Lesbrief De stoomtram in Alkmaar voor basisschool groep 6 Toelichting voor de leerkracht De lesbrief is ook te vinden op www.alkmaar.nl (zoekopdracht lesbrief stoomtram). Info: [email protected]Bijgevoegd: - Een kaart met de routes van de vroegere tramlijnen - Kopieën van de informatiepanelen die in Alkmaar zijn geplaatst Tips voor de geïnteresseerden: A. Ritje met de museumstoomtram Wie wil ervaren hoe het is om met een stoomtram te reizen, kan een ritje maken met de museum- stoomtram tussen Hoorn en Medemblik. Een enkele reis kost op dit moment € 11,70 voor een volwassene en € 8,60 voor kinderen tussen 4 en 12 jaar. Bij groepen vanaf 12 personen bedragen de kosten € 10,- en € 7,50. B. Presentatie door deskundige Bob de Mon is journalist en spoorwegdeskundige. Hij weet erg veel over de stoomtram in Alkmaar en geeft vaak lezingen over dit onderwerp. Hij is van harte bereid een presentatie te geven over dit onderwerp, aangepast op het niveau van de bovenbouw van de basisschool. Nodig: een beamer en een presentatiewand (of digitaal schoolbord). Bob de Mon is te bereiken via e-mail: [email protected]Antwoorden en informatie bij de vragen in de lesbrief: 1. Als u de kinderen wilt laten uitzoeken hoe lang de reis per trein naar Haarlem duurt, kunt u ze ge- bruik laten maken van de website www.9292ov.nl. Waarschijnlijk moeten ze hierbij wel een beetje op weg geholpen worden omdat je moet kiezen tussen een station en een adres als vertrek- en aankomstpunt. Handig is in dit geval een reis van station Alkmaar naar station Haarlem te plannen. 2. Toiletten waren er alleen op de tramstations. Dit waren de zogenoemde poepdozen. 3. Gewacht werd vaak in een café waar je gewaarschuwd werd als de tram in aantocht was. 4. Douchen vraagt gemiddeld 50 liter water per keer. Je kunt dus honderd keer douchen van de 5000 liter water die nodig zijn voor een retour met de stoomtram tussen Hoorn en Medemblik. 5. Misschien is het ook leuk om een wandeling te maken naar een (deel van een) tramroute nabij de school. Als je de bijgevoegde teksten van de panelen bekijkt, zie je dat er op sommige plekken in Alkmaar nog herkenbare dingen zijn, zoals een opgegraven stuk rails bij de Geestmolen. 6. Hier zijn veel antwoorden mogelijk. O.a. vroeger vier verschillende klassen, nu 2 (in de trein); aan- drijving vroeger met stoom nu op elektriciteit; toiletten vroeger poepdozen op de stations, tegen- woordig moderne toiletten op de stations en in de meeste treinen; vroeger was er een extra per- soneelslid nodig om het vuur brandend te houden (de stoker); vroeger klonk er een bel als de tram vertrok, tegenwoordig laat de conducteur op de trein een fluittoon horen, terwijl in de trams in de grote steden nog steeds een belletje klinkt; enzovoort. 7. Bello heeft zijn naam te danken aan de bel op de locomotief (die overigens ook op stoom werkt). De locomotief kwam uit Berlijn, waar veel meer van deze locomotieven zijn gemaakt, die in veel gevallen ook Bello werden genoemd. 8. Behalve mensen, vervoerde de tram ook vee, melk en groenten en andere producten die de boeren wilden verkopen.
12
Embed
Lesbrief De stoomtram in Alkmaar - erfgoedalkmaar.nl · Locatie informatiepaneel tramroute Station NS - Langestraat – Haarlem. In de binnenstad, nabij de molen van Piet. Langs het
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Lesbrief De stoomtram in Alkmaarvoor basisschool groep 6
Toelichting voor de leerkracht De lesbrief is ook te vinden op www.alkmaar.nl (zoekopdracht lesbrief stoomtram).Info: [email protected]
Bijgevoegd:- Een kaart met de routes van de vroegere tramlijnen- Kopieën van de informatiepanelen die in Alkmaar zijn geplaatst
Tips voor de geïnteresseerden: A. Ritje met de museumstoomtramWie wil ervaren hoe het is om met een stoomtram te reizen, kan een ritje maken met de museum-stoomtram tussen Hoorn en Medemblik.Een enkele reis kost op dit moment € 11,70 voor een volwassene en € 8,60 voor kinderen tussen 4 en 12 jaar. Bij groepen vanaf 12 personen bedragen de kosten € 10,- en € 7,50.
B. Presentatie door deskundigeBob de Mon is journalist en spoorwegdeskundige. Hij weet erg veel over de stoomtram in Alkmaar en geeft vaak lezingen over dit onderwerp. Hij is van harte bereid een presentatie te geven over dit onderwerp, aangepast op het niveau van de bovenbouw van de basisschool. Nodig: een beamer en een presentatiewand (of digitaal schoolbord).Bob de Mon is te bereiken via e-mail: [email protected]
Antwoorden en informatie bij de vragen in de lesbrief:
1. Als u de kinderen wilt laten uitzoeken hoe lang de reis per trein naar Haarlem duurt, kunt u ze ge-bruik laten maken van de website www.9292ov.nl. Waarschijnlijk moeten ze hierbij wel een beetje op weg geholpen worden omdat je moet kiezen tussen een station en een adres als vertrek- en aankomstpunt. Handig is in dit geval een reis van station Alkmaar naar station Haarlem te plannen.
2. Toiletten waren er alleen op de tramstations. Dit waren de zogenoemde poepdozen. 3. Gewacht werd vaak in een café waar je gewaarschuwd werd als de tram in aantocht was. 4. Douchen vraagt gemiddeld 50 liter water per keer. Je kunt dus honderd keer douchen van de
5000 liter water die nodig zijn voor een retour met de stoomtram tussen Hoorn en Medemblik.5. Misschien is het ook leuk om een wandeling te maken naar een (deel van een) tramroute nabij de
school. Als je de bijgevoegde teksten van de panelen bekijkt, zie je dat er op sommige plekken in Alkmaar nog herkenbare dingen zijn, zoals een opgegraven stuk rails bij de Geestmolen.
6. Hier zijn veel antwoorden mogelijk. O.a. vroeger vier verschillende klassen, nu 2 (in de trein); aan-drijving vroeger met stoom nu op elektriciteit; toiletten vroeger poepdozen op de stations, tegen-woordig moderne toiletten op de stations en in de meeste treinen; vroeger was er een extra per-soneelslid nodig om het vuur brandend te houden (de stoker); vroeger klonk er een bel als de tram vertrok, tegenwoordig laat de conducteur op de trein een fluittoon horen, terwijl in de trams in de grote steden nog steeds een belletje klinkt; enzovoort.
7. Bello heeft zijn naam te danken aan de bel op de locomotief (die overigens ook op stoom werkt). De locomotief kwam uit Berlijn, waar veel meer van deze locomotieven zijn gemaakt, die in veel gevallen ook Bello werden genoemd.
8. Behalve mensen, vervoerde de tram ook vee, melk en groenten en andere producten die de boeren wilden verkopen.
9. Een trein rijdt langere stukken zonder te stoppen, de treinstations liggen vaak buiten de stad ter-wijl een tram vooral haltes in de stad zelf hebt. En in de trein heb je verschillende klassen (nu nog alleen eerste en tweede klas). In een trein is ook vaak een wc aanwezig (tegenwoordig niet meer altijd). En de moderne trams in de drukke steden zijn uitgerust met richtingaanwijzers. Die heb je niet op een trein.
10. Omdat het erg lastig reed met een kar door het zand, zijn mensen latten gaan neerleggen waar de wielen overheen konden rijden. In de mijnen werden voor het eerst ijzeren staven gebruikt als rails, waarover dan karren reden met ijzeren wielen. Dit bleek de beste combinatie.
11. In de jaren dertig van de vorige eeuw werd steenkool steeds duurder, waardoor het reizen met de tram ook duurder werd. Daarbij kwam dat de wegen beter werden, dus het was niet meer echt no-dig om over rails te rijden. Je kon net zo goed de bus nemen, die was ook comfortabeler. En boeren namen steeds vaker de vrachtwagen voor hun vee en hun producten. Zo werd de stoomtram langza-merhand overbodig.
Informatie bij de opdrachten in de lesbrief:(De opdrachten kunnen eventueel thuis worden uitgevoerd):Voorstel: Verdeel de opdrachten over de klas, wellicht in groepjes. Niet alle opdrachten hoeven door iedereen te worden uitgevoerd. Het is wel de bedoeling om het resultaat vervolgens aan de klas te tonen.
1. Antwoord: Met bus 165 van Connexxion rijd je in 20 minuten van Alkmaar naar Egmond aan Zee. Tip om de kinderen op weg te helpen: Zoek op Google met de trefwoorden Openbaar vervoer, Alkmaar en Egmond aan Zee.
2. Tip: Zoek op Wikipedia naar tram en kies vervolgens (onder de foto van de tram) bij aandrijving voor stoommachine. Dan krijg je onderaan een bewegende afbeelding van aandrijving door stoom.
3. Het zou leuk zijn als één van de leerlingen een stoommachientje mee van huis kan nemen om de werking te demonstreren.
4. De aandrijving van wielen kan vaak heel mooi in beeld gebracht worden met onderdelen van lego.5. Het geluid van een stoomtram vind je op de website van de museumstoomtram, onder multimedia.
Of volg de volgende link: http://www.museumstoomtram.nl/stoomtram/Home/home3.html6. De link naar het filmpje van de laatste rit van Bello: http://www.youtube.com/watch?v=Fn0H3r9lUEE
Locatie van de informatiepanelen Alkmaarse historische tramlijnen
Locatie informatiepaneel tramlijn Alkmaar – Bergen.In Koedijk, nabij de Koe-dijkervlotbrug en de Sluis- molen. Langs het fietspad van de Oude Helderseweg.
Locatie informatiepaneel tramlijn Alkmaar-Egmond.In Hoefplan, op het terrein van de Geestmolen langs het Hoeverpad. Tegenover de molenaars-woning op nr. 13
Locatie informatiepaneel tram-lijn Alkmaar – Purmerend. Op het Schermereiland, naast het schoolplein van OBS de Zeswielen. In het Prinses Ama-liaplantsoen, bij de terrastrap-pen aan het water.
Locatie informatiepaneel tramlijn Alkmaar – Haarlem.Langs de singel om de binnenstad. In het wandelplantsoen langs het water van de Nieuwlandersingel, tegenover huisnr. 55.
Dae
st, c
oris
i au
t u
t om
nim
Ovi
tiis
dist
vol
upta
tia e
t do
lori
t ib
usda
do
lupt
a ac
cupi
c to
que
rat
ur m
agna
tem
ad
ia c
on r
erum
ven
t au
t eu
m fu
ga.
Ace
ribe
a do
lupt
a co
nse
nes
rehe
nt in
us-
dae.
Opt
ate
plib
usci
um e
lend
i om
nia
dest
ut
mag
nisc
i nim
i, om
nist
ere
iur?
Tu
mqu
iber
um in
non
e pe
ro e
icim
non
se-
quia
deb
ist,
sim
porr
oria
vol
ores
ectu
r su
n-tis
tio ip
sam
idel
item
ium
ut
volu
pta
tece
runt
o ea
sum
fuga
. Ici
l est
o bl
am n
os
exer
um q
uam
, qui
dem
ven
dand
est,
con-
sent
, san
del i
psum
vol
upta
tur
sim
int,
iun-
tur
atis
dol
or s
ero
odi v
olen
dae
erum
que
in e
t eu
m n
on e
s re
ped
quas
pid
ut e
nit,
inie
ndae
qua
tate
sus
exe
rit
quo
est
a
Ad
ma
debi
s di
psam
ver
upt
quun
tios
quam
late
m a
udis
mos
aut
rep
e-le
st, s
eque
rec
epta
m fu
ga. E
m q
uam
vel
ig-
nata
m q
uiam
ver
unti
opta
spis
est
otat
ur
reca
erum
vel
is e
ste
deliq
ue s
andi
s et
exe
r-ci
um e
t ul
labo
rum
ven
is a
udio
. Rov
it ea
co
n pr
e ni
hil i
delit
, si o
ptat
ia q
uam
ent
es
tem
pore
st, o
mni
enim
in e
t pr
ovit
faci
l m
olum
que
pa c
omni
s de
llitiu
ri c
ore
mill
a-bo
rup
tatia
dol
es e
um e
vere
labo
repe
es
volu
ptam
atin
t ad
qui
dunt
ior
sust
isim
per
nate
mqu
i aut
ut
fugi
tin n
ita p
oreh
en d
is-
qui a
lique
pel
la d
igen
is d
olor
empo
r se
do
lut
hiti
atur
, alit
idus
dol
uptu
rist
pre
m-
pore
ro in
tion
rehe
ndun
t pr
atur
res
sunt
re
mol
orat
e pl
am, u
llatu
r?
Me
nim
qu
ibu
san
t qu
i nes
cid
Rae
nec
ti om
mo
ditio
qui
s el
mi,
opta
s es
te
dem
ulp
arum
sec
era
cons
equa
m n
onse
qui
rem
reh
enim
vol
upta
t do
lupt
a tia
tisci
del
i-ge
n im
ende
s as
perf
e ro
vite
m. U
t la
ut
latu
r?E
t en
es d
ebis
tr u
ntio
ru n
tota
tur
seru
m
sequ
i as
acim
illum
a n
is d
olut
et
vele
scie
t fa
ccus
eiu
m e
s ut
eos
ilis
vita
t re
rum
ea
tur?
Ugi
am, c
upta
t. Pi
debi
tibus
min
cus
exc
er-
cilit
aut
hili
tinci
is a
cea
quos
ape
rfer
feru
m,
que
nus
si o
mni
dol
upta
t hi
llic
tem
vel
ique
vo
lor
si d
igen
is a
ut q
uoss
inis
vol
um li
t of
fici i
scie
niet
rep
rate
cae
pos
et u
t qu
i qu
am fu
giti
aut
rem
etu
r, oc
culla
ces
derf
Stad
stra
m A
lkm
aar
Locatie informatiepaneel tramroute Station NS - Langestraat – Haarlem. In de binnenstad, nabij de molen van Piet. Langs het wandelpad in het Kennemerpark tegen-over de voetgangersingang van parkeergarage de Vest aan het eind van het Ritsevoort.