Dış Ticarette Diğer Finansman Yöntemleri: Factoring ... · Forfaiting ve factoring yöntemleri birbirine benzemesine karşın aralarında bazı farklılıklar vardır. Bunlar:

11Araş. Gör. Gülçin Güreşçi Pehlivan©

Dış Ticarette Diğer Finansman Dış Ticarette Diğer Finansman Yöntemleri: Factoring, Forfaiting Yöntemleri: Factoring, Forfaiting

ve Finansal Kiralamave Finansal Kiralama


FACTORINGFACTORING

Factoring, her türlü mal ve hizmet satışından Factoring, her türlü mal ve hizmet satışından kaynaklanan kısa vadeli ticari alacakların kaynaklanan kısa vadeli ticari alacakların factoring şirketine devredilmesi, factoring şirketine devredilmesi, borçlunun bundan haberdar edilerek tahsilatın borçlunun bundan haberdar edilerek tahsilatın factoring şirketi tarafından yapılmasıdır. factoring şirketi tarafından yapılmasıdır. Bir başka deyişle factoring, işletmelerin Bir başka deyişle factoring, işletmelerin genellikle kısa vadeli satışlarından doğan alacak genellikle kısa vadeli satışlarından doğan alacak haklarının factoring şirketi adı verilen kuruluşlara haklarının factoring şirketi adı verilen kuruluşlara satılmasıdır.satılmasıdır.


Factoringin temel amacıFactoringin temel amacı, satıcının , satıcının faaliyetlerini üretim ve satış konularında faaliyetlerini üretim ve satış konularında yoğunlaştırabilmesi için satıştan sonraki yoğunlaştırabilmesi için satıştan sonraki her türlü bürokratik ve mali sorumluluktan her türlü bürokratik ve mali sorumluluktan satıcıyı kurtarmaktır.satıcıyı kurtarmaktır.-- Factoring şirketi işletmeye garanti, Factoring şirketi işletmeye garanti, tahsilat, muhasebe ve finansman tahsilat, muhasebe ve finansman hizmetlerinin bir kısmını veya tamamını hizmetlerinin bir kısmını veya tamamını sunmaktadır,sunmaktadır,-- Factoring sürekli bir işlemdir, işletme Factoring sürekli bir işlemdir, işletme alacaklarının tümünü factoring şirketine alacaklarının tümünü factoring şirketine devretmektedir.devretmektedir.


Factoringin TarihçesiFactoringin Tarihçesi::Dünyada bilinen ilk Dünyada bilinen ilk uygulamaları uygulamaları Mezopotamya’da M.Ö. Mezopotamya’da M.Ö. 4000’li yıllarda “ alacağın 4000’li yıllarda “ alacağın temliki ” şeklinde temliki ” şeklinde görülmüştür. İktisat tarihinde, görülmüştür. İktisat tarihinde, denizaşırı ülkelerde denizaşırı ülkelerde temsilcilikler kuran ve bu temsilcilikler kuran ve bu kuruluşları “ Factorien ” kuruluşları “ Factorien ” kendilerini de “ Factor ” kendilerini de “ Factor ” olarak tanımlayan Alman olarak tanımlayan Alman Bankerler tarafından Bankerler tarafından kullanılmıştır.

Factoringin ilk Factoringin ilk uygulanmasından M.S. uygulanmasından M.S. 17. yüzyıla kadar geçen 17. yüzyıla kadar geçen dönem factoring dönem factoring şirketinin malların şirketinin malların pazarlaması ve pazarlaması ve tahsilatını yaparak tahsilatını yaparak bedelini üreticisine bedelini üreticisine ödediği bir ticari faaliyeti ödediği bir ticari faaliyeti içermiştir.içermiştir.

kullanılmıştır.


Tekstil endüstrisinin Tekstil endüstrisinin gelişmesiyle factoring gelişmesiyle factoring faaliyetleri esas olarak bu faaliyetleri esas olarak bu sektörde yoğunlaşmaya sektörde yoğunlaşmaya başlamıştır. 18. yy’da başlamıştır. 18. yy’da günümüzdeki günümüzdeki fonksiyonlarına benzeyen ilk fonksiyonlarına benzeyen ilk factoring şirketi “ Hause of factoring şirketi “ Hause of Factors ” adı altında Factors ” adı altında kurulmuştur. Bu kuruluş, kurulmuştur. Bu kuruluş, kolonilerden gelen malların kolonilerden gelen malların stoklanmasını finanse etmek stoklanmasını finanse etmek gibi yeni bir görev de gibi yeni bir görev de üstlenmiş ve böylece üstlenmiş ve böylece factoring şirketlerinin mali factoring şirketlerinin mali yükümlülüğü de başlamıştır.yükümlülüğü de başlamıştır.

Ayrıca sömürge ülkelerin Ayrıca sömürge ülkelerin uzaklığı, yeni pazarların uzaklığı, yeni pazarların genişliği, haberleşme genişliği, haberleşme zorlukları factoring zorlukları factoring şirketlerinin fonksiyonlarını da şirketlerinin fonksiyonlarını da arttırmıştır. Piyasa ve müşteri arttırmıştır. Piyasa ve müşteri tercihleri konusunda tercihleri konusunda danışmanlık hizmeti sunmaya danışmanlık hizmeti sunmaya da başlamışlardır.da başlamışlardır.1929 ekonomik bunalımı ve 1929 ekonomik bunalımı ve Birinci ve İkinci Dünya Birinci ve İkinci Dünya savaşları nedeniyle 1940’lı savaşları nedeniyle 1940’lı yılların sonuna kadar yılların sonuna kadar factoring faaliyetlerinde yeterli factoring faaliyetlerinde yeterli gelişme sağlanamamıştır. gelişme sağlanamamıştır. Factoring 1973 Petrol Factoring 1973 Petrol Krizinden sonra yaygın olarak Krizinden sonra yaygın olarak kullanılmaya başlamıştır. kullanılmaya başlamıştır.


Factoring İşleminin iktisadi Factoring İşleminin iktisadi fonksiyonları:fonksiyonları:

Finansman FonksiyonuFinansman FonksiyonuHizmet FonksiyonuHizmet FonksiyonuTeminat FonksiyonuTeminat Fonksiyonu


11. Finansman Fonksiyonu:. Finansman Fonksiyonu: Factoring şirketinin en Factoring şirketinin en önemli işlevlerinden biri, alacakların finansmanını önemli işlevlerinden biri, alacakların finansmanını sağlamaktır. Müşteri alacalarının finansmanında iki sağlamaktır. Müşteri alacalarının finansmanında iki yöntem kullanılmaktadır:yöntem kullanılmaktadır:-- Ön Ödeme ve Avans YöntemiÖn Ödeme ve Avans Yöntemi: Uygulamada : Uygulamada genellikle müşteriye %80 peşin ödeme genellikle müşteriye %80 peşin ödeme yapılmaktadır. Böylece müşteri, alacaklarının yapılmaktadır. Böylece müşteri, alacaklarının karşılığını vadesinden önce avans olarak almakta ve karşılığını vadesinden önce avans olarak almakta ve finansman sorununu çözmektedir. Alacağın vadesi finansman sorununu çözmektedir. Alacağın vadesi geldiğinde tahsil edilen alacağın %20’sinden geldiğinde tahsil edilen alacağın %20’sinden factoring şirketinin komisyonu ve faiz düşüldükten factoring şirketinin komisyonu ve faiz düşüldükten sonra satıcıya ödenir.sonra satıcıya ödenir.--İskontoİskonto YöntemiYöntemi: Önce alacakların peşin değeri : Önce alacakların peşin değeri hesaplanır. Daha sonra factoring şirketinin hesaplanır. Daha sonra factoring şirketinin komisyon tutarı ve yaptığı masraflar düşülerek kalan komisyon tutarı ve yaptığı masraflar düşülerek kalan tutar müşteriye ödenir. Uygulamada pek tercih tutar müşteriye ödenir. Uygulamada pek tercih edilen bir yöntem değildir.edilen bir yöntem değildir.


2. Hizmet Fonksiyonu:2. Hizmet Fonksiyonu: Tüm factoring Tüm factoring türleri için ortak bir fonksiyondur. Factoring türleri için ortak bir fonksiyondur. Factoring şirketleri alacakların takip yönetimini şirketleri alacakların takip yönetimini üstlendikleri için bu fonksiyonu sağlarlar. üstlendikleri için bu fonksiyonu sağlarlar. Factoring şirketinin verdiği diğer hizmetler Factoring şirketinin verdiği diğer hizmetler arasında ise borçluların muhasebelerini arasında ise borçluların muhasebelerini tutmaları, ihtar ve tahsil işlemlerinin tutmaları, ihtar ve tahsil işlemlerinin üstlenilmesi ve gerektiğinde icra takibinin üstlenilmesi ve gerektiğinde icra takibinin yapılması, müşteriye pazar, üretim, reklam yapılması, müşteriye pazar, üretim, reklam politikaları hakkında danışmanlık politikaları hakkında danışmanlık yapılması yer almaktadır.yapılması yer almaktadır.


3. Teminat Fonksiyonu3. Teminat Fonksiyonu:: Factoring şirketi,Factoring şirketi,alacakları factoring sözleşmesinde alacakları factoring sözleşmesinde belirtilen limitler dahilinde garanti belirtilen limitler dahilinde garanti etmektedir. etmektedir. Factoring şirketleriFactoring şirketleri borçlunun borçlunun ödeyemeyeceğinden emin olmadıkları ödeyemeyeceğinden emin olmadıkları alanlarda garanti vermemektedirler.alanlarda garanti vermemektedirler.


Factoring TürleriFactoring Türleri

Yapıldığı Yer Durumuna GöreYapıldığı Yer Durumuna GöreRücuRücu Edebilme Durumuna GöreEdebilme Durumuna GöreÖdeme Zamanına GöreÖdeme Zamanına GöreBildirim Durumuna GöreBildirim Durumuna GöreDiğer Factoring ÇeşitleriDiğer Factoring Çeşitleri


1.Yapıldığı Yer Durumuna Göre1.Yapıldığı Yer Durumuna Göre1.1. Yurtiçi Factoring1.1. Yurtiçi Factoring:: Alıcı, satıcı veAlıcı, satıcı ve factoring factoring şirketi aynı ülkededir ve ticari alacağa konu olan şirketi aynı ülkededir ve ticari alacağa konu olan satış yurtiçinde gerçekleşir. satış yurtiçinde gerçekleşir. 1.2. Uluslararası Factoring:1.2. Uluslararası Factoring:1.2.1. İhracat Factoringi1.2.1. İhracat Factoringi: Borçlunun yabancı : Borçlunun yabancı

ülkede olması halinde söz konusudur. Borçlunun ülkede olması halinde söz konusudur. Borçlunun ülkesindeki tarafın da devreye girmesiyle dört ülkesindeki tarafın da devreye girmesiyle dört taraf yer almaktadır. taraf yer almaktadır. 1.2.2. İthalat Factoringi1.2.2. İthalat Factoringi: Factoring şirketinin : Factoring şirketinin muhabir aracılığı ile yurt dışındaki ihracatçıya muhabir aracılığı ile yurt dışındaki ihracatçıya vadesinde ödeme yapma garantisi verdiği vadesinde ödeme yapma garantisi verdiği factoringdir. Böylece ithalatçı firma akreditif factoringdir. Böylece ithalatçı firma akreditif açmadan ithalat işlemi yapabilmektedir.açmadan ithalat işlemi yapabilmektedir.


2. 2. RücuRücu Edebilme Durumuna GöreEdebilme Durumuna Göre2.1. 2.1. RücuRücu Edilebilir FactoringEdilebilir Factoring:: Alıcı riski Alıcı riski factoring şirketi tarafından üstlenilmez. Satıcı, factoring şirketi tarafından üstlenilmez. Satıcı, vadeli satışlarından doğan alacaklarını factoring vadeli satışlarından doğan alacaklarını factoring şirketine şirketine rüculurüculu devreder ve alacaklarının devreder ve alacaklarının karşılığının belli bir yüzdesini nakit olarak alır. karşılığının belli bir yüzdesini nakit olarak alır. Tahsilat işlemlerini factoring şirketi yürütür ama Tahsilat işlemlerini factoring şirketi yürütür ama tahsili gerçekleşmeyen alacaklar için factoring tahsili gerçekleşmeyen alacaklar için factoring şirketinin satıcıya şirketinin satıcıya rücurücu etme hakkı saklıdır.etme hakkı saklıdır.2.2. 2.2. RücuRücu Edilemez FactoringEdilemez Factoring:: Alacağın Alacağın ödenmeme riski tamamen factoring şirketine ödenmeme riski tamamen factoring şirketine aittir. Bu nedenle factoring şirketleri ciddi bir aittir. Bu nedenle factoring şirketleri ciddi bir pazar araştırması yaparlar.pazar araştırması yaparlar.


3. 3. Ödeme Zamanına GöreÖdeme Zamanına Göre3.1. Ön Ödemeli Factoring3.1. Ön Ödemeli Factoring:: Satıcı alacaklarını Satıcı alacaklarını

factoring şirketine devrettiğinde belli bir kısmını factoring şirketine devrettiğinde belli bir kısmını (%80) vadesi gelmeden tahsil edebilir. (%80) vadesi gelmeden tahsil edebilir. 3.2. Vade Ödemeli Factoring3.2. Vade Ödemeli Factoring:: Ön ödeme Ön ödeme

kolaylığı yoktur.kolaylığı yoktur.4. 4. Bildirim Durumuna GöreBildirim Durumuna Göre4.1. Bildirimli Factoring4.1. Bildirimli Factoring:: Satıcı firma borçlu Satıcı firma borçlu

firmaya alacağın factoring şirketine devredildiğini firmaya alacağın factoring şirketine devredildiğini belirten bir yazı gönderir. belirten bir yazı gönderir. 4.2. Bildirimsiz Factoring4.2. Bildirimsiz Factoring:: Alacağın factoring Alacağın factoring şirketine devredildiğişirketine devredildiği borçlu firmaya bildirilmez. borçlu firmaya bildirilmez.


5. 5. Diğer Factoring ÇeşitleriDiğer Factoring Çeşitleri5.1. Tam Hizmet Factoringi5.1. Tam Hizmet Factoringi:: Tüm factoring Tüm factoring çeşitlerindeki unsurlar bir araya getirilerek elde çeşitlerindeki unsurlar bir araya getirilerek elde edilmiştir. En önemli üstünlüğü satıcı firmanın bir edilmiştir. En önemli üstünlüğü satıcı firmanın bir çok müşteriden olan alacağını factoring şirketine çok müşteriden olan alacağını factoring şirketine devrederek tek bir kalemde birleştirmesidir.devrederek tek bir kalemde birleştirmesidir.5.2. Acente Factoringi5.2. Acente Factoringi:: Factoring şirketi Factoring şirketi müşterisinin acentesiymiş gibi çalışabilir. müşterisinin acentesiymiş gibi çalışabilir. 5.3. Toptan Factoring5.3. Toptan Factoring:: Borçlu, borcunu Borçlu, borcunu doğrudan factoring şirketine öder ve alacakların doğrudan factoring şirketine öder ve alacakların takibi işlemini satıcı firma üstlenir. Factoring takibi işlemini satıcı firma üstlenir. Factoring şirketi, kendine yapılan ödemelerle ilgili bilgileri şirketi, kendine yapılan ödemelerle ilgili bilgileri satıcıya gönderir ve böylece alacakların takibi satıcıya gönderir ve böylece alacakların takibi kolaylaşır.kolaylaşır.


Factoring İşleminin işleyiş süreci şöyledir:Factoring İşleminin işleyiş süreci şöyledir:Satıcı işletme factoring şirketine başvurur Satıcı işletme factoring şirketine başvurur ⇒⇒ Gerekli inceleme sonrası, factoring Gerekli inceleme sonrası, factoring şirketi işletmeye teklifini yapar şirketi işletmeye teklifini yapar ⇒⇒ Taraflar Taraflar arasında factoring sözleşmesi imzalanır arasında factoring sözleşmesi imzalanır ⇒⇒Satıcı, alınan siparişleri factoring şirketine Satıcı, alınan siparişleri factoring şirketine bildirir ve onay alır bildirir ve onay alır ⇒⇒ Mallar müşteriye Mallar müşteriye gönderilir gönderilir ⇒⇒ Faturaların factoring şirketine Faturaların factoring şirketine temliki yapılır temliki yapılır ⇒⇒ Factoring şirketi, satıcıya Factoring şirketi, satıcıya ön ödemeyi yapar ön ödemeyi yapar ⇒⇒ Factoring şirketi, Factoring şirketi, zamanı geldiğinde mal bedelini alıcıdan zamanı geldiğinde mal bedelini alıcıdan tahsil eder. tahsil eder.


FACTORİNGİN MALİYETİFACTORİNGİN MALİYETİ

Factoring şirketi, yaptığı factoring işlemiyle satıcı Factoring şirketi, yaptığı factoring işlemiyle satıcı işletmeye hem nakit hem de hizmet sağladığı işletmeye hem nakit hem de hizmet sağladığı için iki ayrı gelir elde eder. Bu durumda factoring için iki ayrı gelir elde eder. Bu durumda factoring hizmetinden yararlanan bir işletme için iki tür hizmetinden yararlanan bir işletme için iki tür maliyet söz konusudur:maliyet söz konusudur:-- Hizmet bedeli olan komisyon maliyeti,Hizmet bedeli olan komisyon maliyeti,-- İskontoİskonto bedeli olarak finansman maliyeti. Bu, bedeli olarak finansman maliyeti. Bu, müşteriye vadeden önce yapılan peşin müşteriye vadeden önce yapılan peşin ödemenin maliyetidir.ödemenin maliyetidir.


TÜRKİYE’DE FACTORING TEKNİĞİNİN TÜRKİYE’DE FACTORING TEKNİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİDEĞERLENDİRİLMESİ

Factoring şirketi kurabilmek için Hazine Müsteşarlığından ön Factoring şirketi kurabilmek için Hazine Müsteşarlığından ön izin alınması gerekmektedir. Müsteşarlık izin alınması gerekmektedir. Müsteşarlık TCMB’ninTCMB’nin görüşünü görüşünü alarak karar vermektedir.alarak karar vermektedir.

Ülkemizde factoring uygulaması bankalar tarafından Ülkemizde factoring uygulaması bankalar tarafından başlatılmıştır. İlk olarak 1988 yılında İktisat Bankasının girişbaşlatılmıştır. İlk olarak 1988 yılında İktisat Bankasının girişimiyle imiyle yurdumuza getirilmiştir. 2003 yılı Haziran sonu itibariyle yurdumuza getirilmiştir. 2003 yılı Haziran sonu itibariyle ülkemizdeki factoring şirketi sayısı 108’dir.İhracatın ülkemizdeki factoring şirketi sayısı 108’dir.İhracatın finansmanında kullanılabilecek bir finansman yöntemi olarak finansmanında kullanılabilecek bir finansman yöntemi olarak tanıtılmıştır. tanıtılmıştır.

Türkiye’de geri dönülemez factoringden ziyade geri dönüleTürkiye’de geri dönülemez factoringden ziyade geri dönülebilir bilir factoring sözleşmeleri de yapılmaktadır. Bu işlemlerden en çok factoring sözleşmeleri de yapılmaktadır. Bu işlemlerden en çok KOBİ’ler yararlanmaktadır.KOBİ’ler yararlanmaktadır.

Türkiye’de factoring şirketlerinin en büyük sorunu yüksekTürkiye’de factoring şirketlerinin en büyük sorunu yüksekmaliyettir. Maliyetleri arttıran en önemli unsurlardan biri, maliyettir. Maliyetleri arttıran en önemli unsurlardan biri, müşterilere yapılan ön ödemelerin Banka ve Sigorta Muameleleri müşterilere yapılan ön ödemelerin Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisine (BSMV) tabi tutulmasıdır.Vergisine (BSMV) tabi tutulmasıdır.


FORFAITINGFORFAITING

İhracat işlemlerinden doğan alacakların İhracat işlemlerinden doğan alacakların geri dönülemez olarak, yani riski tamamen geri dönülemez olarak, yani riski tamamen sıfırlayarak forfaiting şirketine sıfırlayarak forfaiting şirketine satılmasından doğan satılmasından doğan iskontoiskonto işlemidir. Bir işlemidir. Bir başka deyişle forfaiting, kredili mal ve başka deyişle forfaiting, kredili mal ve hizmet ihracatından doğan ve gelecekte hizmet ihracatından doğan ve gelecekte tahsil edilecek orta vadeli bir alacağın, tahsil edilecek orta vadeli bir alacağın, vadeden önce satılarak tahsil edilmesidir.vadeden önce satılarak tahsil edilmesidir.


Forfaitingin Tarihçesi:Forfaitingin Tarihçesi:Bu yöntemin kökeni, Bu yöntemin kökeni, İkinci Dünya Savaşına İkinci Dünya Savaşına kadar dayanmaktadır. kadar dayanmaktadır. 1950’li yılların sonunda 1950’li yılların sonunda DoğuDoğu--Batı ticaretinin Batı ticaretinin yeniden doğuşu ve dış yeniden doğuşu ve dış ticaretin serbestleşmesi ticaretin serbestleşmesi dünya ticaretinde hızlı bir dünya ticaretinde hızlı bir büyüme yaratmıştır. Bu büyüme yaratmıştır. Bu gelişme ile dışsatımcılar gelişme ile dışsatımcılar uzun vadeli kredilere uzun vadeli kredilere gereksinim duymaya gereksinim duymaya başlamışlardır.

Batılı firmalar gelişmekte Batılı firmalar gelişmekte olan ülkelerle ticarette olan ülkelerle ticarette riskten kaçınmak için bu riskten kaçınmak için bu tür vadeli satışları kendi tür vadeli satışları kendi kaynaklarıyla finanse kaynaklarıyla finanse etmekten kaçınmışlardır etmekten kaçınmışlardır ve bankaların ve bankaların uyguladıkları geleneksel uyguladıkları geleneksel finansman yöntemleri de finansman yöntemleri de dışsatımcıların isteklerini dışsatımcıların isteklerini karşılamada yeterli karşılamada yeterli olamamıştır. olamamıştır.

Forfaiting bu Forfaiting bu eksiklikleri gidermek için eksiklikleri gidermek için geliştirilmiş bir finansman geliştirilmiş bir finansman yöntemidir.başlamışlardır. yöntemidir.


Forfaiting işleminde satıcı, poliçeyi Forfaiting işleminde satıcı, poliçeyi forfaiting şirketine satarak tüm tahsilat forfaiting şirketine satarak tüm tahsilat risklerinden kurtulur ve belli bir maliyet risklerinden kurtulur ve belli bir maliyet karşılığı poliçesini karşılığı poliçesini iskontoiskonto ettirmiş olur. ettirmiş olur. Bu Bu metodmetod daha çok yatırım malları için daha çok yatırım malları için kullanılan bir finansman yöntemi olarak kullanılan bir finansman yöntemi olarak bilinmesine rağmen günümüzde tüketim bilinmesine rağmen günümüzde tüketim mallarının finansmanına yönelik olarak da mallarının finansmanına yönelik olarak da kullanılmaktadır. kullanılmaktadır.


Bu metodun en önemli avantajı, Bu metodun en önemli avantajı, iskontoiskontofaizinin forfaiting şirketi ile anlaşılan oran faizinin forfaiting şirketi ile anlaşılan oran üzerinden işlem boyunca sabit olarak üzerinden işlem boyunca sabit olarak kabul edilmesidir.kabul edilmesidir.Senetli ve senetsiz alacaklar, forfaiting Senetli ve senetsiz alacaklar, forfaiting konusu olabilir. Fakat, uygulamada bono konusu olabilir. Fakat, uygulamada bono ve poliçe gibi senetlerle temsil edilen ve poliçe gibi senetlerle temsil edilen alacaklar forfaitinge konu olmaktadır.alacaklar forfaitinge konu olmaktadır.


Forfaiting ve factoring yöntemleri birbirine Forfaiting ve factoring yöntemleri birbirine benzemesine karşın aralarında bazı farklılıklar vardır. benzemesine karşın aralarında bazı farklılıklar vardır. Bunlar:Bunlar:

Forfaiting:Forfaiting:-- Bir defalık işlemdirBir defalık işlemdir-- %100 finansman sağlar%100 finansman sağlar-- Poliçe ve bono istenirPoliçe ve bono istenir-- İkinci pazarı vardırİkinci pazarı vardır-- Vade 180 günden 10 Vade 180 günden 10 yıla kadar çıkabiliryıla kadar çıkabilir-- Çalışma alanı yatırım Çalışma alanı yatırım mallarıdır. mallarıdır.

Factoring:Factoring:-- Devamlı bir işlemdir,Devamlı bir işlemdir,-- %80 kadar %80 kadar finansman sağlarfinansman sağlar-- Sadece fatura Sadece fatura yeterlidiryeterlidir-- İkinci pazarı yokturİkinci pazarı yoktur-- Vade 180 güne Vade 180 güne kadardırkadardır-- Çalışma alanı Çalışma alanı tüketim mallarıdır.tüketim mallarıdır.


FORFAITING SİSTEMİNİN FORFAITING SİSTEMİNİN

YARARLARI VE SAKINCALARIYARARLARI VE SAKINCALARI1. Forfaiting İşlemini Seçen Firma Açısından1. Forfaiting İşlemini Seçen Firma AçısındanYararlarıYararları::-- Vadeli alacağını nakde çevirebilmekte ve likiditesi Vadeli alacağını nakde çevirebilmekte ve likiditesi artmaktadır,artmaktadır,-- Kredili mal satışlarından doğan alacakların tahsilinde Kredili mal satışlarından doğan alacakların tahsilinde hiçbir riski bulunmamaktadır,hiçbir riski bulunmamaktadır,--Diğer finansal yöntemlerin aksine gizlilik içinde yapılır,Diğer finansal yöntemlerin aksine gizlilik içinde yapılır,-- Alacakların tahsili ve takibi için para harcamak zorunda Alacakların tahsili ve takibi için para harcamak zorunda kalmaz.kalmaz.

SakıncalarıSakıncaları::-- İhracatçı garantörün güvenilir olduğu konusunda İhracatçı garantörün güvenilir olduğu konusunda forfaiting şirketini ikna etmede zorlanabilir,forfaiting şirketini ikna etmede zorlanabilir,-- Diğer finansman yöntemlerine göre maliyeti yüksektir.Diğer finansman yöntemlerine göre maliyeti yüksektir.


FORFAITING SİSTEMİNİN FORFAITING SİSTEMİNİN YARARLARI VE SAKINCALARIYARARLARI VE SAKINCALARI

2. Forfaiting Şirketi Açısından2. Forfaiting Şirketi AçısındanYararlarıYararları::--Yüksek primler avantajdır,Yüksek primler avantajdır,--Forfaiting şirketinin aldığı menkul değerler Forfaiting şirketinin aldığı menkul değerler kolayca el değiştirebildiğinden ikincil piyasalarda kolayca el değiştirebildiğinden ikincil piyasalarda işlem görmesi mümkündür.işlem görmesi mümkündür.SakıncalarıSakıncaları::--Ödeme aksamalarında riski üstlenir,Ödeme aksamalarında riski üstlenir,--Bono ve poliçelerin ödenmesini hızlandırma Bono ve poliçelerin ödenmesini hızlandırma olanağına sahip değildir,olanağına sahip değildir,--Fon sağlama, faiz, kur, ülke ve ticaret risklerinin Fon sağlama, faiz, kur, ülke ve ticaret risklerinin tümünü üstlenir.tümünü üstlenir.


Forfaiting İşleminde Aranan GarantilerForfaiting İşleminde Aranan GarantilerForfaiting işleminde önceden tahmin edilemeyecek tek Forfaiting işleminde önceden tahmin edilemeyecek tek risk, ithalatçının vadeleri bitiminde borç araçlarını ödeyip risk, ithalatçının vadeleri bitiminde borç araçlarını ödeyip ödemeyeceğidir. Forfaiting işleminde borç araçlarının ödemeyeceğidir. Forfaiting işleminde borç araçlarının ödenmesini güvence altına aldığı için ithalatçıdan ödenmesini güvence altına aldığı için ithalatçıdan aşağıdaki garanti çeşitlerinden biri istenebilir.aşağıdaki garanti çeşitlerinden biri istenebilir.1. Aval1. Aval:: Poliçe veya bononun üzerine yazılan, şartsız ve Poliçe veya bononun üzerine yazılan, şartsız ve rücurücu edilemez kefalettir. Avalde, kefaletin devri sadece edilemez kefalettir. Avalde, kefaletin devri sadece borç araçlarının cirosu ile mümkün olduğundan, aval borç araçlarının cirosu ile mümkün olduğundan, aval tercih edilen bir kefalet şeklidir. Örneğin bir banka aval tercih edilen bir kefalet şeklidir. Örneğin bir banka aval verdiğinde, forfaiting şirketi yönünden, bu banka verdiğinde, forfaiting şirketi yönünden, bu banka borçludur.borçludur.2. Garanti Mektubu2. Garanti Mektubu:: Bazı ülkelerin yasal Bazı ülkelerin yasal düzenlemelerinde aval olmadığı için kefil, kefaletini düzenlemelerinde aval olmadığı için kefil, kefaletini ayrıca düzenleyeceği bir garanti mektubuna ayrıca düzenleyeceği bir garanti mektubuna dayandırmaktadır.dayandırmaktadır.


FORFAITING İŞLEMİNDE MALİYETLERFORFAITING İŞLEMİNDE MALİYETLER1. İhracatçı Açısından Maliyet1. İhracatçı Açısından Maliyet1.1. 1.1. İskontoİskonto OranıOranı:: Forfaiting şirketi, Forfaiting şirketi, iskontoiskonto oranını oranını belirlerken sabit faizli işlemden doğabilecek riski göz belirlerken sabit faizli işlemden doğabilecek riski göz önünde bulundurur. önünde bulundurur. 1.2. Taahhüt Ücreti1.2. Taahhüt Ücreti:: İhracatçının forfaiting şirketinin İhracatçının forfaiting şirketinin teklifi kabul etmesinden kıymetli evrakların fiilen teklifi kabul etmesinden kıymetli evrakların fiilen iskontoiskontoedildikleri tarihe kadar geçen sürede teklifin açık edildikleri tarihe kadar geçen sürede teklifin açık tutulması için ihracatçı tarafından forfaiting şirketine tutulması için ihracatçı tarafından forfaiting şirketine ödediği ücrettir.ödediği ücrettir.1.3. Opsiyon Ücreti1.3. Opsiyon Ücreti:: Opsiyon süresinde forfaiting Opsiyon süresinde forfaiting şirketinin işi kesin olarak alıp almadığı belli değildir ve şirketinin işi kesin olarak alıp almadığı belli değildir ve risk taşımaktadır. Bir defaya mahsus olarak ödenir.risk taşımaktadır. Bir defaya mahsus olarak ödenir.


FORFAITING İŞLEMİNDE MALİYETLERFORFAITING İŞLEMİNDE MALİYETLER

22. . İthalatçı Açısından Maliyet:İthalatçı Açısından Maliyet: İthalatçıya İthalatçıya maliyeti sadece garanti ücreti olup bu ücret maliyeti sadece garanti ücreti olup bu ücret genellikle garanti veya aval verilen poliçe veya genellikle garanti veya aval verilen poliçe veya bononun nominal değerinin belli bir yüzdesidir. bononun nominal değerinin belli bir yüzdesidir. Borç araçlarının karşılıklarının ödenmemesi Borç araçlarının karşılıklarının ödenmemesi riskinin karşılanması amacıyla temin olunan riskinin karşılanması amacıyla temin olunan banka garantisinin masrafları da ithalatçı banka garantisinin masrafları da ithalatçı tarafından karşılanmaktadır.tarafından karşılanmaktadır.


FORFAITING İŞLEMİNİN RİSK UNSURLARIFORFAITING İŞLEMİNİN RİSK UNSURLARI1. Alıcıdan Kaynaklanan Riskler1. Alıcıdan Kaynaklanan Riskler::-- Alıcı firma satın aldığı malın bedelini kasten ödemek Alıcı firma satın aldığı malın bedelini kasten ödemek istemeyebilir,istemeyebilir,-- Alıcı firma ödeme güçlüğüne düşebilir,Alıcı firma ödeme güçlüğüne düşebilir,--Kişi işletmelerinde tüm risk firma sahibinindir ve bu Kişi işletmelerinde tüm risk firma sahibinindir ve bu kişinin ölmesi halinde riski kimin üstleneceği belirsiz kişinin ölmesi halinde riski kimin üstleneceği belirsiz olabilecektir,olabilecektir,--Anonim ve Anonim ve LimitedLimited şirketlerde faaliyet düzeyine uygun şirketlerde faaliyet düzeyine uygun bir sermaye yapısı oluşturulamaması risk unsurudur,bir sermaye yapısı oluşturulamaması risk unsurudur,Tüm bu risklere karşılık alıcının aval veya garanti Tüm bu risklere karşılık alıcının aval veya garanti sağlayamaması durumunda forfaiting şirketi sağlayamaması durumunda forfaiting şirketi iskontoiskontooranını yüksek tutarak önlem alabilir veya anlaşmayı oranını yüksek tutarak önlem alabilir veya anlaşmayı reddedebilir.reddedebilir.


FORFAITING İŞLEMİNDE RİSK UNSURLARIFORFAITING İŞLEMİNDE RİSK UNSURLARI2. Taşıma Riski:2. Taşıma Riski:--Taşıma sırasında mallar çalınabilir,Taşıma sırasında mallar çalınabilir,--Taşıma aracı kaza yapabilir,Taşıma aracı kaza yapabilir,--Mallar hasara uğrayabilir.Mallar hasara uğrayabilir.3. Ülke Riski:3. Ülke Riski:3.1. Politik ve Sosyal Risk3.1. Politik ve Sosyal Risk:: Az gelişmiş ülkeler ya da Az gelişmiş ülkeler ya da siyasi istikrarsızlık bulunan ülkelerde risk primi daha siyasi istikrarsızlık bulunan ülkelerde risk primi daha fazla olmaktadır.fazla olmaktadır.3.2. Ekonomik Risk3.2. Ekonomik Risk::--Ülkenin kredi kuruluşlarınca verilen notu, Ülkenin kredi kuruluşlarınca verilen notu, --Ülkenin ihracatÜlkenin ihracat--ithalat tutarları ile ihracatın ithalatı ithalat tutarları ile ihracatın ithalatı karşılama oranı,karşılama oranı,--Ülkedeki enflasyonun son üç yıldaki seyri,Ülkedeki enflasyonun son üç yıldaki seyri,--İthalatçı ülkenin iç ve dış faiz oranları,İthalatçı ülkenin iç ve dış faiz oranları,Ekonomik risk değerlendirmesinde önem taşımaktadır.Ekonomik risk değerlendirmesinde önem taşımaktadır.


FORFAITING İŞLEMİNDE RİSK UNSURLARIFORFAITING İŞLEMİNDE RİSK UNSURLARI4. Kur Riski4. Kur Riski:: Dış ticaret işlemlerinde yabancı Dış ticaret işlemlerinde yabancı para cinsinden düzenlenen araçların satın para cinsinden düzenlenen araçların satın alınması halinde döviz kurlarının değişmesiyle alınması halinde döviz kurlarının değişmesiyle kur riski de ortaya çıkabilmektedir. kur riski de ortaya çıkabilmektedir. --Döviz kuru değişme olasılığı,Döviz kuru değişme olasılığı,--Kur değişiminin boyutları,Kur değişiminin boyutları,--Dövizli işlemler düzeyi,Dövizli işlemler düzeyi,Söz konusu riskin düzeyini belirler. Söz konusu riskin düzeyini belirler. 5. Faiz Riski5. Faiz Riski:: Faizin düşme eğilimi gösterdiği bir Faizin düşme eğilimi gösterdiği bir ortamda sabit faiz üzerinden önemli tutarlarda ortamda sabit faiz üzerinden önemli tutarlarda borçlanan firmalar karlılıklarını faiz üzerinden borçlanan firmalar karlılıklarını faiz üzerinden sürdüremedikleri için ödeme güçlüğüne düşme sürdüremedikleri için ödeme güçlüğüne düşme riski ile karşı karşıyadırlar. riski ile karşı karşıyadırlar.


Forfaiting Sisteminin işleyiş süreci şöyledir:Forfaiting Sisteminin işleyiş süreci şöyledir:

İhracatçı kredili satıştan önce forfaiting İhracatçı kredili satıştan önce forfaiting şirketine başvurur şirketine başvurur ⇒⇒ Forfaiting şirketi Forfaiting şirketi ihracatçıdan değerlendirme yapabilmek için ihracatçıdan değerlendirme yapabilmek için bazı bilgi ve belgeler ister bazı bilgi ve belgeler ister ⇒⇒ Forfaiting şirketi Forfaiting şirketi ve ihracatçı arasında sözleşme imzalanırve ihracatçı arasında sözleşme imzalanır ⇒⇒İhracatçı, ithalatçıya krediyle mal satar ve İhracatçı, ithalatçıya krediyle mal satar ve ondan poliçe veya bono alır ondan poliçe veya bono alır ⇒⇒ Forfaiting Forfaiting şirketi ile yapılan anlaşmadan sonra şirketi ile yapılan anlaşmadan sonra ihracatçı, ödemeyle ilgili gerekli belgeleri ihracatçı, ödemeyle ilgili gerekli belgeleri forfaiting şirketine teslim eder forfaiting şirketine teslim eder ⇒⇒ Aval Aval verilmiş borç senetleri forfaiting şirketine ciro verilmiş borç senetleri forfaiting şirketine ciro edilir.edilir.


TÜRKİYE’DE FORFAITING TEKNİĞİNİN TÜRKİYE’DE FORFAITING TEKNİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİDEĞERLENDİRİLMESİ

Ülkemizde uygulanması çok sınırlıdır. Türkiye’de Ülkemizde uygulanması çok sınırlıdır. Türkiye’de forfaiting işlemleri 1989 yılında İktisat Bankası forfaiting işlemleri 1989 yılında İktisat Bankası A.Ş. ve T. Garanti Bankası tarafından A.Ş. ve T. Garanti Bankası tarafından başlatılmıştır. Hala yaygınlığa başlatılmıştır. Hala yaygınlığa kavuşturulamamıştır ve çoğunlukla ihracatçılar kavuşturulamamıştır ve çoğunlukla ihracatçılar tarafından kullanılmaktadır.tarafından kullanılmaktadır.Türkiye’de ihracata konu olan mallar içinde Türkiye’de ihracata konu olan mallar içinde tüketim mallarının payı yatırım mallarına göre tüketim mallarının payı yatırım mallarına göre daha fazla olduğundan factoring, forfaitinge göre daha fazla olduğundan factoring, forfaitinge göre daha uygun bir finansman yöntemi olmaktadır.daha uygun bir finansman yöntemi olmaktadır.


FINANSAL KIRALAMA ( LEASING )FINANSAL KIRALAMA ( LEASING )LeasingLeasing, belirli bir süre için kiralayan ve kiracı arasında , belirli bir süre için kiralayan ve kiracı arasında

imzalanan ve üreticiden kiracı tarafından seçilip, kiralayan imzalanan ve üreticiden kiracı tarafından seçilip, kiralayan tarafından satın alınan bir malın, mülkiyetini kiralayanda, tarafından satın alınan bir malın, mülkiyetini kiralayanda, kullanımını ise kiracıda bırakan bir sözleşme olup, malın kullanımını ise kiracıda bırakan bir sözleşme olup, malın kullanımı belli bir kira ödemesi karşılığında kiracıya kullanımı belli bir kira ödemesi karşılığında kiracıya bırakılmaktadır. Burada yatırım malının mülkiyeti bırakılmaktadır. Burada yatırım malının mülkiyeti leasingleasingşirketinde kalarak, kullanım hakları müşteriye verilmektedir. şirketinde kalarak, kullanım hakları müşteriye verilmektedir.

LeasingLeasing yöntemi ile amortismana tabi her türlü mal yöntemi ile amortismana tabi her türlü mal kiralanabilir. Ancak yarı kiralanabilir. Ancak yarı mamülmamül, hammadde, yedek parça, , hammadde, yedek parça, knowknow--howhow ve patent ve patent leasingeleasinge konu olamaz. konu olamaz.

Banka kredilerinde olduğu gibi finansal kiralama Banka kredilerinde olduğu gibi finansal kiralama işleminde de risk unsuru olduğu için işleminde de risk unsuru olduğu için leasingleasing firmaları büyük firmaları büyük firmalarla çalışmak istemektedirler. Bu nedenle işe yeni firmalarla çalışmak istemektedirler. Bu nedenle işe yeni başlamış, adı henüz duyulmamış girişimcilerin bu teknikten başlamış, adı henüz duyulmamış girişimcilerin bu teknikten yararlanmaları kolay değildir. yararlanmaları kolay değildir.


LeasinginLeasingin Tarihçesi:Tarihçesi:MÖ 2000 yıllarında toprak MÖ 2000 yıllarında toprak işletme aletleri, daha sonraki işletme aletleri, daha sonraki yıllarda gemiler ve Ortaçağ yıllarda gemiler ve Ortaçağ boyunca da arazi ve binalar boyunca da arazi ve binalar leasingeleasinge konu edilmiştir. konu edilmiştir. ABD’de ilk ABD’de ilk leasingleasing işlemleri işlemleri atların ve vagonların atların ve vagonların kiralanması şeklinde ortaya kiralanması şeklinde ortaya çıkmıştır. İkinci Dünya çıkmıştır. İkinci Dünya Savaşı ile birlikte savaş Savaşı ile birlikte savaş malzemelerinin kiralanması malzemelerinin kiralanması ile finansal kiralama tekrar ile finansal kiralama tekrar gündeme gelmiştir. gündeme gelmiştir.

1960’lı yıllarda 1960’lı yıllarda sanayileşmiş ülkelerde sanayileşmiş ülkelerde kurulup gelişen kurulup gelişen leasingleasingişlemleri 1970’li yıllarda işlemleri 1970’li yıllarda çok uluslu şirketler çok uluslu şirketler aracılığı ile tüm dünyaya aracılığı ile tüm dünyaya yayılarak 1980’li yıllarda yayılarak 1980’li yıllarda uluslararası bir nitelik uluslararası bir nitelik kazanmıştır. kazanmıştır. Türkiye’de ise 1980 Türkiye’de ise 1980 sonrası sonrası leasingleasing için için gerekli hukuksal gerekli hukuksal altyapının oluşturulması altyapının oluşturulması için gerekli çalışmalar için gerekli çalışmalar başlamıştır.başlamıştır.


LEASING TÜRLERİLEASING TÜRLERİ1. İşletme Kiralaması1. İşletme Kiralaması:: Faaliyet Kiralaması: Faaliyet Kiralaması: Tüketim mallarına yönelik, kısa vadeli, Tüketim mallarına yönelik, kısa vadeli, önceden haber vermek suretiyle önceden haber vermek suretiyle feshedilebilen, bakım, onarım gibi feshedilebilen, bakım, onarım gibi hizmetlerin kiralayana ait olduğu kiralama hizmetlerin kiralayana ait olduğu kiralama türüdür.türüdür.2.Finansman Kiralaması2.Finansman Kiralaması:: Kiraya verenin, Kiraya verenin, kiralanan mala ait bütün risk ve kiralanan mala ait bütün risk ve menfaatlerini aynen malikmişçesine kiracıya menfaatlerini aynen malikmişçesine kiracıya devrettiği, orta ve uzun vadeli, önceden devrettiği, orta ve uzun vadeli, önceden feshedilmeyen kiralama türüdür.feshedilmeyen kiralama türüdür.


LeasinginLeasingin avantajları:avantajları:Banka kredisi için ödenen Banka kredisi için ödenen banka ve sigorta banka ve sigorta muameleleri vergisi muameleleri vergisi ödenmez,ödenmez,Kaynak Kullanımını Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu kesintisi Destekleme Fonu kesintisi ödenmez,ödenmez,İşlemler her türlü resim ve İşlemler her türlü resim ve harçtan muaf olduğu için harçtan muaf olduğu için maliyetler düşer,maliyetler düşer,Vergi avantajı getirir, kira Vergi avantajı getirir, kira bedellerinin tümü gider bedellerinin tümü gider olarak gösterilir,olarak gösterilir,%100 finansman sağlar,%100 finansman sağlar,Esneklik ve az bürokrasi söz Esneklik ve az bürokrasi söz konusudur,

Uzun vadeli finansman Uzun vadeli finansman sağlar,sağlar,ÖzkaynaklarıÖzkaynakları tüketmeztüketmezKiracı şirketin iflası Kiracı şirketin iflası durumunda durumunda leasingleasing yoluyla yoluyla finanse edilmiş mallara el finanse edilmiş mallara el konulamaz, bu durumda konulamaz, bu durumda yatırımcı üretime devam yatırımcı üretime devam ederken borçlarını ederken borçlarını ödeyebilmesi kolaylaşır.ödeyebilmesi kolaylaşır.

konusudur,


LeasinginLeasingin Sakıncaları:Sakıncaları:--Enflasyonla birlikte kur riskinin kiracıda Enflasyonla birlikte kur riskinin kiracıda kalması, uzun dönemde önemli bir maliyet kalması, uzun dönemde önemli bir maliyet artışına neden olabilmektedir,artışına neden olabilmektedir,--Kiracı mal üzerinde yapmak istediği her Kiracı mal üzerinde yapmak istediği her türlü değişiklikte türlü değişiklikte leasingleasing şirketinden izin şirketinden izin almak zorundadır,almak zorundadır,--Yatırım indiriminden kiracı Yatırım indiriminden kiracı yararlanamamaktadır.yararlanamamaktadır.


Kiralama süresi sonunda ekipmanın mülkiyeti kiracıya geçer

Sözleşme süresi sonunda ekipman sembolik bir bedel üzerinden kiracıya devredilir

Kiralama süresi ekipmanın ekonomik ömrü ile orantılıdır

Kira ödemelerinin bugünkü değeri ekipman bedeline eşit veya büyüktür

Evet⇒

Evet⇒

Evet⇒

Evet⇒

OperasyonelKiralama

Hayır

⇒

Hayır

⇒H

ayır⇒

Hayır

⇒

⇒ Finansal Kiralama


LeasingLeasing Sisteminin İşleyiş Süreci Şöyledir:Sisteminin İşleyiş Süreci Şöyledir:

Kiracı firma tarafından yatırım malı seçilerek Kiracı firma tarafından yatırım malı seçilerek satıcı firma ile fiyat ve teslim koşullarını içeren satıcı firma ile fiyat ve teslim koşullarını içeren bir ön anlaşma yapılır bir ön anlaşma yapılır ⇒⇒ LeasingLeasing şirketine şirketine başvurulur ve gerekli incelemelerden sonra başvurulur ve gerekli incelemelerden sonra noter onaylı noter onaylı leasingleasing sözleşmesi yapılırsözleşmesi yapılır⇒⇒LeasingLeasingşirketi mal bedelini satıcı firmaya öder şirketi mal bedelini satıcı firmaya öder ⇒⇒LeasingLeasing konusu mallar kiracıya teslim edilirkonusu mallar kiracıya teslim edilir ⇒⇒Kiraları Kiraları leasingleasing şirketine ödenir şirketine ödenir ⇒⇒ Sözleşme Sözleşme süresi sonunda mallar kiracı tarafından daha süresi sonunda mallar kiracı tarafından daha düşük bir bedelle satın alınır ya da mallar düşük bir bedelle satın alınır ya da mallar leasingleasing şirketine iade edilir.şirketine iade edilir.


TÜRKİYE’DE LEASING TEKNİĞİNİN TÜRKİYE’DE LEASING TEKNİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİDEĞERLENDİRİLMESİ

Ülkemizde 1986’da Finansal Kiralama Ülkemizde 1986’da Finansal Kiralama Kanunu çıkarılmıştır. Kanunu çıkarılmıştır. --İmalatçı firmaların kısıtlı olan tanıtım ve İmalatçı firmaların kısıtlı olan tanıtım ve pazarlama olanaklarının arttırılmasında,pazarlama olanaklarının arttırılmasında,--Risk nedeniyle gelmek istemeyen yabancı Risk nedeniyle gelmek istemeyen yabancı sermayenin gelmesi için daha cazip bir sermayenin gelmesi için daha cazip bir yöntem olması açısından etkili bir araçtır.yöntem olması açısından etkili bir araçtır.

Dış Ticarette Diğer Finansman Yöntemleri: Factoring ... · Forfaiting ve factoring yöntemleri birbirine benzemesine karşın aralarında bazı farklılıklar vardır. Bunlar:

Documents