebar ke permukaan epitel ↓

orofaring, konjungtiva, saluran nafas, kulit, kandung kemih & usus 9-10 HARI ↓

fokus infeksi di epitel saluran nafas & konjungtiva ↓ nekrosis 1-2 lapis sel ↓ Virus >> → pembuluh darah ↓Manifestasi klinis saluran nafas (batuk pilek) & konjungtiva merah

Page 11: DEMAM RUAM

11

↓Demam tinggi

Tampak sakit beratUlsera kecil pada mukosa pipi (bercak koplik)

↓Daya tahan tubuh ↓

Ruam makulopapular (hari ke-14 infeksi)Daerah epitel yg nekrotik di nasofaring & sal nafas

↓Infeksi bakteri sekunder :

↓ Bronkopneumonia, otitis media dll

Page 12: DEMAM RUAM

12

GEJALA KLINIS KHAS :

1. STADIUM MASA TUNAS - 10-12 HARI

2. STADIUM PRODROMAL - GEJALA BATUK & PILEK YG ↑ - DITEMUKAN ERITEM PADA MUKOSA PIPI (BERCAK KOPLIK), FARING - PERADANGAN MUKOSA KONJUNGTIVA

3. STADIUM AKHIR - KELUARNYA RUAM (mulai dari belakang telinga → muka, badan, lengan & kaki) YG DIDAHULUI DGN ↑ SUHU → HIPERPIGMENTASI & DESKUAMASI

Page 13: DEMAM RUAM

13

DIAGNOSIS :

→ KELOMPOK GEJALA KLINIS

- KORIZA (PILEK)- MATA MERADANG- BATUK- DEMAM TINGGI BEBERAPA HARI

- RUAM KHAS

- HIPERPIGENTASI & MENGELUPAS

Page 14: DEMAM RUAM

14

RUAM KHAS :BELAKANG TELINGA

↓MENYEBAR :

↓MUKA → DADA → TUBUH → LENGAN & KAKI

↓BERSAMAAN DENGAN MENINGKATNYA SUHU TUBUH

↓HIPERPIGMENTASI

↓MENGELUPAS

Page 15: DEMAM RUAM

15

Page 16: DEMAM RUAM

16

Page 17: DEMAM RUAM

17

Page 18: DEMAM RUAM

18

Page 19: DEMAM RUAM

19

Page 20: DEMAM RUAM

20

- TIDAK SEMUA KASUS MANIFESTASINYA SAMA & JELAS

- GIZI KURANG :* RUAM S/D BERDARAH DAN MENGELUPAS

* MENINGGAL SEBELUM RUAM TIMBUL

- DIAGNOSIS → KLINIS → IgM Spesifik

Page 21: DEMAM RUAM

21

DIAGNOSA BANDING :

1. EKSANTEM SUBITUM2. RUBELA3. DEMAM SKARLATINA4. INFEKSI STAFILOKOKUS

Page 22: DEMAM RUAM

22

EKSANTEM SUBITUM

- PENYAKIT VIRUS PADA BAYI & ANAK KECIL AKUT

- ETIOLOGI : human herpesvirus 6B (HHV-6B)

- KHAS : → RUAM & PERBAIKAN KLINIS HAMPIR SIMULTAN

- NAMA LAIN :> ROSEOLA INFANTUM> SIXTH DISEASE> THE ROSE RASH OF INFANTS> PSEUDORUBELLA

Page 23: DEMAM RUAM

23

- MASA INKUBASI 7-17 HARI

- PATOGENESI BELUM JELAS → Umumnya infeksi terjadi dari orang yg dekat dgn bayi (orang tua/keluarga, dokter, perawat)

> Horizontal : individu → individu (sekret oral) > Vertikal : ibu → bayi

- PROGNOSIS > penyakit akut & ringan

> sembuh sempurna

Page 24: DEMAM RUAM

24

DEMAM MENDADAK TINGGI (39,4C-41,2) (3-6 HARI)Limfadenopati servikal (Oksipital posterior) ±

Eksantema pada palatum molle & uvula↓

SETELAH PANAS TURUN ↓

TIMBUL RUAM DISELURUH TUBUH YG DIMULAI DI DADA(Makular, merah muda, Ф 1-3 mm) ≈ morbiliform / rubella-like

↓ LEHER, SEDIKIT PADA WAJAH & KAKI, LENGAN

↓RUAM MENGHILANG

(jarang menetap dlm 24 jam, deskuamasi & hiperpigmentasi ↓)

Page 25: DEMAM RUAM

25

Page 26: DEMAM RUAM

26

Page 27: DEMAM RUAM

27

Page 28: DEMAM RUAM

28

Page 29: DEMAM RUAM

29

Rubella (German measles)

Page 30: DEMAM RUAM

30

ETIOLOGI : RNA virus, genus Rubivirus, famili Togaviridae

PENULARAN : 7 hari sebelum s/d 5 hari sesudah erupsi → oral droplet dari nasofaring atau pernafasan→ plasenta

Erupsi di kulit ?

Virus (+) : - nasofaring s/d 6 hari setelah erupsi - kgb - urin - cairan serebrospinal - ASI - cairan sinovial - paru

Page 31: DEMAM RUAM

31

- PENYAKIT VIRUS PADA ANAK & DEWASA MUDA

- MASA INKUBASI : 14-21 HARI

- MASA PRODORMAL YG PENDEK :→ ERUPSI 2-3 HARI (tanpa keluhan sebelumnya)→ REMAJA : - DEMAM RINGAN (< 38,5C) , SAKIT KEPALA, NYERI TENGGOROK, KEMERAHAN PADA KONJUNGTIVA, PILEK, BATUK - LIMFADENOPATI SERVIKAL, SUBOKSIPITAL, POSTAURIKULAR

Page 32: DEMAM RUAM

32

MASA EKSANTEM :

MULAI DI RETROAURIKULER / MUKA ↓ MELUAS SECARA KRANIOKAUDAL KE BAGIAN LAIN TUBUH ↓ MAKULA BERBATAS TEGAS

↓ MELUAS & MENYATU ↓

morbilliform

Page 33: DEMAM RUAM

33

HARI KE-2 EKSANTEM DI MUKA MENGHILANG ↓

HARI KE-3 DI TUBUH ↓

HARI KE-4 DI ANGGOTA GERAK ↓ DESKUAMASI POSTEKSANTEMATIK (↓↓)

LIMFADENOPATI (5-8 HARI)

Page 34: DEMAM RUAM

34

Page 35: DEMAM RUAM

35

Page 36: DEMAM RUAM

36

Skarlatina

Page 37: DEMAM RUAM

37

DEMAM SKARLATINA

- DEMAM TINGGI- NYERI MENELAN- BATUK / PILEK

- LIDAH BERWARNA MERAH STRAWBERRY

- TONSILITIS EKSUDATIVA / MEMBRANOSA→ SANGAT SPESIFIK

- RUAM DALAM 12- 36 JAM

Page 38: DEMAM RUAM

38

Page 39: DEMAM RUAM

39

Page 40: DEMAM RUAM

40

Stafilokokus

Page 41: DEMAM RUAM

41

PENYULIT

A. LARINGITIS AKUTB. BRONKOPNEMONIAC. KEJANG DEMAMD. ENSEFALITISE. SSPE (Subacute Sclerosing Panensefalitis)F. OTITIS MEDIA AKUTG. ENTERITISH. KONJUNGTIVITISI. dll

Page 42: DEMAM RUAM

42

1. Laringitis akut

- Akibat edema hebat pada mukosa saluran nafas → yg bertambah parah saat demam ↑

- Gejala : → Distres pernapasan, sesak, sianosis dan stridor

- Demam ↓ : → keadaan membaik & gejala (-)

Page 43: DEMAM RUAM

43

2. Bronkopneumonia

- Dapat disebabkan : 1. virus campak 2. invasi bakteri

- Gejala : * batuk * takipne * ronki basah halus

- Suhu ↓ → gejala ↓ (kecuali batuk) → virus Suhu tidak ↓ → gejala tetap → invasi bakteri

Page 44: DEMAM RUAM

44

- Penunjang : * foto toraks → infiltrat * leukositosis

- Negara sedang berkembang → malnutrisi ↑→ Pneumoni > → bisa fatal jk antibiotik (-)

3. Kejang demam

- Periode demam → puncak demam (saat ruam keluar)

Page 45: DEMAM RUAM

45

4. Ensefalitis

- Penyulit neurologik yg paling sering- Timbul pada hari ke 4-7 setelah ruam (+)- Insidensi 1 dari 1000 campak- Mortalitas 30-40% Sebagai akibat : 1. imunologik 2. invasi langsung virus campak ke dlm otak

- Gejala : * kejang, letargi, koma, iritabel * nyeri kepala, takipne, disorientasi

Page 46: DEMAM RUAM

46

- Likuor : * pleositosis ringan * predominan sel mononuklear * protein ↑ ringan * glukosa normal

5. SSPE (Subacute Sclerosing Panensefalitis)

- Kelainan degeneratif SSP akibat infeksi virus campak persisten- Insidensi : 0,6-2,2 per 100.000 infeksi campak- Usia > muda → risiko > ↑- Masa inkubasi 7 tahun- Gangguan tingkah laku & intelektual yg progresif → Inkoordinasi motorik & kejang

Page 47: DEMAM RUAM

47

- Laboratorium : 1. Globulin (likuor) 2. Antibodi thd campak (serum)

- Terapi (-)- Dari timbul gejala s/d meninggal : 6-9 bulan

6. Otitis media

- Invasi virus ke telinga tengah (+)

- Invasi bakteri → otitis media purulenta mastoiditis

Page 48: DEMAM RUAM

48

7. Enteritis

- Muntah dan diare pada fase prodormal- Akibat invasi virus ke dalam sel mukosa usus

8. Konjungtivitis

- (+) pada hampir semua kasus campak- Gejala : * mata merah * kelopak mata bengkak * lakrimasi * fotofobia * kadang invasi bakteri

Page 49: DEMAM RUAM

49

- konjungtivitis dapat memburuk : * hipopion * pan-oftalmitis * kebutaan * ulkus kornea

9. Sistim Kardiovaskuler

- Perubahan gelombang T- Kontraksi aurikel- Perpanjangan interval A-V- Hanya sementara

Page 50: DEMAM RUAM

50

10. Lain-lain

a. Adenitis servicalb. Purpuran trombositopenikc. Bumil : abortus, partus prematurus, kelainan kongenitald. Aktivasi tuberkulosise. Gangguan gizi

Page 51: DEMAM RUAM

51

PENGOBATAN

A. TANPA PENYULIT → RAWAT JALAN

- CUKUP CAIRAN & KALORI

- PENGOBATAN SIMTOMATIK :

> DEMAM → ANTIPIRETIK> BATUK → ANTITUSIF> DAHAK → EKSPEKTORAN> KEJANG → ANTIKONVULSAN

Page 52: DEMAM RUAM

52

B. DENGAN PENYULIT → RAWAT INAP RUMAH SAKIT

- BANGSAL → ISOLASI

- PERBAIKAN KEADAAN UMUM : > KEBUTUHAN CAIRAN > DIET YANG MEMADAI

- VITAMIN A 100.000 IU 1 x (IDAI); 200.000 IU (WHO)

- JIKA MALNUTRISI (+) VITAMIN A 1500 IU / HARI

- PENYULIT (+) → TH/ SESUAI PENYULIT

Page 53: DEMAM RUAM

53

Bronkopneumonia :

- Ampisilin IV 100 mg/kgBB/hari : 4 dosis- Kloramfenikol IV 75 mg/kgBB/hari : 4 dosis

→ s/d sesak berkurang & pasien dpt per oral s/d 3 hari bebas demam

→ jika curiga infeksi spesifik uji tuberkulin setelah anak sehat kembali (3-4 minggu kemudian /anergi) Otitis media : infeksi sekunder >>

- Kotrimoksazol – sulfametoksazol (TMP 4 mg/kgBB/hari : 2 dosis)

Page 54: DEMAM RUAM

54

PENCEGAHAN→ IMUNISASI AKTIF PADA BAYI USIA 9 BULAN

Dosis 0,5 ml → SC; efektivitas 90-95%

Jenis vaksin :1. Tunggal2. Kombinasi dengan vaksin rubela dan parotitis epidemika

Kegagalan vaksinasi :1. Antibodi yg dibawa sejak lahir menetralisir virus vaksin campak2. Vaksin rusak3. Pemberian imunoglobulin bersama-sama

Page 55: DEMAM RUAM

55

GEJALA KIPI :

1. DEMAM > 39,5C- PADA 5-15% KASUS- MULAI HARI KE 5-6 PASCA IMUNISASI- BERLANGSUNG 2 HARI

2. KEJANG DEMAM3. RUAM :

- PADA 5% KASUS- TIMBUL HARI KE 7-10 PASCA IMUNISASI- BERLANGSUNG 2-4 HARI

4. ENSEFALITIS / ENSEFALOPATI PASCA IMUNISASI- 1 DARI 1 MILYAR DOSIS- TIMBUL 30 HARI PASCA IMUNISASI