-
204 HHT-EP 2013/4
Warme spijsbereidingDonderdagochtend konden de 550 gezinnen
(minimaal2500 personen) hun bonnen voor chocolademelk en
krentenbod verzilveren in het lokaal voor Warme Spijs-bereiding.
Dat duurde van zeven uur tot half elf. Te 9 ure hadden op de
Schuttersheide met het beste succes de volks-vermaken plaats en des
namiddags de ringrijderij. Aan deze laat-ste namen 18 paren deel.
Een talrijk publiek woonde dit zoonationaal vermaak bij. (..) Des
avonds 8 ure concert der kapel vanhet 7de regiment infanterie,
onder directie van den heer Zaagmans.De feestelijkgheden werden
besloten met een groot vuur-werk, verzorgd door de heer Van der
Pauuw. Het slotstukwas een meesterstuk: een tempelfront van
kolossale afmeting, 13M. hoog en 11 M. breed, geheel van vuur, en
in welks midden hetportret van H. M. de Koningin Wilhelmina
prijkte. Nadat de laatste knallen hadden weerklonken vertrok
demenigte weer naar huis. De verslaggeving in De Gooi- enEemlander
besloot met: leder spreekt het uit, dat Hilversumwaardig en schoon
het feest heeft gevierd van Wilhelmina, thansonze geëerbiedigde
Koningin, wie God een lange en gelukkige re-geering verleene.
De Langestraat
Waarschijnlijk de Schapenkamp
-
HHT-EP 2013/4 205
Hilversum was op die zonnige zomermorgen in het oranjeen
rood-wit-blauw gehuld. In de straten waar de konink-lijke stoet
later die dag door zou komen, hadden de be-woners zich extra
ingespannen. Ook de winkeliers lietenzich niet onbetuigd. De
smaakvolle, dikwijls zeldzaamfraaie étalages in de winkelstraten,
waarin, in draperieen bloemen, in stof en delicatesse het oranje
zijn schoon-
ste kleur gaf (..) werden door drommen kijkers langdurigen
keurend bezichtigd.De grootste bedrijvigheid concentreerde zich die
ochtendop de Kerkbrink. Daar werd de laatste hand gelegd aan
de‘pastorale muziektempel’. En werden de vanen in ‘oranje,blanje,
bleu’ gehesen aan de verticale en schuin opgaandemasten. Het
gemeentehuis aan de Kerkbrink was van top
1924Hoog bezoek op 500ste verjaardag van Hilversum
Eddie de Paepe
Op 4 maart 1424 kreeg Hilversum een eigen schepenbank, waarmee
het feitelijk zelfstandig werd. In 1924 kon daarom het
500-jarig bestaan worden gevierd. Dat gebeurde onder meer met de
uitgave van het vuistdikke ‘Gedenkboek Hilversum 1424-
1924’, onder redactie van P.J. van Ravesteijn, Jan Boerhout en
C.L. Heek. Dit fraaie boek werd ook aan koningin Wilhel-
mina aangeboden, vergezeld van de uitnodiging om een bezoek aan
het jarige Hilversum te brengen. Deze uitnodiging werd
aanvaard. Voor onderstaande indruk van het koninklijk bezoek op
maandag 11 augustus 1924 heeft de redactie geput uit het
verslag dat een dag later in ‘De Gooische Post’ was te lezen.
Speciaal voor deze gelegenheid kwam het blad - dat normaal op
de woensdagen en de zaterdagen verscheen – een dag eerder uit.
Het enthousiaste krantenartikel geeft kleur en beweging aan
de bewaard gebleven foto’s van het koninklijk bezoek.
Aankomst van koningin Wilhelmina en prinses Juliana op de
Kerkbrink. (foto’s coll. Streekarchief Gooi en Vechtstreek)
-
206 HHT-EP 2013/4
tot teen versierd met vlaggen, tapijten, draperieën, eenfraaie
loper en een baldakijn, en heel veel bloemen engroen. De
Hilversummers waren extra enthousiast, omdatzij te horen hadden
gekregen dat het veertienjarig ‘Juli-aantje’ haar moeder zou
vergezellen.Tegen twaalf uur werd het al flink druk langs de
route,waar de toeschouwers werden vermaakt met muziek vanviolen en
draaiorgels. Tegen enen stroomden drommenmensen richting de
Soestdijkerstraatweg, naar de ge-meentegrens. Daar waakten
rijksveldwachters en(hoofd)inspecteurs van de politie over de
orde.Na commissaris van de politie A.L. van Beusekom arri-veerde
burgemeester P.J. Reijmer bij het punt van ont-vangst. Reijmer had
zich voor deze gelegenheid niet inzijn ambtsgewaad gestoken, maar
gekozen voor een kos-tuum. Inclusief zilveren ambtsketen, dat
wel.
Tamelijk flinke vaartTegen half drie arriveerde de koninklijke
stoet. In de eer-ste auto zaten koningin Wilhelmina en prinses
Juliana, inde volgauto’s hun gevolg. De burgemeester liep naar
deeerste auto toe en heette het hoge bezoek welkom. Directdaarna
vervolgden de auto’s ‘in tamelijk flinke vaart’ hunweg.
Begeleid door het gebeier van kerkklokken, de doffe sla-gen van
saluutschoten en het hoerageroep van de mensenlangs de kant
bereikten de auto’s al gauw de Emmastraat.Aan weerszijden stond een
compacte massa. Geen col-bert of jacquet, geen kleurig en fleurig
zomersch japon-netje, geen kinderpakje en jurkje in die
menschenmassaof het was met oranje getooid.Via de Groest en de
Kerkstraat arriveerde de ‘konink-lijke triomftocht’ op de
volgepakte Kerkbrink. Een mu-ziekkorps zette in de kiosk het
Wilhelmus in, dat uit volleborst werd meegezongen. Wilhelmina,
Juliana en hun ge-volg stapten uit, beklommen de treden van het
gemeen-tehuis. Op het bordes aangekomen namen de koningin ende
prinses lachend en wuivend de hulde in ontvangst.Vervolgens ging
het gezelschap naar binnen voor de of-ficiële ontvangst door het
gemeentebestuur. In de soberaangeklede raadzaal waren twee
ebbenhouten fauteuilsneergezet (afkomstig uit de magazijnen van de
firma F.van der Heide). Op een eveneens ebbenhouten tafeltje lageen
‘artistiek gebonden’ herinneringsalbum 1424-1924,met daarin de
handtekeningen van de aanwezigen bij deplechtige herdenkingszitting
van de gemeenteraad op 4maart van dat jaar. Na kennis te hebben
gemaakt met de wethouders
Het koninklijk bezoek op het fraai versierde bordes van het
raadhuis
-
HHT-EP 2013/4 207
B.H.A. Alessie, B.H. Bakker en P. Kuyper Dzn. en
ge-meentesecretaris J. Kardux en na de aanbieding van heteerste
boeket, wachtte een ontmoeting met de raadsleden.Allen waren in het
zwart. Niet alle raadsleden gaven actede présence. Twee waren er
uitstedig. Zes waren uit prin-cipiële redenen niet op komen dagen.
De afwezigheid van de vier sociaal-democraten en tweecommunisten –
een opvallende dissonant - viel niet ingoede aarde bij de
verslaggever van De Gooische Post.Hun beginselen schijnen in
Holland te verbieden hetHoofd van Staat te ontvangen en voor te
schrijven, datmen verplicht is op een koninklijk bezoek te
smalen.Als een volleerde royalty-verslaggever beschrijft hij
evenverderop in de krantenkolom de kleding van het hoge be-zoek. De
Koningin is gekleed met een parelblauwe ge-brocheerde cape met
kraag van gris-perle struis; eengroote grijze hoed met sierlijke
lange wit met lichtblauwestruis. De Prinses was in het wit met wit
zijden hoed.
Ernst der tijdenNadat het tweetal in de raadszaal had
plaatsgenomen namde burgemeester het woord. In zijn lange
redevoeringstipte hij onder meer het sobere karakter van de
ontvangstin Hilversum aan. Slechts Uwer Majesteits
uitdrukkelijkverlangen om, overeenkomstig den ernst dezer tijden,
deontvangst een eenvoudig karakter te doen dragen, heeft
afgehouden van een meer grootsch huldebetoon.Verder stelde
Reijmer dat 11 augustus 1924 in de ge-schiedenis van Hilversum zal
blijven aangetekend als deblijde dag waarop voor het eerste een
regerend vorst uithet huis van Oranje een officieel bezoek aan de
gemeentebracht.De burgemeester benadrukte ook dat Hilversum vanaf
hetbegin van Wilhelmina’s regeerperiode (in 1898) flink
wasgegroeid: van slechts 18.449 naar ongeveer 44.000 in-woners. Een
van de gevolgen was, voegde hij daaraantoe, dat het bescheiden
raadhuis niet langer aan de ‘eisenvan de dienst’ voldeed. De grond
waarop het nieuwe raad-huis moest verrijzen was al gekocht. De
uitvoering dezerplannen wacht slechts op meer gunstige
tijdsomstandig-heden (..).Daarop hield de koningin een kort
dankwoord. Al mogeer voor mij nimmer reden bestaan hebben aan de
trouwen aanhankelijkheid van Hilversum te twijfelen, tochstemt het
mij tot groote erkentelijkheid, nu mij daarvanzoo ondubbelzinnige
bewijzen geschonken worden.
DefiléHet gezelschap begaf zich direct daarna weer naar
hetbordes om het defilé te zien, waaraan maar liefst 85
lokaleverenigingen deelnamen. Maar niet nadat eerst eentweede
bloemenhulde was gebracht door vier meisjes van
Aan het defilé deden maar liefst 85 lokale verenigingen mee
-
208 HHT-EP 2013/4
verschillende scholen.Het defilé werd geopend door de Utrechtse
postfanfare,voorafgegaan door acht tamboers. Gevolgd door een
her-aut te paard van de vereniging Over ’t Spoor en het vol-tallige
bestuur van de vereniging Koninginnedag met hunmooie nieuwe
vaandel. Opvallende deelnemers aan destoet waren – althans volgens
De Gooische Post - onderanderen de meisjes van de Mariavereniging
en de St. An-navereniging met hun witte jurkjes en blauwe
vaantjes.Een mooien aanblik vormden ook de
gymnastiekgroepen,correct in de pas loopend en bij het passeeren
van de ko-ninklijke gasten de armen schuin òp gestrekt.Mooi was ook
de wagen van de leerlingen en oud-leer-lingen van de
tuinbouwwintercursussen, een rijdendesiertuin met bloemen en
planten. Verschillende vereni-gingen droegen alle hun kleurige
vaandels mee, waaron-der er bizonder mooie waren. Voorzitter A.A.
Peet enbestuurslid J.H. van Dalen gaven aan respectievelijk
dekoningin en de prinses een toelichting op de
defilerendeverenigingen. Nadat de laatsten van de lange stoet
warengepasseerd, werd er in het raadhuis thee geserveerd doorde
echtgenote van de burgemeester. Na de thee stond een lange tocht
per auto door de ge-meente op het programma. Voorop ging de auto
met dekoningin en de prinses, gevolgd door een hofauto, en
daarachter die van de burgemeester. Diens ‘prachtige ge-ruisloze
op luchtbanden lopende Hudson-wagen’, was be-schikbaar gesteld door
de garage Trompenburg van defirma G.P. Murk. De stoet bestond
verder nog uit tweevolgauto’s en drie voertuigen voor de pers.
Onderweg werd herhaaldelijk gestopt om mensen de ge-legenheid te
geven bloemen aan te bieden. Dat gebeurdedoorgaans door kinderen,
meest meisjes. Uitzondering opde regel vormde de kleine peuter
Jacob Peet, zoontje vande Koninginnedag-voorzitter, die bij de
Wilhelminaboombij de Vituskerk zijn opwachting maakte. De ruikers
en boeketten, oorkonden en andere cadeautjeswaren afkomstig van of
aangeboden namens de bewonersvan een groot aantal straten, buurten
en wijken, het poli-tiekorps, de politieschool, de Israëlitische
kerk, de ver-eniging voor vreemdelingenverkeer, de nonnetjes
vanOnze Lieve Vrouw aan de Koninginneweg, de ‘vreemdekinderen’,
herstellingsoord Heideheuvel, de Duitsedienstmeisjes en de Clemens-
en Gerardusschool. On-derweg brachten het Leo-fanfarekorps, de
mondharmo-nicaclub Over ’t Spoor en de Utrechtse postfanfare
eenmuzikale hulde.De rondrit eindigde bij het gemeentelijk
sportpark aan deSoestdijkerstraatweg. Op de volgepakte tribune was
eenmet kleden versierde loge ingericht, waarin de konink-
De toegestroomde mensenmenigte op de Gijsbrecht van
Amstelstraat
-
HHT-EP 2013/4 209
lijke gasten plaatsnamen. De circa duizend aanwezigekinderen
zongen onder leiding van J.L. Steinz, hoofd vaneen christelijke
school, het Wilhelmus (in de oude toon-zetting), Wij willen Holland
houden en Alle man vanNeerlands stam.Het was, ja het was kunstloos
en er werd een enkele maalnogal eens onzuiver gezongen, maar dit
kleine nadeeltjewerd ruimschoots vergoed door de jonge geestdrift,
waar-mee gezongen werd en waarin de kinderen hun oranje-liefde
ongekunsteld uitzongen.De Hilversumse gymnastiekverenigingen
stelden zich ophet veld in de vorm van een grote W op. Het
mannenkoorApollo zong onder leiding van Cornelis A. Galesloot
eeneigen compositie van deze dirigent, Aan het vaderland.De
begeleiding werd verzorgd door een kleine koperbe-zetting van de
Hilversumse Harmonie. Voordat het ge-zelschap het sportpark weer
verliet, sprak de koningineven met de grijze koordirigent, de
wethouders, verte-genwoordigers van de verschillende verenigingen,
en metsportpark-directeur Van Lookeren Campagne. Daarna stapten
Wilhelmina, Juliana en hun gevolg weerin de auto om bij de
gemeentegrens afscheid te nemenvan de burgemeester. Daarop begaf
Reijmer zich spoorslags naar de woningvan zijn voorganger, J.C.
Gülcher. Dit om hem te vertel-
len dat hij bij koninklijk besluit was benoemd tot officierin de
Orde van Oranje-Nassau. Evenals zijn voorgangerwas Reijmer de eer
ook te beurt gevallen, zo had hij diedag van de particulier
secretaris van de koningin – baronVan Geen - vernomen.
AvondfeestenDaarmee was de feestelijke zomerdag in 1924 nog
nietten einde. De hele avond bleef het gezellig druk in Hil-versum.
Op drie plekken werden concerten gegeven, ter-wijl op tal van
plaatsen aardige gevel-illuminaties hetwonder effect hunner
lichtpracht afteekenden tegen hetdonker van de maannacht. Om tien
uur ging een fakkeloptocht van start, muzikaalbegeleid door drie
korpsen, de Leo-fanfare, de Utrechtsepostfanfare Onder ons en De
Adelaar uit Weesp. Waar detientallen fakkeldragers passeerden
werden Bengaalsevuurpotten ontstoken. De stoet vertrok vanaf de
Konin-ginneweg en ging via de ’s-Gravelandseweg, Schouten-straat,
Kerkstraat (om het monument heen), Kerkbrink enLangestraat naar de
Emmastraat.De wijzerplaat van de Vituskerk werd fel verlicht
dooreen schijnwerper. De Wilhelminaboom (zie het artikel el-ders in
dit nummer) stond, in dit uitbundige feest vankleurlicht, zacht te
gloeien in den brand der oranjebloe-
Koningin met gevolg in de auto op de Gijsbrecht van
Amstelstraat
-
210 HHT-EP 2013/4
sems van zijn lieve illuminatie.Vervolgens ging de stoet,
gevolgd door een drom van be-langstellenden, via de Wernerlaan naar
de Rem-brandtlaan, waar de Mulo-school fraai was uitgelicht.Maar
het allermooiste was toch wel de bengaalsche ver-lichting van den
Vijver, waar nu heen getrokken werd.Aan den Utrechtsen kant van den
vijver (..) werden deroode en groene en witte vuren ontstoken.
Midden in derode gloed van de Bengaalse vuren stegen
plotselingvuurpijlen omhoog boven het Laapersveld, met
sterren-regen en bouquetten in alle magnesiumkleuren.Via de
Soestdijkerstraatweg ging het vervolgens weerterug naar de
Emmastraat, waar bij het huis van de bur-gemeester werd gestopt om
– voor de zoveelste keer diedag – het Wilhelmus te zingen.
Koninginnedag-voorzit-ter H. Peet sprak Reijmer toe, die op zijn
beurt het be-stuur bedankte voor zijn aandeel in het welslagen van
dedag. De burgemeester bracht de Hilversummers ook dedank van
koningin Wilhelmina over voor de ontvangst.
De stoet ging daarop naar het Stationsplein om daar ont-bonden
te worden. Nog langen tijd nadien bleef er eenongewone feestelijke
drukte in het dorp heerschen; in decafé’s waar de strijkjes zaten
of het pyrament of gramo-foon zijn hartroerende toonen hooren deed,
was het totlang na twaalve een levende opgewektheid.Na deze
uitgebreide reportage volgde in De GooischePost een pagina met
foto’s van de feestelijke dag. Diewaren gemaakt door J.J. Kok van
het ‘photographischatelier’ op de (‘koninklijke’) hoek van de
Emmastraat ende Nassaulaan. Het had de bekende fotograaf op het
mo-ment suprème niet meegezeten. Een klein ongelukje metzijn
toestel was oorzaak, dat de opnamen van het defilé envan de
koninklijke familie op het bordes van het Raad-huis niet gelukten,
zoodat wij deze niet kunnen reprodu-ceeren.Gelukkig waren er op
deze hoogtijdag voor Hilversumandere fotografen present, van wie de
opnamen 89 jaarlater nog voorhanden zijn.
De zesjarige Christina Dorothea van der Horst biedt bloemen
aankoningin Wilhelmina aan
-
HHT-EP 2013/4 211
De rondrit eindigde op het gemeentelijk sportpark
Zoveelste bloemenhulde