1 Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be Arnaud Deneyer, ir Laboratorium Licht en Gebouw Afdeling Energie & Gebouw WTCB – Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf De praktische toepassing van de herziening van norm NBN EN 12464-1 ‘Verlichting van binnenwerkplekken’ EasyFairs ECL 21 September 2012 Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be Postulaat Norm = Ingewikelde formules Norm = Wetenschappelijke berekeningen 2 21/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1 Niet vandaag
29
Embed
De praktische toepassing van de herziening van norm NBN EN 12464-1 'Verlichting van binnenwerkplekken' - WTCB Laboratorium Licht & Gebouw
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Arnaud Deneyer, irLaboratorium Licht en Gebouw
Afdeling Energie & GebouwWTCB – Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf
De praktische toepassing van de herziening van norm NBN EN 12464-1 ‘Verlichting van binnenwerkplekken’
EasyFairs ECL21 September 2012
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Postulaat
Norm = Ingewikelde formules
Norm = Wetenschappelijke berekeningen
221/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1
Niet vandaag
2
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Verlichting
Normen toegericht op : Toepassing
• Hoe kan men een goede verlichting waarborgen ?
Produkt• Bvd : Hoe kan men de elektrische isolatie
van de armaturen waarborgen ?
321/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1
NBN EN 12464-1 = Norm toegericht op TOEPASSING
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Normalisatie
Wie ?
Werkgebied Wereld Europa België
ToepassingProdukt (Fotometrie) ISO CEN NBN
Operator IBE-BIV
Produkt (elektrischeaspecten en veiligheid) CEI CENELEC
NBNOperator CEB-BEC
ToepassingProdukt (Fotometrie)
Theoretische aspecten van het licht
CIE - IBE-BIV
NBN EN 12464-1
3
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
NBN EN 12464-1
Informatie et aanbeveling over visueel comfort en verlichtingskwaliteit
Geen aanbeveling en Geen voorschrift voor armaturen
NBN EN 60598-1 ‘Armaturen – Deel 1 : Algemene eisen en proeven’
IP-index, IK-index,…
521/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
NBN EN 12464-1
Per type taak, 4 referentie grootheden
621/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1
4
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Verlichtingsskerkte = Hoeveelheid licht inéén punt
NBN EN 12464-1
721/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
NBN EN 12464-1
Uniformeit = Caracterisatie van de lichtverdeling
Emin/Emoy
Verhouding tussen de minimum verlichtingssterkte en de gemiddelde verlichtingssterlte – imago van de uniformiteit
Eisen zijn functie van de visuele taak• Tussen 0,4 en 0,7• Kantoor : 0,6
821/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1
5
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
3021/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1
16
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Cilindrische Verlichtingssterkte
Nieuwe Begrip Cilindrische verlichtingssterkte = gemiddelde waarde –
Verlichtingssterke voor 4perpendiculaire richtingen
Visuele communicatiebevoordelen = face to face discussies Herkenning van de gezichten
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Cilindrische Verlichtingssterkte
Hoe kan men die meten ?
Grootheid die kan berekend worden (Dialux,…) Aanbevelingen :
Kantoren : 50 lx tot 1,20 m hoog Scholen – Vergaderzalen : 150 lx bij 1,20 m hoogte en
U0≥0,10
3221/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1
17
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Verlichtingssterke op de wanden
Wand : Gemiddelde verlichtingssterkte 50 lx met U0 ≥
0,10
Plafond : Gemiddelde verlichtingssterkte 30 lx met U0 ≥
0,30
Kantoren, scholen en ziekenhuizen Wand : Em = 75 lx Plafond : Em = 50 lx
3321/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Objectief
PlafondEm = 50 lxU0 ≥ 0,30
WandEm = 75 lxU0 ≥ 0,10
Bron : Philips
3421/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1
18
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Rooster
Hoeveel punten voor de rooster ? 2D-Rooster Stap – functie van de afmetingen van het
oppervlak
3521/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Rooster
Rooster – strook te verwijderen
3621/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1
19
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Rooster
Lengte van het werkvlak (d)
Maximale afstand tussen de punten
(p)
Aantal punten van de rooster (n)
0,40 m 0,15 m 3
0,60 m 0,20 m 3
1,00 m 0,20 m 5
2,00 m 0,30 m 6
5,00 m 0,60 m 8
10,00 m 1,00 m 10
25,00 m 2,00 m 12
50,00 m 3,00 m 17
100,00 m 5,00 m 20
3721/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Optieken – Lamellen - Verblinding
Lamellen zijn dwarsschotten die het licht toelaten om in bepaalde richtingen te stralen, maar een direct of indirect (gereflecteerd) zicht naar de lichtbron vermijden
Door de dwarsschotten een specifieke vorm te geven, kan de luminantie van een armatuur worden beperkt
Bron : ETAP Bron : ETAPBron : ETAP
3821/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1
20
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Optieken - Lamellen
DwarsrichtingVorm reflector
afschermhoek
uitstralingshoek
Langsrichting
Plaats en vorm van de lamellen
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
• uitdrukking van de kans op verblinding• maximale grenswaarde in functie van de taak
Afschermhoek • hoek waaronder de naakte lichtbron niet wordt
waargenomen• complement van de uitstralingshoek () – meestal wordt die
hoek opgegeven:
• minimale grenswaarde in functie van de luminantie van de lichtbron (en de taak)
55°
65°
Dwarsrichting
Langsrichting
Afschermhoek in dwarsrichting = 35°
Afschermhoek in langsrichting = 25°
4021/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1
21
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Verblinding
Luminantie van de armaturen< 200 cd/m2 - uitstralingshoek 55°< 200 cd/m2 - uitstralingshoek 65°< 1.000 cd/m2 - uitstralingshoek 65°
Source : ETAP
4121/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
423/02/2009
UGR
Verblinding UGR - Unified Glare Rating Waarden : NBN EN 12464-1
22
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Eis 3: Verblinding
UGR VerblindingsindexUGR (‘Unified Glare Ratio’)
Zelfde bepalingsmethode als vroegerRichtwaarden: 10, 13, 16, 19, 22, 25 et 28
Functie van: Opstelling van de toestellen Karakteristieken ruimte(afmetingen, reflecties) Positie waarnemer
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
UGR – Unified Glare Rating
UGR Verblindingsindex UGR (‘Unified Glare Ratio’)
Zelfde bepalingsmethode als vroegerRichtwaarden: 10, 13, 16, 19, 22, 25 et 28
Functie van:• Opstelling van de toestellen• Karakteristieken ruimte (afmetingen,
reflecties)• Positie waarnemer
4421/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1
23
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
UGR Bepaling - 1
Berekeningen : Via software
• Voor een bepaalde positie
Tabellen : Door het fabrikant gegenereerd
UGR waarden in de 2 kijkrichtingenDwarsrichting en langsrichting
Correcties
4521/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
UGR Bepaling - 2
4621/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1
24
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Taak UGR
precisiewerk, tekening < 16
Kantoor, vergaderzaal, klas < 19
Montage < 22
Trappen en liften < 25
Circulaties en Gangen < 28
Industriële activiteit Zie tabel in de norm
4721/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
NBN EN 12464-1
Verblinding
UGR > 25
UGR > 25
UGR < 16
4821/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1
25
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Evolutie van de schermen (flat screen : Plasma, LED,…
Limiet waarden aangepast (hogere waarden)- cfr ISO 9214-307
Gereflecteerd luminanties
TypeLuminantie
Hoge luminantie scherm
L > 200 cd/m2
Gemiddeldluminantie
schermL ≤ 200 cd/m2
Geval APositieve
contraste positif en classieke eisen
≤ 3.000 cd/m2 ≤ 1.500 cd/m2
Geval BNegatieve
Contrast et/of particuliere eisen
≤ 1.500 cd/m2 ≤ 1.000 cd/m2
Positieve Contrast
Negateive Contrast
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
www.ibe-biv.be
26
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
18/10/2012
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Artikel NBN EN 12464-1
27
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
5324/09/2009 L’efficacité énergétique et le confort visuel
www.normen.be
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
www.wtcb-licht.be
28
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
cstc.be/go/publications_eclairage
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Met de steun van de Technologische Dienstverlening “Ecobouwen en Duurzame ontwikkeling” in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gesubsidieerd door het Brussels Instituut voor Onderzoek en Innovatie (InnovIRIS)
5621/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1
29
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Dank u voor uw aandacht
5721/09/2012 Praktische toepassing van NBN EN 12464-1