De mentor als coach Piet BUYSE
De mentor als coachPiet BUYSE
De mentor als coachSessie 1 + 2
2017-2018
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-20183
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-20184
BNB ZRL
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-20185
De mentor als coach
ervaring
10 sessies
boek
groep
opdrachten
eigen materiaal
portfolio
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-20186
De vorming
overgenomen uit Brandpunt, december 2005, p.24-25
7 Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-2018
http://www.klasse.be/leraren/pasvoordeklas
de waterval aan het schoolbord:
22% starters in SO verlaat de job tijdens de eerste 5 jaar
2022: 17000 leraren tekort!
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-20188
Mentoren?
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-20189
Mijn mentor vind dat ik meer structuur
moet steken in mijn lessen. Het komt in
elk gesprek terug. Ik weet wel dat dit
een aandachtspunt is, maar ik ben nu
eenmaal niet zo gestructureerd als
sommige andere collega’s. Ik krijg het
gevoel dat mijn mentor mij als mens wil
veranderen. Ik wil mezelf kunnen blijven
in de klas. Hoe kaart ik dit aan bij mijn
mentor?
Mijn mentor vind dat ik meer structuur moet steken in mijn lessen. Het komt in elk gesprek terug. Ik weet wel dat dit een aandachtspunt
is, maar ik ben nu eenmaal niet zo gestructureerd als sommige andere collega’s.
Ik krijg het gevoel dat mijn mentor mij als mens wil veranderen. Ik wil mezelf kunnen
blijven in de klas. Hoe kaart ik dit aan bij mijn mentor?
https://www.klasse.be/4927/ik-ga-niet-akkoord-met-mijn-mentor-hoe-zeg-ikdat/
Welke problemen heb jij ervaren als beginnende leraar?
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201810
Bekommernissen van S/BL
bron:
Bekommernissen van S/BL Fase 0:
verwachtingen voorafgaand aan het beroep
nog geen ervaringen als lk.
identificeren zich (nog) met de lln.
bouwen beelden op over de job vanuit vroegere ervaringen, ideaalbeelden,…
11 Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-2018
Bekommernissen van S/BL Fase 1:
bekommernissen i.v.m. overleven
vooral bezig met zichzelf en overleven in de klasgroep (orde houden / stand houden in klas)
maken zich zorgen of leerlingen hen aardig vinden
12 Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-2018
Bekommernissen van S/BL Fase 2:
bekommernissen over de taak
S/BL krijgt meer grip op de situatie (zelfzeker)
raakt geïnteresseerd in lesgeven zelf (hoe doe je dat en hoe kan je dat verbeteren?)
wil alle taken goed uitvoeren
13 Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-2018
Bekommernissen van S/BL
Fase 3: bekommernissen over (het leren van) de leerlingen
S/BL ziet in dat onderwijs gaat over het leren van de leerling en zijn welzijn
Fase 4: bekommernissen over de job van leraar (verdieping)
14 Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-2018
VERDIEPING
LEREN
TAAK
OVERLEVEN
OPLEIDING
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201815
Bekommernissen S/BL
Bekommernissen van S/BL
in elke ontwikkelingsfase is er eentje dominant
verdwijnen niet maar kunnen wel minder of meer dominant worden
begeleiding starters: fase 1, 2 en 3
levenslang leren: fase 4: blijven prikkelen!
16 Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-2018
overgenomen uit Brandpunt, december 2006, p.26
17 Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-2018
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201818
Hoe doe je dat zo’n gesprek?
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201819
In gesprek: begeleidingsgesprek
Hier ben ik sterk in:…
Coach/coachee
Belangstelling tonen
Vragen stellen
Concretiseren
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201820
Wissel uit in duo’s
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201821
Wat doe jij zoal als mentor?
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201822
Het werk van de mentor
bron figuur: onlinecareertips.com
wegwijsbegeleiding: wegwijs maken op de school (vooral eerste dagen, ook later)
onthaalbrochure, opdracht, leerlingen, collega’s, administratie personeelsdossier, gebouwen, kopieerapparaat …
basisinformatie over ‘handel en wandel op school’
…
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201823
HOE de S/BL helpen?
bron figuur: esn-vuniverse.nl
werkbegeleiding: begeleiding die het uitvoeren van taken op school/in de klas tot doel heeft
didactisch: evaluatie, jaarplan, leerplan, handelingsplan, didactische werkvormen,…
klashouden, leerling-begeleiding, maar ook oudercontacten,
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201824
HOE de S/BL helpen?
bron figuur: antoinetteoglethorpe.com
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201825
HOE de S/BL helpen?
leerbegeleiding: heeft als doel professionele ontwikkeling te stimuleren vertrekkend vanuit de behoeften en het persoonlijk referentiekader van de S/BL: S/BL leert met vallen en opstaan
bepaalde ervaringen raken de S/BL emotioneel diep
op zoek gaan naar eigen stijl, naar zichzelf
SAMEN met MENTOR (samen voor de SPIEGEL)
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201826
Zo moet het niet…
overgenomen uit REEKERS, M.:2004, 92
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201827
Zo wel:
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201828
Reflecteren: definitie ‘Reflecteren is het vermogen om zichzelf en het eigen
handelen evenals de context waarin dit plaatsvindt, tot voorwerp van nadenken te maken’ (Kelchtermans)
Iemand reflecteert als hij of zij zijn/haar ervaringen en/of kennis probeert te herstructuren met het oog op het bereiken van een hoger niveau van beroepsuitoefening (Korthagen, 2002)
Reflecteren is kritisch terugblikken. Vanuit deze analyse wordt het professioneel handelen bijgestuurd. Reflecterend handelen staat dus tegenover routine-matig handelen en is een noodzaak in het kader van levenslang leren.
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201829
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201830
Wat bespreek ik op het begeleidings-
gesprek?
Zo deed ik het gesprek!
Zo had ik het willen doen:…
Waarover reflecteren?
Het professioneel handelen werken aan eigen pedagogische en
didactische en organisatorische bekwaamheid
werken aan jezelf als persoon, als mens, m.a.w. hoe heb ik als persoon invloed op het onderwijsgebeuren
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201831
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201832
Professionele ontwikkeling
willen
voelen
denken
Hoe professioneel ontwikkelen?handelen
Effectiever handelen: Juiste beslissingen over doelen
Gepaste werkvormen kiezen
Ruimer overleg plegen
Beter interactie ondersteunen
…
denken
Ontwikkelen persoonlijk interpretatiekader = geheel van opvattingen dat de bril vormt waardoor de lk. naar zijn functioneren kijkt
‘geldiger’ denken
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201833
Persoonlijk interpretatiekaderProfessioneel zelfverstaan
Opvattingen over zichzelf als leraar: Zelfbeeld
Zelfwaardegevoel
Beroepsmotivatie
Taakopvatting
Toekomstperspectief
Subjectieve onderwijstheorie
Persoonlijk geordend geheel van kennis en opvattingen over onderwijs(hoe doe ik het zó en waarom – hoe werkt onderwijs volgens mij?)
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201834
(Kritische) reflectie? OPGELET: leraar-zijn is complex
WANT het gaat om complexe taak
EN rekening houden met de onderliggende lagen van de persoon zoals taakmotivatie, overtuigingen e.d.
Reflectie is KRITISCHE reflectie als:
ze doorstoot tot het niveau van het persoonlijk referentiekader (willen, voelen, denken…)
de subjectieve theorie van de S/BL
En context in rekening brengt
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201835
Reflectie en wat het doet
Hoe (ervaren) leraren vaak leren:
uit praktische noodzaak, ze zoeken praktische oplossingen
al doende, met directe bruikbaarheid, met weinig interesse voor de theorie
weinig reflectief t.a.v. rendement, achtergronden en zichzelf
(Kelchtermans)
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201836
Reflectie en wat het doet
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201837
theorie
reflectie
persoon praktijk
Figuur overgenomen uit Korthagen e.a. 2002, p.14
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201838
gedrag
competenties
overtuigingen
identiteit
betrokken-heid
wat kom je tegen?
wat doe je?
wat kun je?
waar geloof je in?
hoe zie je jezelf?
waar doe je het voor?
Het UI-MODELnaar Korthagen & Vasalos
omgeving
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201839
Reflectiecyclus Korthagen
OVERZICHT
INZICHT
UITZICHT
DOEN
Bron: naar brambomb.nlKorthagen, 1993
Concreet
OVERZICHT: wat is er (allemaal) gebeurd?
INZICHT: wat vind ik daarin belangrijk?
UITZICHT: tot welke voornemens/plannen leidt dit?
het gaat over de WERKER, het WERK en de WERKOMGEVING
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201840
Wat gebeurde er concreet? Wat is de context
Wat wilde ik bereiken bij de lln?
En wat wilden de lln?
Wat voelde ik? En wat voelden de lln?
Wat dacht ik? En wat dachten de lln?
Wat deed ik? En wat deden de lln?
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201841
Reflectiecyclus: concreetFase 2: OVERZICHT - terugblikken
Hoe hangen de antwoorden op de vorige vragen met elkaar samen?
Wat is daarbij de invloed van de context/school als geheel?
Wat betekent dat nu voor mij?
Wat is dus het probleem (of de positieve ontdekking)?
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201842
Reflectiecyclus: concreetFase 3: INZICHT – formuleren essentiële aspecten
Welke alternatieven zie ik?
Welke voor- en nadelen hebben ze?
Wat neem ik me voor t.a.v. volgende keer?
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201843
Reflectiecyclus: concreet
Fase 4: UITZICHT – alternatieven ontwikkelen en kiezen
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201844
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201845
rust tijd concentratie
analytisch
vermogen
lerende houding
moed en durf
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201846
Voorwaarden voor reflectieovergenomen uit GROEN, M. (2006)
kwetsbare houding
confronteren wilskracht
nieuwsgierig diepgang concretiseren
expliciteren nuanceren taal
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201847
Voorwaarden voor reflectie
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201848
Reflecteren: oefening
bron: xead.nl
Reflecteren niet evident!
Abstract kunnen denken en analyseren
Moed om zichzelf kwetsbaar op te stellen
Wilskracht
Talige vaardigheden vereist
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201849
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201850
BENAMMAR K., V. S. (2006). Reflectietools. Den Haag: Lemma.
GROEN, M. (2006) Reflecteren: de basis. Op weg naar bewust en bekwaam handelen. Houten: WoltersNoordhoff
LAGERWERF, B. & KORTHAGEN F. (2006) Een leraar van klasse. Een goede docent worden en blijven. Soest: Nelissen
LAGERWERF, B. & KORTHAGEN F. (2011) Leren van binnenuit. Kwaliteit en inspiratie in het onderwijs. Den Haag: Boom Lemma
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201851
Meer lezen?
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201852
Portfolio: het is jouw energie!
bron: www.effiebelgium.org
Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-201853
Portfolio Algemeen doel: instrument voor zelfevaluatie en
(zelf)reflectie
Doel van het portfolio in deze bijscholing: ervaringen toetsen aan aangereikte inhouden en kaders
Het schrijven van een portfolio: verzamelen van praktijkervaringen, selecteren, schrijven …
HOE pak je dat concreet aan:
zie leidraad!
Begeleiding en beoordeling
54 Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach - 2017-2018