Dau thau trong mua ban qt thuc trang va giai phap tai vn

Lêi më ®Çu

Tõ khi thùc hiÖn qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ theo chñ

tr¬ng ®æi míi do §¹i héi §¶ng lÇn VI ®Ò ra, §¶ng vµ Nhµ níc ta ®·

kh«ng ngõng ®æi míi toµn diÖn c¬ chÕ qu¶n lý ®Ó lµm cho c¬ chÕ

®ã thÝch øng ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ

trêng. Cïng víi sù chuyÓn ®æi ®ã nhiÒu h×nh thøc kinh doanh míi

xuÊt hiÖn, trong ®ã h×nh thøc ®Êu thÇu quèc tÕ ®· ®îc ¸p dông ®Ó

dÇn dÇn thay thÕ cho ph¬ng thøc chØ ®Þnh thÇu kh«ng cßn phï hîp

víi c¬ chÕ thÞ trêng còng nh th«ng lÖ quèc tÕ.

HiÖn t¹i ViÖt Nam lµ mét níc ®ang ph¸t triÓn. Sù nghiÖp c«ng

nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc vµ héi nhËp quèc tÕ lµ m¬ íc cña

toµn d©n. Trong bèi c¶nh ®ã th× ®Êu thÇu c¹nh tranh lµ mét ph¬ng

ph¸p quan träng trong viÖc tiÕp thu nguån lùc bªn ngoµi phôc vô cho

ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc. §©y lµ mét lÜnh vùc míi mÎ ®èi víi ViÖt

Nam vµ cßn cã nhiÒu ®iÓm cÇn häc hái vµ hoµn thiÖn ®Ó c«ng t¸c

®Êu thÇu quèc tÕ thùc sù ph¸t huy hÕt vai trß cña m×nh trong viÖc

lùa chän nguån lùc bªn ngoµi phï hîp nhÊt cho sù ph¸t triÓn cña ®Êt

níc.

XuÊt ph¸t tõ vai trß quan träng c«ng t¸c ®Êu thÇu ë ë ViÖt Nam

hiÖn nay nªn sau mét thêi gian nghiªn cøu vÊn ®Ò ®Êu thÇu t¹i ViÖt

Nam em ®· quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi: “§Êu thÇu trong mua b¸n quèc

tÕ, thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn t¹i ViÖt Nam” lµ ®Ò tµi nghiªn

cøu cña m×nh. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, kho¸ luËn tèt

nghiÖp ®îc chia lµm 3 ch¬ng:

- Ch¬ng I: §Êu thÇu quèc tÕ mét ph¬ng ph¸p mua s¾m cã hiÖu

qu¶

- Ch¬ng II: Thùc tiÔn tæ chøc vµ qu¶n lý hoÆt ®éng ®Êu thÇu

quèc tÕ t¹i ViÖt Nam

1

- Ch¬ng III: Xu híng vµ çc gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn kü thuËt tæ

chøc vµ qu¶n lý ®Êu thÇu quèc tÕ ë ViÖt Nam trong thêi gian

tíi.

Em xin tr©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o Ph¹m Duy Liªn - Phã chñ

nhiÖm khoa ngêi ®· híng dÉn chØ b¶o em cÆn kÏ trong suèt qu¸

tr×nh lµm kho¸ luËn, sù d¹y dç ®µo t¹o cña çc thµy c« gi¸o trong

khoa kinh tÕ ngo¹i th¬ng – trêng ®¹i häc Ngo¹i th¬ng h¬n 3 n¨m qua

®· cung cÊp nhiÒu kiÕn thøc bæ Ých cho em khi nghiªn cøu vµ tr×nh

bµy néi dung kho¸ luËn tèt nghiÖp.

2

Ch ¬ng I

§Êu thÇu quèc tÕ mét ph¬ng thøc

mua s¾m cã hiÖu qu¶

I. Lý luËn chung vÒ ®Êu thÇu

I.1 Qu¸ tr×nh ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña ®Êu thÇu quèc

tÕ

ThuËt ng÷ ®Êu thÇu ®· xuÊt hiÖn trong thùc tÕ x· héi tõ xa

xa. Theo tõ ®iÓn ViÖt Nam th× ®Êu thÇu ®îc gi¶i thÝch lµ viÖc

“®ä c«ng khai, ai nhËn lµm, nhËn b¸n víi ®iÒu kiÖn tèt nhÊt

th× ®uîc giao cho lµm hoÆc ®îc b¸n hµng (mét ph¬ng thøc

giao lµm c«ng tr×nh hoÆc mua hµng)”. Nh vËy b¶n chÊt cña

viÖc ®Êu thÇu ®· ®îc x· héi thõa nhËn nh lµ mét sù ganh ®ua

(c¹nh tranh) ®Ó ®îc thùc hiÖn mét viÖc nµo ®ã, mét yªu cÇu

nµo ®ã.

Víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam, ®Æc bÞªt

trong bèi c¶nh chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ kÕ hoÆch ho¸ tËp chung

sang c¬ chÕ thÞ trêng cã ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, khi cã

thÞ trêng ®Çu vµo còng nh ®Çu ra th× vÊn ®Ò ®Êu thÇu

ch¼ng nh÷ng trë thµnh mét c«ng cô trong qu¶n lý chi tiªu çc

nguån tiÒn cña nhµ níc mµ nã còng lµ mét s©n ch¬i cho nh÷ng

ai muèn ®îc tham gia ®¸p øng nhu cÇu mua s¾m. Thùc tÕ ®ã

®ßi hái ph¶i h×nh thµnh çc qui ®Þnh, h×nh thµnh mét hÖ

thèng ph¸p lý cho mét c«ng viÖc míi mÎ nhng hÕt søc cÇn thiÕt

®èi víi hoÆt ®éng kinh tÕ hiÖn nay – ®ã lµ hoÆt ®éng ®Êu

thÇu.

Cã thÓ thÊy r»ng ®Êu thÇu trong x· héi hiÖn nay bao qu¸t

nhiÒu néi dung h¬n, nã kh«ng chØ lµ mét qu¸ tr×nh lùa chän

3

nhµ thÇu ®¸p øng viÖc cung cÊp hµng ho¸, x©y dùng çc c«ng

tr×nh mµ bao gåm c¶ çc dÞch vô t vÊn. XÐt vÒ mÆt kinh tÕ cã

thÓ coi ®Êu thÇu lµ mét d¹ng mua s¾m, ®ã lµ quan hÖ gi÷a

mét bªn muèn giµnh ®îc quyÒn ®¸p øng yªu cÇu ®Ó cã ®îc hîp

®ång g¾n víi lîi nhuËn.

Cïng víi sù ph¸t triÓn ngo¹i th¬ng, héi nhËp kinh tÕ, ph¸t triÓn

cña c«ng nghÖ vµ çc tËp ®oµn lín, ®Êu thÇu quèc tÕ trë nªn

ngµy cµng phæ biÕn. Ho¹t ®éng ®Êu thÇu quèc tÕ tËp trung

chñ yÕu vµo lÜnh vùc mua s¾m hµng ho¸, x©y dùng, cung cÊp

m¸y mãc thiÕt bÞ, dÞch vô t vÊn. Víi sù bïng næ cña Internet vµ

c«ng nghÖ th«ng tin, ®Êu thÇu quèc tÕ còng ®· më réng sang

nhiÒu lÜnh vùc nh ph¸t triÓn phÇn mÒm, c«ng nghÖ th«ng tin,

mua b¸n hµng ho¸ phæ th«ng. C«ng nghÖ th«ng tin ®îc ¸p dông

réng r·i trong ®Êu thÇu quèc tÕ t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh

®Êu thÇu thùc hiÖn minh b¹ch vµ c«ng b»ng.

I.2 Mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ ®Êu thÇu

Trªn thÕ giíi cã nhiÒu çch ®Þnh nghÜa ®Êu thÇu kh¸c nhau

chóng ta cã thÓ hiÓu ®Êu thÇu nh sau:

§Êu thÇu quèc tÕ lµ mét ph¬ng thøc giao dÞch ®Æc biÖt trong

®ã ngêi mua (ngêi gäi thÇu) c«ng bè tríc çc ®iÒu kiÖn mua

hµng ®Ó ngêi b¸n ( ngêi dù thÇu)b¸o gi¸ c¶ vµ çc ®iÒu kiÖn

tr¶ tiÒn, sau ®ã nguêi mua sÏ chän mua cña ngêi b¸o gi¸ rÎ

nhÊt vµ ®iÒu kiÖn tÝn dông phï hîp h¬n c¶ víi nh÷ng ®iÒu

kiÖn mµ ngêi mua ®· nªu.

Theo Quy chÕ §Êu thÇu ®îc ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh sè

88/ N§- CP ngµy 01-9-1999 cña ChÝnh phñ th× ®Êu thÇu ®îc

®Þnh nghÜa nh sau:

4

“§Êu thÇu” lµ qu¸ tr×nh lùa chän nhµ thÇu ®¸p øng çc yªu

cÇu cña bªn mêi thÇu.

§Êu thÇu lµ mét ph¹m trï g¾n liÒn víi nÒn kinh tÕ hµng ho¸,

kh«ng cã s¶n xuÊt, kh«ng cã trao ®æi hµng ho¸ th× kh«ng cã

®Êu thÇu. §Êu thÇu thùc chÊt lµ mét h×nh thøc ®Ó ngêi mua

chän mua mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã tho¶ m·n çc tiªu chuÈn vÒ

kü thuËt ®îc ®Æt ra vµ víi møc gi¸ cã thÓ chÊp nhËn ®îc,

trong ®iÒu kiÖn cã mét ngêi mua nhng l¹i cã rÊt nhiÒu ngêi

b¸n.

“ §Êu thÇu trong níc” lµ cuéc ®Êu thÇu chØ cã nhµ thÇu trong

níc tham dù

“ §Êu thÇu quèc tÕ” lµ cuéc ®Êu thÇu cã çc nhµ thÇu trong n-

íc vµ ngoµi níc tham dù

1.3 Ph©n lo¹i ®Êu thÇu

Cã nhiÒu çch thøc ph©n lo¹i ®Êu thÇu kh¸c nhau tuú theo vµo

çc tiªu thøc ®· ®Þnh. Sau ®©y lµ sù ph©n lo¹i ®Êu thÇu theo

mét sè tiªu thøc chÝnh:

C¨n cø vµo tÝnh chÊt vµ néi dung cña gãi thÇu

* §Êu thÇu x©y l¾p:

§©y lµ h×nh thøc ®Êu thÇu ®îc ¸p dông phæ biÕn nhÊt t¹i

ViÖt Nam, ®îc ¸p dông trong ngµnh x©y dùng c¬ b¶n mµ néi

dung cña gãi thÇu x©y dùng bao gåm viÖc tæ chøc x©y dùng

çc c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh vµ l¾p ®Æt çc trang

thiÕt bÞ.

Thùc tÕ t¹i ViÖt nam nh÷ng dù ¸n sö dông vèn ng©n s¸ch

nhµ níc hay sö dông vèn vay u ®·i cña çc tæ chøc quèc tÕ

5

( WB, IMF, ADB, ...) thêng kÌm theo ®iÒu kiÖn lµ ph¶i tæ chøc

®Êu thÇu

* §Êu thÇu mua s¾m hµng ho¸:

Cã thÓ hiÓu ®Êu thÇu mua s¾m hµng ho¸ lµ h×nh thøc mua

hµng th«ng qua mêi thÇu nh»m lùa chän th¬ng nh©n dù thÇu

®¸p øng dîc çc yªu cÇu vÒ gi¸ c¶ ®iÒu kiÖn kinh tÕ, kü thuËt

do bªn mêi thÇu ®Æt ra.

Thùc chÊt ®©y lµ h×nh thøc c¹nh tranh b¸n. §èi víi bªn mêi

thÇu ®©y lµ h×nh thøc chän hµng ho¸, nhµ cung cÊp, gi¸ c¶

vµ çc ®iÒu kiÖn kh¸c tèi u nhÊt. Víi nhµ thÇu thùc chÊt ®©y

lµ mét h×nh thøc tiªu thô s¶n phÈm.

Trong ®Êu thÇu mua s¾m hµng ho¸ bao cßn gåm çc h×nh

thøc sau:

- Chµo hµng c¹nh tranh : H×nh thøc nµy ®îc ¸p dông ®èi víi

mua s¾m hµng ho¸ cã gi¸ trÞ nhá h¬n 2 tû VN§ víi yªu cÇu kü

thuËt gi¶n ®¬n vµ gi¸ c¶ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Ó lùa chän

nhµ thÇu.

- Mua s¾m trùc tiÕp : H×nh thøc nµy ®îc ¸p dông trong trêng

hîp bæ sung hîp ®ång cò ®· thùc xong díi 1 n¨m hoÆc hîp

®ång ®ang thùc hiÖn víi ®iÒu kiÖn chØ ®Þnh thÇu cã nhu

cÇu t¨ng thªm sè lîng hµng ho¸ hoÆc khèi lîng c«ng viÖc mµ tr-

íc ®ã ®· ®îc tiÕn hµnh ®Êu thÇu nhng ph¶i b¶o ®¶m kh«ng

®îc vît møc gi¸ hoÆc ®¬n gi¸ trong hîp ®ång ®· ký tríc ®ã.

- Tù thùc hiÖn : h×nh thøc nµy chØ ®îc ¸p dông khi chØ ®Þnh

thÇu cã ®ñ n¨ng lùc ®Ó thùc hiÖn cã nghÜa lµ chñ ®Çu t tù

chØ ®Þnh m×nh.

6

- Mua s¾m ®Æc biÖt : §©y lµ h×nh thøc ®îc ¸p dông ®èi víi

çc ngµnh hÕt sùc ®Æc biÖt mµ nÕu kh«ng cã nh÷ng quy

®Þnh riªng th× kh«ng thÓ ®Êu thÇu ®îc.

* §Êu thÇu tuyÓn chän t vÊn:

Néi dung cña gãi thÇu lµ ho¹t ®éng cung øng çc yªu cÇu vÒ

kiÕn thøc kinh nghiÖm chuyªn m«n cho bªn mêi thÇu trong

viÖc xem xÐt quyÕt ®Þnh kiÓm tra quy tr×nh chuÈn bÞ vµo

thùc hiÖn dù ¸n, cô thÓ nh: lËp b¸o ço nghiªn cøu kh¶ thi,

thÈm ®Þnh thiÕt kÕ lËp ra dù to¸n, lËp hå s¬ mêi thÇu, ph©n

tÝch ®¸nh gi¸, gi¸m s¸t thi c«ng x©y dùng, l¾p ®Æt trang

thiÕt bÞ ….

* §Êu thÇu tuyÓn chän ®èi t¸c ®Çu t :

Thc hiÖn ®Êu thÇu khi cã tõ hai nhµ ®Çu t trë lªn cïng muèn

tham gia dù ¸n hoÆc Thñ tíng ChÝnh phñ yªu cÇu.

C¨n cø vµo çch thøc më thÇu

Cã thÓ chia ®Êu thÇu thµnh ba lo¹i:

* §Êu thÇu mét tói hå s¬ :

Lµ ph¬ng thøc mµ nhµ thÇu nép hå s¬ mêi thÇu trong mét tói

hå s¬. §Ò xuÊt vÒ tµi chÝnh vµ ®Ò xuÊt kü thuËt bá chung vµo

mét tói hå. Ph¬ng thøc nµy ®îc ¸p dông cho ®Êu thÇu mua

s¾m hµng ho¸ vµ x©y l¾p.

* §Êu thÇu hai tói hå s¬:

Lµ ph¬ng thøc mµ nhµ thÇu nép ®Ò xuÊt vÒ kü thuËt vµ ®Ò

xuÊt tµi chÝnh n»m trong hai tói hå s¬ riªng biÖt trong cïng

mét thêi ®iÓm. Tói hå s¬ ®Ò xuÊt kü thuËt sÏ ®îc xem xÐt tríc

®Ó ®¸nh gi¸. Ph¬ng thøc nµy chØ ®îc ¸p dông ®èi víi ®Êu

thÇu tuyÓn chän t vÊn.

7

* §Êu thÇu hai giai ®o¹n :

Giai ®o¹n 1 : Çc nhµ thÇu nép hå s¬ dù thÇu s¬ bé ®Ó ®Ò

xuÊt vÒ kü thuËt vµ ph¬ng ¸n tµi chÝnh ( Cha cã gi¸) ®Ó bªn

mêi thÇu xem xÐt vµ th¶o luËn cô thÓ víi tõng nhµ thÇu

nh»m thèng nhÊt vÒ yªu cÇu vµ tiªu chuÈn kü thuËt ®Ó nhµ

thÇu chuÈn bÞ vµ nép hå s¬ mêi thÇu chÝnh thøc cña m×nh.

Giai ®o¹n 2 : Bªn mêi thÇu mêi çc nhµ thÇu tham gia trong

giai ®o¹n 1 nép hå s¬ mêi thÇu chÝnh thøc víi ®Ò xuÊt kü

thuËt ®· ®îc bæ sung hoµn chØnh trªn cïng mét mÆt b»ng

kü thuËt vµ ®Ò xuÊt chi tiÕt vÒ tµi chÝnh víi ®Çy ®ñ néi

dung vÒ tiÕn ®é thùc hiÖn, ®iÒu kiÖn hîp ®ång, gi¸ dù

thÇu.

Ph¬ng ph¸p nµy thêng ®îc ¸p dông cho çc trêng hîp nh :

®Êu thÇu mua s¾m hoÆc x©y l¾p cã gi¸ trÞ tõ 500 tû trë

lªn; Çc gãi thÇu mua s¾m hµng ho¸ cã tÝnh chÊt lùa chän

c«ng nghÖ thiÕt bÞ toµn bé, phøc t¹p vÒ c«ng nghÖ vÒ kü

thuËt hoÆc gãi thÇu x©y l¾p ®Æc biÖt phøc t¹p; dù ¸n thùc

hiÖn ch×a kho¸ trao tay.

C¨n cø vµo h×nh thøc lùa chän nhµ thÇu

* §Êu thÇu më réng ( c¹nh tranh réng r·i )

Lµ h×nh thøc ®Êu thÇu kh«ng h¹n chÕ sè lîng nhµ thÇu tham

gia. Bªn mêi thÇu th«ng b¸o c«ng khai vÒ çc ®iÒu kiÖn, thêi

gian dù thÇu trªn çc ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng tèi thiÓu

10 ngµy tríc khi ph¸t hµnh hå s¬ mêi thÇu. §©y lµ h×nh thøc

chñ yÕu ®îc ¸p dông trong ®Êu thÇu.

* §Êu thÇu c¹nh tranh h¹n chÕ:

8

Lµ h×nh thøc h¹n chÕ sè lîng nhµ thÇu tham gia. Bªn mêi thÇu

x¸c ®Þnh tríc danh s¸ch çc nhµ thÇu ®îc tham gia vµ hå s¬

mêi thÇu chØ ®îc b¸n cho çc nhµ thÇu nµy mµ th«i. H×nh

thøc nµy chØ ®îc xem xÐt ¸p dông khi cã mét trong çc ®iÒu

kiÖn sau:

- ChØ cã mét sè nhµ thÇu cã kh¶ n¨ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu

®ßi hái cña gãi thÇu;

- Çc nguån vèn sö dông yªu cÇu ph¶i tiÕn hµnh ®Êu thÇu h¹n

chÕ;

- Do t×nh h×nh cô thÓ cña gãi thÇu mµ viÖc ®Êu thÇu h¹n chÕ

cã lîi thÕ.

* §Êu thÇu canh tranh h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a hay cßn gäi

lµ chØ ®Þnh thÇu:

Lµ h×nh thøc chän trùc tiÕp nhµ thÇu ®¸p øng yªu cÇu cña gãi

thÇu ®Ó th¬ng th¶o hîp ®ång. Quy chÕ ®Êu thÇu cu¨ ViÖt

Nam cã qui ®Þnh nh÷ng h×nh thøc sau ®©y ®îc ¸p dông

- Trêng hîp bÊt kh¶ kh¸ng do thiªn tai, ®Þch ho¹, chñ dù ¸n

cÇn x¸c ®Þnh khèi lîng vµ gi¸ trÞ t¹m tÝnh, sau ®ã ph¶i lËp

®Çy ®ñ hå s¬, dù to¸n ®îc tr×nh duyÖt theo quy ®Þnh

- Gãi thÇu cã tÝnh chÊt nghiªn cøu, thö nghiÖm, bÝ mËt quèc

gia, bÝ mËt quèc phßng.

- Gãi thÇu cã gi¸ trÞ díi l tû ®ång ®èi víi mua s¾m hµng ho¸,

díi 500 triÖu ®ång ®èi víi t vÊn.

- Gãi thÇu cã tÝnh chÊt ®Æc biÖt ch¼ng h¹n c¬ quan tµi trî

yªu cÇu, cã kü thuËt vµ c«ng nghÖ phøc t¹p hoÆc yªu cÇu

®ét xuÊt.

9

- PhÇn vèn ng©n s¸ch dµnh cho dù ¸n cña çc c¬ quan hµnh

chÝnh sù nghiÖp ®Ó nghiªn cøu quy hoÆch ph¸t triÓn

nghµnh, quy hoÆch chung x©y dùng ®« thÞ vµ n«ng th«n.

- Gãi thÇu t vÊn lËp b¸o ço nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi vµ kh¶ thi

cña dù ¸cn ®Çu t.

Trong trêng hîp chØ ®Þnh thÇu cÇn ph¶i x¸c ®Þnh râ 3 néi

dung nh lý do chØ ®Þnh thÇu, kinh nghiÖm vµ n¨ng lùc vÒ

mÆt kü thuËt, tµi chÝnh cña nhµ thÇu ®îc ®Ò nghÞ phª duyÖt,

vµ gi¸ trÞ vµ khèi lîng ®· ®îc ngêi cã quyÒn phª duyÖt lµm c¨n

cø cho chØ ®Þnh thÇu.

1.4 Çc qui tr×nh ®Êu tiªu biÓu trªn thÕ giíi

Trªn c¬ së ®îc chñ dù ¸n sÏ tiÕn hµnh triÓn khai thùc hiÖn cho

tõng gãi thÇu theo h×nh lùa chän çc nhµ thÇu x¸c ®Þnh. Quy

tr×nh ®Êu thÇu gåm bÈy giai ®o¹n, hiÖn t¹i WB, ADB vµ ViÖt

Nam ®Òu ¸p dông quy tr×nh nµy. Cã thÓ m« t¶ kh¸i qu¸t

nh÷ng c«ng viÖc mµ nhµ thÇu vµ Bªn mêi thÇu ph¶i thùc hiÖn

trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng t¸c ®Êu thÇu th«ng qua

s¬ ®å sau:

10

Tr×nh tù ®Êu thÇu cho mét gãi thÇu

Chuaaa ChuÈn bÞ ®Êu thÇu

LËp hå s¬ mêi thÇu

Th«ng b¸o mêi thÇu

S¬ tuyÓn

Tæ chøc ®Êu thÇu

Ph¸t hµnh HSMT

LËp tæ chuyªn gia xÐt thÇu

X©y dùng tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ chi tiÕt

XÐt thÇu

§¸nh gi¸ s¬ bé

§¸nh gi¸ chi tiÕt

B¸o ço kÕt qu¶ ®¸nh gi¸

ThÈm ®Þnh vµ phª duyÖt kÕt qu¶ ®Êu thÇu

TÝnh ph¸p lý

Quy tr×nh

KÕt qu¶ ®Êu thÇu (®îc vµ tån t¹i)

C«ng bè kÕt qu¶ ®Êu thÇu

Tªn nhµ thÇu

Gi¸ tróng thÇu

Lo¹i hîp ®ång

11

ViÖt Nam còng ¸p dông quy tr×nh ®Êu thÇu nµy, theo N§ 88/CP

vµ N§ 14 CP nh÷ng bíc cô thÓ nh sau:

Bíc 1 : ChuÈn bÞ ®Êu thÇu

(1) LËp hå s¬

mêi thÇu

* C¨n cø :

- B¸o ço Nghiªn cøu kh¶ thi

- KÕ hoÆch ®Êu thÇu ®îc duyÖt

- Dù to¸n

- Çc quy ®Þnh cã liªn quan

* Néi dung :

- Yªu cÇu: §Çy ®ñ, chÝnh x¸c, râ rµng,

kh¸ch quan, phï hîp víi çc c¨n cø

- C¬ cÊu: §Çy ®ñ th«ng tin vÒ mÆt kü

thuËt, tµi chÝnh, th¬ng m¹i, Çc tiªu

chuÈn ®¸nh gi¸ hå s¬ dù thÇu vµ çc néi

dung kh¸c cÇn thiÕt.

(2) Th«ng b¸o

mêi thÇu

- §Êu thÇu réng r·i/s¬ tuyÓn

- B¸o phæ th«ng hµng ngµy, 3 kú liªn tôc

(3) S¬ tuyÓn - Ph¹m vi : Gãi hµng ho¸ tõ 300 tû ®ång

trë lªn, gãi x©y l¾p tõ 200 tû ®ång trë

lªn

- Çc bíc s¬ tuyÓn gåm : lËp hå s¬ mêi

thÇu, lËp tiªu chuÈn ®¸nh gi¸, tiÕp nhËn

Hoµn thiÖn hîp ®ång

Chi tiÕt ho¸

Çc xem xÐt kh¸c

Ký hîp ®ång

12

vµ ®¸nh gi¸ hå s¬ mêi thÇu, tr×nh

duyÖt kÕt qu¶ ®Êu thÇu, th«ng b¸o kÕt

qu¶ ®Êu thÇu.

13

Bíc 2 : Tæ chøc ®Êu thÇu

(1) LËp tæ

chuyªn gia

- Thµnh phÇn tæ

- Tiªu chuÈn

- NhiÖm vô

Bªn mêi thÇu ®Ò xuÊt, ngêi cã thÈm quyÒn hoÆc

cÊp cã thÈm quyÒn chÊp thuËn, sau ®ã bªn mêi

thÇu ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp.

(2) Ph¸t

hµnh hå s¬

mêi thÇu

- Cung cÊp miÔn phÝ hå s¬ mêi thÇu hoÆc b¸n hå

s¬ mêi thÇu kh«ng qu¸ 500,000 VN§

(3) Gi¶i

®¸p th¾c

m¾c

- Th«ng qua héi nghÞ

- Tr¶ lêi b»ng v¨n b¶n

(4) X©y

dùng tæ

chøc ®Êu

thÇu chi

tiÕt

- §èi víi tuyÓn chän t vÊn : Thang ®iÓm kü

thuËt vµ thang ®iÓm tæng hîp lµ 100,1000

®iÓm

- §èi víi hµng ho¸ vµ x©y l¾p : thang ®iÓm

kü thuËt lµ 100,1000 ®iÓm v© çch x¸c

®Þnh ®¸nh gi¸

B íc 3 : XÐt thÇu

1. T vÊn * §¸nh gi¸ kü thuËt : nhµ thÇu ®¸p øng yªu cÇu nÕu

®¹t ®iÓm tèi thiÓu h¬n 70%

* §¸nh gi¸ tæng hîp : ®iÓm kü thuËt vµ ®iÓm tµi

chÝnh

* XÕp h¹ng ®Ó th¬ng th¶o hîp ®ång víi nhµ thÇu

cã ®iÓm tæng hîp cao nhÊt

2. §èi víi

hµng hãa

vµ x©y l¾p

* Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ : theo ph¬ng ph¸p Gi¸ ®¸nh

gi¸, 2 bíc:

- Bíc 1 : kiÓm tra chän danh s¸ch ng¾n

- Bíc 2 : X¸c ®Þnh gi¸ ®¸nh gi¸ ®Ó xÕp h¹ng

14

* Trao cho nhµ thÇu nÕu :

- §¸p øng c¬ b¶n yªu cÇu hå s¬ mêi thÇu

- Cã gi¸ ®¸nh gi¸ thÊp nhÊt

Cã gi¸ dù thÇu nhá h¬n gi¸ gãi thÇu ®îc duyÖt

3. Gãi thÇu

quy m« nhá

* §¸nh gi¸ kü thuËt : §¹t/Kh«ng ®¹t

* X¸c ®Þnh gi¸ dù thÇu sau söa lçi vµ sai lÖnh thÊp

nhÊt.

B íc 4: ThÈm ®Þnh vµ phª duyÖt

1. Néi dung

thÈm ®Þnh

- C¨n cø ph¸p lý

- Quy tr×nh ®Êu thÇu

- KÕt qu¶ ®Êu thÇu ( kinh nghiÖm n¨ng

lùc, kh¶ n¨ng ®¸p øng cña nhµ thÇu,

gi¸ ®Ò nghÞ tróng thÇu)

- ThÈm ®Þnh kh«ng ph¶i lµ ®¸nh gi¸ l¹i

Hå s¬ mêi thÇu

2. C¬ quan vµ

thêi gian thÈm

®Þnh

- Bé KH§T thÈm ®Þnh ( tèi ®a lµ 30

ngµy)

- §¬n vÞ gióp viÖc liªn quan ( Tèi ®a lµ

20 ngµy)

- §èi víi gãi thÇu quy m« nhá ( tèi ®a lµ 7

ngµy)

3. Phª duyÖt Ngêi cã thÈm quyÒn hoÆc cÊp cã thÈm quyÒn.

B íc 5 : C«ng bè tróng thÇu

(1) §iÒu kiÖn - Cã quyÕt ®Þnh cña ngêi cã thÈm

quyÒn hoÆc cÊp cã thÈm quyÒn.

- Cã hay kh«ng cã nhµ thÇu tróng thÇu

(2) Néi dung - Tªn nhµ thÇu tróng thÇu

- Gi¸ tróng thÇu

- Lo¹i hîp ®ång

15

Bíc 6 . Hoµn thiÖn hîp ®ång

(1) Thêi gian Kh«ng qu¸ 30 ngµy kÓ tõ khi cã th«ng b¸o

tróng thÇu

(2) Néi dung - Gi¶i quyÕt çc néi dung tån t¹i

- Chi tiÕt ho¸ çc chi phÝ

- Nghiªn cøu s¸ng kiÕn, gi¶i ph¸p tèi u

do nhµ thÇu ®Ò xuÊt

(3) Nguyªn t¾c - §¶m b¶o ®¸p øng çc yªu cÇu cña Hå

s¬ mêi thÇu

- Gi¸ ký hîp ®ång ph¶i nhá h¬n hoÆc

b»ng gi¸ tróng thÇu ®· duyÖt

(4) Gãi thÇu nhá Kh«ng cÇn ph¬ng th¶o hoµn thiÖn

Bíc 7. Ký hîp ®ång

(1) §iÒu kiÖn - Sau khi th¬ng th¶o hoµn thiÖn hîp

®ång

- CËp nhËt th«ng tin vÒ n¨ng lùc nhµ

thÇu

- Cã b¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång( tríc ki

ký hîp ®ång hoÆc hîp ®ång cã hiÖu

lùc)

(2) H×nh thøc - C«ng khai

- §¹i diÖn cã thÈm quyÒn cña bªn mêi

thÇu vµ nhµ thÇu.

II. §Êu thÇu mét ph¬ng thøc mua s¾m cã hiÖu qu¶

1/ Sù cÇn thiÕt ¸p dông ®Êu thÇu mua s¾m hµng

ho¸ :

16

Çc tæ chøc doanh nghiÖp thuéc khu vùc nhµ níc tiÕn

hµnh mua s¾m chÞu mét tr¸ch nhiÖm ®Æc biÖt lµ ®¶m

b¶o kh«ng l·ng phÝ vèn cña c«ng. Dï vèn ®ã lµ vèn lu ®éng

b×nh thêng hay tõ nguån vèn do Ng©n s¸ch nhµ níc cÊp th×

çc c¬ quan thùc hiÖn mua s¾m còng ph¶i sö dông vµo ®ã

®Ó mua s¾m ®îc hµng ho¸ dÞch vô ®óng nh môc tiªu ®·

®Þnh; ®óng thêi ®iÓm cÇm mua víi mét ®ång vèn bá ra

mua s¾m.

2/ / Lîi Ých cña ®Êu thÇu mua s¾m hµng ho¸ :

§èi víi Nhµ n íc :

Th«ng qua ®Êu thÇu gióp n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông

nguån vèn tËp trung tr¸nh ®îc sù l·ng phÝ kh«ng ®¸ng cã

trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n do cã sù mãc ngoÆc gi÷a

bªn A vµ bªn B. Nguån lùc cña nhµ níc do tiÒn thuÕ cña

doanh nghiÖp vµ nh©n d©n ®ãng. Do ®ã ®èi mäi chÝnh

phñ viÖc sö dông nguån lùc nµy hiÖu qu¶ tiÕt kiÖm ®óng

môc ®Ých lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt vµ mét trong nh÷ng biÖn

ph¸p ®ã lµ thùc hiÖn ®Êu thÇu minh b¹ch c«ng khai. HÇu

hÕt çc níc ®Ò cã qui ®Þnh chi tiÕt vÒ ®Êu thÇu khi sö

dông nguån tiÒn c«ng quÜ. Mét sè níc nh Mü, Anh, Sovenia

v.v. cßn cã c¬ quan mua s¾m quèc gia ®éc lËp chÞu tr¸ch

nhiÖm ban hµnh v¨n b¶n ph¸p qui vÒ mua s¾m c«ng vµ

gi¸m s¸t ho¹t ®éng mua s¾m c«ng cña çc c¬ quan vµ

doanh nghiÖp nhµ níc. ViÖc qui chÕ ®Êu thÇu râ rµng minh

b¹ch c¬ quan gi¸m s¸t ®éc lËp lµ nh÷ng yÕu tè quan träng

trong viÖc gióp mét sè níc ®¶m b¶o tiÕt kiÖm trong viÖc

mua s¾m c«ng.

T¹i ViÖt Nam chóng ta cã nhiÒu v¨n b¶n ph¸p qui thÓ chÕ

ho¸ ho¹t ®éng mua s¾m c«ng trong çc doanh nghiÖp vµ

17

c¬ quan nhµ níc. Ho¹t ®éng ®Êu thÇu còng ®· ®îc sö dông

réng r·i vµ bíc ®Çu cã kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. Theo b¸o ço cña

Bé KH§T vµ DiÔn ®µn doanh NghiÖp ngµy 28/3/2003 viÖc ¸p

dông ®Êu thÇu c¹nh tranh réng r·i b¾t ®Çu tõ n¨m 1996 ®·

cho thÊy møc tiÕt kiÖm ®¸ng kÓ vèn ®Çu t c«ng céng. N¨m

1999 ®· tiÕt kiÖm tíi 14% so víi dù to¸n tríc thÇu. Mçi n¨m

chóng ta mua s¾m theo qui chÕ ®Êu thÇu (tõ çc nguån

vèn kho¶ng 3 tû USD) nghÜa lµ tiÕt kiÖm ë kh©u ®Êu thÇu

vµo kho¶ng trªn díi 300 triÖu USD /n¨m.

§Êu thÇu cßn mang l¹i cho Nhµ níc nh÷ng ®Çu t míi vÒ

c«ng nghÖ, trang thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i phôc vô thiÕt

thùc cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. §Êu thÇu

minh b¹ch t¹o ®iÒu kiÖn cho çc nhµ thÇu c¹nh tranh lµnh

m¹nh vµ ®a ra nh÷ng ph¬ng ¸n c«ng nghÖ thiÕt bÞ çc

®iÒu kiÖn th¬ng m¹i vµ tµi chÝnh c¹nh tranh nhÊt ®Ó chñ

®Çu t lùa chän. Qua ®ã chñ ®Çu t (trêng hîp mua s¾m

c«ng chñ ®Çu t chÝnh lµ çc c¬ quan/doanh nghiÖp nhµ níc)

cã thÓ chän ®îc ph¬ng ¸n vµ ®iÒu kiÖn hîp lý nhÊt. Tr¸nh

hiÖn tîng Ðp gi¸ do çc nhµ thÇu ph¶i c¹nh tranh ®Ó b¸n

hµng, cung cÊp dÞch vô. T¹i ViÖt Nam mÆc dï cßn cã nhiÒu

c«ng tr×nh cßn cã vÊn ®Ò, nhng t¸c dông cña ®Êu thÇu

trong viÖc lùa chän m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô cho qu¸ tr×nh

c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc lµ kh«ng thÓ phñ

nhËn. C«ng tr×nh nh nhµ m¸y xi m¨ng, ®Iön, cÇu ®êng

v.v… phÇn lín lµ kÕt qu¶ ®Êu thÇu quèc tÕ, ®· ®ang vµ sÏ

ph¸t huy t¸c dông to lín ®èi víi nÒn kinh tÕ ®Êt níc.

* §èi víi chñ ®Çu t :

ViÖc ¸p dông ®Êu thÇu c¹nh tranh c«ng khai lµ ph¬ng

thøc thÝch hîp nhÊt ®Ó lùa chän ®îc nhµ thÇu cã n¨ng lùc

18

®¸p øng ®îc yªu cÇu cña m×nh vÒ kü thuËt, ®¶m b¶o chÊt

lîng vµ kÕ ho¹ch ®Æt ra, ®ång thêi còng cã ®îc gi¸ thµnh

vµ ®iÒu kiÖn tÝn dông hîp lý nhÊt, tiÕt kiÖm vèn ®Çu t c¬

b¶n, thùc hiÖn ®óng tiÕn ®é c«ng tr×nh. §Êu thÇu còng cã

thÓ chèng t×nh tr¹ng ®éc quyÒn vÒ gi¸ c¶ cña nhµ thÇu.

Nh tr×nh bµy ë phÇn trªn qua c¹nh tranh ®Êu thÇu sÏ

gióp chñ ®Çu t lùa chän ®îc ph¬ng ¸n c«ng nghÖ, tµi chÝnh

vµ th¬ng m¹i phï hîp nhÊt vµ tr¸nh t×nh tr¹ng Ðp gi¸. Tµi

liÖu mêi thÇu do chñ ®Çu t chuÈn bÞ lµ c¬ së cho çc nhµ

thÇu chuÈn bÞ hå s¬ dù thÇu thÓ hiÖn ý chÝ vµ nguyÖn

väng cña chñ ®Çu t ®èi víi yªu cÇu thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, tµi

chÝnh vµ th¬ng m¹i. Qua ®Êu thÇu tr×nh ®é n¨ng lùc cña

çc nhµ thÇu thÓ hiÖn râ qua qu¸ tr×nh c¹nh tranh. Do ®ã

cã thÓ nãi ®Êu thÇu minh b¹ch gióp chñ ®Çu t lùa chän ®îc

thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, ®iÒu kiÖn th¬ng m¹i tÝn dông phï hîp

nhÊt. Tuy nhiªn viÖc nµy cßn phô thuéc vµo chÝnh b¶n th©n

chñ ®Çu t vµ ®éi ngò t vÊn gióp viÖc cã c«ng t©m, ®ñ

tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng ®Ó ®¸nh gi¸ çc nhµ thÇu hay

kh«ng.

* §èi víi nhµ thÇu:

§Êu thÇu lµ h×nh thøc b¶o ®¶m c«ng b»ng vµ c¬ héi t-

¬ng ®èi cho tÊt c¶ çc nhµ cung cÊp tiÒm n¨ng. Th«ng qua

®Êu thÇu kÝch thÝch çc nhµ thÇu n©ng cao tr×nh ®é,

n©ng cao chÊt lîng uy tÝn s¶n phÈm cña m×nh trªn thÞ tr-

êng. Sù c¹nh tranh trong çc cuéc ®Êu thÇu ®· buéc çc nhµ

thÇu ph¶i v¬n lªn trong hoÆt ®éng kinh doanh cña m×nh,

ph¶i nghiªn cøu, t×m hiÓu kü thÞ trêng sao cho s¶n phÈm

khi m×nh chµo ph¶i phï hîp víi ngêi mua vÒ mÆt gi¸ c¶,

tÝnh n¨ng sö dông vµ ®iÒu kiÖn khÝ hËu thêi tiÕt cña níc së

19

t¹i. Còng nhê ®ã çc nhµ thÇu ph¶i lu«ng ®æi míi m×nh vµ

ph¶i tÝch luü nhiÒu kinh nghiÖm ®Ó n©ng cao chÊt lîng s¶n

phÈm, gi¶m chi phÝ ®Ó cã thÓ c¹nh tranh ®îc ë nhiÒu níc

trªn thÕ giíi. ë ViÖt Nam nãi riªng nhê cã ®Êu thÇu mµ çc

nhµ thÇu nh TCT X©y Dùng Trêng S¬n, TCT x©y dùng Hµ

Néi, LILAMA, VINACONEX ®Òu ®· trëng thµnh vµ thêng

xuyªn cã tªn trong danh s¸ch tróng thÇu kÓ c¶ çc dù ¸n lín

do WB, ADB hay JBIC tµi trî.

3/ TÝnh chÊt cña ho¹t ®éng ®Êu thÇu mua s¾m hµng

ho¸ :

3.1 TÝnh b×nh ®¼ng :

TÝnh b×nh ®¼ng ®îc thÓ hiÖn ë chç mäi nhµ thÇu ®Òu

®îc ®èi xö mét çch c«ng b»ng ®Ó t¹o ®îc mét m«i trêng

c¹nh tranh hoµn h¶o nhÊt. Mäi nhµ thÇu ®Òu ®îc bªn mêi

thÇu cung cÊp nh÷ng th«ng tin liªn quan mét çch ®Çy ®ñ

nhÊt vµ gièng nhÊt, hä ®Òu chÞu mét c¬ chÕ thÈm ®Þnh

vµ mét thang ®iÓm thèng nhÊt, mäi h×nh thøc mãc ngoÆc,

thiªn vÞ ®Òu vi ph¹m nguyªn t¾c ®Êu thÇu.

ChØ khi nµo ®Êu thÇu tho¶ m·n tÝnh b×nh ®¼ng th×

nhµ thÇu míi cã ®îc mét m«i trêng c¹nh tranh thùc sù vµ míi

®em l¹i lîi Ých thùc sù cho chñ ®Çu t còng nh çc nhµ thÇu.

3.2- TÝnh nhÊt qu¸n :

Trong ®Êu thÇu mäi quyÕt ®Þnh ®a ra ®Òu kh«ng thÓ söa

®æi ®îc sau khi ®· hÕt h¹n nép hå s¬ dù thÇu, çc ®Ò xuÊt

cña nhµ thÇu sÏ ®îc niªm phong gi÷ kÝn cho ®Õn ngµy më

thÇu. Nép thÇu vµ më thÇu lµ nh÷ng thêi ®iÓm quan träng

rÊt dÔ bÞ l¹m dông trong qu¸ tr×nh ®Êu thÇu mua s¾m. Do

20

vËy nh÷ng vÊn ®Ò nµy ph¶i ®îc c«ng khai vµ nhµ thÇu ph¶i

®îc mêi hoÆc ®îc phÐp tham dù buæi thÇu.

Trong qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸, bªn mêi thÇu cã thÓ yªu cÇu

nhµ thÇu lµm râ mét sè néi dung c¬ b¶n cña hå s¬ dù thÇu,

®Æc biÖt lµ gi¸ dù thÇu.

3.3- TÝnh b¶o mËt :

§Ó ®¹t ®îc sù c¹nh tranh b×nh ®¼ng, tÊt c¶ çc ®Ò

xuÊt vÒ tµi chÝnh, vÒ kü thuËt cña nhµ thÇu ®Òu ®îc gi÷

bÝ mËt tuyÖt ®èi, kh«ng ai trong héi ®ång xÐt thÇu ®îc

phÐp lÊy hoÆc sao chÐp hå s¬ dù thÇu sau khi ®· ®Õn tay

chñ ®Çu t…

3.4- TÝnh cã thÓ tiÕp cËn ®îc :

Bªn mêi thÇu cã tinh thÇn thiÖn chÝ, lu«n t¹o ®iÒu kiÖn

cho çc nhµ thÇu tiÕp cËn ®îc tíi hîp ®ång. Cô thÓ lµ : Bªn

míi thÇu lu«n s½n sµng gi¶i ®¸p th¾c m¾c cña nhµ thÇu

mét çch nhanh chãng ®Çy ®ñ b»ng v¨n b¶n.

3.5- TÝnh h×nh thøc :

§Êu thÇu lµ mét qui tr×nh ph¶i lµm theo ®óng mäi thñ

tôc vµ th«ng lÖ cã tÝnh qui luËt cao mµ bªn mêi thÇu vµ nhµ

thÇu ph¶i tu©n theo ®Ó ®¶m b¶o kh«ng cã mét sai ph¹m

nµo vÒ hµnh chÝnh, kü thuËt ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ ®Êu

thÇu.

3.6- TÝnh kh¸ch quan :

§Ó lùa chän nhµ thÇu tèi u, ngoµi gi¸ c¶, bªn mêi thÇu

cÇn ph¶i xem xÐt çc yÕu tè kh¸c nh tÝnh n¨ng kü thuËt, ph-

¬ng thøc thanh to¸n, ®iÒu kiÖn b¶o hµnh ... Çc tiªu chÝ

®¸nh gi¸ kh¸ch quan ph¶i ®îc v¹ch ra trong tµi liÖu ®Êu

21

thÇu, nã cÇn ®îc ¸p dông mét çch kh¸ch quan vµ thêng kÌm

theo mét thang ®iÓm ®îc lîng ho¸.

4- Mét sè nguyªn t¾c cña ho¹t ®éng ®Êu thÇu

mua s¾m hµng ho¸

§Êu thÇu nãi chung vµ ®Êu thÇu mua s¾m hµng ho¸ nãi

riªng: Theo hiÖp héi quèc tÕ çc kü s t vÊn (FIDIC) tu©n theo

mét sè nguyªn t¾c sau :

4.1- Nguyªn t¾c c¹nh tranh c«ng khai víi ®iÒu kiÖn

ngang nhau :

Mçi cuéc ®Êu thÇu ®Òu ph¶i thùc hiÖn víi sù tham dù

cña mét sè nhµ thÇu cã ®ñ n¨ng lùc ®Ó tiÕn hµnh mét cuéc

c¹nh tranh m¹nh mÏ. §iÒu kiÖn ®Æt ra víi çc ®¬n vÞ tróng

thÇu vµ th«ng tin cung cÊp cho hä ph¶i ngang b»ng nhau

nhÊt thiÕt kh«ng cã sù ph©n biÖt ®èi xö.

4.2- Nguyªn t¾c d÷ liÖu ®Çy ®ñ :

Çc nhµ thÇu ph¶i nhËn ®Çy ®ñ tµi liÖu ®Êu thÇu víi çc

th«ng tin chi tiÕt vµ cã hÖ thèng vÒ qui m«, khèi lîng qui

çch, yªu cÇu chÊt lîng c«ng tr×nh hay hµng ho¸ dÞch vô

cÇn cung øng, vÒ tiÕn ®é vµ ®iÒu kiÖn thùc hiÖn.

4.3- Nguyªn t¾c ®¸nh c«ng b»ng :

Çc hå s¬ dù thÇu ph¶i ®îc ®¸nh gi¸ mét çch kh«ng

thiªn vÞ theo cïng mét chuÈn mùc vµ ®îc ®¸nh gi¸ bëi héi

®ång xÐt thÇu cã ®ñ t çch vµ n¨ng lùc. Lý do ®Ó ®îc chän

hay bÞ lo¹i ph¶i ®îc gi¶i thÝch ®Çy ®ñ ®Ó tr¸nh sù ngê

vùc.

ViÖc tu©n thñ çc nguyªn t¾c nãi trªn vµ nç lùc nghiªm

tóc cña mçi bªn ®· thóc ®Èy sù hîp t¸c gi÷a çc bªn nh»m

22

vµo môc tiªu ®¸p øng tèt nhÊt çc yªu cÇu vÒ chÊt lîng, tiÕn

®é tµi chÝnh cña dù ¸n vµ do ®ã ®¶m b¶o ®îc çc lîi Ých

chÝnh ®¸ng cho c¶ bªn mêi thÇu vµ nhµ thÇu gãp phÇn tiÕt

kiÖm çc nguån lùc x· héi.

Bªn c¹nh nh÷ng nguyªn t¾c do FIDIC quy ®Þnh WB vµ

ADB còng cã mét sè nguyªn t¾c sau ®©y ®èi víi dù ¸n tµi

trî cña m×nh. Theo Ng©n Hµng Ph¸p triÓn Ch©u ¸ (ADB)

th× ®Êu thÇu quèc tÕ ph¶i : Cã nguån gèc râ rµng, ®¹t tÝnh

kinh tÕ vµ hiÖu qu¶, çc bªn tham gai ph¶i cã c¬ héi ®Çy

®ñ, c«ng b»ng vµ b×nh ®¼ng.

Theo Ng©n hµng ThÕ giíi (WB) th× ®Êu thÇu quèc tÕ

ph¶i cã gãi thÇu thÝch hîp, th«ng b¸o sím kh«ng ph©n biÖt

®èi xö, cã thÓ tiÕp cËn ®îc, trung lËp , ®ñ thñ tôc, bÝ mËt,

kiªn ®Þnh, kh¸c quan, kh«ng cã ®µm ph¸n tríc khi trao hîp

®ång.

III. Nh÷ng khã kh¨n tån t¹i trong ®Êu thÇu quèc tÕ

§Êu thÇu quèc tÕ ®· tr¶i qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u dµi vµ

víi xu híng héi nhËp vµ toµn cÇu ho¸ ho¹t ®éng mua s¾m

quèc tÕ nãi chung vµ ®Êu thÇu quèc tÕ nãi riªng sÏ ngµy

cµng trë nªn quan träng. Tuy nhiªn mét tån t¹i lín nhÊt trong

ho¹t ®éng ®Êu thÇu quèc tÕ cÇn kh¾c phôc ®ã lµ tÖ tham

nhòng trong ®Êu thÇu. ViÖc tham nhòng kh«ng chØ x¶y ra

t¹i nh÷ng níc ®ang ph¸t triÓn mµ ë c¶ nh÷ng níc ph¸t triÓn

víi møc ®é ngµy cµng tinh vi khã ph¸t hiÖn. Víi hµng tû USD

mua s¾m hµng n¨m tÖ tham nhòng g©y thiÖt h¹i to lín cho

çc c«ng ty, chÝnh phñ vµ ngêi d©n.

Tham nhòng cã nhiÒu d¹ng kh¸c nhau, dÔ h×nh dung

nhÊt lµ viÖc mét nhµ thÇu cã thÓ chuyÓn tiÒn cho çc ç

23

nh©n tham gia vµo viÖc ra quyÕt ®Þnh th¾ng thÇu, bá tiÒn

vµo tµi kho¶n bÝ mËt t¹i níc ngoµi, tÆng cæ phiÕu c«ng ty

hoÆc cÊp häc bæng cho ngêi th©n quen v.v. Tuy nhiªn viÖc

thanh to¸n trùc tiÕp gi÷a nhµ thÇu vµ chñ ®Çu t chØ lµ mét

trong nhiÒu h×nh thøc tham nhòng. Tham nhòng cã thÓ x¶y

ra ngay trong giai ®o¹n ban ®Çu cña qu¸ tr×nh mua s¾m

nh viÖc cè g¾ng ®a tªn c«ng ty vµo danh s¸ch nhµ thÇu h¹n

chÕ, hay khuyÕn khÝch chñ ®Çu t ®a ra ®iÒu kiÖn kü

thuËt ®Ó lùa chän mét nhµ thÇu.

ViÖc tham nhòng kh«ng chØ diÔn ra gi÷a nhµ thÇu vµ

chñ ®Çu t mµ cßn s¶y ra gi÷a nh÷ng nhµ thÇu víi nhau qua

viÖc c©u kÕt vµ cïng n©ng gi¸ thÇu. Chñ ®Çu t ®«i khi

kh«ng biÕt viÖc nµy. Çc c«ng ty cã thÓ tho¶ thuËn tríc vÒ

viÖc chµo gi¸ cña tõng bªn, ai sÏ th¾ng thÇu vµ lîi nhuËn sÏ

®îc chia ra sao. Kh¶ n¨ng nµy cã thÓ x¶y ra khi chØ cã mét

sè Ýt c«ng ty tham gia dù thÇu vµ hä biÕt tríc nh÷ng c«ng ty

nµo sÏ dù thÇu.

Tham nhòng ®Æc biÖt nguy h¹i trong ®Êu thÇu v×

toµn bé chi phÝ ®Òu ph¶i tÝnh vµo gi¸ thÇu. Trong trêng hîp

c©u kÕt gi÷a çc nhµ thÇu ch¾c ch¾n gi¸ thÇu sÏ bÞ n©ng

cao. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång çc nhµ thÇu cã

nhiÒu çch ®Ó bï ®¾p chi phÝ nh tÝnh gi¸ cao, sö dông vËt

t cã chÊt lîng thÊp h¬n hay giao hµng víi model kh¸c chi phÝ

thÊp h¬n, hoÆc cè g¾ng thay ®æi hîp ®ång vµ ph¹m vi

cung cÊp ®Ó t¨ng gi¸. T¹i ViÖt Nam chóng ta cã hiÖn tîng

çc nhµ thÇu bá gi¸ víi møc thÊp díi chi phÝ ®Ó cã hîp ®ång

sau ®ã thay ®æi ®iÒu kiÖn, ph¹m vi cung cÊp ®Ó t¨ng gi¸.

§Ó kh¾c phôc n¹n tham nhòng trong ®Êu thÇu quèc tÕ

nhiÒu tæ chøc quèc tÕ (Nh WB, ADB, v.v…) cã qui ®Þnh 24

®Êu thÇu nghiªm ngÆt nh»m ®¶m b¶o tÝnh minh b¹ch vµ

c¹nh tranh lµnh m¹nh trong ®Êu thÇu. Vµo n¨m 1993 Liªn

hîp quèc UNCITRAL phª chuÈn LuËt mÉu vÒ mua s¾m hµng

ho¸ vµ X©y dùng nh»m gióp çc quèc gia, ®Æc biÖt lµ çc

níc ®ang ph¸t triÓn vµ ®ang chuyÓn ®æi sang kinh tÕ thÞ

trêng, ®¸nh gi¸ vµ hoµn thiÖn çc qui ®Þnh vÒ mua s¾m

cña m×nh. LuËt mÉu cña UNCITRAL t¬ng tù nh qui ®Þnh

cña çc tæ chøc ®a ph¬ng kh¸c gåm nh÷ng nguyªn t¾c c¬

b¶n cña ®Êu thÇu, çc qui tr×nh vÒ hµnh chÝnh vµ t ph¸p

ra çc quyÕt ®Þnh vÒ ®Êu thÇu. §©y lµ bíc tiÕn ®Çu tiªn

®Ó x©y dùng çc qui chÕ vµ qui tr×nh ®Êu thÇu quèc tÕ

thèng nhÊt. Vµo n¨m 1994, mét phÇn tho¶ thuËn vÒ thuÕ

quan vµ mËu dÞch cña GATT cã bao gåm tho¶ thuËn vÒ mua

s¾m cña chÝnh phñ. Tho¶ thuËn nµy cã hiÖu lùc vµo n¨m

1996 ®èi víi çc níc tham gia ký kÕt vµ thêng ®îc gäi lµ qui

chÕ mua s¾m cña WTO.

§Ó kh¾c phôc n¹n tham nhòng trong ®Êu thÇu quèc tÕ,

OECD khuyªn khÝch çc níc ¸p dông LuËt chèng tham nhòng

qui ®Þnh viÖc hèi lé çc quan chøc chÝnh phñ trong hay

ngoµi níc ®Òu lµ téi ph¹m h×nh sù vµ bÞ trõng trÞ nghiªm

minh. Tuy nhiªn, viÖc chèng tham nhòng trong ®Êu thÇu

kh«ng chØ cÇn cã çc qui ®Þnh mua s¾m tèt mµ cÇn sù

phèi hîp gi÷a çc bªn, cÇn cã c¬ chÕ gi¸m s¸t vµ kiÓm to¸n

hiÖu qu¶, mét hÖ thèng toµ ¸n trung thùc. Çc çn bé mua

s¾m cÇn ®îc ®µo t¹o, tr¶ thï lao t¬ng xøng vµ kh«ng bÞ

¶nh hëng tõ çc thÕ lùc chÝnh trÞ. Ngoµi viÖc hoµn thiÖn vÒ

luËt ph¸p, c¶i çch hµnh chÝnh vµ t ph¸p, mét xu híng chung

trªn thÕ giíi ®Ó gi¶m tham nhòng trong mua s¾m lµ viÖc

®¶m b¶o c«ng khai minh b¹ch trong ho¹t ®éng ®Êu thÇu, 25

t¹o ®iÒu kiÖn thùc sù ®Ó “d©n biÕt, d©n bµn, d©n lµm,

d©n kiÓm tra”.

26

Ch ¬ng II

Thùc tÕ tæ chøc vµ qu¶n lý hoÆt ®éng ®Êu thÇu

quèc tÕ t¹i ViÖt Nam

I- Vai trß ®Êu thÇu quèc tÕ ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt

Nam

Lµ mét níc ®ang ph¸t triÓn ®ang tiÕn hµnh c«ng cuéc

hiÖn ®¹i vµ c«ng nghiÖp, ViÖt Nam cã nhu cÇu nhËp khÈu rÊt

lín m¸y mãc thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ cña níc ngoµi, çc dÞch vô

t vÊn vµ nguån tµi chÝnh ngoµi níc. ChiÕn lîc ph¸t triÓn cña

ViÖt Nam nªu râ ViÖt Nam tËn dông tèi ®a nguån lùc ngoµi n-

íc cho ph¸t triÓn. §Êu thÇu quèc tÕ cã thÓ lµ mét çch ®Ó

ViÖt Nam cã thÓ lùa chän cho m×nh nh÷ng m¸y mãc thiÕt

bÞ, c«ng nghÖ, dÞch vô t vÊn phï hîp víi chi phÝ hîp lý qua sù

c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a çc nhµ thÇu quèc tÕ.

Trong bèi c¶nh ViÖt Nam khi khu vùc nhµ níc chiÕm tû

träng rÊt lín trong nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ trong nh÷ng

ngµnh kinh tÕ träng ®iÓm, th× vai trß cña ®Êu thÇu quèc tÕ

lµ ®Æc biÖt quan träng trong viÖc ®¶m b¶o nguån lùc cña

quèc gia ®îc sö dông hiÖu qu¶, minh b¹ch. ViÖc nµy kh«ng

chØ gióp h¹n chÕ tham nhòng vµ l·ng phÝ mµ cßn t¹o c¬ héi

cho çc nhµ thÇu c¹nh tranh thùc sù lµnh m¹nh vµ b×nh

®¼ng, tõ ®ã gióp chñ ®Çu t cã c¬ héi chän ®îc nhµ thÇu phï

hîp nhÊt víi chi phÝ hîp lý nhÊt.

Cïng víi héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, çc quan hÖ kinh tÕ

ngµy cµng mËt thiÕt vµ cïng víi nã lµ nh÷ng cam kÕt ®a vµ

song ph¬ng rµng buéc quan hÖ th¬ng m¹i, kinh tÕ vµ ®Çu t

gi÷a çc thµnh viªn. §êi sèng kinh tÕ quèc tÕ ®îc thùc hiÖn

theo nguyªn t¾c quèc tÕ. Mét trong nh÷ng nguyªn t¾c ®ã lµ

27

®Êu thÇu chÝnh phñ ph¶i minh b¹ch. Nguyªn t¾c nµy ®· ®îc

WTO nghiªn cøu triÓn khai ¸p dông ®èi víi çc níc thµnh viªn

tõ n¨m 19961. Khi ViÖt Nam tham gia vµo çc tæ chøc quèc tÕ

nh WTO, minh b¹ch vÒ chÝnh s¸ch nãi chung vµ ®Êu thÇu

chÝnh phñ nãi riªng sÏ lµ mét ®iÒu kiÖn ®Ó ViÖt Nam cã thÓ

gia nhËp WTO.

Ngoµi ra, ®Êu thÇu theo tiªu chuÈn quèc tÕ lµ mét ®iÒu

kiÖn tiªn quyÕt ®Ó ViÖt Nam cã thÓ tËn dông ®îc nguån lùc

tµi chÝnh cña çc tæ chøc tµi trî. Çc nhµ tµi trî ®a ph¬ng nh

Ng©n hµng thÕ giíi, Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸, còng nh

song ph¬ng ®Òu yªu cÇu viÖc sö dông nguån lùc tµi chÝnh

cña hä theo nguyªn t¾c mua s¾m riªng theo tiªu chuÈn ®Êu

thÇu quèc tÕ. ViÖt Nam chØ cã thÓ sö dông nguån lùc quan

träng nµy nÕu c«ng t¸c ®Êu thÇu quèc tÕ trong nh÷ng dù ¸n

liªn quan ph¶i phï hîp víi qui ®Þnh cña nhµ tµi trî.

Thùc tÕ ViÖt Nam ®· sö dông ®Êu thÇu trong hÇu hÕt

nh÷ng ngµnh kinh tÕ träng ®iÓm nh ®iÖn, dÇu khÝ, hµng

kh«ng, x©y dùng v.v… §Êu thÇu ®îc sö dông cho nhiÒu môc

®Ých tõ chän nhµ thÇu, cung cÊp thiÕt bÞ vµ x©y dùng, chän

t vÊn, chän nhµ cung cÊp tµi chÝnh, chän ®èi t¸c ®Çu t cho

dù ¸n BOT quan träng. §Êu thÇu quèc tÕ ®· gióp chóng ta x©y

dùng ®Êt níc qua çc c«ng tr×nh lín nhµ m¸y ®iÖn, nhµ m¸y

xi m¨ng v.v… nh÷ng c«ng tr×nh nµy ®· ®ang vµ sÏ ph¸t huy

t¸c dông ®èi víi nÒn kinh tÕ ®Êt níc. Bªn c¹nh ®ã ta thÊy

nhiÒu vô viÖc ®Êu thÇu kh«ng minh b¹ch ®· ®îc b¸o chÝ nªn

ra nh vô kiÖn vÒ chän nhµ thÇu cho s©n vËn ®éng quèc gia,

mét sè c«ng tr×nh chËm so víi tiÕn ®é dÉn ®Õn l·ng phÝ

v.v… Tãm l¹i, ®Êu thÇu quèc tÕ cã vai trß quan träng ®èi víi

nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®Æc biÖt trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp 1

28

ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ tËn dông nguån lùc bªn ngoµi phôc vô

cho ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc. §ång thêi ®Êu thÇu minh b¹ch,

c«ng b»ng gióp ViÖt Nam sö hiÖu qu¶ nguån lùc h¹n hÑp cña

quèc gia vµ héi nhËp quèc tÕ. C«ng t¸c ®Êu thÇu bíc ®Çu ®·

ph¸t huy hiÖu qu¶ ®èi víi nÒn kinh tÕ ®Êt níc, tuy nhiªn ®©y

lµ mét lÜnh vùc chóng ta cßn cã rÊt nhiÒu ®iÓm cÇn hoµn

thiÖn.

II - HoÆt ®éng ®Êu thÇu quèc tÕ t¹i ViÖt Nam trong nh÷ng

n¨m qua

1- Sù ph¸t triÓn vµ nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc trong

®Êu thÇu quèc tÕ t¹i ViÖt Nam

1.1- Mét hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p lý vÒ c«ng t¸c ®Êu thÇu ®·

h×nh thµnh.

ViÖt Nam ®· ban hµnh nh÷ng quy chÕ riªng vÒ qu¶n lý

x©y dùng c¬ b¶n vµ chi tiªu thêng xuyªn. B¾t nguån tõ quy

chÕ do mét bé ban hµnh ( Bé x©y dùng) quy ®Þnh thùc hiÖn

cho 1 lÜnh vùc ( x©y l¾p) vµo n¨m 1990, ®Õn nay quy chÕ

®Êu thÇu do ChÝnh phñ ban hµnh vµ bao trïm 3 lÜnh vùc

kh«ng chØ x©y l¾p mµ cßn c¶ cung cÊp hµng ho¸ vµ tuyÓn

chän t vÊn.

Mét sè néi dung tÝch cùc cña quy chÕ ®Êu thÇu hiÖn hµnh lµ:

§èi tîng ¸p dông : qui chÕ ®Êu thÇu ®· ®îc ¸p dông réng

r·i ®èi víi çc dù ¸n ®Çu t mµ quy chÕ qu¶n lý ®Çu t vµ

x©y dùng quy ®Þnh ph¶i thùc hiÖn ®Êu thÇu. Çc dù ¸n

mµ tæ chøc kinh tÕ nhµ níc tham gia t 30% trë lªn, çc

dù ¸n sö dông nguån tµi trî cña çc tæ chøc quèc tÕ

hoÆc cña níc ngoµi thùc hiÖn theo ®iÒu íc ký kÕt gi÷a

hai bªn. Quy ®Þnh nµy cßn ¸p dông víi víi viÖc mua s¾m

29

®å dïng, vËt t trang thiÕt bÞ ph¬ng tiÖn lµm viÖc cña c¬

quan nhµ níc ®oµn thÓ, doanh nghiÖp nhµ níc, lùc lîng

vò trang.

H×nh thøc lùa chän nhµ thÇu phong phó : gåm 7 h×nh

thøc cô thÓ lµ §Êu thÇu réng r·i, ®Êu thÇu h¹n chÕ, ChØ

®Þnh thÇu, chµo hµng c¹nh tranh, mua s¾m trùc tiÕp, tù

thùc hiÖn vµ mua s¾m ®Æc biÖt

Ph¬ng thøc ®¸nh gi¸ : ngoµi sö dông hÖ thèng ®iÓm

theo truyÒn thèng, ®· b¾t ®Çu sö dông gi¸ ®¸nh gi¸

trong ®Êu thÇu x©y l¾p vµ hµng ho¸. §©y lµ ph¬ng

ph¸p cã tÝnh chÊt thuyÕt phôc vµ phï hîp víi quy ®Þnh

®Êu thÇu trªn thÕ giíi.

Quy ®Þnh çc mèc tèi ®a vµ tèi thiÓu ®èi víi mét sè

kh©u chñ yÕu thuéc qu¸ tr×nh ®Êu thÇu.

Thùc hiÖn viÖc ph©n cÊp trong ®Êu thÇu vµ c¬ chÕ 2 b-

íc : XÐt thÇu vµ thÈm ®Þnh kÕt qu¶ thÇu.

Çc môc tiªu : C¹nh tranh, c«ng b»ng, minh b¹ch vµ hiÖu

qu¶ kinh tÕ.

1.3- N©ng cao n¨ng lùc vµ kinh nghiÖm tham gia ®Êu thÇu

cña çc nhµ thÇu trong níc

Sù c¹nh tranh trong ®Êu thÇu ®· buéc çc nhµ thÇu

trong níc ph¶i tù v¬n lªn. Vµo nh÷ng n¨m 1995, 1996 trong

çc cuéc ®Êu thÇu quèc tÕ (thuéc lÜnh vùc x©y l¾p) çc nhµ

thÇu trong níc thêng tham gia víi t çch lµ thµnh viªn trong

mét liªn danh do mét nhµ thÇu níc ngoµi ®øng ®Çu hoÆc

lu«n s½n sµng lµm thÇu phô.

Vµi n¨m gÇn ®©y t×nh h×nh thay ®æi h¼n. Çc nhµ

thÇu trong níc lu«n th¾ng thÇu trong çc cuéc ®Êu thÇu quèc

30

tÕ thuéc nguån vèn cña WB, ADB, JBIC. Tªn çc nhµ thÇu nh

TCT X©y dùng C«ng tr×nh giao th«ng (Cienco1, 4, 5, 6, 8) TCT

X©y dùng Trêng S¬n, TCT x©y dùng Hµ Néi, VINACONEX,

LILAMA, LICOGI, B¹ch §»ng… thêng xuyªn cã tªn trong danh

s¸ch tróng thÇu.

1.3 HiÖu qu¶ sö dông nguån vèn (trong níc vµ tµi trî ODA) ®îc

n©ng cao

Theo b¸o ço cña Bé KH§T vµ DiÔn ®µn doanh NghiÖp

ngµy 28/3/2003 viÖc ¸p dông ®Êu thÇu c¹nh tranh réng r·i

b¾t ®Çu tõ n¨m 1996 ®· cho thÊy møc tiÕt kiÖm ®¸ng kÓ

vèn ®Çu t c«ng céng. N¨m 1999 ®· tiÕt kiÖm tíi 14% so víi dù

to¸n tríc thÇu. Mçi n¨m chóng ta mua s¾m theo qui chÕ ®Êu

thÇu (tõ çc nguån vèn kho¶ng 3 tû USD) nghÜa lµ tiÕt kiÖm ë

kh©u ®Êu thÇu vµo kho¶ng trªn díi 300 triÖu USD /n¨m.

Trong ®ã mét tû lÖ kh«ng nhá lµ tõ nguån ODA mµ nhê ®Êu

thÇu míi gi¶i ng©n ®îc. MÆc dï thêi gian cßn ng¾n vµ hiÓu

biÕt vÒ ®Êu thÇu c¹nh tranh cßn h¹n chÕ nhng nh÷ng kinh

nghiÖm ®· häc ®îc vÒ thñ tôc vµ quy tr×nh mua s¾m hiÖn

®¹i ®îc ¸p dông réng r·i trong çc dù ¸n ODA. Møc gi¶i ng©n

ODA t¨ng tõ kho¶ng 40 triÖu USD n¨m 1993 ®Õn h¬n 1,6 tû

USD trong n¨m 2000. Çc n¨m sau 2001, 2002 ®Òu ®¹t møc

tiÕt kiÖm b×nh qu©n kho¶ng 10% - 12% tøc lµ kho¶ng tõ 100

®Õn 300 triÖu USD so víi dù to¸n chÝnh thøc tríc khi ®Êu

thÇu.

Nhµ thÇu ®îc lùa chän qua ®Êu thÇu, ®îc ®¸nh gi¸ qua

yªu cÇu vÒ n¨ng lùc, kinh nghiÖm, çc yªu cÇu cô thÓ cña hå

s¬ mêi thÇu vµ dùa trªn c¬ së tiªu chÝ ®¸nh gi¸ nªn ®¶m b¶o

n¨ng lùc thùc hiÖn dù ¸n. Thªm vµo ®ã hîp ®ång ®îc ký gi÷a

31

hai bªn ®· tr¸nh ®îc ph¸t sinh tuú ý, c«ng tr×nh hoµn thµnh

®óng tiÕn ®é do tr¸ch nhiÖm cña hai bªn ®îc x¸c ®Þnh râ

rµng. Cã thÓ thÊy minh ho¹ mét sè c«ng tr×nh qua ®Êu thÇu

®îc hoµn thµnh tèt : CÇu Mü ThuËn, §êng 5, §êng Hµ Néi –

L¹ng S¬n, Hµ Néi – Vinh, TP HCM – Nha Trang, Çc nhµ m¸y

®iÖn Phó Mü 2-1, 2-1 më réng, Phó Mü 1.

1.4- N¨ng lùc ®Êu thÇu cña ViÖt Nam ngµy cµng ®îc n©ng

cao, viÖc ®Êu thÇu ®îc ph©n cÊp vµ chuyªn s©u

Khu«n khæ qu¶n lý nguån lùc cho ®Êu thÇu kh«ng

ngõng ph¸t triÓn t¹i ViÖt Nam ®· thõa nhËn çc chÝnh s¸ch vµ

th«ng lÖ ®Êu thÇu mua s¾m c«ng tèt lµ mét trong nh÷ng

yÕu tè c¬ b¶n b¶o ®¶m qu¶n lý tèt. Mét sè lín çn bé ®·

tham dù nh÷ng kho¸ ®µo t¹o ng¾n h¹n vÒ ®Êu thÇu mua

s¾m, trong ®ã cã nhiÒu kho¸ ®îc sù hç trî tÝch cùc cña Bé

KH§T, Ng©n hµng thÕ giíi, Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸. Nhê

nh÷ng kho¸ ®µo t¹o nµy vµ ®Æc biÖt lµ nh÷ng kinh nghiÖm

quý b¸u mµ çc çn bé ®Êu thÇu çc cÊp vµ céng ®ång çc

nhµ thÇu trong níc cã ®îc th«ng qua hoÆt ®éng ®Êu thÇu

thùc tÕ cña hä trong çc dù ¸n ph¸t triÓn, n¨ng lùc ®Êu thÇu

cña ViÖt Nam ®îc t¨ng cêng ®¸ng kÓ. V¨n phßng xÐt thÇu

cña bé KH§T ®· vµ ®ang lµ c¬ quan ®i ®Çu trong viÖc thóc

®Èy nh÷ng c¶i çch nµy.

ViÖc ph©n cÊp trong ®Êu thÇu còng ngµy cµng ®îc

chuyªn s©u. NhiÒu néi dung thuéc qu¸ tr×nh ®Êu thÇu ®îc

giao cho çc bé vµ ®Þa ph¬ng, hiÖn t¹i Thñ tíng ChÝnh phñ

chØ cßn xem xÐt phª duyÖt mét sè néi dung nh :

- KÕ hoÆch ®Êu thÇu çc dù ¸n nhãm A gåm çc ngµnh

nh c«ng nghiÖp ®iÖn, dÇu khÝ, ho¸ chÊt, chÕ t¹o m¸y,

32

xi m¨ng, luyÖn kim, khai th¸c chÕ biÕn kho¸ng s¶n,

giao th«ng.

- KÕt qu¶ ®Êu thÇu çc gãi cã trÞ gi¸ lín thuéc nhãm A

(tõ 50 tû trë lªn).

- ChØ ®Þnh çc gãi thÇu thuéc dù ¸n nhãm A cã gi¸ trÞ

tõ 1 tû trë lªn.

Héi ®ång xÐt thÇu tríc ®©y ®îc thay thÕ b»ng chuyªn

gia ®ñ n¨ng lùc ®Ó xÐt thÇu. Thªm vµo ®ã lµ b¸o chÝ thêng

xuyªn çc th«ng tin liªn quan tíi ®Êu thÇu khiÕn c«ng luËn

còng rÊt quan t©m tíi çc quy ®Þnh vµ t×nh h×nh thùc hiÖn,

nh÷ng tån t¹i vµ ph¬ng híng kh¾c phôc trong ®Êu thÇu.

Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®îc trong c«ng t¸c

®Êu thÇu ®· mang l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc cho nÒn kinh tÕ

ViÖt Nam, hoÆt ®éng ®Êu thÇu vÊn cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn

gi¶i quyÕt

2- Nh÷ng khã kh¨n, tån t¹i trong c«ng t¸c ®Êu thÇu

quèc tÕ t¹i Viªt Nam.

2.1 Khu«n khæ ph¸p lý vµ ®iÒu hµnh

Thø nhÊt ta cÇn xÐt ®Õn lµ v¨n b¶n ph¸p luËt hiÖn hµnh

cho viÖc ®Êu thÇu quèc tÕ cßn nhiÒu bÊt cËp. Nh÷ng thay

®æi do ChÝnh phñ thùc hiÖn trong nç lùc h×nh thµnh mét

khu«n khæ ph¸p luËt ®Êu thÇu rÊt Ên tîng. Tuy nhiªn mét

®iÒu râ rµng lµ nh÷ng nç lùc nµy cßn nhiÒu manh món vµ

ph©n t¸n. KÕt qu¶ lµ hoÆt ®éng ®Êu thÇu mua s¾m c«ng

®îc híng dÉn bëi nhiÒu v¨n b¶n ph¸p lý chång chÐo nhau,

g©y ra nhiÒu lóng tóng vµ lÉn lén. C«ng viÖc so¹n th¶o vµ

ban hµnh Ph¸p lÖnh ®Êu thÇu mua s¾m míi lµ ®¸ng hoan

nghªnh. Tuy nhiªn mét ®iÒu cha râ lµ liÖu çc c«ng cô ph¸p

33

luËt cã çc kho¶n liªn quan hiÖn hµnh cã hÕt hiÖu lùc khi ph¸p

lÖnh ®Êu thÇu ®îc ban hµnh; hoÆc çc v¨n b¶n vµ çc ®iÒu

kho¶n liªn quan cã ®îc lo¹i bá dÇn ®i khi nh÷ng v¨n b¶n híng

dÉn míi vµ v¨n b¶n díi luËt t¬ng øng víi ph¸p lÖnh míi ®îc ban

hµnh.

Ngoµi çc v¨n b¶n ph¸p qui chÝnh vÒ ®Êu thÇu, v× lý do lÞch

sö, LuËt Th¬ng m¹i n¨m 1997 còng cã mét phÇn vÒ ®Êu thÇu.

Néi dung nµy cã vÎ dùa vµo qui chÕ ®Êu thÇu 1996 (nghÞ

®Þnh 43CP - ®· ®îc thay thÕ b»ng nghÞ ®Þnh 88/1999/N§-

CP). V× LuËt Th¬ng m¹i còng còng qui ®Þnh çc ph¬ng ph¸p

®Êu thÇu vµ thñ tôc s¬ tuyÓn, nªn râ rµng trïng lÆp víi dù

th¶o Ph¸p lÖnh ®Êu thÇu. Thø bËc vÒ thÈm quyÒn LuËt lµ

trªn ph¸p lÖnh. V× vËy cã lÏ lµ nh÷ng qui ®Þnh t¹i LuËt Th¬ng

m¹i sÏ kh«ng thÓ bÞ thay ®æi bëi quy ®Þnh cña Ph¸p lÖnh

míi.

Mét v¨n b¶n ph¸p luËt n÷a cã liªn quan ®Õn ®Êu thÇu lµ

quyÕt ®Þnh 1037/2000/QD-BLDTBXH cña Bé Lao ®éng Th-

¬ng binh vµ X· héi ban hµnh vµo th¸ng 10 n¨m 2000 vÒ l¬ng

cña t vÊn vµ ngêi ViÖt Nam lµm viÖc trong çc hîp ®ång víi

doanh nghiÖp níc ngoµi. QuyÕt ®Þnh nµy kh«ng phï hîp víi h-

íng dÉn mua s¾m cña Ng©n hµng thÕ giíi, v× vËy kh«ng ¸p

dông cho çc dù ¸n dïng vèn cña Ng©n hµng thÕ giíi.

Thø hai lµ çc quy ®Þnh hiÖn hµnh trong ®Êu thÇu quèc

tÕ kh«ng nªu râ rµng lµ ph¬ng ph¸p ®Êu thÇu c¹nh tranh réng

r·i ph¶i ®îc xem xÐt tríc tiªn khi lùa chän ph¬ng ph¸p mua

s¾m. Çc ngìng gi¸ trÞ gãi thÇu hµng ho¸, x©y l¾p vµ t vÊn

®îc phÐp ¸p dông chØ ®Þnh thÇu mµ kh«ng cÇn gi¶i tr×nh

xin phÐp lµ qu¸ cao. Quy chÕ 88/1999/N§-CP kh«ng cho phÐp

34

chia nhá dù ¸n ®Ó tr¸nh ®Êu thÇu. Tuy nhiªn qui ®Þnh thêng

bÞ vi ph¹m. S¬ tuyÓn lµ b¾t buéc ®èi víi hµng ho¸ nÕu trÞ gi¸

tÝnh trªn 300 tû ®ång vµ ®èi c«ng tr×nh nÕu gi¸ trÞ íc tÝnh

trªn 200 tû ®ång. §èi víi c«ng tr×nh gãi thÇu nhá h¬n, nghÞ

®Þnh 88 quy ®Þnh sö dông mét thñ tôc ®Æc biÖt cho c«ng

tr×nh vµ hµng ho¸ cã trÞ gi¸ tíi 2 tû ®ång. Ph¬ng ph¸p mua

s¾m cã thÓ lµ ®Êu thÇu c¹nh tranh réng r·i hoÆc ®Êu thÇu

h¹n chÕ – tuú quyÕt ®Þnh cña chñ ®Çu t. Çc nhµ thÇu thuéc

tØnh hoÆc thµnh phè cña bªn mêi thÇu míi ®îc tham gia. NÕu

sè ngêi tham dù Ýt h¬n 3, th× míi mêi thªm çc nhµ thÇu bªn

ngoµi tØnh hoÆc thµnh phè. Çc nhµ thÇu cña ®Þa ph¬ng sÏ

®îc hëng u ®·i nÕu hå s¬ dù thÇu bªn ngoµi tØnh hoÆc thµnh

phè. Çc nhµ thÇu ®Þa ph¬ng sÏ ®îc hëng u ®·i nÕu hå s¬ dù

thÇu cña hä ngang víi nhµ thÇu çc tØnh kh¸c. ChÝnh phñ cßn

®i xa h¬n n÷a theo híng nµy- cã lÏ lµ do yªu cÇu cña mét sè

®Þa ph¬ng- b»ng viÖc cho phÐp chØ ®Þnh thÇu mµ kh«ng

cÇn xin phÐp ®èi víi çc gãi thÇu hµng ho¸ vµ x©y l¾p cã gi¸

trÞ díi mét tû ®ång( 65,300 USD ) theo NghÞ ®Þnh

14/2000/N§-CP th¸ng 5/2000. CÇn thÊy r»ng møc cho phÐp

chØ ®Þnh thÇu nµy lµ qu¸ cao so víi møc thêng ¸p dông ë çc

níc kh¸c.

Thø 3 lµ çc v¨n b¶n ph¸p luËt vµ qui chÕ kh«ng ®Ò cËp

®Õn tµi liÖu chuÈn dïng cho ®Êu thÇu. Ai còng biÕt lµ hå s¬

mêi thÇu chuÈn bao gåm th mêi thÇu, híng dÉn nhµ thÇu,

®iÒu kiÖn hîp ®ång, v.v…lµ mét trong nh÷ng c«ng cô quan

träng nhÊt ®Ó qu¶n lý c«ng t¸c ®Êu thÇu mua s¾m. Hå s¬

mêi thÇu chuÈn gióp cho viÖc so¹n th¶o hå s¬ mêi thÇu ®îc

dÔ dµng. Hå s¬ mêi thÇu chuÈn gióp cho nhµ thÇu dÔ dµng

35

chuÈn bÞ hå s¬ dù thÇu. Hå s¬ Mêi thÇu chuÈn gióp cho c«ng

t¸c xÐt thÇu, thÈm ®Þnh phª duyÖt ®îc dÔ dµng h¬n. Hå s¬

mêi thÇu chuÈn gióp b¶o ®¶m nhÊt qu¸n trong viÖc chÊp

hµnh quy chÕ mua s¾m trªn toµn quèc. ChÝnh phñ cã thÓ

dïng Hå s¬ Mêi thÇu chuÈn lµm c«ng cô ®Ó phæ biÕn çc

th«ng lÖ vµ kinh nghiÖm tèt trong mua s¾m c«ng.

Thø t lµ kh«ng cã qui ®Þnh phï hîp vÒ më thÇu vµ dù më

thÇu, thiÕu híng dÉn cô thÓ vµ phï hîp vÒ qu¶ng ço. NghÞ

®Þnh 88/1999/N§-CP (®iÒu 13) cho phÐp më thÇu trong vßng

48 tiÕng sau khi hÕt h¹n nép thÇu. Kho¶ng çch qu¸ lín vÒ

thêi gian tõ thêi ®iÓm hÕt h¹n nép thÇu ®Õn thêi ®iÓm më

thÇu cã thÓ g©y ra mét rñi ro lµ hå s¬ dù thÇu cã thÓ bÞ më

ra tríc thêi ®iÓm më thÇu chÝnh thøc. Bëi v× çc hå s¬ dù

thÇu cÇn ®îc më c«ng khai ngay sau khi hÕt h¹n nép. Qu¶ng

ço trªn ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng lµ b¾t buéc ®èi víi

®Êu thÇu réng r·i. ViÖc c«ng bè ph¶i ®îc thùc hiÖn Ýt nhÊt 10

ngµy tríc khi ph¸t hµnh hå s¬ mêi thÇu. Tuy nhiªn, trong quy

chÕ kh«ng nªu râ lµ ph¶i ®¨ng th«ng b¸o mêi thÇu trªn mét tê

b¸o ®îc ph¸t hµnh trªn ph¹m vi toµn quèc. Quy chÕ còng

kh«ng nªu râ rµng lµ ph¶i qu¶ng ço mêi s¬ tuyÓn. Trªn thùc

tÕ, çc c¬ quan n»m ë çc thµnh phè lín vµ / hoÆc n»m ë ®Þa

ph¬ng nhng cã mua s¾m lín thêng ®¨ng th«ng b¸o mêi thÇu

trªn b¸o hµng ngµy ph¸t hµnh trªn ph¹m vi toµn quèc, gåm c¶

mét tê b¸o tiÕng Anh khi cÇn sù chó ý cña çc nhµ thÇu quèc

tÕ. Tuy nhiªn, ®èi víi çc gãi thÇu kh«ng lín, hÇu hÕt çc c¬

quan ®Þa ph¬ng thêng chØ ®¨ng th«ng b¸o mêi thÇu trªn

b¸o ®Þa ph¬ng m×nh, mµ çc tê b¸o ®Þa ph¬ng nµo thêng

chØ lu hµnh trong ph¹m vi ®Þa ph¬ng Êy. Nguyªn nh©n cña

t×nh tr¹ng nµy cã thÓ bao gåm viÖc thiÕu mét yªu cÇu râ

36

rµng trong quy chÕ 88/1999/N§-CP r»ng ph¶i qu¶ng ço trªn

mét tê b¸o ®îc lu hµnh trªn ph¹m vi toµn quèc, ®¨ng trªn b¸o

®Þa ph¬ng th× tiÖn vµ rÎ h¬n, hoÆc ý ®å chØ h¹n chÕ ®Êu

thÇu trong sè çc nhµ thÇu ®Þa ph¬ng m×nh hoÆc vµi tØnh

xung quanh.

§iÒu thø 5 cÇn ph¶i ®Ò cËp tíi chÝnh lµ thiÕu quy ®Þnh phï

hîp vÒ tÝnh hîp lÖ cña nhµ thÇu vµ vÒ m©u thuÉn vÒ lîi Ých

h¬n n÷a cã qu¸ nhiÒu qui luËt vµ qui ®Þnh kh«ng nhÊt qu¸n

víi nhau vÒ vÊn ®Ò hîp ®ång.

§©y còng lµ ®iÒu dÔ hiÓu bëi v× kÓ c¶ nhng ngêi thùc hiÖn

Quy chÕ ®Êu thÇu, nh÷ng ngêi tham gia so¹n th¶o çc quy

®Þnh thuéc dù th¶o ®Êu thÇu vµ qui chÕ ®Êu thÇu ®Òu cßn

míi mÎ víi c«ng viÖc nµy. H¬n n÷a sù thay ®æi cña ®Êt níc,

cña nÒn kinh tÕ, cña c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®ßi hái ph¶i cã sù

hoµn thiÖn ®Ó ®¶m b¶o sù ®ång bé cña quy chÕ ®Êu thÇu.

2.2- Çc thñ tôc vµ th«ng lÖ ®Êu thÇu.

Chóng ta cha cã mét sè ®Çu mèi th«ng tin duy nhÊt vµ

cã thÈm quyÒn vÒ tÊt c¶ çc th«ng b¸o mêi thÇu vµ quyÕt

®Þnh trao hîp ®ång còng nh çc vÊn ®Ò kh¸c liªn quan ®Õn

®Êu thÇu nh danh s¸ch nhµ thÇu kh«ng ®îc phÐp thùc hiÖn

hîp ®ång hoÆc liªn quan tíi gian lËn hoÆc tham nhòng.ViÖc

l¹m dông trµn lan çc ph¬ng thøc ®Êu thÇu kÐm c¹nh tranh

nh ®Êu thÇu h¹n chÕ vµ chØ ®Þnh thÇu. §iÒu nµy ®· t¹o

®iÒu kiÖn cho th«ng ®ång vµ tham nhòng

Çc c¬ quan qu¶n lý ë tÊt c¶ çc cÊp tham gia kh«ng

®Çy ®ñ hoÆc can thiÖp qu¸ møc vµo qu¸ tr×nh ®Êu thÇu

mua s¾m. HÖ thèng ®¸nh gi¸ theo ®iÓm mang tÝnh chñ

37

quan bëi v× ph¬ng ph¸p nµy ®îc quy ®Þnh trong quy chÕ

®Êu thÇu hiÖn hµnh ( NghÞ ®Þnh 88/1999/ND-CP ) h×nh nh

lµ do mét sè c¬ quan chñ chèt chÞu tr¸ch nhiÖm so¹n th¶o

quy chÕ ®Êu thÇu nh Bé KÕ hoÆch vµ §Çu t, Bé X©y dùng vµ

çc c¬ quan kh¸c ®· quen víi ph¬ng ph¸p chÊm ®iÓm. §èi víi

hµng ho¸ vµ c«ng tr×nh x©y l¾p cã gi¸ trÞ dù to¸n h¬n 2 tû

®ång/ hîp ®ång (USD 130.000), quy tr×nh xÐt thÇu c¬ b¶n

bao gåm 3 bíc. Bíc ®Çu tiªn lµ ®¸nh gi¸ s¬ bé ®Ó sµng läc

çc hå s¬ thÇu cã çc lçi râ rµng vÒ tÝnh hîp lÖ, ch÷ ký, b¶o

l·nh dù thÇu…§Æc biÖt, bíc nµy bao gåm c¶ viÖc kiÓm tra

n¨ng lùc vµ kinh nghiÖm nhµ thÇu trªn c¬ së ®¹t/ kh«ng ®¹t.

Çc hå s¬ thÇu ®¹t bíc kiÓm tra s¬ bé sÏ ®îc ®¸nh gi¸ vÒ sù

®¸p øng hå s¬ mêi thÇu b»ng h×nh thøc chÊm ®iÓm. Çc hå

s¬ thÇu kh«ng ®¹t sè ®iÓm tèi thiÓu quy ®Þnh trong hå s¬

mêi thÇu - th«ng thêng 70 hoÆc h¬n - bÞ lo¹i bá nh lµ kh«ng

®¸p øng c¬ b¶n. ë bíc cuèi cïng, mçi hå s¬ cßn l¹i sÏ ®îc x¸c

®Þnh mét “gi¸ ®¸nh gi¸”. Nhµ thÇu cã “gi¸ ®¸nh gi¸ thÊp

nhÊt” ®îc chän ®Ó trao hîp ®ång víi ®iÒu kiÖn gi¸ thÇu

kh«ng vît qu¸ dù to¸n. Do vËy hÖ thèng ph¬ng ph¸p chÊm

®iÓm trong xÐt thÇu ®èi víi hµng ho¸ vµ c«ng tr×nh thêng

®îc coi lµ mang tÝnh chñ quan trong çc níc cã hÖ thèng mua

s¾m c«ng céng tiªn tiÕn còng nh çc nhµ tµi trî quèc tÕ

chÝnh, bëi v× çc tiªu chÝ xÐt thÇu cã thÓ bÞ ®iÒu chØnh vµ

l¹m dông, vµ do ®ã kÕt qu¶ cã thÓ bÞ thay ®æi theo ý muèn

cña ngêi xÐt thÇu.

Trong thñ tôc ®Êu thÇu chóng ta cßn thiÕu thiÕu mét c¬

chÕ thÝch hîp ®Ó gi¶i quyÕt khiÕu n¹i. MÆc dï toµ ¸n nh©n

d©n ®îc thiÕt lËp ë cÊp tØnh, thµnh phè vµ quËn huyÖn. Çc

toµ ¸n nh©n d©n xö lý tÊt c¶ çc vÊn ®Ò vÒ ®Êu thÇu mua

38

s¾m liªn quan tíi viÖc thùc hiÖn kh«ng ®óng nh÷ng th«ng lÖ

vÒ hµnh chÝnh, cßn çc toµ ¸n kinh tÕ gi¶i quyÕt çc vô liªn

quan tíi hîp ®ång thanh to¸n. Nh÷ng vô viÖc liªn quan tíi ®Êu

thÇu mua s¾m ë çc tØnh ®îc gi¶i quyÕt t¹i toµ ¸n nh©n d©n

cÊp tØnh liªn quan. Nãi chung toµ ¸n lµ n¬i cøu çnh cuèi cïng

vµ viÖc ph©n xö çc vô viÖc kinh tÕ cßn mang tÝnh chÊt tuú

tiÖn. §iÒu nµy cã thÓ mét phÇn lµ do ¶nh hëng cña çc çn bé

toµ ¸n thiÕu kiÕn thøc vÒ c¶ çc vÊn ®Ò kinh tÕ vµ kh¶ n¨ng

cã tham nhòng.

Thñ tôc phª duyÖt kÕt qu¶ xÐt thÇu ®ßi hái ph¶i cã sù

phª duyÖt cña c¬ quan cã thÈm quyÒn tríc khi th«ng b¸o

tróng thÇu ®èi víi tÊt c¶ çc hîp ®ång g©y ra sù chËm trÔ

kh«ng cÇn thiÕt, nhÊt lµ ®èi víi çc gãi thÇu cã gi¸ trÞ nhá.

ChÊt lîng thiÕt kÕ thÊp, yªu cÇu kü thuËt vµ dù to¸n g©y

khã kh¨n, nhÇm lÉn vµ chËm trÔ cho c«ng t¸c xÐt thÇu, trao

hîp ®ång vµ thùc hiÖn hîp ®ång

2.3 Khu«n khæ thÓ chÕ

VÒ ph¬ng diÖn nµy chóng ta thiÕu mét c¬ quan ®éc lËp

chôi tr¸ch nhiÖm vÒ x©y dùng vµ gi¸m s¸t çc chÝnh s¸ch

mua s¾m ®Êu thÇu. Mét c¬ quan víi t«n chØ môc ®Ých râ

rµng vµ çn bé ®ñ tr×nh ®é lµ ch×a kho¸ ®Ó t¹o ra mét hÖ

thèng ®Êu thÇu mua s¾m c«ng cã hiÖu lùc. Mét c¬ quan ë

cÊp quèc gia víi mét khu«n khæ phï hîp kh«ng chØ ®a ra

träng t©m cña chÝnh s¸ch ®Êu thÇu mua s¾m mµ cßn b¶o

®¶m cho viÖc tu©n thñ cña nh÷ng chÝnh s¸ch ®ã n÷a. VÒ

khÝa c¹nh nµy, viÖc thùc thi chÝnh s¸ch nªn ®îc hiÓu theo

nghÜa réng nhÊt cã thÓ - nã bao gåm c¶ viÖc thiÕt kÕ vµ

thùc hiÖn mét hÖ thèng khiÕu n¹i ®éc lËp, t vÊn cho c¬ quan

39

®Êu thÇu vÒ çch hiÓu vµ ¸p dông Ph¸p lÖnh vµ nghÞ ®Þnh

vÒ ®Êu thÇu mua s¾m, qu¶n lý hÖ thèng kû luËt vµ xö ph¹t

hµnh chÝnh, gi¸m s¸t v.v…Thùc thi cã hiÖu lùc thËm chÝ cßn

trë nªn quan träng h¬n trong qu¸ tr×nh ph©n cÊp ë ViÖt

Nam. TÇm quan träng cña viÖc ¸p dông hÖ thèng nµy mét

çch c«ng b»ng vµ minh b¹ch sÏ ®îc tiÕp tôc cñng cè b»ng

viÖc t¨ng sè lîng çc gãi thÇu ®îc xem xÐt

ChÊt lîng c«ng t¸c chuÈn bÞ, phôc vô cho viÖc ®Êu thÇu

cßn cã nh÷ng bÊt cËp nh b¸o ço nghiªn cøu kü thuËt, thiÕt

kÕ, dù to¸n hoÆc tæng dù to¸n, kÕ hoÆch ®Êu thÇu, Hå s¬

mêi thÇu, tiªu chÝ ®Êu thÇu…

2.4 Nguån nh©n lùc vµ n¨ng lùc ®Êu thÇu

HiÖn t¹i trong c«ng t¸c ®Êu thÇu ViÖt Nam thiÕu nghiªm

träng çn bé cã tr×nh ®é chuyªn m«n vÒ ®Êu thÇu nh n¨ng

lùc bªn mêi thÇu, n¨ng lùc tæ chuyªn gia cña cÊp cã thÈm

quyÒn, n¨ng lùc cña çc c«ng ty t vÊn ®èi víi c«ng t¸c ®Êu

thÇu ë cÊp trung ¬ng vµ ®Æc biÖt lµ ®Þa ph¬ng. §éi ngò

nh©n viªn ®Êu thÇu mua s¾m hëng l¬ng theo c¬ cÊu l¬ng

cña ChÝnh phñ, c¬ cÊu nµy quy ®Þnh møc l¬ng bæng cña

c«ng chøc vµ lµ mét trong nh÷ng c¬ cÊu l¬ng thÊp nhÊt trªn

thÕ giíi. ViÖc thiÕu nghiªm träng çc çn bé cã n¨ng lùc ®îc

c¶m nhËn ë mäi cÊp. Trong khi dÊu hiÖu cho thÊy r»ng çc çn

bé ®Êu thÇu mÉn çn vµ trung thùc, th× l¹i kh«ng cã mét bé

luËt vÒ nguyªn t¾c xö thÕ riªng vµ hä ph¶i tu©n theo mét lo¹t

çc bé luËt vÒ ®¹o ®øc cho tÊt c¶ çc c«ng chøc nh lµ ph¸p

lÖnh c«ng chøc, ph¸p lÖnh chèng tham nhòng vµ ph¸p lÖnh

chèng l·ng phÝ nguån lùc c«ng. QuyÒn h¹n liªn quan ®Õn ®Êu

40

thÇu ®îc uû quyÒn cho çc c¬ quan thùc hiÖn qu¸ tr×nh vµ

çc thñ tôc ¸p dông ®îc quy ®Þnh kh¸ râ rµng .

Bªn c¹nh ®ã n¨ng lùc gi¸m s¸t thùc hiÖn hîp ®ång cña

çc c¬ quan vµ ban qu¶n lý dù ¸n cßn nhiÒu yÕu kÐm. Chóng

ta cßn thiÕu n¨ng lùc vµ c¬ së gi¸o dôc ®µo t¹o cÇn thiÕt vÒ

®Êu thÇu mua s¾m c«ng. ChÝnh nh÷ng ®iÒu trªn dÉn tíi

kh«ng cã c¬ chÕ khuyÕn khÝch chuyªn nghiÖp ho¸ çn bé lµm

c«ng t¸c ®Êu thÇu mua s¾m

3- Çc quy ®Þnh cã liªn quan ®Õn ®Êu thÇu quèc tÕ t¹i

ViÖt Nam

3.1Çc quy ®Þnh cña ViÖt Nam

Nh»m t¹o ra khung ph¸p lý ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng tranh chÊp

thêng x¶y ra trong qu¸ tr×nh ®Êu thÇu, nãi kh¸c ®i nh»m t¹o

ra s©n ch¬i gi÷a ngêi mua vµ çc ngêi b¸n, çc qui ®Þnh vÒ

®Êu thÇu ®· h×nh thµnh nh mét tÊt yÕu.

Trong thùc tÕ cã nh÷ng cuéc ®Êu thÇu mua s¾m cã gi¸

trÞ nhiÒu tû ®ång, nhiÒu triÖu USD, vÝ dô hîp ®ång cung cÊp

thiÕt bÞ vµ x©y dùng nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ L¹i cã trÞ gi¸ kho¶ng

600 triÖu USD , giµn c«ng nghÖ trung t©m nghµnh dÇu khÝ ,

nhµ m¸y xi m¨ng cã gi¸ trÞ hµng tr¨m triÖu USD .. víi thêi gian

thùc hiÖn kh«ng chØ vµi th¸ng mµ cã khi ph¶i vµi n¨m. V×

vËy cÇn cã mét hÖ thèng ph¸p lý qui ®Þnh râ rµng tr¸ch

nhiÖm cña çc bªn tham gia ®Ó ®¶m b¶o tÝnh kh¶ thi trong

thùc hiÖn vµ còng lµ c¬ së ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng trë ng¹i

trong qua tr×nh thùc hiÖn, gi¶i quyÕt ®îc çc rñi ro cã thÓ

x¶y ra.

ViÖc ban hµnh çc quy ®Þnh ®Êu thÇu thêng do çc

chÝnh phñ (®Ó qu¶n lý viÖc chi tiªu trong níc), çc tæ chøc tµi

41

chÝnh quèc tÕ ( ®Ó qu¶n lý tiÒn cho vay), çc níc cã tµi trî ra

bªn ngoµi vµ mét sè tæ chøc nghiÖp vô cã liªn quan.

Díi ®©y lµ b¶ng tãm t¾t çc quy ®Þnh hiÖn hµnh cho ®Êu

thÇu cña ViÖt Nam

Lo¹i v¨n b¶n

ph¸p luËt

C¬ quan ban

hµnh

Néi dung

NghÞ ®Þnh

88/1999/N§-CP

th¸ng 9/1999

ChÝnh phñ Quy chÕ ®Êu

thÇu

NghÞ ®Þnh

14/2000/NDD-CP

th¸ng 5/2000

ChÝnh phñ Söa ®æi mét sè

®iÒu trong quy

chÕ ®Êu thÇu,

ban hµnh kÌm

theo nghÞ ®Þnh

88/1999/ND-CP

th¸ng 9/1999

Th«ng t

04/2000/TT-BKH

th¸ng 5/2000

Bé kÕ hoÆch vµ

®Çu t

Híng dÉn thùc

hiÖn qui chÕ ®Êu

thÇu

QuyÕt ®Þnh

1037/2000/QD-

BLDTBXH

Th¸ng 10/2000

Bé lao ®éng th-

¬ng binh x· héi

Quy ®Þnh vÒ l-

¬ng cña chuyªn

gia vµ c«ng nh©n

ViÖt Nam lµm

viÖc theo h¬p

®ång víi nh÷ng

nhµ thÇu níc

ngoµi th¾ng thÇu

t¹i ViÖt Nam

42

Th«ng t 121/TT-

BTC th¸ng

12/2000 vµ

94/2001/TT/BTC

th¸ng 11/2001

Bé tµi chÝnh Híng dÉn thùc

hiÖn ®Êu thÇu

mua s¾m hµng

ho¸ thiÕt bÞ vµ

ph¬ng tiÖn lµm

viÖc cho c¬ quan

nhµ níc, lùc lîng

vò trang, çc tæ

chøc vµ doanh

nghiÖp nhµ níc sö

dông ng©n s¸ch

nhµ níc.

3.1.1Qu¸ tr×nh h×nh thµnh Qui chÕ ®Êu thÇu t¹i ViÖt Nam

§Çu n¨m 1990, trong sè nh÷ng v¨n b¶n qu¶n lý ®Çu t x©y

dùng “ Qui chÕ ®Êu thÇu trong x©y dùng “ ban hµnh kÌm

quyÕt ®Þnh cña Bé trëng Bé x©y dung cè 24/BXD _VKT

ngµy 12/2/1990. §©y lµ qui ®Þnh ®Êu thÇu trong x©y

dùng çc c«ng tr×nh x©y dùng ( trõ çc c«ng tr×nh bÝ mËt

quèc gia) thuéc çc nguån vèn ng©n s¸ch vµ ngßi ng©n

s¸chcña çc tæ chøc nhµ níc.

TiÕp ®ã, cuèi n¨m 1992 lÇn ®Çu tiªn Thñ tuíng ChÝnh phñ

ban hµnh mét qui ®Þnh mang tÝnh chÊt qui ®Þnh ®Êu

thÇu ®èi víi m¸y mãc thiÕt bÞ nhËp khÈu b»ng nguån vèn

ng©n s¸ch nhµ níc. §ã lµ quyÕt ®Þnh 91-TTg, 13/11/1002

vµ kÌm theo Quy ®Þnh vÒ qu¶n lý nhËp khÈu m¸y mãc,

thiÕt bÞ b»ng nguån vèn ng©n s¸ch nhµ níc. Theo ®ã viÖc

nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ ®îc thùc hiÖn theo mét trong

hai ph¬ng thøc sau ®©y:

43

§Êu thÇu më réng hay ®Êu thÇu h¹n chÕ

Mua b¸n trùc tiÕp th«ng qua gäi chµo hµng c¹nh tranh

Vµo th¸ng 3 /1994 Bé X©y dùng ®· ban hµnh “ qui chÕ

®Êu thÇu x©y l¾p” ®Ó thay cho “ qui chÕ ®Êu thÇu trong

x©y dùng” tríc ®©y. Theo ®ã tÊt c¶ çc c«ng tr×nh x©y

dùng thuéc së h÷u nhµ níc ®Òu ph¶i thùc hiÖn theo ph¬ng

thøc ®Êu thÇu. Ph¬ng thøc chän thÇu hoÆc chØ ®Þnh

thÇu chØ ¸p dông cho çc c«ng tr×nh thuéc bÝ mËt quèc

gia, nghiªn cøu thö nghiÖm, cã yªu cÇu cÊp b¸ch do thiªn

tai ®Þnh häa, cã gi¸ trÞ x©y l¾p nhá h¬n 100 triÖu ®ång,

mét sè c«ng tr×nh ®Æc biÖt ®îc thñ tíng chÝnh phñ cho

phÐp.

§Õn th¸ng 4/1994 víi quyÕt ®Þnh 183-TTg cña Thñ tíng

ChÝnh phñ ngµy 16/4/1994 th× viÖc qui ®Þnh vÒ ®Êu thÇu

míi bao qu¸t mäi lÜnh vùc mua s¾m. §©y cã thÓ coi la quy

chÕ ®Êu thÇu ®Çu tiªn cña ViÖt Nam. Tõ ®ã quy chÕ ®Êu

thÇu tiÕp tôc ®îc hoµn thiÖn, bæ sung ®Ó phï hîp víi t×nh

h×nh ®Êt níc.

Trong qui chÕ ®Êu thÇu lÇn 1 víi quyÕt ®Þnh cña 183-TTg

quy ®Þnh çc dù ¸n dïng vèn nhµ níc ph¶i qua ®Êu thÇu.

KÕt qu¶ ®Êu thÇu cña çc dù ¸n dïng vèn nhµ níc cã vèn

®Çu t tõ 100 tû ®ång ph¶i th«ng qua Héi ®ång xÐt thÇu

quèc gia ®Ó tr×nh thñ tíng chÝnh phñ phª duyÖt. Chñ tÞnh

héi ®ång xÐt thÇu quèc gia lµ Chñ nhiÖm Uû ban KÕ ho¹ch

nhµ níc sau chuyÓn lµ Bé trëng Bé kÕ ho¹ch ®Çu t.

Qua thùc hiÖn mét sè víng m¾c ®· ®îc ghi nhËn vµ hoµn

thiÖn, bæ sung vµo qui ®Þnh cña qui chÕ ®Êu thÇu ban

hµnh kÌm theo nghÞ ®Þnh 43/1996/N§-CP vµ 93/1997/N§-

CP. §©y ®îc coi lµ quy chÕ ®Êu thÇu lÇn 2. Theo ®ã çc dù

44

¸n doanh nghiÖp nhµ níc tham gia sè vèn tõ 30% trë lªn, lùa

chän ®èi t¸c thùc hiÖn dù ¸n ®Òu ph¶i theo qui chÕ ®Êu

thÇu. Tuy nhiªn, thay v× çc héi ®ång xÐt thÇu tríc ®©y

th× sö dông çc tæ chuyªn gia gióp viÖc ®Êu thÇu vµ ý

kiÕn thÈm ®Þnh cña c¬ quan chc n¨ng. §iÒu quan träng lµ

b¾t ®Çu tõ qui chÕ lÇn 2, gãi thÇu ( mét thuËt ng÷ míi) ®·

trë thµnh mét ®èi tîng qu¶n lý cña c«ng t¸c ®Êu thÇu.

Qua hai n¨m thùc hiÖn quy chÕ lÇn 2, mét sè víng m¾c

trong thùc tÕ vµ mét sè biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ ®· ®ßi

hái ph¶i cã nh÷ng quy ®Þnh phï hîp h¬n, tiÕn bé h¬n

trong quy chÕ ®Êu thÇu. Do vËy nghÞ ®Þnh 88/1999/ND-

CP ngµy 1/9/1999 vµ ®îc bæ sung víi nghÞ ®Þnh

14/2000/N§-CP ngµy 5/5/2000 cña ChÝnh phñ ®· ®îc ban

hµnh víi qui chÕ ®Êu thÇu ®îc coi lµ lÇn 3. VÒ c¬ b¶n qui

chÕ lÇn 3 ®· lµ sù n©ng cÊp cña qui chÕ lÇn 2. Theo ®ã

çc thuËt ng÷ ®îc ®Ò cËp kh¸ phong phó vµ ®îc ®Þnh

nghÜa mét çch ®Çy ®ñ. Tr×nh tù ®Êu thÇu ®îc t¨ng cêng

h¬n. Nh÷ng quy ®Þnh mang tÝnh ®Þnh lîng ®· xuÊt hiÖn

nh quy ®Þnh çc kho¶ng thêi gian tèi thiÓu hoÆc tèi ®a

cho çc c«ng ®o¹n, cho mçi quy tr×nh thùc hiÖn ®Êu thÇu.

Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ ®îc qui ®Þnh râ rµng vµ mang tÝnh

thuyÕt phôc. §Æc biÖt quy ®Þnh vÒ ®Êu thÇu ®èi víi çc

gãi thÇu nhá ®Òu phï hîp víi yªu cÇu cña thùc tÕ ®· thùc sù

lµ mét trong nh÷ng thµnh c«ng cña qui chÕ.

3.1.2Mét sè néi dung chÝnh cña quy chÕ ®Êu thÇu

§èi tîng ¸p dông

- Çc dù ¸n ®Çu t mµ qui chÕ qu¶n lý ®Çu t vµ

x©y dùng ban hµnh kÌm theo nghÞ ®Þnh 52

45

CP & 12 CP quy ®Þnh ph¶i thùc hiÖn ®Êu

thÇu

- Çc dù ¸n mµ tæ chøc kinh tÕ nhµ níc (Çc

doanh nghiÖp nhµ níc) tham gia tõ 30% trë

lªn (vèn ph¸p ®Þnh ®èi víi liªn doanh, vèn

gãp ®èi víi hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh BCC,

vèn cæ phÇn nhµ níc)

- Çc dù ¸n sö dông nguån tµi trî cña çc tæ

chøc quèc tÕ hoÆc cña níc ngoµi thùc hiÖn

theo ®iÒu íc ký kÕt gi÷a hai bªn.

- Lùa chän ®èi t¸c thùc hiÖn ®Çu t

- Mua s¾m ®å dïng, vËt t trang thiÕt bÞ, ph-

¬ng tiÖn lµm viÖc cña c¬ quan nhf níc, ®oµn

thÓ, doanh nghiÖp nhµ níc, lùc lîng vò trang.

H×nh thøc lùa chän nhµ thÇu : cã 7 h×nh thøc cô thÓ lµ :

- §Êu thÇu réng r·i

- §Êu thÇu h¹n chÕ

- ChØ ®Þnh thÇu

- Chµo hµng c¹nh tranh

- Mua s¾m trùc tiÕp

- Tù thùc hiÖn vµ mua s¾m ®Æc biÖt

Ph¬ng thøc ®Êu thÇu : Gåm 3 ph¬ng thøc sau ®©y

- Mét tói hå s¬

- Hai tói hå s¬

- Hai giai ®o¹n

Môc tiªu cña c«ng t¸c ®Êu thÇu : C¹nh tranh, c«ng b»ng,

minh b¹ch vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ.

Qui ®Þnh thêi gian cho çc c«ng viÖc chÝnh

46

- Th«ng b¸o mêi thÇu : tèi thiÓu 10 ngµy tríc khi ph¸t

hµnh hå s¬ mêi thÇu

- Thêi gian chuÈn bÞ hå s¬ mêi thÇu: tèi thiÓu lµ 30

ngµy ®èi víi thÇu quèc tÕ, tèi thiÓu lµ 15 ngµy ®èi

víi thÇu trong níc, vµ tèi thiÓu lµ 7 ngµy víi gãi thÇu

nhá

- Thêi gian xÐt thÇu: tèi ®a lµ 90 ngµy ®èi víi gãi

thÇu quèc tÕ, tèi ®a lµ 60 ngµy ®èi víi gãi ®Êu

thÇu trong níc.

- Thêi gian xÐt thÇu : §èi víi gãi thÇu quèc tÕ tèi ®a

lµ 90 ngµy, ®èi víi gãi thÇu trong níc tèi ®a lµ 60

ngµy

- Thêi gian thÈm ®Þnh kÕt qu¶ thÇu : ®èi víi gãi

thÇu do thñ tíng chÝnh phñ xem xÐt quyÕt ®Þnh tèi

®a lµ 30 ngµy, ®èi víi çc gãi thÇu cßn l¹i tèi ®a lµ

20 ngµy.

- ViÖc më thÇu kh«ng muén h¬n 48 tiÕng kÓ tõ khi

®ãng thÇu ( trõ ngµy nghØ)

Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hå s¬ dù thÇu

- §èi víi ®Êu thÇu tuyÓn chän t vÊn: Sö dông thang

®iÓm 100,1000 ®Ó ®¸nh gi¸ hå s¬ dù thÇu qua 2

bíc.Hå s¬ dù thÇu ®Çu ®¹t yªu cÇu vÒ mÆt kü

thuËt( ®¹t tõ 70% ®iÓm vÒ kü thuËt) vµ cã ®iÓm

tæng hîp ( vÒ kü thuËt kh«ng thÊp h¬n 70% vµ vÒ

tµi chÝnh kh«ng cao h¬n 30%)cao nhÊt sÏ ®îc ®Ò

nghÞ tróng thÇu.

- §èi víi thÇu mua hµng hã vµ x©y l¾p : viÖc ®¸nh

gi¸ ®îc thùc hiÖn qua 2 bíc :

47

+ Bíc 1: XÐt vÒ mÆt kü thuËt, hå s¬ dù thÇu cã ®iÓm

tèi thiÓu tõ 70% trë lªn ®îc coi lµ ®¸p øng c¬ b¶n yªu

cÇu cña hå s¬ mêi thÇu.

+ Bíc 2: X¸c ®Þnh gi¸ ®¸nh gi¸ cña çc nhµ thÇu thuéc

danh s¸ch ng¾n ®Ó xÕp h¹ng. Hå s¬ dù thÇu cã ®¸nh

gi¸ thÊp nhÊt sÏ ®îc tróng thÇu.

- Kh«ng sö dông gi¸ xÐt thÇu vµ gi¸ sµn trong qu¸

tr×nh ®¸nh gi¸

Gãi thÇu qui m« nhá: nh÷ng gãi thÇu mua hµng hãa

hoÆc x©y l¾p cã gi¸ nhá h¬n 2 tû ®ång ®îc gäi lµ gãi

thÇu qui m« nhá. ViÖc thùc hiÖn ®Êu thÇu cho gãi thÇu

qui m« nhá ®îc qui ®Þnh ®¬n gi¶n h¬n nhiÒu do víi çc

gãi lín. Ch¼ng h¹n viÖc lËp hå s¬ mêi thÇu, tiªu chÝ

®¸nh gi¸, tiªu chÝ tróng thÇu, çc lo¹i b¶o l·nh…

3.2Çc qui ®Þnh cña nhµ tµi trî.

3.2.1Quy ®Þnh chung vÒ ®Êu thÇu quèc tÕ

Môc ®Ých cña ®Êu thÇu c¹nh tranh quèc tÕ lµ nh»m

th«ng b¸o ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi cho tÊt c¶ nh÷ng ngêi dù thÇu

cã kh¶ n¨ng vµ ®ñ t çch hîp lÖ ®Êu thÇu b×nh ®¼ng ®Ó

cung cÊp çc hµng ho¸ vµ c«ng tr×nh x©y l¾p cÇn mua.

ChÝnh tõ môc ®Ých nµy Ng©n hµng ThÕ Giíi, Ng©n hµng

®Çu t ph¸t triÓn Ch©u ¸ Th¸i B×nh D¬ng (ADB), Ng©n hµng

hîp t¸c quèc tÕ NhËt B¶n (JBIC) ®· ®Ò ra çc qui ®Þnh sau

®©y cho çc dù ¸n vay vèn cña m×nh.

Lo¹i vµ qui m« hîp ®ång

Hå s¬ mêi thÇu ph¶i nªu râ lo¹i hîp ®ång sÏ ®îc ký kÕt

vµ bao gåm çc ®iÒu kho¶n dù kiÕn phï hîp cho hîp ®ång ®ã.

Çc lo¹i hîp ®ång phæ biÕn nhÊt quy ®Þnh viÖc thanh to¸n

48

trªn c¬ së trän gãi, ®¬n gi¸, chi phÝ cã thÓ hoµn tr¶ ®îc céng

çc lo¹i chi phÝ, hoÆc hçn hîp çc thÓ lo¹i ®ã. Çc trêng hîp

®ång thanh to¸n theo thùc chi chØ ®îc Ng©n hµng chÊp

thuËn trong trêng hîp ngo¹i lÖ nh çc rñi ro cao hoÆc khi chi

phÝ kh«ng thÓ x¸c ®Þnh tríc ®îc mét çch t¬ng ®èi chÝnh

x¸c. Çc hîp ®ång lo¹i nµy cÇn cã mét sè yÕu tè khuyÕn

khÝch hîp lý ®Ó h¹n chÕ chi phÝ .

Quy m« vµ ph¹m vi cña tong hîp ®ång cô thÓ ph¶i phô

thuéc vµo tÇm cì, tÝnh chÊt vµ ®Þa ®iÓm cña dù ¸n ®ßi hái

nh÷ng h¹ng môc kh¸c nhau vÒ thiÕt bÞ vµ c«ng tr×nh x©y

l¾p th× th«ng thêng cã çc hîp ®ång riªng rÏ vÒ cung øng vµ

vµ/hoÆc l¾p ®Æt çc h¹ng môc kh¸c nhau vÒ thiÕt bÞ, nhµ

m¸y vµ c«ng tr×nh.

§èi víi dù ¸n ®ßi hái nhiÒu c«ng tr×nh x©y l¾p vµ h¹ng

môc thiÕt bÞ t¬ng tù nhng t¸c biÖt nhau th× cã thÓ mêi thÇu

theo ph¬ng ¸n hîp ®ång lùa chän kh¸c nhau ®Ó thu hót sù

quan t©m cña çc c«ng ty lín vµ nhá. Çc c«ng ty nµy ®îc

phÐp ®Êu thÇu cho tong hîp ®ång riªng lÎ hoÆc ®Êu thÇu

cho nhãm hîp ®ång gièng nhau tuú theo ph¬ng ¸n lùa chän

cña hä. TÊt c¶ çc ®¬n dù thÇu vµ nhãm dù thÇu sÏ cã cïng

mét h¹n nép cuèi cïng, ®îc më vµ ®¸nh gi¸ cïng mét lóc ®Ó

quyÕt ®Þnh ®¬n dù thÇu ®a ra ph¬ng ¸n cã chi phÝ ®îc

®¸nh gi¸ lµ thÊp nhÊt ®èi víi bªn vay.

Trong mét sè trêng hîp nh çc quy tr×nh ®Æc biÖt, d©y

chuyÒn s¶n xuÊt cã liªn quan chÆt chÏ víi nhau hoÆc c«ng

tr×nh x©y l¾p cã tÝnh chÊt ®Æc bÞªt, Ng©n hµng cã thÓ

chÊp nhËn hoÆc yªu cÇu ph¬ng thøc hîp ®ång ch×a kho¸

trao tay, trong viÖc ®ã viÖc thiÕt kÕ, cung cÊp vµ l¾p ®Æt

thiÕt bÞ vµ viÖc x©y dùng mét nhµ m¸y hoÆc c«ng tr×nh

49

c«ng nghiÖp hoµn chØnh ®îc thù hiÖn theo mét hîp ®ång.

HoÆc lµ bªn vay cã thÓ chôi tr¸ch nhiÖm viÖc thiÕt kÕ, sau

®ã mêi thÇu ký hîp ®ång d¹ng tr¸ch nhiÖm duy nhÊt ®Ó

cung øng vµ l¾p ®Æt tÊt c¶ thiÕt bÞ c«ng tr×nh x©y l¾p cÇn

thiÕt. Çc lo¹i hîp ®ång thiÕt kÕ x©y dùng hoÆc hîp ®ån

qu¶n lý còng cã thÓ ®îc chÊp nhËn nÕu phï hîp.

§Êu thÇu hai giai ®o¹n

ViÖc thiÕt kÕ chi tiÕt cho thiÕt bÞ vµ c«ng tr×nh cÇn cung

cÊp vµ x©y dùng, kÓ c¶ chuÈn bÞ çc yªu cÇu kü thuËt vµ hå

s¬ mêi thÇu th«ng thêng thùc hiÖn tríc khi mêi thÇu cho çc

hîp ®ång chÝnh. Tuy nhiªn, trong trêng hîp çc hîp ®ång ch×a

kho¸ trao tay hoÆc hîp ®ång cho çc nhµ m¸y lín, phøc t¹p

hoÆc çc c«ng tr×nh cã tÝnh chÊt ®Æc biÖt th× viÖc chuÈn

bÞ tríc ®Çy ®ñ çc yªu cÇu kü thuËt cã thÓ la kh«ng nªn lµm

hoÆc kh«ng thùc tÕ. Trong çc trêng hîp nh vËy nªn sö dông

thñ tôc ®Êu thÇu hai giai ®o¹n. Giai ®o¹n mét mêi çc nhµ

thÇu ®a ra ®Ò xuÊt kü thuËt cha cã gi¸ trªn c¬ së thiÕt kÕ

s¬ bé hoÆc yªu cÇu tÝnh n¨ng sö dông. Çc ®Ò xuÊt nµy sÏ

®îc lµm râ vµ yªu cÇu chØnh vÒ mÆt th¬ng m¹i. Giai ®o¹n 2

mêi thÇu b»ng hå s¬ gäi thÇu ®· ®iÒu chØnh l¹i, çc nhµ

thÇu nép ®¬n dù thÇu gåm ph¬ng ¸n kü thuËt hoµn chØnh

vµ gi¸ chµo. Thñ tôc mua s¾m nµy còng phï hîp víi lo¹i thiÕt

bÞ cã tiÕn bé kü thuËt nhanh chãng nh m¸y tÝnh, ®iÖn tö

hoÆc çc hÖ thèng viÔn th«ng.

Th«ng b¸o vµ qu¶ng ço

ViÖc th«ng b¸o ®óng lóc vÒ çc c¬ héi ®Êu thÇu lµ cùc kú

quan träng trong ®Êu thÇu c¹nh tranh quèc tÕ. §èi víi çc dù

¸n cã mua s¾m theo thÓ thøc nµy, bªn vay ph¶i chuÈn bÞ nép

50

vµo Ng©n hµng mét dù th¶o th«ng b¸o chung vÒ mua s¾m.

Ng©n hµng sÏ thu xÕp viÖc ®¨ng th«ng b¸o ®ã trªn b¸o Kinh

Doanh Ph¸t triÓn cña Liªn HiÖp quèc. Th«ng b¸o ®ã ph¶i cã

th«ng tin vÒ vÒ bªn vay hoÆc bªn sÏ vay sè tiÒn vµ môc ®Ých

cña kho¶n vay, quy m« mua s¾m theo thÓ thøc ®Êu thÇu

c¹nh tranh quèc tÕ, tªn vµ ®Þa chØ c¬ quan chôi tr¸ch nhiÖm

viÖc mua s¾m cña bªn vay. CÇn nªu râ ngµy sÏ ph¸t hµnh hå

s¬ s¬ tuyÓn hoÆc mêi thÇu liªn quan kh«ng ®îc ph¸t hµnh

sím h¬n 8 tuÇn so víi ngµy ®¨ng ký th«ng b¸o. H»ng n¨m,

th«ng b¸o chung vÒ mua s¾m ph¶i ®îc ®iuÒ chØnh vµ ®¨ng

l¹i cho tÊt c¶ çc lo¹i hµng ho¸ vµ c«ng tr×nh x©y l¾p cßn l¹i

cha ®îc mua s¾m.

Céng ®ång quèc tÕ còng ph¶i ®îc th«ng b¸o kÞp thêi vÒ

çc c¬ héi ®Êu thÇu çc hîp ®ång cô thÓ. V× vËy th«ng b¸o

s¬ tuyÓn hay mêi thÇu ph¶i ®îc qu¶ng ço trªn Ýt nhÊt mét tê

b¸o ph¸t hµnh trªn ph¹m vi toµn quèc t¹i níc vay tiÒn. Çc

th«ng b¸o mêi thÇu hoÆc s¬ tuyÓn nµy còng ph¶i ®îc göi tíi

nh÷ng ngêi ®· bµy tá sù quan t©m dù thÇu b»ng çch ®¸p l¹i

th«ng b¸o chung vÒ mua s¾m. ViÖc ®¨ng t¶i çc th«ng b¸o

nµy trªn b¸o kinh doanh vµ ph¸t triÓn cña liªn hiÖp quèc còng

®îc khuyÕn khÝch. Bªn vay tiÒn còng ph¶i göi çc th«ng b¸o

®ã tíi çc ®¹i sø qu¸n vµ çc ®¹i diÖn th¬ng m¹i cña çc níc

cã çc nhµ cung øng vµ nhµ thÇu. Ngoµi ra ®èi víi çc hîp

®ång lín, chuyªn nghµnh hoÆc hîp ®ång quan träng th× bªn

vay cßn ph¶i qu¶ng ço çc th«ng tin mêi s¬ tuyÓn hay mêi

thÇu trªn b¸o Kinh Doanh Ph¸t TriÓn hoÆc çc tê th«ng tin th-

¬ng m¹i lu hµnh réng r·i trªn thÕ giíi. ViÖc th«ng b¸o ph¶i ®îc

lµm sím ®Ó cã ®ñ thêi gian cho çc nhµ thÇu cã thÓ nhËn ®-

51

îc hå s¬ tuyÓn hoÆc gäi thÇu, chuÈn bÞ vµ nép ®¬n dù s¬

tuyÓn hoÆc dù ®Þnh thÇu cña hä.

S¬ tuyÓn ngêi dù thÇu

ViÖc s¬ tuyÓn lµ cÇn thiÕt cho çc c«ng tr×nh x©y l¾p lín vµ

phøc t¹p hoÆc trong bÊt kú trêng hîp nµo kh¸c mµ chi phÝ cao

cho viÖc chuÈn bÞ ®¬n dù thÇu chi tiÕt cã thÓ kh«ng khuyÕn

khÝch c¹nh tranh, nh thiÕt bÞ thiÕt kÕ theo yªu cÇu, nhµ m¸y

c«ng nghiÖp, çc nhµ m¸y chuyªn ngµnh. §iÒu nµy còng sÏ b¶o

®¶m chØ göi th«ng tin th«ng b¸o mêi thÇu cho nh÷ng nhµ

thÇu trong níc, nÕu ®îc phÐp. ViÖc s¬ tuyÓn ph¶i dùa hoµn

toµn vµo kh¶ n¨ng vµ nguån lùc cña çc nhµ thÇu ®Ó thùc

hiÖn tèt mét hîp ®ång cô thÓ cã tÝnh ®Õn kinh nghiÖm vµ

kªts qu¶ thùc hiÖn çc hîp ®ång tríc ®©y cña hä, n¨ng lùc

cña hä vÒ con ngêi, m¸y mãc, thiÕt bÞ x©y dùng hoÆc chÕ

t¹o vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh.

Th«ng b¸o mêi s¬ tuyÓn thÇu cho çc hîp ®ång cô thÓ hoÆc

nhãm çc hîp ®ång t¬ng tù ph¶i qu¶ng ço vµ th«ng b¸o nh

m« t¶ trong çc phÇn trªn. Ph¹m vi cña hîp ®ång vµ çc yªu

cÇu râ rµng vÒ n¨ng lùc chuyªn m«n ph¶i ®îc göi cho tÊt c¶

nh÷ng ngêi ®· ®¸p l¹i th«ng b¸o mêi s¬ tuyÓn . TÊt c¶ nh÷ng

ngêi ®· xin s¬ tuyÓn vµ ®¸p øng ®îc çc tiªu chuÈn ®· ®Ò ra

ph¶i ®îc tham gia ®Êu thÇu. Bªn vay ph¶i th«ng b¸o cho tÊt

c¶ nh÷ng ngêi ®· nép ®¬n biÕt kÕt qu¶ s¬ tuyÓn. Ngay sau

khi s¬ tuyÓn xong, hå s¬ mêi thÇu ph¶i ®îc cÊp cho çc nhµ

thÇu ®ñ tiªu chuÈn. §èi víi viÖc s¬ tuyÓn cho çc nhãm hîp

®ång sÏ ®îc trao trong mét kho¶ng thêi gian, cã thÓ h¹n møc

vÒ sè lîng hoÆc tæng gi¸ trÞ trao cho bÊt kú mét nhµ thÇu

nµo dùa trªn c¬ së nguån lùc cña nhµ thÇu ®ã. Danh s¸ch çc

c«ng ty tróng s¬ tuyÓn trong nh÷ng trêng hîp nh vËy ph¶i ®îc

52

®Þnh kú cËp nhËt. Nh÷ng th«ng tin nhµ thÇu ®· ®a ra khi

nép hå s¬ s¬ tuyÓn ph¶i ®îc kiÓm tra vµ kh¼ng ®Þnh l¹i khi

trao hîp ®ång. Nhµ thÇu nµo ®îc coi lµ kh«ng cßn n¨ng lùc

hoÆc nguån lùc ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng hîp ®ång n÷a th×

sÏ kh«ng ®îc trao hîp ®ång.

3.2.2- Hå s¬ mêi thÇu

Hå s¬ mêi thÇu ph¶i cung cÊp tÊt c¶ nh÷ng th«ng tin

cÇn thiÕt ®Ó nhµ thÇu chuÈn bÞ ®¬n dù thÇu çc hµng ho¸

vµ c«ng tr×nh x©y l¾p cÇn cung cÊp. MÆc dï chi tiÕt vµ ®é

phøc t¹p cña hå s¬ mêi thÇu thay ®æi theo quy m« vµ tÝnh

chÊt cña gãi thÇu vµ hîp ®ång dù kiÕn, hå s¬ mêi thÇu thêng

bao gåm: th«ng b¸o mêi thÇu, mÉu ®¬n dù thÇu, mÉu hîp

®ång, ®iÒu kiÖn hîp ®ång, yªu cÇu kü thuËt vµ b¶n vÏ, danh

s¸ch hµng ho¸ hoÆc b¶ng kª khèi lîng, thêi h¹n giao hµng

hoÆc hoµn thµnh c«ng tr×nh, çc phô lôc cÇn thiÕt nh çc

mÉu biÓu vÒ çc lo¹i b¶o l·nh kh¸c nhau. C¬ së ®Ó ®¸nh gi¸

vµ chän ®¬n dù thÇu ®îc ®¸nh gi¸ lµ cã chi phÝ thÊp nhÊt

ph¶i nªu râ trong phÇn chØ dÉn cho ngêi dù thÇu vµ / hoÆc

yªu cÇu kü thuËt. NÕu cÇn ph¶i thu phÝ hå s¬ mêi thÇu, th×

phÝ ®ã ph¶i hîp lý vµ chØ tÝnh chi phÝ hå s¬ mêi thÇu, th×

phÝ ®ã ph¶i hîp lý vµ chØ tÝnh chi phÝ ®Ó in vµ göi hå s¬

mêi thÇu tíi ngêi dù thÇu. Møc phÝ kh«ng ®îc qu¸ cao tíi møc

kh«ng khuyÕn khÝch ®îc çc nhµ thÇu ®ñ n¨ng lùc tham gia.

Bªn vay ph¶i sö dông Hå s¬ mêi thÇu chuÈn (SBD) phï

hîp do Ng©n hµng ph¸t hµnh, khi cÇn thiÕt cã thÓ söa ®æi ë

møc tèi thiÓu mµ Ng©n hµng chÊp nhËn ®îc ®Ó nªu çc vÊn

®Ò ®Æc thï cña tõng níc vµ dù ¸n. BÊt kú söa ®æi nµo sÏ chØ

®îc nªu ë phÇn d÷ liÖu mêi thÇu hoÆc d÷ liÖu hîp ®ång,

53

hoÆc ®iÒu kiÖn ®Æc thï hîp ®ång. Kh«ng ®îc thay ®æi çc

c©u ch÷ chuÈn trong SBD cña Ng©n hµng. Khi kh«ng cã hå

s¬ mêi thÇu chuÈn thÝch hîp ®· ®îc ph¸t hµnh, Bªn vay ph¶i

dïng çc ®iÒu kiÖn chung hîp ®ång vµ çc mÉu hîp ®ång

chuÈn kh¸c ®îc quèc tÕ c«ng nhËn vµ ®îc Ng©n hµng chÊp

nhËn.

HiÖu lùc cña ®¬n dù thÇu vµ b¶o l·nh dù thÇu

Nh÷ng ngêi dù thÇu ph¶i nép ®¬n dù thÇu cã gi¸ trÞ

trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh ®îc quy ®Þnh trong hå

s¬ mêi thÇu, ®ñ ®Ó Bªn vay cã kh¶ n¨ng hoµn thµnh viÖc so

s¸nh vµ ®¸nh gi¸ çc ®¬n dù thÇu, xem xÐt çc kiÕn nghÞ

trao hîp ®ång víi Ng©n hµng ( nÕu HiÖp ®Þnh vay yªu cÇu)

vµ lµm çc thñ tôc phª duyÖt cÇn thiÕt ®Ó hîp ®ång cã thÓ

®îc trao trong kho¶ng thêi gian ®ã .

Cã thÓ ph¶i cã b¶o l·nh dù thÇu ®Ó b¶o vÖ Bªn vay ë

møc ®é hîp lý khi cã nh÷ng ®¬n dù thÇu thiÕu tr¸ch nhiÖm,

víi sè tiÒn ®îc quy ®Þnh trong hå s¬ mêi thÇu, nhng kh«ng

®îc qu¸ cao v× sÏ kh«ng khuyÕn khÝch ®îc ngêi dù thÇu, tuú

lùa chän cña ngêi dù thÇu, ph¶i lµ sÐc b¶o chi (certified check

), th tÝn dông hoÆc b¶o l·nh cña mét ng©n hµng uy tÝn. Ngêi

dù thÇu ph¶i ®îc phÐp nép b¶o l·nh ng©n hµng ph¸t hµnh tõ

mét ng©n hµng hä lùa chän ë bÊt kú níc nµo ®ñ tiªu chuÈn

hîp lÖ. B¶o l·nh dù thÇu ph¶i cßn nguyªn gi¸ trÞ trong thêi gian

bèn tuÇn sau khi hÕt h¹n hiÖu lùc cña ®¬n dù thÇu ®Ó Bªn

vay cã ®ñ thêi gian hµnh ®éng nÕu cÇn ph¶i tÞch thu b¶o

l·nh dù thÇu. B¶o l·nh dù thÇu ph¶i ®îc tr¶ l¹i cho nh÷ng ngêi

dù thÇu khi ®· x¸c ®Þnh ®îc lµ hä sÏ kh«ng ®îc trao hîp ®ång

.

Hå s¬ mêi thÇu ph¶i râ rµng

54

Hå s¬ mêi thÇu ph¶i nãi râ viÖc cho phÐp vµ khuyÕn

khÝch ®Êu thÇu c¹nh tranh quèc tÕ. Nã ph¶i ®îc nªu râ rµng

vµ chÝnh x¸c c«ng tr×nh sÏ x©y dùng, ®Þa ®iÓm cña c«ng

tr×nh, çc hµng ho¸ vµ thiÕt bÞ cÇn cung cÊp…H¬n n÷a khi

cÇn thiÕt hå s¬ ph¶i nªu râ yªu cÇu thö nghiÖm, çc tiªu

chuÈn, çc ph¬ng ph¸p sÏ ®îc dïng ®Ó kiÓm tra. Çc b¶n vÏ

ph¶i nhÊt qu¸n víi thuyÕt minh yªu cÇu kü thuËt.

Ngoµi yÕu tè gi¸, hå s¬ mêi thÇu còng ph¶i nªu râ tÊt c¶

çc yÕu tè kh¸c sÏ dïng ®Ó ®¸nh gi¸ thÇu vµ çch ®Þnh lîng

hoÆc ®¸nh gi¸ çc yÕu tè ®ã nh thÕ nµo. NÕu ngoµi ph¬ng

¸n chÝnh cã cho phÐp chµo thÇu thªm çc ph¬ng ¸n thay thÕ

kh¸c vÒ thiÕt kÕ, nguyªn vËt liÖu, thêi h¹n hoµn thµnh, ®iÒu

kiÖn thanh to¸n v.v., th× ph¶i nªu râ ®iÒu kiÖn chÊp nhËn çc

ph¬ng ¸n ®ã vµ ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ thÇu.

Mäi ngêi dù thÇu ®Òu ph¶i ®îc cung cÊp nh÷ng th«ng

tin nh nhau vµ ph¶i cïng ®îc b¶o ®¶m c¬ héi b×nh ®¼ng

trong viÖc nhËn th«ng tin bæ sung kÞp thêi . Bªn vay ph¶i t¹o

®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nh÷ng ngêi cã thÓ dù thÇu ®Õn th¨m

®Þa ®iÓm dù ¸n. §èi víi nh÷ng c«ng tr×nh x©y dùng hoÆc

hîp ®ång cung øng phøc t¹p, ®Æc biÖt khi ®ßi hái ph¶i c¶i t¹o

l¹i c«ng tr×nh hoÆc thiÕt bÞ hiÖn cã , th× cã thÓ tæ chøc héi

nghÞ tríc dù thÇu (pre-bid conference) ®Ó ®¹i diÖn Bªn vay

tr¶ lêi çc yªu cÇu gi¶i thÝch cña nh÷ng ngêi sÏ dù thÇu. Biªn

b¶n cña héi nghÞ nµy ph¶i ®îc göi cho tÊt c¶ nh÷ng ngêi sÏ dù

thÇu vµ mét b¶n göi cho Ng©n hµng. Mäi th«ng tin bæ sung,

gi¶i thÝch, söa lçi hay ®iÒu chØnh hå s¬ mêi thÇu ph¶i ®îc

göi ®Õn tõng ngêi ®· nhËn hå s¬ mêi thÇu ban ®©ï vµo thêi

gian thÝch hîp tríc ngµy hÕt h¹n nép ®¬n dù thÇu ®ñ ®Ó çc

55

nhµ thÇu cã thÓ lµm nh÷ng viÖc cÇn thiÕt. NÕu cÇn th× ph¶i

kÐo dµi thªm h¹n cuèi cïng nép ®¬n dù thÇu.

Çc tiªu chuÈn

Çc tiªu chuÈn vµ yªu cÇu kü thuËt dïng trong hå s¬ mêi

thÇu ph¶i khuyÕn khÝch c¹nh tranh tíi møc réng nhÊt mµ vÉn

b¶o ®¶m ®îc çc tÝnh n¨ng thiÕt yÕu hoÆc çc yªu cÇu kh¸c

cña hµng ho¸ vµ/ hoÆc c«ng tr×nh cÇn mua s¾m. Trong

chõng mùc tèi ®a cã thÓ ®îc, Bªn vay ph¶i nªu râ çc tiªu

chuÈn ®· ®îc quèc tÕ c«ng nhËn nh nh÷ng tiªu chuÈn do Tæ

chøc Tiªu chuÈn Quèc tÕ ban hµnh mµ thiÕt bÞ, nguyªn vËt

liÖu hoÆc kü thuËt chÕ t¹o ph¶i tu©n theo. Trêng hîp nh÷ng

tiªu chuÈn quèc tÕ nh vËy kh«ng cã hoÆc kh«ng phï hîp th×

cã thÓ nªu çc tiªu chuÈn quèc gia. Trong tÊt c¶ çc trêng hîp

®ã , hå s¬ mêi thÇu ph¶i nªu râ r»ng çc thiÕt bÞ, nguyªn vËt

liÖu hay kü thuËt chÕ t¹o ®¹t çc tiªu chuÈn kh¸c mµ vÒ c¬

b¶n lµ t¬ng ®¬ng víi tiªu chuÈn ®· quy ®Þnh còng sÏ ®îc

chÊp nhËn.

ViÖc sö dông tªn nh·n hiÖu

Yªu cÇu kü thuËt ph¶i dùa trªn c¬ së çc ®Æc tÝnh kü

thuËt vµ/ hoÆc yªu cÇu vÒ tÝnh n¨ng sö dông . CÇn tr¸nh nãi

®Õn çc tªn nh·n hiÖu, sè ca-ta-l« hoÆc çc çch ph©n lo¹i t-

¬ng tù. NÕu cÇn ph¶i trÝch dÉn tªn nh·n hiÖu hoÆc sè ca-ta-

l« cña mét nhµ s¶n xuÊt nµo ®ã th× míi nªu râ vµ ®Çy ®ñ

yªu cÇu kü thuËt ®îc th× ph¶i nãi thªm “ hoÆc t¬ng ®¬ng”

sau ®ã. Yªu cÇu kü thuËt ®ã ph¶i cho phÐp chÊp thuËn viÖc

chµo çc hµng ho¸ cã ®Æc tÝnh t¬ng tù vµ cã tÝnh n¨ng sö

dông vÒ c¬ b¶n lµ t¬ng ®¬ng çc lo¹i hµng ho¸ ®· nªu.

Çch chµo gi¸

56

§¬n dù thÇu hµng ho¸ ph¶i chµo trªn c¬ së gi¸ CIF (c¶ng

®Õn) hoÆc CIP (n¬i ®Õn)cho tÊt c¶ nh÷ng hµng ho¸ do níc

ngoµi chµo vµ EXW (gi¸ xuÊt xëng, gi¸ t¹i cæng nhµ m¸y,

hoÆc gi¸ xuÊt kho) ®èi víi hµng ho¸ chµo tõ trong níc(cã s½n

hoÆc ®îc chÕ t¹o hay l¾p r¸p trong níc, kÓ c¶ nh÷ng hµng

ho¸ ®· nhËp khÈu tríc ®©y).Ngêi dù thÇu ph¶i ®îc phÐp bè

trÝ vËn t¶i biÓn hoÆc vËn t¶i b»ng çch kh¸c vµ b¶o hiÓm tõ

bÊt kú nguån hîp lÖ nµo. NÕu yªu cÇu ngêi dù thÇu ph¶i thùc

hiÖn c¶ vËn t¶i ®êng bé , l¾p ®Æt, ch¹y thö hoÆc çc dÞch

vô t¬ng tù, nh trong trêng hîp hîp ®ång “cung cÊp vµ l¾p

®Æt” th× ngêi dù thÇu ph¶i chµo thªm çc dÞch vô ®ã vµo

trong ®¬n dù thÇu.

Trêng hîp çc hîp ®ång ch×a kho¸ trao tay, ngêi dù thÇu

ph¶i ®a gi¸ nhµ m¸y ®· ®îc l¾p ®Æt xong, bao gåm toµn bé

chi phÝ cung cÊp thiÕt bÞ, vËn t¶i biÓn vµ trong níc, b¶o hiÓm

vËn chuyÓn, l¾p ®Æt, nghiÖm thu ch¹y thö, còng nh çc c«ng

tr×nh cã liªn quan vµ tÊt c¶ çc dÞch vô kh¸c cã trong ph¹m vi

hîp ®ång nh thiÕt kÕ, b¶o dìng, vËn hµnh v.v. Gi¸ ch×a kho¸

trao tay ph¶i bao gåm tÊt c¶ çc lo¹i thuÕ nhËp khÈu, çc lo¹i

thuÕ vµ phÝ kh¸c, trõ khi ®îc quy ®Þnh kh¸c vµ nªu râ trong

hå s¬ mêi thÇu.

Nh÷ng ngêi dù thÇu çc hîp ®ång c«ng tr×nh x©y l¾p

ph¶i chµo gi¸ ®¬n vÞ hoÆc gi¸ trän gãi ®Õn khi c«ng tr×nh

hoµn thµnh vµ ho¹t ®éng ®óng tÝnh n¨ng yªu cÇu. Nh÷ng gi¸

®ã ph¶i bao gåm thuÕ xuÊt nhËp khÈu, çc lo¹i thuÕ vµ phÝ

kh¸c. Ngêi dù thÇu ph¶i ®îc phÐp lÊy tÊt c¶ çc lo¹i ®Çu vµo

(trõ lao ®éng kh«ng cã kü n¨ng) tõ bÊt kú nguån hîp lÖ nµo

®Ó hä cã thÓ chµo ®îc ®¬n dù thÇu c¹nh tranh nhÊt.

§iÒu chØnh gi¸

57

Hå s¬ mêi thÇu ph¶i ghi râ gi¸ chµo thÇu ph¶i lµ gi¸ cè

®Þnh hoÆc cã ®iÒu chØnh gi¸ (lªn hoÆc xuèng) nÕu cã thay

®æi vÒ chi phÝ trong çc thµnh phÇn chÝnh cña hîp ®ång nh

lao ®éng, thiÕt bÞ, vËt liÖu vµ nhiªn liÖu. Çc ®iÒu kho¶n vÒ

®iÒu chØnh gi¸ thêng lµ kh«ng cÇn thiÕt ®èi víi çc hîp ®ång

®¬n gi¶n vÒ giao hµng ho¸ hoÆc hoµn thµnh c«ng tr×nh x©y

l¾p trong vßng 18 th¸ng. Nhng çc ®iÒu kho¶n ®ã lµ cÇn

thiÕt cho çc hîp ®ång c«ng tr×nh x©y l¾p kÐo dµi trªn 18

th¸ng. Tuy nhiªn, trong th«ng lÖ th¬ng m¹i, mét vµi lo¹i thiÕt

bÞ cã gi¸ cè ®Þnh kh«ng phô thuéc vµo thêi gian giao hµng;

trong çc trêng hîp ®ã, çc ®iÒu kho¶n vÒ ®iÒu chØnh gi¸ lµ

kh«ng cÇn thiÕt.

Gi¸ hîp ®ång cã thÓ ®iÒu chØnh theo c«ng thøc (hoÆc

çc c«ng thøc). Çc c«ng thøc nµy t¸ch tæng gi¸ trÞ hîp ®ång

ra çc thµnh phÇn cã thÓ ®iÒu chØnh ®îc b»ng çc chØ sè gi¸

c¶ ®îc quy ®Þnh cho tõng thµnh phÇn. Mét çch kh¸c lµ ®iÒu

chØnh gi¸ trªn c¬ së çc b»ng chøng (kÓ c¶ çc ho¸ ®¬n thùc

tÕ) do nhµ cung øng hoÆc nhµ thÇu cung cÊp. Nªn dïng ph-

¬ng ph¸p ®iÒu chØnh gi¸ theo c«ng thøc h¬n lµ ph¬ng ph¸p

dùa vµo chøng tõ. Ph¬ng ph¸p ®iÒu chØnh gi¸ sÏ ®îc sö dông,

c«ng thøc ®iÒu chØnh (nÕu ®îc ¸p dông)vµ ngµy ¸p dông

ph¶i ®îc nªu râ trong hå s¬ mêi thÇu. NÕu ®ång tiÒn thanh

to¸n kh¸c víi nguån ®Çu vµo vµ çc chØ sè t¬ng øng, th× ph¶i

¸p dông mét hÖ sè ®iÒu chØnh trong c«ng thøc ®Ó tr¸nh

®iÒu chØnh sai.

VËn chuyÓn vµ b¶o hiÓm

Hå s¬ mêi thÇu ph¶i cho phÐp çc nhµ cung øng vµ nhµ

thÇu thu xÕp vËn t¶i vµ b¶o hiÓm tõ bÊt kú nguån hîp lÖ nµo.

Hå s¬ mêi thÇu ph¶i nªu râ lo¹i vµ ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm mµ

58

ngêi dù thÇu ph¶i cung cÊp. Båi thêng ®îc thanh to¸n trong

b¶o hiÓm vËn t¶i Ýt nhÊt ph¶i lµ 110% gi¸ trÞ hîp ®ång b»ng

®ång tiÒn trong hîp ®ång hoÆc b»ng mét ®ång tiÒn tù do

chuyÓn ®æi ®Ó cã thÓ thay thÕ nhanh chãng nh÷ng hµng

ho¸ bÞ mÊt hoÆc h h¹i. §èi víi c«ng tr×nh x©y l¾p, thêng ph¶i

dïng quy t¾c b¶o hiÓm mäi rñi ro cña nhµ thÇu. §èi víi çc dù

¸n lín cã nhiÒu nhµ thÇu t¹i mét c«ng trêng, Bªn vay cã thÓ

thu xÕp b¶o hiÓm toµn bé dù ¸n. Khi ®ã, Bªn vay ph¶i cho

®Êu thÇu b¶o hiÓm ®ã.

Trong trêng hîp ngo¹i lÖ khi Bªn vay muèn dµnh viÖc vËn

t¶i vµ b¶o hiÓm hµng nhËp khÈu cho çc c«ng ty trong níc

hoÆc bÊt kú nguån hîp lÖ nµo kh¸c th× ngoµi gi¸ CIF (t¹i c¶ng

n¬i ®Õn) hoÆc gi¸ CIP (t¹i n¬i ®Õn) nh ®· nªu trong ®o¹n

2.21 ra, ngêi dù thÇu ph¶i chµo gi¸ FOB (t¹i c¶ng xÕp hµng lªn

tµu) hoÆc gi¸ CFR (t¹i c¶ng n¬i ®Õn). ViÖc lùa chän ®¬n dù

thÇu ®îc ®¸nh gi¸ lµ cã chi phÝ thÊp nhÊt( lowest evaluated

bid ) ph¶i dùa trªn c¬ së gi¸ CIF hoÆc gi¸ CIP, nhng Bªn vay cã

thÓ ký hîp ®ång theo ®iÒu kiÖn FOB hoÆc CFR vµ tù thu xÕp

viÖc vËn t¶i vµ / hoÆc b¶o hiÓm. Trong trêng hîp nµy, rót vèn

tõ vèn vay Ng©n hµng ®Ó thanh to¸n sÏ ph¶i h¹n chÕ ë møc

gi¸ FOB hoÆc CFR. NÕu Bªn vay kh«ng muèn mua b¶o hiÓm

trªn thÞ trêng th× ph¶i chøng minh cho Ng©n hµng lµ cã s½n

çc nguån lùc ®Ó cã thÓ thanh to¸n ngay b»ng mét ®ång

tiÒn chuyÓn ®æi tù do cho nh÷ng kho¶n båi thêng cÇn thiÕt

®Ó thay thÕ nh÷ng hµng ho¸ bÞ mÊt hoÆc h h¹i.

Çc ®iÒu kho¶n vÒ tiÒn tÖ

Hå s¬ mêi thÇu ph¶i nªu râ ®ång tiÒn hoÆc nh÷ng

®ång tiÒn mµ ngêi dù thÇu ph¶i dïng ®Ó chµo gi¸ thÇu; çch

chuyÓn ®æi çc ®ång tiÒn kh¸c nhau sang mét ®ång tiÒn

59

chung ®Ó so s¸nh çc ®¬n thÇu vµ nh÷ng ®ång tiÒn sÏ dïng

®Ó thanh to¸n hîp ®ång.

Lo¹i tiÒn dù thÇu .

Hå s¬ mêi thÇu ph¶i nªu râ r»ng nh÷ng ngêi dù thÇu cã

thÓ chµo gi¸ thÇu b»ng ®ång tiÒn cña bÊt kú níc thµnh viªn

nµo. NÕu ngêi dù thÇu muèn cã th× cã thÓ chµo gi¸ thÇu nh

mét tæng sè gåm nhiÒu phÇn b»ng çc ngo¹i tÖ kh¸c nhau, víi

®iÒu kiÖn lµ gi¸ chµo thÇu kh«ng gåm qu¸ ba ®ång ngo¹i tÖ.

H¬n n÷a, Bªn vay cã thÓ yªu cÇu ngêi dù thÇu nªu mét phÇn

gi¸ thÇu gåm çc chi phÝ t¹i níc vay b»ng ®ång tiÒn cña níc

vay.

Trong hå s¬ mêi thÇu c«ng tr×nh x©y l¾p, Bªn vay cã thÓ

yªu cÇu ngêi dù thÇu nªu gi¸ chµo thÇu hoµn toµn b»ng néi

tÖ, cïng víi yªu cÇu thanh to¸n tèi ®a b»ng ba ngo¹i tÖ tuú lùa

chän cña hä cho nh÷ng ®Çu vµo dù kiÕn ®a tõ bªn ngoµi níc

bªn vay vµo( ngêi dù thÇu cã thÓ ph¶i liÖt kª çc ®Çu vµo

®ã). PhÇn ngo¹i tÖ nµy ph¶i nªu b»ng tû lÖ phÇn tr¨m cña

tæng gi¸ chµo thÇu, cïng víi tû gi¸ hèi ®o¸i sÏ ®îc sö dông ®Ó

tÝnh to¸n.

§iÒu kiÖn vµ çch thanh to¸n

§iÒu kiÖn thanh to¸n ph¶i phï hîp víi th«ng lÖ th¬ng m¹i

quèc tÕ ¸p dông cho çc hµng ho¸ vµ c«ng tr×nh x©y l¾p cô

thÓ.

(a) Hîp ®ång cung øng hµng ho¸ ph¶i quy ®Þnh thanh to¸n

xong toµn bé sau khi giao hµng vµ kiÓm ®Þnh, nÕu cã yªu

cÇu, ®èi víi hµng ho¸ ghi trong hîp ®ång, trõ çc hîp ®ång

bao gåm l¾p ®Æt vµ nghiÖm thu ch¹y thö th× mét phÇn

tiÒn cã thÓ thanh to¸n sau khi nhµ cung øng ®· hoµn thµnh

mäi nghÜa vô cña m×nh theo hîp ®ång. ViÖc dïng th tÝn

60

dông ®îc khuyÕn khÝch ®Ó b¶o ®¶m thanh to¸n nhanh

chãng cho nhµ cung øng. Trong çc hîp ®ång lín vÒ thiÕt

bÞ vµ nhµ m¸y ph¶i cã ®iÒu kho¶n vÒ t¹m øng phï hîp; ®èi

víi çc hîp ®ång thùc hiÖn trong mét thêi gian dµi ph¶i cã

®iÒu kho¶n thanh to¸n theo tiÕn ®é s¶n xuÊt hoÆc l¾p

r¸p.

(b) Hîp ®ång c«ng tr×nh x©y l¾p ph¶i quy ®Þnh trong çc

trêng hîp thÝch hîp çc kho¶n tiÒn t¹m øng ®Ó huy ®éng,

t¹m øng cho thiÕt bÞ vµ nguyªn vËt liÖu cña nhµ thÇu, çc

kho¶n thanh to¸n ®Þnh kú theo tiÕn ®é vµ çc kho¶n tiÒn

ë møc hîp lý gi÷ l¹i ®Ó thanh to¸n sau khi nhµ thÇu ®·

hoµn thµnh mäi nghÜa vô trong hîp ®ång .

BÊt kú mét kho¶n øng tríc nµo ®Ó huy ®éng vµ nh÷ng

chi tiªu t¬ng tù ®îc tr¶ sau khi ký hîp ®ång hµng ho¸ hoÆc

c«ng tr×nh ph¶i liªn quan ®Õn sè tiÒn dù tÝnh cho çc

kho¶n chi ®ã vµ ph¶i ®îc quy ®Þnh trong hå s¬ mêi thÇu.

Sè tiÒn vµ thêi ®iÓm t¹m øng çc kho¶n kh¸c, nh nguyªn

vËt liÖu ®· chë tíi c«ng trêng ®Ó ®a vµo c«ng tr×nh, còng

ph¶i ®îc quy ®Þnh râ. Hå s¬ mêi thÇu ph¶i quy ®Þnh râ

vÒ bÊt kú b¶o l·nh nµo cÇn cho viÖc t¹m øng.

Hå s¬ mêi thÇu ph¶i nªu râ ph¬ng thøc vµ ®iÒu kiÖn

thanh to¸n ®a ra; cã cho phÐp dïng ph¬ng thøc vµ ®iÒu

kiÖn thanh to¸n kh¸c hay kh«ng, vµ nÕu cã th× trong çc tr-

êng hîp nµo. Ph¬ng thøc thanh to¸n ph¶i tÝnh ®Õn çc thñ

tôc hiÖn cã ®Ó rót vèn vay Ng©n hµng, nh m« t¶ trong Phô

lôc 3.

§iÒu kiÖn hîp ®ång

Hîp ®ång ph¶i quy ®Þnh râ quy m« c«ng tr×nh ph¶i

thùc hiÖn, hµng ho¸ cÇn cung cÊp, quyÒn vµ nghÜa vô cña

61

Bªn vay vµ nhµ thÇu hoÆc nhµ cung øng, chøc n¨ng vµ

quyÒn h¹n cña kü s, kiÕn tróc s hoÆc çn bé qu¶n lý x©y

dùng nÕu Bªn vay tuyÓn dông ®Ó gi¸m s¸t vµ qu¶n lý hîp

®ång. Bªn vay tuyÓn dông ®Ó gi¸m s¸t vµ qu¶n lý hîp

®ång. Bªn c¹nh çc ®iÒu kiÖn chung cña hîp ®ång, ph¶i

quy ®Þnh thªm çc ®iÒu kiÖn cô thÓ liªn quan ®Õn hµng

ho¸ hoÆc c«ng tr×nh cÇn mua s¾m vµ ®Þa ®iÓm cña dù

¸n.

B¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång

Hå s¬ mêi thÇu cho c«ng tr×nh x©y l¾p ph¶i yªu cÇu

b¶o l·nh thùc hiÖn víi sè tiÒn ®ñ ®Ó b¶o vÖ Bªn vay khi

nhµ thÇu vi ph¹m hîp ®ång.B¶o l·nh nµy ph¶i ®îc cung cÊp

díi d¹ng tr¸i phiÕu(preformance bond) hoÆc b¶o l·nh ng©n

hµng theo mÉu vµ sè tiÒn do Bªn vay quy ®Þnh trong hå

s¬ mêi thÇu. Sè tiÒn tr¸i phiÕu hoÆc b¶o l·nh Ng©n hµng

cã thÓ kh¸c nhau tuú theo d¹ng b¶o l·nh, tÝnh chÊt vµ tÇm

cì cña c«ng tr×nh. Mét phÇn cña b¶o l·nh thùc hiÖn nµy

ph¶i ®îc kÐo dµi qu¸ ngµy hoµn thµnh c«ng tr×nh ®Ó bao

trïm thêi gian chÞu tr¸ch nhiÖm ph¸p lý vÒ sai sãt hoÆc

thêi h¹n b¶o dìng c«ng tr×nh ®Õn tËn ngµy Bªn vay tiÕp

nhËn h¼n c«ng tr×nh. Mét çch kh¸c lµ hîp ®ång cã thÓ

quy ®Þnh cho gi÷ l¹i mét tû lÖ phÇn tr¨m trong tæng sè

tiÒn cña tõng lÇn thanh to¸n ®Þnh kú cho ®Õn bµn giao

c«ng tr×nh. Nhµ thÇu cã thÓ ®îc phÐp thay thÕ kho¶n tiÒn

gi÷ l¹i nµy b»ng mét b¶o l·nh t¬ng ®¬ng sau khi nghiÖm

thu t¹m thêi.

§èi víi hîp ®ång cung cÊp hµng ho¸, nhu cÇu vÒ b¶o l·nh

thùc hiÖn phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn thÞ trêng vµ th«ng lÖ

th¬ng m¹i cña tõng mÆt hµng cô thÓ. Nhµ cung øng hoÆc

62

s¶n xuÊt cã thÓ ph¶i nép mét b¶o l·nh ng©n hµng ®Ó b¶o

®¶m trêng hîp hîp ®ång kh«ng ®îc thùc hiÖn. Lo¹i b¶o l·nh

nµy víi mét sè tiÒn thÝch hîp còng cã thÓ bao gåm c¶

nghÜa vô b¶o hµnh. Mét çch kh¸c, mét tû lÖ phÇn tr¨m

cña çc lÇn thanh to¸n sÏ ®îc gi÷ l¹i ®Ó b¶o ®¶m nghÜa vô

b¶o hµnh, çc yªu cÇu l¾p ®Æt vµ ch¹y thö. Sè tiÒn b¶o

l·nh hoÆc tiÒn gi÷ l¹i ph¶i ë møc hîp lý.

§iÒu kho¶n thëng vµ ®Òn bï thiÖt h¹i

Khi viÖc giao hµng hoÆc hoµn thµnh c«ng tr×nh chËm

hay viÖc hµng ho¸ hoÆc c«ng tr×nh kh«ng ®¸p øng ®îc

yªu cÇu tÝnh n¨ng t¸c dông cã thÓ sÏ g©y ra tèn kÐm thªm

vÒ chi phÝ cho Bªn vay hoÆc gi¶m thu nhËp hay çc Ých lîi

kh¸c cña Bªn vay th× trong ®iÒu kiÖn hîp ®ång ph¶i cã

®iÒu kho¶n vÒ ®Òn bï thiÖt h¹i hoÆc quy ®Þnh t¬ng tù

b»ng mét sè tiÒn hîp lý. Hîp ®ång còng cã thÓ cã quy

®Þnh tiÒn thëng cho nhµ thÇu hoÆc nhµ cung øng do hoµn

thµnh c«ng tr×nh hoÆc giao hµng tríc thêi h¹n nªu trong hîp

®ång nÕu sù hoµn thµnh sím nµy mang l¹i lîi Ých cho Bªn

vay.

BÊt kh¶ kh¸ng

§iÒu kiÖn hîp ®ång ph¶i quy ®Þnh râ r»ng viÖc çc bªn

kh«ng hoµn thµnh nghÜa vô cña m×nh theo hîp ®ång sÏ

kh«ng bÞ coi lµ vi ph¹m hîp ®ång nÕu viÖc kh«ng hoµn

thµnh ®ã lµ do kÕt qu¶ cña mét sù kiÖn bÊt kh¶ kh¸ng ®îc

nªu trong ®iÒu kiÖn hîp ®ång.

LuËt ¸p dông vµ gi¶i quyÕt tranh chÊp

§iÒu kiÖn hîp ®ång ph¶i cã çc quy ®Þnh vÒ luËt sÏ ¸p

dông vµ thñ tôc gi¶i quyÕt tranh chÊp. Träng tµi th¬ng m¹i

quèc tÕ cã thÓ cã çc u ®iÓm so víi çc ph¬ng ph¸p gi¶i

63

quyÕt tranh chÊp kh¸c. Do vËy, Bªn vay nªn quy ®Þnh sö

dông lo¹i träng tµi nµy trong çc hîp ®ång mua s¾m hµng

ho¸ vµ c«ng tr×nh x©y l¾p . Kh«ng ®îc chØ ®Þnh Ng©n

hµng lµm träng tµi vµ còng kh«ng ®îc yªu cÇu Ng©n hµng

chØ ®Þnh träng tµi.Trong trêng hîp çc hîp ®ång x©y l¾p,

hîp ®ång cung øng + l¾p ®Æt vµ hîp ®ång ch×a kho¸ trao

tay, quy ®Þnh vÒ gi¶i quyÕt tranh chÊp ph¶i bao gåm c¶

nh÷ng c¬ chÕ nh héi ®ång gi¶i quyÕt tranh chÊp hoÆc

träng tµi ®îc thiÕt lËp ®Ó ®Èy nhanh viÖc gi¶i quyÕt tranh

chÊp.

3.2.3Më thÇu, xÐt thÇu vµ trao hîp ®ång

Thêi gian chuÈn bÞ ®¬n dù thÇu

Thêi gian cho phÐp chuÈn bÞ vµ nép ®¬n dù thÇu ®îc x¸c

®Þnh trªn c¬ së xem xÐt cÈn thËn çc ®iÒu kiÖn cô thÓ cña

dù ¸n, quy m« vµ møc ®é phøc t¹p cña hîp ®ång. Th«ng th-

êng ®èi víi ICB, thêi gian ph¶i cho phÐp lµ kh«ng díi s¸u tuÇn

tÝnh tõ ngµy mêi thÇu hoÆc ngµy b¾t ®Çu ph¸t hå s¬ mêi

thÇu, tÝnh tõ ngµy nµo muén h¬n. §èi víi çc c«ng tr×nh x©y

dùng lín hoÆc thiÕt bÞ phøc t¹p, kho¶ng thêi gian nµy thêng

kh«ng ®îc díi mêi hai tuÇn ®Ó cho çc nhµ thÇu cã triÓn väng

cã thÓ tiÕn hµnh kh¶o s¸t tríc khi nép ®¬n dù thÇu. Trong çc

trêng hîp ®ã, Bªn vay nªn tæ chøc häp tríc ®Êu thÇu (pre bid

conference) víi nh÷ng ngêi dù thÇu vµ cho hä ®i th¨m thùc

®Þa. Nh÷ng ngêi dù thÇu ph¶i ®îc phÐp nép ®¬n dù thÇu

b»ng çch ®a tËn tay hoÆc chuyÓn qua bu ®iÖn. Ngµy giê

hÕt h¹n vµ ®Þa ®iÓm nhËn ®¬n dù thÇu ph¶i ®îc ghi râ

trong th«ng b¸o mêi thÇu.

Thñ tôc më thÇu

64

Thêi ®iÓm më thÇu ph¶i cïng lóc víi thêi ®iÓm hÕt h¹n

nhËn ®¬n dù thÇu hoÆc ngay sau ®ã vµ ph¶i ®îc c«ng bè

cïng víi ®Þa ®iÓm më thÇu trong th«ng b¸o mêi thÇu. Bªn

vay ph¶i më tÊt c¶ çc ®¬n dù thÇu vµo thêi gian vµ ®Þa

®iÓm ®· c«ng bè. Çc ®¬n dù thÇu ph¶i ®îc më c«ng khai,

cã nghÜa lµ nh÷ng ngêi dù thÇu hay ®¹i diÖn cña hä ph¶i ®îc

phÐp cã mÆt. Tªn cña ngêi dù thÇu vµ tæng sè tiÒn cña tõng

®¬n dù thÇu, hoÆc çc ®¬n dù thÇu chµo ph¬ng ¸n thay thÕ

nÕu ®· yªu cÇu hoÆc ®îc phÐp, ph¶i ®îc ®äc to vµ râ, cã ghi

biªn b¶n sau khi më. Mét b¶n sao biªn b¶n më thÇu ph¶i ®îc

nhanh chãng göi cho Ng©n hµng. Nh÷ng ®¬n dù thÇu nhËn

®îc sau thêi ®iÓm quy ®Þnh trªn vµ nh÷ng ®¬n dù thÇu

kh«ng ®îc më vµ ®äc t¹i buæi më thÇu sÏ kh«ng ®îc xem xÐt.

Lµm râ hoÆc söa ®æi ®¬n dù thÇu

Trõ khi cã quy ®Þnh kh¸c nªu, ngêi dù thÇu sÏ kh«ng bÞ

yªu cÇu hoÆc ®îc phÐp söa ®æi ®¬n dù thÇu cña m×nh sau

khi hÕt h¹n nhËn ®¬n dù thÇu. Bªn vay cã thÓ yªu cÇu ngêi

dù thÇu lµm râ thªm khi cÇn ®Ó ®¸nh gi¸ ®¬n dù thÇu cña

ngêi ®ã, nhng kh«ng ®îc yªu cÇu hoÆc cho phÐp ngêi dù

thÇu thay ®æi néi dung hoÆc gi¸ dù thÇu cña hä sau khi më

thÇu. Yªu cÇu gi¶i thÝch cña Bªn vay vµ tr¶ lêi cña ngêi dù

thÇu ph¶i b»ng v¨n b¶n.

B¶o mËt

Sau khi më thÇu c«ng khai, çc th«ng tin liªn quan ®Õn

viÖc kiÓm tra, lµm râ vµ ®¸nh gi¸ ®¬n dù thÇu, vµ çc kiÕn

nghÞ vÒ tróng thÇu kh«ng ®îc tiÕt lé cho ngêi dù thÇu hay

nh÷ng ngêi kh¸c kh«ng liªn quan chÝnh thøc ®Õn qu¸ tr×nh

nµy cho ®Õn khi ngêi tróng thÇu ®îc th«ng b¸o trao hîp

®ång.

65

KiÓm tra hå s¬ dù thÇu

Bªn vay ph¶i x¸c ®Þnh xem çc ®¬n dù thÇu (i) cã ®¸p

øng çc tiªu chuÈn hîp lÖ theo môc 1.6 cña Híng dÉn nµy hay

kh«ng; (ii) ®· ®îc ký ®óng yªu cÇu cha;(iii) cã kÌm çc b¶o

l·nh theo yªu cÇu kh«ng; (iv) vÒ c¬ b¶n cã ®¸p øng çc yªu

cÇu cña hå s¬ mêi thÇu kh«ng; (v) nh×n chung cã vÊn ®Ò g×

kh«ng. NÕu mét ®¬n dù thÇu nµo ®ã kh«ng ®¸p øng vÒ c¬

b¶n, nghÜa lµ cã nh÷ng sai lÖch hoÆc h¹n chÕ ®¸ng kÓ so víi

çc ®iÒu kho¶n, ®iÒu kiÖn vµ yªu cÇu kü thuËt nªu trong hå

s¬ mêi thÇu, th× ®¬n dù thÇu ®ã sÏ kh«ng ®îc xem xÐt tiÕp.

Ngêi dù thÇu kh«ng ®îc phÐp söa ch÷a hoÆc rót bá çc sai

lÖch hoÆc h¹n chÕ ®¸ng kÓ ®ã khi çc ®¬n dù thÇu ®· ®îc

më.

§¸nh gi¸ vµ so s¸nh çc ®¬n dù thÇu

Môc ®Ých cña ®¸nh gi¸ çc ®¬n dù thÇu lµ x¸c ®Þnh

phÝ tæn Bªn vay ph¶i chÞu ®èi víi tõng ®¬n dù thÇu b»ng

çch so s¸nh çc ®¬n dù thÇu trªn c¬ së çc chi phÝ ®· ®îc

®¸nh gi.Tuú thuéc vµo ®iÒu 2.57, ®¬n dù thÇu ®îc ®¸nh gi¸

lµ cã chi phÝ thÊp nhÊt ( lowest evaluated cost), nhng kh«ng

nhÊt thiÕt ph¶i lµ ®¬n dù thÇu cã gi¸ chµo thÊp nhÊt, ph¶i ®-

îc chän ®Ó trao hîp ®ång.

Gi¸ chµo thÇu ®· ®äc khi më thÇu ph¶i hiÖu chØnh nÕu

cã lçi vÒ sè häc. §Ó phôc vô môc ®Ých ®¸nh gi¸, còng ph¶i

®iÒu chØnh nh÷ng sai lÖch hoÆc h¹n chÕ kh«ng c¬ b¶n vµ

cã thÓ ®Þnh lîng. Khi ®¸nh gi¸ thÇu, kh«ng xÐt tíi çc quy

®Þnh vÒ ®iÒu chØnh gi¸ hîp ®ång ¸p dông trong thêi gian

thùc hiÖn hîp ®ång.

§¸nh gi¸ vµ so s¸nh ®¬n dù thÇu ph¶i dùa trªn c¬ së gi¸

CIF hoÆc CIP cho viÖc cung cÊp hµng nhËp khÈu vµ gi¸ EXW

66

cho hµng ho¸ ®îc chµo tõ trong níc Bªn vay, cïng víi gi¸ l¾p

®Æt, ®µo t¹o, ch¹y thö vµ çc dÞch vô liªn quan kh¸c.

Ngoµi yÕu tè gi¸, hå s¬ mêi thÇu ph¶i quy ®Þnh cô thÓ

çc yÕu tè liªn quan ®îc xem xÐt khi ®¸nh gi¸ thÇu vµ çch ¸p

dông çc yÕu tè nµy ®Ó x¸c ®Þnh ®¬n dù thÇu ®îc ®¸nh gi¸

lµ cã chi phÝ thÊp nhÊt. §èi víi hµng ho¸ vµ thiÕt bÞ, çc yÕu

tè kh¸c cÇn ®îc xem xÐt cã thÓ bao gåm chi phÝ vËn t¶i néi

®Þa vµ b¶o hiÓm ®Õn ®Þa ®iÓm quy ®Þnh, lÞch thanh to¸n,

thêi h¹n giao hµng, chi phÝ vËn hµnh, hiÖu qu¶ vµ tÝnh t¬ng

thÝch ( compatibility) cña thiÕt bÞ, dÞch vô sau b¸n hµng vµ

phôc tïng thay thÕ, huÊn luyÖn, an toµn vµ lîi Ých vÒ mÆt m«i

trêng. Çc yÕu tè ngoµi gi¸ c¶ sö dông ®Ó x¸c ®Þnh ®¬n dù

thÇu ®îc ®¸nh gi¸ lµ thÊp nhÊt, ë møc ®é thùc tÕ cã thÓ ®îc,

cÇn ®îc quy ®æi thµnh tiÒn hoÆc mét hÖ sè vÒ møc ®é

quan träng trong çc ®iÒu kho¶n vÒ ®¸nh gi¸ ®¬n dù thÇu

cña hå s¬ mêi thÇu.

Trong çc hîp ®ång c«ng tr×nh hoÆc ch×a kho¸ trao tay,

nhµ thÇu chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÊt c¶ thuÕ nhËp khÈu, çc lo¹i

thuÕ vµ phÝ kh¸c, vµ ngêi dù thÇu ph¶i tÝnh c¶ çc yÕu tè

nµy trong khi chuÈn bÞ ®¬n dù thÇu. ViÖc ®¸nh gi¸ vµ so

s¸nh thÇu ph¶i dùa trªn c¬ së nµy. §¸nh gi¸ thÇu vÒ c«ng

tr×nh x©y dùng ph¶i hoµn toµn b»ng tiÒn. BÊt kú thñ tôc nµo

quy ®Þnh r»ng çc ®¬n dù thÇu thÊp hoÆc cao h¬n mét møc

gi¸ ®îc x¸c ®Þnh tõ tríc th× bÞ lo¹i ngay lµ kh«ng ®îc chÊp

nhËn. NÕu thêi gian lµ yÕu tè quan träng, th× trÞ gi¸ cña viÖc

hoµn thµnh sím ®èi víi Bªn vay cã thÓ ph¶i kÓ ®Õn theo

nh÷ng tiªu chuÈn nªu trong hå s¬ mêi thÇu, nhng chØ khi

®iÒu kiÖn cña hîp ®ång cã ®iÒu kho¶n ph¹t t¬ng øng khi

kh«ng ®¸p øng ®óng.

67

Bªn vay ph¶i lµm b¸o ço chi tiÕt vÒ ®¸nh gi¸ vµ so s¸nh

®¬n dù thÇu, nªu râ çc lý lÏ cô thÓ lµm c¬ së cho khuyÕn

nghÞ trao hîp ®ång.

¦u tiªn cho trong níc

Theo yªu cÇu cña Bªn vay vµ theo çc ®iÒu kiÖn ph¶i ®îc

tho¶ thuËn trong HiÖp ®Þnh vay vµ nªu râ trong hå s¬ mêi

thÇu, cã thÓ quy ®Þnh mét møc u ®·i nhÊt ®Þnh trong qu¸

tr×nh ®¸nh gi¸ thÇu ®èi víi:

(a) Hµng ho¸ s¶n xuÊt t¹i níc vay khi so s¸nh ®¬n dù

thÇu chµo nh÷ng mÆt hµng ®ã víi nh÷ng ®¬n dù thÇu

chµo hµng s¶n xuÊt ë níc ngoµi; vµ

(b) Çc c«ng tr×nh x©y l¾p t¹i çc níc thµnh viªn cã

møc thu nhËp quèc d©n (GNP) tÝnh theo ®Çu ngêi díi

møc ®· ®îc x¸c ®Þnh khi so s¸nh ®¬n dù thÇu cña çc

nhµ thÇu hîp lÖ trong níc víi çc nhµ thÇu níc ngoµi.

Khi u ®·i trong níc ®îc phÐp ¸p dông ®èi víi hµng ho¸

s¶n xuÊt trong níc hoÆc çc nhµ thÇu trong níc, th× çc ph-

¬ng ph¸p vµ çc giai ®o¹n nªu trong Phô lôc 2 cña Híng dÉn

nµy sÏ ®îc ¸p dông ®Ó ®¸nh gi¸ vµ so s¸nh ®¬n dù thÇu.

Gia h¹n hiÖu lùc cña ®¬n dù thÇu

Bªn vay ph¶i hoµn tÊt viÖc ®¸nh gi¸ thÇu vµ trao hîp

®ång trong thêi gian hiÖu lùc cña ®¬n dù thÇu ®îc quy

®Þnh tõ ®Çu ®Ó kh«ng cÇn thiÕt ph¶i gia h¹n thªm hiÖu lùc.

ViÖc xin kÐo dµi thªm thêi gian hiÖu lùc cña ®¬n dù thÇu,

nÕu lµ cÇn thiÕt trong trêng hîp ngo¹i lÖ ®Æc biÖt, ph¶i ®îc

®Ò nghÞ b»ng v¨n b¶n göi ®Õn tÊt c¶ nh÷ng ngêi dù thÇu tr-

íc ngµy hÕt h¹n hiÖu lùc. Thêi gian kÐo dµi ph¶i lµ thêi gian tèi

thiÓu cÇn thiÕt ®Ó hoµn tÊt viÖc ®¸nh gi¸, xÐt duyÖt vµ trao

hîp ®ång. Trong trêng hîp hîp ®ång gi¸ cè ®Þnh, ®Ò nghÞ

68

kÐo lÇn thø hai vµ çc lÇn tiÕp theo chØ ®îc phÐp khi cã kÌm

theo mét c¬ chÕ ®iÒu chØnh thÝch hîp ®èi víi gi¸ ®· chµo

®Ó ph¶n ¸nh nh÷ng thay ®æi vÒ chi phÝ cho ®Çu vµo cña

hîp ®ång trong thêi gian gia h¹n. Khi cã ®Ò nghÞ kÐo dµi thêi

h¹n hiÖu lùc cña ®¬n dù thÇu th× tÊt c¶ nh÷ng ngêi dù thÇu

kh«ng bÞ yªu cÇu vµ còng kh«ng ®îc phÐp thay ®æi gi¸ ®·

chµo (gi¸ c¬ së ) hoÆc çc ®iÒu kiÖn kh¸c trong ®¬n dù thÇu

cña hä. Ngêi dù thÇu cã quyÒn tõ chèi ®Ò nghÞ kÐo dµi hiÖu

lùc ®¬n dù thÇu mµ kh«ng bÞ mÊt b¶o l·nh dù thÇu, cßn

nh÷ng ngêi dù thÇu ®ång ý kÐo dµi thêi h¹n hiÖu lùc ®¬n dù

thÇu cña hä sÏ ®îc yªu cÇu gia h¹n b¶o l·nh dù thÇu cña hä

thªm mét thêi gian thÝch hîp.

§¸nh gi¸ n¨ng lùc nhµ thÇu sau khi xÐt thÇu

NÕu nh÷ng ngêi dù thÇu cha ®îc s¬ tuyÓn tríc, Bªn vay

cÇn x¸c ®Þnh xem ngêi dù thÇu cã ®¬n dù thÇu ®îc ®¸nh

gi¸ lµ cã chi phÝ thÊp nhÊt cã n¨ng lùc ®Ó thùc hiÖn cã hiÖu

qu¶ hîp ®ång nh ®· chµo trong ®¬n dù thÇu hay kh«ng. Çc

tiªu chuÈn ph¶i ®¹t ph¶i nªu trong hå s¬ mêi thÇu vµ nÕu ng-

êi dù thÇu kh«ng ®¹t çc tiªu chuÈn ®ã th× ®¬n dù thÇu cña

hä sÏ bÞ lo¹i. Trong trêng hîp ®ã, Bªn vay ph¶i x¸c ®Þnh t¬ng

tù nh vËy ®èi víi ngêi dù thÇu ®îc ®¸nh gi¸ lµ thÊp nhÊt tiÕp

theo.

Trao hîp ®ång.

Bªn vay ph¶i trao hîp ®ång trong thêi h¹n hiÖu lùc cña

®¬n dù thÇu cho ngêi dù thÇu ®¸p øng ®óng tiªu chuÈn n¨ng

lùc vµ cã ®¬n dù thÇu ®· ®îc x¸c ®Þnh lµ (i) vÒ c¬ b¶n ®¸p

øng ®óng hå s¬ mêi thÇu vµ (ii) cã gi¸ chµo ®îc ®¸nh gi¸ lµ

cã chi phÝ thÊp nhÊt. Ngêi dù thÇu sÏ kh«ng bÞ ®ßi hái ph¶i

chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ çc c«ng viÖc kh«ng nªu trong hå s¬ mêi

69

thÇu hay buéc ph¶i söa ®æi ®¬n dù thÇu kh¸c ®i so víi khi

nép lóc ®Çu nh lµ mét ®iÒu kiÖn ®Ó ®îc tróng thÇu.

B¸c bá tÊt c¶ çc ®¬n dù thÇu

Hå s¬ mêi thÇu thêng quy ®Þnh r»ng Bªn vay cã thÓ b¸c

bá tÊt c¶ çc ®¬n dù thÇu. ViÖc b¸c bá tÊt c¶ çc ®¬n dù thÇu

lµ ®óng khi thiÕu sù c¹nh tranh hiÖu qu¶ hoÆc çc ®¬n dù

thÇu vÒ c¬ b¶n lµ kh«ng ®¸p øng. Tuy nhiªn, viÖc thiÕu c¹nh

tranh kh«ng ph¶i chØ ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së sè lîng ngêi dù

thÇu. NÕu tÊt c¶ çc ®¬n dù thÇu ®Òu bÞ b¸c bá, Bªn vay ph¶i

xem xÐt l¹i nh÷ng nguyªn nh©n chøng minh cho viÖc b¸c bá

®ã vµ xem xÐt viÖc söa ®æi ®iÒu kiÖn hîp ®ång, thiÕt kÕ vµ

yªu cÇu kü thuËt, ph¹m vi cña hîp ®ång hoÆc hçn hîp çc vÊn

®Ò nµy tríc khi mêi thÇu l¹i.

NÕu viÖc b¸c bá tÊt c¶ çc ®¬n dù thÇu lµ do thiÕu c¹nh

tranh, th× ph¶i xem xÐt viÖc qu¶ng ço réng r·i h¬n. NÕu

viÖc b¸c bá lµ do phÇn lín hoÆc tÊt c¶ ®¬n dù thÇu kh«ng

®¸p øng th× cã thÓ mêi thÇu l¹i tõ çc c«ng ty ®· qua s¬

tuyÓn tríc hoÆc khi ®îc Ng©n hµng ®ång ý th× chØ mêi çc

c«ng ty ®· nép ®¬n dù thÇu trong lÇn tríc.

Kh«ng ®îc b¸c bá tÊt c¶ çc ®¬n dù thÇu vµ mêi thÇu l¹i

vÉn b»ng hå s¬ mêi thÇu vµ mÉu hîp ®ång nh cò chØ v×

môc ®Ých duy nhÊt lµ ®¹t ®îc gi¸ thÇu thÊp h¬n. NÕu gi¸ cña

®¬n dù thÇu ®îc ®¸nh gi¸ lµ ®¸p øng ®óng vµ thÊp nhÊt cao

h¬n nhiÒu so víi møc dù kiÕn tríc khi ®Êu thÇu cña Bªn vay,

th× Bªn vay ph¶i ®iÒu tra nguyªn nh©n dÉn tíi gi¸ cao qu¸

møc nh vËy vµ xem xÐt viÖc mêi thÇu l¹i nh ®· m« t¶ ë çc

®o¹n trªn. Mét çch kh¸c lµ Bªn vay cã thÓ ®µm ph¸n víi ngêi

dù thÇu cã ®¬n dù thÇu ®îc ®¸nh gi¸ lµ thÊp nhÊt ®Ó cè

g¾ng ®¹t ®îc mét hîp ®ång ®¹t yªu cÇu b»ng çch gi¶m bít

70

ph¹m vi cung cÊp hoÆc c«ng viÖc (scope) vµ/ hoÆc ph©n bæ

l¹i rñi ro vµ tr¸ch nhiÖm ®Ó cã thÓ lµm gi¶m gi¸ hîp ®ång.

Tuy vËy, viÖc gi¶m ®¸ng kÓ ph¹m vi cung cÊp hoÆc söa ®æi

nhiÒu vÒ hîp ®ång cã thÓ ®ßi hái ph¶i mêi thÇu l¹i.

Ph¶i xin ý kiÕn vµ ®îc Ng©n hµng ®ång ý tríc khi b¸c bá

tÊt c¶ çc ®¬n dù thÇu vµ mêi thÇu l¹i hay ®µm ph¸n víi ngêi

dù thÇu cã ®¬n dù thÇu ®îc ®¸nh gi¸ lµ cã chi phÝ thÊp nhÊt.

Trªn ®©y lµ mét sè quy ®Þnh cña çc nhµ tµi trî lín t¹i

ViÖt Nam nh : Ng©n hµng ThÕ Giíi (WB), Ng©n hµng ph¸t

triÓn Ch©u ¸ (ADB), Ng©n hµng hîp t¸c quèc tÕ NhËt B¶n

( JBIC). Çc quy ®Þnh trªn chØ ¸p dông ®èi víi mét sè dù ¸n

mµ çc Ng©n hµng trªn cho vay tiÒn, tuy nhiªn viÖc ®Ò ra çc

qui ®Þnh trªn gióp ViÖt Nam thùc hiÖn ®Êu thÇu Quèc tÕ

hiÖu qu¶ h¬n vµ h¹n chÕ bít tiªu cùc vµ tham nhòng cã thÓ

x¶y ra.

71

Ch ¬ng III

Xu híng vµ çc gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn kü thuËt, tæ

chøc vµ qu¶n lý ®Êu thÇu quèc tÕ ë ViÖt Nam trong

thêi gian tíi

A- Xu híng ph¸t triÓn ®Êu thÇu trong hoÆt ®éng mua s¾m ë

ViÖt Nam

Nh ®· tr×nh bµy ë trªn ViÖt Nam ®ang trong giai ®o¹n

chuyÓn ®æi kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang “ NÒn kinh

tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa “ v× vËy muèn

ph¸t triÓn ®Êu thÇu trong hoÆt ®éng mua s¾m ë ViÖt Nam

sÏ ngµy cµng ®îc hoµn thiÖn vµ ¸p dông nhiÒu h¬n n÷a.

§iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ tèc ®é gia t¨ng ®Çu t nhanh chãng

tõ c¶ khu vùc t nh©n còng nh nhµ níc ®Æc biÖt trong lÜnh

vùc c«ng nghiÖp. Trong tõ n¨m 1995 ®Õn n¨m 2002 tèc ®é

t¨ng trëng GDP b×nh qu©n ®¹t 8.33% vµ tèc ®é gia t¨ng

®Çu t ®¹t 16%2. Xu híng t¨ng trëng ®Çu t vµ GDP tõ n¨m

1995 – 2002 ®îc thÓ hiÖn râ t¹i h×nh díi ®©y. Theo chiÕn lîc

ph¸t triÓn kinh tÕ n¨m 2000 – 2010 cña §¶ng, GDP sÏ t¨ng gÊp

2 vµo n¨m 2010 (víi tèc ®é t¨ng trëng trung b×nh ®¹t

7.5%/n¨m) vµ tû träng ®Çu t trªn 30% GDP. Trong sè ®ã ®Çu

t cho ho¹t ®éng c«ng nghiÖp sÏ chiÕm tû träng lín. Víi triÓn

väng kinh tÕ vµ ®Çu t nµy, ho¹t ®éng mua s¾m quèc tÕ

ch¾c ch¾n sÏ nhén nhÞp h¬n vµ ®ãng gãp tèt h¬n n÷a vµo

sù nghiÖp ph¸t triÓn ®Êt níc.

2 Nguån Thêi b¸o kinh tÕ 2002 – 2003.

72

MÆc dï nÒn kinh tÕ cã dÊu hiÖu kh¶ quan cho thÊy ho¹t

®éng ®Êu thÇu quèc tÕ sÏ ph¸t triÓn h¬n, tuy nhiªn mét hiÖn

tîng ®¸ng lu t©m lµ hiÖu qu¶ ®Çu t cha cao thÓ hiÖn ë chØ

sè ICOR cña nÒn kinh tÕ cã xu híng liªn tôc t¨ng (n¨m 2003 lµ

3.3% cao gÊp 2,3 lÇn so víi 1995)3. Nguyªn nh©n chñ yÕu cña

cña viÖc nµy lµ yÕu kÐm trong viÖc sö dông vµ qu¶n lý vèn

®Çu t cña nhµ níc. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ vèn ®Çu t cña nhµ

níc cÇn c¶i çch m¹nh mÏ trong c«ng t¸c ®Êu thÇu vµ qu¶n lý

®Çu t x©y dùng c¬ b¶n ®Æc biÖt lµ t¹i çc doanh nghiÖp

nhµ níc. §©y lµ mét vÊn ®Ò cÊp b¸ch vµ sau ®©y lµ mét sè

®iÓm ViÖt Nam cã thÓ ¸p dông ®Ó hoµn thiÖn c«ng t¸c nµy.

1- ViÖt Nam cÇn hoµn thiÖn mét c¬ chÕ thùc hiÖn ®ñ

m¹nh cã nghÜa lµ cÇn ph¶i thµnh lËp ngay mét c¬ quan

®Êu thÇu mua s¾m c«ng ®éc lËp b¸o ço trùc tiÕp lªn 3 Nguån Thêi b¸o kinh tÕ 2002 – 2003.

73

cÊp l·nh ®¹o cao nhÊt cña chÝnh phñ. B¶o ®¶m ®ñ

nguån lùc lµ mét ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt chñ chèt ®¶m

b¶o sù thµnh c«ng cña C¬ quan nµy.

2- Ph¸p lÖnh ®Êu thÇu mua s¾m c«ng cÇn ph¶i ®îc hoµn

chØnh vµ mau chãng ban hµnh, chÝnh v× vËy ChÝnh phñ

cÇn h¹n chÕ viÖc sö dông çc ph¬ng ph¸p mua s¾m Ýt

c¹nh tranh, b¾t buéc ph¶i sö dông th«ng b¸o mêi thÇu vµ

quyÕt ®Þnh tróng thÇu. Ph¸p lÖnh ®Êu thÇu nµy ®· ®îc

so¹n th¶o vµ dù kiÕn cho ra ®êi vµo cuèi n¨m 2001, nh-

ng ®Õn nay vÉn cha ban hµnh. ViÖc chËm chÔ nµy do cã

qu¸ nhiÒu ý kiÕn cha thèng nhÊt, phiÒn hµ trong kh©u

chuÈn bÞ, phª duyÖt. ChÝnh v× vËy viÖc ban hµnh sím

ph¸p lÖnh nµy lµ mong muèn chung cña nhiÒu cÊp nhiÒu

ngµnh vµ ®iÒu nµy còng phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña thêi

®¹i.

3- ChÝnh phñ nªn x©y dùng mét tê th«ng tin s¾m c«ng

b»ng hai h×nh thøc b¸o in vµ ®iÖn tö ®ª th«ng b¸o vµ

qu¶ng ço vÒ çc c¬ héi ®Êu thÇu vµ t¹o ra tÝnh minh

b¹ch trong viÖc trao hîp ®ång.

4- ViÖc x©y dùng híng dÉn thùc hiÖn quy ®Þnh cña ph¸p

luËt vÒ ®Êu thÇu mua s¾m lµ v« cïng cÇn thiÕt ®èi víi

ViÖt Nam tring giai ®o¹n nµy. ChÝnh phñ cÇn ph¶i gi¶i

thÝch râ rµng çc ph¬ng ph¸p vµ ®iÒu kiÖn ¸p dông çc

ph¬ng ph¸p mua s¾m kh¸c nhau, gi¶i thÝch râ çch x¸c

®Þnh vµ ®¸nh gi¸ trong qu¸ tr×nh xÐt thÇu ®ång thêi

nªn tinh gi¶n quy tr×nh ®¸nh gi¸.. ChÝnh phñ nªn ban

hµnh çc v¨n b¶n híng dÉn nµy.

5- Hå s¬ thÇu chuÈn lµ mét yÕu tè v« cïng quan träng ®Ó

ph¸t triÓn hoÆt ®éng ®Êu thÇu quèc tÕ t¹i ViÖt Nam.

74

V× vËy ChÝnh phñ nªn x©y dùng hå s¬ mêi thÇu cho t

vÊn, hµng ho¸ vµ c«ng tr×nh vµ b¸o ço ®¸nh gi¸ thÇu

theo mÉu tiªu chuÈn Quèc tÕ vµ b¾t buéc çc nhµ thÇu

ph¶i sö dông çc hå s¬ nµy.

6- ChÝnh phñ cÇn x©y dùng n¨ng lùc ®µo t¹o vÒ ®Êu thÇu

mua s¾m nghÜa lµ ph¶i thiÕt kÕ m« h×nh ®µo t¹o vµ

c¬ chÕ tµi chÝnh bÒn v÷ng.

B- Çc gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn kü thuËt, tæ chøc vµ qu¶n

lý ®Êu thÇu quèc tÕ ë ViÖt Nam trong thêi gian tíi

I- Hoµn thiÖn khu«n khæ ph¸p lý

1- V¨n b¶n ph¸p luËt vÒ ®Êu thÇu

ViÖc thùc hiÖn çc qui chÕ ®Êu thÇu ®· mang l¹i hiÖu

qu¶ thiÕt thùc. Tuy nhiªn cßn mét sè vÊn ®Ò tån t¹i thuéc quy

chÕ ®Êu thÇu hiÖn hµnh ®ang ®îc nghiªn cøu ®Ó ®a vµo dù

th¶o ph¸p lÖnh ®Êu thÇu.ViÖc so¹n th¶o ph¸p lÖnh ®Êu thÇu

lµ mét bíc ®¸ng hoan nghªnh trong viÖc c¶i çch çc v¨n b¶n

ph¸p luËt vÒ ®Êu thÇu. NÕu ®îc ban hµnh,ph¸p lÖnh nµy sÏ lµ

mét mèc quan träng trong c¶i çch hoÆt ®éng ®Êu thÇu. Mét

sè gi¶i ph¸p ®· ®îc ®Ò cËp trong dù th¶o ®Êu thÇu nh sau:

Thø nhÊt cÇn ph¶i t¨ng cêng ph©n cÊp trong ®Êu thÇu.

Ph©n cÊp trong ®Êu thÇu lµ mét vÊn ®Ò quan träng vµ nh¹y

c¶m, ®ång thêi cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt ®Õn hÖ thèng tæ

chøc. HiÖn ®ang cã nh÷ng ý kiÕn kh¸c nhau xung quanh vÊn

®Ò nµy. Cã ý kiÕn cho r»ng hiÖn nay chñ ®Çu t ®îc giao

nhiÒu quyÒn h¹n, song mét sè l¹i thiÕu n¨ng lùc vµ kh«ng chôi

tr¸ch nhiÖm g× hay tr¸ch nhiÖm kh«ng ®îc qui ®Þnh râ rµng.

75

Do vËy nhiÒu ý kiÕn ®Ò nghÞ ph¶i t¨ng cêng tr¸ch nhiÖm cña

chñ ®Çu t. Mét sè ý kiÕn kh¸c l¹i cho r»ng quy tr×nh ®Êu

thÇu hiÖn nay lµ qu¸ rêm rµ, kÐo dµi, qua nhiÒu bíc phª

duyÖt, trong khi ®ã qua mét thêi gian thùc hiÖn qui chÕ ®Êu

thÇu n¨ng lùc cña çn bé ViÖt Nam ®Òu ®· trëng thµnh nªn

®Ò nghÞ t¨ng cêng ph©n cÊp h¬n n÷a cho chñ ®Çu t tõ viÖc

quyÕt ®Þnh kÕ hoÆch ®Êu thÇu, danh s¸ch tham gia ®Êu

thÇu, danh s¸ch xÕp h¹ng çc nhµ thÇu vÒ kü thuËt, kÕt qu¶

®Êu thÇu, néi dung hîp ®ång… TÊt nhiªn viÖc thùc hiÖn cña

chñ ®Çu t ph¶i theo ®óng ph¸p lÖnh ®Êu thÇu vµ chôi sù

gi¸m s¸t kiÓm tra cña çc c¬ quan chøc n¨ng theo quy ®Þnh

trong ph¸p lÖnh ®Êu thÇu. Theo híng nµy c¬ quan qu¶n lý

nhµ níc çc cÊp chØ nªn thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc

lµ: Ban hµnh chÝnh s¸ch, híng dÉn vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn.

Thø 2 lµ ph¶i ®Èy m¹nh tÝnh c«ng khai trong ®Êu thÇu.

§©y lµ mµ kh¸ nhiÒu ý kiÕn ®· thÓ hiÖn sù ®ång t×nh bëi

quy chÕ ®Êu thÇu hiÖn hµnh còng chØ míi quy ®Þnh th«ng

b¸o mêi thÇu trong trêng hîp ®Êu thÇu réng r·i vµ th«ng b¸o

tróng thÇu ®îc c«ng bè c«ng khai, cßn nhiÒu néi dung kh¸c

vÉn cha c«ng khai, do vËy h¹n chÕ sù gi¸m s¸t cña çc nhµ

thÇu còng nh cña c«ng luËn.

¥ mét sè níc, nhiÒu th«ng tin liªn quan ®Õn c«ng t¸c

®Êu thÇu ®îc c«ng khai ho¸ vµ ®îc ®¨ng t¶i trªn mét tê ®Æc

san cña chÝnh phñ. Häc tËp kinh nghiÖm nµy chÝnh phñ nªn

giao cho mét c¬ quan ®îc xuÊt b¶n mét ®Æc san chuyªn vÒ

®Êu thÇu cña ViÖt Nam ®Ó thùc hiÖn c«ng khai ho¸ ®Êu

thÇu. C¬ quan phô tr¸ch ®Æc san nªn lµ c¬ quan ®¶m nhiÖm

c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra c«ng t¸c ®Êu thÇu. §Æc san cÇn

bao gåm çc néi dung nh th«ng b¸o mêi thÇu (cho ®Êu thÇu

76

réng r·i), th«ng tin vÒ ®Êu thÇu h¹n chÕ, kÕt qu¶ tróng thÇu

vµ kÕt qu¶ chØ ®Þnh thÇu, danh s¸ch çc nhµ thÇu bÞ cÊm

tham gia ®Êu thÇu, bÞ buéc chem. Døt hîp ®ång hoÆc kh«ng

®ñ kh¶ n¨ng hoµn thµnh hîp ®ång ®· ký.

Thø 3 trong viÖc c¶i çch nµy lµ vÊn ®Ò khiÕu n¹i vµ xö

lý vi ph¹m ph¶i ®îc ®a thµnh néi dung quan träng cña ph¸p

lÖnh ®Êu thÇu. Theo kinh nghiÖm cña mét sè níc th× viÖc xö

lý khiÕu n¹i trong ®Êu thÇu ®îc quy ®Þnh cô thÓ trong luËt

mua s¾m do çc träng tµi ®¶m nhiÖm. Träng tµi kh«ng nhÊt

thiÕt ph¶i lµ chuyªn nghiÖp, nhng cÇn ®éc lËp víi bªn mêi

thÇu còng nh ®èi víi çc nhµ thÇu cã khiÕu n¹i. Tuy nhiªn viÖc

nµy ®ang lµ míi mÎ ®èi víi chóng ta nªn cÇn ®îc th¶o luËn kü

®Ó viÖc quy ®Þnh trong ph¸p lÖnh ®Êu thÇu chÊm døt ®îc

t×nh tr¹ng xö lý khiÕu n¹i thêng kÐo dµi nh hiÖn nay.

Thø 4 cÇn ®Ò cËp tíi trong vÊn ®Ò nµy lµ vÊn ®Ò gi¸

sµn trong ®Êu thÇu. HiÖn nay d luËn x· héi ®ang cã nh÷ng ý

kiÕn kh¸c nhau vÒ vÊn ®Ò nªn hay kh«ng nªn quy ®Þnh gi¸

sµn trong ®Êu thÇu. Mét sè ý kiÕn kh¸c cho r»ng do kh«ng

quy ®Þnh gi¸ sµn nªn mét sè gãi thÇu cã gi¸ tróng thÇu qu¸

thÊp sÏ ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng c«ng tr×nh do bít xÐn vËt t,

nh©n c«ng, kÐo dµi thêi gian thùc hiÖn. Mét sè th× cho r»ng

®Êu thÇu lµ ph¶i c¹nh tranh, do ®ã khi gi¸ tróng thÇu thÊp

hoÆc thËm chÝ qu¸ thÊp, song ®îc lµm râ hoÆc cã ®iÒu

kho¶n g¾n tr¸ch nhiÖm trong hîp ®ång ®îc ký th× vÉn chÊp

nhËn ®îc. §iÒu quan träng lµ ph¶i n©ng cao tr¸ch nhiÖm gi¸m

s¸t thi c«ng cña chñ ®Çu t hoÆc t vÊn gi¸m s¸t. Do vËy kh«ng

nªn quy ®Þnh gi¸ sµn trong ®Êu thÇu nhng ph¶i cã biÖn ph¸p

cÇn thiÕt ®Ó xö lý çc trêng hîp ®îc trao hîp ®ång nhng thùc

77

hiÖn keo dµi hoÆc cè t×nh t¹o ra çc ph¸t sinh v« lý. CÇn x¸c

®Þnh vai trß cña çc c¬ quan giao vèn, vai trß çc hiÖp héi,

xem xÐt h×nh thøc xö lý kh«ng cho dù thÇu tiÕp ®èi víi çc

nhµ thÇu thùc hiÖn tåi.

§iÓm cuèi cïng cÇn ph¶i xem xÐt lµ chÕ tµi xö ph¹t çc vi

ph¹m ph¸p lÖnh §Êu thÇu vµ c«ng t¸c kiÓm tra, thanh tra.

Chóng ta nªn ph¶i cã møc ph¹t cho çc hnhµ vi vi ph¹m ph¸p

lÖnh ®Êu thÇu tuú theo møc ®é nh ë mét sè níc ®· lµm, cã

nh thÕ míi ®¶m b¶o mäi ngêi sÏ thùc hiÖn theo ®óng ph¸p

lÖnh ®Êu thÇu. §ång thêi víi c¬ chÕ ph©n cÊp m¹nh h¬n th×

viÖc kiÓm tra, thanh tra ph¶i ®îc n©ng lªn mét bíc vµ tiÕn

hµnh thêng xuyªn kÞp thêi, song kh«ng ®Ó anh hëng tíi tiÕn

®é thùc hiÖn ®Êu thÇu.

Tãm l¹i ®Ó c¶i tiÕn c«ng t¸c ®Êu thÇu vÒ mÆt ph¸p lý

nµy chóng ta cÇn sím ban hµnh Ph¸p lÖnh ®Êu thÇu víi nh÷ng

néi dung tiªn tiÕn h¬n, ®Èy m¹nh sù c¹nh tranh, t¨ng cêng

c«ng khai ho¸, cã chÕ tµi xö lý vi ph¹m râ rµng song còng cÇn

dÔ hiÓu, dÔ sö dông, dÔ kiÓm tra.

2- Nh÷ng qui ®Þnh ®èi víi c«ng chøc nhµ níc

GÇn ®©y uû ban thêng vô quèc héi ®· ban hµnh 3 ph¸p

lÖnh míi cã liªn quan tíi çc vÊn ®Ò ®Êu thÇu. Ph¸p lÖnh c«ng

chøc quy ®Þnh t çch ®¹o ®øc cña çn bé c«ng chøc nhµ níc

trong viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng nhiÖm vô cña m×nh vµ ®Ò ra

nh÷ng tiªu chuÈn hä ph¶i tu©n thñ khi thùc hiÖn nhiÖm vô

cña m×nh. Ph¸p lÖnh qui ®Þnh c«ng chøc ph¶i siªng n¨ng vµ

ph¶i hoµn toµn v× lîi Ých cña nhµ níc. NhiÖm vô vµ quyÒn lîi

cña çn bé c«ng chøc nhµ níc ®îc miªu t¶ chi tiÕt vµ nh÷ng

hoÆt ®éng cña c«ng chøc nhµ níc kh«ng ®îc lµm ®îc miªu t¶.

78

Ph¸p lÖnh còng ®Ò cËp ®Õn ®iÒu kiÖn lµm viÖc, ®µo t¹o,

lu©n chuyÓn, nghØ hu vµ nh÷ng vÊn ®Ò nh xö ph¹t khi vi

ph¹m luËt.

Ph¸p lÖnh vÒ tiÕt kiÖm vµ chèng l·ng phÝ yªu cÇu c«ng

chøc nhµ níc ph¶i tu©n thñ çc ®Ó ®¶m b¶o tÝnh kinh tÕ vµ

hiÖu qu¶ trong sö dông nguån vèn c«ng. Ph¸p lÖnh nµy quy

®Þnh vèn vµ tµi s¶n nhµ níc vÒ c¬ b¶n lµ ng©n s¸ch nhµ níc

bao gåm c¶ viÖn trî níc ngoµi. Çc h×nh ph¹t ®îc qui ®Þnh

®èi víi c«ng chøc g©y l·ng phÝ c«ng.

Ch¬ng III cña ph¸p lÖnh c«ng chøc cã qui ®Þnh gi¶i

quyÕt xung ®ét lîi Ých nh cÊm c«ng chøc së h÷u vµ së h÷u

c«ng ty t nh©n, nhng vÉn cha cã quyÕt ®Þnh chung h¬n cÊm

c«ng chøc tham gia vµo lÜnh vùc mµ hä hoÆc ngêi th©n cña

hä cã lîi Ých riªng t, lîi Ých kinh tÕ hoÆc lîi Ých kh¸c. CÇn ban

hµnh mét ®¹o luËt vÒ hµnh vi ®¹o ®øc nh mét c«ng cô ®Ó

t¹o nªn nhËn thøc trong khu vù nhµ níc.VÊn ®Ò xung ®ét lîi

Ých nªn ®îc gi¶ quyÕt chi tiÕt h¬n trong ph¸p lÖnh ®Êu thÇu

hoÆc trong ph¸p lÖnh chèng tham nhòng.

T×nh tr¹ng nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt ®iÒu chØnh cïng

mét vÊn ®Ò lµ mét tån t¹i chung trong hÖ thèng ph¸p luËt cña

ViÖt Nam. Çc c«ng cô ph¸p lý trïng lËp, chång chÐo t¹o nªn sù

long tóng, lÉn lén vµ kh«ng ch¾c ch¾n. Nh ®· ®Ò cËp ë trªn

nh÷ng vÊn ®Ò nµy cÇn ®îc rµ so¸t l¹i vµ nh÷ng trïng lÆp

chång chÐo ®ã cÇn ®îc l¹o bá.

3- Ph¸p lÖnh chèng tham nhòng

Mét vÊn ®Ò bøc xóc chung ë ViÖt Nam trong ®Êu thÇu

chÝnh lµ vÊn ®Ò tham nhòng. Çch nh×n nhËn nµy t¹o lµ mét

®éng lùc t¹o nªn ph¸p lÖnh chèng tham nhòng (Sè

79

03/1998/PLUBTVQH10, th¸ng 2 – 1998) vµ çc v¨n b¶n híng

dÉn thùc hiÖn liªn quan (nghÞ ®Þnh 64/1998/N§-CP). Çch

nh×n nhËn ®ã ®· ®îc çc quan chøc cao cÊp cña chÝnh phñ,

§¶ng, giíi kinh doanh trong níc vµ níc ngoµi vµ céng ®ång tµi

trî ViÖt Nam cïng chia sÎ. Çc nhµ kinh doanh trong níc vµ níc

ngoµi ®Òu nhËn thÊy sù phøc t¹p cña thñ tôc cÊp phÐp, sù

kh«ng râ rµng cña viÖc ra quyÕt ®Þnh t¹o c¬ héi cho tham

nhòng lµ nh÷ng rµo c¶n cho viÖc kinh doanh.

Tµi liÖu §iÒu tra kh¶ n¨ng c¹nh tranh toµn cÇu gÇn ®©y

cho thÊy nh÷ng thñ tôc kh«ng râ rµng, viÖc thiÕu th«ng tin,

tÝnh tuú tiÖn quan liªu trong mét bé phËn çn bé vµ sù chËm

trÔ kÐo dµi lµ nh÷ng yÕu tè khiÕn ViÖt Nam bÞ khu vùc t

nh©n ®¸nh gi¸ xÕp h¹ng gÇn thÊp nhÊt trong sè 58 níc vÒ

kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Tuy nhiªn møc ®é vµ quy m« tham

nhòng còng nh tham nhòng chñ yÕu lµ ë ®Þa ph¬ng ®Òu cha

râ. ChÝnh phñ cho r»ng mÆc dï tham nhòng lµ vÊn ®Ò lín nh-

ng chñ yÕu ë çn bé cÊp trung vµ cÊp thÊp. ViÖc ViÖt Nam

xÐt xö vµo ®Çu th¸ng 12/2002 kho¶ng 150 nh©n vËt cã liªn

quan ®Õn mét b¨ng thÕ giíi ngÇm khÐt tiÕng ë phÝa Nam cho

thÊy sù tham nhòng cña mét sè çn bé cÊp t¬ng ®èi cao.

Ph¸p lÖnh chèng tham nhòng lµ vò khÝ chñ yÕu cña

ChÝnh phñ ®Ó chèng tham nhòng. VÒ liªn quan ®Õn ®Êu

thÇu ph¸p lÖnh nµy cÊm mét lo¹t çc hµnh ®éng tham nhòng,

trong ®ã hèi lé vµ l¹m dông quyÒn chøc lµ liªn quan nhÊt.

Ph¸p lÖnh nµy bæ sung thªm vµo çc c«ng cô ph¸p lý nªu trªn

b»ng çch m« t¶ nhiÖm vô cña c«ng chøc vµ qui tr×nh thi vµ

xö ph¹t. Cã thÓ nãi vÒ néi dung vµ cÊu tróc ph¸p lÖnh nµy gÇn

®¹t ®Õn tiªu chuÈn quèc tÕ. Nh vËy c«ng cô ph¸p lý th× ®·

80

cã , hiÖn nay th¸ch thøc ®èi víi chÝnh phñ lµ vÊn ®Ò thùc

hiÖn.

4- LuËt hîp ®ång

§Õn nay ViÖt Nam cha cã mét bé luËt hîp ®ång thèng

nhÊt vµ ®Çy ®ñ nªn viÖc ®iÒu chØnh çc vÊn ®Ò liªn quan

®Õn hîp ®ång dùa vµo çc ®iÒu kho¶n liªn quan mét sè luËt

kh¸c nh luËt d©n sù, luËt th¬ng m¹i, luËt ®Çu t níc ngoµi vµ

ph¸p lÖnh hîp ®ång kinh tÕ n¨m 1989. Trong mét sè trêng hîp

thËm chÝ dùa vµo v¨n b¶n quy ®Þnh cña ®Þa ph¬ng. VÝ dô

quyÕt ®Þnh 789Q§UB 8/4/95 cña Hµ Néi híng dÉn viÖc x©y

dùng, xem xÐt, phª duyÖt vµ qu¶n lý dù ¸n vèn ®Çu t níc

ngoµi.

VÊn ®Ò hîp ®ång ®îc bao trïm lín nhÊt trong ph¸p lÖnh

hîp ®ång kinh tÕ. Ph¸p lÖnh nµy bao trïm “ tho¶ thuËn hoÆc

v¨n b¶n liªn quan tíi s¶n xuÊt trao ®æi hµng hãa, cung cÊp

dÞch vô, nghiªn cøu vµ ¸p dông bÝ quyÕt khoa häc kü thuËt

hoÆc çc tho¶ thuËn kinh doanh kh¸c.” Tuy nhiªn, çc néi

dung nh viÖc x©y dùng hîp ®ång vµ gi¶i quyÕt tranh chÊp

cßn cha ®Çu ®ñ vµ kh«ng nhÊt qu¸n víi mét sè ®iÒu kho¶n

liªn quan trong dù th¶o ph¸p lÖnh ®Êu thÇu mua s¾m.

ViÖc cã nhiÒu luËt chi phèi vÊn ®Ò hîp ®ång lµ mét rµo

c¶n ®èi víi sù hiÓu biÕt cña c«ng chóng vÒ tÝnh ph¸p lý cña

hîp ®ång. Trong ®Êu thÇu nh÷ng lóng tóng vÒ mÆt ph¸p lý

cã lÏ lµ lý do lµm cho çn bé nhµ níc ngi¹ sö dông hîp ®ång nh

lµ mét c«ng cô hiÖu qu¶ ®Ó qu¶n lý hîp ®ång. Do ®ã, vÊn

®Ò chÊt lîng thÊp trong mua s¾m ®Êu thÇu l¹i cµng t¨ng.

ChÝnh phñ ViÖt Nam cÇn lo¹i bá çc qui ®Þnh trïng lÆp liªn

81

quan ®Õn viÖc x©y dùng vµ néi dung cña hîp ®ång. VÒ l©u

dµi nªn x©y dùng mét luËt hîp ®ång míi.

Mét gi¶i ph¸p dÔ dµng h¬n nhng vÉn hiÖu qu¶ lµ viÖc ¸p

dông hîp ®ång chuÈn nh lµ mét phÇn cña hå s¬ mêi thÇu

chuÈn. Nh÷ng mÇu hîp ®ång chuÈn tèt nh mÉu cña Ng©n

hµng thÕ giíi hay Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸ rÊt s½n

chÝnh phñ nªn tham kh¶o ®Ó so¹n mÉu hîp ®ång cña m×nh.

II- Hoµn thiÖn çc quy tr×nh kü thuËt trong ®Êu

thÇu.

Çc chÝnh s¸ch vµ th«ng lÖ ®Êu thÇu mua s¾m lµ nh÷ng chØ

tiªu quan träng ®èi víi viÖc qu¶n lý, tÝnh hiÖu qu¶ vµ kÕt qu¶

thùc hiÖn nguån lùc c«ng. Tríc 1994 vµ tríc khi viÖn trî ®îc nèi

l¹i, ViÖt Nam kh«ng cã quy ®Þnh toµn diÖn vÒ ®Êu thÇu c¹nh

tranh réng r·i. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh mét khu«n khæ ®Êu

thÇu mua s¾m hiÖn ®¹i cho chi tiªu c«ng ë ViÖt Nam dùa trªn

c¬ së ®Êu thÇu c¹nh tranh ®îc b¾t ®Çu sau lÇn ®¸nh gi¸

hoÆt ®éng mua s¾m c«ng ë ViÖt Nam lÇn thø 1 n¨m 1994.

Cho ®Õn nay nh÷ng biÖn ph¸p hoµn thiÖn vµ kü thuËt ®Êu

thÇu ngµy cµng ®îc quan t©m h¬n vµ lµm cho ®Êu c¹nh

tranh ë ViÖt Nam trë thµnh c¬ së cho c¬ chÕ thÞ trêng trong

mua s¾m. Nh÷ng biÖn ph¸p hoµn thiÖn kü thuËt sau ®©y cã

thÓ gãp phÇn lµm hoµn thiÖn c¬ chÕ ®Êu thÇu quèc tÕ t¹i

ViÖt Nam.

1- KÕ hoÆch ®Êu thÇu

Theo qui chÕ 88/1999/N§-CP, tríc khi tiÕn hµnh mêi thÇu,

c¬ quan qu¶n lý dù ¸n ph¶i cã kÕ hoÆch ®Êu thÇu vµ hå s¬

82

mêi thÇu ®· cã cÊp thÈm quyÒn phª duyÖt. Cã rÊt nhiÒu lo

ng¹i vÒ chÊt lîng cña kÕ hoÆch ®Êu thÇu vµ hå s¬ mêi thÇu,

®Æc biÖt lµ sù ph©n c«ng gãi thÇu, dù to¸n, thiÕt kÕ vµ yªu

cÇu kü thuËt, ph¬ng ph¸p vµ tiªu chÝ xÐt thÇu, n¨ng lùc nhµ

thÇu vµ ®iÒu kiÖn hîp ®ång. Mét ®iÒu râ rµng lµ chÊt lîng

kÐm cña kÕ hoÆch ®Êu thÇu vµ hå s¬ mêi thÇu ¶nh hëng

xÊu tíi qu¸ tr×nh mua s¾m, vÝ dô nh gi¶m chÊt lîng çc hå s¬

dù tÇu cña çc nhµ thÇu, viÖc xÐt thÇu khã h¬n vµ bÞ chËm

trÔ, trao hîp ®ång sai, chi phÝ t¨ng vµ thùc hiÖn hîp ®ång bÞ

chËm trÔ do ph¶i thay ®æi thiÕt kÕ vµ nhu cÇu xin vèn bæ

sung. Cuèi cïng tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy dÔ dÉn tíi chÊt lîng

thÊp cña c«ng tr×nh vµ thiÕt bÞ.

ChÊt lîng kü thuËt vµ thiÕt kÕ kÐm ph¶n ¸nh mét phÇn

chÊt lîng çn bé kü thuËt hiÖn cã ë ViÖt Nam hoÆc hÖ thèng

dÞch vô t vÊn bao gåm c¶ çch thøc tæ chøc qu¶n lý vµ quy

®Þnh vÒ møc phÝ t vÊn. Trong khi x©y dùng n¨ng lùc ®Ó

n©ng cao kü n¨ng kü thuËt cña t vÊn lµ mét gi¶i ph¸p dµi h¹n,

cÇn sím rµ so¸t l¹i toµn bé nghµnh t vÊn. VÝ dô nh quy ®Þnh

hiÖn hµnh vÒ phÝ t vÊn lµ mét c¶n trë ®èi víi viÖc ph¸t triÓn

mét nÒn c«ng nghiÖp t vÊn ®éc lËp dùa trªn c¬ së kinh tÕ

thÞ trêng. HiÖn t¹i t vÊn thêng ®îc chØ ®Þnh vµ thùc chÊt

kh«ng cã mét sù c¹nh tranh nµo. trong nhiÒu trêng hîp, t vÊn

cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi bªn thÇu vµ chñ dù ¸n. V× t vÊn

kh«ng ®éc lËp nªn trong trêng hîp chÊt lîng c«ng viÖc kÐm hä

kh«ng ph¶i chôi tr¸ch nhiÖm gièng nh t vÊn ®éc lËp.

T×nh h×nh trªn cã thÓ ®îc c¶i thiÖn h¬n b»ng viÖc

cung cÊp hå s¬ mêi thÇu chuÈn, b¸o ço xÐt thÇu chuÈn vµ

nh÷ng v¨n b¶n híng dÉn kh¸c nhau nh ®· nãi phÇn trªn. Tuy

83

nhiªn viÖc nµy kh«ng thÓ thay thÕ cho ®µo t¹o. §µo t¹o ph¶i

®îc tiÕn hµnh song song víi viÖc thùc hiÖn nh÷ng bíc nµy.

VÒ dµi h¹n, ChÝnh phñ nªn dõng viÖc ®iÒu tiÕt thiÕu tù

nhiªn thÞ trêng t vÊn ®éc lËp. DÇn dÇn, gi¶i ph¸p nµy sÏ cho

phÐp mét ngµnh c«ng nghiÖp t vÊn ®éc lËp vµ cã chuyªn

m«n thùc sù ph¸p triÓn.

Mét biÖn ph¸p trung h¹n cã thÓ lµ n©ng cÊp hÖ thèng

hiÖn cã hoÆc x©y dùng míi mét hÖ thèng kiÓm tra vµ tiªu

chuÈn chÊt lîng ®Ó gióp so¹n th¶o çc yªu cÇu vµ thiÕt kÕ kü

thuËt. ViÖc ®µo t¹o çn bé lµm ®Êu thÇu nªn bao gåm c¶ néi

dung kiÓm tra chÊt lîng vµ tiªu chuÈn kü thuËt cña lÜnh vùc

liªn quan. §iÒu nµy gióp x¸c ®Þnh vµ lo¹i bá nh÷ng sai sãt th-

êng gÆp liªn quan ®Õn çc chi tiÕt vµ thiÕt kÕ kü thuËt. Çc

chuyªn gia cã tr×nh ®é kü thuËt cao trong nh÷ng lÜnh vùc

kh¸c nhau cã thÓ so¹n th¶o tµi liÖu yªu cÇu kü thuËt tèi thiÓu

cho tõg lÜnh vùc liªn quan. Nh÷ng tµi liÖu ®ã cÇn ®îc phæ

biÕn cho çn bé kü thuËt vµ ®Êu thÇu trong lÜnh vùc liªn

quan.

2- Ph¬ng ph¸p ®Êu thÇu

§èi víi dù ¸n sö dông vèn ODA, viÖc lùa chän ph¬ng thøc

mua s¾m tu©n thñ theo qui ®Þnh cña nhµ tµi trî. Ph¬ng ph¸p

mua s¾m thêng ®îc sö dùng cho dù ¸n nµy lµ ®Êu thÇu quèc

tÕ. NghÞ ®Þnh 52/N§-CP ph©n lo¹i çc dù ¸n ®Çu t thµnh çc

nhãm A, B, vµ C theo tiªu chuÈn liÖt kª trong phô lôc III- A. Çc

dù ¸n nhãm A do thñ tíng chÝnh phñ phª duyÖt, trõ nh÷ng tr-

êng hîp ®· ®îc Thñ tíng ChÝnh phñ uû quyÒn. TÊt c¶ çc dù ¸n

ODA ®îc ph©n vµo lo¹i nhãm nµy. ViÖc phª duyÖt çc dù ¸n

nhãm B vµ C ®îc giao cho cÊp Bé trëng vµ Chñ tÞch uû ban

84

nh©n d©n thµnh phè hoÆc cÊp thÊp h¬n tuú theo quy m«

cña dù ¸n.

Theo Bé KÕ hoÆch vµ §Çu t, 70% sè hîp ®ång sö dông

vèn trong níc ®îc thùc hiÖn kh«ng ph¶i b»ng ph¬ng ph¸p ®Êu

thÇu c¹nh tranh réng r·i, bao gåm ®Êu thÇu h¹n chÕ, chµo

hµng c¹nh tranh, chØ ®Þnh thÇu vµ tù thùc hiÖn. MÆc dï nghÞ

®Þnh quy ®Þnh ®Êu thÇu réng r·i lµ ph¬ng ph¸p chñ yÕu ®Ó

lùa chän nhµ thÇu, nhng trong thùc tÕ çch quy ®Þnh trong

nghÞ ®Þnh lµm cho cã thÓ sö dông ®Êu thÇu h¹n chÕ nh lµ

ph¬ng ph¸p chÝnh mµ vÉn nhÊt qu¸n víi nghÞ ®Þnh. Do vËy,

trong phÇn lín çc trêng hîp, kh«ng thÊy cã sù liªn quan gi÷a

ba yÕu tè lµ ph¬ng thøc lùa chän nhµ thÇu, quy m« gãi thÇu

vµ cÊp phª duyÖt. §©y lµ mét vÊn ®Ò quan träng mµ ChÝnh

phñ cÇn xem l¹i.

VÊn ®Ò chñ yÕu ë ®©y lµ lùa chän ph¬ng thøc ®Êu

thÇu h¹n chÕ hay ph¬ng thøc ®Êu thÇu réng r·i vµ cÊp nµo cã

thÓ quyÕt ®Þnh viÖc nµy. Kinh nghiÖm cho thÊy r»ng viÖc

cho phÐp tù do lùa chän sÏ dÉn ®Õn viÖc l¹m dông mét çch

cã hÖ thèng vµ nhiÒu quan chøc sÏ t×m çch liªn kÕt víi mét

sè nhµ thÇu ®Ó thu lîi ç nh©n lµm h¹i ®Õn lîi Ých c«ng. Mèi

lo ng¹i nµy kh«ng ph¶i lµ míi vµ rÊt phï hîp víi nh÷ng níc cã Ýt

kinh nghiÖm h¬n nhng tr¸ch nhiÖm cña çc c¬ quan qu¶n lý

nhµ níc thÊp

ViÖt Nam cã c¶ hai mèi lo ng¹i trªn, liªn quan tíi kinh

nghiÖm vµ tr¸ch nhiÖm. ViÖt Nam cÇn hÕt søc h¹n chÕ sö

dông çc ph¬ng ph¸p mua s¾m kh¸c kh«ng ph¶i lµ ®Êu thÇu

réng r·i. BiÖn ph¸p lµ quy ®Þnh ®Êu thÇu réng r·i lµ ph¬ng

ph¸p chÝnh vµ b¾t buéc ®èi víi çc gãi thÇu cã gi¸ trÞ lín h¬n

mét ngìng tiÒn ®îc x¸c ®Þnh trong quy chÕ. Trêng hîp ®Êu

85

thÇu réng r·i kh«ng ph¶i lµ ph¬ng ph¸p phï hîp th× ph¶i cã

gi¶i tr×nh t¹i sao kh«ng phï hîp vµ t¹i sao mét ph¬ng ph¸p Ýt

c¹nh tranh h¬n, nh ®Êu thÇu h¹n chÕ, l¹i phï hîp h¬n. Gi¶i

tr×nh nµy ph¶i ®a vµo kÕ hoÆch ®Êu thÇu vµ ph¶i ®îc cÊp

cã thÈm quyÒn phª duyÖt.

ChÝnh phñ nªn quy ®Þnh râ mèi liªn hÖ gi÷a gi¸ trÞ gãi

thÇu, ph¬ng ph¸p mua s¾m vµ cÊp phª duyÖt. Nªn ®a vµo

d¹ng b¶ng cho dÔ hiÓu, riªng cho hµng ho¸, c«ng tr×nh vµ

dÞch vô. Tr×nh tù vµ thñ tôc ®Êu thÇu mua s¾m râ rµng sÏ

t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi thóc ®Èy tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ

tÝnh minh b¹ch. Cïng víi quy ®Þnh râ rµng vµ tèt h¬n ®èi víi

c«ng t¸c lu gi÷ hå s¬ vµ tµi liÖu ®Êu thÇu, c«ng t¸c kiÓm tra

phª duyÖt tríc vµ sau khi ký hîp ®ång, c¶i tiÕn nµy sÏ lµ mét

çch h÷u hiÖu lùc ®Ó gi¸m s¸t viÖc sö dông nguån vèn c«ng.

3- Qu¶ng ço

Qu¶ng ço trªn çc ph¬ng tiÖn th«ng tin ®ai chóng lµ

b¾t buéc ®èi víi ®Êu thÇu réng r·i. Nhng gÇn ®©y, Phßng

Th¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam ( VCCI ) ®· tiÕn hµnh

mét cuéc ®iÒu tra ®èi víi çc thµnh viªn cña m×nh ®Ó ®¸nh

gi¸ tÝnh hiÖu lùc cña LuËt Doanh nghiÖp. GÇn 1/ 4 sè tr¶ lêi

cho r»ng hä kh«ng tham gia vµo “çc c¬ héi” ®Êu thÇu mua

s¾m c«ng do thiÕu th«ng tin. B¶n b¸o ço cßn cho biÕt thªm

lµ “ ®iÒu phæ biÕn lµ çc doanh nghiÖp ph¶i mÊt chi phÝ ®Ó

cã ®îc th«ng tin vÒ ®Êu thÇu tõ çc c¬ quan qu¶n lý. §iÒu

nµy x¶y ra víi 30% sè doanh nghiÖp tham gia ®Êu thÇu víi chi

phÝ trung b×nh lµ 1 triÖu ®ång”. §iÒu nµy cã vÎ liªn quan

®Õn b¸o ço cña Bé KÕ hoÆch vµ §Çu t ®· nªu ë môc 38 lµ

70% çc gãi thÇu dïng vèn trong níc kh«ng dïng ph¬ng thøc

86

®Êu thÇu réng r·i, mµ dïng çc ph¬ng ph¸p ®Êu thÇu kh«ng

ph¶i qu¶ng ço nh ®Êu thÇu h¹n chÕ vµ chØ ®Þnh thÇu.

ChÝnh phñ cÇn rµ so¸t l¹i NghÞ ®Þnh 88/1999/N§-CP ®Ó nªu

râ lµ ®èi víi çc gãi thÇu ®Êu thÇu réng r·i, qu¶ng ço s¬

tuyÓn vµ mêi thÇu b¾t buéc ph¶i ®¨ng trªn mét tê b¸o ®îc

ph¸t hµnh trªn ph¹m vi toµn quèc. Quy ®Þnh nµy sÏ lµm t¨ng

sù c¹nh tranh vµ tiÕt kiÖm cho ng©n s¸ch nhµ níc.

ChÝnh phñ còng nhËn thÊy r»ng tÝnh minh b¹ch lµ rÊt quan

träng ®èi víi mua s¾m c«ng. Do vËy, dù th¶o Ph¸p lÖnh ®Êu

thÇu ®a ra mét tiÕn bé ®¸ng kÓ vÒ yªu cÇu qu¶ng ço ®Êu

thÇu. Cô thÓ lµ, tÊt c¶ çc th«ng tin quan träng vÒ ®Êu thÇu

ph¶i ®îc c«ng bè trªn mét tê Th«ng tin mua s¾m c«ng cña

chÝnh phñ. ChÝnh phñ nªn xem xÐt nh÷ng néi dung sau cña

tê th«ng tin mua s¾m c«ng:

Cung cÊp sím nh÷ng th«ng tin chung vÒ c¬ héi ®Êu

thÇu trong t¬ng lai dùa trªn kÕ hoÆch ®Êu thÇu ®· ®îc

duyÖt;

Qu¶ng ço tÊt c¶ çc th«ng b¸o mêi thÇu ®èi víi çc gãi

thÇu cã gi¸ trÞ lín h¬n mét ngìng gi¸ trÞ theo quy ®Þnh.

Lóc ®Çu, ngìng nµy cã thÓ ®Æt cao. Sau ®ã nªn h¹ dÇn

xuèng;

C«ng bè danh s¸ch nh÷ng nhµ thÇu ®îc chän ®Ó dù

®Êu thÇu h¹n chÕ;

C«ng bè kÕt qu¶ xÐt thÇu, bao gåm tªn nhµ thÇu, néi

dung gãi thÇu vµ gi¸ trÞ hîp ®ång;

C«ng bè danh s¸ch nhµ thÇu bÞ cÊm dù thÇu do cã hµnh

vi gian lËn hoÆc tham nhòng;

87

Mçi th«ng b¸o mêi thÇu chuÈn cã thÓ dùa theo tiªu chuÈn

cña UNCITRAL ®iÒu 25 ®Ò xuÊt néi dung tèi thiÓu ®èi

víi mêi thÇu.

ChÝnh phñ nªn xem xÐt kh¶ n¨ng ph¸t hµnh tê th«ng tin

nµy c¶ díi d¹ng b¸o ®iÖn tö, sau khi ®· h×nh thµnh tê

th«ng tin in trªn giÊy. Tê th«ng tin bíc ®Çu cã thÓ chØ ¸p

dông cho çc hîp ®ång lín vµ thµnh phè lín. Sau ®ã rót kinh

nghiÖm ®Ó më réng h¬n vÒ néi dung vµ ®Þa lý.

4- Hå s¬ mêi thÇu chuÈn

Hå s¬ mêi thÇu chuÈn bao gåm th mêi thÇu, híng dÉn

nhµ thÇu, ®iÒu kiÖn hîp ®ång, v.v…lµ mét trong nh÷ng c«ng

cô quan träng nhÊt ®Ó qu¶n lý c«ng t¸c ®Êu thÇu mua s¾m.

Tõ khi çc nhµ tµi trî lín nh Ng©n hµng ThÕ giíi Ng©n hµng

ph¸t triÓn Ch©u ¸, Ng©n hµng hîp t¸c quèc tÕ NhËt B¶n nèi l¹i

tµi trî cho ViÖt Nam n¨m 1994, ®Êu thÇu trë thµnh yªu cÇu

b¾t buéc trong çc dù ¸n ®îc tµi trî. Hå s¬ mêi thÇu chuÈn

cña nhµ tµi trî lµ b¾t buéc ®èi víi çc gãi thÇu ®Êu thÇu quèc

tÕ (ICB). Çc Ng©n hµng nµy ®· so¹n th¶o mÉu hå s¬ b»ng

tiÕng ViÖt dïng cho ®Êu thÇu c¹nh tranh trong níc (NCB) vÒ

hµng ho¸ vµ x©y l¾p. 8 n¨m qua, th«ng qua viÖc ®Êu thÇu

trong çc dù ¸n sö dông vèn cña çc nhµ tµi trî lín, nhiÒu ban

qu¶n lý dù ¸n vµ çc nhµ thÇu trong níc ®· trë nªn quen thuéc

víi hå s¬ mêi thÇu theo chuÈn mùc quèc tÕ. Tõ n¨m 1996,

®Êu thÇu còng ®· trë thµnh yªu cÇu ®èi víi çc gãi thÇu t¬ng

®èi lín dïng vèn trong níc. Sè lîng vµ gi¸ trÞ cña çc gãi thÇu

lo¹i nµy t¨ng lªn nhanh chãng. §iÒu nµy lµm n¶y ra yªu cÇu

ph¶i sím cã çc tµi liÖu mÉu chuÈn cña ChÝnh phñ nh Hå s¬

mêi thÇu vµ b¸o ço xÐt thÇu. Çc tµi liÖu nµy còng cã thÓ

88

gãp phÇn gióp hµi hoµ thñ tôc mua s¾m cña chÝnh phñ vµ çc

nhµ tµi trî. Trong khi chê ®îi ChÝnh phñ ban hµnh mÉu chuÈn,

mét sè ngµnh cã nhiÒu kinh nghiÖm ®Êu thÇu ®· tù so¹n lÊy

hå s¬ mÉu cña m×nh dùa trªn çc mÉu chuÈn cña çc nhµ tµi

trî.

ChÝnh phñ nªn sím hoµn thiÖn çc hå s¬ mÉu nµy ®Ó cã thÓ

dïng cho çc gãi thÇu dïng vèn trong níc. Nªn dïng thö trong

mét hai n¨m lÊy kinh nghiÖm ®Ó hoµn thiÖn tiÕp. ChÝnh phñ

còng nªn so¹n çc tµi liÖu mÉu kh¸c nh b¸o ço xÐt thÇu, hå

s¬ Mêi thÇu cho c«ng tr×nh x©y dùng lín, tµi liÖu s¬ tuyÓn,

v.v…

5- XÐt thÇu

C¬ quan mêi thÇu chÞu tr¸ch nhiÖm xÐt thÇu. Çc bé,

ngµnh cã khèi lîng mua s¾m lín hµng n¨m nh nghµnh ®iÖn

hay giao th«ng thêng cã çc ®¬n vÞ chuyªn qu¶n lý dù ¸n.

Çc ®¬n vÞ nµy thêng cã tæ vµ çn bé chuyªn tr¸ch vÒ mua

s¾m ®Êu thÇu. Tuy nhiªn, hÇu hÕt çc c¬ quan kh¸c thêng

kh«ng cã mét khèi lîng mua s¾m thêng xuyªn. Çc c¬ quan

nµy khi nµo ph¶i mua s¾m ®Êu thÇu th× míi lËp ra tæ c«ng

t¸c t¹m thêi theo tõng vô viÖc. Çch tæ chøc thêng lµ lËp ra

mét nhãm c«ng t¸c, bao gåm ®¹i diÖn cña côc vô chñ chèt

trong mét bé hay uû ban nh©n d©n ( thêng lµ kÕ hoÆch, tµi

chÝnh, x©y dùng vµ c¬ quan chuyªn nghµnh kü thuËt liªn

quan) ®Ó ®¶m b¶o quyÕt ®Þnh trao hîp ®ång ®a ra phï hîp

víi chÝnh s¸ch vµ lîi Ých cña tÊt c¶ çc c¬ quan. Çch lµm nµy

®«i khi ¶nh hëng ®Õn yªu cÇu lµ xÐt thÇu ph¶i dùa vµo tiªu

chuÈn xÐt thÇu nªu trong Hå s¬ mêi thÇu.

89

Ph¬ng ph¸p chÊm ®iÓm trong xÐt thÇu ®èi víi hµng ho¸

vµ c«ng tr×nh thêng ®îc coi lµ mang tÝnh chñ quan trong çc

níc cã hÖ thèng mua s¾m c«ng céng tiªn tiÕn còng nh çc

nhµ tµi trî quèc tÕ chÝnh, bëi v× çc tiªu chÝ xÐt thÇu cã thÓ

bÞ ®iÒu chØnh vµ l¹m dông, vµ do ®ã kÕt qu¶ cã thÓ bÞ thay

®æi theo ý muèn cña ngêi xÐt thÇu. V× vËy, çc nhµ tµi trî

chÝnh cho ViÖt Nam nh WB, ADB vµ JBIC ®Òu kiÕn nghÞ

kh«ng sö dông ph¬ng ph¸p chÊm ®iÓm trong xÐt thÇu.

ChÝnh phñ ViÖt Nam ®îc khuyÕn nghÞ xem xÐt ®a ra ph¬ng

ph¸p xÐt thÇu trªn c¬ së chi phÝ thÊp nhÊt t¬ng tù nh ph¬ng

ph¸p ®ang ®îc WB vµ ADB sö dông, do ph¬ng ph¸p nµy ®·

chøng tá lµ çch lµm tèt nhÊt trong mua s¾m c«ng céng. Trªn

thùc tÕ, nhiÒu c¬ quan mêi thÇu ®· quen thuéc víi ph¬ng

ph¸p nµy qua viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c mua s¾m trong çc dù

¸n do WB tµi trî. NÕu v× lý do nµo ®ã mµ ph¬ng ph¸p chÊm

®iÓm cÇn ®îc tiÕp tôc sö dông, ph¬ng ph¸p xÐt thÇu dùa

trªn chi phÝ thÊp nhÊt ®îc khuyÕn nghÞ bæ sung thªm vµ cho

phÐp çc c¬ quan mêi thÇu lùa chän mét trong hai ph¬ng

ph¸p.

Cã mét quan niÖm kh¸ phæ biÕn, ®Æc biÖt trong ngµnh

x©y dùng, lµ nÕu mét hå s¬ thÇu cã gi¸ qu¸ thÊp, vÝ dô 10%

hoÆc h¬n so víi gi¸ dù to¸n gãi thÇu, th× nhµ thÇu ®ã hoÆc

lµ kh«ng nghiªm tóc hoÆc lµ thiÕu kinh nghiÖm, do ®ã sÏ

kh«ng thÓ thùc hiÖn hîp ®ång ®ã vµ hîp ®ång dÔ bÞ chËm

trÔ, t¨ng chi phÝ hoÆc chÊt lîng thÊp. Trong khi çc quy ®Þnh

kh«ng cho phÐp lo¹i bá mét hå s¬ thÇu chØ v× gi¸ “qu¸ thÊp”,

trªn thùc tÕ, nhiÒu c¬ quan mêi thÇu ®Æc biÖt çc chñ ®Çu

t c«ng tr×nh x©y l¾p thêng t×m çc lý do ®Ó lo¹i bá çc hå

90

s¬ thÇu nh vËy vµ ph¬ng ph¸p chÊm ®iÓm lµ c«ng cô h÷u

hiÖu ®Ó lµm ®iÒu ®ã.

Mét vÊn ®Ò kh¸c liªn quan ®Õn trêng hîp çc hå s¬ thÇu

®¸p øng nhng chµo gi¸ vît qu¸ dù to¸n. VÒ nguyªn t¾c, gi¸ trÞ

dù to¸n hoÆc tû lÖ thay ®æi gi¸ cho phÐp kh«ng ®îc tiÕt lé

cho çc nhµ thÇu. Trong trêng hîp nªu trªn, NghÞ ®Þnh

88/1999/N§-CP cho phÐp bªn mêi thÇu yªu cÇu nhµ thÇu chµo

gi¸ l¹i ®Ó cã ®îc gi¸ thÊp h¬n dù to¸n ®îc duyÖt. §©y lµ mét

çch thuËn tiÖn ®Ó “gi¶i quyÕt vÊn ®Ò”. Tuy nhiªn, çch ®ã

sÏ ¶nh hëng xÊu ®Õn toµn bé tÝnh tin cËy cña hÖ thèng mua

s¾m ®Êu thÇu quèc gia. V× vËy, chÝnh phñ ViÖt Nam cÇn

xem xÐt l¹i quy ®Þnh nµy vµ xo¸ bá nã trong çc söa ®æi

trong t¬ng lai hoÆc trong quy chÕ míi.

6- Qu¸ tr×nh Xem xÐt vµ Phª duyÖt cuèi cïng

Mua s¾m trong mét dù ¸n ®Çu t trong nhãm A, víi gi¸ trÞ

gãi thÇu trªn h¹n møc quy ®Þnh trong nghÞ ®Þnh, sÏ ph¶i

tu©n theo nh÷ng bíc ®¸nh gi¸ vµ xem xÐt sau:

C¬ quan tæ chøc thÇu ®¸nh gi¸ thÇu gåm mét nhãm xÐt

thÇu ®Æc biÖt vµ chuÈn bÞ b¸o ço ®¸nh gi¸ thÇu;

B¸o ço ®¸nh gi¸ ®îc c¬ quan tæ chøc thÇu tr×nh lªn bé

chñ qu¶n hoÆc chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng nh uû ban nh©n

d©n ®Ó xÐt duyÖt;

Bé chñ qu¶n xem xÐt b¸o ço ®¸nh gi¸. Thêng lµ bæ

nhiÖm mét ban gåm çc çn bé tõ çc vô cã tr¸ch nhiÖm

nh kÕ hoÆch, ph¸p chÕ vµ tµi chÝnh xem xÐt b¸o ço ®¸nh

gi¸ thÇu;

B¸o ço ®¸nh gi¸ víi ý kiÕn ®¸nh gi¸ vµ kiÕn nghÞ cña bé

l¹i ®îc göi lªn Bé KÕ hoÆch vµ §Çu t . Bé KÕ hoÆch vµ §Çu

91

t ( V¨n phßng xÐt thÇu) tiÕn hµnh xem xÐt lÇn thø hai

( thÈm ®Þnh ) b¸o ço ®¸nh gi¸. §«i khi, vÝ dô trêng hîp cã

tranh chÊp hoÆc khiÕu n¹i, Bé KÕ hoÆch vµ §Çu t sÏ tham

vÊn vµ lÊy ý kiÕn nhÊt trÝ tõ çc bé vµ çc c¬ quan cã liªn

quan kh¸c nhau tríc khi tr×nh kiÕn nghÞ phª duyÖt lªn Thñ

tíng ChÝnh phñ ®Ó phª duyÖt lÇn cuèi cïng.

V¨n phßng Thñ tíng xem xÐt kiÕn nghÞ cña Bé KÕ hoÆch

vµ §Çu t. §«i khi, vÝ dô trêng hîp cã tranh chÊp hoÆc khiÕu

n¹i, V¨n phßng Thñ tíng sÏ lÊy ý kiÕn cña çc vô trong chÝnh

phñ còng nh çc bé liªn quan tríc khi ra quyÕt ®Þnh cuèi

cïng.

§èi víi çc hîp ®ång nhá (nhãm B vµ C), çc thñ tôc trªn sÏ ®îc

tiÕn hµnh, trõ cÊp ra quyÕt ®Þnh cuèi cïng sÏ lµ bé hoÆc uû

ban nh©n d©n.

HÖ thèng ®¸nh gi¸ vµ phª duyÖt hiÖn t¹i ®èi víi çc hîp ®ång

lín lµ mét quy tr×nh ®¸nh gi¸ vµ xem xÐt nhiÒu cÊp lµm tèn

rÊt nhiÒu thêi gian vµ do ®ã dÉn ®Õn nhiÒu chËm trÔ trong

viÖc trao hîp ®ång. Do sè ngêi tham gia ®¸nh gi¸ lín vµ mÊt

nhiÒu thêi gian, nªn trong qu¸ tr×nh nµy dÔ x¶y ra viÖc sö

dông kh«ng ®óng, g©y søc Ðp, thao tóng vµ rá rØ th«ng tin.

KiÕn nghÞ lµ quy tr×nh nµy cÇn ®îc tinh gi¶n:

Ph©n cÊp quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm phª duyÖt vµ cho phÐp

mçi bé chñ qu¶n ( hoÆc Uû ban Nh©n d©n) lµ cÊp phª

duyÖt cao nhÊt;

Xo¸ bá quy tr×nh ®¸nh gi¸ nhiÒu cÊp; thay vµo ®ã tinh

gi¶n quy tr×nh ®¸nh gi¸ b»ng çch x©y dùng mét hÖ thèng

hai bËc - (i) c¬ quan ®Êu thÇu chÞu tr¸ch nhiÖm ®¸nh gi¸;

vµ (ii) bé chñ qu¶n hoÆc chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng chÞu

tr¸ch nhiÖm xem xÐt lÇn cuèi vµ phª duyÖt;

92

¸p dông ®¸nh gi¸ sau ®èi víi çc gãi thÇu díi mét ngìng

gi¸ trÞ nµo ®ã ®Ó ®¬n gi¶n ho¸ vµ bæ xung vµo hÖ thèng

chØ ®¸nh gi¸ tríc hiÖn t¹i.

M« t¶ nh÷ng quy ®Þnh ®¸nh gi¸, gåm c¶ n¨ng lùc vµ ®¹i

diÖn cÇn thiÕt cho c«ng t¸c ®¸nh gi¸, tr¸ch nhiÖm ®èi víi

quy tr×nh vµ tµi liÖu b¾t buéc vµ lu gi÷ hå s¬ cÇn thiÕt.

¸p dông çc tiªu chuÈn quèc tÕ cho viÖc lu gi÷ hå s¬ nh

®· ®îc gi¶i thÝch trong Híng dÉn vÒ LuËt mÉu cña

UNCITRAL.

III- Khu«n khæ thÓ chÕ

1- C¬ quan ®Êu thÇu ®éc lËp

ViÖc ph¶i cã mét c¬ quan chÝnh s¸ch vÒ ®Êu thÇu mua

s¾m chÞu tr¸ch nhiÖm ®iÒu hµnh vµ gi¸m s¸t lµ ®iÒu rÊt cÇn

thiÕt. Mét c¬ quan víi t«n chØ môc ®Ých râ rµng vµ çn bé

®ñ tr×nh ®é lµ ch×a kho¸ ®Ó t¹o ra mét hÖ thèng ®Êu thÇu

mua s¾m c«ng cã hiÖu lùc. Mét c¬ quan ë cÊp quèc gia víi

mét khu«n khæ phï hîp kh«ng chØ ®a ra träng t©m cña

chÝnh s¸ch ®Êu thÇu mua s¾m ( vµ lu«n cËp nhËt chóng cho

phï hîp víi nh÷ng nguyªn t¾c ®îc quèc tÕ c«ng nhËn) mµ cßn

b¶o ®¶m cho viÖc tu©n thñ cña nh÷ng chÝnh s¸ch ®ã n÷a.

VÒ khÝa c¹nh nµy, viÖc thùc thi chÝnh s¸ch nªn ®îc hiÓu theo

nghÜa réng nhÊt cã thÓ - nã bao gåm c¶ viÖc thiÕt kÕ vµ

thùc hiÖn mét hÖ thèng khiÕu n¹i ®éc lËp, t vÊn cho c¬ quan

®Êu thÇu vÒ çch hiÓu vµ ¸p dông Ph¸p lÖnh vµ nghÞ ®Þnh

vÒ ®Êu thÇu mua s¾m, qu¶n lý hÖ thèng kû luËt vµ xö ph¹t

hµnh chÝnh , gi¸m s¸t v.v…

NhiÒu níc ®· thµnh lËp c¬ quan t¬ng tù víi kÕt qu¶ tèt

®Ñp . Mü, Anh, Canada, §øc, Thôy §iÓn vµ Ph¸p ®Òu ®· thµnh

93

lËp c¬ quan ®Êu thÇu nh vËy ë çc ®¬n vÞ kh¸c nhau cña

chÝnh phñ. Mét vµi nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn vµ chuyÓn

®æi nh Ba-lan, Ex-t«-nia, Georgia, Ma-lai-xia, Slo-va-kia ®·

nhËn thøc ®îc sù cÇn thiÕt vµ thµnh lËp nh÷ng ®¬n vÞ nµy.

Trong khi V¨n phßng XÐt thÇu Quèc gia thuéc Bé KÕ

hoÆch vµ §Çu t cho ®Õn nay ®· vµ ®ang lµm mét c«ng viÖc

rÊt ®¸ng khen ngîi, th× giê ®©y ®· ®Õn lóc chÝnh phñ ViÖt

Nam ph¶i thµnh lËp mét c¬ quan ®Êu thÇu mua s¾m ë cÊp

quèc gia (V¨n phßng ®Êu thÇu mua s¾m c«ng).

V¨n phßng ®Êu thÇu mua s¾m c«ng cÇn ph¶i cã nh÷ng

®Æc ®iÓm chÝnh nh

§éc lËp víi çc béchñ qu¶n b»ng çch b¶o ®¶m r»ng V¨n

phßng mua s¾m c«ng b¸o ço lªn cÊp chÝnh trÞ cao nhÊt

( nh Thñ tíng hoÆc Phã Thñ tíng),cÊp trªn cña çc bé chñ

qu¶n. ViÖc nµy lµ ®Ó gi¶m bít ¸p lùc vµ thao tóng tõ çc bé

ë cïng mét cÊp b¸o ço. Chñ tÞch V¨n phßng Mua s¾m c«ng

ph¶i ®îc cÊp cao nhÊt cña chÝnh phñ nh Chñ tÞch níc hay

Thñ tíng bæ nhiÖm.

T¸ch chøc n¨ng ®iÒu hµnh vµ gi¸m s¸t khái ho¹t ®éng ®Êu

thÇu mua s¾m. Do vËy, ®Ó tr¸nh bÊt kú sù xung ®ét nµo

vÒ lîi Ých, V¨n phßng §Êu thÇu Mua s¾m c«ng kh«ng nªn

tham gia vµo bÊt kú ho¹t ®éng nµo liªn quan ®Õn ®Êu

thÇu mua s¾m thùc tÕ, bao gåm c¶ xem xÐt vµ phª duyÖt

v.v…tríc khi hîp ®ång ®îc ký kÕt.

Tr¸ch nhiÖm/nghÜa vô cña v¨n phßng ph¶i ®îc quy ®Þnh

râ rµng trong luËt ph¸p . LuËt ph¸p ph¶i quan t©m tíi viÖc

x©y dùng luËt vµ quy ®Þnh t«n chØ môc ®Ých râ rµng cho

V¨n phßng §Çu thÇu Mua s¾m c«ng.

94

QuyÒn thùc thi cña v¨n phßng §Êu thÇu Mua s¾m c«ng

ph¶i ®îc trao quyÒn cÇn thiÕt ®Ó thùc thi luËt ph¸p. VÝ

dô, nã ph¶i cã kh¶ n¨ng ®îc tiÕp cËn hå s¬ tµi liÖu ë bÊt

kú cÊp nµo, ¸p ®Æt xö ph¹t hµnh chÝnh, tiÕn hµnh ®iÒu

tra, yªu cÇu th«ng tin cho môc ®Ých thèng kªv.v…

V¨n phßng §Êu thÇu Mua s¾m c«ng ph¶i ®îc chÝnh phñ hç

trî ®ñ nguån lùc ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô ®îc giao.

2- Nguån Nh©n lùc vµ N¨ng lùc §Êu thÇu

NhiÒu vÊn ®Ò c¶n trë kÕt qu¶ ®Çu t cã thÓ lµ do

nh÷ng khã kh¨n mang tÝnh hÖ thèng mµ trong ®ã n¨ng lùc

qu¶n lý dù ¸n lµ träng t©m. Mét cuéc ®iÒu tra cña çc nhµ

tµi trî cho thÊy r»ng çc ®¬n vÞ qu¶n lý dù ¸n lµ qu¸ t¶i vµ

ho¹t ®éng díi nhiÒu h¹n chÕ cña c¶ bªn trong vµ bªn ngoµi,

bao gåm c¶ viÖc gi¸m s¸t thõa, nh÷ng quy ®Þnh m©u thuÉn

víi nhau, kh«ng ®ñ çn bé vµ nguån lùc vµ ®îc ®µo t¹o h¹n

chÕ vÒ nh÷ng th«ng lÖ hiÖn ®¹i. Gi¶i ph¸p híng tíi ph©n cÊp

tr¸ch nhiÖm chi tiªu chñ yÕu ®îc thóc ®Èy b»ng viÖc t¨ng

khèi lîng c«ng viÖc liªn quan tíi ho¹t ®éng hîp ®ång trªn toµn

quèc cña ChÝnh phñ trung ¬ng. Sù ph©n cÊp cã hiÖu qu¶

®ßi hái ph¶i cã n¨ng lùc ®Êu thÇu mua s¾m ë tÊt c¶ çc

cÊp , gåm c¶ 10.000 x· . §· cã sù nhÊt trÝ chung r»ng rÊt cÇn

ph¶i x©y dùng n¨ng lùc ë tÊt c¶ çc cÊp. Tuy nhiªn, vÊn ®Ò

lµ ph¶i x¸c ®Þnh ®îc çch tiÕp cËn tèt nhÊt vµ møc ®é

nguån lùc cÇn thiÕt.

Mét kho¶n viÖn trî cña Ng©n hµng ThÕ giíi cho x©y

dùng n¨ng lùc ®Êu thÇu mua s¾m ®· hç trî x©y dùng mét

ch¬ng tr×nh ®µo t¹o quèc gia. MÆc dï míi ®îc thµnh lËp

trong thêi gian gÇn ®©y, nhng Khoa qu¶n trÞ Kinh doanh tr-

95

êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n (NEU) ®· x©y dùng çc kho¸

®µo t¹o ng¾n h¹n mµ ®Êu thÇu mua s¾m ®îc gi¶ng d¹y nh

mét phÇn cña m«n qu¶n lý dù ¸n. Tuy nhiªn, hä nhËn thÊy

r»ng hä kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc nhu cÇu ®µo t¹o vµ hä thiÕu

gi¸o tr×nh, tµi liÖu gi¶ng d¹y vµ n¨ng lùc gi¶ng d¹y. Theo

®¸nh gi¸ cña nhµ trêng, nhu cÇu vÒ ®µo t¹o qu¶n lý dù ¸n vµ

®Êu thÇu mua s¾m ®ang t¨ng lªn vµ viÖc ph©n cÊp sÏ

khiÕn nhu cÇu t¨ng h¬n n÷a.

B¶n th©n Trêng Kinh tÕ Quèc d©n bÞ qu¸ t¶i vµ cÇn

ph¶i thuª chuyªn gia ®Ó b¾t ®Çu qu¸ tr×nh nµy mét çch cã

hÖ thèng vµ nghiªm tóc. Mét trong nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu

cÇn thùc hiÖn lµ x©y dùng mét chiÕn lîc ®µo t¹o. ChiÕn lîc

nµy cã thÓ bao gåm nh÷ng yÕu tè nh:

Ph©n tÝch nhu cÇu ®µo t¹o, bao gåm tÊt c¶ çc tr×nh ®é

ë çc møc c¬ b¶n, chuyªn gia vµ qu¶n lý. Ph©n tÝch nµy

nªn bao gåm çc cÊp trung ¬ng, tØnh, huyÖn vµ x· ®· thùc

hiÖn ph©n cÊp hoµn toµn.

§Ò c¬ng thiÕt kÕ çc kho¸ häc ng¾n h¹n vµ dµi h¹n vµ néi

dung cña çc kho¸ häc ®ã. ViÖc nghiªn cøu çc tæ chøc

®µo t¹o hiÖn cã nh Trung t©m ®µo t¹o quèc tÕ Turin, Italy

hoÆc ESAMI hoÆc UNDP lµ h÷u Ých ®Ó häc hái vÒ viÖc

thiÕt kÕ çc ch¬ng tr×nh ®µo t¹o.

Ph©n tÝch mét m« h×nh cung cÊp ®µo t¹o. Gîi ý ®îc ®a

ra lµ thµnh lËp mét Trung t©m ®µo t¹o ®Êu thÇu mua

s¾m ë trêng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n trªn c¬ së nh÷ng

kinh nghiÖm ®· thu ®îc t¹i ®ã. Trong khi gîi ý nµy ch¾c lµ

mét ph¬ng ¸n tèt, th× còng nªn ®a çc tæ chøc cung cÊp

®µo t¹o kh¸c vµo trong chiÕn lîc vµ xem xÐt çc m« h×nh

kh¸c tríc khi ®a ra lùa chän cuèi cïng.

96

Ph¶i x©y dùng mét m« h×nh tµi trî. CÇn ph¶i cã ®Çu t ®Ó

thiÕt lËp ph¬ng tiÖn ®µo t¹o, mua s¾m tµi liÖu vµ gi¸o

tr×nh, c«ng nghÖ th«ng tin sö dông cho ®µo t¹o vµ n©ng

cao tr×nh ®é gi¸o viªn. Chi phÝ thêng xuyªn cña mét trung

t©m ®µo t¹o vµ m« h×nh tµi trî cÇn thiÕt.

Cuèi cïng lµ mét kÕ hoÆch hµnh ®éng víi çc ho¹t ®éng

vµ khung thêi gian.

Mét khÝa c¹nh kh¸c ®Ó x©y dùng mét nhãm h¹t nh©n

nh÷ng chuyªn gia ®Êu thÇu cã kü n¨ng ë ViÖt Nam lµ mét hÖ

thèng çc khuyÕn khÝch. Mét m« h×nh ViÖt Nam cã thÓ ¸p

dông lµ hÖ thèng chøng nhËn cho çn bé ®Êu thÇu mua s¾m

, gièng nh hÖ thèng hiÖn cã ®èi víi kiÓm to¸n viªn. HÖ thèng

nµy cã thÓ cã ba cÊp: C¬ b¶n, chuyªn viªn vµ chuyªn gia vµ

nªn cã mèi liªn kÕt râ rµng gi÷a çc ch¬ng tr×nh ®µo t¹o

hiÖn cã víi hÖ thèng chøng nhËn, c¬ héi th¨ng tiÕn nghÒ

nghiÖp vµ møc l¬ng. C¬ héi nghÒ nghiÖp tÊt nhiªn lµ cã tõ

çc c¬ quan ®Êu thÇu vµ sÏ phô thuéc vµo çch hä tæ chøc

ho¹t ®éng ®Êu thÇu. Môc tiªu dµi h¹n h¬n lµ x©y dùng mét

®éi ngò chuyªn viªn ®Êu thÇu chuyªn tr¸ch vµ b¾t buéc ph¶i

cã mét chuyªn gia ®Êu thÇu ®îc chøng nhËn lµ ngêi chÞu

tr¸ch nhiÖm hµng ®Çu ®èi víi qu¸ tr×nh ®Êu thÇu mua s¾m

tõ x©y dùng kÕ hoÆch ®Õn ký hîp ®ång. Chuyªn gia ®Êu

thÇu mua s¾m nµy cÇn ph¶i dùa vµo çc chuyªn viªn kü

thuËt, tµi chÝnh v.v…nhng chuyªn gia ®Êu thÇu ph¶i chÞu

tr¸ch nhiÖm cuèi cïng.

Tãm l¹i, nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu cho vÊn ®Ò nµy lµ:

X©y dùng mét chiÕn lîc ®µo t¹o ph©n tÝch nh÷ng yÕu tè

nh ph©n tÝch nhu cÇu ®µo t¹o, thiÕt kÕ çc ch¬ng tr×nh

97

®µo t¹o, m« h×nh cung cÊp ®µo t¹o vµ kÕ hoÆch hµnh

®éng.

X©y dùng mét hÖ thèng chøng nhËn, hç trî cho viÖc ph¸t

triÓn mét ®éi ngò çn bé ®Êu thÇu mua s¾m trong dÞch

vô d©n sù.

Lµm cho viÖc trë thµnh mét chuyªn gia ®Êu thÇu mua

s¾m trë nªn hÊp dÉn ®èi víi con ®êng ph¸t triÓn sù

nghiÖp cña c«ng chøc b»ng çch liªn kÕt nh÷ng kÕt qu¶

®µo t¹o ®¹t ®îc víi c¬ héi c«ng viÖc vµ l¬ng. §iÒu nµy nªn

®îc kÕt hîp víi ch¬ng tr×nh c¶i çch dÞch vô d©n sù trong

t¬ng lai.

Ph©n tÝch khèi lîng c«ng viÖc trong çc c¬ quan ®Êu thÇu

vµ tËp trung c«ng viÖc vµo mét sè Ýt h¬n çn bé chuyªn

tr¸ch.

3- Tr¸ch nhiÖm tµi chÝnh trong khu vùc c«ng

Tr¸ch nhiÖm tµi chÝnh trong khu cùc c«ng lµ mét khÝa

c¹nh quan träng trong khu«n khæ qu¶n lý nhµ níc. Tr¸ch

nhiÖm nµy bao gåm çc b¸o ço tµi chÝnh minh b¹ch vµ ®¸ng

tin cËy vÒ çc hoÆt ®éng ®Êu thÇu, mét hÖ thèng ho¸ ®¬n

vµ quyÕt to¸n nh»m lµm gi¶m viÖc sö dông l·ng phÝ hoÆc

l¹m dông c«ng quü, mét c¬ chÕ x¸c minh çc th«ng tin do

chÝnh phñ cung cÊp b»ng mét c¬ quan thø 3. HiÖn nay tr¸ch

nhiÖm vµ chÊt lîng qu¶n lý tµi chÝnh chung cña ViÖt Nam cßn

cha ®¹t ®îc nh÷ng tiªu chuÈn tèi thiÓu cña LuËt Minh b¹ch

vÒ tµi chÝnh cña Quü tiÒn tÖ quèc tÕ, tuy nhiªn ChÝnh phñ

®· cam kÕt sÏ ¸p dông çc biÖn ph¸p ®Ó ®¹t ®îc nh÷ng tiªu

chuÈn nµy. ChÝnh v× vËy ChÝnh phñ nªn thùc hiÖn nh÷ng

biÖn ph¸p c¶i tæ ®¸ng kÓ ®Ó n©ng cao tÝnh minh b¹ch cña

98

ng©n s¸ch nh kiÓm so¸t mét çch cã hiÖu qu¶ vÒ mÆt ph¸p

luËt trong chi tiªu, x©y dùng çc c¬ quan chôi tr¸ch nhiÖm

gi¶i tr×nh tµi chÝnh vµ mét ®éi ngò çn bé cã tr¸ch nhiÖm

trong viÖc nµy, ®ång th¬× ®Ò nghÞ Ng©n hµng ThÕ Giíi,

Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸ hç trî viÖc thùc hiÖn mét hÖ

thèng qu¶n lý tµi chÝnh thèng nhÊt.

IV- C¶i çch çc doanh nghiÖp nhµ n íc

Trong çc hîp ®ång do doanh nghiÖp nhµ níc thùc hiÖn

®· cho thÊy r»ng çc quan hÖ giao dÞch gi÷a c¬ quan chñ

qu¶n víi nhµ thÇu lµ kh«ng s©u s¸t. MÆc dï çc doanh nghiÖp

nhµ níc dêng nh ®éc lËp vÒ mÆt tµi chÝnh, qu¶n lý vµ ph¸p

lý chóng vÉn n»m trong ph¹m vi cña c¬ quan thùc hiÖn.

Trong khu«n khæ thÓ chÕ do çc luËt chi phèi doanh nghiÖp

nhµ níc quy ®Þnh, tÝnh tù chñ vÒ ph¸p lý vµ tµi chÝnh cña

doanh nghiÖp nhµ níc cã thÓ thiÕt lËp. Tuy nhiªn vÉn cã mèi

quan hÖ phô thuéc gi÷a doanh nghiÖp nhµ níc vµ c¬ quan

thùc hiÖn. Ngµnh c«ng nghiÖp t vÊn non trÎ cña ViÖt Nam

thËm chÝ con phô thuéc h¬n vµo çc bé chuyªn nghµnh hoÆc

tæng c«ng ty. Trong mét sè nghµnh nh n¨ng lîng, giao th«ng

hoÆc ph¸t triÓn tµi nguyªn níc, chÝnh phñ hoÆt ®éng ®éc

quyÒn th«ng qua mét sè Ýt c«ng ty díi sù ®iÒu hµnh cña çc

bé chuyªn nghµnh liªn quan hoÆc tæng c«ng ty víi çc quy

®Þnh chÆt chÏ vÒ phÝ vµ tiÒn c«ng, v× vËy khu vùc t nh©n

non nít bÞ lo¹i ra. Khã kh¨n chÝnh cña Doanh nghiÖp nhµ níc

ë ViÖt Nam lµ vÊn ®Ò phô thuéc. V× vËy muèn tho¸t khái

t×nh tr¹ng nµy cÇn ph¶i c¬ cÊu l¹i doanh nghiÖp nhµ níc vµ

çc viÖn nhµ níc vÒ së h÷u vµ qu¶n lý. Ch¼ng h¹n nh ®Èy

m¹nh viÖc t¸ch çc doanh nghiÖp nhµ níc vµ çc viÖn ra khái

99

sù qu¶n lý trùc tiÕp cña çc bé vµ Uû ban nh©n d©n. §©y lµ

c«ng viÖc cÇn ®îc coi lµ mét bé phËn trong c¶i çch tæng

thÓ c«ng t¸c qu¶n lý hµnh chÝnh.

Mét viÖc v« cïng quan träng n÷a lµ cæ phÇn ho¸ çc

Doanh nghiÖp nhµ níc vµ çc viÖn theo híng trë thµnh hoµn

toµn ®éc lËp vÒ mÆt ph¸p lý, tµi chÝnh vµ qu¶n lý ®Ó t¹o

®iÒu kiÖn thuËn lîi cho çc ®¬n vÞ nµy tham gia ®Êu thÇu

trong mét thÞ trêng më mét çch c«ng b»ng vµ b×nh ®¼ng

víi tÊt c¶ çc nhµ cung cÊp hµng ho¸, nhµ thÇu x©y dùng vµ

çc c«ng ty t vÊn kh¸c.

Nãi tãm l¹i hoÆt ®éng ®Êu thÇu vÉn cßn cha chuyªn

nghiÖp ë ViÖt Nam. §éi ngò nh©n viªn ®Êu thÇu mua s¾m h-

ëng l¬ng theo c¬ cÊu l¬ng cña ChÝnh phñ, c¬ cÊu nµy quy

®Þnh møc l¬ng bæng cña c«ng chøc vµ lµ mét trong nh÷ng

c¬ cÊu l¬ng thÊp nhÊt trªn thÕ giíi. NhËn xÐt phæ biÕn hiÖn

nay lµ doanh nghiÖp nhµ níc chiÕm u thÕ trong ®Êu thÇu

®Æc biÖt lµ trong ngµnh x©y dùng th«ng qua mèi quan hÖ

vµ gi¸ dù thÇu rÊt thÊp. ViÖc ®ã hoÆc sÏ khiÕn c«ng ty

th¾ng thÇu bÞ thiÖt h¹i, ®ßi hái trî gi¸ Èn, tho¶ hiÖp vÒ chÊt

lîng c«ng tr×nh ®îc c«ng tr×nh hoÆc söa ®æi ®¸ng kÓ ®¬n

®Æt hµng khiÕn viÖc mua s¾m kh«ng mang tÝnh chÊt c¹nh

tranh. Tuy nhiªn viÖc ¸p dông ®Êu thÇu c¹nh tranh réng r·i ®·

gióp tiÕt kiÖm ®¸ng kÓ vèn ®Çu t c«ng céng, tÝch luü ®îc

nhiÒu kinh nghiÖm ,çc quy chÕ ®îc ®iÒu chØnh tèt vµ thi

hµnh cã hiÒu lùc h¬n. ChÝnh v× vËy ®Êu thÇu c¹nh tranh ®-

îc xem lµ mét phíng ph¸p mua s¾m cã hiÖu qu¶ ®em l¹i lîi

Ých cho nhiÒu bªn tham gia, gãp mét phÇn ®¸ng kÓ trong

c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.

100

101

KÕT LUËN

HoÆt ®éng ®Êu thÇu trong mua s¾m t¹i ViÖt Nam mÆc dï

míi ®îc ®æi míi çch ®©y 7 n¨m (tõ n¨m 1996) nhng

nh÷ng thµnh tùu mµ nã ®¹t ®îc cho ®Õn nay lµ rÊt ®¸ng

kÓ. Mét khu«n khæ ph¸p lý vµ thÓ chÕ ®Êu thÇu mua

s¾m c«ng phï hîp ®· ®îc thiÕt lËp. §Êu thÇu c¹nh tranh trë

thµnh nguyªn t¾c ®èi víi hîp ®ång sö dông vèn nhµ níc.

Trªn thùc tÕ, trong thêi gian qua nhê cã ®Êu thÇu c¹nh

tranh mµ ViÖt Nam ®· tiÕt kiÖm ®¸ng kÓ vèn ®Çu t c«ng

céng tõ 10% ®Õn 14% so víi møc dù to¸n chi phÝ tríc ®Êu

thÇu. Nh÷ng c¬ héi tham nhòng trong qu¸ tr×nh mua s¾m

gi¶m ®i, chÊt lîng hµng hãa c«ng tr×nh vµ dÞch vô mua

s¾m th«ng qua ®Êu thÇu t¨ng lªn, n¨ng lùc ®Êu thÇu cña

ViÖt Nam ®îc t¨ng cêng ®¸ng kÓ. Vµ ®iÒu nµy ®· thóc

®Èy sù t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam.

ViÖt Nam ®· thõa nhËn r»ng viÖc ¸p dông ®Êu thÇu

c¹nh tranh réng r·i b¾t ®Çu tõ n¨m 1996 ®· gióp t¨ng

nh÷ng lîi Ých kinh tÕ vµ x· héi, çc quy chÕ ®îc ®iÒu

chØnh tèt h¬n vµ thi hµnh cã hiÖu lùc h¬n. Nh÷ng kho¶n

lîi Ých nµy cßn t¨ng lªn nhiÒu lÇn nÕu ch¬ng tr×nh cæ

phÇn ho¸ quèc gia ®îc ®Èy nhanh vµ chÝnh phñ chuyÓn

nhanh sang mét hÖ thèng mua s¾m ®Êu thÇu theo ®Þnh h-

íng thÞ trêng phï hîp víi nh÷ng nguyªn t¾c ®· ®îc chÊp nhËn

trªn toµn thÕ giíi.

§îc sù híng dÉn tËn t×nh cña çc thµy c« gi¸o trêng §¹i

häc ngo¹i th¬ng, em ®· m¹nh d¹n ®a ra vÊn ®Ò“§Êu thÇu

trong mua b¸n quèc tÕ, thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn t¹i

102

ViÖt Nam”. Do cha cã ®iÒu kiÖn ®i s©u h¬n tõng dù ¸n cô

thÓ, nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, em rÊt mong nhËn

®îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña çc thÇy, c« gi¸o ®Ó ®Ò tµi

®îc hoµn thiÖn h¬n.

Mét lÇn n÷a em xin c¶m ¬n thÇy gi¸o – TiÕn sÜ Ph¹m

Duy Liªn, ngêi ®· híng dÉn vµ gióp ®ì em hoµn thµnh viÖc

nghiªn cøu vµ thùc hiÖn ®Ò tµi nµy.

103

Tµi liÖu tham kh¶o

1- ViÖt nam – hÖ thèng §Êu thÇu mua s¾m c«ng

(Ng©n hµng thÕ giíi th¸ng 10- 2002)

2- Kü thuËt nghiÖp vô ngo¹i th¬ng

(Trêng ®¹i häc ngo¹i th¬ng – Vò H÷u Töu)

3- Tµi liÖu vÒ ®Êu thÇu

(Bé kÕ hoÆch ®Çu t th¸ng 11/2002)

4- Quy chÕ ®Êu thÇu

( NghÞ ®Þnh 88/1999/N§-CP ChÝnh phñ)

5- Híng dÉn mua s¾m b»ng vèn vay IBRD vµ tÝn dông

IDA

( Ng©n hµng thÕ giíi - 1999)

6- Híng dÉn mua s¾m hµng ho¸

(Ng©n hµng Ph¸t triÓn Ch©u ¸ -1999 )

7-Híng dÉn ®¸nh gi¸ vµ ®Êu thÇu ®èi víi çc dù ¸n

ODA cña Ng©n hµng hîp t¸c ®Çu t NhËt B¶n

( Ng©n hµng hîp t¸c ®Çu t NhËt B¶n – 2000)

8- Tµi liÖu ®Êu thÇu quèc tÕ vµ trong níc

(Bé giao th«ng vËn t¶i – 2003)

9- Kinh tÕ 2002 –2003 ViÖt Nam, ThÕ giíi

(Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam)

10- B¸o diÔn ®µn doanh nghiÖp ngµy 28/3/2003

(Bé th¬ng m¹i)

104

Dau thau trong mua ban qt thuc trang va giai phap tai vn

Documents