Cylchlythyr Cymdeithas Eisteddfodau Cymru steddfota Rhif 29 Hydref 2012 Ar Fai 1af 2013 cynhelir Eisteddfod Calan Mai Morlan Aberystwyth. Mae grãp o bobl leol wedi dod at ei gilydd i drefnu eisteddfod – gan benderfynu ar gyfuniad o gystadlaethau traddodiadol a chystadlaethau ysgafnach er mwyn denu llun o gystadleuwyr a chynulleidfa. Er enghraifft, bydd yna gystadleuaeth côr yn cael ei chynnal ac unawd Gymreig ond hefyd bydd yna sgetsh, darllen darn ar y pryd a hyd yn oed cystadleuaeth bwyta bisged siocled! Mae blynyddoedd ers cynhaliwyd Eisteddfod leol yn Aberystwyth. Mae cofnod i ‘Competitive Meeting’ gael ei chynnal ar ddydd Nadolig yn Neuadd y Dref Aberystwyth yn 1863, cynhaliwyd ‘Grand Eisteddfod’ dros dridiau yn 1895, cychwynnodd Cymdeithas y Geltaidd y Brifysgol eisteddfod flynyddol yn 1896, a chynhaliwyd eisteddfod flynyddol St Paul, Capel y Methodistiaid yn y Coliseum ar ddydd Calan 1932. Ar ddydd Calan yn 1957 y cynhaliwyd yr eisteddfod leol olaf y gãyr y grãp sy’n trefnu’r eisteddfod newydd amdani. Mae Mrs Williams, Tñ Pella, Llanbrynmair yn cofio’n iawn iddi ddod i’r eisteddfod hon gyda Chôr Cymysg Llanbrynmair. Ond siom a gafodd y côr gan fod rheolai’r Kings Hall yn mynnu na châi neb gystadlu ar ôl 11:00 o’r gloch y nos. Troi am adre heb gael canu bu eu ffawd. Dywed Mrs Williams taw rheol newydd oedd hon mae’n siãr gan ei bod yn cofio cyrraedd adre’n ôl am 4:45 y bore yn y blynyddoedd cynt! Yn sicr ni fydd Eisteddfod Aberystwyth, 2013 yn farathon. Bydd yn cychwyn am 5 o’r gloch, a’r bwriad yw cael noson ddifyr a sionc! Bydd mwy o fanylion am yr eisteddfod yn ymddangos yn fuan ar www.steddfota.org AILGODI ’STEDDFOD YN ABER www.steddfota.org ’ Newyddion • Adnoddau • Canlyniadau Rhestrau Testunau • Posteri • Enillwyr Hybu eisteddfodau, cynnal cymunedau
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Ar Fai 1af 2013 cynhelirEisteddfod Calan Mai MorlanAberystwyth. Mae grãp o boblleol wedi dod at ei gilydd i drefnueisteddfod – gan benderfynu argyfuniad o gystadlaethautraddodiadol a chystadlaethauysgafnach er mwyn denu llun ogystadleuwyr a chynulleidfa. Erenghraifft, bydd ynagystadleuaeth côr yn cael eichynnal ac unawd Gymreig ondhefyd bydd yna sgetsh, darllendarn ar y pryd a hyd yn oedcystadleuaeth bwyta bisgedsiocled! Mae blynyddoedd ers cynhaliwydEisteddfod leol yn Aberystwyth.
Mae cofnod i ‘CompetitiveMeeting’ gael ei chynnal ar ddyddNadolig yn Neuadd y DrefAberystwyth yn 1863, cynhaliwyd‘Grand Eisteddfod’ dros dridiau yn1895, cychwynnodd Cymdeithasy Geltaidd y Brifysgol eisteddfodflynyddol yn 1896, a chynhaliwydeisteddfod flynyddol St Paul,Capel y Methodistiaid yn yColiseum ar ddydd Calan 1932.Ar ddydd Calan yn 1957 ycynhaliwyd yr eisteddfod leol olafy gãyr y grãp sy’n trefnu’reisteddfod newydd amdani. Mae Mrs Williams, Tñ Pella,Llanbrynmair yn cofio’n iawn iddiddod i’r eisteddfod hon gyda Chôr
Cymysg Llanbrynmair. Ondsiom a gafodd y côr gan fodrheolai’r Kings Hall yn mynnu nachâi neb gystadlu ar ôl 11:00 o’rgloch y nos. Troi am adre hebgael canu bu eu ffawd. DywedMrs Williams taw rheol newyddoedd hon mae’n siãr gan ei bodyn cofio cyrraedd adre’n ôl am4:45 y bore yn y blynyddoeddcynt!Yn sicr ni fydd EisteddfodAberystwyth, 2013 yn farathon.Bydd yn cychwyn am 5 o’r gloch,a’r bwriad yw cael noson ddifyr asionc! Bydd mwy o fanylion amyr eisteddfod yn ymddangos ynfuan ar www.steddfota.org
CYSTADLEUAETHDEUAWD 2013Cystadleuaeth CymdeithasEisteddfodau Cymru 2013
• Oedran: 12–26 oed• Hunan ddewisiad. Geiriau
gwreiddiol Cymraeg neugyfieithiad i’r Gymraeg.
Gwobrau; yr eisteddfod leol ibenderfynu.
• Bydd ennill mewn dwyeisteddfod leol – a dwy ynunig – rhwng Eisteddfod
Genedlaethol 2102 a diweddGorffennaf 2013 yn rhoi’r
hawl i gystadlu yn EisteddfodGenedlaethol Sir Ddinbych
a’r Cyffiniau 2013 amwobrau o £150, £100 a £50.
LLONGYFARCHIADAUEnillwyr Raffl Fawr yGymdeithas eleni oedd:1af – Sian Henson, Bethania,Llanon.2il – Carys Williams, Cenarth.3ydd – Carol S Davies,Penrhiwllan.
Llongyfarchiadau iddyn nhw arennill, i bawb a brynodd docynac i’r llu o bobl fu’n eu gwerthuhyd a lled y wlad.
gwefan y gymdeithas
Ers tro bellach mae gwefan y Gymdeithas wedi ei gweddnewid gydachanlyniadau, newyddion, adran i aelodau a rhestrau testunau di-ri(wyddoch chi bod dros 400 o restrau testunau’n cael eu dadlwytho bobmis?) Galwch heibio: www.steddfota.org
Os hoffech chi ddefnyddiogwasanaeth ein SwyddogionDatblygu mae croeso i chigysylltu â nhw ar ycyfeiriadau isod:
Mei Mac yn cyflwyno ei englyn i Gron Elis yn ystod Cyfarfod Blynyddol y Gymdeithas yn yrEisteddfod Genedlaethol.
Eleni, ar ôl 12 mlynedd o wasanaeth fel Ysgrifennydd y Gymdeithaspenderfynodd Gron Ellis roi’r gorau i’r gwaith. Mae ein diolch yn fawriawn iddo am ei waith dygn, trylwyr ac ymroddgar dros y blynyddoedd.Fel arwydd bach o ddiolch comisiynodd y Gymdeithas englyn iddo ganun o’n swyddogion newydd, Mei Mac. Dyma’r englyn hwnnw:
Gron EllisGãr yw gyda’r goreuon, – un annwyl,
ail-Feuno Treffynnon;dyn dyfal, dyn â chalonchwe gãr iau – dyna i chi Gron.
AR Y BRIGRhai o enillwyr 2012
Ar gyfer rhifyn nesaf’Steddfota a’n gwefan,anfonwch eich lluniau at:[email protected]
Eleni, ar Hydref 6ed yn Eisteddfod Trefeglwys, bu Mr HefinBennett yn arwain ei 50ed Eisteddfod o’r bron. Mae Hefin wediarwain nifer sylweddol o Eisteddfodau a hynny, yn ôl rhai o’igyfeillion cellweirus, yn yr un siwt! Nid yw erioed wedi hawlio yrun geiniog am ei waith triw a chlodwiw. Cyflwynwyd llun o’r HenNeuadd Goffa iddo’n ddiolch. Yn y Neuadd hon, cychwynodd ei‘yrfa’ yn 1963. Yn y llun uchod mae tair cenhedlaeth o’r teulu –Hefin a’i wraig Margaret, eu merch Jane (fu’n cystadlu yn yrEisteddfod yn rheolaidd pan yn ifanc ac sy’n BrifathrawesGynorthwyol yn Ysgol Uwchradd Llanidloes erbyn hyn), a’u dwywyres (wrth edrch o’r chwith i’r dde fel yr ydym yn edrych ar yllun) Sarah (8) a Kate (10) sy’n ddisgyblion yn Ysgol DyffrynTrannon, Trefeglwys. Bu’r ddwy yn cymeryd rhan (ac yn fuddugol)yn yr Eisteddfod. Emillodd Kate y wobr gyntaf am ganu’r pianoBlwyddyn 6 ac iau fel y gwnaeth ei mam rai blynyddoedd yn ôl.
DATHLU HANNER CANT
Yn Eisteddfod Gãyl Dewi Swyddffynnon eleni bu cyfle iwrthfawrogi gwasanaeth Evan Jones, Broncapel. Mae wedi bod yndrysorydd i’r eisteddfod ers 1962 – cyfnod o hanner can mlynedd!
Evan Jones yn derbyn anrheg oddiwrth Gadeirydd Pwyllgor Eisteddfod Swyddffynnon, Y Parch Lewis Wyn Daniel.
Catrin Haf, enillydd Cadair Llanarth,
gyda’r beirniad Karina Wyn Dafis
Dr Gwyn Wheldon Evans -enillydd Coron yn Eisteddfod TeuluJames Pantyfedwen.
Elen Lois a Lowri Elen – 2ail a 1afar Ganu Penillion 12-16 yn EisteddfodFelinfach.
Caitlin Valentine ac Erin FflurEdwards, cydradd gyntaf ar ganu ynEisteddfod Melin y Coed, Bethel.
50
50
y dwndwr ar ein stondinstondin y gymdeithas ar faes yr eisteddfod genedlaetholBu stondin y Gymdeithas arFaes y Brifwyl eleni’n fwrlwm osgwrsio, cystadlu – ac yfed te!
CYSTADLEUAETH DEUAWD 2012Un o gystadleuthau’r Llwyfanoedd y Ddeuawd i’r oedran 12 –26 oed. Y canlyniad oedd SteffanRhys Hughes ac AngharadRowlands yn 1af; Heledd aGwenllian Llwyd yn ail; Ceriana Cerianne yn 3ydd.
Angharad a Steffan
EISTEDDFOD FECHAN FACHDrwy gydol yr wythnoscynhaliwyd Eisteddfod Fechanfach gyda chystadleuaethwahanol bob dydd.
Dydd Sadwrn a dydd Sul: Tynnullun gyda chamera ffôn.Dydd Llun – Brawddeg olythrennau enw eisteddfod.Daeth 3 ymgais yn gydraddgyntaf: “Yma, fe oedais eiliadaulawer” (Y Foel) – Geraint Volk,Llandudoch:“Dan iet haearn es wedi yfeddiferyn” (Dihewyd) – GeraintVolk, Llandudoch;“Yma, fe oedais eiliad lonydd” (Y Foel) – Siwan Tomos,CaerfyrddinDydd Mawrth: Llun/darn o gelf –teitl ‘Eisteddfod’. Yr enillyddoedd Ceris Gruffudd, Penrhyn-coch, Aberystwyth gyda phlâtbapur ac arni gerrig bychain o’rmaes ar ffurf Cerrig yr Orsedd –gwreiddiol iawn!
Celf buddugol dydd Mawrth.
Dydd Mercher – llunio strapline
i’r Gymdeithas – “Hybueisteddfodau, cynnalcymunedau”. Nid ydym yn sicrpwy yw’r enillydd felly os maichi piau hwn cysylltwch â ni ichi gael eich £10 o wobr!Dydd Iau, Dweud Jôc: Enillyddoedd John Edward Morgan (JohnFiena i’w gyfeillion) yn wreiddiolo Gastellnewydd Emlyn ond synawr yn byw yn Fiena).Dydd Gwener – Creu diharebnewydd – “Yn ddi-ffrwst maedwst yn dod” – Y ffugenw oeddGlanheuwr sef Gwen Jones,Castellnewydd Emlyn.
Leighton Andrews y Gweinidog dros Addysg a Sgiliau gyda Chadeirydd y Gymdeithas, Megan Jones
Enillydd cystadleuaeth tynnu llun gyda ffôn,Catrin M. S. Davies o Dalybont, Ceredigion
Celf buddugol dydd Mawrth
Steffan ac Angharad
Heledd a Gwenllian
Cerian a Cerianne
stondin y gymdeithas ar faes yr eisteddfod genedlaetholgair at gorau
?Mae nifer fawr o gorau’ngefnogwyr selog o eisteddfodaulleol, yn ogystal â’n gwyliau mawrmegis yr EisteddfodGenedlaethol, Gãyl FawrAberteifi, Eisteddfod Môn acEisteddfod Powys. Mae nifer ogorau hefyd wedi cystadlu’n lleolyn y blynyddoedd a fu, ond sydd,am wahanol resymau wedimethu cefnogi eu heisteddfodaulleol yn y blynyddoedd diwethaf.Mae’r Gymdeithas yn gofyn yngaredig i gorau os nad ydynteisoes yn gwneud, i ystyriedcystadlu yn y llu eisteddfodaulleol a gynhelir ar draws Cymru.Mae nifer ohonynt yn dal i gynnalcystadleuaeth côr neu barti ganu– a cheir y manylion llawn ynrhaglenni’r eisteddfodau hyn ar ywefan hon. Isod mae rhestr oeisteddfodau sy’n cynnal y fathgystadleuaeth yn rheolaidd – ac,wrth gwrs, mae nifer oeisteddfodau eraill hefyd yngwneud. Hyd yn oed os nad oesmodd i gôr cyfan gystadlu, rydymyn eu hannog i ystyried mynd apharti llai i ambell eisteddfod. Osoes rhesymau arbennig sy’nrhwystro unrhyw gôr rhagcystadlu byddai o fudd mawr i nigael gwybod y rhesymau hynny ermwyn ceisio eu goresgyn. Eingobaith yw y gellir cynyddu’rdiddordeb unwaith eto yn ycystadlaethau corawl a’rcystadlaethau eraill hefyd, er
Heb os nac oni bai mae’reisteddfod yn llwyfan i feithrintalentau o bob math. Mae’rprofiad o fod ar lwyfan yngymorth i hybu hyder a llawer osgiliau eraill a fydd o fudd i blantwrth iddyn nhw droi’n oedolion.Dwêd Dafydd Iwan am eibrofiad eisteddfodol cynnar“Roedd y profiad a gefais ynEisteddfod y Capeli ymMrynaman yn feithrinfaardderchog imi fel perfformiwr.Ond y peth pwysicaf wrth gwrsoedd ei fod yn brofiad go iawno’r iaith ar waith”. MeddaiHywel Gwynfryn, “Ges i gynta’yn Steddfod Llanerchymedd acmi oedd na gi yn cyfarth ynuchel drwy'r perfformiad. Middudodd fy ffrind wrtha i ydyliwn i fod wedi cael ail, a’r ciwedi cael y wobr gynta!”Dyma wynebau cyfarwydd nawnaeth yr eisteddfod fach namawr yr un gronyn o ddrwgiddynt! Camp i chi nabod DewiPws, Hywel Gwynfryn, DafyddIwan, Nia Roberts, Siân James aBetsan Powys. Mae’r atebion i’wcael, wyneb i waered, ar dud. 7.
mwyn sicrhau bod einheisteddfodau lleol, sy’n gymaintrhan o’n diwylliant, ac sy’nbwydo ein prif eisteddfodau ynparhau a ffynnu. Gyda chefnogaeth ein coraugallwn sicrhau hyn.
dim ond £15 y flwyddynAr wefan y Gymdeithas bellach mae tudalen‘Lle’r Aelodau’. Yno mae Adnoddau ar gyferAelodau’r Gymdeithas yn unig. Yn ogystal âchyhoeddi’r newyddlen chwarterol ‘Steddfota’mae’r Gymdeithas yn ara’ deg bach yncyhoeddi dogfennau a fydd, gobeithio, o
gymorth i feirniaid, arweinyddion ac ysgrifenyddioneisteddfodau. Dyma rai o’r rheiny: Canllawiau iFeirniaid Newydd, Canllaw i Arweinyddion, AnfonDeunydd at Bapurau Bro, Rhestr o FeirniaidEisteddfodau. I gael mynediad i’r dudalen mae’n rhaid ymaelodiâ’r Gymdeithas a gellir gwneud hynny drwy gysylltuâ Mei neu Dana. Mae eu manylion ar dudalen 2 ynewyddlen hon.
Cystadleuaeth
i rai dros 16 oed
gwobr
£50
Mewn ymgais i ddenu rhai nafyddant fel arfer yn cystadlumewn eisteddfod a’r rheiny nadydynt hyd yn oed yn mynychueisteddfod cafodd y Gymdeithasy syniad o greu cystadleuaethnewydd eleni. ‘Sgen Ti Dalent’yw’r enw arni.Mae’r gystadleuaeth hon ynagored i unigolion neu grwpiaudros 16 oed. Ceir 4 munud iddiddanu’r gynulleidfa drwy:ganu, dawnsio, actio, lefaru,dweud jôcs, chwarae offeryn,perfformio sgiliau syrcas,gwneud triciau - UNRHYWBETH fydd yn difyrru’rgynulleidfa! (Caniateir 2 funudychwanegol i osod y llwyfan osyw cystadleuwyr yn dymunodefnyddio props/offer/offerynnau cerdd ayb.) Y beirniaid fydd y beirniaid
Canu a Llefaru ar y pryd (acunrhyw feirniad arall sy’nbresennol) ynghyd ag un oswyddogion yr Eisteddfod.Dyfernir y wobr o £50 gaGymdeithas EisteddfodauCymru (i’w rannu fel y mae’rbeirniaid yn dymuno) am yperfformiad/au sydd wedi eudiddanu orau. Ond mae amodau!Mae’n rhaid i’r perfformiad fodyn weddus i gynulleidfa deuluol;rhaid i’r perfformiad fod yn yriaith Gymraeg neu’n ddi-iaith; nichaniateir i gystadleuwyrberfformio darn a berfformirganddynt mewn cystadleuaetharall yn yr eisteddfod.Felly os ydych chi’n gallu jygloafalau, bwyta tân neu adroddholl lyfrau’r Hen Destament areich cof – rhowch gynnig arni.Tipyn o hwyl dyna i gyd!
Sgen ti
Dalent?
Mae taflenni A5 yn hysbysebu’r gystadleuaeth yn ogystal âphosteri A4 ar gael dim ond holi Mei Mac neu Dana Edwards.
Ydych chi’n athro neuathrawes? Tybed a fyddaimodd i chi dynnu sylw eichdisgyblion (oed 14 a hñn) atyr erthygl hon os gwelwchyn dda?Mae CymdeithasEisteddfodau Cymruwrthi’n trefnu nifer oweithdai hanner diwrnod ibobl ifanc ymhob rhan oGymru. Bydd GweithdaiLlefaru/Monolog yn cael euharwain gan rywun felCefin Roberts, Glanaethwya Gweithdai Newyddiadurai’w harwain gan KarenOwen, Cyn-olygydd ycylchgrawn Golwg).Y bwriad yw denu mwy obobl ifanc i gystadlu yn einheisteddfodau lleol argystadlaethau megis llefaruac ysgrifennu erthyglauaddas ar gyfer papurau bro.Rydym yn barod yn siarad âphapurau bro i’w hannog igefnogi eu heisteddfodaulleol drwy gyhoeddicynnyrch llenyddol.Dyma gyfle unigryw i boblifanc ehangu eu sgiliau ac iennill rhywbeth positif iawni’w ychwanegu i’w CV ac areu Datganiad Personol fyddangen ei gwblhau wrthymgeisio am le mewnprifysgol.
llefaru, monolog a newyddiaduragweithdai i ddod
ymaelodwch!
GALW AM GYMORTH PAPURAU BRO
Hoffech chi dderbyn copi o‘Steddfota drwy’r post?Cysylltwch â Dana ar 01970623003 / 07814145436 neuMei ar 01286 660 364 /07887654251.
Dyma boster trawiadol a gyhoeddwyd gan y Gymdeithas yn gynharacheleni. Os hoffech gopïau i’w gosod o amgylch eich ardal chi, boedhynny’n y gogledd neu’r de, cysylltwch â Dana Edwards, SwyddogDatblygu’r De. Mae’r poster hefyd ar gael ar ffurf PDF.
’steddfotaDRWY’R POST
Eisoes mae nifer o bapurau broCymru yn gweithio’n agos gyda’uheisteddfodau lleol drwygyhoeddi gwaith buddugwyr llên,ffotograffau o’r gwaith celfbuddugol a lluniau’rcystadleuwyr llwyfan. Fel Cymdeithas hoffem yn fawrweld hyn yn digwydd ymhobpapur bro. Os nad ydych chi’ngwneud hyn yn barod beth amgysylltu ag ysgrifennydd eicheisteddfod leol i ddatblygu’rsyniad?Yn ogystal mae nifer o bapuraubro yn noddi cystadlaethauysgrifenedig yn eu heisteddfodaulleol, ac yn cyhoeddi’r erthyglau
neu ysgrifau buddugol. Os nadydych eisoes yn gwneud hyntybed a fyddech yn ystyriedgwneud yn y dyfodol?Nod y Gymdeithas hon ywcynnal gweithdai newyddiadurolmewn gwahanol ardaloedd – ynarbennig er mwyn annog pobl igystadlu ar gystadlaethau addasyn yr eisteddfodau lleol. Efallai,hefyd, bydd y gweithdai hyn ynsbarduno pobl ifanc yn arbennigi gyfrannu i’ch papur bro chi.Rydym ni, fel chi, yn cael einhariannu gan LywodraethCymru – a byddai o fantais,mae’n siãr, i ni gyd-weithio ermwyn creu mwy o ddiddordeb
ymhlith pobl i gyfrannu’n lleolat eu heisteddfodau a’u papuraubro – dau gonglfaen eindiwylliant Cymraeg.
Os hoffech drafod yposibilrwydd o gyd-weithio â’cheisteddfod leol o ran cefnogicystadleuaeth ysgrifennuerthygl neu debyg, neu oshoffech weld gweithdynewyddiadurol yn digwydd yneich ardal chi yna cysylltwch âni os gwelwch yn dda. Gallwn hefyd, wrth gwrs,ddarparu manylion cyswlltysgrifenyddion eisteddfodausy’n lleol i chi.
RHYBUDD!CEFNOGWCH EL
Cymdeithas Eisteddfodau Cymruwww.steddfota.org
!!
CH ’STEDDFOD LEOL!
Fel arall fe fydd hi’n marw –a’r Eisteddfod Genedlaethol ar ei hôl.
Pwy yw’r Rhain?(Atebion o dudalen 5)1. Dafydd Iwan2. Siân James3. Betsan Powys4. Nia Roberts5.Dewi Pwn6. Hywel Gwynfryn
I wneud eich gwaith yn haws fel ysgrifennyddeisteddfod leol a hoffech chi gyfeiriad ebost'[email protected]'? Trefnir iunrhyw ebost gael ei hanfon ymlaen at eichebost arferol. Mae’n gyfle da i osgoi rhoi eichcyfeiriad personol i’r byd a’r betws ac hefyd ynhaws i’w gofio i’r sawl sy’n ei ddefnyddio.Os â diddordeb, mynnwch air â Mei Mac.